ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈ, ØÓÓÄÀÍ, ÕÀÐÈËÖÀÀ …cita.gov.mn/wp-content/uploads/2017/01/white_paper_2014_mn.pdf · • 1967-ÌÓÈÑ-ä õîáîîíû èíæåíåð

ÇÀÑÃÈÉÍ ÃÀÇÐÛÍ ÒÎÕÈÐÓÓËÀÃ× ÀÃÅÍÒËÀÃ

ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈ, ØÓÓÄÀÍ,ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈ, ØÓÓÄÀÍ,ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÃÀÇÀÐÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÃÀÇÀÐ

ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈ, ØÓÓÄÀÍ, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÑÀËÁÀÐÛÍ ÕªÃÆÈË

ÃÀÐ×ÈÃ

Ýìõýòãýëèéã õÿíàñàí:Á.Ìºíõòóëãà ÌÒØÕÕÃ-ûí ÕØÃ-ûí äàðãàÁ.Öýöýã ÌÒØÕÕÃ-ûí ÕØÃ-ûí àõëàõ ìýðãýæèëòýí

Àãóóëãà, òîî ìýäýýëýë áýëòãýñýí:Í.Öýâýýíäàðü ÌÒØÕÕÃ-ûí ÒÇÓÕÀÃ-ûí àõëàõ ìýðãýæèëòýíÁ.Áàòçàÿà ÌÒØÕÕÃ-ûí ÕØÃ-ûí ÑÌÕ-èéí ìýðãýæèëòýí

Ýõ áýëòãýñýí:Á.Ãàðüäìàãíàé ÌÒØÕÕÃ-ûí ÁÕÇÃ-ûí ìýðãýæèëòýí

Õýâëýñýí: BCI ÕÕÊ Óëààíáààòàð, Ìîíãîë

Ýìõýòãýëèéã çºâøººðºëã¿éãýýð îëøðóóëàõ, äàõèí õýâëýõèéã õîðèãëîíî.

ÌÝÍÄ×ÈËÃÝÝ ......................................................................................................... 4

1. ÁÎÄËÎÃÎ, ÕÓÓËÜ ÝÐÕ Ç¯É ................................................................................. 81.1 ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÕªÒªËÁªÐ¯¯Ä ...................................................................... 11

1.1.1 ÖÀÕÈÌ ÌÎÍÃÎË ÕªÒªËÁªÐ ......................................................... 111.1.2 Á¯ÐÒÃÝË, ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÍÝÃÄÑÝÍ ÒÎÃÒÎËÖÎÎ ÁÈÉ ÁÎËÃÎÕ

ÕªÒªËÁªÐ ...................................................................................... 161.1.3 ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÕÈÉÌÝË ÄÀÃÓÓË” ÕªÒªËÁªÐ .................................... 171.1.4 ÐÀÄÈÎ, ÒÅËÅÂÈÇÈÉÍ ªÐÃªÍ ÍÝÂÒÐ¯¯ËÃÈÉÃ ÒÎÎÍ

ÒÅÕÍÎËÎÃÈÄ ØÈËÆ¯¯ËÝÕ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÕªÒªËÁªÐ ...................... 181.1.5 ªÐÕ Á¯ÐÒ ØÓÓÄÀÍ ÕªÒªËÁªÐ ....................................................... 181.1.6 ÖÀÕÈÌ ÇÀÑÀÃ ÕªÒªËÁªÐ ............................................................. 191.1.7 ªÍÄªÐ ÕÓÐÄÍÛ ªÐÃªÍ ÇÓÐÂÀÑÛÍ Ñ¯ËÆÝÝ ÕªÒªËÁªÐ.............. 201.1.8 ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÁÀÉÄËÛÃ ÕÀÍÃÀÕ ÕªÒªËÁªÐ ............... 20

1.2 ÕªÐªÍÃª ÎÐÓÓËÀËÒÛÍ ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝ ................................................. 21

2. ÑÀËÁÀÐÛÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀ .......................................................................... 232.1 Á¯Õ ÍÈÉÒÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÍÈÉ ¯¯ÐÃÈÉÍ ÑÀÍ ..................................... 242.2 ÄÝËÕÈÉÍ ÁÀÍÊÍÛ ÒªÑËÈÉÍ ÍÝÃÆ ....................................................... 25

3. ÑÀËÁÀÐÛÍ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊ ................................................................................... 273.1 ¯¯ÐÝÍ ÁÎËÎÍ ÑÓÓÐÈÍ ÒÅËÅÔÎÍ ÕÎËÁÎÎÍÛ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ................... 273.2 ÈÍÒÅÐÍÝÒÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ ..................................................................... 293.3 ÄÀÌÆÓÓËÀÕ Ñ¯ËÆÝÝ ............................................................................. 313.4 ÐÀÄÈÎ, ÒÅËÅÂÈÇÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ ........................................................... 333.5 ÊÀÁÅËÈÉÍ ÒÅËÅÂÈÇ ................................................................................. 343.6 ØÓÓÄÀÍÃÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ ...................................................................... 343.7 ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ .................................................................... 363.8 Õ¯ÍÈÉ ÍªªÖ ........................................................................................... 383.9 ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÌßÍÃÀÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÇÎÐÈËÒÛÍ ÕÝÐÝÃÆÈËÒÈÉÍ

¯ÍÄÝÑÍÈÉ 5 ÄÀÕ ÈËÒÃÝËÄ ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ¯Ç¯¯ËÝËÒ, 2011-2012 ÎÍ ........................................................................ 39

4. ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ Ò¯ÂØÈÍ ..... 42

5. ÃÀÄÀÀÄ ÕÀÌÒÛÍ ÀÆÈËËÀÃÀÀ ....................................................................... 45

4 | ÖÀÃÀÀÍ ÍÎÌ - 2014, Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçàð ÖÀÃÀÀÍ ÍÎÌ - 2014, Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçàð | 5

Øèíý÷ëýëèéí Çàñãèéí ãàçðûí çîðüæ, çîðèãëîæ, ç¿òãýæ áàéãàà òýðõ¿¿ íèéãìèéã áèé áîëãîõîä õàìãèéí ÷óõàë ¿¿ðýã á¿õèé ñàëáàð áîë ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð þì.

ªíººäºð òºð çàñàã èðãýäýý îðîëöóóëæ, íýýëòòýé òóíãàëàã àæèëëàæ, õ¿íä ñóðòàë, õýýë õàõóóëèàñ àíãèä áàéæ, àæèë á¿ðýý èðãýääýý òàéëàãíàæ, óëñ îðîí äàÿàðàà õàðèóöëàãà ãýäýã ¿ãèéã àìüäðàëûí õýâøèë áîëãîõ õàìãèéí ÷óõàë ãàðö áîë ìýäýýëýë òåõíîëîãèéí õºãæèë þì.

Ãàãöõ¿¿ òåõíîëîãèéí çºâ õºãæèë ë õ¿í çàëõààæ òýâ÷ýýðèéã íü áàðàõ óðò äàðààëëûã ¿¿ñãýõã¿é, õ¿éòýí öàðàé, äàðãûí õààëãûã èðãýäèéí ºìíººñ ñàâàõã¿é, àñóóäàëä õýí íýãíèéã òàíèëûí õàðö, õýòýâ÷íèé çóçààíààð ÿëãàõã¿é áèëýý.

Òèéìýýñ òàéëàí á¿ð íü îíëàéíä íýýëòòýé, ¿¿ðýã õàðèóöëàãà íü ò¿ìýíä òóíãàëàã, òºðèéí àëáà íü õàðèëöàí óÿëäààòàé, ìýäýýëëèéí ñèñòåì íü èðãýä ð¿¿ãýý ÷èãëýñýí òîãòîëöîîã áèé áîëãîõ íü ºíººäºð Ìîíãîëä ãîâèéí óñ, õàíãàéí ìîä øèã ¿íýòýé, õýðýãòýé áîëîîä áàéãàà áèëýý.

Øèíý÷ëýëèéí Çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëàãäñàí öàãààñàà õîéø Ìîíãîë Óëñûí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîã õºãæ¿¿ëýõýä ãîë ò¿ëõýö áîëñîí “¯íäýñíèé õèéìýë äàãóóë”, “Ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ” ¿íäýñíèé õºòºëáºð¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãààã á¿õ òàëààð äýìæèæ, ìýäýýëýë, õîëáîîíû ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé àøèãëàëò, òîãòâîðòîé àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ, èðãýäýä ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýýíèé òàðèôûã õÿìäðóóëàõ òàëààð òóóøòàé àðãà õýìæýý àâ÷ õýðýãæ¿¿ëñýýð áàéíà.

Óëñ îðíû òóñãààð òîãòíîë, àþóëã¿é áàéäëûí áàòàëãàà íü, òóõàéí óëñûí èðãýí ýðõ, ¿¿ðãýý õýðõýí õýðýãæ¿¿ëýõ íºõöºë õàíãàãäñàí áàéäëààðàà õýìæèãäýæ, òýðõ¿¿ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõýä ã¿éöýòãýæ áàéãàà ¿¿ðýã, îðîëöîî, à÷ õîëáîãäëîîð íü ýäèéí çàñàã íèéãìèéí ñàëáàð, äýä á¿òöèéã çýðýãëýäýã òýð ë çàð÷ìààð ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñòðàòåãè çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëîí õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà áèëýý.

ªíººäºð, ìàíàé óëñûí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû õºãæèë äîòîîääîî áîëîí îëîí óëñàä ÿìàð ò¿âøèíä áàéãàà, òåõíîëîãèéí äýâøèë õýðõýí íýâòýðñýí, àðä èðãýäèéí õýðýãëýý ÿìàð ò¿âøèíä áàéãàà çýðãèéã òîëüäîí õàðæ áîëîõ ýíýõ¿¿ íîìûã ýðõëýí ãàðãàã÷ Ìýäýýëëèéí Òåõíîëîãè, Øóóäàí, Õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçðûíõàí áîëîí óíøèã÷ îëîíäîî àìæèëò õ¿ñüå.

Ìîíãîë Óëñûí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû õºãæèë óëñ îðíûõîî íèéãýì ýäèéí çàñãèéí á¿õèé ë õ¿ðýýíèé ò¿¿÷ýý áàéõûí åðººë ºðãºå.

Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéä

Í.Àëòàíõóÿã

ÌÝÍÄ×ÈËÃÝÝ

Ýðõýì Óíøèã÷ òà á¿õýíòýé Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçðààñ æèë á¿ð ýðõëýí ãàðãàäàã ñàëáàðûí õºãæëèéí “Öàãààí íîì”-ûí øèíýõýí äóãààðààð ó÷ðàí çîëãîæ áàéãààäàà áàÿðòàé áàéíà.

Ìàíàé õàìò îëîí “ØÈÍÝ×ËÝËÈÉÍ 7 ÇÎÐÈËÒ”-ûã äýâø¿¿ëýí àæèëëàæ íýãýí æèëèéã ¿äæýý.

Ýíý õóãàöààíä òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé Ò¯Ö ìàøèíû ñ¿ëæýý áàéãóóëæ íèéñëýëèéí 17 öýãò àæèëëóóëñàí, íèéñëýëèéí 3 ä¿¿ðýã, 21 àéìãèéí òºâä óòàñã¿é èíòåðíýòèéí á¿ñ, 12 àéìãèéí 52 ñóìàíä ºðãºí çóðâàñûí ñ¿ëæýý òóñ òóñ áàéãóóëñàí, Óëààíáààòàð õîò, àëñëàãäñàí ä¿¿ðã¿¿äèéã õàìàðñàí ãàìøãààñ óðüä÷èëæ àíõààðóóëàõ ñèñòåìèéã áàéãóóëæ òóðøèëò õèéñýí çýðýã èðãýäýä õ¿ðñýí, ¿ð ä¿íã íü ìýäýðñýí àæëóóäûã ã¿éöýòãýæ “ØÈÍÝ×ËÝËÈÉÍ 7 ÇÎÐÈËÒ”-îî õýðýãæ¿¿ëñýýð áàéíà.

Ìºí õàìòûí õ¿÷ýýð áàéãóóëñàí “Óõààëàã øóóäàíãèéí õàéðöàã”, “Çàìûí öàãäààãèéí áýëýí áóñ òîðóóëèéí ñèñòåì” çýðýã òåõíîëîãèéí äýâøèëä òóëãóóðëàí ¿éë àæèëëàãààã õÿëáàðøóóëñàí àæëóóäàà äóðäàõàä ÷ òààòàé áàéíà.

Öààøèä áèä ¿íäýñíèé õèéìýë äàãóóëàà õººðãºõ, öàõèì çàñãèéí íýãäñýí ñèñòåì áàéãóóëæ òºðèéí ò¿ãæðýëã¿é ¿éë÷èëãýýã á¿ðýí óòãààð íü õýðýãæ¿¿ëýõ, ìîíãîë õ¿íèé îþóíààð äýëõèéí ñòàíäàðòûí æèøèãò õ¿ðñýí ý-á¿òýýãäýõ¿¿íòýé áîëîõ çýðýã òîìîîõîí çîðèëòóóäàà õýðýãæ¿¿ëíý.

Ñàëáàð ìààíü ÷ á¿õ òàëààð ºðãºæèí õºãæèæ áàéãàà ºíãº òºðõèéã ýíýõ¿¿ öàãààí íîìíîîñ òîëüäîí õàðàõ áóé çàé.

Ýðõýì Òà á¿õýí áèäíèé àìæèëòûí çýðýãöýý îðøèí áàéãàà àëäàà, äóòàãäëûí òàëààð ñàíàë çºâëºìæ, ñóðãàìæàà õàéðëàõ àâààñ ìàíàé õàìò îëîí íýýëòòýé áàéæ, èòãýë ñýòãýëèéã òàíü äààõ áîëíî.

Ìýäëýãò ñóóðèëñàí, ìýäýýëýëæñýí íèéãìèéã öîãöëîîõ èõ ¿éëñýä ìýðãýæèë, ìýäëýã òóðøëàãàà äàé÷ëàí íýãýí ñýòãýëýýð ç¿òãýæ ÿâàà ñàëáàðûí õàìò îëîí Òà á¿õýíäýý ÷èí ñýòãýëèéí ìýíä÷èëãýý äýâø¿¿ëüå.

Ñàéí ¿éëñ á¿õýí äýâæèí äýëãýðýõ áîëòóãàé !

ÄÀÐÃÀ Ö.ÆÀÄÀÌÁÀÀ

ÌÝÍÄ×ÈËÃÝÝ

ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÝÕÝÍ ¯Å

1966-1994

ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÄÓÍÄ ¯Å

1921-1965 1995-2012

ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÄÀÐÀÀÃÈÉÍ ¯Å

ÑÀËÁÀÐÛÍ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÓÓÄ

ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈ

ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÕÎËÁÎÎ

ØÓÓÄÀÍ

ªÐÃªÍ ÍÝÂÒÐ¯¯ËÝÃ

ÁÎËÎÂÑÐÎË

ÁÎÄËÎÃÛÍ ÁÀÐÈÌÒ ÁÈ×ÈÃ

• 1994 Öàõèëãààí õîëáîîã 2010 îí õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ ìàñòåð òºëºâëºãºº

• 1921-Ìîíãîë Óëñûí ò¿ð Çàñãèéí Ãàçðûí Öàõèëãààí ìýäýýíèé ÌÎÍÒÀ àãåíòëàã

• 1921-Øóóäàí, Öàõèëãààí Ìýäýýíèé Åðºíõèé Õîðîî• 1944-Õîëáîîíû ÿàì

• 1995-Õàðèëöàà õîëáîîíû òóõàé õóóëü• 1999-Ðàäèî äîëãèîíû òóõàé õóóëü• 2000-ÌÕÒ-èéã 2010 îí õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ ¿çýë áàðèìòëàë• 2001-Õàðèëöàà õîëáîîíû òóõàé õóóëèéí øèíý÷èëñýí

íàéðóóëãà• 2002-ÌÕÒ-èéã äóíä õóãàöààíä õºãæ¿¿ëýõ ñòðàòåãè

òºëºâëºãºº• 2002-Øóóäàíãèéí ñàëáàðûí ìàñòåð òºëºâëºãºº• 2003-Øóóäàíãèéí òóõàé õóóëü• 2005-Öàõèì çàñàã ìàñòåð òºëºâëºãºº• 2005-Öàõèì Ìîíãîë õºòºëáºð

• 2008-Á¿ðòãýë, ìýäýýëëèéí òîãòîëöîîã áèé áîëãîõ õºòºëáºð

• 2008-Àóòñîðñèíã õºãæ¿¿ëýõ ìàñòåð òºëºâëºãºº• 2010-Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí õºòºëáºð• 2010-ÐÒªÍ-èéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ õºòºëáºð• 2010-ªðõ á¿ðò øóóäàí õºòºëáºð• 2011-ªðãºí çóðâàñûí ºíäºð õóðäíû ñ¿ëæýý õºòºëáºð• 2011-Öàõèì ãàðûí ¿ñãèéí òóõàé õóóëü• 2012-¯íäýñíèé õèéìýë äàãóóë õºòºëáºð• 2012-Öàõèì çàñàã õºòºëáºð

• 1990-Õîëáîîíû ÿàìûã Õîëáîîíû Åðºíõèé ãàçàð áîëãîí ººð÷ëºâ

• 1992-Ìîíãîëûí Öàõèëãààí Õîëáîî êîìïàíè áàéãóóëàãäñàí.

• 1995-Õàðèëöàà Õîáîîíû Çîõèöóóëàõ Çºâëºë• 1999- Õîëáîîíû Åðºíõèé ãàçðûã òàòàí áóóëãàæ

Äýä á¿òöèéí ÿàìàíä ýðõýëñýí àñóóäëûã øèëæ¿¿ëýâ. • 2001-ÌÈÄÀÑ ÒÁÁ• 2002- Õàðèëöàà Õîáîîíû Çîõèöóóëàõ Õîðîî• 2002-Åðºíõèé ñàéäûí äýðãýäýõ ÌÕÕÒ-èéí ¯íäýñíèé çºâëºë• 2003-Ìýäýýëëèéí Òåõíîëîãèéí ¯íäýñíèé Ïàðê• 2004-Ìýäýýëýë, Õàðèëöàà Õîëáîî, Òåõíîëîãèéí Ãàçàð

(îäîî ÌÒØÕÕÃ)

• 2006-Ìîíãîëûí Èíòåðíýòèéí ¯éë÷èëãýý Ýðõëýã÷äèéí Õîëáîî

• 2007-MÎÑÀ ÒÁÁ• 2009-¯íäýñíèé Äàòà Òºâ• 2011-Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí óäèðäàõ àæèëíóóäûí çºâëºë• 2011-Ìýäýýëýë, Õàðèëöàà Õîëáîîíû Àññîöèàöè• 2012-Ñàíñðûí ¯íäýñíèé çºâëºë• 2012-Åðºíõèé ñàéäûí äýðãýäýõ ÌÕÕÒ-èéí ¯íäýñíèé

çºâëºëèéã øèíý÷ëýí áàéãóóëàâ.

• 1994-Ìîíãîëä àíõ êîìïüþòåð óãñàðñàí• 1994-Öàõèì ìýäýý àøèãëàæ ýõýëñýí• 1996-Èíòåðíýò àøèãëàæ ýõýëñýí

• 1996-Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýýíèé Äàòàêîì êîìïàíè• 1998-ÌÕÕÒ-èéí íºëººãººð õóâü õ¿íèéã õºãæ¿¿ëýõ òºëºâëºãºº• 2001-Ìîíãîëûí õºãæëèéí ãàðö òºñºë• 2002-Íýýëòòýé çàñàã ïîðòàë• 2005-Á¿õ íèéòèéã êîìïüþòåðæ¿¿ëýõ àÿí • 2009-Îíëàéí õóäàëäàà, ¿éë÷èëãýý• 2009-Ìîíãîëûí ñàéòûí õîëáîî• 2010-Îëîí íèéòèéí ñ¿ëæýý, ôýéñá¿¿ê, òâèòòåð ã.ìýò• 2013-Òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé Ò¯Ö ìàøèí

• 1995-Øóóäàíãèéí õóâèéí áàéãóóëëàãà (DHL Mongolia)• 1996-Ìîíãîë Øóóäàí Êîìïàíèéã Ìîíãîë Ìàðêèéí Ãàçàðòàé íýãòãýñýí.• 2007-Øóóäàíãèéí ÇÈÏ êîä• 2009-Øóóäàíãèéí öàõèì ñèñòåì (Postnet)• 2010-Øóóäàíãèéí îëîí óëñûí ñ¿ëæýýíèé öàõèì ñèñòåì (ITPS) • 2011-Äîòîîä øóóäàíãèéí ëîãèñòèê ñèñòåì• 2013-Óõààëàã øóóäàí

• 1995-Àíõíû FM ðàäèî (102.5)• 1996-Êàáåëèéí òåëåâèç (Ñàíñàð ÊÀÒÂ)• 2010-ÐÒªÍ-ä Ku äàâòàìæèéí öàðàà àøèãëàæ ýõýëñýí.• 2011-IP TV íýâòýðñýí. (Þíèâèøí)

• 1996-Àíõíû õóâèéí äýýä ñóðãóóëü áàéãóóëàãäñàí. (Öàõèì)• 1999-Áîëîâñðîëûí ñàëáàðûí Ýðäýìíýò ñ¿ëæýý• 2001-ØÓÒÈÑ-ûí Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ñóðãàëòûí òºâ• 2002-Ãàäààäûí õºðºíãº îðóóëàëòòàé ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí äýýä ñóðãóóëü (Õ¿ðýý) • 2007-Îëîí óëñûí ÌÒ-èéí áîëîâñðîëûí òºâ (ÀÏÒÅÊ)• 2011-Ìýäýýëýë õîëáîîíû ñóäàëãàà õºãæëèéí òºâ

• 1924-Øóóäàí õ¿ðãýëò, àâòî òýýâðýýð• 1924-Àíõíû øóóäàíãèéí ìàðê• 1956-Øóóäàí õ¿ðãýëò, àãààðûí òýýâðýýð

• 1934-Àíõíû ðàäèî ºðãºí íýâòð¿¿ëýãèéí ñòàíö

• 1937-Õîëáîîíû òåõíèêêóì

• 1994-Ìîíãîë øóóäàí ÒªÓ¯Ã• 1994-Öàõèëãààí õîëáîîíîîñ

øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýýã ñàëãàñàí á¿òöèéí ººð÷ëºëò

• 1967-Òåëåâèçèéí íýâòð¿¿ëãèéí òºâ, Óëààíáààòàð õîò

• 1970-Ñàíñðûí õîëáîîíû Îðáèò ñòàíö • 1976-ªðãºí çóðâàñûí ðàäèî ðåëåéíèé

øóãàì

• 1967-ÌÓÈÑ-ä õîáîîíû èíæåíåð áýëòãýæ ýõýëñýí

• Ïîëèòåõíèêèéí äýýä ñóðãóóëü áàéãóóëàãäàæ Õîëáîîíû òýíõèìòýé áîëñîí

• 1985-Èõ äýýä ñóðãóóëèóä êîìïüþòåð, ÀÑÓ ñèñòåìèéí õºòºëáºð, ñóðãàëòòàé áîëñîí

• 1991-Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ñóðãóóëü áàéãóóëàãäñàí

• 1995-Ìîíãîëûí öàõèëãààí õîëáîî êîìïàíèéí õóâü÷ëàë• 1995-¯¿ðýí õîëáîîíû Ìîáèêîì îïåðàòîð, GSM òåõíîëîãè• 1998-ÂèÑÀÒ ñèñòåì• 1999-¯¿ðýí õîëáîîíû Ñêàéòåë êîìïàíè, CDMA òåõíîëîãè• 2002-Øèëýí êàáåëèéí ñ¿ëæýý• 2002-WLL

• 2005-WIMAX (Óëóñíýò)• 2006-NGN• 2006-ICT EXPO• 2008-¯¿ðýí õîëáîî á¿õ ñóìäàä íýâòýðñýí.• 2009-3G ¿éë÷èëãýý• 2010-Óõààëàã óòàñíû õýðýãëýý

• 1939-200 õýðýãëýã÷èéí áàãòààìæòàé ñòàíö àøèãëàëòàíä îðñîí

• 1950-Àãààðûí çýñ øóãàì àøèãëàëòàíä îðñîí• 1960-Öàõèëãààí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé òºâ

áàðèëãà àøèãëàëòàíä îðñîí

• 1989-Àíàëîãè ðàäèî ðåëåéíèé øóãàì• 1992-Òîîí òåõíîëîãèéí ñòàíö

ñóóðèëóóëæ ýõýëñýí• 1993-IDD, DDD ÿðèàíû ¿éë÷èëãýý • 1994-Ñàíñðûí õîëáîîíû Îðáèò ñòàíöûã

ºðãºòãºí Íàðàí áîëãîæ îëîí óëñûí ÿðèà äàìæóóëæ ýõýëñýí

ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÑÀËÁÀÐÛÍ ÕªÃÆÈË


Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí

õóâüä 2013 îíä ÷èãëýë á¿ðòýý àíõààðñàí æèë áàéëàà.

