مجتمع فنی مازندرانآموزش مرکزبا مجوز رسمی از دفتر آموزش و پژوهش استانداري مازندران

مجري آموزش کارکنان دولت

اصول گزارش نویسی:دوره

2264461-2تلفن –10بابل حد فاصل کارگر به کشوري سرداران : نشانیCOM.MFMBABOL@info:lEmaiCOM.MFMBABOL.WWW

٢

اوللصفنویسیگزارشوگزارش

؟استمعنیچهبهگزارشلغتاستکردنتفسیروشرحونهادنمیاندرکردن،نظراظهاردادن،انجامآوردن،جايبهمعنیبهگزارش:گزارشواژهاصطالحیمعنی

.کندگفتگوخاصمسائلیعللنیزومطالبتحلیلبیان،تفسیر،شرح،ازکهشودمیگفتهمطلبیبهاصطالحدرگزارش:نویسیگزارشتعریفمنطقیتحلیلوتجزیهرویدادها،ومسائلعللحقایق،اطالعات،اخبار،آوردندرتحریربهازاستعبارتنویسیگزارش

و » نویسیسالم«اصل دوبروشدهتدویننیروشواختصارباهمراهکهصحیح،حلراهبهرسیدنبرايآنها،متوالیو.باشداستوار» نویسیساده«

نظموکردبنديطبقهطوريتوان،میراموضوعیهرمطالبفن،آنازآگاهیباکهاستفنینویسی،گزارشواقعدر.آورددستبهکالمترینسادهباوزمانکوتاه تریندررانظرموردهدفکهبخشید:نویسیرشگزافایدهکهاستاینمهمو.استروشنیوصحتوسرعتباخوانندهبهخودپیامرساندنگزارش،نوشتنازهدفوفایده

.نمایدترسیمخوانندهذهندرراخودهدفواز فکرروشنتصویريباشدقادرگزارش،نویسندهکیست؟گزارشخواننده

در.کنیدمیتهیهاشخاصییاشخصیچهبرايراگزارشکهبدانیدیدبابگیریدگزارشتدوینبهتصمیماینکهازقبل.کردخواهنداقداموگرفتهشما تصمیمگزارشاساسبرکسانی،یاکسیچهواقع

خوداوآیاکهاینوگزارشخوانندهگیريتصمیمنحوهوتجربیاتتحصیالت،خوي،وخلقتمایالت،افکار،دانستنمهمبسیارگزارشکنندهتهیهبرايدارد،میارسالدیگراننزدبهنظربراي اظهارراگزارشهکآنیامیگیردتصمیم

مطمئنوسریعترراهدفرسیدن بهکهکنیدتهیهشکلیبهراخودگزارشتوانیدمیفوقمسائلازآگاهیبازیرا.استکسیچهودارید،انتظاررانتایجیچهکهانیدبدبایدلذاهستید،شمامکاتبهیککنندهشروعاوقاتدراغلب.کندتر

گیرندهتصمیمشمابایدحالتایندرکنید،تهیهگزارشیکهشما بخواهدازمافوقمقامیکاگراما.کردخواهداقدام.کنیدرا طراحیخودگزارششدهیادنکاترعایتبابتوانیدتاکنید،شناساییراخودگزارشمطالبنهاییداخلمکاتباتنحوهازگزارشیکهبخواهدشماازمربوطهسازمانمالیواداريمعاونوهستیداداريامورمدیرراگمثالً

راگزارشآنکهیاوخواهد؛میخودگیريتصمیمبرايراگزارشاوکهمطمئن شویدبایدنمایید،تهیهاوبرايسازمانبابسیارشماگزارشهدفو تعیینطراحیدراین.داردمیارسالازمانسرئیسنزدبهها،گیريتصمیمازايپارهبراي

.استاهمیت:شودمیمربوطشکلدواینازیکیبهگزارشتهیهفوقمواردبهتوجهبابنابراین

.کنیدتهیهگزارشیکهشودمیخواستهشمااز-الف.نماییدمیگزارشیتهیهبهشروعخود-ب

:الفمثالً.نماییدتبدیلسؤالیکبهراخواستهاینتوانیدمیکنید،تهیهگزارشیککهشودمیخواستهشماازکههنگامی

طوراینکنید،تهیهسازمانرئیسبراي» سازمانداخلدرمکاتباتنحوه گردش«از گزارشیکهشودخواستهشماازاگرچیست؟هانارساییاینعلتوشده،هانامهپاسخادنافتتعویقبهباعثنارساییچهبداند،خواهدمیاوکهکنیدفرض

٣

کهباشدآنموضوعاینعلتشاید(کنندمیعنوانسادگیبهراخودخواستهازدقیقیتوضیحکمترمدیرانچندهرايبربایدشماولی).دانیدمیخوبراآنهامقصودشماخودکنندمییا تصورواندنکردهفکرکامالًموضوعبهنسبتازراخودسؤاالتتوانید مستقیماًنمیاحیاناًاگروبپرسید،واهمهبدونداریدنیازکهراسؤاالتیکلیهنوشتنبهشروع

احتمالبایدمثالعنوانبه.برسیدمسألهدركبهدارید،کهامکاناتیطریقازهستیدمجبورصورتآندربپرسید،ويدر.اندخواستهراگزارشیچنینکهافتادهاتفاقیهابرنامهبهگوییپاسخوازمان،سمکاتباتدر جریاناخیراًکهدهید

باشدمیشخواهگزاراصلیهدفبهترعبارتو بهشوددادهپاسخآنبهگزارشطیبایدشماکهسئوالیحالتاین:اینکهازعبارتست

»نیاید؟پیشتیمشکالچنینکهگیردصورتبایداقدامیچهوچیستازناشیمشکل«گذاشته،گزارشاصلیخوانندهجايبهراخودبایداید،کردهتنظیمصحیحطریقبهراسؤالکنیدمیفکروقتی

تدوینبهشروعرسیدید،مثبتنتیجهبهاگرو» یابم؟ میسؤالبه اینپاسخدررانیازمورداطالعاتهمهآیا« : بپرسید.کنیداصالحبایدراخودسؤالرتصواینغیردرنمایید،گزارش

:بمکاتبهکنندهآغازشماکهوقتیولیداند،میراشمامنظورشخصآننویسید،میدیگرفرديخواستهاساسبروقتی

یکعنوانبهرامسألهکهاستمهمخیلیصورتایندرندارد،شمااز منظورآگاهیهیچگونهابتداازخوانندههستید،وکردهفکرمسألهبهمدتی راجعشماچونباشیدمتوجهبایدیعنی،کنید؛بنديعبارتبپرسید،بایدخوانندهزاکهسؤال

بکارازخودآگاهیهايدلیلبهیاوکنید،طوالنیرامطلبحدازبیشاستممکندارید،گفتنبرايزیاديمطالب.نماییدخودداريو مناسبالزمادلهگیري

سازمانرئیساطالعبهقبلیخواستههیچگونهبدوناداري،مکاتباتگردشدرکارکنديازگزارشیاهیدبخواگرمثالًکرده،شروعمشابهموفقسازمانهايدر»مکاتباتگردش«علمی در مورد چگونگیتوضیحیکباراخودکاربرسانید؛

.نماییدارایهراهدفرسیدن بهحلهايراهنیزودهیدتوضیحمتبوعسازماندرراکارکنديونارساییعللسپسنویسیگزارشچهارگانهمراحل

چهارگانهمراحلبهاکنونشدیم،آشنانویسیگزارشبهمربوطکلیاتباوشدروشننویسیگزارشمفهومآنکهازپس.گذراندمیسرازمکتوبشکلبهآنتبلوروتجسممرحلهتاخامفکرمرحله تکوینازگزارشیهرکهپردازیممیاي

اهمیتبییاوحذفنبایدنامبردهمراحلازیکهیچشوند،دركبخوبیآنهاترتیبوچهارگانهمراحلکهاستالزمصورتبهگزارشکهشودمیموجبمراحلاینرعایتعدمکرد،دیگر اشتباهمرحلهباراايمرحلهنبایدگردد،تلقی

نتیجهوفایدتیرانه گزارشخواهودهدمیدسترضایتیراگزارشگرنهکهدرآیدمغشوشوسروتهبیمبهم،اينوشته.بودخواهدزیانوخسارتموجبحتیوموادانرژي،وقت،بیهودهصرفکار

:ازاستعبارتنویسیگزارشگانهچهارمراحلمقدماتتهیهوتدارکاتریزي،برنامهمرحله- 1)مطالبمنطقیربططرح(گزارشندهیسازماوتنظیممرحله- 2نگارشمرحله- 3نهاییمتنتهیهواصالحونظرتجدیدمرحله- 4

٤

دومفصلریزيبرنامه:نویسیگزارشاولمرحله

برايمسلماًنداردبرنامهکارهایشدرکهفردياست،کمبگوییمسخنامورانجامبرايریزيبرنامهمزایايدرهرچهزندگیمسائلدریايامواجبربودنکاهیپرمانندبهکارکردنبرنامهبدون.داردبرنامهکارها،درشکستآوردنفراهمتهیهبرايریزيبرنامهومقدماتمسأله.برندمیوکشندمیسوهربهرااوکهمشکالتگوناگونامواجدستخوشاست،

و کنیممتمرکزوآمادهخودذهندرراریزيبرنامهوندرتماممیتوانموارديدر.استمتفاوتآننوعحسببرگزارشدر.آیدمیدرصورتبدینتوضیحی،ومختصرگزارشاتاکثرواقعدر.باشدنمیکاغذرويبرآنکردنپیادهبهنیازي.داردزیادمصالحوموادآوردنفراهموفراوانوقتصرفنیاز بهکارتدارکاتومقدماتتهیهدیگرموارد

باشد،دقتاعمالوواقعیتجستجويماهدفاگراماداردوجودگوناگونیروشهايمقدماتتهیهوریزيبرنامهايبرگزارشهاينویسندگان.استمشهورعلمیروشبهکهبرندمیبکارو پژوهشگرانمحققانکهاستهمانروشبهترینتهیهوریزيبرنامهمرحلهکه دراستآنبهترلذاهستند،تأییدقابلنتایجوحقایقکشفدنبالبهنیز،فنیواداري

مقولهیکخاصوعاموجوهصورتبه”گزارش”و”تحقیق”واژهدوبعدصفحاتدر.شوداستفادهروشاینازمقدمات.رفته استبکار

تحقیقعلمیروشمراحل:ازعبارتندتحقیقعلمیروشمراحل:ستعریفمنطقیمعیاراساسبرمشخصصورتبهمسألهتعریف- 1تحقیقمقدماتیطرح- 2تحقیقبرايمناسبروشیانتخاب- 3هادادهواطالعاتآوريجمع- 4تفسیروتحلیل- 5تفسیرهاوهادادهاساسبرگیرينتیجه- 6مسألهتعریف-1

همهیعنیباشد،مانعوجامعبایدتعریف.شودبیانکوتاهوابهامبدوندقیق،روشن،عبارتیدربایدمسألهتعریفدرشود،تعریفمحدودومشخصبطوربایدگزارشموردمسأله.دیگر گرددانواعمانعوبگیردبردرراخودمصادیقمیتوانرامسألهصورت.استفاده گرددباشدگیرياندازهومحاسبهمشاهده،قابلکهکلماتیازالمقدورحتیبایدتعریف

:کردبیانوجهسهبهتولیدواحددرزیادغیبتعللکشف:مصدريعبارت- الفشود؟میتولیدواحددرزیادغیبتباعثعللیچه:سؤالیعبارت-بببریمپیتولیدواحددرزیادغیبتعللبهمیخواهیم:اخباريعبارت-ج

:مانندسازدمطرحراپرسشهاییبایدگزارشگرتعریف،کردنترمشخصوتردقیقبراياست؟زیادتولیدواحددرغیبتمیزانکهدانیممیکجااز-؟استچقدرتولیدواحددرغیبتمیزان-است؟چقدرسازماندیگرواحدهايدرغیبتمیزان-است؟مقایسهقابلمشابهصنعتدریادیگرواحدهايدرغیبتمیزانباتولید،واحددرغیبتمیزاناندازهچهتا-است؟نهادکنترلتحتکهاستچیزيغیبتعلتآیا-

٥

است؟کدامآنتقلیلروشبهترینکردکنترلراغیبتعلتبتواناگر-راالزممشخصاتوکردهتعریفبهترينحوبهرامسألهکهکندمیکمکگزارشگربهمشابهسؤاالتوسؤاالتگونهاین.شودمیمتجلیگزارشمقدمهوموضوعصورتبهبعداًکهاستمسألهدقیقتعریفهمین.بگنجاندآندر)گزارش(تحقیقمقدماتیطرح- 2

:استموضوعچهارشاملتحقیقمقدماتیطرحتحقیقحدود- تحقیقهدفتعیین2- 1تحقیقمتدولوژيانتخابمعیارهاي2- 2تنگناهاومشکالتسؤاالت،طرح2- 3بحثموردمسألهبهنسبتاونظردانستنوکیستگزارشخواه2- 4)گزارش(تحقیقهدفتعیین1-2

رویدادهاتوصیفیاوحقایقبیانصرف:اطالع- الفعللذکروهادادهتفسیرباهمراهاطالع-بحلراهوپیشنهادارایهانضمامبهاستنتاجوعللذکرها،دادهتفسیرباهمراهاطالع-جگزارششغوروحدودتعیین- دفرعیواصلیموضوعاتتعیین- ه)گزارش(تحقیقمتدولوژيانتخابمعیارهاي2- 2

مصاحبه،شاملکهاطالعاتآوريجمعروشهايهايویژگیبهتوجهبا،)گزارش(تحقیقمتدولوژيانتخابمعیارهايیمصورتزیرمطالبگرفتننظردرباواستمداركواسنادکتابخانه،بهآزمایش، مراجعهوتجربهمشاهده،پرسشنامه،

:گیرد)گزارش(تحقیقماهیت- الف)گزارش(تحقیقهزینه-بممکنفواید-ج)گزارش(تحقیقبرايالزمدقتوزمانحدود- د)گزارش(تحقیقموضوعباارتباطدرفرضیهیکتنظیم- و

تنگناهاومشکالتسؤاالت،طرح2- 3داریم؟)گزارش(تحقیقانجامبرايکافیوقتآیا-است؟فراهممالیانامکآیا-است؟دسترسدرتسهیالتوموادافراد،مانندالزممنابعآیا-است؟الزمدیگريهمکاري)گزارش(تحقیقانجامدرآیا-است؟نیازموردندارد،)گزارشگر(کنندهتحقیقکهتخصصیدانشبهنظرمورد)گزارش(تحقیقدرآیا-است؟شدهملحوظوبرداريصورتمنطقیرتصوبهموضوعاتومطالبهمهآیا-گزارشخواهنظر4-2

اینگذاشتنمیاندرومسألهبهنگرشهاوامکاناتبررسی.استگزارشخواهدیدزاویهازودیدگاهازمسألهدیدنمقصود.گزارشخواهبامسائل

)گزارش(تحقیقبرايمناسبروشانتخاب- 3

٦

راروشیکعمالًتوانیممیایمشدهآشناانتخابمعیارهايبااطالعاتآوريجمعروشهايبهتوجهباکهاکنون.راروشدوازیا مخلوطیوپرسشنامهیامصاحبه،روشمثالًبرگزینیم

اطالعاتبنديطبقهوتنظیمآوري،جمع-4میشدهانتخابروشاساسبراطالعاتوريآجمعبهعمالًاکنونداشتیمسروکاراطالعاتآوريجمعروشهايباقبالً

.پردازیمهر.بکندکمکیمسألهحلراهبهیامسألهعللیافتنبهتواندنمیاطالعاتمقداريآشفتهوهمدرآوريجمعصرفبایدگزارشگرکههستندخاممواديخودبخودياطالعاتامااست،مربوط الزمودقیقوصحیحاطالعاتوجودچند

در.بزنداستنتاجبهآنگاه دستودهدقرارتحلیلوتفسیرموردبعدمرحلهدروکندتنظیموبنديطبقهراآنهابتواندبهخامموادغذاپختنبرايکهاستدرستنمود،تشبیهآشپزيبرايخامموادبهرااطالعاتوآمارمیتوانتشبیهمقام

واطالعات.پزدمیماکولآنهاغذاییازکهاستدرستتصوربهمواداینترکیباستالزمبصورت مناسبوکافیمقدار.شوندتحلیلوسپس تفسیروتنظیموبنديطبقهکهشودمیدارمعنیآنگاهنیزآمار

:استمرحلهچهارشاملاطالعاتوآماربنديطبقهوتنظیمClassification of dataههادادبنديطبقه-الفObjectivityگراییعینیت- بAnalyzing Qualitative dataکیفیهايدادهتحلیل-جAnalyzing Quantitative dataکمیهايدادهتحلیل-د

)مقداريیاکلیبطوراطالعات Quantitative )مقداريغیریااست( Qualitative ).ازبسیاريدر.استبررسیوتحلیلقابليآمارروشهايازاستفادهبازیرااست،آسانترمقدارياطالعاتتحلیلوتجزیهاشتباهاتتقلیلوحاصلهپاسخبهنسبتتانمودتبدیلمقدارياطالعاتهم بهرامقداريغیراطالعاتتوانمیموارد

بهکسرهاودرصدهاملیت، کدگذاري،نژاد،یامورنگمانندکیفییامقداريغیراطالعاتموارددر.گرددحاصلاطمینان:استممکنوصورکمیمقادیربهکیفیاطالعاتتبدیلبرايداد،ارایهکمیرتصو.گرددمنعکسعددصورتبهوشمارشیکیفیاطالعاتومشاهدات- الف.شودذکر)پورسانت(درصدصورتبهکیفیحقایقواطالعات-بدرجهازحاکیکهدودرجهیک،درجهمانند(شودبیانطبقاتودرجاتصورتبهکیفیمشاهداتواطالعات-ج

.)باشدکیفیتارزشیواينمرهطبقهودرجههربرايوشودبنديطبقهدرجاتصورتبهامريبهنسبتراافرادشخصیتمایالت- د

بنديطبقهجوبالف،طبقهسهبهراآنهااستممکنفوتبالدیدن مسابقهبهافرادتمایلمورددرمثالًگردد،تعیین.گرفتنظردراينمرهطبقههربرايسپسوودنم)استنتاج(آنهاگذاريارزشوهادادهتفسیروتحلیل- 5

رااطالعاتآماري،تحلیلوتجزیهاساسبرتواندمیگزارشگرشد،تحلیلوتجزیهوبنديدستهاطالعاتآنکهازپس.گرددموفقمشکلراه حلاستنتاجوکشفبهونمودهمنطقیتوجیهکنهبهرسیدنمنظوربهمستدلومنطقیتوجیهدروبرسدنتیجهبهموجوداطالعاتمطالعهازگزارشگرآنکهبراي

