◊ AHMET HAŞİM (1885-1933)

◊◊ AHMET HAŞİM (1885-1933)AHMET HAŞİM (1885-1933) Ahmet Haşim’in HayatıAhmet Haşim’in Hayatı Ahmet Haşim’in KişiliğiAhmet Haşim’in Kişiliği Ahmet Haşim’in Ahmet Haşim’in

Edebiyat YaşamıEdebiyat Yaşamı Ahmet Haşim’in Şiiri ve Ahmet Haşim’in Şiiri ve

Şiir Hakkındaki Şiir Hakkındaki GörüşleriGörüşleri

Ahmet Haşim’in Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve “Merdiven” Şiiri ve TahliliTahlili

◊◊ AHMET HAŞİM’İN HAYATI (1)AHMET HAŞİM’İN HAYATI (1)

1887: Bağdat’da doğdu. (Babası Bağdat’lı Alüsizadelerden 1887: Bağdat’da doğdu. (Babası Bağdat’lı Alüsizadelerden Arif HikmetArif Hikmet Bey, Bey, Annesi Kahyazadelerden Sara Hanım)Annesi Kahyazadelerden Sara Hanım)

Düzensiz İlköğretim hayatı görmüştür.Düzensiz İlköğretim hayatı görmüştür. 1895: İstanbul’a gitmiştir.1895: İstanbul’a gitmiştir. 1896: Numune-i Terakki Mektebi’nde çok iyi 1896: Numune-i Terakki Mektebi’nde çok iyi olmayan Türkçesini geliştirdi.olmayan Türkçesini geliştirdi. 1897: Galatasaray Lisesi’ne yatılı olarak girdi 1897: Galatasaray Lisesi’ne yatılı olarak girdi ve 10 yıl sonra mezun oldu. ve 10 yıl sonra mezun oldu. Mezuniyet sonrası Reji İdaresi’ne girdi. Aynı zamanda Mezuniyet sonrası Reji İdaresi’ne girdi. Aynı zamanda

Hukuk Mektebi’ne devam ediyordu.Hukuk Mektebi’ne devam ediyordu.

◊◊ AHMET HAŞİM’İN HAYATI (2)AHMET HAŞİM’İN HAYATI (2) 1910-1914: İzmir Sultanisi’nde Fransızca ve Edebiyat 1910-1914: İzmir Sultanisi’nde Fransızca ve Edebiyat Öğretmenliğine tayin edildi.Öğretmenliğine tayin edildi. Yedek Subay olarak Birinci Dünya Savaşı’na katıldı.Yedek Subay olarak Birinci Dünya Savaşı’na katıldı. 1918-1919: İaşe Nezaretinde Memurluk Yaptı.1918-1919: İaşe Nezaretinde Memurluk Yaptı. 1922-1924: Düyun-u Umumiye’de çalıştı.1922-1924: Düyun-u Umumiye’de çalıştı. Güzel Sanatlar Akademisi’nde “Estetik” ve “Mitoloji” dersleri verdi.Güzel Sanatlar Akademisi’nde “Estetik” ve “Mitoloji” dersleri verdi. 1924: Yaz sezonunu Paris’te geçirdi.1924: Yaz sezonunu Paris’te geçirdi. Hayatının geri kalanı Mülkiye Mektebi ve Harp Akademisi’nde Hayatının geri kalanı Mülkiye Mektebi ve Harp Akademisi’nde

Fransızca öğretmenliği yaparak geçirdi.Fransızca öğretmenliği yaparak geçirdi. 1933: Kadıköyde’ki evinde öldü.1933: Kadıköyde’ki evinde öldü.

AHMET HAŞİM’İN KİŞİLİĞİ (1)AHMET HAŞİM’İN KİŞİLİĞİ (1)

““Ürkerim kendi hayalatımdan Ürkerim kendi hayalatımdan Sanki kandır şakağımdan akıyor Sanki kandır şakağımdan akıyor Bir kızıl çehrede ateş gözlerBir kızıl çehrede ateş gözlerBana güya ki içimden bakıyor”Bana güya ki içimden bakıyor” Haşim’in kişiliği yaşamınaHaşim’in kişiliği yaşamına,, sanatı da kişiliğine sanatı da kişiliğine

bağlıdır.bağlıdır. Çocukluk günlerini hasta bir anneyle sert bir baba Çocukluk günlerini hasta bir anneyle sert bir baba

arasında geçirir.arasında geçirir.