Ìîíãîë Óëñàä õýðýãæèæ áóé ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí òºñºë, õºòºëáºð¿¿äèéí õîîðîíäûí

óÿëäàà õîëáîîã õàíãàõ, äàâõàðäñàí õºðºíãº îðóóëàëòûã õÿíàæ, óëñûí òºñâèéí õºðºíãº

îðóóëàëòûã çîõèñòîé ¿ð àøèãòàé çàðöóóëàõ, øèíý ñàíààã á¿òýýë áîëãîõîä äýìæëýã

¿ç¿¿ëýõ, äîòîîäûí ïðîãðàì õàíãàìæ, ýëåêòðîíèêèéí ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ áîäëîãî

÷èãëýëä çºâëºõ çîðèëãîòîé ýðäýìòýí ñóäëàà÷èä, òºðèéí áîëîí õóâèéí õýâøëèéí

òºëººëëèéã õàìðóóëñàí 44 ãèø¿¿íòýé Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí çºâëºë 2012 îíû 10

äóãààð ñàðûí 22 íä áàéãóóëàãäàí àæèëëàæ áàéíà.

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí çºâëºëèéí äàðãààð Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé Ñàéä Í.Àëòàíõóÿã,

äýä äàðãààð òóñ ãàçðûí äàðãà Ö.Æàäàìáàà íàð àæèëëàäàã.

Òóñ çºâëºë 2013 îíä 30 ãàðóé àñóóäëûã õýëýëöýæ øèéäâýðëýñýíýýð ìýäýýëëèéí

òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí óõààëàã øóóäàíãèéí õàéðöàã Óëààíáààòàð, Äàðõàí, Ýðäýíýò

õîòóóäàä àøèãëàëòàíä îðñîí, Ã¿¿ãë îð÷óóëãûí ñèñòåìä 600-800 ìÿíãàí ìîíãîë-àíãëè

¿ã îðóóëñàí, ãààëèéí ýëåêòðîí áàðààíû ñýëáýã õýðýãñëèéã òàòâàðààñ ÷ºëººëñºí, òºðèéí

¿éë÷èëãýýíèé öàõèì ìàøèí àøèãëàëòàíä îðæ íèéñëýëèéí 17, õºäºº îðîí íóòãèéí 21,

íèéòäýý 38 öýãò òºðèéí 9 òºðëèéí ¿éë÷èëãýýã èðãýäýä ÷èðýãäýëã¿é õ¿ðãýæ áàéãàà çýðýã

òîäîðõîé ¿ð ä¿íã¿¿ä ãàðëàà.

Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéäûí 2013 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 16-íû ºäðèéí 16 äóãààð

çàõèðàìæààð “Ñàíñðûí ¿íäýñíèé çºâëºë” áàéãóóëàãäàæ õèéìýë äàãóóë õººðãºõ îëîí

óëñûí ò¿íøëýëèéí àñóóäëààð ä¿ãíýëò ãàðãàæ Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçàð, ¯íäýñíèé

Àþóëã¿é Áàéäëûí Çºâëºëä ìýðãýæëèéí çºâëºãºº, äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ àæèëëàëàà.

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé óðò õóãàöààíû çýýëèéí òºëáºðèéí

çàðèì õýñãèéã ÷ºëººëºõ, òºëáºðèéí õóãàöààã ñóíãàõ òóõàé Çàñãèéí ãàçðûí 2012 îíû

12 ñàðûí 08-íû ºäðèéí 159 ä¿ãýýð òîãòîîë áàòëàãäàæ õýðýãæ¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà.

¯¿íèé ¿ð ä¿íä òºðèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýýã ýçýìøèã÷ Ìýäýýëýë, õîëáîîíû ñ¿ëæýý ÒªÊ íü

ñàíõ¿¿ãèéí õóâüä áýõæèí, ¿éë àæèëëàãààãàà óëàì ºðãºæ¿¿ëýõ áîëîìæ á¿ðäëýý.

Ìýäýýëëèéí èë òîä áàéäàë áà ìýäýýëýë àâàõ ýðõèéí òóõàé õóóëüä õîëáîãäîõ “Ìýäýýëëèéí

èë òîä áàéäëûã õàíãàõ íèéòëýã æóðàì”-ûã 2013 îíû 12-ð ñàðä áàòëàãäëàà.

“Øóóäàíãèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýý ýçýìøèã÷èéí äàâóó ýðõèéí á¿ñ òîãòîîõ” òóõàé Ìîíãîë

Óëñûí Åðºíõèé ñàéäûí 2013 îíû îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí 24 ä¿ãýýð çàõèðàìæ

áàòëàãäàí õýðýãæèæ áàéíà .

Ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõ, øèíý òåõíîëîãè, ¿éë÷èëãýý íýâòð¿¿ëýõ, õóóëèéí õýðýãæèëòèéã

õàíãóóëàõ á¿õèé ë ¿éë àæèëëàãààíä ñòàíäàðò÷èëàë ÷óõàë ¿¿ðýãòýé áàéäàã áèëýý.

1. ÁÎÄËÎÃÎ, ÕÓÓËÜ ÝÐÕ Ç¯É ÁÎÄËÎÃÎ, ÕÓÓËÜ ÝÐÕ Ç¯É

Ãðàôèê 1. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñòàíäàðòûí òºðºë, çîðèóëàëòààð

Ãðàôèê 2. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñòàíäàðòûí òºðºë, ñàëáàðààð

Ñòàíäàðòóóäûã çîðèóëàëòûí òºðëººð íü øèíæëýõýä á¿òýýãäýõ¿¿íèé 50, øèíæëýõ òóðøèõ àðãûí 23, íýð òîìú¸îíû 42, áóñàä òºðëèéí 124 ñòàíäàðò áàéíà.

Íºãºº òàëààñ íü àâ÷ ¿çâýë 37% áóþó 88 íü ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí, 25% áóþó 61 ñòàíäàðò öàõèëãààí õîëáîîíû, 18% áóþó 42 íü ðàäèî òåëåâèç áîëîí øóóäàíãèéí, ¿ëäñýí 6 áóþó 25 íü áóñàä ÷èãëýëèéí ñòàíäàðò áàéíà.

Á¿òýýãäýõ¿¿íèé 21%

Øèíæëýõ òóðøèõ àðãûí 10%

Íýð òîìú¸îíû 17%

Áóñàä 52%

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí 37%

Öàõèëãààí õîëáîîíû 26%

Ðàäèî òåëåâèçèéí 18%

Øóóäàíãèéí 18%

Áóñàä 3%

Ìîíãîë óëñûí Øàäàð ñàéäûí 42 äóãààð òóøààëààð áàéãóóëàãäñàí Óëñûí ¿çëýãèéí òºâ êîìèññ õ¿÷èí òºãºëäºð ìºðäºãäºæ áàéãàà 6400 ãàðóé ñòàíäàðòàä ¿çëýã õèéñýí áºãººä ýíý àæëûí õ¿ðýýíä Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí 240 ãàðóé ñòàíäàðòàä ¿çëýã õèéëýý.ªíººãèéí áàéäëààð òóñ ñàëáàðûí ñòàíäàðòóóäûí òàë õóâü íü çààâàë ìºðäºõ (117), áóñàä íü ñîíãîí õýðýãëýõ (122) ýðõ ç¿éí òºëºâòýé áàéíà.


Ãðàôèê 3. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñòàíäàðòûí íàñæèëò

Ãðàôèê 4. Ñòàíäàðòûí øèíæëýõ óõààíû ò¿âøèí

Ñàëáàðûí íèéò ñòàíäàðòûí 53 íü 2001 îíîîñ ºìíºõ ¿åèéí, 26 íü 1990 îíîîñ ºìíºõ ¿åèéí ñòàíäàðòóóä áàéíà.

Øèíæëýõ óõààíû ò¿âøíèé õóâüä íèéò ñòàíäàðòóóäûí 110 ñòàíäàðò îëîí óëñûí ISO, CAC, ITU, IEC ò¿âøèíä, 27 ñòàíäàðò á¿ñ íóòãèéí EN ò¿âøèíä , 40 ñòàíäàðò ãàäààä îðíû (ÃÎÑÒ, ASTM) ò¿âøèíä, 62 ñòàíäàðò ¿íäýñíèé ò¿âøèíä òóñ òóñ áîëîâñðóóëàãäæýý.

Ñòàíäàðò÷èëëûí ¯íäýñíèé çºâëºëèéí 2013 îíû 2 äóãààð ñàðûí 21-íèé ºäðèéí 08 äóãààð òîãòîîë ãàð÷ òóñ ñàëáàðûí 155 ñòàíäàðòûã äàõèí øèíý÷ëýõ, 47 ñòàíäàðòûã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ øèéäâýð ãàðñàí áºãººä öàõèëãààí õîëáîî, ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí àíãèëàëààñ 47 ñòàíäàðòûã õ¿÷èíã¿é áîëãîñîí.

1.1 ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÕªÒªËÁªÐ¯¯Ä

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçàð íü “Öàõèì çàñàã”, “¯íäýñíèé õèéìýë äàãóóë”, “Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ”, “Ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ”, “ªðõ á¿ðò øóóäàí”, “ªíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí ñ¿ëæýý” çýðýã ¿íäýñíèé õýìæýýíèé 6 òîìîîõîí õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.

Ýäãýýðýýñ “Öàõèì Ìîíãîë”, “Á¿ðòãýë ìýäýýëëèéí íýãäñýí òîãòîëöîî áèé áîëãîõ” ¿íäýñíèé õºòºëáºð¿¿äèéí õýðýãæèëòèéí õóãàöàà äóóñ÷ àìæèëòòàé õýðýãæèëýý.

1.1.1 ÖÀÕÈÌ ÌÎÍÃÎË ÕªÒªËÁªÐ

Öàõèì ìîíãîë õºòºëáºð íü “Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû òåõíîëîãèéã ÕÕI çóóíû õºãæëèéí ¿íäñýí õóðäàñãóóð áîëãîí, Ìîíãîë Óëñàä ìýäëýãò òóëãóóðëàñàí ìýäýýëýëæñýí íèéãìèéã áàéãóóëàõ” ýðõýì çîðèëãîòîé 7 ÷èãëýëèéí 25 ñòðàòåãè çîðèëò, 146 àðãà õýìæýýã 2005-2012 îíä õýðýãæ¿¿ëýõýýð òºëºâëºñºí òîìîîõîí õºòºëáºð þì.

Õºòºëáºð 2013 îíû áàéäëààð 90 ãàðóé õóâüòàé õýðýãæèæ ¿íäñýí çîðèëãî, çîðèëòóóä íü áèåëýñýí áºãººä à÷ õîëáîãäîë íü îäîî ÷ õýâýýðýý òóë ÷èãëýë á¿ðýýðýý áóñàä ¿íäýñíèé õºòºëáºð¿¿ä áîëîí çàäàð÷ òóñ á¿ðäýý õýðýãæèæ áàéíà.

Õ¿ñíýãò 1Öàõèì Ìîíãîë õºòºëáºðèéí çàðèì ¿ð ä¿í

Çîðèëò ªìíº íü, 2005 îí Îäîî

I. Õóóëü, ýðõ ç¿é áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí îð÷èí

1. ÌÕÕÒ-èéã õºãæ¿¿ëýõ õóóëü ýðõ ç¿éí øèíýòãýë õèéõ

- Õàðèëöàà Õîëáîîíû òóõàé, Ðàäèî äîëãèîíû òóõàé, Øóóäàíãèéí òóõàé õóóëèóä,

- ÌÕÒ-èéã 2010 õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ ¿çýë áàðèìòëàë

- ÌÕÒ-èéã äóíä õóãàöààíä õºãæ¿¿ëýõ ñòðàòåè òºëºâëºãºº

- Öàõèì ìîíãîë ¿íäýñíèé õºòºëáºð

- Öàõèì çàñàã ìàñòåð òºëºâëºãºº”. 2005 îí

- “Öàõèì ãàðûí ¿ñãèéí òóõàé” õóóëü, 2011 Õàðèëöàà õîëáîîíû òóõàé, Ðàäèî äîëãèîíû òóõàé õóóëüä íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëàõ òºñëèéã ÇÃ, ÓÈÕ-ä ºðãºí áàðüñàí.

- ªðãºí íýâòð¿¿ëãèéí òóõàé øèíý õóóëèéí òºñºë áîëîâñðóóëñàí.

ªãºãäºë õàìãààëàõ òóõàé õóóëèéí òºñºë- 6 ¿íäýñíèé õºòºëáºð õýðýãæèæ áàéíà.

2. Á¿õ íèéòèéí ¿éë÷èëãýýíèé ¿¿ðãèéí ñàíã á¿ðä¿¿ëýõ

ÁÍ¯¯Ñ áàéãóóëàãäñàí áîëîâ÷ õºðºíãèéí ýõ ¿¿ñâýðã¿é áàéñàí.

2009 îíä Çàñãèéí ãàçðûí òóñãàé ñàíãèéí õóóëüä ÁÍ¯¯Ñàí á¿ðä¿¿ëýõ çààëò îðñîí. Õóóëèéí äàãóó æèë á¿ð 3 òýðáóì îð÷èì òºãðºãèéí õºðºíãèéã ñàëáàðûí àæ àõóéí íýãæ¿¿äýýñ òºâëºð¿¿ëæ çàðöóóëæ áàéíà.

1990 îíîîñ ºìíºõ 11%

1990-2001 îíû ¿åèéí 22%

2001 îíîîñ õîéøõè 67%

ISO, CAC, ITU, IEC ò¿âøèí 46%

Á¿ñ íóòãèéí EN ò¿âøèí 11%

Ãàäààä îðíû ÃÎÑÒ, ASTM ò¿âøèí 17%

¯íäýñíèé ò¿âøèí 26%

ÁÎÄËÎÃÎ, ÕÓÓËÜ ÝÐÕ Ç¯ÉÁÎÄËÎÃÎ, ÕÓÓËÜ ÝÐÕ Ç¯É


3. Öàõèëãààí õîëáîîíû ñàëáàðûã ëèáåðàëü÷ëàõ

Öàõèëãààí õîëáîîíû ñàëáàðò õóâü÷ëàë õèéãäýýã¿é áàéñàí.

Öàõèëãààí õîëáîîíû ñàëáàðò á¿òöèéí ººð÷ëºëò õèéæ ñ¿ëæýý, ¿éë÷èëãýýíèé ÷èãëýëýýð ñàëãàñàí. ÌÖÕ êîìïàíèé ìîíîïîëèéã çàäàëæ ¿íäñýí ñ¿ëæýý ýçýèøèã÷ ÌÕÑ ÒªÊ áàéãóóëñàí.

II. Ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû äýä á¿òýö

1.Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû äýä á¿òöèéã õºãæ¿¿ëýõ

Óëààíáààòàð õîò áîëîí àéìãèéí òºâ¿¿ä 59 ñóì, ñóóðèí ãàçðûã õîëáîñîí 2900 êì óðò ºíäºð õóðäíû ñ¿ëæýý, ñàíñðûí õîëáîîãîîð õîëáîãäñîí 14 ñòàíö òóñ òóñ áàéñàí.

2011 îíä Óëààíáààòàð õîò, àéìãèéí òºâ¿¿ä ºíäºð õóðäíû ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí. 2012 îíä 298 ñóì øèëýí êàáåëüä õîëáîãä-ñîí. 25000 ãàðóé êì øèëýí êàáåëèéí ñ¿ëæýýòýé áîëñîí. Ñàíñðûí ÂèÑÀÒ õîëáîîã îðîí íóòãèéí 181 ñóì ñóóðèíä àøèãëàæ áàéíà.Äàðààãèéí øàòíû õºãæëèéí “ªíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí ñ¿ëæýý” õºòºëáºð 2011 îíîîñ õýðýãæèæ áàéíà.

2.Õ¿ðòýýìæòýé, õÿìä, íàéäâàðòàé õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýã õºãæ¿¿ëæ òîîí ÿëãààã àðèëãàõ

Àçè Íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí 100 õ¿íä íîãäîõ òåëåôîí öýãèéí íÿãòðàë 16-ð áàéðò áàéñàí.ÌÖÕ ÕÕÊ-èéí 21 àéìãèéí òºâèéí ñàëáàðò èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýýíèé öýã áàéãóóëàãäàæ áàéñàí.

Èíòåðíýòèéí ãàäààäààñ àâàõ 1Ìá/ñ áººíèé óðñãàëûí ¿íý 2500 $.

¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû 100 õ¿íä íîãäîõ íÿãòðàë 116,7 áîëæ Àçè Íîìõîí äàëàéí îðíóóäûí õ¿ðýýíä 9-ð áàéðàíä îðñîí.113 ñóìàíä óòàñã¿é õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé íºõöºë á¿ðä¿¿ëñýí. 135 ñóì èíòåðíýòýä õîëáîãäñîí./áóñàä ñàëáàðûí ñ¿ëæýýã òîîöîîã¿é/ 2007 îíä 1250$ áîëæ 2 äàõèí áóóðñàí.

3.Òºðèéí ìýäýýëëèéí íýãäñýí ñ¿ëæýý, ñàíã áàéãóóëàõ

- Òºðèéí òºâ 31 áàéãóóëëàãûã õîëáîñîí óäèðäëàãûí ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýýãýýð “Ìèêîì” ÕÕÊ-èàñ 1Ìá/ñ õóðäòàé èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý àâ÷ áàéñàí.

- õóâèéí õºðºíãèéí Óëààíáààòàð-Äàøèí÷èëýí-Áóëãàí ÷èãëýëä 390 ãàðóé êì, òºðèéí ×îéð-Óëààíáààòàð-Äàðõàí-Ýðäýíýò ÷èãëýëèéí 700 êì, íèéòäýý 2900 êì øèëýí êàáåëèéí ñ¿ëæýý áàéñàí.

- 2008 îíä “¯íäýñíèé äàòà òºâ” áàéãóóëàãäàæ òºðèéí áàéãóóëëàãóóäòàé õîëáîãäñîí.

- 2012 îíä 25000 ãàðóé êì øèëýí êàáåëèéí ñ¿ëæýýòýé áîëæ íèéñëýë õîò, á¿õ àéìàã, 298 ñóì øèëýí êàáåëüä õîëáîãäñîí.

Á¿õ ñàëáàðò òºâëºðñºí áîëîí òºðºëæñºí ìýäýýëëèéí ñàí, ìýäýýëëèéí ñèñòåìòýé áîëñîí.

4. Á¿õ íèéòèéã êîìïüþòåðæ¿¿ëýõ

Óëñûí õýìæýýíä 100 õ¿íä íîãäîõ êîìïüþòåðèéí òîî 12.8 áà åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü /ÅÁÑ/-èéí 108 ñóðàã÷èä 1 êîìïüþòåð íîãäîæ áàéñàí.ÅÁÑ áàãø íàðò êîìïüþòåð áàéãààã¿é. Ìýäýýëýë ç¿éí õè÷ýýë îðäîã VIII-XI àíãèéí 25 ñóðàã÷èä 1 êîìïüþòåð íîãäîæ áàéñàí.

100 õ¿íä íîãäîõ êîìïüþòåðèéí òîî 17.5 áîëñîí. Óëñûí õýìæýýíä 2011-2012 îíû õè÷ýýëèéí æèëä 505500 õ¿¿õýä ÅÁÑ-ä ñóð÷ äóíä ñóðãóóëèéí 43 õ¿¿õýä òóòìûí íýã íü êîìïüþòåð àøèãëàäàã. Áàãø íàð êîìþüþòåðæñýí. 2010 îíä 1192, 2011 îíä 1450 áàãøèä êîìïüþòåð îëãîæ, 2012 îíä ¿ëäñýí áàãø íàðûã êîìïüþòåðæ¿¿ëñýí.

5. Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ

Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí òàëààð æóðàì ñòàíäàðò, õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷èí áàéãààã¿é. Õàðèëöàà õîëáîîíû òóõàé áàãö õóóëèéí òºñºë áîëîâñðóóëæ ýõýëñýí./5/ Áàãö õóóëèéí òºñºëä ÌÀÁ-ûí òóõàé õóóëèéí òºñºë îðñîí..

2008 îíä Ìîíãîë óëñûí Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí ¿çýë áàðèìòëàë áàòëàãäñàí. Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ ¿íäýñíèé õºòºëáºð 2010 îíîîñ õýðýãæèæ áàéíà. ÒÅÃ-ûí õàðúÿàíä Êèáåð àþóëã¿é áàéäëûí ãàçàð 2011 îíä áàéãóóëàãäñàí.Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí õóóëèéí òºñºë áîëîâñðóóëñàí.

III. Ìàíëàéëàë, øèíý÷ëýë

1.Òºðèéí äýìæëýã, ìàíëàéëëààð õàíãàõ

Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéäûí 2005 îíû çàõèðàìæààð ÿàìäàä ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí àñóóäàë õàðèóöñàí óäèðäàõ àæèëòàí /CEO/ àæèëëàõ ÷èã ¿¿ðýã áàòëàãäñàí.