ازگیرينتیجهواستداللجهتمعموالً.نمایدمشخصکامالًراخوداست استداللالزمگرددموفقمشکلپاسخومطلب.ودشمیاستفادهتمثیلوقیاساستقرار،روشهاي

٧

گیرينتیجه-6دروکلیگیرينتیجهبهمکشوفهحقایقعمدهنکاتیادآوريمشکل،دربارهمختصرذکرازپسگزارشگرمرحلهایندر

خودگزارشدرارایهبرايراپیشنهاديحلهايراهسپسوپردازدمیموجبات مسألهوعواملدربارهنظراظهاربهواقع.سازدمیآمادهنویسیگزارشیکمرحلهمختصرشرحبامعموالًکهبودریزيبرنامهومقدماتتهیهجامعشرحآمده،نویسیگزارشیکمرحلهدربارهقبلصفحاتدرکهآنچهنوعاینبرايلذا.شوندمیشاملرااداريگزارشهايغالبوهستندکوتاهمختصر وکهداریمسروکارگزارشهاییتهیه

:ازعبارتنداین مقدمات.پردازیممیتدارکاتومقدماتتهیهیعنییکمرحلهمختصرشرحبهگزارشهاگزارشبهمربوطمطالبواطالعاتکلیهآوريجمع- 1:اجزاءبررسی- 2

جزءهرنسبیارزشتعیین- الفزائدومربوطنااجزايحذف-بشدهفراموشاجزايافزودن-ج:دادتطبیقگزارشمقصودوهدفبارااجزاءاستالزمکردحذفبایدیاوافزودبایدراچیزيچهبدانیمآنکهبراي- 3

خواند؟خواهدراآنکسیچه- الف)نباشدیکیهردوخواستهراآنکهکسیوگزارشخوانندهکهاستممکن(است؟خواستهراآنکسیچه-بدارد؟گزارشازانتظاريچهخواننده-جد؟کرخواهداستفادهآنازچگونه- د:اساسیسؤالششبهمطمئنوروشنپاسخوطرح- 4

چرا؟وموقع؟چهکجا؟کسی؟چهبرايیاباچگونه؟چیز؟چهسومفصل

گزارشساختار:نویسیگزارشدوممرحله:داردقراراصلسهبرکلیبطورگزارشهرسازمانوساختار.استگزارشپذیرشدرمهمعاملیگزارشتنظیمنحوه.باشدپایانو)متن(اصلیبدنهمقدمه،موضوع،دارايبایدارشگزهر- الف

موضوعمقدمه

)متن(اصلیبدنهپایان

.نپذیردیابپذیردراگزارشگرپیشنهاداتونتایجاستممکن)گزارشخواه(گزارشخوانندههر-ب.گیردقرارتأکیدموردبایدعمدهنظریاتونکات-ج

گزارشمقدمهسرپرستانومدیرانتانیستفرصتایندیگرخدماتیوتولیديسازمانهايپیچیدگیوتکنولوژيسریعپیشرفتبا

ضمنمبسوط،هايگزارشکنندگانتنظیمدارندانتظارآنها. انجام بخوانندتاآغازازجزء،بهجزءراگزارشهامطالبايگونهبهبایدمقدمه گزارش.دهندارایهگزارشموردمطلبدربارهکلینظريصفحه،دویایکدرايمقدمهآوردن

.چیستگزارشموضوعبدانداولسطرسهدو،هماندریعنیگیرد،قرارگزارشموضوعراستايدرخوانندهکهشودآغاز

٨

بودهالزمگزارشتهیهچراوچیستدربارهگزارشبگویدکهشودآغازايجملهبابایدمقدمهاین هدفبهنیلبراي:کنددنبالراهدفسهبایدمقدمهکلیبطور.است.باشدمعنیباوفهمقابلخوانندهبرايکهسازدمطرحايگونهبهموضوعباارتباطدرراگزارش- الف.کندعالقهایجادموضوعبهنسبتخوانندهدر-ب.باشدداشتهبایدانتظاريچهگزارشازکهبگویدخوانندهبهباید-ج

گزارشاصلیدنهبیامتن.استمدعیاثباتومعیارهابیانآنها،تفسیروتحلیلوهادادهآمارها،ارایهمحلگزارشاصلیبدنهیامتن

گزارشپایانمورددر(گزارشعمدهنکاتخالصهباهمراهکهاستحلراهوپیشنهاداتارایهگیري،نتیجهشاملگزارشپایان

.باشدمی)مفصلگزارشات:گویدمیگزارششکلوصورتمورددرطالییقانونکی

.کنیداعالممختصرطوربهخواهیدمیکهراآنچهمقدمهدربگویید،متندر.کنیدیادآوريمختصرطوربهدیگرباراید،گفتهکهراآنچهپایاندرودر.شوندمیظاهرجداگانهاراگرافهاییپصورتبهعمالًآننوشتاريشکلدرگزارشپایانومتنومقدمهکهآنجااز

.شدخواهنددادهنویسیپاراگرافباارتباطدرگزارششکلبیشتري دربارهتوضیحاتپاراگرافبهراجعبحثگزارشخواهسويازآنپذیرشعدمیاپذیرشجنبهازگزارشتنظیمونتایجبهنسبتیاوبپذیردراآننتایجوگزارشرودمیاحتمالکهايخوانندهمورددر-الفDeductiveاستفاده

قیاسیروشازبایدکند،قضاوتیپیشنهاداتاطالعاتوآماراسناد،دالیل،ارایهصرفگزارشمتنبقیهسپسوگرددذکرآنفوایدواصلیپیشنهاداتیعنیکرد.گرددپیشنهاداتتأییدبراي

ونتایجقبولبرابردررودمیگمانکهايخوانندهمورددر-بInductiveآمار،بدواًکهقراربدینگردداستفادهاستقراییروشازبایدورزدمقاومتپیشنهادات

.گرددمیمطرححلهاراهوپیشنهاداتالزم،استنتاجاتوآنهاتحلیلوتجزیهازپسوشودمیارایهاطالعاتتنظیمنحوهدراوشخصیتومسائلباگزارشخواهبرخوردنحوهوتفکرطرزسوابق،نگرشها،ازقبلیشناختبنابراین.رودمیبشمارمهمبسیارعاملیگزارش

گزارشدرتأکیداصلنکاتاستالزمبنابراینسپارندمییادبهخوانند،میمطلبیپایانوآغازدرکهراآنچهمعموالًگزارشخوانندگانچونبایدنیزپاراگرافهردروگزارشازبخشهرعمدهنکاتمورددرامراین.رددگقیدگزارشپایانوآغازدرعمده

نکاتومطالبسپاريبخاطرقدرت.سپارندمیبخاطرجزئیاتازبهترراکلیاتهمچنینگزارشخوانندگان.شودمراعاتدانستهمیقبالًگزارشخواهکهنکاتیبارانکاتاینچگونهکه گزارشگردارداینبهبستگیگزارشخواهسويازعمده

.کندتجاوزموردهشتیاهفتازنبایدعمدهنکاتتعدادمعموالً.دهدربطهمبهراعمدهنکاتچگونهوسازدمرتبطدهیم؟قرارتأکیدموردراعمدهنکاتچگونه

.باشدگزارشپایانوآغازبایدشدگفتهقبالًکههمانطورگزارش،درنکتهجاي- الف:تناسبواندازه-ب

٩

مهمتراينکتههرچه.استآناهمیتکنندهتعیینشود،میگرفتهنظردرمطلبییاونکتهیکبرايکهفضاییمقدار.دهدمیاختصاصخودبهرازیادتريجايباشد

:تأکیدزبان-جوقیودبکاربردن.باشندرمؤثومحکمروشن،بایدجمالتنیستندبرخورداریکسانیبخشیاثروقوتازهمگیکلمات.کندمیجلبراخوانندهتوجهگونهاینازعباراتیو"نکته اساسی"،"عاملمهمترین"مانندوصفیعبارات

:عالئمکاربرد- دکلمات،بقیهازتردرشتصورتیبهکلماتنوشتنعبارات،وجمالتدادننشانرنگیعمده،مطلبزیرکشیدنخط

.استمطلببرگزاردنتأکیددرمهمغیره عاملوگذارينمرهلیک،ایتاصورتبهنوشتنگزارشساختارالگوهاي

گزارشاستداللیالگويDeductiveقیاسیالگوي-1

میارایهآغازدرپیشنهادمهمترینیاواصلینکتهالگوایندر.استقیاسیبازرگانیواداريگزارشاتازبسیاريالگوي

:استقیاسیالگوينمودارزیرشکل.آیدمیبدنبالکنندهدالیل تأییدوتوضیحاتوجزئیاتسپسوشود

اواختیاردربالفاصلهومستقیماًبدانداستالزمگیريتصمیمبرايخوانندهکهآنچهکهاستآنقیاسیالگويفایدهبدستچگونهنتایجبداندباشدکهعالقمندشخصاًآنکهمگرکندنمیگزارش پیداتمامخواندنبهنیازيوگیردمیقرار

بهنسبتويسوياولیه ازمخالفتبیمونداردقبلیگیريجهتگزارشنتایجبهکهايخوانندهبراي.استآمده.نموداستفادهالگواینازمیتوانرودنمیشدهارایهحلراهوپیشنهاد

وحقایقواطالعاتتماممطالعهازقبلاستممکنباشدهداشتايسویهیکوخاصگیريجهتگزارشخوانندهاگرنسبتکهروانیتعهداثربرسپسوبگیردجبههنتیجه،یاوپیشنهادبر ضدشدهارایهپیشنهادوکلیگیرينتیجهنحوه

الگويازادهاستفچنین حالتیدرنکند،توجهگزارشتوجیهاتودالیلبهدیگرشودمیایجادويدراولیهمخالفتبه.نیستمناسبقیاسی

١٠

Inductiveاستقراییالگوي-2پایهبرسپسشود،میارایهحقایقواطالعاتوآماراولکهقراربدیناستقیاسیترتیبعکساستقراییالگويترتیب

.رددمیگارایهنظرموردمسألهحلراهیاونهایتاً پیشنهادوشدهگیرينتیجهواستداللآنها:استاستقراییالگوينمودارزیرشکل

حوصلهبابایدخوانندهگیرد،قرارتوجهمورداستقراییبصورتگزارشتهیهدربایدکهاستعاملیخوانندهوقتمسألهانندهخوکهشودمیزدهحدسوقتیهمچنین.برسدگزارشگرنظرنقطهبهتا بعداًگرددآشناهادادهواطالعاتباوباشد

دریافتوگزارشمطالعهبهرا تشویقاوتواندمیاستقراییروشکاربردباشدداشتهپیشنهادبهنسبتمنفیگیريجهت.دهدکاهشپیشنهاداتبارااومخالفتاحتمالدرجهوکندحقایق

اهمیتترتیبحسببرگزارشالگوي- 3آغازموردتریناهمیتکمازیامهمترینازتوانمیکنیم،میتنظیممطالباهمیتدرجهحسببرراگزارشکهوقتیمورددر.برعکسیاکنیم،ختمعمدهمشکالتبهوشروعجزئیاز مشکالتمیتوانمتعددمشکالتمورددرمثالً.نمود

رانندهخوازیرااست،مهمترین مناسببهتراهمیتکمازمسائلذکرترتیباستاختالفومنازعهموردکهايمسألهشفاهی،گزارشاتدر.برسدمطلباوجواساسینکتهبهآنکهتاکندمیحقایقونظرهانقطهپذیرشآمادهقدمبهقدمتوجهموردشودمیارایهکارآخردرکهنکتهمهمترینزیراکردختمنکتهمهمترینبهوشروعاهمیت ترینکمازباید

.سپردواهدخخاطربهراآنوگرفتهقرارشنوندهزمانیتقدمالگوي- 4

پلیس،گزارشاتمانندرود،میبکارگیردمیصورتزمانیتأخروتقدمطبقکهوقایعیوحوادثگزارشبرايالگواین.کارانجامبرنامهوبازدیدبراياداريگزارش مسافرتهايوحوادثسوزي،آتش

قدمبهقدمالگوي- 5کاربهماشینیکیادستگاهیککارطرزتوصیفوتوضیحبراياستزمانیتقدمگويالازايویژهشکلکهالگواین.رودمی

حلراه-مسألهالگوي- 6باشدداشتهوجودامريدرنامناسبیشرایطکهرودمیکاربهمورديدرواستاستقراییالگوينوعیواقعدرالگواین

راهسپسوکندمیشروعمشکلتشریحوتوصیفازگزارشویسندهن.مشکل باشدآنرفعبرايپیشنهادشاملگزارشو.کندمیذکرنیزپیشنهاد رامحدودیتهايومزایاضمناً.دهدمیارایهراخودپیشنهادوانتخابرامناسبحل

١١

اقدام-معیارالگوي- 7رامتغیریکسپسوتعیینرایکهرمعایبومزایاوبسنجیمواحديمعیارباراچنديمتغیرهايکهشودالزمهرگاه

موردمعیاراساسبردستگاهیکخریدمورددرمثالً.کنیممیاستفادهاقدام،-معیارالگويازکنیمانتخابمتغیرهابینازراساختهاآنازیکیآنگاهو غیره،فروشازپسسرویسانعطاف،قابلیتمفید،عمرهزینه،معیاربامثالًسنجیم،مینظر.کنیممیپیشنهادوانتخابدارد،بهتريتجانسوتوافقمامعیارهايباکهمعلول- علتالگوي- 8

تلفیق.کنیمتحلیلوتجزیهرابخصوصاقدامیکاحتمالیعواقببخواهیمکهاستمفیدهنگامیازالگواینازاستفادهداشتهمعلولچندعلتیکیاوعلتچندتاسممکنمعلولیکاست، البتهپذیرامکاننیزمعلولیوعلتوزمانی.باشد

پیشجنبهکهسؤاالتیمورددرترتیباین.کنیممیحرکتناشناختهعواملبسويشدهشناختهعواملازالگوایندرچهسوددرکاالاینعرضهکششبهتوجهباکنیم،اضافهدرصداجناس دوقیمتبهاگر:مثالًاست،مفیدداردبینیداشت؟خواهديتأثیر

نویسیگزارشدوممرحلهمختصرشرحمنطقیربطازمنظورومطالب،منطقیربططرحبایعنیاستریزيطرحباماسروکارنویسیگزارشدوممرحلهدر

ونظممعیارهادیگرومعلولوعلتتأخر،وتقدماهمیتدرجهحیثاجزاء ازبینوجزءوکلبینکهاستآنمطالبپیداذهندرروشنموضوع تصویريکلازهمگزارشخوانندهکهصورتیبهباشد،داشتهوجودروشنومعقولبترتی.دهدتمیزوتشخیصموضوعکلباویکدیگربارااجزاءنسبیاهمیتوترتیبهموکندانگلیسی کلمهمعادلوگویندمی”انگیزيذهن”راآنکهاستايشیوهازاستفادهریزي،طرحروشهايازیکی

Brain Stormingموضوعباارتباطدرلحظهآندرکهراآنچهمطالبفهرستستوندرنخستشیوهایندر.استغیریامنطقیوممکنغیریاتأخر، ممکنوتقدمگرفتننظردربدونوکدامهیچحذفبدونرسدمیذهنبهگزارشغیرومربوطنامواردپرداخته،شدهقیدمطالبیکایکبررسیومطالعهبهاابتدسپس.کنیممییادداشتآنهامنطقیمواردوانتخابرایکیمشابهمطالببینازوبررسیمجدداًراماندهباقیمطالببعداًوحذفراغیر منطقیوممکنتقدمبهتوجهبادیگرستوندرهشدفراهمنحوبدینکهمواردي راومطالبعملیاتاینازبعد.کنیممیتلفیقرامکمل

:کنیممییادداشتمربوطمواردومنطقیمواردتأخر،ومطالبفهرستمطالب فهرست

:گرفتننظردربا:گرفتننظردربدونتأخروتقدم-1تأخر وتقدم- 1امکانات-2ممکن غیریاممکن- 2منطقیموارد-3منطقی غیریامنطقی- 3مربوطموارد-4مربوط نایامربوط- 4

.استفیشیاوبرگهکرد،استفادهآنازمیتوانرابطهایندرکهوسایلیازدیگریکیصورتمانوشتهکهاینمنظوربه.استمطالببنديمادهیاتقسیممسألهاستمطرحریزيطرحدرکهدیگريمسائلاز

بهبنديمادهاین.گرددبنديمادهاصطالحاًیاتقسیمبایستیمطلبتر باشد،راحتخوانندهبرايآندركوکندپیدا:گیردمیصورتمختلفیشکلهاي

١٢

اعشاريروشعددي روشرسمی روش111222

21/2-1الف 22/2-2ب

33-23/244-23

اعشاريروشعددي روشرسمی روش24-4-1الف

21/4-4-2ب 22/4-5ج

133/421 -35

ترمشکلآنسپردنیادبهومطالبدركوبودهکنندهخستهاست،نگردیدهبنديمادهونوشتهیکسرهکههاییمتن.شوددادهنشانگزارشکلیطرحبهوهم رعایتبهنسبتپاراگرافهاارتباطاستالزم.استاطالعاتبنديکدنمونه

خارجیتجارت:موضوعمقدمه- 1صادرات- 2صادراتمختلفمنابع-2- 1نفتیموادصادرات-1-2- 1خامنفتصادرات-1-1-2- 1نفتیهايفرآوردهصادرات-1-1-2- 2گازصادرات-1-1-2- 3شیمیپتروموادصادرات-1-1-2- 4نفتیغیرصادرات-2-1-2- 2صنعتیمحصوالت-2-1-2- 1سنتیمحصوالت-2-1-2- 2معدنیمواد-2-1-2- 3غذاییمحصوالت-2-1-2- 4صورتبهبایدمطالبآندرکهاستگزارشصورتوشکلمرحلهنویسیگزارشدوممرحلهمختصروکلیطوربه

:شودرعایتزیر بایدمراتبلحاظایناز.درآیدمنطقیتوالی.گزارشمهمخطوطوفرعیواصلیعناویننمودنمشخص- 1.اهمیتواولویتدرجهحسببرآنهاکردنمرتبوفرعیواصلیعناوینبنديطبقه- 2.استآننگارشیعنیگزارشسوممرحلهمقدمهخودکهگزارشنویسپیشتهیهبرايطرحنهاییبررسی- 3

١٣

)بنديکد(مطالبرئوستهیهدرقاعدهچند.باشدبرابراجزاءبابایدکل- 1.باشندمتعادلبایداندازهلحاظازقسمتها- 2.نیستمقدورباشد،داشتهتعلقبزرگتربخشبهآنکهبدونجداگانهفرعیبخشیکاصاختص- 3

چهارمفصلنگارش:نویسیگزارشسوممرحله

میفراباشدگزارشنگارشکهسوممرحلهنوبتآنگاهگرفت،پایاننویسیگزارشدومواولمرحلهدرکارآنکهازپسمیچراخواهیم،میچهکهبیندیشیمکهکنیم،فراهمراگزارشمصالحوموادبود کهاینماکوششاولمرحلهدر.رسد