AHMET HAŞİM’İNAHMET HAŞİM’İN KİŞİLİĞİ (2)KİŞİLİĞİ (2)

8 yaşındayken annesinin ölümü Haşim’i 8 yaşındayken annesinin ölümü Haşim’i derinden sarsar.derinden sarsar.

İstanbul’a gittiğinde girdiği ve kendisini yadırgatan İstanbul’a gittiğinde girdiği ve kendisini yadırgatan okul çevresi Haşim’i tamamen yabancılık ve yalnızlık okul çevresi Haşim’i tamamen yabancılık ve yalnızlık duygusuna iter.duygusuna iter.

Yalnızlığını arttıran ve Haşim’i kıskançlığa, Yalnızlığını arttıran ve Haşim’i kıskançlığa, kötümserliğe götüren sebeblerden biri de çirkinliğidir.kötümserliğe götüren sebeblerden biri de çirkinliğidir.

Sonuçta, Haşim’in tüm tezat ve komplekslerin Sonuçta, Haşim’in tüm tezat ve komplekslerin toplandığı, hastalıklı ve hiddetli bir kişiliği vardır.toplandığı, hastalıklı ve hiddetli bir kişiliği vardır.

AHMET HAŞİM’İN EDEBİYAT YAŞAMI (1)AHMET HAŞİM’İN EDEBİYAT YAŞAMI (1) Haşim’in edebiyat yaşamı 3 evrede gelişme göstermiştir:Haşim’in edebiyat yaşamı 3 evrede gelişme göstermiştir:

1900-1908: Gençlik Dönemi:1900-1908: Gençlik Dönemi: İlk şiiri “Hayal-i Aşkım”ı 1901’de Mecmua-ı Edebiyye’de İlk şiiri “Hayal-i Aşkım”ı 1901’de Mecmua-ı Edebiyye’de

yayınlandıyayınlandı. . En çok beğendiği şairler: Şeyh Galip, Abdulhak Hamit, En çok beğendiği şairler: Şeyh Galip, Abdulhak Hamit,

Muallim Naci, Tevfik Fikret ve Cenap Şehabettin’dir. Muallim Naci, Tevfik Fikret ve Cenap Şehabettin’dir. Fransız şiiriyle de temasa geçmiştir. Bu dönem, Servet-i Fransız şiiriyle de temasa geçmiştir. Bu dönem, Servet-i

Fünun etkisindedir. Fünun etkisindedir. Şiirinin temaları: akşam, güneş, kış ve bahar gibi doğaya Şiirinin temaları: akşam, güneş, kış ve bahar gibi doğaya

ilişkin temaların yanısıra yaşanmamış aşkların ve gerçek ilişkin temaların yanısıra yaşanmamış aşkların ve gerçek olmayan sevgililerin şiirlerini yazar. Dili ağırdır. olmayan sevgililerin şiirlerini yazar. Dili ağırdır.

AHMET HAŞİM’İN EDEBİYAT YAŞAMI (2)AHMET HAŞİM’İN EDEBİYAT YAŞAMI (2) 25 yaşından sonra başlayan evre: 25 yaşından sonra başlayan evre:

Fransız şiirinin tesiri altındadır.Fransız şiirinin tesiri altındadır. Mallarme, Henri de Regnier, Mallarme, Henri de Regnier,

Baudelaire, Verlaine ve Rimbaud Baudelaire, Verlaine ve Rimbaud Haşimin en çok beğendiği şairlerdir.Haşimin en çok beğendiği şairlerdir.

““Göl Saatleri” adlı şiir kitabı bu evrenin ürünüdür.Göl Saatleri” adlı şiir kitabı bu evrenin ürünüdür. Haşim bu dönemde bir ressam ruhu taşır, şiirlerinde çizgiden çok Haşim bu dönemde bir ressam ruhu taşır, şiirlerinde çizgiden çok

renk hakimdir.renk hakimdir. Dili gençlik şiirlerine oranla sadedir.Dili gençlik şiirlerine oranla sadedir.

Bu dönemdeki şiirleri Fecr-i Atici olarak yazmıştır. Fakat, Servet-i Bu dönemdeki şiirleri Fecr-i Atici olarak yazmıştır. Fakat, Servet-i Fünun nazım tekniğini uygulamıştır.Fünun nazım tekniğini uygulamıştır.