2011 îíä Òºðèéí áàéãóóëëàãóóäàä ÌÕÕÒ-èéí àñóóäàë õàðèóöñàí 530 ãàðóé ìýðãýæèëòýí Åðºíõèé ñàéäûí äýðãýä Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí çºâëºë àæèëëàæ áàéíà. Òºðèéí àëáàíû øàëãàëòûí á¿õ øàòàíä êîìïüþòåð, ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õýðýãëýýíèé àñóóëãà, øàëãóóð îðñîí.

2. ÌÕÕÒ-èéã àøèãëàí òºðèéí óäèðäëàãûí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿íã íýìýãä¿¿ëýõ, øèíý÷ëýë õèéõ

- Çàñãèéí ãàçðûí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí íýãäñýí ñòðàòåãè áîëîâñðóóëàãäàæ áàéñàí.

- ßàìäàä ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ¿éë àæèëëàãààíû íýãäñýí áîäëîãî, ÷èãëýë, çààâàð÷èëãàà áàéãààã¿é.

- Òºðèéí áàéãóóëëàãóóä òóñ á¿ðäýý ñ¿ëæýý, ìýäýýëëèéí ñèñòåì ¿¿ñãýñýí, íýãäñýí ìýäýýëëèéí ñîëèëöîîã¿é áàéñàí.

- Òºðèéí áàéãóóëëàãóóä äîòîîä ñ¿ëæýý àøèãëàí ìýäýýëëýý õàäãàëæ, õàìòðàí àøèãëàæ ýõýëñýí.

- Çàðèì ÿàì, àãåíòëàãóóä 21 àéìàãòàé VPN ñ¿ëæýý ¿¿ñãýæ àæèëëàñàí.

- Çàñãèéí ãàçàð Âèäåî õóðëûí òàíõèìòàé áîëæ îíëàéí õóðàë çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà.

- ¯ÄÒ-òýé òºðèéí áàéãóóëëàãóóä õîëáîãäñîí.Ò¯Ö ìàøèí íýâòð¿¿ëñýí.Á¿õ ÿàìä àãåíòëàãóóä ìýäýýëëèéí ñ¿ëæýý, òåõíèê õýðýãñëýý øèíý÷èëñýí.

IY.ÌÕÕÒ-èéí õýðýãëýý, ò¿¿íèé õàðèëöàí óÿëäàà

1.Öàõèì çàñàãëàëûã õºãæ¿¿ëýõ

- Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýýíèé 2 áàéãóóëëàãà áàéâ.

- Òàòâàð, ãààëèéí ¿éë àæèëëàãààã ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèîð äýìæèõ ÷èãëýëýýð òàòâàðûí áàãö õóóëèóäàä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ õîëáîãäîõ ñóäàëãààíû àæèë ýõýëæ áàéñàí.

- Òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí íýãäñýí ïîðòàë áàéãóóëàãäàæ, òàíèëöóóëãà ìýäýýëýë òºäèé áàéñàí.

- Òàòâàð, ãààëèéí ñèñòåì 2009-2010 îíä øèíý÷ëýãäýæ, öàõèì õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãàà, öàõèì òàòâàðûí òàéëàí ìýò îíëàéí ¿éë÷èëãýýí¿¿ä íýâòýðñýí.

- Èðãýíèé öàõèì ¿íýìëýõ íýâòýðñýí.Òºðèéí áàéãóóëëàãóóä íýãäñýí ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí.- Zasag.mn íýãäñýí ïîðòàëòàé áîëñîí.

11-11 òºâ èðãýäòýé õîëáîãäîæ ñàíàë, ãîìäëîî øèéäâýðë¿¿ëäýã áîëñîí.

- Ò¯Ö ìàøèí àøèãëàæ 10 ãàðóé ¿éë÷èëãýýã èðãýäýä øóóðõàé õ¿ðãýæ áàéíà.

- Çàñãèéí ãàçàð àéìàã, îðîí íóòàãòàé âèäåî õóðëûí ñèñòåìòýé áîëñîí.

2. Öàõèì áîëîâñðîëûã õºãæ¿¿ëýõ

- ÌÕÕÒ óëñ äàÿàð æèãä íýâòðýýã¿é, õºäºº îðîí íóòàãò ÌÕÕÒ-èéí ìýäëýã, òåõíèê õàíãàëò ñóë áàéñàí.

- Õ¿í àìûí ÌÕÕÒ-èéí áîëîâñðîë, ìýäëýãèéí äóíäàæ ò¿âøèí õàíãàëòã¿é áàéñàí.

- Äýä á¿òöèéã ñóìäûí ò¿âøèíä õºãæ¿¿ëñýí. - Çàéíû áîëîí îíëàéí ñóðãàëò íýâòýð÷

èðãýä àøèãëàæ áàéíà.- 2005-2009 îíä á¿õ íèéò,ñóðàã÷, áàãø

íàð êîìïüþòåðæñýí.- Îíëàéí ñóðãàëòóóä ÷ºëººòýé, íýýëòòýé

ÿâàãäàæ áàéíà.- Óõààëàã ãàð óòàñ, àïëèêåéí¿¿ä íýâòýðñýí.



3. Öàõèì ýð¿¿ë ìýíäèéã õºãæ¿¿ëýõ

- Ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàëáàðò òåõíèê òåõíîëîãèéí õºãæèë õîöîð÷ áàéñàí áà ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàëáàðûí 4-5 áàéãóóëëàãà äîòîîä ñ¿ëæýýã ôàéë äàìæóóëàõ, õýâëýõ ¿éë àæèëëàãààíä ë õýðýãëýæ áàéñàí.

- Àëñûí çàéí ýì÷èëãýý, îíîøëîãîî, õÿíàëòûí òàëààð òºëºâëºæ áàéñàí.

- 2008 îíîîñ Ýð¿¿ë ìýíäèéí ÿàì, õàðüÿà 15 áàéãóóëëàãà, 21 àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëã¿¿äèéã õîëáîñîí VPN ñ¿ëæýýòýé áîëñîí.

- Óëñûí ýìíýëã¿¿ä öàõèì á¿ðòãýë, ñ¿ëæýýòýé áîëñîí.

- “Öàõèì Ýð¿¿ë Ìýíä” ñòðàòåãè ãàðñàí.Õóâèéí ýìíýëã¿¿äýä ºâ÷íèé ò¿¿õ, çàéíû îíîøèëãîîíû òåõíèêèéí, íºõöºë á¿ðäñýí 11 àéìàãò á¿ñèéí îíèøèëãîîíû òºâòýé áîëæ òåõíèê,òîíîã òºõººðìæ, ñ¿ëæýýãýýð õàíãàãäñàí.

4. Öàõèì àðèëæààã õºãæ¿¿ëýõ

- Ýëåêòðîí õóäàëäààíû ¿éë÷èëãýý ýõëýë òºäèé,èðãýä, áàéãóóëëàãóóä òºäèéëºí õýâøýýã¿é áàéñàí.

- Çàñãèéí ãàçàð, òºðèéí áàéãóóëëàãóóä òåíäåð çàðëàõ, îðîëöîã÷ àæ àõóéí íýãæèéí ºðãºäëèéã õ¿ëýýí àâàõ, øàëãàðóóëàõ ÿâöûã ýëåêòðîí áàéäëààð õèéæ ýõëýýä áàéñàí.

- Öàõèì ãàðûí ¿ñãèéí òóõàé õóóëü áàòëàãäñàí.

- Òºñâèéí õºðºíãººð áàðàà àæèë, ¿éë÷èëãýý õóäàëäàí àâàõ ww.e-procure-ment.mn ñàéò àæèëëàæ áàéíà.

- Õóâèéí õýâøèëä îíëàéí õóäàëäàà íýâòýðñýí. /“Çàìáàëà”, “Òîìàòî”/

- Ãàäààäûí ebay.com, amazon.com çýðýã îíëàéí õóäàëäàà, àðèëæààã èðãýä àøèãëàäàã.

5. Õàðèëöàí óÿëäàà, ñòàíäàðò

Òåõíîëîãèéí õºãæëèéí ¿ð ä¿íã àøèãëàõûí òóëä ñòàíäàðòóóäûã òîãòìîë õÿíàõ ìåõàíèçì áàéãààã¿é.

- e-standard.mn, 2011 îí. Ìîíãîë óëñûí ñòàíäàðòûí ìýäýýëëèéí ñàí ¿¿ññýí,

- Æèë á¿ð õýðýãöýý øàððäëàãûã òîãòîîæ 20 ãàðóé øèíý ñòàíäàðò áîëîâñðóóëæ áàéíà.

- ÌÒÕÕ-íû ñàëáàðò 240 ãàðóé ñòàíäàðò ìºðäºæ áàéíà.

V. ÌÕÕÒ àøèãëàí ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéã õàíãàõ

1. Ýäèéí çàñãèéí ñàëáàðò ÌÕÕÒ-èéí õºðºíãº îðóóëàëò áîëîí õýðýãëýýã õóðäàñãàõ, äýìæèõ

- 300 îð÷èì àæ àõóéí íýãæ ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ áàéñàí.

- ÁÍ¯¯Ñ á¿ðä¿¿ëýõ ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòã¿é áàéñàí.

- 900 ãàðóé àæ àõóéí íýãæ èýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû 3 àíãèëëûí 16 òºðëººð èäýâõòýé ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ áàéíà.

- ÁÍ¯¯Ñ-íä æèë á¿ð 3 òýðáóì îð÷èì òºãðºã òºâëºð¿¿ëæ òºñºë,àðãà õýìæýý õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.

- Ñàëáàðûí õºðºíãº îðóóëàëò æèëýýñ æèëä ºñºí íýìýãäýæ áàéíà.

2. Æèæèã äóíä ¿éëäâýð (ÆÄ¯) áîëîí àæ àõóéí íýãæ¿¿äýä ÌÕÕÒ-èéí õýðýãëýýã íýìýãä¿¿ëýõ, äýìæèõ.

- Ýíýòõýã óëñûí Çàñãèéí Ãàçðûí òóñëàìæààð Áóëãàí, ªâºðõàíãàé, Õºâñãºë, Ñ¿õáààòàð, Äîðíîä àéìãóóäàä “Îëîí íèéòèéí èíòåðíýò ìýäýýëëèéí òºâ”-èéã áàéãóóëæ áàéñàí.

- Æèæèã, äóíä ¿éëäâýðèéí ãàçàð 2008 îíä áàéãóóëàãäñàí. Òóñ ãàçðûí Ìýäýýëýë, ñóðãàëò õºãæëèéí õýëòýñ õóâèéí õýâøëèéí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õýðýãöýý øààðäëàãûã òîäîðõîéëñîí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã.

- ÌÒ¯Ï-ûí èíïóáàòîðûí ¿éë÷èëãýýíä æèë á¿ð 20 îð÷èì æèæèã êîìïàíèóä õàìðàãäàæ äýìæëýã àâäàã.

- ÌÕÕÒ-ûí ÷èãëýëýýð ñóäàëãàà õèéõ, ïðîãðàì õàíãàìæèéí ¿éë àæèëëàãàà á¿õèé ÀÀÍ, áàéãóóëëàãûí ýðõ àøãèéã õàìãààëàõ, äýìæèõ çîðèëãîòîé Ìîíãîëûí ïðîãðàì õàíãàìæ ¿éëäâýðëýã÷äèéí õîëáîî áàéãóóëàãäñàí.

3. ÌÕÕÒ-èéí äîòîîäûí çàõ çýýëèéã õºãæ¿¿ëýõ

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ïàðêàä 17 êîìïàíè ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéñàí.

- 2005 îíä Àæ õóéí àëáàí òàòâàðûí òóõàé õóóëüä íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëæ 2008 îí õ¿ðòýë ìºðäñºíººð äîòîîäûí àæ àõóéí íýãæ¿¿ä áèåý äààõ õºãæëèéã äýìæñýí.

- Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ñàëáàðûí ÝÊÑÏÎ ¿çýñãýëýí, õóäàëäààã 2006 îíîîñ æèë á¿ð çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà.

2008 îíä ìýäýýëýë, àðèëæààíû ñàéò áîëîí áóñàä õóâèéí õýâøëèéí áàéãóóëëàãóóäûí áèå äààí õºãæ¿¿ëæ áàéãàà èíòåðíýò õóäàëäààíû 20 îð÷èì ïîðòàë ñàéò ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà.

4. ÌÕÕÒ-èéí äîòîîäûí êîìïàíèóäûí ýêñïîðòûí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºñºëòèéã íýìýãä¿¿ëýõ

ECM ÕÕÊ, Þó Ýñ Àé ÕÕÊ, Àãðîñîôò ÕÕÊ êîìïàíèóä ßïîí óëñûí çàõ çýýë, Ñêàé Ïîâåð Ìåäèà ÕÕÊ ÁÍÑÓ-ûí çàõ çýýë äýýð òóñ òóñ á¿òýýãäýõ¿¿í,¿éë÷èëãýý íèéë¿¿ëæ ýõýëñýí.

“Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ãàäààä àóòñîðñèíãèéã 2015 îí õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ áàðèìòëàõ ÷èãëýë” 2008 îíä áàòëàãäñàí. Íýýëòòýé êîä á¿õèé ïðîãðàì õàíãàìæèéí ÷èãëýëýýð “Æóóìëà-Ìîíãîë” òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëæ òóðøñàí.Øèíý÷ëýëèéí 7 çîðèëòîä “Îþóíû á¿òýýìæòýé, ºíäºð öàëèíòàé àæëûí áàéð” çîðèëò òàâüæ õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.Ãàäààäûí çîðèëòîò çàõ çýýëä òºëººëºã÷èéí ãàçàð áèé áîëãîõ áîäëîãîîð Ìîíãîë óëñûã òºëººëºõ MÕÕ-íû ñàéí äóðûí ýë÷, òºëººëºã÷èéã 2009 îíä òîìèëñîí. /ßïîí, Øâåä, Ñîëîíãîñ/

YI. ÌÕÕÒ-èéã îëîí íèéòýä ñóðòàë÷ëàõ, òºðèéí ¿éë àæèëëàãààíä èðãýäèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëýõ.

1. Îëîí íèéòýä ÌÕÕÒ-èéã ñóðòàë÷ëàõ

Ñóäàëãààãààð òóõàéí ¿åä ìîíãîë õýë äýýð 1500 ãàðóé âåá õóóäàñ áàéñàí. Á¿õ íèéòèéã êîìïüþòåðæ¿¿ëýõ àÿí, Íýã òºãðºãèéí èíòåðíýò àÿí óëñûí õýìæýýíä áîëæ áàéñàí.

2006 îíîîñ æèë á¿ð ICT EXPO ¿çýñãýëýí çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà.2011 îíä 4500 ãàðóé àæ àõóéí íýãæ âýáòýé áàéíà.Îïåðàòîð êîìïàíèóäûí ¿éë÷èëãýýíèé ñóðòàë÷èëãàà òîãòìîëæñîí. “Google” îð÷óóëãûí ñèñòåìä ìîíãîë õýëèéã îðóóëæ òóðøèëòààð õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.

2.Îëîí íèéòèéã õàìàðñàí ¿éë àæèëëàãààã ýð÷èìæ¿¿ëýõ

ÌÒ¯Ï-ûí èíêóáàòîðûí ¿éë÷èëãýýíä õàìðàãääàã 13 êîìïàíè èíòåðíýòèéí àíõàí øàòíû ìýäëýã, ÷àäâàð ýçýìø¿¿ëýõ ¿íý òºëáºðã¿é ñóðãàëò õèéæ 193 õ¿í îðîëöîæ áàéñàí.Öàõèì Ìîíãîë õºòºëáºðèéã òàíèëöóóëàõ ñåìèíàð. 200 îð÷èì õ¿í

ÌÕÕÑ-ûí Óëñûí Çºâºëãººí “ICT EXPO” ¿çýñãýëýí, æèë á¿ðÌÒ¯Ï-ûí Òàíèí ìýäýõ¿éí ìóçåéÌÏÕ-ûí àíõäóãààð ÷óóëãàíÑàëáàðûí àæëûã òàíèëöóóëàõ íýýëòòýé ºäºðëºã



3.Òºð, çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààíä èðãýäèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëýõ

Òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí íýãäñýí ïîðòàë àæèëëàæ áàéñàí.Òºðèéí áàéãóóëëàãóóä èðãýäèéí ºðãºäºë, ãîìäëûã áè÷ãýýð àâ÷ áàéñàí.

Zasag.mn 11-11 òºâ èðãýäòýé õîëáîãäîæ ñàíàë ãîìäîë øèéäâýðëýäýã áîëñîí.Ò¯Ö ìàøèí àøèãëàæ 10 ãàðóé ¿éë÷èëãýýã èðãýäýä õ¿ðãýæ ñàíàëûã àâ÷ áàéíà. Ñîíãóóëü, àðä íèéòèéí ñàíàë àñóóëãàä öàõèì á¿ðòãýëèéí ñèñòåìèéã àìæèëòòàé òóðøñàí.2012 îíû ÓÈÕ-ûí ñîíãóóëèéã öàõèì á¿ðòãýëýýð çîõèîí áàéãóóëñàí. Òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí âýá ñàéòààð äàìæóóëàí òºðèéí áîäëîãîä èðãýäèéí ñàíàë áîäëûã àâ÷ òóñãàõ àæëóóä õýðýãæèæ òîãòìîëæñîí.Áàéãóóëàãà, èðãýä ººðñäèéí âýá, áëîã àæèëëóóëæ îëîí íèéòýä ººðñäèéãºº òàíèóëäàã áîëñîí.

YII. ÌÕÕÒ-èéã àøèãëàõ ÷àäâàð, õ¿íèé íººöèéí õºãæèë

1. Õ¿í á¿ðò ÌÕÕÒ-èéã ýçýìø¿¿ëýõ, äàäàë îëãîõ.

-Ìýäýýëýë ç¿éí õè÷ýýëèéã ñóäàëäàã VIII-XI àíãèéí 25 ñóðàã÷èä 1 êîìïüþòåð íîãäîæ áàéñàí. -21 ñóðàã÷ òóòàìä 1 êîìïüþòåð íîãäîæ áàéæýý.

2010-2011 îíä óëñûí õýìæýýíä 63 ÌÑ¯Ò ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà áà ñóðàëöàã÷äûí òîî 46071 õ¿ðñýí òºãñºã÷äèéí òîî 180705, ñóðãàëòàíä àøèãëàãäàæ áóé êîìüþòåðèéí òîî 4161 áàéíà. 11 ñóðàã÷ òóòàìä 1 êîìïüþòåð íîãäîæ áàéíà.

3. ÌÕÕÒ-èéí ÷èãëýëýýð ìýðãýøñýí ìýðãýæèëòýí, ñóäëàà÷èä áýëòãýõ

Ìîíãîë óëñûí Çàñãèéí ãàçðààñ ºíäºð õºãæèëòýé îðíóóäàä ÌÕÕÒ-èéí ÷èãëýëýýð ìàãèñòðàíòóð, äîêòîðàíòóðò îþóòàí ñóðàëöàõ áîäëîãûã ò¿ëõ¿¿ áàðèìòàëæ áàéñàí.

2 óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí õýëýëöýýðèéí äàãóó æèë á¿ð 16 îðîíä îþóòàí, ìàãèñòðàíòóð, äîêòîðàíòóðò ñóðàëöóóëàõààð èëãýýäýã. 2011 îíä ìàíàé 3000 ãàðóé èðãýí ãàäààäàä ìýðãýæèë äýýøë¿¿ëýí ñóðàëöàæ áàéíà.2012-2013 îíä 7313 îþóòàí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí ÷èãëýëýýð ñóð÷ áàéíà.Èõ äýýä ñóðãóóëèóä õàìòûí àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä ýðäýìòýí áàãø íàðàà ãàäààäàä ìýðãýø¿¿ëäýã. Æèëýýñ æèëä ºñºæ ºðãºæèõ õàíäëàãà áàéíà.

1.1.2 Á¯ÐÒÃÝË, ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÍÝÃÄÑÝÍ ÒÎÃÒÎËÖÎÎ ÁÈÉ ÁÎËÃÎÕ ÕªÒªËÁªÐ

Ýíýõ¿¿ õºòºëáºð íü Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 2008 îíû 78 äóãààð òîãòîîëîîð áàòëàãäñàí áºãººä õºòºëáºðèéí õýðýãæèëòèéã Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé ñàéäûí 2008 îíû 04 ä¿ãýýð çàõèðàìæààð áàéãóóëàãäñàí ¯íäýñíèé õîðîî çîõèîí áàéãóóëæ àæèëëàñàí. Õºòºëáºðò óëñûí õýìæýýíä ìýäýýëëèéí íýãäñýí àíãèëàë, êîä÷èëëûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéí íýãäìýë áàéäëûã ¿¿ñãýæ òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí ìýäýýëýë ñîëèëöîîíû íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ, òºðèéí

áàéãóóëëàãà õîîðîíäûí áîëîí èðãýä, áèçíåñèéí áàéãóóëëàãà, íèéãìèéí á¿õ ñàëáàðûã õàìàðñàí õ¿ðòýýìæòýé, øóóðõàé, ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëýõ, ¿ð àøãèéã äýýøë¿¿ëýõ, õ¿íä ñóðòàë, àâèëãàòàé òýìöýõýä áîäèòîé õóâü íýìýð îðóóëàõ àñóóäëûã õàìàðñàí 6 ñòðàòåãè çîðèëòûí õ¿ðýýíä 73 àðãà õýìæýý òóñãàäñàí.

Õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä “Èðãýíèé óõààëàã ¿íýìëýõ”, “Õàÿãæèëòûí íýãäñýí òîãòîëöîîã áèé áîëãîõ”, “Òºðèéí ìýäýýëýë ñîëèëöîîíû õàðèëöàí õîëáîëòûí äýä á¿òýö áàéãóóëàõ”, “¯íäýñíèé äàòà òºâ áàéãóóëàõ”, “Èðãýíèé á¿ðòãýë, ïàñïîðò õÿíàëòûí íýãñýí ñ¿ëæýý áèé áîëãîõ” òºñë¿¿ä àìæèëòòàé õýðýãæñýí áºãººä òýäãýýðèéí ¿ð ä¿íä “¯íäýñíèé äàòà òºâ” áàéãóóëàãäàæ, 21 àéìãèéí 331 ñóì, íèéñëýëèéí 9 ä¿¿ðãèéí 132 õîðîî, íèéò 468 á¿ðòãýëèéí íýãæ èðãýíèé øèíý÷èëñýí á¿ðòãýëòýé áîëæ èðãýí òºðñºíèé áîëîí èðãýíèé ¿íýìëýõèéí, áàéíãûí îðøèí ñóóãàà ãàçðûí á¿ðòãýëèéã áàòàëãààæóóëæ, áèåèéí äàâõöàëã¿é ºãºãäëèéí á¿ðòãýë /õóðóóíû õýý, çóðàã/, ìýäýýëëèéí ñàíã ¿¿ñãýñýí áàéíà.