در.باشدقالبیوصورتچهدارايگزارش بایدساختارکهبودیمکارایندردوممرحلهدر.خواهیممیکهبرايوخواهیمساختارياساسبرایمکردهفراهمکافیاندازهبهودقتباودرستیبهکهرامصالحوموادآنخواهیممیسوممرحله

گزارشمراحلمهمترینازمرحلهاین.نهیمبناراگزارشساختمانعمالًوبریمبکارایمریختهراآنطرحاز پیشکهکارازنقصوعیببیحداالمکانسنداینکهبکوشیمبایدو بنابراینشودمیمحسوبسندمنزلهبهزیرااستنویسی.نمایدایفاشدهتهیهگزارشآنخاطربهکههدفیپیشبرددرراودخنقشودرآید

:هستیمروبرومسألهچهاربامانگارشمرحلهدرنویسپیشتهیه- 1نگارشسبکمسأله- 2جمالتوکلماتمسأله- 3پاراگرافمسأله- 4نویسپیشتهیه-1

کاغذصفحهچندیایکرويفکر،کاملتمرکزضمنراگزارشمحتوايتأمل،وتردیدبدونکهاستآنمطلوبکمالدادهانجامدرستیبهراریزيطرحومقدماتیکارهايچندهرکاري،نویسنده تازههیچبیاوریم،نویسپیشعنوانبه

پیدامهارتکهزمانیبنابراین تا.باشدنقصوعیببیاولوهلههماندراشنوشتهکهباشدداشتهانتظارنبایدباشد،معمولآندررانظرهاتجدیدوتغییراتبعداًبتواندوسیلهبدینتااستنویسپیشتهیهوزیادتمرینبهناچارکردهن

باشدنشدهرعایتزیادکالمرساییوبنديجملهدستوري،قواعدگذاري،نقطهرعایتاستنویس ممکنپیشدر.داردبهنویسپیش.آوردعملبهراالزماصالحاتوبرطرف کندراهانقصتمامتاهستکافیفرصتنویسندهبرايولی

و کارهاياستبهرهبیهاسنجینکتهوظرافتهاوپوستوگوشتازهنوزواستگزارشفقراتستونواسکلتمنزله.گیردانجامآنبربایددیگريزیاد

:دهدارقرتوجهموردرازیرنکاتنویسپیشتهیههنگامبایدگزارشنویسندهمعموالً.کردواردآندربتوانرانظرهاتجدیدوتغییراتتاباشدمترسانتیسهتادونویسپیشسطرهايمیانفاصله-

.نوشتمیاندرسطریکبایدرانویسپیش.باشدنداشتهخوردگیقلمزیادوباشدخوانانویس،پیشاستممکنکهآنجاتا-.شودکشیدهممتدخطبایدشود،نوشتهرجستهبودرشتبایدکهمطالبیزیر-اضافیمطلببرايکافیمحللزومصورتدرتاباشدمترسانتی5تا3بایدنویسپیشصفحاتطرفچهارحاشیه-

.باشدداشتهوجود.گردددرجمحلهماندرهمیشههاشمارهوتعیینصفحهشمارهبرايجایینویسپیشتمامروي-

١٤

اشتباهازجلوگیريبرايگردداضافهنویسپیشبهصفحهچندیایکشودالزمگذاريشمارهازسپکهصورتیدر-:مثالشود،استفادهتکراريشمارهازاستبهتر

3 -142-141-1414.بپردازدنهاییمتنبهتواندمیگزارشگرنویس،پیشکاراتمامازپس

نگارشسبک- 2رسمیوعلمیجنبهاینکهحینبکوشدبایدگزارشنویسنده.گرددارائهدقیقوروشنخالق،بدیع،سبکیبابایدگزارششکلیکننداردادبیجنبهچندانگزارشچهگر.نگرددنمودارآندربی روحیوخشکیحالتشودمیحفظگزارشیک.افزایدمیگزارشقبولو قابلیتارزشبهکندهمراهبیانزیباییبارادقتوسادگیبتواندنویسندهاگرکهنیستبردنکاربهبابایدگزارشنویسنده.کندمیمطلبرساییونمودنجالببهبزرگیکمکگویاوروشنروان،سبک

گزارشخوانندهذهنازدوروسنگینعباراتولغاتازخالیوگویاحالعیندروسادهراخویشمطالبسبکی مناسبگزارشاستدادهروزاستفادهموردوسادهآشنا،کلماتبهراجاي خودثقیلکلماتنویسیگزارشدرامروزه.نماید:کندپرهیززیرضعفنکاتازکهبکوشدبایدنویس

دنیایکنهایت،بیرگز،ه:مانندآمیزاغراقجمالتوکلماتبردنکاربه- الفايذرهبدون":مانندکندمیایجادخوانندهدرمنطقوعقلازدوراطمینانحسکهجمالتیوکلماتکاربردنبه-ب

"گفتبایدشبهه"بگذاریدمنجايبهراخود"یا"کنندمیفکرطوراینفکرانکوته":مانندخوانندهاحساساتبرانگیختن-ج"...کهپذیردمیعاقلیشخصهر":گزارشبهدادنتبلیغاتیجنبه- دبیجاقضاوت- هگزارشبهخاصیجهتدادننتیجهدروگزارشدرشخصیاحساساتاعمال- وو"نیستگفتنبهالزم"یا"کهاستبدیهی":مانندجمالتیادايبامنطقیدالیلارایهبدونمسایلقبوالندندرسعی-زقبیلاینازو"...کهداندمیکسهمه"غلطاستدالل-حدقتیبیونارسایی- ط:کندرعایترازیرنکاتبایدنویسندهفوق،نکاتازپرهیزمقابلدر

اختصارعیندربودنکامل- الفجمالتبودنروشنوواضح-برساییوسادگی-ججمالتوکلمات- 3

آناصولواقسامتعریف،:جملهجملهتعریف

.گذاریممینقطهشود،تمامجملهجاهر.رساندمیراپیامیهمرويبرکهاستماتکلازايمجموعهجمله

جملهاقسام.عاطفییاتعجبی-امري-پرسشی- اخباري:استگونهپنججملهمفهوم،ومعنیلحاظاز.مرکبیااستسادهیاجملهفعل،لحاظاز.کاملیااستناقصیاجملهمعنی،درکماللحاظاز

١٥

.پیرویاواستمستقلیاجملهدیگر،جمالتباارتباطظلحاازجملهاصول

وحدتاصل-الفاگرحتی.استبسیاراهمیتدارايسادگیعیندراصلاین.باشداصلینکتهومضمونیکشاملفقطبایدجملهیک

بینازنبایدآناحدومضموناصلیتوجملهوحدتگرددذکرپیرودر جمالتاصلیمضمونوایدهبهمربوطمسایل.برود

:بگیردقرارتوجهموردبایدزیرنکاتجملهوحدتحفظمنظوربه.شودحذفجملهازنبایداصلیفکرومفهومنمودندركقابلبرايالزمنکاتازیکهیچ-اول.نشودگنجانیدهجملهدرالزمغیرواضافینکتههیچ- دوم.گیردقرارتوجهمورددقتبهغیرهومفعولفعل،واعلفنظراززباندستورصحیحقواعد- سوم

ایندرشود،دادهنشانجابهوصحیحربطحروفبردنکاربهبافرعیواصلیهايایدهومضمونبینروابط-چهارمآنهامهمواساسیوظیفهبلکهرودنمیکاربهعبارتدوارتباطمنظورتنها بهربطحروفکهآنستضرورينکتهمورد

بیجا"از"و"و"ربطاز حروفکهشودمیدیدهمثالًاستآنهاارتباطنحوهدادننشانعبارات،بینارتباطایجادعیندر:زیرجملهمانندرساندنمیاستنظرموردکهگونهآنراعباراتارتباطکهطوريبهشودمیاستفادهغلطصورتبهو".نمودخواهداستفادهتحصیلبرايیتموقعهرازوکردخواهدکوششاو"

ومستقلجمالتترکیبدررامستقلافکاربایدلذاداردبردرکهباشدمضمونیوفکرنمایندهبایدجملهچون- پنجم.دادقرارتبعیوفرعیجمالتدررافرعیافکاردستازفرعیواصلیافکاررشتهصورتاینغیردر.دادتغییرباریکازبیشرافکرجهتجمله،میاندرنباید-ششم

.گیردمیاودستازرامطلبرشتهسروآوردوجود میبهاغتشاشخوانندهذهندرورودمیاجتنابهمسرپشتجملهیکدرآنهاامثالو"آنکه"،"یکه...."،"کسیکه"،"که"کلماتبردنکاربهازباید-هفتم:نیایددرآباززیرجملهمانندنشود وپیچردپیچونارساگنگ،جملهتاکرد

منزلخیابانیکهبااليگذشت،بخیرالحمداهللاکهکردند،تصادفاتومبیلدوکههمانجاییدیدید،دیروزچنانکهمرد،آن"".استبردهدربهسالمجانایم،کردهصحبتهمبااودربارهچند بارکهکسیآناست،جاآندرشماپدر

بایدسازدمیمشکلراضمیرمراجعومفعولوفاعلبینارتباطدركومعانیحفظکهدرازجمالتنوشتناز-هشتم.کردپرهیز

بهمربوطضمیمهبه(نکندتغییرجمالتمعانیتاکرداستفادهصحیحودقیقنحوبهگذارينقطهعالئمازباید-نهم)شودمراجعهگذارينقطه

ربطاصل-بنظرموردواصلیمعنیکهشوندترکیبیکدیگرباوباشندمرتبطومتصلهمبهچنانبایدجملهقسمتهايوکلمات

حفظبراي.نگرددمعنیبیومبهمپهلو،دوجملهکهشودمیسببدر جملهربطاصلرعایت.ندهنددستازراخود:گیردقرارنظرموردبایدزیرنکاتربطاصلخاصیدقتبایدوصفیوجوهوقیودگرفتنکاربهدرخصوصبهودادقرارجملهدرصحیحیبترتبهراکلمات-اول

قیديکلمهگیريکاربهبامثالً.دادقرارکند،میوصفراآنکهاينزدیک کلمهبایدراوصفیکلماتوقیود.نمود.آوردبدستمتفاوتیکامالًمعانیزیرجملهمختلفجاهايدر"فقط"".بگیردوقتمصاحبهبرايبانکرئیسازتواندمیاو"

١٦

تواندمینویسیگزارشدراستاستفادهموردادبیظرافتهايایجادخاطربهگاهیکهجمالتمعناییدووپهلوییدو.کردپرهیزآنباید ازناگزیروگردداشتباهوتفاهمسوءموجب

:هستندمختلفمعنايدودارايکدامهرزیرجمالت".دارمدوستبیشترپدرتازراتومن"".بوددرستهمهاتفاقاًکهگرفتاومقالهازغلطپنجمنتقد"

:زیرجملهمانندنهدادنسبتوربطآنفاعلبهراعملوفعلهرهمیشهباید- دوم".بگیریدتحویلراخودکااليبنديبستهازپستوانیدمیشما"

حروفازجملهدرآنهاارائهبرايبایدباشندوزنهموردیفیکدردستوريیاتخصوصنظرازمطلبچنداگر- سوموزنیهمرفتنبینازدهندهنشانزیرجمالت.شودحفظآنهاوزنیهمارتباط وکهکرداستفادهطوريفعلوجهربط:است

وفروشخرید،".باشدمیشودفتهگرکامالًموجودياینکهمجددگذاريسرمایهبرايمناسبیهنگاممالی،سالآغاز"".استاهمیت فراواندارايسههرمطالباتکردنوصول.کردتمامناقصصورتبهرامقایسهنبایدشد،مطمئنآنتکمیلازبایدگرفتهصورتايمقایسهجملهدراگر-چهارم".استکاشاناززیباترتهراندرشمامنزل":غلطجملهنشودراجعاسمدوبهضمیریککهنوشتايگونهبهبایدراجمالت.استبسیاراهمیتدارايیرضمابردنکاربه- پنجم

.باشدمشخصضمیربهمربوطاسمو.استتعطیلمدرسهفردایافتاطمیناناوکردصحبتشاگردبامعلموقتی:مبهمجمله

تأکیداصل- ججملهمهمافکارومطالبدادنقراریعنیتأکید.کندمیبیشترنآبهنسبتراخوانندهاطمینانومحکمراجملهتأکید،

جملهگیراییبهکهطوريبهمناسبمحلدر.استصادقنیزجمالتمورددرشدگفته)دوممرحله(گزارشساختاردرتأکیدنحوهوجادربارهکهآنچه.کندکمک

:گرددرعایتبایدزیرنکاتاستمربوطجمالتوکلماتنگارشبهکهآنجاتاخالصهطوربهنویسیصریح-1

:مثالً.نیستندقطعیمعانیدارايکهکلماتیومبهماصطالحاتولغاتبردنبکارازخودداريیعنیبنویسیمننویسیم

ظهرازبعد3ساعتفردازود خیلینفریکصد- کیلوده-%90خیلی

%87یا-%51اکثریت گرفتهتصمیم"یا"استشدهگفته":مانندمجهولوجهازاستفادهجايبهمثالً.نوشتصریحبایدنیزعباراتوجمالتدر

."استگرفتهتصمیمکلمدیر"یا"استگفتهاداره حسابداريرئیس"مثالًنوشتباید"استشدهبیان،درصراحت.آنکنندهنهوباشدنظرموردعملنتیجهیاونباشدمشخصفاعلواقعاًکهاستوقتیاستثناء،مورد

.شدواهدخاز جمالتمختلفتفسیروتفاهمسوءرفعموجب

نویسیساده- 2:یعنی

١٧

بنویسیمننویسیم گرانبهاقیمت ذي

یکبارهبهکلی،بهبالمره اکنونهمعمالً،عل بالفجاندارروح ذي

.دستاینازلغاتدیگرو)ایجاز(نویسیکوتاه- 3تکراري اصطالحاتوکلماتحذف-کالمتکیهوهمانگوییازاحتراز-.کندنمیگزارشربهتدركبهکمکیکهزایدمطالبحذف-

.شودرعایتنویسیکوتاهونویسیسادهصراحت،بایدنیزعباراتوجمالتمورددربالغتوفصاحت-4

ابهامازخالیوروشنمانع،وجامعکهاستکالمیرسایابلیغکالموباشددلپسندوزیباکهاستکالمیفصیحکالم.نیستبلیغلزوماًفصیحهر کلمهولی.هستفصیحبلیغیکلمههر.باشد

:اندفرمودهکهاست)ع(علیحضرتازمنقولبالغتوفصاحتمورددرتعریفبهترین"یملولمدلّوقلّماالکالمخیر"".نیاوردماللهرگزوکندداللتگویندهمقصودتمامبرکوتاهیعیندرکهاستآنسخنبهترینیعنی"جملهکردنکوتاهروشهاي- 5

ربطحروفجايبهویرگولنقطهویرگول،بردنکارهب-الفمترادفکلماتحذف-ب.)نماییدمراجعهشدهدادهبعدصفحهدرکههایینمونهبه(الزمغیرقیودوصفاتحذف-جنویسیدرست-6

:شاملقرینهبافعلحذفمرجع،ضمیربودنروشنفاعل،بافعلمطابقتمانندآنمهممواردوفارسیزباندستوررعایت- الف

.گردیدذکرجملهاصولبهمربوطبخشدرکهمواردي دیگروفعلزمانازدرستاستفادهوگذاريعالمتازاستفاده-ب

فارسیامالءشیوهرعایترسمینیمه-ايمحاورهلحن-جیا"نون""نان"جايبهمثالًبنویسیمشکستهطوربهراکلماتکهنیستاینايمحاورهلحنبردنکاربهازمقصود- 7

کوتاهیوصراحتتکلفی،بیسادگی،صفا،منظور،بلکهنیست،قبولنویسی قابلگزارشدرعامیانهکلماتازاستفادهفضل،اظهاربرايمحلیگزارش نویسیدر.رودبکارگزارشدربایدنیزویژگیهمینکهاست،محاورهدراستفادهمورد

.نیستفرساییقلمویهودهباغراقهايگویی،قلمبهخوبگزارشیکتنظیمبرايمهمنسخهیک

دقت:دوضوح:و

١٨

اختصار:اکند میجلوگیريکالمدرازايازوکاهدنمیچیزيمعناازآنهاحذفکهکلماتینمونه

سوابقبهمراجعهباگذشتهسوابقبهمراجعهبا)رفتباال(کردصعودکردصعودباالطرفبه

عمومیعقیدهمردم ازبسیاريعمومیعقیدهمهمنکاتیااساسینکاتمهم اساسینکات

شدهاحاطهشده احاطهطرفهمهازمساويمساوي عیناً

تمامتمام کامالًمساويمساوي کامالًکرددستیپیشکرددستیپیشجلوتر

کردندمساعیتشریک...کردند مساعیتشریکیکدیگربا...شدندمتحد...شدند متحدیکدیگربا

مخصوصمخصوصکامالًنخستینیااولیننخستین واولین

اردیبهشتاولاردیبهشت اولتاریخدرغالباًمواردبسیاريدر

خواندداد قرارمطالعهموردهمیشهسال اوقاتتمامدراخیراًاخیر اوقاتدر

.کرداضافهفهرستاینبهتوانمیکهشودمییافتقبیلاینازدیگرعباراتصدهابنديپاراگراف- 4

:باشدجزءسهدارايدبایگزارشهرشدهگفتهگزارشساختاردربارهبحثضمنمقدمه

متننتیجه

لحاظازرانتیجهومتنمقدمه،تادهدمییاريگزارشخوانندهبهکهاستتکنیکیووسیلهگزارشدربنديپاراگرافذکربعداًکههستنیزدیگريمهمقواعدووظایفدارايبندياین پاراگرافبرعالوهدهد،تمیزیکدیگرازساختاري

.شدخواهدکلمهدرباره.شودمیپروردهودرجآندرمطلبیوموضوعیکهاستگفتاريومقالههرساختمانیپارهواپسینپاراگراف

.پردازیممیآنهايویژگیبیانوپاراگرافتوصیفشرح وبهاکنونگفتیم،سخنقبالًجملهوآنازاستفادهنحوهوپاراگرافیابندتعریف:تعریف

.کندبیانراواحديفکرکههاییجملهمجموعهیاجملهازاستعبارتاراگرافپیابند

١٩

کهاستهاییمجموعهیاجمله)بخشها(بندهااینازیکهر.شودمیتقسیم)هاییبخش(بندهایییابندبهنوشتههرمیرامستقلیوکاملوممفهیامطلبهمرويوداردوجودمعنایی بیشتريولفظیهمبستگیوارتباطآنهابین

.گویندپاراگرافیابندگفتار،یکدرهابخشآنازیکهربه.سازدوصفحهوسطدرکهآناصلیعنوانزیرکاملنوشتهیکبندهايیک تمامتوانمیتنهابندهردر»ایده«.گنجانیدرا

