Темæ: Плиты ГрисБалладæ «Авд цухъхъайы»

Сындзыхъæуы скъолайы ирон æвзаджы ахуыргæнæг Гæдзауты Жаннæ А.

«Мах хæларæй радтам бæстæн авд æфсымæрæй нæ цард»

Хæстæн йæ тæккæ тъыфылмæ бырсдзыстæм, Кардыл фыдгулы туг не суыдзæн хус. Иры сыгъдæг ном нæ фегад кæндзыстæм, Цалынмæ судза нæ цæстыты рухс.

Урочы эпигрæф:

Балладæ.Бальяре-италиаг æвзагæй æрбайсгæ дзырд,амоны кафын. Йæ асмæ гæсгæ у чысыл сюжетон æмдзæвгæ, кæцыйы поэт æвдисы æрмæст йе `нкъарæнтæ æмæ хъынцъым нæ, фæлæ ма йæм уыдон чи æвзарын кæны, уыцы цаутæ. Раздæр литерæтурæйы балладæ хуынд лирикон зарæг. Арæзд уыд 3 строфайæ, алы строфайы дæр-8 рæнхъы, цыппæрæм строфайы та-4 рæнхъы. Алы строфайы дæр фæстаг рæнхъытæ уыдысты фæлхатгонд. Уыдон хонæм рефрен. Фæстæдæр балладæйы мидис æмæ формæ аивтой.

Балладæ у чысыл сюжетон æмдзæвгæ фантастикон, историкон кæнæ хъæбатырон мидисимæ.

Литерæтурæйы теори:

Æнусон цардæй, æнусон кад-хуыздæр. Райгуырæн бæстæ адджын у. Райгуырæн бæстæ ныййарæг мадау адджын у. Кад домгæйæ нæу. Уарзондзинады арт афтæ не `ндавы,кады фыццаг

тынтæ куыд æндавынц. Кадæн агуырæн нæй, йæ фæдыл цы фæнды згъорд та

у æнæпайда. Кад йæхæдæг дæ фæдыл не `згъордзæн,йæ

зындзинæдтæй йын дæхи куы хизай, уæд.

Æмбисæндтæ:

Саууон æртæх цъæх сыфтæрыл æрæнцад,Саууон æртæх? Кæд, чи зоны, цæссыг у?!Мыййаг та кæд ныййарæг мад-æнæнцой-Ам каст æнхъæлмæ йе `дзардты фæзындмæ…

О, дымгæ, уæд фæсабыр у,фæхъус у,Фæхъус ут, æрдзы минмирон хъæлæстæ!-Уадз, дуне цæссыджы `ртахæй хъуса Зæрдæрæмудзæн хъарæджы ныхæстæ.

О, ма скæс, хур, ды дæр фæлæу хæрз чысыл,Дæ тынтæ ма `ркал дургомыл бæласыл,Уадз, фена дуне сау мады цæссыджы,-Йæ ныфсыты йын туджы зæй куыд ласта.

Уадз, иунæг цæссыг уалдзыгон сыфтæрылЦырагъау судза сæфт хъæбулты рухсæн, Æмæ дзы Зæххы фидæны фæлтæрæн Фыдхæсты ном ныххуыдуг уа æнусмæ.

Кæронбæттæн: «Ам каст æнхъæлмæ» Хостыхъоты Зинæ.