Ìºí òºðèéí 88 áàéãóóëëàãûã õàìàðñàí øèëýí êàáåëèéí ñ¿ëæýý áàéãóóëæ ¯íäýñíèé äàòà òºâòýé õîëáîñíû çýðýãöýý 28 õèëèéí áîîìòûã îíëàéí ñ¿ëæýýíä õîëáîñíîîð óëñûí õèëýýð çîð÷èõ äîòîîä, ãàäààäûí èðãýä, òýýâðèéí õýðýãñëèéã á¿ðòãýõ, ìýäýýëýõ áîëæ áîîìò õîîðîíä ìýäýýëëèéã ò¿ðãýí, øóóðõàé ñîëèëöîæ àæèëëàæ áàéíà.

Á¿ðòãýë, ìýäýýëëèéí íýãäñýí òîãòîëöîî áèé áîëãîõ ¿íäýñíèé õºòºëáºð 2012 îíä 84% áèåëýëòòýéãýýð õýðýãæèæ äóóñëàà.

1.1.3 ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÕÈÉÌÝË ÄÀÃÓÓË” ÕªÒªËÁªÐ

Äýëõèéí îëîí îðîí ñàíñðûí õîëáîîíû áîëîí òàíäàí ñóäàëãààíû ººðèéí õèéìýë äàãóóëûã îëîí òàëò õýðýãëýýíäýý òóëãóóëàí ¿ð ºãººæòýé àøèãëàñíààð òóõàéí óëñûí ¿íäýñíèé àþóëã¿é áàéäàë, íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéã íü äýìæèõ òîìîîõîí õºø¿¿ðýã áîëäîã áàéíà.

Ìàíàé óëñàä 1970 îíä ñàíñðûí õîëáîîíû ãàçðûí ñòàíö áàéãóóëæ, 1971 îíä îëîí óëñûí ñàíñðûí õîëáîîíû “Èíòåðñïóòíèê” áàéãóóëëàãàä ãèø¿¿íýýð ýëññýíýýñ õîéø 40

ãàðóé æèë òîäîðõîé òóðøëàãà, ìýäëýãèéã õóðèìòëóóëñààð èðñýí ò¿¿õýý çàëãàìæëàí 2016 îíä ¿íäýñíèé õèéìýë äàãóóë õººðãºõ ãýæ áàéíà. Øèíý÷ëýëèéí Çàñãèéí ãàçðààñ 2012 îíû 11-ð ñàðä 137 äóãààð òîãòîîë ãàðãàæ “¯íäýñíèé õèéìýë äàãóóë” õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëæ ýõýëñýí.

Õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä 2011-2013 îíä ñóäàëãàà õèéæ òàíäàí ñóäàëãààíû áîëîí õîëáîîíû õèéìýä äàãóóë õººðãºõ òºñºë, îëîí óëñûí çîõèöóóëàëòûí áàðèìò áè÷ã¿¿ä çýðãèéã áîëîâñðóóëëàà.



1.1.4 ÐÀÄÈÎ, ÒÅËÅÂÈÇÈÉÍ ªÐÃªÍ ÍÝÂÒÐ¯¯ËÃÈÉÃ ÒÎÎÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈÄ ØÈËÆ¯¯ËÝÕ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÕªÒªËÁªÐ

Øâåöàðè óëñûí Æåíåâ õîòíîî 2006 îíä áîëñîí Äýëõèéí Ðàäèîãèéí Èõ Õóðëààð 2006-2015 îíû õóãàöààíä äýëõèéí óëñ îðíóóäûí ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ñ¿ëæýý, ¿éë÷èëãýýã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ “GE-06” øèéäâýð ãàðñàí. Ìàíàé óëñàä ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ñèñòåìèéã òîîí òåõíîëîãèîð ºðãºòãºõ, øèíý÷ëýõ àæèë 2004 îíîîñ ýõýëæ ¿å øàòòàé õýðýãæèæ áàéíà. Çàñãèéí ãàçðûí 2011 îíû 275 äóãààð òîãòîîëîîð “Ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ ¿íäýñíèé õºòºëáºð” áàòëàãäàæ Ìîíãîë

Óëñûí ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ñèñòåìèéã 2014 îíû 7-ð ñàðûí 31-íèé ºäºð òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ çîðèëòûã äýâø¿¿ëæ õýðýãæ¿¿ëýõýýð àæèëëàæ áàéíà.

Òåëåâèç, ðàäèîãèéí ñèñòåì òîîí òåõíîëîãèä øèëæñýíýýð àéë, ºðõ á¿ð ãýðòýý îð÷èí ¿åèéí äýâøèëòýò òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí ºíäºð ÷àíàðòàé, îëîí ñóâãèéí íýâòð¿¿ëãèéã øóóä õ¿ëýýí àâàõ áîëîìæòîé áîëîõ þì.

Õºòºëáºðò 2013-2014 îíä Ìîíãîë Óëñûí íèéò íóòàã äýâñãýð áóþó 250 ñóì, ñóóðèíã òîîí òåëåâèçèéí ãàçðûí ñ¿ëæýýíä õàìðóóëàõ òºëºâëºëò õèéæ 90 ñóì, ñóóðèí ãàçàðò òåëåâèçèéí äàìæóóëàõ ñòàíöûã òîîí òåõíîëîãèîð øèíý÷ëýýä áàéíà.

1.1.5 ªÐÕ Á¯ÐÒ ØÓÓÄÀÍ ÕªÒªËÁªÐ

“ªðõ á¿ðò øóóäàí” õºòºëáºð íü Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 2011 îíû 126-ð òîãòîîëîîð áàòëàãäàí õýðýãæèæ áàéíà. Ìîíãîë Óëñûí øóóäàíãèéí ñàëáàðûí õºãæëèéã ãàäààä îðíóóäûí æèøèãò õ¿ðãýõ, òýäýíòýé ºðñºëäºõ¿éö õýìæýýíä õºãæ¿¿ëýõ, õýðýãëýã÷äèéí õýðýãöýý, øààðäëàãûã á¿ðýí õàíãàõóéö øèíý ¿éë÷èëãýý, ñî¸ëûã áèé áîëãîõ, øóóäàíä ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí äýâøëèéã ¿ð àøèãòàéãààð íýâòð¿¿ëýõ íü õºòºëáºðèéí ¿íäñýí çîðèëãî þì.

Õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä 2013 îíä ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé ëîãèñòèê ¿éë÷èëãýýã øèíý òåõíèê õýðýãñëýýð õàíãàæ, 66 àâòî ìàøèíûã GPS õÿíàëòûí ñ¿ëæýýíä õîëáîâ. Óõààëàã øóóäàíãèéí õàéðöàã òºñºë õýðýãæ¿¿ëæ íèéñëýëèéí 18 öýã, Äàðõàí, Ýðäýíýò õîòóóäàä òóñ á¿ð íýã, íèéòäýý 20 óõààëàã øóóäàíãèéí õàéðöàã àøèãëàëòàíä îðóóëëàà. Ìºí ìàðêûí áîëîí íîìûí ýëåêòðîí õóäàëäààíû ñàéòûã øèíýýð áàéãóóëæ “Ìîíãîë Øóóäàí” ÒªÊ àæèëëóóëæ áàéíà.

1.1.6 ÖÀÕÈÌ ÇÀÑÀÃ ÕªÒªËÁªÐ

Öàõèì çàñàã ¿íäýñíèé õºòºëáºð íü Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 2012 îíû 101 ä¿ãýýð òîãòîîëîîð áàòëàãäñàí áºãººä òºðèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã èë¿¿ èë òîä, íýýëòòýé áàéëãàõ, èðãýäèéí ñàíàà÷èëãà, îðîëöîîã èäýâõæ¿¿ëæ òºðèéí áîäëîãîä òóñãàõ, òºðèéí ¿éë÷èëãýýã õÿëáàð, õ¿ðòýýìæòýé, ÷èðýãäýëã¿é áîëãîõ, öàõèì çàñãèéí ¿éë÷èëãýýã õºãæ¿¿ëæ íýâòð¿¿ëýõ çîðèëãî äýâø¿¿ëæ 4 çîðèëòûí õ¿ðýýíä 129 àðãà õýìæýýã 2012-2016 îíä õýðýãæ¿¿ëýõýýð àæèëëàæ áàéíà.

Óã õºòºëáºðèéí õýðýãæ¿¿ëýõ àæëóóäûí íýã ÷óõàë õýñýã íü èðãýí èíòåðíýòèéí ñ¿ëæýýãýýð òºðèéí àëü ÷ ¿éë÷èëãýýã àâàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ “Öàõèì ñèñòåì áîëîí Ìîáàéë òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí ïðîãðàìì õàíãàìæèéí íýãäñýí ¿éë÷èëãýýíèé ïîðòàë ñèñòåì õºãæ¿¿ëýõ” òºñºë þì. Òºñëèéí õ¿ðýýíä ñóóðü ñóäàëãàà õèéæ, áè÷èã áàðèìò áîëîâñðóóëàõ àæëóóä õèéãäýæ áàéíà.

Ìºí õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä õýðýãæ¿¿ëæ áóé “Öàõèì çàñàãëàëûí ìýäýýëëèéí ñàí, ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã õºãæ¿¿ëýõ” òºñëèéí “Ò¯Ö ìàøèí”-ààñ èðãýä ººðèéí àìüäàð÷ áóé õàìãèéí îéðõîí ¿éë÷èëãýýíèé öýãýýñ äýâøèëòýò òåõíîëîãè àøèãëàí òºðèéí ¿éë÷èëãýýã ò¿ðãýí øóóðõàé àâàõ áºãººä ÿàì, àãåíòëàã, òºðèéí áàéãóóëëàãóóäàä ººðèéí ñàíàë õ¿ñýëò, ºðãºäºë ãîìäëîî èëãýýõ áîëîìæ íü á¿ðäýæ áàéãàà þì. ¯¿íèé ¿ð ä¿íä èðãýíèé öàõèì ¿íýìëýõ àíõ óäàà îëîí íèéòèéí õýðýãëýýíä íýâòýð÷ öàõèì çàñàãëàëûí àæèë íýã àëõìààð óðàãøèëæ áàéíà. Óëààíáààòàð õîòîä 17öýãò , õºäºº îðîí íóòàãò 28 öýãò Ò¯Ö ìàøèíûã òóñ òóñ ñóóðèëóóëààä áàéíà.


Øóóäàíãèéí ñàëáàðò øèíý òåõíèê, òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýõ, øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýýã èðãýäýä îéðòóóëàõ, õàÿãèéí õ¿ðãýëòèéí õàìðàõ õ¿ðýýã ºðãºæ¿¿ëýõ, çèï êîäûã õàÿãèéí ñèòåìòýé óÿëäóóëàõ, øóóäàíãèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýýãýýð äàìæóóëàí òºðººñ èðãýäýä õ¿ðãýõ ¿éë÷èëãýýíèé íàéäâàðòàé, øóóðõàé áàéäëûã õàíãàõ áîëîìæèéã äýýøë¿¿ëýõ çýðýã 6 çîðèëò, 31 àðãà õýìæýýã 2010-2020 îíû õóãàöààíä õýðýãæ¿¿ëíý.


1.1.7 ªÍÄªÐ ÕÓÐÄÍÛ ªÐÃªÍ ÇÓÐÂÀÑÛÍ Ñ¯ËÆÝÝ ÕªÒªËÁªÐ

Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 2011 îíû 145 äóãààð òîãòîîëîîð ýíýõ¿¿ õºòºëáºð áàòëàãäñàí. Õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä Ìîíãîë Óëñûí íèéò íóòàã äýâñãýðèéã õàìàðñàí ºíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí ñ¿ëæýýã ºðãºòãºí, ºðòºã áàãàòàé, îëîí òºðºëò öîãö ¿éë÷èëãýýã òºðèéí áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ áîëîí íèéò àéë ºðõºä õ¿ðòýýìæòýé, ÷àíàðòàé õ¿ðãýñíýýð óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí ºñºëò, õ¿í àìûí àìüäðàëûí ò¿âøèíã ñàéæðóóëàõàä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ çîðèëãîîð 5 ñòðàòåãè çîðèëò äýâø¿¿ëæ 38 àðãà õýìæýý õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.

Õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ òºëºâëºãººíèé äàãóó “Ñóìäàä ºíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý áàéãóóëàõ”, “Óëààíáààòàð õîòûí õîëáîîíû õóäàã, ñóâàã÷ëàëûí øèíý÷ëýë, õóäàã ñóâàã÷ëàëûí öàãèðãàí ñ¿ëæýý áàéãóóëàõ” òºñë¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.

“Ñóìäàä ºíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý áàéãóóëàõ” òºñëººð 2012-2014 îíä èíòåðíåòèéí ¿éë÷èëãýý õ¿ðýýã¿é 250 ñóìàíä èíòåðíåòèéí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýýíèé äýä á¿òöèéã áàéãóóëàõààð òºëºâëºñíººñ 2012 îíä 38 ñóì, 2013 îíä 21 àéìãèéí òºâ áîëîí 52 ñóì, íèéñëýëèéí 3 ä¿¿ðýãò ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý áàéãóóæ, 2010-2013 îíû Óëñûí òºñºâ, ÁÍ¯¯Ñ-ûí õºðºíãº îðóóëàëòààð 118 ñóìàíä èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýõ òåõíèêèéí íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýýä áàéíà.

“Óëààíáààòàð õîòûí õîëáîîíû õóäàã, ñóâàã÷ëàëûí øèíý÷ëýë, õóäàã ñóâàã÷ëàëûí öàãèðãàí ñ¿ëæýý áàéãóóëàõ” òºñëººð Íèéñëýëèéí Îëèìï õîòõîí, ÑÁÄ 7-ð õîðîîëîë, Íèñýõ îð÷ìûí øèíý õîðîîëîë, ÃÕß-íû óóëçâàð- Ä¿íæèíãàðàâ, ÁÇÄ-èéí 14 õîðîîëîë, Í¿õòèéí àì ÷èãëýëä íèéòäýý 21 êì ñ¿ëæýý áàéãóóëñàí.

Îðõîí àéìãèéí Áàÿí-ªíäºð ñóìàíä “Ãýð õîðîîëëûã èíòåðíýòæ¿¿ëýõ” òºñëèéã àìæèëòòàé õýðýãæ¿¿ëñýí. Õºòºëáºð õýðýãæèæ ýõýëñíýýñ õîéø óëñûí õýìæýýíä õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé õàìðàõ õ¿ðýý òýëæ, àëñëàãäñàí õîðîîëîë, ñóóðèí áîëîí îðîí íóòãèéí èðãýäèéí öàõèì ñ¿ëæýýíýýñ ìýäýýëýë àâàõ áîëîìæ íýìýãäýæ áàéãàà áà õºòºëáºðèéí õýðýãæèëò 2013 îíû áàéäëààð 45.7 õóâüòàé áàéíà.

1.1.8 ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÁÀÉÄËÛÃ ÕÀÍÃÀÕ ÕªÒªËÁªÐ

Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 2010 îíû 141 ä¿ãýýð òîãòîîëîîð “Ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ ¿íäýñíèé õºòºëáºð áàòëàãäàæ 2010-2015 îíû õóãàöààíä õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà.

Õºòºëáºðèéí ¿íäñýí çîðèëãî íü Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, èðãýä, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí öàõèì ìýäýýëëèéí ñàí, ìýäýýëýë ò¿¿íèéã äýìæèõ äýä á¿òöèéí öàõèì àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ àðãà õýìæýýã ¿å øàòòàéãààð õýðýãæ¿¿ëýõ çàìààð ¿íäýñíèé àþóëã¿é áàéäàë, èðãýäèéí ¿íäñýí ýðõ, ýðõ ÷ºëººã áàòàëãààæóóëàõàä îðøèíî.

Õºòºëáºðò ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí ýðõç¿éí îð÷íûã á¿ðä¿¿ëýõ, ìýäýýëëèéí ýìçýã áàéäëûã áóóðóóëàõ, õàðèó ¿éëäýë õèéõ òîãòîëöîî á¿ðä¿¿ëýõ, ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí ÷èãëýëýýðõ ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí õýðýãëýýíèé ñî¸ëûã áèé áîëãîõ, õ¿íèé íººöèéã õºãæ¿¿ëæ òºð õóâèéí õýâøëèéí ò¿íøëýëèéã õºãæ¿¿ëýõ, òºðèéí ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõýä ÷èãëýñýí 4 ñòðàòåãè 15 çîðèëò, 68 àðãà õýìæýýã 2010-2015 îíä õýðýãæ¿¿ëýõýýð òºëºâëºñºí.

ÌÒØÕÕÃ-ààñ 2013 îíä ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûí ýðñäëèéí ¿íýëãýýíèé àñóóëãà, ò¿¿íèéã ä¿ãíýõ àðãà÷ëàëûã îëîí óëñûí ñòàíäàðò, çàãâàðûã ñóäëàí áîëîâñðóóëæ ÓÈÕ-ûí Òàìãûí ãàçàð, Åðºíõèéëºã÷èéí Òàìãûí ãàçàð, ÇÃÕÝÃ çýðýã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ 22 áàéãóóëëàãûí ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäàëä ýðñäëèéí ¿íýëãýý õèéæ, òàéëàí, ñàíàë çºâëºìæèéã ¯íäýñíèé àþóëã¿é áàéäëûí àæëûí àëáàíä òàíèëöóóëëàà.

1.2 ÕªÐªÍÃª ÎÐÓÓËÀËÒÛÍ ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝ

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí , õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò 2013 îíä Óëñûí òºñâèéí 24,4 òýðáóì òºãðºãèéí õºðºíãººð 19 òºñºë, àðãà õýìæýýã íèéñëýë áîëîí õºäºº îðîí íóòàãò õýðýãæ¿¿ëëýý. Íèéò òºñºë, àðãà õýìæýýíýýñ 11 íü òºðèéí ò¿ãæðýëã¿é ¿éë÷èëãýý áèé áîëãîõ, öàõèì çàñàãëàëûã õºãæ¿¿ëýõ çîðèëòûí õ¿ðýýíä íóóöëàëûí çýðýãòýé õýðýãæèæ áàéíà.

Õ¿ñíýãò 2Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí óëñûí òºñâèéí õºðºíãº

îðóóëàëòûí àðãà õýìæýýíèé ñóäàëãàà

№ Òºñºë, àðãà õýìæýýÒºñºâò ºðòºã,

ñàÿ òºãðºãÃ¿éöýòãýë, ñàÿ òºãðºã

Õýðýãæèëòèéí áàéäàë

1.“Ñóìäàä ºíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý áàéãóóëàõ”

1,500.0 1,500.0

Íèéñëýëèéí 3 ä¿¿ðýã, 21 àéìãèéí òºâä óòàñã¿é èíòåðíåòèéí á¿ñ áàéãóóëæ Àðõàíãàé, Áàÿí-ªëãèé, Áóëãàí, Äîðíîãîâü, Õýíòèé, ªìíºãîâü, Óâñ çýðýã 12 àéìãèéí 52 ñóìàíä òîíîã òºõººðºìæ ñóóðèëóóëñàí. Òºñëèéí õ¿ðýýíä ñóìûí ÇÄÒÃ, ýìíýëýã õàìðàãäàõ áà èíòåðíåò êàôå àæèëëóóëàõ áîëîìæîîð õàíãàãäàíà.

2.

“Ìîíãîë Óëñûí òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéã àíàëîãè ñèñòåìýýñ òîîí ñèñòåìä ¿å øàòòàéãààð øèëæ¿¿ëýõ”

1,666.7 1,666.7

Òºâ, Õýíòèé, Ñ¿õáààòàð, Äîðíîä, Áóëãàí, Àðõàíãàé, ªâºðõàíãàé àéìãóóäûí 38 ñóìàíä òîîí òåëåâèçèéí äàìæóóëàõ òîíîã òºõººðºìæ àæèãëàëòàíä îðóóëñàí.



3.

“Óëààíáààòàð õîòûí õîëáîîíû ñóâàã÷-ëàëûí øèíý÷ëýë, õóäàã ñóâàã÷ëàëûí öàãèðãàí ñ¿ëæýý áàéãóóëàõ”

5,992.0 5,992.0

Íèéñëýëèéí Îëèìï õîòõîí, ÑÁÄ 7-ð õîðîîëîë, Íèñýõ îð÷ìûí øèíý õîðîîëîë, ÃÕß-íû óóëçâàð- Ä¿íæèíãàðàâ, ÁÇÄ-èéí 14 õîðîîëîë, Í¿õòèéí àì ÷èãëýëä íèéòäýý 21 êì ñ¿ëæýý áàéãóóëñàí.

4.“Òàíäàí ñóäàëãààíû õèéìýë äàãóóëûí ãàçðûí ñòàíö áàéãóóëàõ”

500.0500.0

Òºñëèéí õ¿ðýýíä 2013 îíä Ôðàíö Óëñûí “ÑÀÒ êîíñàëò” êîìïàíèòàé õàìòðàí àæèëëàæ õèéìýë äàãóóëûí ãàçðûí ñòàíöûí îíîâ÷òîé áàéðøëûã òîäîðõîéëæ ãåîëîãè, áàéãàëü îð÷íû åðºíõèé ¿íýëãýý ãàðãàñàí.

5.

“Ñàíñðûí õîëáîîíû ¿íäýñíèé õèéìýë äàãóóë òºñëèéí ÒÝÇ¯ áîëîâñðóóëàõ”

166.3 166.3

ßïîí óëñûí Ïàäåêî êîíñîðöèóìòàé õàìòðàí Ñàíñðûí õîëáîîíû ¿íäýñíèé õèéìýë äàãóóë òºñëèéí ÒÝÇ¯ áîëîâñðóóëñàí.

6.

“Öàõèì çàñàãëàëûí ìýäýýëëèéí ñàí, ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã õºãæ¿¿ëýõ”

166.0 166.0

Áàãö 1. Ìîíãîë õýëíèé çºâ áè÷ãèéí àëäàà øàëãàõ ïðîãðàì õàíãàìæ òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëæ 90% ã¿éöýòãýýä áàéíà. Àëäàà øàëãàã÷ ïðîãðàì õàíãàìæèéã MAC OS, Windows, Open Source, Microsoft Office 2007, 2010, Libre Office, Vibre Office ¿éëäëèéí ñèñòåìä àæèëëàõ õóâèëáàðóóäûã ãàðãàñàí.Áàãö 2. Èðãýäèéí ºðãºäºë, ãîìäëûí øèéäâýðëýëòèéã õÿíàõ ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã áàéãóóëàõ òºñºë õýðýãæ¿¿ëæ Óëààíáààòàð õîòûí 17 öýãò òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé Ò¯Ö ìàøèíûã ñóóðèëóóëñàí. Ñàíàë, õ¿ñýëò õ¿ëýýæ àâàõ, ëàâëàãàà, òîäîðõîéëîëò îëãîõ çýðýã 9 òºðèéí ¿éë÷èëãýýã èðãýäýä õ¿ðãýæ áàéíà.