کهداردنیزفرعینوشته، عنوانهايگاهی.گیردیمقراراست،شدهنوشتهمتنازتردرشتخطیباآنبااليدرمعموالً.آیدمیصفحهوسطیاکناردر

پاراگرافاهمیتازبرخیغالباًصورتایندربسپاریمذهنبهراهمهناگزیریموشودمینوشتهبیشتریاسطربیستدرپاراگرافیگاهیاجزايازیکهراستالزمروایناز.شویممیاشتباهدچارمقصودفهمآنکه درنتیجهوکنیممیفراموشرامهماجزاي

.سازیممشخص(-)تیرهخطیاشمارهباآورده،همزیرسطرهايدرراپاراگرافمهمباشند،داشتهنزدیکپیوندهمباباید- یکدیگرازتمایزضمن-نوشتههربندهايمحتوايیاافکارکههمانطوراستبدیهی.استچنیننیزپاراگرافهراصلیاجزاي

.شودمیزیادترگیريبهرهوکمتر؛خستگیبیشتر؛تنوعباشند،زیادترنوشتهیکبندهايچههررا،اوپیاموکنددنبالرانویسندهفکرمسیرتواندمیبهترخواننده،گیردقرارهمزیرپاراگرافهرفرعیاجزاياگر

.کنددریافتسریعتروترروشنگزارشاضافیوزایدفکرهايچون.استگزارشساختوطرحدادننشانبرايوسیلهترینطبیعیوبهترینبند،

وباشدداشتهرفتگیتوسانتیکبایدسطرهاسایرنسبتبهبندهرآغاز.یابدمیانعکاسهاپاراگرافنظامدردهنده،.شودمیفپاراگراهرنوشتهشروعکردنپیداوبندهرشدنبرجستهموجبخوداین

هیچبدونرانویسندهفکروبازشناختراآنفرعیواصلیعنوانهايبتواننگاهیکباکهاستایندرنوشتههرارزش.کرددنبالپایانتاابهامی

کتابهايمتونبهمثالبراياست،آنظاهريتأثیرازبیشمراتببهخواننده،بهکمکنظرازبنديتقسیماینتأثیرسرپشت- داردنیززیاديهايشاخهیکهرکه-علمیمهممباحثفرعی یاواصلیمطالبآنهادرکهکنیدنگاهقدیمی

.هستنیزمزاحمهاينویسیحاشیهدارايغالباًوآمدهاينشانههیچبدونوتودرتوهم،توجهتواندمیورزیدهسخنرانیکهکهمانطور.دریابددرستراپیامیتاشودخستهخوانندهونویسندهفکربایدچقدر

جاي دیگربهايلحظهنگذاردنماید،میآنهاروحدرکهتصرفیباونماید،جلبسخنرانیمدتتمامدرراشنوندگانوشود،منحرفگزارشمحتوايوپیامازغیرجاییبهخوانندهتوجهبگذارد،نبایدهمگزارشنویسندهیککنند؛فکر.کنداستفادهنگارشراهنماهايسایرومطلبوموضوعبنديتقسیماز طرحکهآنمگرنیست،پذیرنامکاامراین

روانچندهر-شودنمیدیدهآندرنیزتنوعیکمترینوگنجدمیصفحهدویایکدرکدام،هرکهبارپربندهايطول.کندنمیخوانندهکمکی بهچندان-باشدشدهنوشتههمپختهو

آنحداقلشدخستهوقتیودهدتمرکزموضوعیامطلبیکرويراخودفکرتواندمیمعینیحدودتاانندهخوهر.گذاردمیکناررانوشتهکهاستمفهومبدینراآنرواینازآید،وجودبهگسستگینویسنده،افکاررشتهدرگذاردنمیوبخشدمیتنوعنوشتهبهبند:اندکردهتعریفنیزناگسستنیپیوندنوشتهآنبندهايسایرباکهاستنوشتهیکازواحدفکریکهماهنگیامنسجمپرورشپاراگراف«

.»دارد

٢٠

پاراگرافسازد،میمنتقلخوانندهبهمتمایزوروشنصورتبهرانویسندهافکارکهوسایلیترینمطمئنازیکیطرحباآنارتباطوفوایدویژگیها،پاراگراف،ازاستفادهچگونگیددر مورکهتردیديگونههراستبهتربنابراین.استمیتقسیمبلندوکوتاهبه پاراگرافهايراخودگزارشمطلباگرو.برداریممیانازنگارشآغازازقبلداریم،گزارشکلی

کهداشتخاطربهباید.باشدگارشنقواعدرعایتبهتظاهریاتنوعصرفاًنهدارد،ضرورتکاراینکهبدانیمبایدکنیم،خواننده

اندازهچهتاآنها،منطقیارتباطبهتوجهونوشتهیکدرمختلفهايپاراگرافآوردنکهدریابدوکندداوريتواندمیمغزدرراايتازهفکرکرده،قواتجدیدتااستخوانندهبرايفرصتیخودپاراگراف،هرشروعساساً.کندمیآسانرافهم

مجربنویسندهولیندارد،وجودمشخصیمعیارهاپاراگرافبلنديوکوتاهیمیزانمورددر.نکنددفعوبپذیردخودشبرايمطالباهمیتوسادگییاسنگینیحسبکه بردادخواهدتشخیص- آگاهناخودیاآگاهخود- مطالبارائههنگام

مناسب اجزاییبهرانوشتهکهاستتشخیصاینازپسدریابد،خوبرامطالباوتااستالزمزمانچقدرخواننده،.کندمیتقسیم

:داردعهدهبهاصلیوظیفهسهپاراگرافهر.نوشتهاصلیفکروموضوعبهخوانندهتوجهجلب- الف.اوعالقهقطعوخوانندهفکرانحرافازجلوگیريبرايبندهاکمکبهنوشتهاصلیفکرپرورش-ب.نتیجهاعالم-ج

چندجزء،هراستممکنکرد،تقسیمفرعیاجزايبهراموضوعابتدابایدشود،انجامخوبنکتهسهایناینکهبرايمینیزخالصهاحیاناًومقدمهپژوهشی،وتحلیلیهاينوشتهیاهاي توضیحیگزارشدرمعموالً.باشدداشتهپاراگراف

.آیداصلیموضوعگاههرمثال،عنوانبه.دادبایداختصاصنتیجهیاپیشنهادبهراگرافپارایکحداقلگزارش،هرپایاندر

باشد،انرژيوسوختدورنمايتحقیق،:ازاستعبارتآنفرعیاجزاي

مقدمه-ايهستهانرژي-)امواجانرژيومدوجذرانرژي-آبشارهاانرژي(آبیانرژي-بادانرژي-)گیاهانازالکلتهیهوحیواناتفضوالتزاگازتهیه(بیوگازانرژي-)االرضیتحتحرارتینیروي(ژئوترمالانرژي-...غیرهوسنگذغالگاز،نفت،مانندفسیلیسوختهاي-نتیجه-بهنوشته،همزیرترتیببهرافرعیجزءیاموضوعهرمحتوايروشنی،بهتوانستخواهدنویسندهبندي،تقسیماینبا

اصلیفکروپیامتادهدامکانگانخوانند.دریابدسرعتبهاست،آمدهمتنیامقدمهاولیههايجملهوموضوعدرکهراگزارشخوانندهبرراروانیفشارواستبرخوردارايویژهاهمیتازگزارشمطالببنديتقسیمکهکنیممیتأکیددوباره.کردخواهدتعدیل

:هستندزیرحاالتدارايباطارتنوعنظرازپاراگرافها

٢١

دیگرعبارتبهوباشندآمدههمدنبالبهبوده،مرتبدارندهمباکهپیوندينوعنظرازهاپاراگرافاستممکن)الفدوم؛پاراگرافودوم،پاراگرافعلتیاموضوعاول،پاراگرافکهمعنیبه اینباشند،داشتههمبامعلولیوعلترابطه

روابطاساسبرکهگزارشییاچنین نوشته.باشدیافتهادامهگزارشپایانتاروشهمینوسوم،پاراگرافلتعیاموضوعوکندمیهدایتنتیجهبهمقدمهاززحمتیهیچبدونراخوانندهفکرباشد،شدهتنظیم)منطقیربط(معلولیوعلتنیشابوروسبزوارشاهرود،دامغان،سمنان،تهران،راهستاناگزیرکهمسافريچوندرستگیرد،نمیدرنگی صورتهیچ

راهداندمیکهصورتیدر-برگزیندرادیگريمسیرهايمسافرایناگرحال.برسدمشهدمقصدبهوبگذاردسرپشترا.افتادخواهدسردردبهاستبدیهی-نداردوجودهمبريمیان

رامغایرتیچنینگزارشطبیعتوشوندارائهدارندمغایرتیکدیگرباکهافکاريصورتبهپاراگرافهااستممکن)ب:مثال.کندایجاب

آمیزموفقیتانجامواهوازبهعزیمتازپس.برود» اهواز«به استخدامیمصاحبهبرايکهدهندمیدستورکارمنديبهمیایجادصداوسراخیر،دستوراعالم.آوردعملبهنیزکتبیآزموناستخدامداوطلبانازخواهندمیويازمصاحبه،

.بفرستدسرپرست خودبرايوکندتهیهخویشمأموریتازگزارشیشود،میناگزیرکارمندوکند:استترتیببدینپاراگرافهانظاممعموالًگزارشایندر.یابدمیاختصاصمأموریتآغازشرحومقدمهبهپاراگرافیک-.شودمینوشتهمصاحبهریانجدوم،پاراگرافدر-.شودمیبحثکتبیآزمایشاعالمبرابردراستخدامداوطلبانحساسیتازسوم،پاراگرافدر-.گرددمیمطرحکارمندتوصیهیاوپیشنهادنظر،اظهارمطالب،بنديجمعچهارم،پاراگرافدر-.نمایداعالمراخودنهایینظرودشمیتقاضاسرپرستازجهات،همهبهتوجهباآخر،پاراگرافدر-

.باشندداشتهعهدهبررامعیاردویامسألهحلراهدومیانمقایسهپاراگرافهااستممکن)پ.بپیوندندیکدیگربهربطیهايجملهیاعباراتوسیلهبهپاراگرافهااستممکن)ت

پاراگرافیابندازاستفادهفواید.یکنواختیشکستن.1.موضوعبنديتقسیمدركبهکمک.2.موضوعکلازجزئیساختنمشخص.3.دیدنبهتربرايسفیدفاصلهگذاشتن.4.فرعیموضوعاتیاموضوعتغییربهخوانندهتوجهجلب.5.مطلبهربهمراجعهآسانی.6

فصل پنجمنظرتجدید:نویسیگزارشچهارممرحله

.گرددمیشاملرانویسیگزارشچهارممرحلهشود،مینظرتجدیدوانتقادبررسی،صرفکهزمانیمدتازطرح(وشدهآوريجمعاطالعاتاساسبرمربوطه،فکريجریاناتتمامیورسیدپایانبهنگارشکارآنکهازبعد

بهمطالبآیاکهببینیموباشیمداشتهآنبردوبارهمروريکهرسدمیبه ایننوبتآمدکاغذرويبرشدهتنظیمپیشرعایتتماماًنگارشآیا اصولکنیم؟عوضرابندهاجايکههستاحتیاجآیا)اند؟شدهنوشتههمبامرتبطوهمدنبالدرستوکوتاهساده،صریح،شده،نوشتهمطالبآیااست؟شدهاستفادهجابهودرستیبهگذاريعالمتازآیااند؟شدهگزارشدراست،مطرحنویسیگزارشمورددرکهآنچهباالخرهواست؟شدهجهتوکلماتصحیحبه امالءآیاباشند؟می

٢٢

ازخالیماگزارشتاپردازیممیآنهااصالحبهبود،کارنقائصی دریانقصیچنانچهوخیر؟یااستگردیدهرعایتمازحماتاستممکنآمده،درنگارشبهآنچهنظرتجدیدوارزیابیبدونحقیقتدر.ننمایدایجادرامشکلیوبودهاشکال

.نگرددعایدمطلوبنتیجهورودهدربهگزارشنویسندهدیگرمرحلهباراايمرحلهونمایدپیرويآنهاازدرستیبهشخصاگر.استناپذیراجتنابمذکور،مرحلهچهارازپیروي

بدانکهراهدفیتواندمیواستخورداربرايهوشمندانهشکلوطرحازکه گزارشششدخواهدمتوجهنکند،مخلوطموجبنویسدمیشخصآنچهدرتجدید نظروانتقادوبررسیهنگامبهدقیقتوجه.بخشدتحققاستشدهنوشتهمنظور

.گرددمیاوپیشرفتنوشتهدرنظرتجدیدومروربرايپرسشنامه

:اولنظرتجدید:کنیدبررسیمندرجهموادومطالبنظرازراگزارش

باشد؟میکافیاطالعاتحاويآیا-است؟الزمبیشترمثالهايآیا-دارد؟بیشتريشرحبهنیازحقایق،آیا-است؟دسترسقابلمنابعبهتریناطالعاتی،منابعآیا-است؟شدهگنجانیدهمطلباندازهازبیشترآیا-باشد؟میمنطقینوشتهآیا-

دومنظرتجدید:کنیدبررسیآنکلیترتیبوبودنثرمؤنظرازراگزارش

است؟شدهبیانواضحطوربهموضوعآیا-است؟شدهتقسیمروشنومراحلبهموضوعآیا-است؟واضحمراحلبینربطآیا-

سومنظرتجدید:کنیدبررسیفارسیخطشیوهوگذارينشانهتحریر،طرزلغت،انتخاببندي،جملهنظرازرانوشته

باشند؟میمؤثروصحیحهاجملهآیا-است؟شدهاحترازیکنواختیازجمله،طولدرتنوعایجادباآیا-هستند؟روشنوقطعیمعانیدارايباشند،داشتهمهموکشدارمفاهیماینکهجايبهکلماتآیا-است؟مناسبتحریر،اسلوبآیا-وبهترراهاجملهتوانمیفاعلی،وجهدرافعالبهاندرفتهرکابهمفعولیوجهدرکهافعالیتعویضوزائدحذفباآیا-

نمود؟ترروشناست؟شدهرعایتصورتیبهگزارشدرفارسیخطشیوهوگذارينشانهقواعدواصولآیا-

:بنویسیددوباره.بنویسیددوبارهراگزارشوکنیدعوضاست،گردیدهاصالحنظرهاتجدیددرکهراموارديسایروجمالتکلمات،کلیه

گزارشیکنکاتضعف.شودمیگزارشنارساییموجبکهسبکوبنديجملهوانشاءضعف.1.سازدمیکنندهگمراهومغشوشراگزارشکهموضوعاتبنديپاراگرافوبنديفصلنظرازغلطترکیب.2.استکافیغیرومشکوكیازآمیاشتباهگزارشارایهاشنتیجهکهاصولیغیرونادرستتحقیقروش.3

٢٣

یافردسرنوشتودهدجلوهوارونهراحقیقتیکهبساايوسازدمیواردخللگزارشبهکهمطالبارایهدردقتعدم.4.سازددگرگونراافرادي

ششمفصلگزارشآراستن

ازکندپشتیبانیراشمابحثهکبصريامکاناتکردنبناونظرموردنکاترويبیشترتأکیدبرايگزارشیکآراستن.استنویسیگزارشمهمهايتکنیک

:آیدمیفراهمزیرمواردازجابهاستفادهطریقازگزارشبرايمناسبطراحی■کوچکتوپرهايمربعیاهادایرهازاستفاده-هانوشتهزیرکشیدنخط-رنگپروبزرگحروفازاستفاده-بنديعنوان-مؤثريبصرامکانات-مطالبازهاگیرينتیجهبعضیبرتأکید-پیچیدههايپایهسازماندهیونمایش-

بنديعنوانورنگپروبزرگحروفازاستفادهها،نوشتهزیرکشیدنخطتوپر،هايمربعیاهادایرهمثلنگارشابزار:زیرا.کمک کندخوانندهتوجهوتمرکزبهتواندمی.کنندمیتقویترااصلینکات■.نمایدمیتأکیدبحثمنطقیگیريشکلبر■.بخشندمیبهبودراصفحهیکنمایشوکنندمیتفکیکراطوالنیهايبخش■

اصلینکاتتقویتنکتهدویایکتنهابوده،کنندهپشتیبانیعباراتمتن،اکثربلند،گزارشیکازبخشهردروکوتاهیادداشتهردر

ساختاروشکلموضوعبهکههستندنکاتیاینها.باشدداشتهخاطربهآن راخوانندهخواهدمییسندهنوکهاستاصلیصورتبهنکاتکردن اینرها.کنندمیخالصهراقبلیبحثیادهند،مینشانرابحثتداوموتوسعهدهند،می

.کندمیتررنگکمراآنهااهمیتمتن،بدنهدرمعمولیمیگزارشاصلینکاتسمتبهراخوانندهرنگ،پروبزرگحروفجمالت،زیرکشیدنخطتوپر،هايبعمریاهادایره

.داردبستگیسازیدبیانخواهیدمیکهايبه نکتهکنیدمیانتخابکهابزاري.کشاندطورهمینوکنید،تأکیداادعیکازبیشتررويبربخواهیدکهدارندراتأثیربیشترینوقتیتوپرمربعهايیاوهادایره

.باشد» کمتریاخطیکعبارت«که هنگامیموردگزارشدررفتهکاربهعناوینکردنمشخصبرايکنندهآغازعبارتیکدراستممکنعالیماینهمچنین:کنیدتوجه-آمدهگزارشیکدرکه-مقدمهاینبه.گیرندقراراستفاده

برداشتهبزرگیگامهايکارآیی،بهبودوجدیدتکنولوژيازاستفادهدرگذاريسرمایهابگذشتهسالپنجدرماچهاگر«کاملجوییصرفهبهرسیدنبرايولیایم،:باید.کنیممکانیزهراهادادهخروجوذخیرهورود،■

٢٤

».دهیمسازماننوازتولیدخطوطاساسبرراخودفعالیتهاي■چگونهگزارشوچیستجوییصرفهدرمهماصلدوکهگویدمیخوانندهبهروشنواضحوبطورمقدمه،عبارتهاياین

.گیردمیپیشیدوبارهسازماندهیکردن برمکانیزهبحثنیزوشدخواهدتنظیم» عبارت«که استمناسبوقتیخصوصبهروشاین.استخوانندهتوجهبرايدیگريراهعبارتهازیرکشیدنخط

ازپاراگرافجمالتوعبارتهامیاندرنویسندهنظرموردبرجستهنکتهباشد کهداشتهوجودامکاناینوباشدطوالنی.بماندپنهانخوانندهنظر

شدهکشیخطآنهازیرکههاییایدهونظراتهمهبایدکشید،میخطبخشیکدرنظراتازیکسريزیرکهوقتی.باشندداشتهقرارنویسیاز خالصهسطحیکدروبودهمساوياهمیتدارايرااوتأکید،جايبهوکردهگیجراخوانندهکننده،تأییدنکاتزیرکشیدنخطسپسواصلینکتهیکزیرکشیدنخط