Şiirinin başlıca temaları: gerçeğin dışına çıkma arzusu, varlığın Şiirinin başlıca temaları: gerçeğin dışına çıkma arzusu, varlığın dışında ideal, ulvi ve hayali bir aleme karşı duyulan özlem.dışında ideal, ulvi ve hayali bir aleme karşı duyulan özlem.

AHMET HAŞİM’İN EDEBİYAT YAŞAMI (3)AHMET HAŞİM’İN EDEBİYAT YAŞAMI (3) Olgunluk Çağı:Olgunluk Çağı: 27 şiirinin toplandığı “Piyale” adlı şiir kitabı bu evrenin 27 şiirinin toplandığı “Piyale” adlı şiir kitabı bu evrenin

ürünüdür.ürünüdür. Şiirlerinin hemen hepsi lirik, Şiirlerinin hemen hepsi lirik,

sembolik ve sembolik ve daha çok empresyonist daha çok empresyonist (izlenimci) dir.(izlenimci) dir.

Saf, öz şiire yönelmiştir. Saf, öz şiire yönelmiştir. Dili önceki şiirlerine göre oldukça sadedir.Dili önceki şiirlerine göre oldukça sadedir. Haşim, artık sanatının hakiki edasına, Haşimane edasına Haşim, artık sanatının hakiki edasına, Haşimane edasına

kavuşmuştur...kavuşmuştur...

AHMET HAŞİM’İN ŞİİRİ VE ŞİİR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİAHMET HAŞİM’İN ŞİİRİ VE ŞİİR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ ““Seyreyledim eşkal-i hayatı Seyreyledim eşkal-i hayatı

Ben havz-ı hayalin sularındaBen havz-ı hayalin sularındaBir aks-i mülevvendir onun’çün Bir aks-i mülevvendir onun’çün

Arzın bana ahcArzın bana ahcââr ü nebr ü nebââtı”tı” Haşim, şiirinin ana özelliklerini “Şiirde Mana” adlı makalesinde Haşim, şiirinin ana özelliklerini “Şiirde Mana” adlı makalesinde

şöyle açıklar:şöyle açıklar: Şiir duyulmak içindir.Şiir duyulmak içindir.

Şiirin dili, musiki ile söz arasında ve sözden ziyade musikiye Şiirin dili, musiki ile söz arasında ve sözden ziyade musikiye yakındır.yakındır.

Şiir dili, açıklama vasıtası olmaktan çok, bir telkin vasıtasıdır.Şiir dili, açıklama vasıtası olmaktan çok, bir telkin vasıtasıdır. Şiirde musiki anlamdan önce gelir.Şiirde musiki anlamdan önce gelir.

Şiirin anlam bakımından açık olması zaruri değildir.Şiirin anlam bakımından açık olması zaruri değildir. Şiir terennümdür. Şiir terennümdür.

Şiirin doğduğu yer bilinç altıdır, konu ise sadece terennüm için Şiirin doğduğu yer bilinç altıdır, konu ise sadece terennüm için bir vesiledir.bir vesiledir.

AHMET HAŞİM’İN ŞİİRİ VE ŞİİR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİAHMET HAŞİM’İN ŞİİRİ VE ŞİİR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ Haşim’in şiir anlayışıyla sembolizmin şiir anlayışı arasında Haşim’in şiir anlayışıyla sembolizmin şiir anlayışı arasında

yakınlıklar vardır; ancak sembolist şiirin esas unsuru olan sembol yakınlıklar vardır; ancak sembolist şiirin esas unsuru olan sembol Haşim’in şiirinde yoktur.Haşim’in şiirinde yoktur.

Haşim’in şiirine en uygun anlayış tarzı empresyonizm (izlenimcilik) Haşim’in şiirine en uygun anlayış tarzı empresyonizm (izlenimcilik) dir.dir.

Haşim’e göre, şiir ne kadar ölçülemeze, belli ölçülere girmeyene Haşim’e göre, şiir ne kadar ölçülemeze, belli ölçülere girmeyene yaklaşırsa o kadar şiir olur. yaklaşırsa o kadar şiir olur.

Şiirine Hakim Olan Temalar:Şiirine Hakim Olan Temalar: Çocukluk anıları, aşk ve tabiattır.Çocukluk anıları, aşk ve tabiattır. Gerçekten uzak, hayali bir aleme sığınma isteği bir çokGerçekten uzak, hayali bir aleme sığınma isteği bir çok

şiirinde vardır.şiirinde vardır. Akşam, gece saatlerindeki izleniler, göller, ağaçlar, Akşam, gece saatlerindeki izleniler, göller, ağaçlar,

ırmaklar ve kuşlar Haşim’in şiirinde yaşatılmak istenen ırmaklar ve kuşlar Haşim’in şiirinde yaşatılmak istenen başlıca öğelerdir.başlıca öğelerdir.