7.

“Ãàçàð õºäëºëòèéí ãàìøãààñ àìæèæ àíõààðóóëàõ ñèñòåì áàéãóóëàõ”

1,150.0 1,150.0

Ãàìøãààñ óðüä÷èëæ àíõààðóóëàõ óäèðäëàãûí òºâ áàéãóóëæ òîíîã, òºõººðºìæ ñóóðèëóóëñàí. Óëààíáààòàð õîò àëñëàãäñàí ä¿¿ðã¿¿äýä 40 äóóò äîõèîëëûí öàìõàã áàéðøóóëàõ çºâøººðëèéã õîëáîãäîõ ãàçðààñ àâ÷ 30 öàìõàã ñóóðèëóóëààä áàéíà.Ì¯ÎÍÐÒ-èéí ñóâàãò çàðëàí ìýäýýëëèéí òºõººðºìæ ñóóðèëóóëæ òîõèðãîî õèéæ òóðøñàí. Íèéñëýëä 5 ÔÌ ðàäèîã ñîíãîí çàðëàí ìýäýýëëèéí òîíîã òºõººðºìæ áàéðøóóëñàí.

8.

Àéìãèéí á¿õ áàãèéí òºâ¿¿äèéã ¿¿ðýí õîëáîîíû ñ¿ëæýýãýýð õîëáîîæóóëàõ, èíòåðíýòýä õîëáîõ /Õîâä/

533.3 533.3Õîâä àéìãèéí Àëòàé, Äóóò,Äºðãºí, Ìºñò, Öýöýã, ×àíäìàíü, Ýðäýíýá¿ðýí ñóìäûí 31 áàãèéã á¿ðýí õîëáîîæóóëñàí.

Òóñ ñàëáàðò 2013 îíä 3 àíãèëàëûí 16 òºðëººð 890 òóñãàé çºâøººðëèéí ýðõ îëãîñîí áºãººä ºíãºðñºí îíòîé õàðüöóóëàõàä òóñãàé çºâøººðëèéí ýðõ 21,5%-ð áóóðñàí. ¯¿íä, À àíãèëàë áóþó õàðèëöàà õîëáîîíû ñ¿ëæýý, äýä á¿òöèéí ÷èãëýëýýð 22, Á àíãèëàë áóþó õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé ÷èãëýëýýð 412, Â àíãèëàë áóþó êîíòåíòèéí ¿éë÷èëãýýíèé ÷èãëýëýýð 456 òóñãàé çºâøººðëèéã òóñ òóñ îëãîñîí áàéíà.

¯íäýñíèé ñòàòèñòèêèéí õîðîîíîîñ çîõèîí áàéãóóëñàí 2011 îíû àæ àõóéí íýãæèéí òîîëëîãûí ä¿íãýýð óëñûí õýìæýýíä 66491 àæ àõóéí íýãæ á¿ðòãýãäæýý. Òîîëëîãûí ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààíû äýä ñàëáàðààð õèéñýí ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí òîî 1713-ä õ¿ðñíýýñ 35,8 õóâü íü êîìïüþòåð ïðîãðàì÷ëàë, çºâºëãºº áîëîí ò¿¿íä õîëáîãäîõ ¿éë àæèëëàãàà, 29,7 õóâü íü ýõ áýëòãýõ, íèéòëýõ ¿éë àæèëëàãàà, 17,3 õóâü íü öàõèëãààí õîëáîî, 8,1 õóâü íü ºðãºí íýâòð¿¿ëýã áýëòãýõ, äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëäýã íýãæ¿¿ä áàéíà.

Íèéò àæ àõóéí íýãæ¿¿äýä 1-9 õ¿ðòýë àæèëëàãñàäòàé æèæèã àæ àõóéí íýãæ 91,5 õóâèéã, 10-19 àæèëëàãñàäòàé àæ àõóéí íýãæ 3,8 õóâèéã, 20-49 àæèëëàãñàäòàé àæ àõóéí íýãæ 2,7 õóâèéã, 50-ààñ äýýø àæèëëàãñàäòàé àæ àõóéí íýãæ 1,8 õóâèéã òóñ òóñ ýçýëæ áàéíà.

2. ÑÀËÁÀÐÛÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀ

Àæ àõóéí íýãæèéí òîîëëîãî, ñóäàëãààíû õ¿ðýýíä ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí àøèãëàëòûí áàéäëûã ñóäàëñíààñ ¿çýõýä íèéò àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí 36729 áóþó 55,2 õóâü íü êîìïüþòåð àøèãëàäàã áàéíà. Ìºí èíòåðíýò àøèãëàäàã 27854, öàõèì õóóäàñòàé 4468 àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãà òóñ òóñ áàéíà.

ÁÎÄËÎÃÎ, ÕÓÓËÜ ÝÐÕ Ç¯É

1 ýýñ 9 91%

F10 ààñ 19 4%

20 îîñ 49 3%

50ààñ äýýø 2%

Ãðàôèê 5. Ñàëáàðûí àæ àõóéí íýãæ¿¿ä, àæèëëàãñàäûí òîîíû á¿ëãýýð


ÑÀËÁÀÐÛÍ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀ

2.1 Á¯Õ ÍÈÉÒÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÍÈÉ ¯¯ÐÃÈÉÍ ÑÀÍ

Á¿õ íèéòèéí ¿éë÷èëãýýíèé ¿¿ðãèéí ñàí íü õàðèëöàà õîëáîîíû òóõàé õóóëü, Çàñãèéí ãàçðûí òóñãàé ñàíãèéí òóõàé õóóëèéí ýðõ ç¿éí îð÷íû õ¿ðýýíä 2006 îíîîñ èäýâõòýé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà.

Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí 2009 îíû 151 ä¿ãýýð òîãòîîëîîð “Á¿õ íèéòèéí ¿éë÷èëãýýíèé ¿¿ðãèéí ñàí á¿ðä¿¿ëýõ, çàðöóóëàõ” æóðàì áàòëàãäñàí öàãààñ ºíººã õ¿ðòýë òóñ ñàíãèéí õºðºíãº òºâëºð¿¿ëýëò, çàðöóóëàëò, ¿éë àæèëëàãààíä Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçàð õÿíàëò òàâüæ àæèëëàæ áàéíà.

Ñàíãèéí ýðõýì çîðèëãî íü ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû õàìãèéí ò¿ãýýìýë ¿éë÷èëãýýã õ¿í àìûí áàéðøèë, àìæèðãààíû ò¿âøèíã ¿ë õàìààðàí õ¿ðãýõ, àëñëàãäñàí îðîí íóòãèéí õ¿í àìä ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýõ íºõöºë á¿ðä¿¿ëýõýä îðøäîã áà ¿éë àæèëëàãààíäàà ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷äýä ÿëãàâàðã¿é, øóäàðãà ºðñºëäºõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ, òýãø ýðõèéí îðîëöîîòîé, èë òîä áàéäëûã õàíãàõ çàð÷ìûã áàðèìòàëäàã.

Òóñ ñàíãààñ ¿¿ðýí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý, èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý, øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýý, ðàäèî, òåëåâèçèéí ¿éë÷èëãýý, ñóäàëãàà, ñóðòàë÷èëãàà çýðýã òàâàí ÷èãëýëýýð òºñºë, õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëæ ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýã îðîí íóòàãò õ¿ðýõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàæ áàéíà.

ÁÍ¯¯Ñ-ûí 2010-2013 îíä õýðýãæ¿¿ëñýí òºñºë, àðãà õýìæýýíèé ¿ð ä¿íä Ìîíãîë Óëñûí 18 àéìãèéí 42 ñóì, àëñëàãäñàí 35 áàã, òîñãîí, áîîìò ãàçðóóäàä ¿¿ðýí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý õ¿ðýõ òåõíèêèéí íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýí îïåðàòîð êîìïàíèóäòàé á¿õ íèéòèéí ¿¿ðýãò ¿éë÷èëãýýíèé ãýðýýã áàéãóóëæ àæèëëàæ áàéíà. ¯¿íèé çýðýãöýý ¿¿ðýí õîëáîîíû ÷àíàð, õàìðàõ õ¿ðýýã ñàéæðóóëàõ, ñ¿ëæýýã ºðãºòãºõ çîðèëãîîð îïåðàòîð êîìïàíèóäûí áààç ñòàíöàà áàéðëóóëàõ òåõíèêèéí áàéð áàðèõ, öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé øóãàì, øèëýí êàáåëü òàòàõ, ðàäèî ðåëåé, õàðèëöàà õîëáîîíû öàìõàã áàéãóóëàõ àæèëä õºðºíãº îðóóëàëò õèéæ 14 àéìãèéí 25 ñóìûí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû äýä á¿òöèéã ºðãºæ¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà.

Çàñãèéí ãàçðûí 2012 îíû 67 äóãààð òýìäýãëýëä òóñãàñíû äàãóó õºäºº îðîí íóòãèéí øèëýí êàáåëüä õîëáîãäñîí íèéò ñóì, ñóóðèí ãàçàðò õÿìä ¿íýòýé, õ¿ðòýýìæòýé ºíäºð õóðäíû èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýõ çîðèëãîîð àéìãèéí òºâ¿¿äèéí òºâ òàëáàéã óòàñã¿é èíòåðíýòèéí á¿ñ áàéãóóëæ, ñóìäàä èíòåðíýòèéí õóðäûã íýìæ, ¿íèéã õî¸ð äàõèí áóóðóóëñàí ¿ð ä¿íòýé àæèëëàëàà.

Ðàäèî, òåëåâèçèéí ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëýõ, õàìðàõ õ¿ðýýã ºðãºæ¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð “DRM EXCITER” òîíîã òºõººðºìæèéã Áàÿí-ºëãèé àéìàãò ñóóðèëóóëæ, áàðòààò çàìûí àâòî ìàøèíû õàìòààð àøèãëàëò ¿éë÷èëãýý õàðèóöñàí ÐÒÑ ÓÒ¯Ã-ò õ¿ëýýëãýæ ºãëºº.

Îðîí íóòãèéí øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýýã äýìæèõ òºñºë àðãà, õýìæýý õýðýãæ¿¿ëæ 17 àéìàãò 35 òýýâðèéí õýðýãñëèéã íèéë¿¿ëæ îðîí íóòãèéí øóóäàíãèéí ñàëáàðûí øóóðõàé àæèëëàõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëñýíýýñ ãàäíà 21 àéìãèéí ñóì, áàãò øóóäàí õ¿ðãýëòèéí äàâòàìæèéã íýìýãä¿¿ëýâ. Öààøèä áàãèéí øóóäàí õ¿ðãýëòèéí äàâòàìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã áóñàä àéìãóóäàä ¿å øàòòàéãààð õýðýãæ¿¿ëýõ òºëºâëºãººòýé àæèëëàæ áàéíà.

ÁÍ¯¯Ñ-èéí îëîí òàëò àæèëëàãààíû ÷óõàë õýñýã íü ñóäàëãàà, ñóðòàë÷èëãàà áàéäàã. Ñàíãèéí öààøäûí òºëºâëºëò, õýðýãæ¿¿ëýõ òºñºë, õºòºëáºðèéí à÷ õîëáîãäîë, õýðýãöýý øààðäëàãûã ñàëáàðûí áîäëîãîòîé óÿëäóóëàí òîäîðõîéëîõ ñóäàëãààíû àæëûã æèë á¿ð òºëºâëºäºã áºãººä 2012-2013 îíä “¯¿ðýí õîëáîîíû õàìðàõ õ¿ðýýíèé ñóäàëãàà”, “Òîîí ðàäèî ºðãºí íýâòð¿¿ëýãèéí õýðýãëýã÷èéí òºõººðºìæèéí ñóäàëãàà”, “Á¿õ àéìàã ñóìäûí ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý, ¿éë÷èëãýýíèé ºíººãèéí ò¿âøèí, òîîí ÿëãààã òîäîðõîéëîõ” ñóäàëãààíóóäûã àëáàí õýðýãöýýíä çîðèóëàí çàõèàëãààð ã¿éöýòã¿¿ëýýä áàéíà.

2.2 ÄÝËÕÈÉÍ ÁÀÍÊÍÛ ÒªÑËÈÉÍ ÍÝÃÆ

Äýëõèéí áàíêíû 10 ñàÿ àì.äîëëàðûí õºðºíãº îðóóëàëòààð “Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû äýä á¿òöèéã ñàéæðóóëàõ òºñºë”-èéã õýðýãæ¿¿ëýõ øèéäâýð 2005 îíä ãàð÷ Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðûã òºëººëæ Ñàíãèéí ÿàì Äýëõèéí áàíêíû Îëîí óëñûí õºãæëèéí àññîöèàöè /IDA/ áàéãóóëëàãàòàé 8 ñàÿ àì.äîëëàðûí áóöàëòã¿é òóñëàìæèéí ãýðýý, ßïîí óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí “Õ¿íèé õºãæëèéí õºòºëáºð” /PHRD/ áàéãóóëëàãàòàé 2 ñàÿ.àì äîëëàðûí ãýðýýã òóñ òóñ 6 æèëèéí õóãàöààòàé áàéãóóëñàí áºãººä Ìîíãîë óëñûí Çàñãèéí ãàçðààñ òºñëèéí áàðààíä íîãäîõ ÍªÀÒ, ãààëèéí òàòâàð, òàòààñ çýðýã çàðäàëä 1,85 ñàÿ àì.äîëëàðûã çàðöóóëàõ ¿¿ðýã õ¿ëýýæýý.

Òºñëèéã 2006 îíû 06 äóãààð ñàðààñ õýðýãæ¿¿ëæ ýõýëñýíýýñ õîéø òóñ ãàçðûí äýðãýä Äýëõèéí áàíêíû Òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ íýãæ àæèëëàæ èðëýý. Òºñëèéí íýãæèéíõýí õºðºíãº îðóóëàã÷, çàõèàëàã÷, õýðýãæ¿¿ëýã÷, ã¿éöýòãýã÷ áàéãóóëëàãóóäûí àæëûí óÿëäàà, õîëáîîã õàíãàõ, àæëûã øóóðõàé çîõèîí áàéãóóëàõ, çîõèöóóëàõ ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýæ, Äýëõèéí áàíêíû òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ çààâàð, áàðàà ìàòåðèàë õóäàëäàí àâàõ æóðàì, õºðºíãº îðóóëàã÷èäòàé áàéãóóëñàí ãýðýýíèé çààëòóóäûã ºäºð òóòìûí àæèëëàãààíäàà áàðèìòëàí àæèëëàäàã.

Ìîíãîë Óëñûí õýìæýýíä 18 àéìãèéí 118 ñóì, Óëààíáààòàð õîòûí 3 ä¿¿ðãèéí àëñëàãäñàí ãýð õîðîîëëûí èðãýäýä óòàñã¿é èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý àøèãëàõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëñýí òºäèéã¿é áàéãóóëñàí ñ¿ëæýýíèéõýý àøèãëàëò, õýðýãëýýã íýìýãä¿¿ëýõ çîðèëãîîð öàõèì õóäàëäàà áèçíåñèéã õºãæ¿¿ëýõ /e-commerce/ òàëààð øèíý àæèë ýõëýýä áàéíà.



“Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû äýä á¿òöèéã ñàéæðóóëàõ” òºñëèéí õ¿ðýýíä á¿õ íèéòèéí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëàõ, ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàëòûí ÷àäàâõèéã ñàéæðóóëàõ, öàõèì çàñàãëàëä òºð áà õóâèéí õýâøëèéí ò¿íøëýëèéã àøèãëàõ ÷èãëýëýýð 12 çîðèëò äýâø¿¿ëæ òºñºë, àðãà õýìæýýí¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëæ äóóñààä áàéíà.

Á¿õ íèéòèéí ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëàõ áóþó õºäºº îðîí íóòàãò ìýäýýëýë õîëáîîíû äýä á¿òöèéã õºãæ¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð Òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ íýãæèéíõýí Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîî, ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû îïåðàòîð êîìäàíèóäòàé õàìòðàí àæèëëàæ “Ñóìûí òºâä ¿¿ðýí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý õ¿ðãýõ”, “Ìàë÷äûí áàãò öàõèëãààí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý õ¿ðãýõ”, “Ñóìûí òºâä èíòåðíýò ¿éë÷èëãýý õ¿ðãýõ” òºñë¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëæ 2008 îíä ¿¿ðýí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý õ¿ðýýã¿é á¿õ ñóìäàä ¿éë÷èëãýý îðóóëæ, 76 ñóìûí 152 áàãèéí ìàë÷äàä òåëåôîí õîëáîî, íèéòèéí ìåññýæ ¿éë÷èëãýý áîëîí îíöãîé áàéäëûí ¿åä ìàë÷äàä ìýäýý äàìæóóëàõ íèéòèéí òåëåôîí öýãèéã àøèãëàëòàíä îðóóëñàí áàéíà.

Ìºí Òºâ, Áóëãàí, Äóíäãîâü, ªìíºãîâü, Õºâñãºë, Çàâõàí Óâñ, ªâºðõàíãàé çýðýã 8 àéìãèéí 34 ñóìàíä èíòåíýò êàôå áàéãóóëæ, ñóðãóóëü áîëîí îðîí íóòãèéí áàéãóóëëàãóóäàä èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý õ¿ðãýõ òåõíèêèéí íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëëýý.

Õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí çîõèöóóëàëòûí ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõ, ñàéæðóóëàõ ÷èãëýëýýð çîõèöóóëàã÷äûí ìýðãýæëèéã äýýøë¿¿ëýõ ñóðãàëòàä õàìðóóëæ, áîäëîãî áîëîâñðóóëàã÷, çîõèöóóëàã÷ íàðò äóãààðëàëòûí òºëºâëºëò, õýðýãæ¿¿ëýëò, õ¿íèé íººöèéí áîëîí ðàäèî äîëãèîíû áîäëîãûí çºâëºõ ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýñíýýñ ãàäíà Ðàäèî äîëãèîíû óäèðäëàãà, õÿíàëòûí ñèñòåì á¿õèé ñòàíöûã 2009 îíä àøèãëàëòàíä îäîîã õ¿ðòýë àæèëëàæ áàéãàà áºãººä 2011 îíä àâòîìàò ñèñòåìýýð øèíý÷ëýí ñàéæðóóëñàí áàéíà.

Öàõèì çàñàãëàëûí ¿éë÷èëãýýíä òºð áà õóâèéí õýâøëèéí ò¿íøëýëèéã àøèãëàõ ÷èãëýëýýð òóñ ãàçàð íü Èõ Áðèòàíè óëñûí Àòîñ êîíñàëòèíã êîìïàíèòàé õàìòðàí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðò òºð, õóâèéí õýâøëèéí ò¿íøëýëèéã àøèãëàõ òóõàé çºâëºìæ, ãàðûí àâëàãà áîëîâñðóóëæ ãàðãàæýý. Ìºí Èðëàíä óëñûí Àñòåê /ASTEC/ êîìïàíèòàé ãýðýý áàéãóóëàí õàìòàðñàí ñóäàëãàà õèéæ, êèáåð äîâòîëãîîíû òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõ òåõíèê òóñëàëöààíû òºñºë õýðýãæ¿¿ëæ Ìîíãîë Óëñûí ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàìãààëàõ òàëààð áàðèìòëàõ ¿íäýñíèé ñòðàòåãèéí òºñëèéã áîëîâñðóóëæ ¯íäýñíèé àþóëã¿é áàéäëûí çºâëºëä 2008 îíä çºâëºìæ õ¿ðã¿¿ëñýí.

Ìîíãîë óëñàä öàõèì çàñãèéã õºãæ¿¿ëýõ àðõèòåêòóð, çàãâàðûã ãàðãàñàí “Íèéòèéí ò¿ëõ¿¿ðèéí äýä á¿òýö”-PKI, “Öàõèì çàñàãëàëûí ïîðòàë-PORTAL” òºñë¿¿ä áîëîâñðóóëæ Çàñãèéí ãàçàð, ÌÒØÕÕÃ-ò øèëæ¿¿ëñíýýð òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëýõ õóãàöàà 2013 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðä äóóñëàà.

Òºñëèéí õ¿ðýýíä öàõèì çàñàãëàë, ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, ìýäýýëëèéí àþóëã¿é áàéäëûã õºãæ¿¿ëýõ ñýäâýýð 6 òîì, ñóðãàëò-ñåìèíàðûã çîõèîí áàéãóóëæ òºðèéí áàéãóóëëàãóóäûí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí àæèëòíóóäûã õàìðóóëñàí íü öàã ¿åèéí ºíäºð à÷ õîëáîãäîëòîé áàéâ.

3. ÑÀËÁÀÐÛÍ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊ

3.1 ¯¯ÐÝÍ ÁÎËÎÍ ÑÓÓÐÈÍ ÒÅËÅÔÎÍ ÕÎËÁÎÎÍÛ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ

¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû ñàëáàðò 4 îïåðàòîð êîìïàíè òîãòâîðòîé ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ Ìîíãîë Óëñûí íèéñëýë, 21 àéìàã, 330 ñóì, ñóóðèíä ¿éë÷èëãýý õ¿ðãýæ, Ìîíãîë Óëñûí íèéò ãàçàð íóòãèéí 95%-ûã õàìàð÷ áàéíà. Ýíý îíä ¿¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýã÷èéí òîî 4 ñàÿä õ¿ðñýí.

Ãðàôèê 6. ¯¿ðýí òåëåôîíû õýðýãëýã÷èéí ñ¿ëæýýí äîòðîî 1 ìèíóò ÿðèõ ÿðèàíû ¿íèéí ººð÷ëºëò, äóíäæààð

Ãðàôèê 7. ¯¿ðýí òåëåôîíû õýðýãëýã÷èéí áóñàä ñ¿ëæýýíä 1 ìèíóò ÿðèõ ÿðèàíû ¿íèéí ººð÷ëºëò, äóíäæààð

Ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí íèéò îðëîãûí 75%-ûã ¿¿ðýí òåëåôîíû ¿éë÷èëãýýíèé îðëîãî ýçýëæ áàéíà. ¯¿ðýí òåëåôîí ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý òàðèôûí õóâüä àâ÷ ¿çâýë ¿íèéí ººð÷ëºëò òîãòâîðòîé, 2011 îíû äóíäàæ ¿íýýñ 5,8%-ààð áóóðñàí ¿ç¿¿ëýëòòýé áàéíà.