عناوینجایگزینیتوانندمشدهکشیدهخطآنهازیرکههاییجملهکوتاهگزارشیکدر.سازدمیمنحرفاصلیبحثاز.یابدکوتاه کاهشعبارتیکبهنتوانداصلیبحثکهاستوقتیاینوشوند،بخشها

ازايمجموعهوسريیکدرمؤثرطوربهتواندمینگارش،بصريابزاریکعنوانبهرنگپروبزرگحروفازاستفاده.شوداستفادهعوامل:بحثکردندنبالبرايخوانندهبهکمکرامتنکرده،جلبراخوانندهتوجهرنگپروبزرگحروفوتوپرهايمربعیاوهادایرهازاستفادهمثلبنديعنوانموضوعیککهدهدمیخوانندهبهراهوشیارياینراهنما،عالیمبه عنوانبنديعنواناینکهبرعالوه.کندمیتقسیم.میگرددگزارش مربوطدیگربخشهايبهموضوع،چگونهکهگویدمیآنهابهواستآغازحالدرجدیدمیراعناوینفقطمدیراناغلبچون.دهدمینشانرابحثچارچوبخوانندهبهها،نوشتهمناسبومعقولبنديعنوان

.کندمیاستفادهخودگزارشاصلینکاتبراي ساختآنهاازخردمندنویسندهیکخوانند،قواعدبهتوجهباراخودبهمخصوصروشتوانیدمید،کننمیمشخصبنديعنوانبرايخاصروشیشماسازماناگر

:دهیدشکلذیل.دهدتوضیحمیکند،دنبالکهرامطالبیدارمعنیطوربهبایدعنوانزیریاعنوانهر•.باشددركقابلخودخوديبهوتنهاییبهبایدعنوانهر•.باشدداشتههمسنگساختاربایداست،کلیتازسطحیکدارايکهعناوینیبخش،هرداخلدر•.کننددنبالراسازگارقالببایدعناوین•

.گذاردمیانتظاردرراخوانندهخاص،هاییایدهکردنمشخصباعناوینکند؛میتوقعایجادعناویندرچیزهیچ،خوانندهبهولی.کنندمیتقسیمرامتنچهاگر»مالحظات«و » خالصه«،» تاریخچه«عناوینی نظیر

.گویندنمیبحثموردکوتاهمالحظات«مثل است ، عناوینیشدهتهیهشیمیاییکودهايدرسمیمواددربارهکهگزارشیدرمثالطوربه

برنامه«و »دهدکاهشرامسمومیتتواندمیاولیهاقدامات«عنوانهایی مثل بهنسبت» مدتبلندمالحظات«و » مدت.ارزشترندکم» کردخواهدحذفرامیتمسمومدت،بلندهاي

گزارشازکهايخوانندهتاباشد،دركقابلمتنبهمراجعهبدونبایدعنوانیهر.باشنددارمعنیتنهاییبهبایدعناوین.دریابدراعناوین، مطلبطریقازبتواندسطحی میگذرد،

هايواژهداراينبایدعناوین،این،برعالوه.باشداستنتاجابلقبحثوسیلهبهکهباشدفعلیشاملبایدعنوانهربنابراین.باشندآیدمیعنوانازبعدکهمتنیدرشدهتعریف

٢٥

بهباشند،داشتههمسنگیفرموقالببایدعنوان،هردرعنوانهازیروعناویندیگرعبارتبهباشند،همسنگبایدعناوینبهبخشهاآنکهدهندنشانتاباشندمشابهساختاريلحاظازبایدابسته،وونزدیکبخشهايدرعناوینسادهبیان

:باشندذیلعناوینشبیهبایدفرآیندیکمورددربحثعناوین.هستندمرتبطیکدیگر.کنیدارزیابیراکارخانهجاريعملیات-.کنیدنگريبازرامونتاژخطدرکارگردشسیستم-.بسنجیدونازراتبلیغاتیفعالیتهاي-

:اندناموزونذیلعناوینگروه.هستندمعلومفعلدارايباالعناوینهمهکارخانهجاريعملیاتارزیابی-مونتاژخطدرکارگردشسیستمبازنگري-تبلیغاتیفعالیتهايمجددسنجش-

قبلیبخشدوباسومبخشنداشتنارتباطدهندهنشانجمله،یکجايبهآخرعنواندراسمازاستفادهاین،برعالوه.کنندمینگاههمبستگیوارتباطکلیدهايوهانشانهازیکیعنوانهمسنگ بهساختارهايبهغالباًخوانندگاناست،

راموضوعاهمیتعناوین،شدهماشیناندازهوصفحهرويقرارگیريمحل.نماینددنبالراسازگارقالبیکبایدعناوینبرخواهددرخوانندهبراياشتباهپیامیداده،دستازراخودمناسبجايکهعنوانی.کندیممشخصخوانندهبراي

.کندجزئیات نمیبهکافیتوجهنویسندهکهنمایدمیمشخصناسازگاري.داشتمشخصرا،عناوینتنظیمدلخواهوکلیشکلآندرکرده،تهیهايورقهتوانیدمیگمی،درسرهرازاجتناببرايمیاجتنابگزارشراهنیمهدرتوضیحاتبهپرداختنازشماوخواهد داشتمرجعیکشمانویسماشینسپس.کنید.کنیدکنیدمشخص.استآمدهجب،الف،آندرکهدایرهیکباراعناویناندازهاستممکنطوالنیخیلیگزارشیکبراي

.کندمیرجوعنگارشورقهرويبرکلیدراهنمابهنویسماشینصورتآندر.استآنهااهمیتوارزشدهندهنشانکهموضوعکردنجذابباشدممکناگرتوانیدمی.کندمیسرگردانراخوانندهافکارهامتناین.استکنندهکسلپیوسته،متنیکهايصفحهازراآنهاوشکستهمودارها،نیاهاجدولصورتبهاطالعاتازگذاشتن بعضیبایاوعناویندادنقرارباراصفحه

تأکیدسمتبهراشماآرایش مطالبنحوهجهت،بیکردنزیباکهدهیداجازهنبایدالبته.برهانیدکنندهخستهپیوستگی.دهدسوقبحثانحرافیافرعینکاتبردرکهاستمهمدارد،شماپیامبهتررساندنوخوانندهداشتنتمرکزدرمهمینقشنگارشتکنیکهايوابزارکهآنجااز

بهکردننگاهناقدانهباوسرعتبازمینه،ایندرراخودتوفیقتوانیدمی.باشیدداشتهرادقتکمالآنهاازاستفاده.کنیدارزیابیبرجسته،نکاتوعناوینمروریاگزارش

است؟جذابهاصفحهآیا-کند؟میمطرحراموضوععناوین،آیا-اند؟شدهبرجستهمتنبدنهدر-بیاوردخاطربهبایدخوانندهکه-صلیانکاتآیا-

:ببیندوکنید،بازنگريراخودهايیادداشتیاهاگزارشازبعضیتأکیدبرايرنگپروبزرگحروفیاهاعبارتبعضیزیرکشیخطسیاه،توپرهايمربعیاوهادایرهازتوانیدمیآیا-

کنید؟استفادهبهتراست؟سازگارنمایشنحوهیاآ-کند؟تغییرهاعنوانازچیکهیاستالزمآیا-

٢٦

ببخشید؟بهبوداصلینکاتبرتأکیدباآنراتوانیدمیآیابخوانید،هستیدنوشتنحالدراکنونهمکهراچیزي-چطور؟افزودنبا-

نمودارهاوهاجدول-بصرينکاتساختنوبلندگزارشهردرضروريبخشی- شودمینامیدهنمودارعموماًمدیریتبهطمربوهايگزارشدرکه-بصرينکات

ازخیلی.استنویسگزارشیکعنوانبهشماوظیفهازبخشینکاتطراحی این.استکوتاههايگزارشازبسیاريحلفرآیندازبخشیعنوانبه-استدیاگرامهاشاملکه-رانمودارهایاهاجدولمدیریت،مسائلزمینهدرنویسندگان

بودندارمعنییاومهمروابطکشفدرنمودارهاوهاجدولاینکهاندنویسندگان دریافته.سازندمیمطرحمسألهازقبلتجربه،بانویسانگزارش.کندمیزیاديکمکآنهابهشدند،میگرفتهنادیدهصورتاینغیردرکهروندهایی

.نکننداستفادهمسألهحلابزارعنوانبهآنهاازاگرحتیکنند،مینویسپیشنمودارهاییاولیه،متننوشتنکارنمودارباکهوقتی.کنیدکنترلراگیرينتیجهکهدهدمیاجازهشمابهمرحلهایندرهاجدولونمودارهاساختن

نظربهمعقولغیرحتییاشده،رنگکماید،کردهبناآنرويراخوداز بحثقسمتیکهارتباطیاستممکنکنیدمی:بایدنمودارهاازاستفادهمؤثرترینبراي.آید

.بگیریدکاربههوشیاريوزیرکیباراآنها-.کنیدانتخابرامناسبشکلوفرم-.استمهمنمودارچرابگوییدخوانندهبه-.نماییدحفظراآنسادگی-.بزنیدپیوندمتنبهراآنولیاستگویتنهاییبهنمودارکهکنیدحاصلاطمینان-.نکندراهنماییاشتباهنمودار،کنیدکنترل-.کنیدارزیابیراشدهتکمیلمحصول-

:بگیریدکاربههوشیاريوزیرکیبارانمودارهاوهاجدولممکنکاراین.ببرندبینازراآنهاارزشنمودارهاازحدازبیشاستفادهبااستممکنمدیریتیهايگزارشنویسندگان

:گیردصورتدلیلدوبهاستوشدهتنظیمبحثیکجایگزینگرافهاونمودارهاازمتعدداوراقکردنضمیمهوکردنمتصلکهامیدوارندآنهااوالً

.گرددکنندهمتقاعدانجاممسألهحلفرآیندازبخشیعنوانبهبصرينکاتساختنبرايانرژيوزمانازسنگینیگذاريسرمایهآنهاثانیاً.هستندمیلآنها بیازیکهرانداختندوربهنسبتواندداده.بگیریدرابعديزیانهايجلويتادهیدقرارفشارتحتراخودداردوجودشمادرفوقتمایالتکهبینیدمیاگر

کردناضافه.آیندمیچشمبهکهچونهستند،مهیجشدهبحثقبالًکهنگارشابزارمانندنمایشی،جداولونمودارها.اندکردهتأکیدنکاتمهمترینبرکهشوندمیشدن نمودارهاییارزشبیسببضروريغیرنمودارهاي

:کهکنیداستفادهراگرافیکیابزارآنتنهاوکنیدفکرخوانندهبهدیگرباریک.دهندمینمایشروشنیوسادگیبهراپیچیدهاطالعات- 1.کنندمیتأکیدبحثدرمهمنکاتبر- 2

یاجدولصورتبه-کندمیمؤثرترراشمانکاتوکردهجوییصرفهخوانندهوقتدراگر-راارایهقابلمطالبهمیشه.بگیریدنظردرگرافیک.نمایدمیتأکیدمهمنسبتهايوروابطبربلکهکند،میمفیدومختصرراپیچیدهاطالعاتتنهانهنمودارازاستفاده

٢٧

وادارراوي)هضمقابلغیرو(حجمپراطالعاتازجریانیبودندارمعنیوکردنمشخصبرايخوانندهکردنمجبور.برسندداریدانتظارشماکهاينتیجهبهآنهانیستممکنوباقی بگذاردشمابرايراشماکارکهکندمی

.»ماییدنتوجهنویسندهیکگزارشازجمالتاینبه«میلیون72بهو1371سالدرتومان،میلیون60به1370سالدرتومانمیلیون50زاگذشتهسال5طیآمدهادر«

.»استکردهرشد1374سالدرتومان،میلیون100بهو1373سالدرتومان،میلیون81بهو1372سالدرتومان،:باشدمؤثرترتانمایدنبیاترتیببدینرانکتهتوانستمینویسنده

رازیرنمودار.استبودهبرخوردارايتوجهقابلرشداز1373سالاند،شدهبرابردوگذشتهسال5طیکهآمدهادر«.»است ببینیدگذشتهسال5رشدنحوهدهندهنشانکه

سال5درتومانمیلیون50(ندارددهنویسننظرمورداصلینکتهدربارهشکیهیچحاالخوانندهنمودار،بهتوجهباآورند،میخاطربهلغاتازبهترراتصاویرخوانندگان،کهآنجااز).بوده است74سالدرآناوجوداشتهرشدگذشته.باشندداشتهذهندرمدت بیشتريرااطالعاتتاکندمیکمکآنهابهگرافیکیصورتبهارتباطاتنمایشوترسیم

منحنیاینکهازبهتراستمحصولسودآوريکاهشوافزایشنشانگرکهرامنحنیخطیکمنفیشیبوعودصخوانندهکمکخوانندهبهشوند،بردهبکاردقتبهوقتینمودارهابنابراین.آوردمیبه یاداست،شدهاستوارارقامیواعدادچهبه

.بیاوردخاطربهرابحثکهکنندمی:مهمنکته

نمایشخواهیدمیکهداردمطالبیبهبستگیکنید،استفادهمشخصنموداریاوجدولیکازکهاینمورددرتصمیم.دهید

دستازراعدديهیچاینکهبدونکنند،مییکپارچهکوچکفضايیکدرراکمیهايدادهاززیاديمقدارهاجدول)افتدمیاتفاقکنیدمیرسمیک منحنیرويرانقاطکههمانطور(.بدهند

نشانوضوحبهراآنهاولیدارد،کاهشیارشدزمینهدرمخصوصاًنسبتها،وروابطبرضمنیداللتجدولیکچهاگر.شوندمیتفسیراشتباهاز نمودارهاترسادههاجدولبنابراینودهدنمی

ورسانیاطالعزمینهدرگزارشاگروجدولازاستآموزشیوتحلیلیمسائلبارهدرشماگزارشاگرشودمیتوصیه.نماییداستفادهاز نموداراستمدیریتیگیريتصمیم

٢٨

شود تهیهکاملوگویابایدنمودارمسؤوالن،ازخیلی.کنددركمتنخواندنبدونراآنمعنیومحتوا،نموداربهنگاهیکباکهباشدقادربایدخوانندهانتقالراپیامکرده،جلبراخوانندهتوجهبایدخوبنموداریکزنند،ورق میآنعکسهايهبکردننگاهباراگزارش

دهندهتوضیحخودنمودارگذاري شوند،عنوانروشنبطورآناجزاياگرونماید،مشخصراآنمعنیآنعنواناگر.دهدبهنزدیکممکنحدتاراآنهاکنید،ادغامبلندگزارشیکمتندررانمودارهایاهاجدولتوانیدمیکهوقتی.استخود

.دهیدقراراستشدهاشارهآنهابهکهمحلیمیقرارکجارانمودارهااینکهازمستقلچند،هر.نشونددیدههیچوقتاستممکنضمیمهبخشدرموجودنمودارهاي

نکرده،منحرفراخوانندهکهترتیبیبهکنید،بیانراجدولیانمودارهریادداشت، آدرسباگزارشخوددربایددهید،.داردبیانراخودنکته

.کندنگاهنموداربهوکردهمتوقفراخواندنکهنسازیدمجبورراخوانندهسالبرايمابودجهدرصد45بربالغشده،مشخص2شمارهنموداردرکههمانطور«شود گفتهاستبهترخیلیمثالً.»ببینیدبودجهارقامبرايرا2شمارهنمودار«بگوییم کهتا این»استشدهمزایاوقحقوصرف1375مالی.کنیدحذفرانموداربایدندارید،متندرنکتهکردنبسطبراينموداربهنیازاگر

:کنیدارزیابیراخودجداولونمودارهااولینکنید،نگاهداوريپیشوتعصببدونآنهابهاست،گذشتهشمانمودارهايتهیهازروزیکحداقلهنگامیکه

خیر؟یاایدکردهافراطحقایقدادندر نشانکهاستایننمایید،ارزیابیبایدکهچیزي.باشدکنندهخردمتهیکتواندمیتصویرهزارولیدهد،انجامراکلمههزارکاراستممکنتصویریکبپرسید آنهااز.بسنجیدنیستند،موضوعبهآشناکههمکارانیبهتصویرينکاتندادنشانباراخودکارتوانیدمیشما

میراحتیاحساسگرافیکیکارهايمورددرنظراظهاربافراد» کنند؟بگویید درك میداریدتالشکهراآنچهآیا«.است» دارمه دوستچکهدانممیولیدانم،نمیهنردربارهراچیزيمن« از کالسیکحالتیکاین.کنند

سپسکنید،سؤالدارندوجودپیشنهادهاپشتدرکهدالیلیمورددرشود،میپیشنهاديزیباسازيمورددرشمابهاگر.بگیریدتصمیم

فهرستاینازاستفادهنمودارهابازنگريبراي.شویدنگرانکمیاستالزمکند،نمیدركراآنمعناينمودار،بینندهاگر.کردخواهدکمککنترل

سازد؟میبیانروشنخوانندهبرايراشمابحثنمودار،آیا- 1کند؟میبیانرانکتهیکفقطونکتهیکنمودارآیا- 2سازد؟میمشخصخوانندهبرايراآنبودندارمعنینمودارعنوانآیا- 3دهد؟مینشانراروابطدقتبانمودارآیا- 4

هفتمفصلهاگزارشدرنعناویازاستفاده

ازاستفادهاست،ساختهآسانبسیارخوانندهبرايراگزارشمختلفقسمتهايبهمراجعهومعمولامروزکهدیگريروش.سازدمیمتمایزیکدیگرازگزارش رامختلفبخشهايکهاستعناوینی

همهنویسندهکهباشدسودمندندتوامیزمانیطبعاًوشودمیمحسوبراهنقشهحکمدرخوانندهبرايعناویناینبرايخوانندهراهگشايعناوین،ازاستفادهکهاستصورتآندر.کرده باشدرعایتراگزارشبهمربوطهايراهنمایی

هرونشده،معرفیعناوین،ازاستفادهبرايراهبهترینهنوز.بودخواهدپیغامگرفتنومطالبروشنتروسریعتردریافت

٢٩

گاهیوکنداستفاده میخاصیعنوانازدارد،خوانندهازکهشناختیوخویشنوشتهنوعوتجربهاساسبراينویسنده.کرداستفادهعنواننوعچندازاستممکننوشتهیکدر

گزارشتنظیمیامقاالتنوشتندراوذوقونویسندهمهارتبهبستگیعنوان،انتخابنحوهدرتصرفوپذیريانعطافربطواهمیتحسببررامطالبسایروگیردمیقراراصلیعنوانیکزیرنوشته،هراصلیمطالبمعموالً.داردها