““Melali anlamayan nesle aşina değiliz” diyen Ahmet Haşim, tam bir hüzün şairidir.Melali anlamayan nesle aşina değiliz” diyen Ahmet Haşim, tam bir hüzün şairidir. Haşim’in Şiirinin Kelime Kadrosu:Haşim’in Şiirinin Kelime Kadrosu: Akşam, gül, su, ağaç, güneş, ateş, gam, alev, yakut, kızıl, sözcükleri Akşam, gül, su, ağaç, güneş, ateş, gam, alev, yakut, kızıl, sözcükleri

şiirinde hemen seçilir. Haşim kelime kadrosunu melal atmosferi şiirinde hemen seçilir. Haşim kelime kadrosunu melal atmosferi yaratabilecek tarzda seçmiştir.yaratabilecek tarzda seçmiştir.

Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (1)Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (1) MERDİVENMERDİVEN

Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,

Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak...Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak...

Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta,Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta, Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...

Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller; Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,

Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?

Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmakta,Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmakta, Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...

Kelimeler:Kelimeler:Sema: GökyüzüSema: GökyüzüArz: Yer, ToprakArz: Yer, ToprakMuttasıl: Aralıksız, SürekliMuttasıl: Aralıksız, SürekliLisan: Dil.Lisan: Dil.Hafi: GizliHafi: Gizli

Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (2)Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (2)

Şiirde yaşamının büyük bir bölümünü tüketen veya sevgi, Şiirde yaşamının büyük bir bölümünü tüketen veya sevgi, aşk gibi duyguları peşinden koşan bir kişinin güzel anlarını aşk gibi duyguları peşinden koşan bir kişinin güzel anlarını geride bıraktığı, adım adım ölüme yaklaştığı yada geride bıraktığı, adım adım ölüme yaklaştığı yada mutsuzluğa gark olduğu anlatılmaktadır.mutsuzluğa gark olduğu anlatılmaktadır.

Şiirde çizilen bir tablo vardır ve bu tablo içerisinde Şiirde çizilen bir tablo vardır ve bu tablo içerisinde sözcüklerinin her birinin temsil ettiği bir anlam vardır.sözcüklerinin her birinin temsil ettiği bir anlam vardır.

Merdiven, yaşamı; Sema, ölümü yada öteki dünyayı; Merdiven, yaşamı; Sema, ölümü yada öteki dünyayı; Yaprak yığınları, anıları; akşam, hayatın son demlerini ifade Yaprak yığınları, anıları; akşam, hayatın son demlerini ifade ediyor olabilir ya da sema özlemi çekilen hayali bir beldeye, ediyor olabilir ya da sema özlemi çekilen hayali bir beldeye, merdiven oraya giden yola, ağlama oraya ulaşılamamasına merdiven oraya giden yola, ağlama oraya ulaşılamamasına karşılık geliyor olabilir. karşılık geliyor olabilir.

Bir akşam üstü, güneş bütün bir şiir boyunca batmaktadır. Bir akşam üstü, güneş bütün bir şiir boyunca batmaktadır. Şiire hakim olan renkler sarı ve kırmızıdır. Şiire hakim olan renkler sarı ve kırmızıdır.

Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (3)Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (3) Güzel günlerin geride kalmasıyla umutları tükenen, moral gücü Güzel günlerin geride kalmasıyla umutları tükenen, moral gücü

kaybolan, yavaş yavaş sona yaklaştığını hisseden bir kişinin hüznü kaybolan, yavaş yavaş sona yaklaştığını hisseden bir kişinin hüznü şiire hakimdir.şiire hakimdir.

Şiirde doğa ile kişi arasında bir iletişim söz konusudur. Haşim, Şiirde doğa ile kişi arasında bir iletişim söz konusudur. Haşim, doğa ile insan ruhun birleştirerek kendi iç dünyasını görünür hale doğa ile insan ruhun birleştirerek kendi iç dünyasını görünür hale getirmekte, acı çeken, kanayan benliğine uygun bir dünya getirmekte, acı çeken, kanayan benliğine uygun bir dünya kurmaktadır. kurmaktadır.