1000

800

600

400

200

0

1996 1999 2006 2007 2011 2012 2013

Äàðàà òºëáºðò

Óðüä÷èëñàí òºëáºðò

390

350

11063 54 51 51

425

132 89 53 54.2 49 49

Äàðàà òºëáºðò

Óðüä÷èëñàí òºëáºðò

1996 1999 2006 2007 2011 2012 2013

0

600

500

400

300

200

100

0

310

220

113

112

73

70 62 62 61.5

61.56264.6


¯¿ðýí õîëáîîíû 3G òåõíîëîãè 2013 îíû áàéäëààð /äàâõàðäñàí òîîãîîð/ 72 ñóì, ñóóðèíä íýâòýð÷, õýðýãëýã÷èéí òîî 613 ìÿíãà õ¿ð÷ ºìíºõ îíûõîîñ 113 ìÿíãààð ºññºí áàéíà.

Ñóóðèí òåëåôîí õýðýãëýã÷èéí òîî 2013 îíä 229 ìÿíãàä õ¿ð÷ ºíãºðñºí îíû ¿ç¿¿ëýëòýýñ 50 õóâèàð îãöîì ºññºí áàéíà. “Univision”, “Skymedia” çýðýã ãóðâàëñàí ¿éë÷èëãýý íýâòýðñýíòýé õîëáîîòîé ñóóðèí òåëåôîí õýðýãëýã÷äèéí òîî ºñ÷ýý.

3. 2 ÈÍÒÅÐÍÝÒÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ

Ìîíãîë Óëñàä èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý 1996 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 17-íû ºäºð àíõ íýâòýðñíýýñ õîéø 18 æèëèéí õóãàöàà ºíãºðººä áàéíà. 2013 îíû áàéäëààð èíòåðíýòèéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýã÷ 55 áàéãóóëëàãà áàéíà. Dial-Up, DSL, FTTH-øèëýí êàáåëü, êîêñèàë êàáåëü, GPRS, 3G, EVDO, WiFi, Wimax, VSAÒ òåõíîëîãè àøèãëàí õýðýãëýã÷äýä ¿éë÷èëãýý õ¿ðãýæ áàéíà. Èíòåðíýòèéí á¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷èä 762 ìÿíãà áîëæ ºìíºõ îíîîñ 36,7%-èàð ºñ÷ýý.

Èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí 80 ãàðóé õóâü íü GPRS, EDGE, 3G, EVDO òåõíîëîãè àøèãëàí èíòåðíýòýä õîëáîãäîæ áàéíà.

Øèíý÷ëýëòèéí Çàñãèéí ãàçàð ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõ 7 çîðèëò äýâø¿¿ëñýíèé íýã íü îðîí íóòàãò õÿìä ¿íèéí èíòåðíýò õ¿ðãýõ çîðèëò áºãººä èðãýä, àæ àõóéí íýãæèä ÷èãëýñýí óõààëàã ñ¿ëæýýã ºðãºòãºí õºãæ¿¿ëýõ /Access network/, õºäºëãººíò ºðãºí çóðâàñ, äàðàà ¿åèéí ñ¿ëæýýã íýâòð¿¿ëýõ /3G, 4G/,

ÑÀËÁÀÐÛÍ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊ ÑÀËÁÀÐÛÍ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊ

Ãðàôèê 8. ¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû õýðýãëýã÷äèéí òîî/ñàÿ íýãæýýð/

4.5

4

3.5

3

2.5

2

1.5

1

0.5

0

2009 2010 2011 2012 2013

2.22.5 2.6

3.4

4.0

Ãðàôèê 9. Ñóóðèí òåëåôîí õîëáîîíû õýðýãëýã÷äèéí òîî/ìÿíãàí íýãæýýð/

2009 2010 2011 2012 2013

250

200

150

100

50

0

188.8 193.2

170.4152.3

229.6

Ãðàôèê 10. ¯¿ðýí áîëîí ñóóðèí òåëåôîí íýâòýðñýíõîò ñóóðèí, õóâü

2011 2012 2013

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%

Ñóóðèí òåëåôîí

¯¿ðýí òåëåôîí

58%70%

50%

97% 95%

58%

Ãðàôèê 11. Èíòåðíýòèéí á¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷äèéí òîî/ìÿíãàí íýãæýýð/

2009 2010 2011 2012 2013

900

800

700

600

500

400

300

200

100

0

106

199.8

351.7

557.1

762.1


îðîí íóòàãò èíòåðíýòèéí õýðýãëýýã íýìýãä¿¿ëýõ àÿí çîõèîí áàéãóóëàõ, õîò õîîðîíäûí äàìæóóëàõ ñ¿ëæýýíä ãàçàð ç¿éí ÿëãàâàðã¿é ¿íý òàðèôûí çàð÷ìûã íýâòð¿¿ëýõ òàëààð áîäëîãî çîõèöóóëàëòûí ò¿âøèíä àæèëëàæ áàéíà.

Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä èíòåðíýòýä ñóóðèëñàí êîíòåíòèéí õýðýãëýý õ¿÷ ò¿ðýí îëîí íèéòèéã ºðãºí õ¿ðýýíä õàìðàõ áîëëîî. Èíòåðíýòýä ñóóðèëñàí ôýéñá¿¿ê, òâèòòåð, þóò¿á, èíñòàãðàì, áèçíåòâîðê çýðýã îëîí íèéòèéí ñ¿ëæýýíä ìîíãîë÷óóä îëíîîð íýãäýæ, ºðãºíººð àøèãëàæ áàéíà.

Äýëõèéí õ¿í àìûí 16,8 õóâü íü ôýéñá¿¿ê õýðýãëýæ áàéíà. Ò¿¿íòýé çýðýãöýýä Ìîíãîë Óëñûí õ¿í àìûí 20,1 õóâü ôýéñá¿¿ê õýðýãëýã÷ áîëæýý. Õýðýãëýã÷èéí òîî 640 ìÿíãàä õ¿ð÷ ºìíºõ îíîîñ 53 õóâèàð ºññºíººñ 580 ìÿíãà íü Óëààíáààòàð õîòûí õýðýãëýã÷ áàéíà.

Íèéò ôýéñá¿¿ê õýðýãëýã÷äèéí õ¿éñèéí õàðüöàà òýíö¿¿ áºãººä íàñíû àíãèëëààð àâ÷ ¿çâýë 19-25 íàñíû çàëóó÷óóä õàìãèéí èõ õýðýãëýæ áàéíà.

3.3 ÄÀÌÆÓÓËÀÕ Ñ¯ËÆÝÝ

Ìîíãîë Óëñ 2002 îíîîñ ìýäýýëýë õîëáîîíû ¿íäñýí ñ¿ëæýýíä øèëýí êàáåëèéí òåõíîëîãèéã íýâòð¿¿ëñíýýð Ìýäýýëýë õîëáîîíû ñ¿ëæýý ÒªÊ, Ìîáèêîì êîðïîðàöè ÕÕÊ, Ñêàéòåë ÕÕÊ, Ðýéëêîì áèçíåñ ¿éë÷èëãýýíèé òºâ, Æåìíýò ÕÕÊ, Æè-Ìîáàéë ÕÕÊ, Ñêàéíåòâîðêñ ÕÕÊ ººðèéí áàéãóóëñàí øèëýí êàáåëü, òîîí ðàäèî ðåëåé, ñàíñðûí õîëáîîíû ñ¿ëæýýãýýð ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëæ áàéíà.

Ìàíàé óëñ ãàäààäûí çýýë òóñëàìæ, òºð, õóâèéí õýâøëèéí õºðºíãº îðóóëàëòààð ìýäýýëýë, õîëáîîíû äýä á¿òýö áàðüæ áàéãóóëàõ àæëûã ýð÷èìòýé õýðýãæ¿¿ëñíèé ¿ð ä¿íä òºð, õóâèéí õýâøëèéí õàìòàðñàí øèëýí êàáåëèéí ñ¿ëæýýíèé íèéò óðò 25 ìÿíãàí êì õ¿ð÷ íèéò 294 ñóì, ñóóðèí õàìàð÷ áàéíà. Áóñàä 37 ñóì áîëîí áàãóóä íü òîîí ðåëåé áîëîí õèéìýë äàãóóëûí ñ¿ëæýýãýýð õºäºëãººíò õîëáîîíû ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ áîëîìæîîð õàíãàãäëàà.

ÌÒØÕÕÃ-ààñ 2010-2013 îíû õóãàöààíä 119 ñóìûí òºâä ºíäºð õóðäûí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý /Access network/, 18 ñóìä îðîí íóòãèéí ìýäýýëýë, õîëáîîíû íýã öýãèéí ¿éë÷èëãýýíèé òºâ áàéãóóëñàí.


Ãðàôèê 12. Èíòåðíýò õîëáîëòûí òºðºë, õóâü

GPRS, EDGE, 3G, EVDO 80.4%

Øèëýí êàáåë 9.9%

DSL (ADSL, HDSL, VDSL) 3.7%

Wimax 4.1%

WiFi 1.3%

VPN 0.27%

VSAT 0.01%

Äèàë-àï 0.02%

Êîàêñèàë 0.03%

Ãðàôèê 13. Ôýéñá¿¿ê õýðýãëýã÷äèéí òîî /ìÿíãàí õ¿í/

2010 2011 2012 2013

700

600

500

400

300

200

100

0

161.6

285

417

640

Ãðàôèê 14. Ôýéñá¿¿ê õýðýãëýã÷ íàñíû àíãèëëààð/ìÿíãàí õ¿í/

13-18 19-25 26-35 36-45 46-55 56-65 65+ ýðýãòýé 76 130 80 20 6.4 5.4 3.6 ýìýãòýé 74 126 86 26 9.4 4.4 2.6

65+

56-65

46-55

36-45

26-35

19-25

13-18

0 50 100 150 200 250 300


2011 îíîîñ 30 Ãá/ñåê õ¿÷èí ÷àäàëòàé Åâðîï- Àçè òèâèéã õîëáîñîí òðàíçèò ñ¿ëæýýãýýð îëîí óëñûí èíòåðíýòèéí óðñãàëûã äàìæóóëæ áàéíà.

3.4 ÐÀÄÈÎ, ÒÅËÅÂÈÇÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ

ªíººãèéí áàéäëààð ðàäèîãèéí óðò, äóíä äîëãèîíû ñîíñãîëûí á¿ñýä 366 öýã, áîãèíî äîëãèîíû ñîíñãîëûí á¿ñýä 349 öýã òóñ òóñ õàìðàãäàæ Óëààíáààòàð, Äàëàíçàäãàä, Àëòàé, ªëãèé, Ìºðºí, ×îéáàëñàí çýðýã õîòóóäûí íýâòð¿¿ëýõ ñòàíöóóäûí õ¿÷èí ÷àäëûã óäàà äàðààëëàí íýìýãä¿¿ëñíýýð 70 æèëèéí ºìíºõ ¿åèéõýýñ ñòàíöûí íèéëáýð õ¿÷èí ÷àäàë 7,9 äàõèí, íàéäâàðòàé ñîíñãîëûí á¿ñýä õàìðàõ íóòàã äýâñãýðèéí õýìæýý 6,3 äàõèí íýìýãäñýí.

Çàñãèéí ãàçðûí 2010 îíû 275 äóãààð òîãòîîëîîð áàòëàãäñàí “Ìîíãîë Óëñûí ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ñèñòåìèéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ” ¿íäýñíèé õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä 2013 îíû áàéäëààð îðîí íóòãèéí íèéò 90 ñóì ñóóðèíä òîîí òåõíîëîãèéí òºõººðºìæ ñóóðèëóóëñàí áºãººä 2014 îíû 7 äóãààð ñàðûí 31-íû ºäºð ãýõýä îðîí äàÿàð òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéã òîîí ñèñòåìä á¿ðýí øèëæ¿¿ëýõýýð àæèëëàæ áàéíà.

Õºäºº îðîí íóòàãò 361, õîò ñóóðèí ãàçàðò 10 íèéò 371 òîîí òåëåâèçèéí äàõèí äàìæóóëàõ ñòàíö òàñðàëòã¿é àæèëëàæ áàéíà.


Ãðàôèê 15. Øèëýí êàáåëèéí óðò, /êì/

2010 2011 2012 2013

30000

25000

20000

15000

10000

5000

0

1376215162

25909 25909

Çóðàã 1. Ìîíãîë Óëñûí øèëýí êàáåëèéí äàìæóóëàõ ñ¿ëæýý, 2013 îí

Çóðàã 2. Ìîíãîë óëñûí ðàäèî ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí õàìðàõ õ¿ðýý

Á¿ðýí ñîíñãîëûí õ¿ðýý

Äóíä ñîíñãîëûí õ¿ðýýFM-ûí õàìðàõ õ¿ðýý

ÁÀßÍ-ªËÃÈÉªëãèé

ÓÂÑ

ÕÎÂÄ

ÇÀÂÕÀÍ

Ìºðºí

ÕªÂÑÃªË

ÁÀßÍÕÎÍÃÎÐ

ÀÐÕÀÍÃÀÉ

ÁÓËÃÀÍÎÐÕÎÍ

ÑÝËÝÍÃÝ

ÄÀÐÕÀÍ

ÓËÀÀÍÁÀÀÒÀÐÕîíõîð

ÕÝÍÒÈÉ

ÄÎÐÍÎÄ

×îéáàëñàí

Ñ¯ÕÁÀÀÒÀÐ

ÄÎÐÍÎÃÎÂÜ

ÄÓÍÄÃÎÂÜªÂªÐÕÀÍÃÀÉ

ªÌÍªÃÎÂÜÄàëàíçàäãàä

ÃÎÂÜ-ÀËÒÀÉÀëòàé


3.6 ØÓÓÄÀÍÃÈÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝ

Øóóäàí ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàðò 43 àæ àõóé, íýãæ, áàéãóóëëàãà ¿éë÷èëãýýíèé òóñãàé çºâøººðºëòýé áºãººä 20 íýð òºðëèéí ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõýëæ áàéíà. ªíººäðèéí áàéäëààð óëñ, õîò õîîðîíäûí øóóäàíã äîëîî õîíîãò 2-5 óäàà, àéìãèéí òºâ ñóì õîîðîíä 1-3 óäàà, ñóìààñ 1200 ãàðóé áàãò íýã óäààãèéí õ¿ðãýëò ¿éë÷èëãýý õèéãäýæ áàéíà.

“Ìîíãîë øóóäàí” ÒªÕÊ äýëõèéí 200 óëñ îðîíòîé, ò¿¿íèé äîòîð øóóäàíãèéí õàìãèéí øóóðõàé õýëáýð áóþó áóóõèà øóóäàíã /EMS/ ýðýëò èõòýé áàéäàã 36 îðîíòîé ñîëèëöîæ, 40-í ìÿíãà ãàðóé ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äýä øóóäàíãèéí õàéðöãààð äàìæóóëàí ¿éë÷èëãýýãýý ¿ç¿¿ëäýã.

Øóóäàíãèéí ëîãèñòèê ¿éë÷èëãýýã 2013 îíîîñ Îðõîí, Áóëãàí, Äàðõàí, Ñýëýíãý, Äîðíîãîâü, Ãîâü-Ñ¿ìáýð, Çàìûí ̄ ¿äèéí ÷èãëýëä 7 õîíîãò 6 óäàà èðãýäèéí øóóäàíãèéí à÷ààã õ¿ëýýí àâ÷, õ¿ëýýëãýí ºã÷ áàéíà. Øóóäàí õ¿ðãýëòèéí òýýâðèéí õýðýãñë¿¿äýä áàéðøèë òîãòîîõ GPS á¿ðòãýëèéí ñèñòåì ñóóðèëóóëñàí.

Øóóäàíãèéí èëãýýìæèéã íàéäâàðòàé, øóóðõàé õ¿ðãýõ çîðèëãîîð øóóäàíãèéí ñ¿ëæýýíä IPS Light, Postnet çýðýã ïðîãðàììààð äàìæóóëàí, õýðýãëýã÷èéí èëãýýìæèéã õÿíàõ, á¿ðòãýõ ïðîãðàììûã õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. Ýíý íü Ìîíãîëûí øóóäàíãèéí ¿éë÷èëãýýíèé õºãæèë, øèíý÷ëýëòèéí íýã ãîë ¿ç¿¿ëýëò þì.

Ãðàôèê 17. Øóóäàíãèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé ñîëèëöîî, äîòîîä ãàäààä ðóó ãàðàõ

Ãðàôèê 18. Øóóäàíãèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé ñîëèëöîî, äîòîîä ãàäààä ðóó îðîõ


3.5 ÊÀÁÅËÈÉÍ ÒÅËÅÂÈÇ

Êàáåëèéí òåëåâèçèéí ¿éë÷èëãýý ºíãºðñºí çóóíû 90-ýýä îíû äóíä ¿åýñ íýâòýðñýí áºãººä ºíººäºð õîò, õºäººãèéí èðãýä “Ñàíñàð”, Õèéìîðü”, “Ìýäýýëýë”, “ËÕÀ”, “Super vision” çýðýã 77 êàáåëèéí òåëåâèç, “Univision”, “Skymedia”, “Ñàíñàð” çýðýã ãóðâàí òåëåâèç IPTV-èéí ¿éë÷èëãýý ýðõýëæ áàéíà.

Êàáåëèéí òåëåâèçèéí õýðýãëýã÷äèéí òîî æèëýýñ æèëä ºñ÷ ºìíºõ ¿åòýé õàðüöóóëàõàä á¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷äèéí òîî 277,9 ìÿíãà õ¿ð÷ ºìíºõ îíîîñ 22% õóâèàð ºñ÷ýý.

Ãðàôèê 16. Êàáåëèéí òåëåâèç õýðýãëýã÷äèéí òîî/ìÿíãàí õ¿í/

2010 2011 2012 2013

300

250

200

150

100

50

0

120.5

180

227

277.9

500

450

400

350

300

250

200

150

100

50

0

Ýíãèéí çàõèäàë Áàòàëãààò çàõèäàë Èëãýýëò Áóóõèà øóóäàí

2011

2012

2013

800

700

600

500

400

300

200

100

0

Ýíãèéí çàõèäàë Áàòàëãààò çàõèäàë Èëãýýëò Áóóõèà øóóäàí

2011

2012

2013

Øóóäàíãèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé ñîëèëöîîíä ýíãèéí áîëîí áàòàëãààò çàõèäàë èõýíõ õóâèéã ýçýëäýã.

2013 îíä äîòîîä ãàäààä ðóó îðîõ ñîëèëöîî 798.8 ìÿíãà, äîòîîä ãàäààä ðóó ãàðàõ ñîëèëöîî 667 ìÿíãà áàéíà.


ÌÒØÕÕÃ-ààñ äýâø¿¿ëñýí “ØÈÍÝ×ËÝËÈÉÍ 7 ÇÎÐÈËÒ”-ûí õ¿ðýýíä “Óõààëàã øóóäàíãèéí õàéðöàã” òºñºë õýðýãæ¿¿ëæ Óëààíáààòàð õîòûí 18 öýã, Äàðõàí, Ýðäýíýò õîòóóäàä óõààëàã øóóäàíãèéí õàéðöàã áàéðøóóëæ èðãýäýä ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëæ ýõëýýä áàéíà.

3.7 ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ

Ìîíãîë óëñûí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä æèëýýñ æèëä ºñºæ áàéíà.

Ñàëáàðûí íèéò îðëîãî 630 òýðáóì õ¿ð÷ ºìíºõ îíûõîîñ 10,8 õóâèàð ºññºí. ¯¿íýýñ õ¿í àìààñ îëñîí îðëîãî 468,3 òýðáóì òºãðºã áàéíà.


Ãðàôèê 19. Øóóäàíãèéí ñîëèëöîîíä ýçëýõ õóâü

Áè÷èã çàõèäàë 78%

Èëãýýëò 11%

Áóóõèà øóóäàí 9%

Ñîíèí õýâëýë 2%

Ãðàôèê 21. Ñàëáàðûí îðëîãî, ¿éë÷èëãýýíèé òºðºë, ýçëýõ õóâèàð

Òºðèéí ºì÷èéí øóóäàíãèéí ¿éë àæèëëàãàà 1.3%

Òºðèéí ºì÷èéí øóóäàíãààñ áóñàä çàðëàãà, ýë÷èíãèéí ¿éë àæèëëàãàà

0.5%

Óòàñ, òåëåãðàô, òåëåôàêñûí õîëáîî 4.7%

Ðàäèî áà òåëåâèçèéí íýâòð¿¿ëãèéã äàìæóóëàõ 2.4%

Ñ¿ëæýýíèé çàñâàð ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ 11.3%

Èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý 2%

Íèéòèéí óòàñíû ¿éë÷èëãýý 0%

¯¿ðýí óòàñíû õîëáîî 75.1%

Ãðàôèê 20. Ñàëáàðûí íèéò îðëîãî/òýðáóì òºãðºã/

2010 2011 2012 2013

700

600

500

400

300

200

100

0

401.6459

569630.9

Ñàëáàðûí îðëîãûã ¿éë÷èëãýýíèé òºðºë òóñ á¿ðýýð àâ÷ ¿çâýë íèéò îðëîãûí 75,1 õóâèéã ¿¿ðýí õîëáîîíû ¿éë÷èëãýý, 11,3 õóâèéã èíòåðíýòèéí ¿éë÷èëãýý, 4,7 õóâèéã ñ¿ëæýýíèé çàñâàð ¿éë÷èëãýý, 4,7 õóâèéã óòàñ òåëåãðàôèéí ¿éë÷èëãýý, ¿ëäñýí õóâèéã øóóäàí, ðàäèî òåëåâèçèéí äàìæóóëàõ ¿éë÷èëãýý, íèéòèéí óòàñ, òåëåôàêñûí ¿éë÷èëãýý ýçýëæ áàéíà.

Ýíý îíä ñàëáàðûí íèéò õºðºíãº îðóóëàëò 122,2 òýðáóìä õ¿ð÷, 13 îð÷èì õóâèàð ºñ÷ýý.

Ãðàôèê 22. Ñàëáàðûí íèéò õºðºíãº îðóóëàëò

2010 2011 2012 2013

140

120

100

80

60

40

20

0

89.9

107.7 108

122.2


3.8 Õ¯ÍÈÉ ÍªªÖ

2013 îíû áàéäëààð ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí ñàëáàðûí íèéò àæèëëàã÷èä 16,7 ìÿíãàä õ¿ð÷ýý. Ýíý íü Ìîíãîë Óëñûí íèéò àæèëëàãñäûí 1,5 õóâèéã ýçýëæ áàéíà.

Ñàëáàðûí àæèëëàãñäûí öàëèíãèéí õóâüä, 100 õ¿ðòýëõ àæèëëàã÷èäòàé àæ àõóéí íýãæèéí ñàðûí äóíäàæ öàëèí 637,8 ìÿíãàí òºãðºã, 100 ààñ äýýø òîîíû àæèëëàã÷èäòàé àæ àõóéí íýãæèéí ñàðûí äóíäàæ öàëèí 882,6 ìÿíãàí òºãðºã áàéíà.