.آوردفرعیعنوانهايزیردرتوانمیمنطقینویسیپیچیدهبرنویسیسادهداشتنترجیح

میتردیددچارمطلبفهمدریاوماندمیدرپیچیدهوطوالنیکلماترشتهیکبرابردرنیزخوانندهسوادترینباعبارات،یاکلمهترینمناسبگاهی.داندمیناپسندرانویسیو پیچیدهپسنددمیرانویسیسادهسلیمیعقلهر.شود

معادلیکوشیدبایدولیبرد،کاربهراآنبایدناگزیرصورتآندراست،عبارتیاکلمهترینپیچیدهوترینمشکل.رگزیدببراي آنساده

رساچنانچه-باشدکوتاهترچههرنوشتهصورتایندرکند،میپیدااهمیتهاثانیهنوشتن،درگاهیگفتیمچنانچه.استبهتر-باشد

معتقدودانستندمی» متانتووقار«را نویسیپیچیدهو» سبکی«نشانه رانویسیسادهدور،چنداننهروزگاريبکارعمومیفهمازدورومصطلحغیرالفاظبکوشدونفهمدکسیهمهکهبنویسدطوريدبایعالموفاضلآدمبودند.)؟(شودنمیشناختهعوامازوگرنهبرد،بزرگمردان« اندگفتهکهاستدرستیسخناین.باشدبزرگوخوبافکاردارايکهاستبزرگورساملتیآنزبان.»سنگینوبزرگهايواژهچککوو مردانمیگیرندبکارکوچکهايواژهبهترعبارتبهوگذراندمیرا» مرگ«و » رشد«،»زادن«گانه سهمراحل- بشريتمدنهايوانسانمانند-ايکلمههر

بیشترکهاستدرستوقتیايکلمههر.استانتقالوتحولدرپیوستهانسانفکرطرزوخويلباس،مثلهمزبان.برندکاربهوبداننددرستراآنادبوتلغاهلویژهبهافراد:استمعتقدفارسیادبیاتوزبانمسلماستادخانلريدکتر

اینکهازاستعبارتآننحو.پذیردمیمفهومیبیانبرايرالفظیجامعهیکافرادذهنکهاستهنگامیکلمهزادن«کهمعناییآنبرکلمهآندیگرکهاستآنکلمهماريبیوناتوانیشود،دادهارتباطلفظ،بهمتعدديووسیعمعانی

نمیدیگردریابندزباناهلکهرسدمیفرانیز زمانیکلمهمرگ.زایدتردیدآنازونکندداللتاستنویسندهمقصود.»دهدمیدستازراخودواقعیارزشواژهآنترتیباینبهوبیانآنباراخودمقصودتوانند

چنیننیزپیچیدهوطوالنیهايجملهوعباراتکند،میدشواررامطلبفهمپیچیدهومشکلواژهکهزهانداهمانبهخوانندهبرايرامطالبفهمها،نشانهازاستفادهبااستالزمببریم،بکارهایی راجملهوعباراتچنینناگزیریماگر.است.سازیمآسان

.استکالمدرابهاموپیچیدگیاستزشتآنچهنیست،زشتطبعاًبلنديجملههرونیستزیباالزاماًکوتاهیجملههرکهترکیبی.استآنترکیبولغاتگرفتنبکارنحوهاوبزرگترهنربلکهنیست،لغاتانتخابدرتنهانویسندههنر

.برساندسریعتروبهترراپیاموباشدخوشایند:کنیدتوجهجملهسهاینبه.استادارهاینملحوظآناعادهوارسالجنابآنافتادنملحوظجهتمنحصراًراحکومینمپرونده■.نکنیدتحاشیمطروحهموارداستقصاءاز■.پرداختمنتوصیفبرتهکمراهازاو■

٣٠

خیلیآنکهحال!کند؟ردیفنارساوپیچیدههايجملهانداخته،سنگالخبهراخوانندهوخودانسان،کهداردلزومیچه:توانیم بگوییممیجملهسهآنجايبهراحت

برگشتراآنمطالعهازبعداستخواهشمندشود،میارسالجنابعالیمالحظهبراي)قطعاً(مسلماًمحکومینپرونده-.دهند

.نزنیدسربازشدهمطرحموارددربارهپژوهشاز-.ستودمراریشخندراهازاو-

وسادگیازرانوشتهنامأنوس،کلماتوپیچیدهعبارتلفظ،تااستمعنیمتوجهبیشترویسینسادهکهاینخالصه.سازدمیخواننده، دشواربرايرامعنیفهمومنحرفروشنینامأنوسوذهنازدورترکیباتولغاتبردنکاربهازپرهیز

.کردنخواهددركنیزراشمامقصودنفهمد،رفته،کاربهکهراهاییواژهمعنايخواننده،اگر»ورقهظهردرمندرجآخرقبلمابند«:عبارتجايبه»نیستمسلمنظرموردشخصمالئت«یا

:نگوییمچرا»صفحهپشتآخر،بهماندهبندیک«یا»نیستمسلمشخصآن)ثروت(دارایی«.شودمیکاستهاومرتبهازبلکهرود،نمیالباانسانشأنتنهانههایی،جملهیاعباراتچنینآوردنبا

نداشتهجانشیناست،حقوقیاصطالحیکصرفاًوآمدهداراییوثروتمعنیبهکه»مالئت«چون ايواژهبساچهوقتیولییگیرد،نمراآنجايايواژههیچاست،چنیناگرباشد،منحصرحقوقیوقضاییمحفلدرآنکاربردوباشد

توضیحپاورقییاپرانتزنحوي دربهراآنبایدنداردآشناییآنباابداًکهنویسیممیايخوانندهبرايرالغتآنما.بدهیم

شودمبالغهآنکهبیحقایق،آوردنوبیشیامبالغهنوعهررهگذرایندر.استواقعیاتوحقایقکردنبیانوپیامرساندنگزارش،نوعهرتنظیمازمنظور

.سازدمیسستراخوانندهونویسندهمیاناعتمادهايپایهکند ومیدورنویسندههدفازراخوانندهم،کآندرايمبالغهواستخوانندهاحساساتبرانگیزانندهمطالباینخودکهاستمطالبیگزارش،یکطبیعتدراگر

نیستاحساساتبرانگیزانندهگزارش،طبیعتاگرولیاست،بخشو اطمینانمنطقیگزارشیچنیناست،نگرفتهصورتگزارشی،چنیناست،دادهتأثیر قرارتحتراخوانندهوگرفتهصورتکژيوتحریفایننویسندهدروغینتالشباولی

.استمسؤولیتازسخنگزارشدرچهنیست،گزارشاساساً.گذاردمیخوانندهدرراتأثیربهترینعمالًشد،باشدهتنظیمسادگیوروشنیبهپایانتاآغازازکهگزارشیامربهتوجهمطالب،تأخروتقدمرعایتها،واژهانتخابکلمات،ترکیبنحوهدرگزارشنویسندهتالشاستبدیهیواقعیتبامغایراگر- احساساتبرانگیختنولیاست،ناپذیراجتناباينگارش، وظیفهراهنماهايوسایرگذارينشانه

زمانگذشتنتیجهدرکه-راخوانندهاعتمادوساختخواهدضایعرااجرشوخنثیرانویسندهتالشتمام-اشدب.بردخواهدازمیان-استآمدهحاصل

٣١

رسمینیمهکردنصحبتصورتبهنوشتنآنراهنماییاینازمنظوربنویسیم،گوییم،میسخنرسمینیمهجلسهیکدرکههمانگونهکوشیدبایدنگارشدر

وپیچیدهالفاظسنگالخدرسقوطوتکلفبدون(کوتاهیوروشنیدر نهایتوصراحتودقتباراخودافکارکهاست.بنشانیمخودجايرا سرمفعولفاعل،فعل،جمله؛ارکانازیکهراستکافیتنها.بنگاریم)پهلوچندعبارات

دراما.گویندمیسخنکهنویسندمیهمانگونهمردم.نداردفرقیچنداننوشتارزبانباگفتارزبانزبانها،ازبعضیدرزبانمیانفرقباشد،قدیمتروبارترپرملتیادبیاتزبانهرچه.کندفرق مینوشتارزبانباگفتارزبانزبانها،ازبرخی.استبیشترزبانآننوشتارباگفتاردربلکهشهر،هردرگفتاريزبان.داردتفاوتنوشتاریششکلباآنگفتاريکلشکهاستزبانهاییجملهازفارسیزبانرسمینیمهگفتاريزبانروينگارشدراگر.استیکسانجاهمهدرزبان نوشتاريآنکهحالکند،میفرقروستاهر

.استنوشتاريزباندرزبان گفتاريسادگیرعایتهدفبلکهنیست،گفتاريزبانآوردنمقصود.شودمیتکیه.»استایننظرم«:نویسیممیبلکه» اینهنظرم«:آوریم نمیخودنوشتهدرهرگزاستبدیهیهشتمفصل

نگارشدرآناهمیتوگذارينشانهزبانوسیلهبهما.باشدمیمقصودآناداريابزارزبان،وکند،میاستفادهمقصودبیانبرايخودعاطفهنیرويازانسان

زبانگنجینهدرکهکلماتیباراخودپیغامهايوفهمانیممیدیگرانبهراخودذهنیهايمفهوموهدفهان،نوشتودرچهوتلفظدرچهخود،ترکیبیوسعتهمهباکلمات،والفاظاینولیسازیم،منتقل میهاآنبهداریم،خودملی

ناگزیریمناتوانیونارساییاینجبرانو براي.هستندنارساووانناتذهنی،مفاهیمودرونیحاالتازبعضیبراينگارش،عضالت انبساطوانقباضوصورتوسردست،چشم،اشاراتوصداطنینگفتار،لحنآهنگ،کششازتلفظمرحلهدر

جایگزینراالمللیبینوجهانیداديقراراشاراتوهانشانهنگارشمرحلهدرو.کنیماستفادهخودپیشانیوچهرهکلماتونوشتهصورتبهرانکاتیوذهنیمفاهیمودرونیحالتآنهابه کمکوسازیمکلماتوالفاظناتوانیونارسایی

.برسانیمخوانندهبهکرد،اداتواننمیهايشانهنازاستفادهبا»آنگوناگونترکیباتوحروفبوسیلهکالمدادننمایش«از عبارتستکهنوشتنبنابراینکندمیپیداخاصروانیوروحنگارش،:استزیرشرحبهداردنویسیگزارشدربیشتريکاربردکههانشانهازبعضی(.)نقطهمثل دارد؛میاعالمراجملهیکپایانورساندمیراکاملتوقفواست،کالمختموصوترشتهقطعنشانه ينقطه،

.»آمدهدانشگابهگذشتهروزاستاد«.ام.بی.آيمثلرود،میبکارنیزنامهاستاختصارينشانهکهحروفیازبعد،نقطه

سرکجیا)،(ویرگولیافاصلهنشانهبرادرتاناگر:مثالگذاریم،میویرگولکنداقتضاءراکوتاهیدرنگومکثمطالب،معنیکهجاهرکالمرشتهطولدر.شدمیانتخاباین موردبراياد،زیاحتمالبهبود،آمدهموقعبه

)؛(نقطهباسرکجیاویرگولبانقطهمطلبولیشدهتمامجملهکهموقعیدرمعموالًواستنقطهازترکوتاهوویرگولازبلندتردرنگینشانهعالمت،این

راخودحرفنبود،مناسبزمانبرحاکمولیبود؛ايوارستهزاکانی دانشمندعبید« :مثال.شودمیاستفادهداردادامه».گفتمیمزاحوشوخیقالبدر

٣٢

( : )بیانیدونقطه:مثال.باشدمینقطهازتربلندمکثینشانهنقطهدو.رودمیبکارمطالببیشترتوضیحهنگام،واستشرحنشانهنقطهدو

18:30تساعهفته؛ایامتمام:مشهدبهاز تهراناسالمیجمهوريهواپیمايحرکتساعات(...) تعلیق نشانهیانقطهسه.شودمی... وفسادبروزموجباجتماعدرفرهنگیفقر:مثال.شودمیاستفادهکلمهیکحذفهنگامبهنقطهسه

(........)نقطهچند.باشدمیجملهچندیایکحذفنشانهنقطهچند:مثال

استهوسبهشتتهمیاگرخواجهاياستسترسدترااگربکنخیراتباشایمنبروايکردهچوخیرات

استبس............................ خانه در)ـ(بلندتیرهوشکوهباآن ــ کهزیبايمناظروکوهستان:مانند.معترضهجملهقیدومطلبقطعبراياستتفکیکنشانهبلندتیره.کردآسودهاعصابدردازاست ــ مراانگیزدل

)ــــ(کشیدهخطوشود،میبردهبکارماشینییانوشتهدستازاعمنوشتهازقسمتیکردنمشخصیانمودنبرجستهبرايکشیدهخط.گرددمینوشته استفادهازمقدارآنبهبخشیدناهمیتبراي

( )گریزنما یاکماندوجمالتیاکلماتازبعضیجداکردنبراينیزواستخارجبحثازکهايجملهذکریااضافیتوضیحبرايعالمتاین.رودمیبکار

همکارمتأسفانه(یکنندمصحبتمنطقیدانشمنداناغلب.داردمیواکردنفکردرستبهراانسانمنطقعلم:مانند.استآنهاکمالوشخصیتنشانهاین خودکه)ندارداطالعیمنطقازوجههیچبهمن

[ ]نماافزودهنبش،دوقالب،قلمازیاوداشتهکمواژهدویایککهمینماییمبرخوردجمالتیبههانوشتهدرگاهی.استالحاقنشانهعالمتاین

واژهافزودنباجملهآنکند،میایجابهانارساییاینرفعشود،جمله میدرنارساییباعثکمبودایناست،افتادهمانند، کنیم؛میمشخصقالبداخلدرنوشتنباارشدهافزودهواژه.گرددتکمیلنظرمورد

»بهناگفته] حال [هیچ بهکهنبشتنبهنبایدخوداین-«.استافزودهاصلیمتنبهمصححرا»حال«کلمهآندرکه

« »قول نقلنشانه/گیومهمینقلمنبعییاشخصازیماًمستقکهسخنیپایانوآغازدرواستقولنقلنشانهپیداستاسمشازکههمانطور

بندگانبهنفعیوجودشازکهاستکسیمردمبهترین«: فرمایندمی) ع(جوادامامحضرت:مانندگیردمیقرارشود،.»برسدخدا

٣٣

(*)ستارهیکمیدهبرکاربههنگامیپاورقیبهتوجهنشانه ياست،صفحهذیلبهکنندهمطالعهنظروتوجهجلببرايستارهیکطرفیازبگنجاند،نوشتهداخلدرراآنتواندنمینویسندهیاوخارج است،نوشتهروالوسیاقازمطالبیبیانکهشود

کلمهیاجملهدر پهلويستارهیکدرجبامواردگونهایندر.بگذاردناگفتهیاکندرهاتواندنمیرانظرموردموضوعالزمتوضیحستارهعالمتازبعدصفحه،ذیلدرکهترتیباینبه.کندمیجلبصفحهذیليحاشیهبهراخوانندهتوجه.شودمیارایه(**)ستارهدوهمموازيکهستارهدونشانهازنویسندهاست،گردیدهدرجنوشتهیاکتابدرقبالًکهمطلبیتکرارازاحترازمنظوربه

درقبالًنظرموردمطلبکهدهدمیتوجهخوانندهبهنشانه،قید اینباکهترتیببدین.کندمیاستفادهدادهقرار.کندمراجعهآنبهکهشدهدرجپیشینصفحات

(***)ستارهسهبدینعملنحوه.شودمیاستفادهسخنسیاقکلیتغییریاونوشتهروالتغییردادننشانمنظوربهعالمتایناز

فاصلهوسطدرراستارهسهعالمتوکندمیآغازرابعدينوشتهسطر فاصله،3باودادهپایانراجملهکهاستترتیب.دهدمیقرارشدهایجادنهمفصل

گزارشاقسام:شودمیتقسیممتفاوتنوعدوبهارایهنظرازهاگزارشکلیطوربه

کتبیگزارش-الف.نامندمیکتبیگزارشراآنباشد،کتبیصورتبهپژوهشهاوهابررسیاطالعات،ارایهچنانچه

شفاهیگزارش-بشفاهیراگزارشآنشود،ارایه)گفتگووبحث(مشاورهوسخنرانیصورتبهپژوهشهاوبررسیهااطالعات،هرگاههاگزارشکهکندمیایجاببعدي،هايمراجعهجهتپروندهدرآنبه نگهدارينیازعدمومطالبفوریتگاهی.گویند

.شودعنوانشفاهیصورتبهشفاهیوکتبیهايگزارشمشکالتومزایا

خواهدقادررافردمشکالت،ومزایااینجزئیاتازآگاهیکهاستمشکالتیومزایادارايگزارشنوعدواینازیکهربهجوانب،سایربهتوجهباکهساخت.برگزیندخویشاهدافتحققواصدمقانجامبرايراگزارشنوعدوازیکیوبگیریدتصمیمروشنی

درحتیودهندمیارایهخودمستقیمسرپرستانبهشفاهاًراخودهايگزارشکارکنان،کهغالباًاداريسازمانهايدرصورتنوبهازراهاگزارشهمانحالعیندراست،گردیدهارایهوآنها تهیهوسیلهبهنیزکتبیهايگزارشکهمواردي.کنندمیانبیشفاهینگذرد،روزمرهوعاديکارهايمرزازنیزهاگزارشونباشدزیادآنهارؤسايوکارکنانمیانفاصلههرگاهاستبدیهی

.گرددمیارسالوتنظیمکتبیصورتبهاداريهايگزارشغالباًکرد، ولیارایهشفاهاًآنهاراموارديدرتوانمی:یادآوري

رؤسايگزارش،هرکنندهدریافتمعموالًدلیلهمینبهوکردرعایتبایدرااداريمراتبسلهسلهاگزارشارسالدر.هستندمستقیم

٣٤

هممقاماتبرايبیشترهماهنگیایجادمنظوربهداریم،میارسالاداريمراتبسلسلهطریقازکههاییگزارشگاهیآگاهیبرايکهکندمیایجابهاگزارشازبعضیهمگاهی.تیمفرسمیپایینتر نیزمقاماتجهتابالغ،براينیزوسطح.گرددصادربخشنامهصورتبهوخالصهعموم

شفاهیهايگزارشمزایاي.شنوندگاننوعومکانیوزمانیشرایطبرحسبمطالبساختنمتناسبوکردنزیادوکم-.وقتدرجوییصرفهنظرازآن،بیانوگزارشفوريطرحامکان-.موجودمشکالتفصلوحلجهتپاسخوپرسشراهازشنوندگاننظراتازاستفادهامکان-اورهد،)باشدمتحركکهنحويبهپایهچهارباتابلو(تابلوایزلاسالید،فیلم،:قبیلازبصريوسمعیوسایلازاستفاده-

.و غیره.اردموازبسیاريدرخودگزارشنتایجازگزارشگرفوريآگاهی-.اوقاتاکثردرآنبودنصرفهبهمقرون-آهنگساختنبموزیرروحی،حاالتپیشانی،وچهرهخطوطدست،اشاراتبردنبکارراهازتواندمیکهتأثیري-