Yeryüzüne eğilmiş, sürekli kanayan güller, acıların, hüznün, Yeryüzüne eğilmiş, sürekli kanayan güller, acıların, hüznün, mutsuzlukların, geröek dünyadan kaynaklandığını ifade ediyor. mutsuzlukların, geröek dünyadan kaynaklandığını ifade ediyor. Şiirde çizilen tablo, insanın ruhuna dolan gizli bir dildir ki, kişinin Şiirde çizilen tablo, insanın ruhuna dolan gizli bir dildir ki, kişinin iç dünyasını ifade eder. iç dünyasını ifade eder.

Akşam vakti güneş batımında doğaya bir hüzün hakimdir. Doğanın Akşam vakti güneş batımında doğaya bir hüzün hakimdir. Doğanın bu hüzünlü hali hayatının son demlerinde olan bir kişinin ruh bu hüzünlü hali hayatının son demlerinde olan bir kişinin ruh haliyle örtüşmektedir.haliyle örtüşmektedir.

Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (4)Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (4) Şekil Özellikleri:Şekil Özellikleri:

Merdiven şiiri üç dizelik 2 bölüm ve 2 beyitlik 2 bölüm olmak üzere dört bölümden Merdiven şiiri üç dizelik 2 bölüm ve 2 beyitlik 2 bölüm olmak üzere dört bölümden oluşmuştur.oluşmuştur.

Ahenk Unsurları:Ahenk Unsurları: Şiir aruz vezninin “mefailün feilatün mefailün fa’lün (feilün)” kalıbıyla yazılmıştır. Kafiye Şiir aruz vezninin “mefailün feilatün mefailün fa’lün (feilün)” kalıbıyla yazılmıştır. Kafiye

düzeni:düzeni:

Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, }} a a Eteklerinde güneş rengi bir yığın yapEteklerinde güneş rengi bir yığın yaprakrak,, }} b b Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayaVe bir zaman bakacaksın semâya ağlayarakrak... ... }} b b

Sular sarardı... yüzün perde perde sSular sarardı... yüzün perde perde solmaktaolmakta, , }} c c Kızıl havâları seyret ki akşam Kızıl havâları seyret ki akşam olmaktaolmakta...... }} c c

Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar gEğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar gülüller;ler; }} d d Durur alev gibi dallarda kanlı bülbDurur alev gibi dallarda kanlı bülbülüller,ler, }} d d Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? }} e e

Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dBu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmaktaolmakta, , }} c c Kızıl havâları seyret ki akşam Kızıl havâları seyret ki akşam olmaktaolmakta...... }} c c

¦>¦> Zengin KafiyeZengin Kafiye


¦>¦> Tam KafiyeTam Kafiye


Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (5)Ahmet Haşim’in “Merdiven” Şiiri ve Tahlili (5) Dil ve ÜslupDil ve Üslup

Haşim’in üslubu doğanın, eşyanın dışına çıkma Haşim’in üslubu doğanın, eşyanın dışına çıkma isteğini yansıtmaktadır. Bu yüzden, duygu ve isteğini yansıtmaktadır. Bu yüzden, duygu ve düşüncelerini sembollerle ifade eder.düşüncelerini sembollerle ifade eder.

Haşim, merdiven adlı şiirde de akşam vaktini Haşim, merdiven adlı şiirde de akşam vaktini anlatmış, ve onu anlatmak için bazı renklerden, anlatmış, ve onu anlatmak için bazı renklerden, sembollerden yararlanmıştır. sembollerden yararlanmıştır.

Merdiven şiirii Haşim’in olgunluk çağında Merdiven şiirii Haşim’in olgunluk çağında sembolist anlayış ile yazmış olduğu bir şiirdir. sembolist anlayış ile yazmış olduğu bir şiirdir. “Piyale” adlı eserin içerisinde yer alır. “Piyale” adlı eserin içerisinde yer alır.

AHMET HAŞİM’İN ESERLERİAHMET HAŞİM’İN ESERLERİ ““Göl Saatleri” Göl Saatleri” ŞiirlerŞiirler, 1921., 1921. ““Piyale” Piyale” ŞiirlerŞiirler, 1926., 1926. ““Gureba-hane-i Laklakan” Gureba-hane-i Laklakan” NesirlerNesirler, 1928., 1928. ““Bize Göre” Bize Göre” NesirlerNesirler, 1928., 1928. ““Frankfurt Seyahatnamesi” Frankfurt Seyahatnamesi” Gezi Notları, 1933.Gezi Notları, 1933.

Documents

◊ AHMET HAŞİM (1885-1933)