ÌÒ¯Ï-ààñ ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí èíæåíåðèéí øàëãàëòàíä áýëòãýõ ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëæ, æèëä 2 óäàà øàëãàëò àâ÷ îëîí óëñàä õ¿ëýýí çºâøººðºãäñºí ñåðòèôèêàò îëãîäîã. Ýíý àæëûí õ¿ðýýíä 2013 îíîîñ ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí èíæåíåðèéí àõèñàí ò¿âøíèé øàëãàëò àâ÷ ýõýëñýí áà 2 õ¿í øàëãàëòàíä òýíöýæ îëîí óëñûí ò¿âøíèé èíæåíåðèéí áîëçîë õàíãàëàà.

ÌÒØÕÕÃ íü Àçè-íîìõîí äàëàéí ñàíñðûí õàìòûí àæèëëàãààíû áàéãóóëëàãàä 2008 îíä ýëññýí áºãººä èäýâõòýé õàìòðàí àæèëëàæ áàéíà. ÀÍÄÑÕÁ-ûí õ¿íèé íººöèéí òýòãýëýãò õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä æèë á¿ð ñàëáàðûí 2-3 ìýðãýæèëòí¿¿äèéã ñàíñðûí òåõíîëîãèéí õýðýãëýýíèé ÷èãëýëýýð äîêòîð áîëîí ìàãèñòðèéí çýðýã îëãîõ ñóðãàëòàíä õàìðóóëæ áàéíà.

ÌÒØÕÕÃ-ûí õàìò îëîí æèë á¿ð 2 óäàà ñàëáàðûí àõìàäóóäàà õ¿íäýòãýí õ¿ëýýæ àâäàã áºãººä 2013 îíä àõìàä ñàéä, óäèðäëàãóóäûí òóðøëàãà, ¿íýòýé ñóðãàìæ, çºâëºãººã ñîíñîõ, çàëóó àæèëòíóóäûã ÷àäâàðæóóëàõ çîðèëãîîð õàìòàðñàí óóëçàëò çîõèîí áàéãóóëàâ.

Ìîíãîë Óëñ ¯íäýñíèé õèéìýä äàãóóë õººðãºõ áîäëîãûí õ¿ðýýíä 2013 îíä ñàíñðûí òåõíîëîãèéí ñàëáàðò àæèëëàõ ìýðãýæèëòí¿¿äèéã áýëòãýõ çîðèëãîîð 5 õ¿íèéã òýòãýëýãòýé ñóðãàõààð òºëºâëºæ îëîí íèéòýä íýýëòòýé çàðëàëàà.

Çóðàã 3. ÌÒØÕÕÃ-ûí äàðãà Ö.Æàäàìáàà ñàëáàðûí àõìàä

ñàéäóóäûí õàìò

3.9 ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÌßÍÃÀÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÇÎÐÈËÒÛÍ ÕÝÐÝÃÆÈËÒÈÉÍ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ 5 ÄÀÕ ÈËÒÃÝËÄ ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ¯Ç¯¯ËÝËÒ, 2011-2012 ÎÍ

Íýäñýí ¯íäýñíèé áàéãóóëëàãûí 2000 îíä áîëñîí “Ìÿíãàíû äýýä õýìæýýíèé ÷óóëãà óóëçàëò”-ààñ äýëõèé äàõèíä “Ìÿíãàíû õºãæëèéí çîðèëãî” áàðèìò áè÷ãèéã áàòàëæ 2015 îíä õ¿ðýõ ò¿âøèíýý òîäîðõîéëñîí. Óëñ, îðíóóä ýíýõ¿¿ áàðèìò áè÷ãèéã õºãæëèéí òºëºâëºëò, õºòºëáºð¿¿ääýý òóñãàí õýðýãæ¿¿ëæ ºíººã õ¿ðñýí áºãººä àæëàà ä¿ãíýõ, öààøäûí çîðèëòîî òîäîðõîéëîõ öàã õóãàöàà îéðòñîîð áàéíà.

Ìîíãîë Óëñûí Ìÿíãàíû õºãæëèéí Çîðèëò 19-ä ìýäýýëýë, õîëáîîíû øèíý òåõíîëîãèéã õºãæ¿¿ëýõ, “Ìýäýýëýëæñýí íèéãýì” áàéãóóëàõ çîðèëò òóñãàãäàæ 3 ¿ç¿¿ëýëòýýð 2015 îíä õ¿ðýõ ò¿âøíýý òîäîðõîéëñîí áàéäàã. Òýäãýýð ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã àâ÷ ¿çâýë:

1000 õ¿íä íîãäîõ ñóóðèí óòàñíû öýãèéí òîî/ ÌÕÇ-ûí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò 53

Äýëõèé íèéòýä ¿¿ðýí òåëåôîíû òåõíîëîãè íýâòýð÷ õýðýãëýý íü æèëýýñ æèëä ºñºí íýìýãäýæ áóé ÿâöòàé õàìààðàëòàé ñóóðèí òåëåôîí õýðýãëýã÷äèéí òîî 2006 îíîîñ áóóðñààð áàéíà. ¯¿íòýé çýðýãöýýä Ìîíãîë óëñûí ñóóðèí õýðýãëýã÷äèéí òîî ñ¿¿ëèéí 2 æèëä 130-140 ìÿíãàä òîãòîæ, ºìíºõ õî¸ð æèëòýé îéðîëöîî ò¿âøèíä áàéãàà ñòàòèñòèê íü óëàìæëàëò õýðýãëýý ýíý õýìæýýíä áàéãàà áà öààøèä ÷ áàéñààð áàéõûã èëòãýæ áàéíà.

Õ¿ñíýãò 31000 õ¿íä íîãäîõ ñóóðèí óòàñíû öýãèéí òîî

¯ç¿¿ëýëò 2008 2009 2010 2011 2012 2015Ñóóðèí óòàñíû öýãèéí òîî 151558 142862 143193 131804 149390Ñóóðèí óòàñíû öýãèéí òîî

/1000 õ¿í òóòàìä/57 53 52 47 53 100

Ýõ ñóðâàëæ: ¯íäýñíèé ñòàòèñòèêèéí õîðîî

Îëîí óëñàä “triple play” áóþó ãóðâàëñàí ¿éë÷èëãýý äýëãýð÷ Ìîíãîë óëñàä 2011 îíä IPTV áîëîí ãóðâàëñàí ¿éë÷èëãýý íýâòýð÷ Þíèâèøí, Ñêàéìåäèà ñ¿ëæýýí¿¿ä íèéñëýëä áàéãóóëàãäñàí áºãººä 2012 îíä IPTV õýðýãëýã÷ 3522, õî¸ðëîñîí, ãóðâàëñàí áàãö ¿éë÷èëãýý õýðýãëýã÷ 27700 áîëëîî.


Ãðàôèê 23. ÌÕÕ-íû ñàëáàðûí íèéò àæèëëàãñàäûí òîî

2010 2011 2012 2013

18

16

14

12

10

8

6

4

2

0

14.5

11.5

14.7

16.7


Ýíý áàãö ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðýýíä èíòåðíýò ïðîòîêîëòîé ñóóðèí óòàñíû õýðýãëýã÷èä øèíýýð áèé áîëæ 2011 îíä 14 ìÿíãààð á¿ðòãýãäýæ áàéñàí áîë îäîî 2 äàõèí ºññºí õàðàãäàæ áàéíà.

Õýðýãëýã÷èä õî¸ðëîñîí áóþó èíòåðíýò òåëåâèç+èíòåðíýò ÿðèà /IPTV+VOIP/, ãóðâàëñàí áóþó èíòåðíýò òåëåâèç+èíòåðíýò ÿðèà+èíòåðíýò /IPTV+VOIP+internet/ õýëáýðýýð áàãöûí ¿éë÷èëãýýã ñîíãîæ öààøèä õýðýãëýý ºñºõ õàíäëàãà àæèãëàãäàæ áàéíà.

Çàñãèéí ãàçðààñ õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà “Ðàäèî, òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí ñèñòåìèéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ õºòºëáºð” 2011 îí, “ªíäºð õóðäíû ºðãºí çóðâàñûí ñ¿ëæýý” 2012 îí õºòºëáºð¿¿äèéí òºëºâëºëò, õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà íü ñàëáàðûí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä ºñºõ, õºãæèõ ïðîöåññûã äýìæèæ áàéãàà õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí íýã íü áîëæ áàéíà.

1000 õ¿íä íîãäîõ èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí òîî/ ÌÕÇ-ûí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò 54

Ýíý ¿ç¿¿ëýëòèéí õóâüä 2009 îíä çîðüñîí ò¿âøèíäýý õ¿ðñýí áºãººä ºíººã õ¿ðòýë ºññººð õýðýãëýã÷äèéí òîî 695,6 ìÿíãà õ¿ðñýí áàéíà.

Õ¿ñíýãò 4 1000 õ¿íä íîãäîõ èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí òîî

¯ç¿¿ëýëò 2008 2009 2010 2011 2012 2015

Èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí òîî 42000 106000 199800 457600 695600

Èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí òîî, /1000 õ¿í òóòàìä/

16 39 73 164 245 30.0


1000 õ¿íä íîãäîõ ¿¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýã÷äèéí òîî/ ÌÕÇ-ûí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò 55

¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû õýðýãëýã÷èä æèë á¿ð ºñºí íýìýãäñýýð äàâõàðäñàí òîîãîîð 3,4 ñàÿ õ¿ð÷ ñ¿ëæýý, ¿éë÷èëãýýíèé õ¿ðýý íü óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí 90%-èéã õàìàðäàã áîëëîî. Ýíý øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò íü ýðò õóãàöààíä çîðüñîí ò¿âøèíäýý õ¿ðñýí áàéíà.

Õ¿ñíýãò 51000 õ¿íä íîãäîõ ¿¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýã÷äèéí òîî

¯ç¿¿ëýëò 2008 2009 2010 2011 2012 2015

¯¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýã÷äèéí òîî 1745900 2208700 2532900 2941300 3426100

¯¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýã÷äèéí òîî, /1000 õ¿í òóòàìä/

2643.2 2691.1 2738.6 2786.3 2839.7 350


Øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí óðò õóãàöààíû õàíäëàãûã øèíæëýõýä åðºíõèéäºº ºñºí íýìýãäñýýð çîðüñîí ò¿âøèíäýý ýðò õóãàöààíä õ¿ðñýí áàéíà. Ýíý íü ìýäýýëëèéí

òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí õóðäòàé õºãæèë, ò¿¿íèéã äàãàñàí òåõíîëîãèéí äýâøèëòýé øóóä õàìààðàëòàé þì.

Í¯Á-ûí Åðºíõèé Àññàìáëåéí òóñãàé õóðàëäààí 2013 îíû 09 ä¿ãýýð ñàðä áîëæ äýëõèéí óëñ, îðíóóäûí Ìÿíãàíû õºãæëèéí çîðèëòûí õýðýãæèëòèéí ÿâöûã õýëýëöñýí áºãººä Ìîíãîë óëñûí ìÿíãàíû õºãæëèéí çîðèëãûí ºíººãèéí õýðýãæèëòèéí òàëààð Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷ Ö.Ýëáýãäîðæ èëòãýë òàâüæ ìýäýýëýë õèéñýí. Òóñ õóðàëäààíààñ 2015 îíîîñ õîéøõè õºãæëèéí ÷èãëýë íü òîãòâîðòîé õºãæëèéí çîðèëòóóä áàéõûã òîäîðõîéëæ óëñ îðíóóäàä ýíý ÷èãëýëèéã áàðèìòëàõûã çºâëºìæ áîëãîñîí áàéíà.

Õ¿ñíýãò 6ÌÕÇ 19-èéí õýðýãæèëòèéí õàíäëàãûí ñóäàëãàà

№ Øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëòÑóóðü Õóãàöàà

Çîðèëò, õ¿ðýõ

ò¿âøèí

1990 2000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2015

53Ñóóðèí óòàñíû

öýãèéí òîî, (1000 õ¿í òóòàìä)

30.8 46.6 60.3 57.2 57 52.7 52 4753/62,3

100

54Èíòåðíýò áàéíãûí õýðýãëýã÷äèéí òîî, (1000 õ¿í òóòàìä)

0 2.2 10 11.5 15.8 39,1 72.4 164 245 30

55¯¿ðýí òåëåôîí

õýðýãëýã÷äèéí òîî, (1000 õ¿í òóòàìä)

0 31.2 297 449 657 815 918 2786.3 2839.7 350

2012 îíû áàéäëààð 1000 õ¿íä íîãäîõ ñóóðèí óòàñíû öýãèéí òîî çîðèëòîò ò¿âøèíäýý õ¿ðýõýä 2 äàõèí áàãà ò¿âøèíä áàéãàà áîëîâ÷ òåõíîëîãèéí äýâøèëä òóëãóóðëàñàí èíòåðíýò ïðîòîêîëòîé ñóóðèí óòàñíû õýðýãëýã÷äèéí òîîã õàìòàòãàí òîîöîæ ¿çâýë 62,3 áîëæ áàéãàà áà ò¿¿íèé öààøäûí ºñºõ õàíäëàãà, óëàìæëàëò ñóóðèí óòàñíû õýðýãëýýíèé òîãòâîðòîé áàéäàë çýðãèéã òîîöîõîä åðºíõèé ÷èã õàíäëàãà íü 2013-2015 îíä çîðüñîí ò¿âøèíäýý õ¿ðýõ áîëîìæòîé òºëºâ õàðàãäàæ áàéíà.



Ìîíãîë óëñ 2013 îíû áàéäëààð õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí õºãæëèéí èíäåêñ (ÕÈ) ¿ç¿¿ëýëòýýð Àçè, Íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí îðíóóäàä 13 äóãààðò, äýëõèéä 85 äóãààð áàéðò æàãñàæ ºìíºõ îíû ìºí ¿åýýñ 5 áàéð óðàãøèëñàí áàéíà.

Õ¿ñíýãò 7 Àçè,Íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí Õºãæëèéí èíäåêñ /ÕÈ/

Ýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò

Á¿ñ íóòãèéí çýðýãëýë

2012

Îëîí óëñàä ¿ç¿¿ëýëòýýðýý

2012 îí

ÕÈ 2012

Îëîí óëñàä ¿ç¿¿ëýëòýýðýý

2011 îí

ÕÈ 2011

Îëîí óëñûí çýðýãëýëèéí

ººð÷ëºëò

ÁÍÑÓ 1 1 8.57 1 8.51 0

Õîíãêîíã, ÁÍÕÀÓ 2 10 7.92 10 7.66 0

Àâñòðàëè 3 11 7.90 15 7.54 4

ßïîí 4 12 7.82 8 7.77 -4

Ìàêîà, ÁÍÕÀÓ 5 14 7.65 13 7.57 1

Ñèíãàïóð 6 15 7.65 14 7.55 -1

Øèíý Çåëàíä 7 16 7.64 18 7.31 2

Áðóíåé 8 58 5.06 56 4.93 -2

Ìàëàéç 9 59 5.04 57 4.81 -2

Ìàëäèâ 10 73 4.53 71 4.31 -2

Õÿòàä 11 78 4.18 79 3.86 1

Ôèæè 12 82 3.99 81 3.79 -1

Ìîíãîë 13 85 3.92 90 3.59 5

Âüåòíàì 14 88 3.80 86 3.65 -2

Èðàí 15 90 3.79 88 3.61 -2

Òàéëàíä 16 95 3.54 94 3.42 -1

Èíäîíåç 17 97 3.43 97 3.14 0

Ôèëëèôèí 18 98 3.34 98 3.14 0

Òîíãà 19 101 3.23 101 3.09 0

Øðèëàíê 20 107 3.06 107 2.92 0

Áóòàí 21 118 2.40 117 2.19 -1

Êàìáîæ 22 120 2.30 121 2.05 1

Ýíýòõýã 23 121 2.21 120 2.13 -1

Ëàîñ 24 123 2.10 122 1.99 -1

Ñîëîìîí 25 125 1.97 124 1.91 -1

Ïàêèñòàí 26 129 1.83 128 1.78 -1

Ìÿíìàð 27 134 1.74 132 1.70 -2

Áàíãëàäåø 28 135 1.73 139 1.62 4

Äóíäàæ ¿ç¿¿ëýëò 4.37 4.20

4. ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ Ò¯ÂØÈÍ

Ìàíàé óëñ á¿ñ íóòàãòàà õºãæèæ áóé îðíóóäûí äóíäæààñ 0.48 íýãæýýð èë¿¿ ò¿âøèíä õ¿ð÷ýý.

Õ¿ñíýãò 8 Îëîí óëñàä ÕÈ-ýýð çýðýãëýë àõèñàí îðíóóä

Õºãæëèéí èíäåêñèéí çýðýãëýëèéí ººð÷ëºëò

Çýðýãëýë Óëñ, îðîí ªºð÷ëºëò

33 Àðàáûí Íýãäñýí Ýìèðàò 12

52 Ëåâàí 9

29 Áàðáàäîñ 7

64 Ñàéøåëç 6

41 Áåëàðóñ 5

60 Êîñòàðèêà 5

85 Ìîíãîë 5

132 Çàìáèÿ 5

11/135 Àâñòðàëè/ Áàíãëàäåø 4

54/115 Îìàí/ Çèìáàáâå 4

Ãðàôèê 24. Àçè,Íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû õºãæëèéí ò¿âøèí

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

ÁÍÑÓ

Õîíã

êîíã

, ÁÍÕ

ÀÓ

Àâñò

ðàëè

ßïîí

Ìàê

îà, Á

ÍÕÀÓ

Ñèíã

àïóð

Øèí

ý Çå

ëàíä

Áðóí

åé

Ìàë

àéç

Ìàë

äèâ

Õÿòà

ä

Ôèæ

è

Ìîí

ãîë

Âüåò

íàì

Èðàí

Òàéë

àíä

Èíäî

íåç

Ôèë

ëèô

èí

Òîíã

à

Øðè

ëàíê

Áóòà

í

Êàì

áîæ

Ýíýò

õýã

Ëàî

ñ

Ñîëî

ìîí

Ïàêè

ñòàí

Ìÿí

ìàð

Áàíã

ëàäå

ø

Õºãæèíã¿é îðíóóä

Äýëõèéí äóíäàæ

Õºãæèæ áóé îðíóóä

ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ Ò¯ÂØÈÍ


Õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí õºãæëèéí èíäåêñèéí ¿ç¿¿ëýëòýýð 2011-2012 îíä õàìãèéí èõ çýðýãëýë àõèñàí 10 îðíû ¿ç¿¿ëýëòèéã õ¿ñíýãò 8-ä õàðóóëàâ.

Ìîíãîë óëñ 90-ð áàéðíààñ 85-ð áàéðò æàãñàæ õàìãèéí èõ çýðýãëýë àõèñàí 10 îðíû òîîíä îðñîí ÿâäàë íü ìàíàé óëñàä ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîî õóðäàöòàé õºãæèæ áóéã øóóä èëýðõèéëæ áàéãàà þì.

Õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí õºãæëèéí èíäåêñèéã òîîöîõäîî 11 ¿ç¿¿ëýëòèéã õ¿ðòýýìæèéí ¿ç¿¿ëýëò, õýðýãëýýíèé ¿ç¿¿ëýëò, ÷àäàìæèéí ¿ç¿¿ëýëò ãýñýí 3 äýä ¿ç¿¿ëýëòýýð á¿ëýã áîëãîí õóâààäàã.

Ìîíãîë óëñ 2012 îíû áàéäëààð ìýäýýëýë õàðèëöàà õîëáîîíû ÷àäàìæèéí ¿ç¿¿ëýëòýýðýý äýëõèéí äóíäæààñ äýýã¿¿ð áàéãàà õýäèé ÷ áóñàä äýä ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä áàãà áàéãàà íü õàðàãäàæ áàéíà.

ÌÝÄÝÝËÝË, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ Ò¯ÂØÈÍ

Ãðàôèê 25. Õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí õºãæëèéí èíäåêñ, ãóðâàí äýä á¿ëãýýð

10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

Õºãæëèéí èíäåêñ Õ¿ðòýýìæèéí ¿ç¿¿ëýëò

Õýðýãëýýíèé ¿ç¿¿ëýëò

×àäàìæèéí ¿ç¿¿ëýëò

4.353.92

4.74

4.04

2.85

1.64

6.59

8.23

Äýëõèéí äóíäàæ

Ìîíãîë

5. ÃÀÄÀÀÄ ÕÀÌÒÛÍ ÀÆÈËËÀÃÀÀ

“¯íäýñíèé õèéìýë äàãóóë” õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä ÌÒØÕÕÃ-ûí äàðãà Ö.Æàäàìáàà, ÕÕÇÕ-íû äàðãà Á.Áàëãàíñ¿ðýí òýðã¿¿òýé òºëººëºã÷èä ÀÍÓ-ûí Âàøèíãòîí õîòíîî 2013 îíû 3 ñàðûí 18-21-íèé ºäð¿¿äýä çîõèîí áàéãóóëñàí “Satellite 2013” îëîí óëñûí õóðàë, ¿çýñãýëýíä îðîëöëîî.

Çóðàã 4. “Satellite 2013” àðãà õýìæýý. Ìîíãîë Óëñûí òºëººëºã÷èä õèéìýë äàãóóëûí ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷ óëñ îðíóóäûí òºëººëºã÷äèéí õàìò, Âàøèíãòîí õîò

Îëîí óëñûí õóðàë, ¿çýñãýëýíä äýëõèéí 350 ãàðóé áàéãóóëëàãóóä, 12000 ãàðóé òºëººëºã÷èä îðîëöñîí òîìîîõîí àðãà õýìæýý áîëñîí áºãººä ìàíàé òºëººëºã÷èä õàðèëöàà õîëáîîíû õèéìýë äàãóóë ¿éëäâýðëýã÷, õººðãºã÷, äààòãàã÷, îïåðàòîð, ýðñäëèéí ìåíåæìåíò, çºâëºõ ¿é÷èëãýý ¿ç¿¿ëýã÷ 20 ãàðóé áàéãóóëëàãàòàé óóëçàëò çîõèîí áàéãóóëæ àìæèëòòàé áîëæ ºíãºðëºº.

Óóëçàëòûí ìºðººð ÌÒØÕÕÃ íü Ìîíãîë Óëñûí Ñàíñðûí ¿íäýñíèé çºâëºëòýé õàìòðàí õèéìýë äàãóóëûí ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷ ÀÍÓ-ûí “Boeing Satellite System International”, Èòàëè-Ôðàíöûí õàìòàðñàí “Thales Alenia Space”, Åâðîïûí õîëáîîíû îðíóóäûí “Atrium”, Ôðàíö óëñûí “Arianespace”, ÀÍÓ-ûí “SpaceX”, ÎÕÓ-ÀÍÓ-ûí õàìòàðñàí “ILS”, õàðèëöàà õîëáîîíû ¿éë÷èëãýýíèé îïåðàòîð ÀÍÓ-ûí “Intelsat”, “SES” êîìïàíèóä, Êàíàä óëñûí “Telesat”, ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí îïåðàòîð “Asia Broadcasting Satellite” êîìïàíè çýðýã îëîí óëñûí áàéãóóëëàãóóäòàé 2013 îíû 04-ð ñàðä, ìºí ÁÍÕÀÓ-ûí Ñàíñðûí òåõíîëîãèéí àêàäåìè, Àíëè óëñûí SSTL êîìïàíè, ßïîí óëñûí JAMS áàéãóóëëàãóóäòàé òóñ òóñ Óëààíáààòàð õîòíîî óóëçàëò çîõèîí áàéãóóëæ õàìòðàí àæèëëàõ ñàíàëûã ñîíñîâ.