شنوندگانبرغیرهوهالطیفهاصطالحات،تعابیر،ازاستفادهوگوناگوندر موقعیتهايسکوتچشم،حرکاتکلمات،.بگذارد

.ضرورتحسببرآنهاتکمیلوموقعیتحسب،برهاگزارشازبخشیحذفامکان-شفاهیهايگزارشمشکالت

.کافیوالزمشرایطونورنداشتنگزارشمحلبودننامناسب-.نیازموردوسایلنبودن-.ذیربطافرادازدعوتبرايکافیفرصتنبودن-.دهشطرحمطالبازافرادگوناگوناستنباطهاي-.مواردازايپارهدرافرادبیاناتثبتوضبطجهتامکاناتنبودنفراهم-.باشدداشتهبیشتريوقتبهنیازاستممکنکهمطالببیانبرايوقتمحدودیت-.لزومصورتدرعمومآگاهیبرايمطالبپخشامکاناتبودنمحدود-خواهدکالمتأثیرازخودکهظاهروضعبهتوجهعدمنچنیهموسخنموضوعبرگزارشگراحاطهعدموبیانضعف-

.کاست.لزومصورتدرموازینواستانداردهاچنینهمومراجعیامآخذمنابع،باشدهطرحمطالبتطبیقامکانعدم-.)باشدشدهضبطاینکهمگر(نبودناستنادقابل-

:کتبیهايگزارشمزایاي.کافیاندازهبهزمانووقتازاستفادهامکان-.آنهاانتشاروتکثیرطریقازهاگزارشازعمومیاستفادهامکان-.قرنهابلکهوسالهابرايبایگانیوضبطامکان-.امکاناتسایروتصاویررنگی،تابلوآمار،مدارك،اسناد،باآنساختنمستند-.چاپیتزئیناتسایرورنگیخطوطسیاه،نازك،حروفازاستفادهراهازآنساختنگویا-).گذاشتکاردانافرادعهدهبرراگزارشازفصولییاهابخشتنظیموتهیهتوانمی(بنديطبقهوبنديفصلامکان-.بیشتراطمینانواعتمادآمدنفراهم-

٣٥

.الزمموارددرتبلیغبرايآنازاستفاده-:کتبیهايگزارشمشکالت

مواردازسیاريبدرزیادوقتصرفبهاحتیاج-همینبه(.کاراینانجامبرايمتخصصانسانینیرويتأمینونویسماشینوقتکاغذ،تهیهبرايزیادهزینهصرف-

معموالًهمآنکهگذارند،میدیگرمؤسساتعهدهبرراهاتنظیم گزارشوتهیهکاربزرگمؤسساتازبعضیدلیل.)بودنخواهداشکالبدون

.اطالعاتمبادلهونویسیگزارشاصولتمامازادهاستفدشواري-.خودهايتواناییازترسوکارسختیدلیلبهگزارشتهیهازافرادعمومیاستقبالعدم-.مواردبیشتردرکتبیهايگزارشنتایجفوريدریافتامکانعدم-

دهمفصلهاگزارشبنديطبقه

:شوندمیتقسیمطبقهیادستهدوبهکلی،شکلونوعبرحسبهاگزارشکوتاهرسمیهايگزارشاولدستهبلندرسمیهايگزارشدومدستهکوتاهرسمیهايگزارش)الف

برخوردارسادگیازوشودمیتهیهاداريمرسومصفحهسهتامعموالًکهشودمیگفتهگزارشیبهکوتاهرسمیگزارش.استو روزمرهاداريسادهمسائلآنموضوعواست

اینازبرخیاداري،سازمانهايازبعضیدراگرونیستیکنواختروشیدارايوشدهاستانداردکوتاهرسمیگزارشهمهنبایداست،شدهاستانداردوآمدهدرفرمصورتبهايصفحهدووهاي یکگزارشویژهبهتوضیحیهايگزارش.دانستنوعاینازرادستهاینهايگزارش

ازاینجادراگربنابراینشود،نمیدیدهنویسندهابتکاروفکرازپرتوییشده،استانداردویکنواختهايارشگزدردروياندیشهنیرويوباشدآننویسندهابتکاروفکرازبرخاستهاست کهگزارشیمقصودیگوییم،مسخنگزارشی.باشدداشتهبسزاسهمیگزارشمطالبپروراندن

فکرفرصتغالباً،وشودمینوشتهمشکلیشرایطدرروزمرههايگزارشیعنیاول؛دستهگزارشهايکهانیمدمینیککافیتجربهواندنکردهکارخوبزمینهایندرکهشودمیکسانی تنظیمدستبهبیشترواستکمکردندادهالزمآموزشگیرند،عهده میبرراهارشگزاتنظیممسؤولیتکهکسانیبهمواردایندراستالزمبنابراین.ندارند.گردداجرابرایشاننویسیگزارشکوتاهدورهوشود

:استضروريزیرنکاتبهتوجههاگزارشنوعاینمورددر.باشدمتنمحتوايگویايکهنحويبه)موضوع(عنوانانتخاب- 1.خوانندهذهنساختنآمادهوسابقهآوردنستبدبراي)سطردوحداقل(متنبامتناسبايمقدمهآوردن- 2.گزارشبنديطبقهمنظوربهفرعیواصلیعناوینیاپاراگرافازاستفاده- 3.پایاندرنتیجهیاپیشنهادآوردن- 4.حلراهودرخواستیکارایه- 5

بلندرسمیهايگزارش)ب

٣٦

ادامهصفحهدههاتامواردازبعضیدروبودهصفحههسازبیشمعموالًکهشودمیگفتهگزارشیبهبلندرسمیگزارشازاغلبکهشودمیمربوطمشابهمواردوفنیاجتماعی،پژوهشی،علمی،به موضوعاتیبیشترهاگزارشنوعاین.یابدمی.شندبامیگروهیکگاهیویک نفرازبیشآنکنندگانتهیهمواردازبعضیدرواستطوالنینیزتهیهزماننظر

فراوانمشکالتتحملووقتصرفمحتاجوزحمتپرودقیقمأموریتیاکثراًنبوده،بلندرسمیهايگزارشتهیه.استگزارشانواع

:استقسمدوبرمدتودورهلحاظازگزارشادواريگزارش- 1اتفاقیگزارش- 2

ادواريگزارش- الفیکپایاندرهاست،اینغیروفرهنگیبازرگانی،کشاورزي،عتی،صناداري،بزرگواحدیکبهمربوطکهادواريگزارش

دربارههاگزارشنوعاین.باشدساالنهیاوماهانهاستممکنمثالًوشودمیو تنظیمتهیهمعینومقررموعددرودوره.داردثابتومعینهدفوشیوهتقریباًوگیردمیصورتشخصیاموري

یکدروسوضعانتفاعی،مؤسسهیکبانک،یاشرکتیکهزینهیازیان،درآمد،بار،یکسال،یکیاماهششهرمثالًیکمسافرانتعدادیاکنند،میبرداريصورتانبارموجوديازیاشود،برآورد میوبررسیاینها،امثالودانشکدهتهیهدقیقومستدلهايدیگر گزارشمحلیابندرگاههادربارهانقلوحملوضعیاهوایییازمینیمسافربريشرکت

.شودمیبازرگانیوصنعتیواحدیامؤسسهیکمشکالتوخسارتهایازیان،وسودرکودکار،یاپیشرفتنمودارهاگزارشاین

طرحآیندهبرايمؤسسهآنمسؤالنها،گزارشاینازحاصلنتایجبر اساسزیرااست،کنندهتعیینحقیقتدرواست.گیرندمیتصمیمآیندهدرخودکارشیوهبهنسبتوکردهیزير

اتفاقیگزارش-بیکدرمثالً.شودمیتهیهآید،میپیشکهنیازيحسببرواتفاقاًبلکهنداردتکراريومنظمجنبهگزارشنوعاین

بانکیکدر.بیفزایندموجودتتشکیالودوایرتعدادبریاکنندرا منحلهاشعبهازیکیکهگیرندمیتصمیماداره.دهندانجامخودسرمایهرويخاصیمعامالتکهگیرندمیتصمیمیکازورزشکاراندعوتبهنسبتشود،میحاصلشکهايوزارتخانیاادارهدرکارکنانازیکیدرستکاريدرباره.می بینندالزمرامطالعاتیدادنانجامخارجیکشور

کهکنندمیگزارشتهیهومطالعهمأموررامطلعیوبصیرافرادیافردمعموالًدیگرشماربیاردمودروفوقموارددرگزارشیطیراالزمپیشنهادهايوبررسینتیجهضمندروکنندجمعالزم رامداركواطالعاتمطالبآنهیدربار.نمایندارایهمیشماربهاتفاقیهايگزارششوندمیتهیهايویژهمقصودبرايواحتیاجحسببرگاهکهراهاگزارشنوعاین

.آورندگروهیگزارشفردي،گزارش:گرددمیتهیهصورتدوبهاتفاقیوادواريهايگزارش

فردي-1گروهی- 2

٣٧

فرديگزارش-الفواستوچککومحدودشودگزارشبایدچهآنکهاستهنگامیبهاینوشودمیتنظیمنفریکتوسطفرديگزارش

کارشناسیکازبیشمؤسسهآندروداردفنیجنبهگزارشموردیا مطلبکند،میکفایتآنتهیهبراينفریکبهودانندمیاعتماددیگران موردازبیشفرستند،میگزارشتهیهبرايکهراکسیامرمسؤوالناصالًیاندارد،وجود

بهکنند،گزارشآنتهیهمأموراوهمراهبهرادیگرانیادیگريکهبینندمینالزمودارنداطمیناناودقتوبصیرت.آیدمیدستبهبهترينتیجهباشدنفریکمتوجهمسؤولیتشده وقتیدیدهاغلبکهویژه

گروهیگزارش-بوکارمیتاهنظرازمؤسسهیکمسؤوالنکهاستهنگامیاینوکنند،میهمکارينفرچندگروهیگزارشتهیهدر

همهتاگزینندبرکاربرايرانفریکازبیشکهدهندمیترجیحدارد،و متخصصبصیرافرادبهگزارشتهیهکهنیازيالزمتصمیمبتوانتاآیددستبهو درستیمطلوبنتیجهوگیردقرارمحاسبهوبرآوردارزیابی،بررسی،موردامرجوانب

.ردکاتخاذقاطعیتوآگاهیباراوبازرگانیاداري،فنی،مسائلوباشندتخصصوتجربهصاحبگوناگونفنونوعلومدرگروهافرادبایدصورتایندر

.شدبرخوردارگروهینتیجه کارازبتوانتابدانند،نیکرااینهاغیر.بدانندتنظیمحسنمسؤولراخودهمهبایدجمعیدستهگزارشهايتهیهدر

گزارشارکان:شودمیخالصهزیرمطلبسهدرگزارشاصلیرکانا

چیست؟گزارشموضوع.1کیست؟آنگیرنده.2است؟کدامآنتهیهازهدف.3

چیست؟گزارشموضوعالفاينکتهچهدربارهنداندونباشدآگاهآنازدرستیبهکسیاگرواستگزارشتهیهدرپایهمهمترینگزارشموضوعمدتدروآسانیبهکهشودمیسببموضوعازکاملاطالع.یافتتوفیق نخواهدخودکاردرهرگزکند،میتحقیق

.آیدبدستنظرموردنتیجهوتهیهالزمگزارشتامآگاهیبامناسب،کیست؟آنگیرندهبگیرندگانیاندهگیربایدگزارشکنندهتهیهبرايکهشودمییادآوريفقط.استشدهسخنتفصیلبهقبالًموردایندر

.دهدسامانراخودگزارشنحوه تنظیمآنازآگاهیباتاباشندمعینگزارشاست؟کدامآنتهیهازهدفت

شناسد،بازخودبررسیوتحقیقدررامهمواساسینکاتیانکتهکهکندمییاريراگزارشگرگزارش،هدفبهآگاهی.دارندفرعیجنبهقسمتهابقیهوداردوجوداهمیتباولیمسأله اصیکگزارشهردرمعموالًزیرا

تنظیمازهدفاساسبرگزارشانواع:شوندمیتقسیمنوعدهبهتنظیمازغرضیاهدفحسببرهاگزارش

:کارگزارش- 1کندمیبایجامشاغلازبسیاري.داردنزدیکپیونداداريعضوهروظایفشرحباکهشغل،بهمربوطاستگزارشیآنهرپایانازپسمشاغلآندارندگانکه

٣٨

وبانکهاکارکنانمانند.دهندارایهخویشمستقیمسرپرستبهخودکارازگزارشی)ماهیاهفتههرپایاناحتماالً(وروز.بازرگانیومالیسازمانهايسایر

:امرحقایقگزارش- 2وظیفهتنهاگزارشایندرنویسندهاست،آمدهمتنطولدرکهمسائلییاتوضیحاتاطالعات،شاملاستگزارشیآن

.را بیاوردموضوعبهمربوطاطالعاتوحقایقدارد:فنیگزارش- 3

وبخارمقدارمحاسبهدربارهگزارشمانند.غیرهوحقوقیاقتصادي،فنی،هايزمینهدرتخصصی،کامالًاستگزارشی.غیرهوزار بورسبارکوددالیلیاوتعادلحالدرمایع

:مسألهعللگزارش- 4.آیدعملبهگیرينتیجهبرايکوششیآنکهبیشود،میبحثمسألهعللازتنهاگزارشایندر:مسألهحلراهوگزارش- 5

.آیدنمیمیانبهبحثیآننتیجهوعللازوشودمیارایهمسألهحلراهآندرکهاستگزارشی:اطالعیگزارش- 6

رامحدوديموضوعگزارش،نوعاینمعموالً.بدهیمخوانندهبهخواهیممیکهاستاطالعیگزارشتنظیمازفهدگاهی.گیردقرارخوانندهاختیاردروشودخالصهمطالبجزئیاتکهآن استبهتربررسیایندر.کندمیبررسی

خالصچنیناستممکن.بیایدآندراستداللهاونتایجها،یافتهخالصهبایدکهاستپژوهشیبیانگرگزارشایناگربیشتريتوضیح)مؤخره(گزارشپایانیبخشدربایدصورتایندرآمده باشد،گزارشاولپاراگرافیامقدمهدرهاي

.شوددادهمواردآندرفکرآناعتباروارزشوردمدرنیزگزارشنویسندهنظرورأياستالزمشود،میارایهبارنخستینبرايايتازهفکراگر

درشدهطرحمباحثاساسبربایدنظراظهاراینکهاستبدیهیوگزارش بیایددرخوانندهبیشتراطمینانبراي.باشدگزارش

:مشورتیگزارش- 7میانیسازمتولیدمدیر.داردذیصالحافرادبامشورتبهنیازواستخارجفردیکعهدهازگزارشاینتنظیممعموالًکنددعوتراواحدهامسؤوالنهمهبایداستبدیهی.برسدقبولیقابلحد نصاببهکاربازدهکهبیندیشدتدبیريخواهد

وبیابدراراهبهتریننظر،اعتبار هرسنجشوانتقادوبحثراهازوشودجویاراآنهافردفردنظرموضوع،طرحباونیست،مطرحفردمشورتی،گزارشدر.گرددارایهسازمانمدیربهگزارشیطییی،نهانتیجهوانتقادوبحثمجموعه

ادارهمسؤولیتونیستمؤثرنظريردیاقبولدرافرادموقعیتومقام.نداردوجودعقیدهتحمیل.مطرح استاونظربلکه.شودتشریححلراهبهتریناربردکمواردوفوایدباید ارزشها،مشورتیگزارشپایاندر.استجلسهرهبرمتوجهجلسه

:انتقاديگزارش- 8:شودعرضهگوناگونهايصورتبهتواندمیانتقادگزارش،نوعایندر.گیردقرارارزشیابیموردعمل،نحوهوفکر-.شودانتقادعملنحوهیافکراز-

.گرددارایهنیزحلراهانتقادي،گزارشدراستبهتر:تحصیلیگزارش- 9

دورهیکطیکهاستمطالبیکاملدركازیافتناطمینانودانشجویانمعلوماتتوسعهها،گزارشگونهاینازهدفگزارش،نوعاین.شودمیتدریستحصیلی

٣٩

.شودمیتقسیم)نامهپایان(تحصیلیپایانگزارشودرسیگزارشبهدرسیگزارشالف

ارایهاستادبهونویسدمیموضوعآنخصوصدرصفحه50تا20دودحوگزیندمیبرراموضوعیدرس،برايدانشجو.کندمینامهپایانگزارشب

این.کندمیانتخابمربوطآموزشیگروهشورايتصویبواستادراهنماییباراخودرسالهیانامهپایانموضوعدانشجو.شودمیدانشکده اعالمدبیرخانهبهاينامهطیموضوع

2حدودگزارشخالصهیکبهنامهپایانهرگردد،تنظیمشدهماشینصفحه150حداقلدربایدمعموالًشگزاراین.داردنیازگزارشمطالبازايگزیدهمآخذ وومنابعمعرفیوتحقیقنحوهازصفحه

راخویشنامهپایاننشجوداتصویب،ازپس.گیردقرارتصویبموردمشاورهگروهوراهنمااستادتوسطبایدخالصهاینوشودمیتشکیلدفاعجلسهمعین،روز.کندمیتقدیمداورانهیأتبه اعضاءنسخهپنجدرنموده،تنظیموتکمیلعدمیاموقعیتکنندهدفاع، تعیینایننتیجه.کندمیدفاعخویشنامهپایانازگزارشآنخالصهخواندنبادانشجو.اوستموفقیت

:عمومیيهاگزارش-10شهايگزارشاملعمومیهايگزارش.گیردمیبردرتحصیلی،گزارشازغیرراهاگزارشاقسامهمهگزارش،نوعاین

برنبایدهرگزعمومیهايگزارش.استخصوصیوعمومیسازمانهايکلی همهطوربهوهاوزارتخانهشرکتها،بانکها،.باشدسازماننیازهايرفعبایدآننویسندهفهدبلکهشودتنظیمشخصیسلیقهوذوقاساس

:استزیرشاملتنظیمنحوهوشکلنظرازعمومیهايگزارشاداريهايگزارش- 10- 1

چهاداريهايگزارشتنظیمهزینه.کنندمیارایهباالترمقاماتبهوتهیهسازمانهاکارکنانمعموالًرااداريهايگزارشتهیهبایدواستسنگینبسیاردقتیبیازناشیضایعاتوگزارشها، حجمنسخهدادتعنظرازچهووقتنظراز

.دادعادتکاردردقتوجوییصرفهبهراگزارشکنندگاندرگزارشتهیهعلتواستگزارشثبتشمارهوتاریخداراينامهآنواستهمراهنامهیکبااداريهايگزارشغالباً.استشدهذکرآن:شاملاداريهايرشگزانامهاي ماهانه ساالنه ترازدورههايگزارش- -1-10- 1پیشنهاديگزارش-1-10- 2سازمانکارهايپیشرفتبهمربوطآماريگزارش- 1-10- 3)سازمانامروزودیروزموقعیتتحلیلوتجزیه(وضعیتگزارش-1-10- 4بازرگانیهايگزارش- 10- 2