Çóðàã 5. Îëîí óëñûí õèéìýë äàãóóë õººðãºã÷, ¿éëäâýðëýã÷ îðíóóäòàé õèéñýí óóëçàëò, Óëààíáààòàð õîò

Òàéëàíäûí Âàíò Óëñûí Áàíãêîê õîòíîî 2013 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-22-íû ºäð¿¿äýä áîëñîí “ÊÎÍÍÅÊÒ ÀÇÈÀ-ÏÀÑÈÔÈÊ” äýýä õýìæýýíèé ÷óóëãà óóëçàëò, ÎÓÖÕÁ-ûí Òåëåêîì Âîðëä 2013” ýêñïî ¿çýñãýëýíä ÌÒØÕÕÃ-ûí äàðãà Ö.Æàäàìáàà òýðã¿¿òýé òºëººëºã÷èä îðîëöëîî.

Çóðàã 6. Êîííåêò Àçèà-Ïàñèôèê àðãà õýìæýý. Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí óäèðäàã÷, ëèäåð¿¿ä, Áàíãêîê õîò

ÃÀÄÀÀÄ ÕÀÌÒÛÍ ÀÆÈËËÀÃÀÀÃÀÄÀÀÄ ÕÀÌÒÛÍ ÀÆÈËËÀÃÀÀ

á¿ñ íóòàãò çîõèîí áàéãóóëæ òºëººëºã÷èä á¿ñ íóòãèéí òóëãàìäñàí àñóóäëóóä, öààøäûí õºãæëèéí òàëààð ñàíàë ñîëèëöîâ.

Àçè Íîìõîí Äàëàéí á¿ñèéí óëñ îðíóóäûí óäèðäàã÷, òºëººëºã÷èä á¿ñ íóòãèéã 2020 îí õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ äýâø¿¿ëæ áóé çîðèëòûã ñàíàë íýãòýé äýìæèæ Ìÿíãàíû Õºãæëèéí Çîðèëòóóäûã áèåë¿¿ëýõ, 2015 îíû õºãæëèéí õºòºëáºðèéã áîëîâñðóóëàõ, Ìýäýýëýëæñýí Íèéãìèéí Äýëõèéí Äýýä ×óóëãà óóëçàëòûí Òóíõàãëàëä òóñãàñàí àðãà õýìæýýí¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä óëñ îðíóóäàä äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ õàìòðàí àæèëëàõààð áîëëîî.

Àçè, Íîìõîí Äàëàéí á¿ñ íóòãèéí õàðèëöàà õîëáîî, ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè õóðäàöòàé õºãæèæ, ÿëàíãóÿà õºäºëãººíò õîëáîîíû íýâòðýëòèéí ò¿âøèí ºíäºð áàéãàà, ÌÕÕÒ-èéí õºãæëèéí èíäåêñýýð òýðã¿¿ëæ áóé 25 îðíû 6 íü Àçè-Íîìõîí Äàëàéí á¿ñèéí îðíóóä áàéãàà õýäèé ÷ õ¿í àìûí 77.5 õóâü íü èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ áîëîìæã¿é, ºðãºí çóðâàñûí ºíäºð õóðäíû èíòåðíýòèéí õóâüä á¿ð ÷ õ¿íäðýëòýé áàéãààã óäèðäàã÷èä îíöëîí äóðüäàâ.

Óëñ îðíóóäûí íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí õºãæèëä ºðãºí çóðâàñûí ¿éë÷èëãýý, òîîí òåõíîëîãèéí äýâøèë èõýýõýí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýäýã áîëñîí ºíºº ¿åä ÌÕÕÒ-èéí äýä á¿òöèéã ºðãºòãºæ, õýðýãëýý, ¿éë÷èëãýýã íýâòð¿¿ëýõýä äàðààõ àñóóäëóóä óëñ îðíóóäûí ºìíº òóëãàðààä áàéãààã òºëººëºã÷èä îíöëîí òýìäýãëýñýí. ¯¿íä:

- 3G áà 4G çýðýã äàðàà ¿åèéí äýâøèëòýò òåõíîëîãèéã íýâòð¿¿ëýõ- ªðãºí íýâòð¿¿ëãèéã òîîí òåõíîëîãèä øèëæ¿¿ëýõ, - Ðàäèî äàâòàìæ, äîëãèîíû õóâààðèëàëòûã øèíý÷ëýí òºëºâëºõ,- Õèéìýë äàãóóë õººðãºõ - Äàëàéí áîëîí ãàçðûí ñ¿ëæýýíèé õ¿÷èí ÷àäàë, áàãòààìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ- Îíöãîé áàéäàë áîëîí ãàìøãèéí ¿åèéí õàðèëöàà õîëáîîã ÷àäàâõèæóóëàõ- Íèéòèéí ñ¿ëæýýíèé ã¿éöýòãýõ ¿¿ðãèéã çºâ ãîëüäðîëîîð õºãæ¿¿ëýõ- Ñàëáàðûí á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëòûí íýãäìýë óÿëäààã õîëáîîã õàíãàõ- Îëîí óëñûí õàðèëöàà õàðèëöàà õîëáîî, - Õºäºëãººíò õîëáîîíû ðîóìèíã ¿éë÷èëãýý, ÿëàíãóÿà äàëàéä ãàðöã¿é áîëîí æèæèã

àðëóóäûí õºãæèæ áóé îðíóóäàä ýíý ¿éë÷èëãýýã îíîâ÷òîé õºãæ¿¿ëýõ,- Îðîí íóòãèéí õýë, ñî¸ëûí ºâºðìºö îíöëîã, ÿëãààã àíõààðñàí êîíòåíò, ïðîãðàì

õàíãàìæ, õýðýãëýýã äýìæèõ- Òóñ á¿ñýä áàéñààð áàéãàà òîîí òåõíîëîãèéí õ¿ðòýýìæèéí ÿëãààã àðèëãàõ çýðýã

àñóóäëóóä áàéëàà.Ýíýõ¿¿ äýýä õýìæýýíèé ÷óóëãà óóëçàëòàä ÌÒØÕÕÃ-ûí äàðãà Ö.Æàäàìáàà ìýíä÷èëãýý äýâø¿¿ëýí ¿ã õýëæ, Ìîíãîë Óëñûí ÌÒØÕÕ-íû ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõýýð äýâø¿¿ëñýí “ØÈÍÝ×ËÝËÈÉÍ 7 ÇÎÐÈËÒ”-îî òàíèëöóóëàí Àçè, Íîìõîí Äàëàéí á¿ñ íóòãèéí ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè õàðèëöàà õîëáîîã õºãæ¿¿ëýõ ¿éëñýä çîðèëãî, ñàíàà íýãòýé áàéãààãàà èëýðõèéëæ õàìòðàí àæèëëàõàà ìýäýãäëýý. Ìºí Ìîíãîë óëñ ãàçàð ç¿éí îíöëîãîîñ õàìààð÷ Àçè, Åâðîïûã õîëáîñîí ìýäýýëëèéí óðñãàëûí ã¿¿ð áîëîõ áîëîìæòîé, õàìãèéí äºò çàì áîëæ ÷àäàõûí õóâüä ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû òåõíîëîãèéí ¿ð ºãººæèéã Àçè-Åâðîïûí õîîðîíä ò¿ãýýí õ¿ðãýõ áîëîìæòîéã ÷ äóðäëàà.

Äýëõèéí ìýäýýëýë, õàðèëöàà õîëáîîíû òåõíîëîãèéí ñàëáàðûã ¿ð àøèãòàé õºãæ¿¿ëýõýä îëîí òàëûí îðîëöîîòîé õàìòûí àæèëëàãààíû õ¿÷èí ÷àðìàéëò ÷óõàë òóë ÎÓÖÕÁ-ààñ ñàíàà÷ëàí 2005 îíä “Êîííåêò –Âîðëä” /Connect World/ àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëæ ò¿¿íèéãýý Êîííåêò Ñàììèò äýýä õýìæýýíèé ÷óóëãà óóëçàëò áîëãîí ºðãºæ¿¿ëæ 5 óäààãàà çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà.

ªìíºõ äýýä õýìæýýíèé ÷óóëãà óóëçàëòóóäûã 2007 îíä Àôðèêèéí á¿ñýä, 2009 îíä Òóñãààð îðíóóäûí íºõºðëºëèéí á¿ñýä, 2012 îíä Àðàáûí áîëîí Àìåðèêèéí óëñ îðíû áóñ íóòàãò çîõèîí áàéãóóëæ áàéñàí áà ýíý óäààãèéí ÷óóëãàíûã Àçè, Íîìõîí Äàëàéí


ÌÒØÕÕÃ Ìýäýýëëèéí Òåõíîëîãè Øóóäàí Õàðèëöàà Õîëáîîíû Ãàçàð

ÓÈÕ Óëñûí Èõ Õóðàë

ÇÃ Çàñãèéí Ãàçàð

ÇÃÕÝÃ Çàñãèéí Ãàçðûí Õýðýã Ýðõëýõ Ãàçàð

ÃÕß Ãàäààä Õýðãèéí ßàì

ÌÕÑ Ìýäýýëýë Õîëáîîíû Ñ¿ëæýý

ÁÍ¯¯Ñ Á¿õ Íèéòèéí ¯éë÷èëãýýíèé ¯¿ðãèéí Ñàí

ÌÖÕ Ìîíãîëûí Öàõèëãààí Õîëáîî

ÒÅÃ Òàãíóóëûí Åðºíõèé Ãàçàð

¯ÄÒ ¯íäýñíèé Äàòà Òºâ

Ì¯ÎÍÐÒ Ìîíãîëûí ¯íäýñíèé Îëîí Íèéòèéí Ðàäèî Òåëåâèç

ÐÒªÍ Ðàäèî òåëåâèçèéí ºðãºí íýâòð¿¿ëýã

ÒªÓ¯Ã Òºðèéí ºì÷èò óëñûí ¿éëäâýðèéí ãàçàð

ØÓÒÈÑ Øèíæëýõ Óõààí Òåõíîëîãèéí Èõ Ñóðãóóëü

ÌÒ Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè

ÌÒ¯Ï Ìýäýýëýë Òåõíîëîãèéí ¯íäýñíèé Ïàðê

ÐÒÑ Ðàäèî Òåëåâèçèéí Ñ¿ëæýý

ÒªÊ Òºðèéí ªì÷èò Êîìïàíè

ÓÒ¯Ã Óëñûí Òºñºâò ¯éëäâýðèéí Ãàçàð

ÕÕÊ Õÿçãààðëàãäìàë Õóâüöààò Êîìïàíè

ÆÄ¯ Æèæèã Äóíä ¯éëäâýð

ÌÑ¯Ò Ìýðãýæëèéí Ñóðãàëò ¯éëäâýðëýëèéí Òºâ

ÁÇÄ Áàÿí Ç¿ðõ Ä¿¿ðýã

ÑÁÄ Ñ¿õáààòàð Ä¿¿ðýã

ÀÍÄÑÕÁ Àçè Íîìõîí Äàëàéí Ñàíñðûí Õîëáîîíû Áàéãóóëëàãà

ÌÕÇ Ìÿíãàíû Õºãæëèéí Çîðèëò

ÕÈ Õºãæëèéí èíäåêñ

ÌÀÁ Ìýäýýëëèéí Àþóëã¿é Áàéäàë

ÅÁÑ Åðºíõèé Áîëîâñðîëûí Ñóðãóóëü

ÁÍÑÓ Á¿ãä Íàéðàìäàõ Ñîëîíãîñ Óëñ

ÀÍÓ Àìåðèêèéí Íýãäñýí Óëñ

ÎÕÓ Îðñûí Õîëáîîíû Óëñ

ISO Îëîí Óëñûí Ñòàíäàðò÷èëàëûí Áàéãóóëëàãà

ITU Îëîí Óëñûí Öàõèëãààí Õîëáîîíû Áàéãóóëëàãà

IEC Îëîí Óëñûí Öàõèëãààí Òåõíèêèéí Õîðîî

EN Åâðîïûí Õîëáîî

ÃÎÑÒ Îðñûí Õîëáîîíû Óëñûí Ñòàíäàðò

ASTM Àìåðèêèéí Ìàòåðèàë Òóðøèõ Íèéãýìëýã

CEO Ã¿éöýòãýõ Çàõèðàë

VPN Âèðòóàë õóâèéí ñ¿ëæýý

GPS Áàéðøèë òîãòîîõ òºõººðºìæ

Dial-Up Äàéë-àï õîëáîëò

DSLÒåëåôîíû æèðèéí çýñ óòàñ àøèãëàí ºíäºð çóðâàñûí ìýäýýëýë àâ÷ èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ òåõíîëîãè

GPRS Åðºíõèé áàãöûí ðàäèî ¿éë÷èëãýý

3G Ãóðàâ äàõü ¿åèéí õîëáîî

EVDO Evolution Data Optimized òåõíîëîãè

WiFi Ðàäèî äîëãèîí àøèãëàí èíòåðíýòýä õîëáîãäîõ õîëáîëò

Wimax Óòàñã¿é õîëáîîíû òºðºë

VSAT Ñàíñðûí õîëáîî

EDGE GSM øèéäýëä çîðèóëñàí ºðãºòãºñºí ºãºãäëèéí õóðä

IPTV Èíòåðíýò ïðîòîêîëä ñóóðèëñàí òåëåâèç

VOIPÑóóðèí óòàñã¿é õîëáîî, êàáåëü áóñàä ñóóðèí èíòåðíýòèéí ïëàòôîðì àøèãëàõ õîëáîëò

ÍÝÐ ÒÎÌÚ¨ÎÍÛ ÒÎÂ×ËÎË


ÀØÈÃËÀÑÀÍ ÌÀÒÅÐÈÀË:

1. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçðûí òàéëàí, 2013 îí

2. Õàðèëöàà õîëáîîíû çîõèöóóëàõ õîðîîíû çàõèðãààíû ñòàòèñòèê ìýäýý, 2013 îí

3. ¯íäýñíèé ñòàòèñòèêèéí õîðîîíû “Ìîíãîë óëñûí ñòàòèñòèêèéí ýìõýòãýë 2013”

4. ¯íäýñíèé ñòàòèñòèêèéí õîðîîíû áþëëåòåíü, 2013 îíû 12 äóãààð ñàð

5. Îëîí óëñûí öàõèëãààí õîëáîîíû áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í óëñ îðíóóäûí ñóäàëãààíû

òàéëàí, 2013 îí

6. Á¿õ íèéòèéí ¿éë÷èëãýýíèé ¿¿ðãèéí ñàíãèéí ìýäýý

7. “Ìîíãîë Øóóäàí” ÒªÕÊ-èéí ìýäýý, òàéëàí

8. www.socialtimes.me/stat/MN

ÃÐÀÔÈÊ

Ãðàôèê 1. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñòàíäàðòûí òºðºë, çîðèóëàëòààð ..9

Ãðàôèê 2. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñòàíäàðòûí òºðºë, ñàëáàðààð .......9

Ãðàôèê 3. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õàðèëöàà õîëáîîíû ñòàíäàðòûí íàñæèëò ....................10

Ãðàôèê 4. Ñòàíäàðòûí øèíæëýõ óõààíû ò¿âøèí .................................................................10

Ãðàôèê 5. Ñàëáàðûí àæ àõóéí íýãæ¿¿ä, àæèëëàãñàäûí òîîíû á¿ëãýýð ...............................23

Ãðàôèê 6. ¯¿ðýí òåëåôîíû õýðýãëýã÷èéí ñ¿ëæýýí äîòðîî 1 ìèíóò ÿðèõ ÿðèàíû

¿íèéí ººð÷ëºëò, äóíäæààð .................................................................................................27

Ãðàôèê 7. ¯¿ðýí òåëåôîíû õýðýãëýã÷èéí áóñàä ñ¿ëæýýíä 1 ìèíóò ÿðèõ ÿðèàíû

¿íèéí ººð÷ëºëò, äóíäæààð .................................................................................................27

Ãðàôèê 8. ¯¿ðýí òåëåôîí õîëáîîíû õýðýãëýã÷äèéí òîî /ñàÿ íýãæýýð/ ...............................28

Ãðàôèê 9. Ñóóðèí òåëåôîí õîëáîîíû õýðýãëýã÷äèéí òîî /ìÿíãàí íýãæýýð/ ......................28

Ãðàôèê 10. ¯¿ðýí áîëîí ñóóðèí òåëåôîí íýâòýðñýí õîò ñóóðèí, õóâü ................................29

Ãðàôèê 11. Èíòåðíýòèéí á¿ðòãýëòýé õýðýãëýã÷äèéí òîî /ìÿíãàí íýãæýýð/ .........................29

Ãðàôèê 12. Èíòåðíýò õîëáîëòûí òºðºë, õóâü ......................................................................30

Ãðàôèê 13. Ôýéñá¿¿ê õýðýãëýã÷äèéí òîî /ìÿíãàí õ¿í/.......................................................30

Ãðàôèê 14. Ôýéñá¿¿ê õýðýãëýã÷ íàñíû àíãèëëààð /ìÿíãàí õ¿í/ ..........................................31

Ãðàôèê 15. Øèëýí êàáåëèéí óðò, /êì/ .................................................................................32

Ãðàôèê 16. Êàáåëèéí òåëåâèç õýðýãëýã÷äèéí òîî /ìÿíãàí õ¿í/ ..........................................34

Ãðàôèê 17. Øóóäàíãèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé ñîëèëöîî, äîòîîä ãàäààä ðóó ãàðàõ .................35

Ãðàôèê 18. Øóóäàíãèéí ¿íäñýí ñ¿ëæýýíèé ñîëèëöîî, äîòîîä ãàäààä ðóó îðîõ ..................35

Ãðàôèê 19. Øóóäàíãèéí ñîëèëöîîíä ýçëýõ õóâü ..................................................................36

Ãðàôèê 20. Ñàëáàðûí íèéò îðëîãî /òýðáóì òºãðºã/ ...........................................................36

Ãðàôèê 21. Ñàëáàðûí îðëîãî, ¿éë÷èëãýýíèé òºðºë, ýçëýõ õóâèàð ......................................37

Ãðàôèê 22. Ñàëáàðûí íèéò õºðºíãº îðóóëàëò ....................................................................37

Ãðàôèê 23. ÌÕÕ-íû ñàëáàðûí íèéò àæèëëàãñàäûí òîî .....................................................38

Ãðàôèê 24. Àçè, Íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí ìýäýýëýë, õàðèëöàà

õîëáîîíû õºãæëèéí ò¿âøèí ................................................................................................43

Ãðàôèê 25. Õàðèëöàà õîëáîî, òåõíîëîãèéí õºãæëèéí èíäåêñ, ãóðâàí äýä á¿ëãýýð ............44

ÇÓÐÀÃ

Çóðàã 1. Ìîíãîë Óëñûí øèëýí êàáåëèéí äàìæóóëàõ ñ¿ëæýý, 2013 îí ................................32

Çóðàã 2. Ìîíãîë óëñûí ðàäèî ºðãºí íýâòð¿¿ëãèéí õàìðàõ õ¿ðýý .......................................33

Çóðàã 3. ÌÒØÕÕÃ-ûí äàðãà Ö.Æàäàìáàà ñàëáàðûí àõìàä ñàéäóóäûí õàìò .......................39

Çóðàã 4. “Satellite 2013” àðãà õýìæýý. Ìîíãîë Óëñûí òºëººëºã÷èä õèéìýë äàãóóëûí

¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷ óëñ îðíóóäûí òºëººëºã÷äèéí õàìò, Âàøèíãòîí õîò .............................45

Çóðàã 5. Îëîí óëñûí õèéìýë äàãóóë õººðãºã÷, ¿éëäâýðëýã÷ îðíóóäòàé õèéñýí óóëçàëò,

Óëààíáààòàð õîò ..................................................................................................................46

Çóðàã 6. Êîííåêò Àçèà-Ïàñèôèê àðãà õýìæýý. Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí

îðíóóäûí óäèðäàã÷, ëèäåð¿¿ä, Áàíãêîê õîò .........................................................................46

Õ¯ÑÍÝÃÒ

Õ¿ñíýãò 1. Öàõèì Ìîíãîë õºòºëáºðèéí çàðèì ¿ð ä¿í ........................................................11

Õ¿ñíýãò 2. Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàðûí óëñûí òºñâèéí

õºðºíãº îðóóëàëòûí àðãà õýìæýýíèé ñóäàëãàà ...................................................................21

Õ¿ñíýãò 3. 1000 õ¿íä íîãäîõ ñóóðèí óòàñíû öýãèéí òîî ......................................................39

Õ¿ñíýãò 4. 1000 õ¿íä íîãäîõ èíòåðíýò õýðýãëýã÷äèéí òîî ...................................................40

Õ¿ñíýãò 5. 1000 õ¿íä íîãäîõ ¿¿ðýí òåëåôîí õýðýãëýã÷äèéí òîî .........................................40

Õ¿ñíýãò 6. ÌÕÇ 19-èéí õýðýãæèëòèéí õàíäëàãûí ñóäàëãàà .................................................41

Õ¿ñíýãò 7. Àçè,Íîìõîí äàëàéí á¿ñ íóòãèéí îðíóóäûí Õºãæëèéí èíäåêñ /ÕÈ/ ....................42

Õ¿ñíýãò 8. Îëîí óëñàä ÕÈ-ýýð çýðýãëýë àõèñàí îðíóóä ........................................................43

ÒªÐÈÉÍ Ò¯ÃÆÐÝËÃ¯É ¯ÉË×ÈËÃÝÝ

Ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, øóóäàí, õàðèëöàà õîëáîîíû ãàçàð, 15160 Óëààíáààòàð õîò. ×èíãýëòýé ä¿¿ðýã, ×èíãèñèéí òàëáàé 1,

Òºâ øóóäàí ø/õàéðöàã – 785.Óòàñ: (976) 11-330781Ôàêñ: (976) 11-330780

È-ìýéë: [email protected]Âýá: http://www.itpta.gov.mn

Documents

ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÒÅÕÍÎËÎÃÈ, ØÓÓÄÀÍ, ÕÀÐÈËÖÀÀ …cita.gov.mn/wp-content/uploads/2017/01/white_paper_2014_mn.pdf · • 1967-ÌÓÈÑ-ä õîáîîíû èíæåíåð