:استزیراقسامشاملوشودمیتنظیمصنعتیوبازرگانیتجاري،سازمانهايوشرکتهادرتنهاهاگزارشگونهاینمالیهايگزارش- 2-10- 1ساالنههايگزارش- 2-10- 2)مجلسصورت(جلساتهايگزارش- 2-10- 3اجراییهايگزارش- 10- 3

٤٠

درعملیاتاجراينحوهآنهادروشودمیتنظیماجراییسرپرستانیاداخلیمدیرانسويازمعموالًهاگزارشاین.گرددمیتشریحمربوطبخشهايیابخش

ادواريیاايدورههايگزارش- 10- 4فقطاینجادرو)مدتودورهلحاظازگزارشانواعبخشدر(شدهدادهتوضیحمختصراًقبالًهاگزارشاینمورددر

ازتوجهیقابلمیزانبهراخوداعتباروارزشآیددرمعینفرمبه صورتهاگزارشنوعایناگرکهشودمیمتذکرخواهدبردارينسخهوبه رونویسیراخودجاياستگزارشابرازازکهکندوکاووتفحصتحقیق،زیراداد،خواهددست

.دادمخصوصهايگزارش- 10- 5

ویژهمأموریتیاخالصبررسییکاداري،یاآموزشیعلمی،مأموریتیکمعین،همطالعیکانجامازپسهاگزارشاینونیستمشخصآنزمانمعموالًوگرددمیارایهوتهیهمأمورتوسطمی شود،دادهکسیبهسازمانسويازکهاي.نداردمخصوصفرم

)ساده(عاديهايگزارش- 10- 6مستقیمرؤسايبرايکهاستاداريسادههايگزارششاملگویند،مینیزتوضیحیگزارشآنبهکههاگزارشاین

.شودمیطرحآندرايمسألههمگاهیواستبیان حقایقوموضوعشاملمعموالًوشودمیتهیهتشریفاتییارسمیهايگزارش- 10- 7عنوانتحتمدتودورهلحاظاززارشگانواعبخشدر(.شدهدادهتوضیحمختصراًقبالًهمهاگزارشاینمورددر

بهتوانمیاطمینانباگرددتهیهتحقیقودقتبااگرهاگزارشگونهکه اینشودمیمتذکرفقطو)بلندهايگزارش.کرداستنادآنها

انشاییهايگزارش- 10- 8بررسیخزان،وبهارتوصیفمانند.دشومینوشتهانشایییاادبیمتنیکصورتبهوداردتوصیفیجنبههاگزارشاین

... .ونویسندهیکآثارنقدومختلطهايگزارش- 10- 9میاستفاده)غیرهوفرمولمنحنی،جدولیاآمار(علمیمعیارهايازمعمولیمتنبرعالوهمختلط،هايگزارشدر

.کنند)طوالنی(مبسوطهايگزارش-10-10جنگگزارشمانندرسد،میصفحههزارسیحدودبهگاهیآنمطالبوداردزیاديحجمواندازههاگزارشنوعاین

.گرددمیبالغصفحه28400بهکهویتنامفرديگزارش-11-10.نامندمیفرديگزارشراآنباشدنفریکگزارشنویسندهوکنندهتهیهاگر)کوتاهگزارش(خالصهگزارش-12-10برگیرندهدرکههاییگزارشدارد،تحقیقجنبهکمتروآیدمیدرچاپیفرمهايصورتبهبیشترهاگزارشنوعاین

.شودمیگزارشی محسوبچنیننوعازاست،افرادپروندهخالصهنویسندهفکرصورتایندر.بیایدمتنیامقدمهازپیشتاشودتهیهجداگانهآنازايخالصهکهکندمیایجابگاهی

بانبایدنویسیخالصهنوعاینآورد،میفراهمراگزارشازايشده، خالصهیادموازینطبقوافتدمیکاربهگزارش.کرداشتباهخالصهگزارش

گروهیتحقیقیاگروهیگزارش-13-10

٤١

دربایدحتماًگزارشیچنینکنندگانتنظیمشود،میتنظیموتهیهبیشتریانفردوتوسطدستاینازهاییگزارشبخشاینهمهمجموع،درکهاستبدیهیوکندتنظیمراگزارشبخش ازیکتنهافرديهرکهباشندواردوبصیرکار.گروه داردسرپرستومدیریتبهکاملبستگیگزارشیچنینانجام.باشندهماهنگهمبابایدها

یازدهمفصلموضوعحسببرگزارشانواع

:ازعبارتندموضوعحسببرهاگزارشتوضیحیهايگزارش- الفتحلیلیهايگزارش-بارزشیابیهايگزارش-ت

هاگزارشارایهشکل:شودمیارایهزیرهايشکلدرمذکورهايگزارشازیکهرمختصرشکل-مبسوطنیمهشکل-مبسوطشکل-توضیحیگزارش-1

گزارشنوعاین.کندتشریحصفحهچندیایکدررامطالبییامطلبوباشدداشتهتوضیحیجنبهگزارش،استممکن).استگوناگونمراحلواجزاءنداشتنوبودن گزارشسادهمختصر،ازمنظور(.گنجدمیمختصرفرمدر

حقایقبیانشاملتنهاتوضیحی،گزارشموضوعصورتایندرندارد،ايمسألهواستسادهتوضیح،یاشرحاینگاهی:رتیبتبدین.بودخواهد

.موضوع-.شودمیحقایقبیانشاملتنهاکهمتن،-

متنمعموالً.باشد)گزارشمحتواي(امرحقایقیعنیگزارشمتنکنندهتأییدبایدگزارش،موضوعگفتیم،چنانکه:داردقسمتسهتوضیحیگزارش

مقدمه- 1●امرحقایق- 2●نتیجهیاپیشنهاد- 3●

نتیجهیاپیشنهادوامرحقایقشاملتنهاونداردمقدمهبهنیازيکهاستچنانضیحیتوهايگزارشازبرخیطبیعت.است

٭٭٭بهوباشدنیزمسألهکنندهبیاننحويبهبایدموضوعروایناز.استمطرحنیزايمسألهتوضیحیشهايگزاردرگاهی

.امرحقایقومسألهازاستبلکه تلفیقینیست،سادهدیگرموضوع،بهتر،عبارتگزارشمحتوايیاامرحقایقبیانو)مسألهتوضیح(مسألهصورتشاملصورتایندرتوضیحیگزارشموضوعپس

:ترتیببدین.بودخواهدموضوع-)مسألهوگزارشمحتوايازتلفیقی(

٤٢

:استزیربخشهايشاملکهمتن،-حقایقبیان- 1مقصودیامسألهتوضیح- 2نتیجهیاپیشنهاد- 3

ایندرکههاییمسألهمعموالً.باشندنداشتهیاباشندداشتهمقدمهاستممکننیزتوضیحیهايگزارشازدستهاینکنندهتهیهشخصونداردارزشیابییازیادتحلیلبهنیازيواستشود سادهمیمطرحتوضیحیهايگزارشازدسته

.استمقصود همراهیامسألهتوضیحباامرحقایقغالباً.برآیدمسألهحلعهدهازتواندمیخوبی،بهگزارشتوضیح-

واولنوعازهستند،امرحقایقشاملوسادهغالباًکهساالنهوماهانههايگزارشواطالعیتوضیحی،هايگزارش.شودمیمحسوبدومنوعازداردمختصرو استداللبررسیبهنیازکهتوضیحیهايگزارش.گنجدمیمختصرفرمدرتوضیحیهايگزارششد،گفتهچنانکه

موضوعبامسألهتلفیقچگونگیگزارشعنوانموضوع،ومسألهترکیبی،صورت.شودتلفیقموضوعبابایدباشد،آمدهايمسألهتوضیحیگزارشدرهرگاه

.دهدمیتشکیلرا:کردتلفیقموضوعبارامسألهتوانمیصورتچهاربه)خبريجمله(امرحقیقت.1پرسش.2مصدريعبارت.3)احتیاج(نیاز.4

هنروذوق.بودخواهدصورتترینمناسبوبهترینطبیعتاًکهپذیردمیراصورتچهارازیکیتنهاگزارشهرطبیعتبهترینوترینمناسبگزینشدرمهمیعاملگزارش،محتوايوو مشکللهمسأبراواحاطهوگزارشکنندهتنظیم.شودمیمحسوبشدهیادصورتهايازصورت

چونیـول.شودمینوشتهخبريجملهشکلبهکهاستامرحقیقت،موضوعومسألهتلفیقبرايصورتهابهترینغالباًدارند،مصدريشکلهاگزارشموضوع95%

.نیستدرستزیردالیلبهپنداراینآنکهحالوباشدداشتهمصدريصورتبایدحتماًموضوعکنند،میرتصوغالباًبهسال،دهاینخاللدر.کندمیادارهراواحديوداردمفیدتجربهسالدهکههستسرپرستیاداريسازمانیکدر

راهخواهدمیاکنون.باشدداشتهتازگیهمسازمانمدیربرايحتیاستکه ممکناستکردهبرخوردمشکالتیومسائلشرحمحدودهدرکهآنجاتا-سرپرستیچنیناز.شودحلمسائلومشکالتآنکهبدهدپیشنهاديیانمایدارایهحلی

که احتمالبکندايتوصیهیانمایدپیشنهادي.بدهدنشانحلراه.نگذاردزخمالياستخوانرودمیانتظار- اوستوظایفنشانراراهخودازباالترسرپرستیامدیربایدبهکهاوستاین.کندتصویبآنسرپرستوباشدبسیارآنشدنپذیرفته

پذیرفتهوباشدضعیفروشنسوابقآنباسرپرستیچنینتوصیهیاپیشنهاداگر.عرضه نمایدراتصمیمبهترینو،بدهدداشت؟رانتظاآنازبهترتوانمیکسیچهازنشود،

موردایندرگزارشیخواهدمیوداردپیشنهادهاییومشکالتکه- سرپرستیچنینبرايانتخابصورتبهترینپسهرازکهمیکندایجابخویشقلمروبراواحاطهوتجربهچوناست،حقیقت امرصورت- بفرستدخویشرئیسبراي

.کندتوصیهیاهادپیشندقیقترودهدتشخیصبهترراچاهوراهدیگريشخص

٤٣

تحلیلیگزارش- 2بهرامسألهبایدنخست.باشدداشتههاییحلراهیاحلراهاستممکنکهداردوجودايمسألهحتماًگزارشایندر

وکردتحلیلوتجزیهبایدراحلهاراهیاحلراهسپس.باشدکاملبایدصورتمسألهکهشودمیتوصیه.دادتوضیحروشنی.نمودپیشنهادیاتوصیهراحلراهبهتریندقیق،گیريجهنتیازپسواستکوتاهبحثنیستکافیآنتنظیمبراينفریکفکرکهارزشیابیهايگزارشبرخالفتحلیلیهايگزارشدر

نمایدمتنظیوتهیهتواندمینیزتنهاییبهنفریکراهاگزارشاینمفصل استنسبتاً)استنتاج(گیرينتیجهمرحله.افزایدمیگزارشسندیتواعتباربرذیصالح،افرادبانظرتبادلوفکريهمالبتهو

.شودمیاستفادهمبسوطنیمه)فرم(شکلازتحلیلیهايگزارشتنظیمبراي:استزیرترتیببهتحلیلیهايگزارشاجزاي

گزارشبااليعنوان- الف:شماره:به:تاریخ:از

:پیوست:موضوع:شاملگزارشمتن

خالصه- 1مقدمه- 2مسألهتوضیح- 3حقایقبیان- 4)گیرينتیجه(استنتاج- 5پیشنهادیاتوصیه- 6ارزشیابیهايگزارش- 3

استالزمگزارش،ایندرشدهطرحمسائلیامسألهمختلفابعادبررسیمنظوربهآید،میبرگزارشایننامازچنانچهونقدموردنظرهر»مشورتیجلساتاداره«تکنیک اساسبرنظرو تبادلبحثراهازوشودتشکیلمشورتیجلسه

.گردداعالمنهایینتیجهعنوانبهوانتخابنظربهترینوشودسنجیدهیکهرنقصهايومزایایرد،گقراربررسی)استنتاج(گیرينتیجهعنوانبهبررسیوبحثجوهرطبعاًاستگستردهبحثمرحلهچونارزشیابی،هايگزارشدر

.شودمیپیشنهاداجمالبهنهایی:استقبیلاینازشود،میانتخابیابیارزشهايگزارشبرايکهموضوعاتی

گردد؟کنریشهایراناسالمیجمهوريکشورازسواديبیتاکنیمچه-نگاهاماندرسیاسیبازیهايونوساناتازرا» اوپک«اعضاي توسطخامنفتگذاريقیمتجریانتوانمیچگونه-

داشت؟.اقتصاديتحریمبهتوجهباوامروزهانجبحرانیاوضاعدرتورمبامبارزهراههايبررسی-.کارالمللیبینسمیناردرایرانهايتوصیهوپیشنهادهانظرها،ارایه-بایدچه- عالیتحصیالتمزایايازپژوهدانشجوانانبیشترهرچهبرخورداريمنظوربه- عالیآموزشنظامتغییربراي-

کرد؟:ازعبارتندارزشیابیهايگزارشاجزاي.شودمیاستفادهوطمبسشکلازارزشیابی،هايگزارشتنظیمدر

گزارشبااليعنوان- الف

٤٤

:شاملمتن،-بخالصه.1مقدمه.2مسألهتوضیح.3بحث.4استنتاج.5پیشنهادیاتوصیه.6ضمایم.7مآخذومراجعمنابع،.8

دوازدهمفصلسازيخالصه

استگردیدهباعثوپاگیردستمقرراتوقوانینوتشریفاتجودووهاسازمانکارپیچیدگیوتنوعکار ایجابفلسفهانسانی،نیروهايکهجدیدالتأسیسهايسازماندربه خصوص.باشندداشتهفراوانايمشغلهومحدودوقتیمدیرانکه

تواندنمیداريااز وقتغیرساعاتحتیوادارياوقاتکهآنجاتا.استبرابرچندینمشکلندارند،کافیآموزشوتجربهتاکردکمکمدیرانبهبنحويواندیشیدايچارهبایدمشکلحلبراي.بنمایدرامدیرانمحولهامورانجامتکافوي.شودحفظآنانسالمت

بهراالزماطالعاتزمانکمتریندرراحتیبهتواندمیخواننده-ياصلمتنجايبه-هانوشتهخالصهازاستفادهباتصمیواتخاذباسالمتشحفظضمنترتیباینبهوبنمایدراترياستفاده مطلوبشدهآزادوقتازوآوردهدستامنیتالزم،لهايکنترو ایجادنتایجبررسیدرکافیوقتصرفودستوراتصدوردرالزمدقتامور،درمناسبمهاي.نمایدحفظراخودشغلیوکاري:مفهومومعنی

خالصوگزیدهونتیجهپاکیزه،برگزیده،واينوشتهیامطلبشدهکوتاه-منتخببرگزیده،لص،خا:لغتدرخالصه.باشدمیآنساختنروشنوکالمکردنمختصر-کردنملخص-کردنخالصهبه معنیآنمصدرتلخیص،وچیزيیکیاوکتابیکمطالبینترمهمازاستاياینجا نوشتهدرچکیدهواستآمدهنیزچکیدهواژهمقابلدرخالصه

.استشدهتهیهخالصهطوربهکهگزارشیکمتنومقالهمطلباصلبهوجههیچبهبطوریکه.یباشدمشکلترینکوتاهدرمطلباصلبیانجاایندرنمودنخالصهازمنظوروقوانین- وظایفباارتباطدرهايمقاله-هانامه- هاطرح-هاگزارشخالصه نمودناداري،اصطالحدر.نیایدواردايخدشه

هترینکوتادربطوریکهعالی سازمانمقاماتکلیمطالعهبراينمودنآمادهو......... وهابخشنامهوهانامهآئین-مقرراتوارجاعیاواقدامبهنسبتبتوانندسهولتبهوداشتهدریافتراتهادرخواسومهمهايپیاماطالعات،ممکن،زمان

ترتیباینبه.نمایندمشخصخودسرپرستیتحتسازماندرراآناجراينحوهیاونمودهاتخاذ تصمیمآنهااسخپامورسایریاومدیریتاصلیوظایفصرفاند،بدست آوردهراهاینازکهرازمانیووقتکهبودخواهندقادرمدیران.بنمایند

:گفتتوانمیيبندجمعیکدرچکیدهیاوخالصهتعریفدریاومهممطالبتمامفشردهشاملاستممکنکهنوشتهیکازصحیحو}مفید{ودقیقاستايخالصهچکیده«

.»باشدآنمحتوايازفهرستییاویژههايقسمتفشرده

٤٥

:تلخیصهدفوفایدهوقتیکه-سازمانبااليهايدهرمدیرانومسئوالنبهمعاضدتبمنظوراداريهاينوشتهسایروگزارشکردنخالصهتمرکزوسرعتبااداريهاينوشتهخالصهمطالعهباتوانندمیآنها.شودانجام می-دارندفراوانايمشغلهومحدودبابدرراحتیبهودریافت نمودهراخودسرپرستیتحتحوزهبهمربوطامورسایروهادرخواستواطالعاتبیشتر.نمایدگیريتصمیمآنهاکاربريیاواجراءیااقدام

تصمیمدرارزندهنقشیکهمهماستامريمطالبسازيخالصهمسئلهشود،مینمودارمالحظهدرکههمانطوربنابراین.داردسازمانوسالمت مدیرنیزومدیریتاعمالوگیري

تلخیصمراحلمؤثرومطلوبکارحاصلآنبراساسکارانجاموتنداشملحوظباکهاستالزممراحلیطیتلخیص،علمیانجامبراي

عبارتندباشد؛مفیدوراهنماتواندمیسازيخالصهانواعبیشتردرورفتاشاره خواهدآنبهذیالًکهمراحلی.بودخواهد:ازتلخیصوشناسایی-برداريیادداشتومطالعه-خالصهسازيآماده-

استفادهشناختبخصوص.شودمیمشخصنظرموردمتننمودنخالصهازفهد)تلخیصوشناسایی(اولمرحلهدروگرفتهکمک- چگونهچرا،چه،کجا،کی،که،-عواملازنوشتهبراي شناخت.استدانستهمهمبسیارراخالصهازکننده

.استدادهقرارپایهواساسدقیقوهماهنگبطورکارانجامبرايراآنهادرموردایندررانوشتهارکانواجزاءشناساییوکردهصحبتمطالعهبهراجع)برداريیادداشتومطالعه(دوممرحلهدر

.استداشتهبیانرااصولیبردارينحوه یادداشتبعداًواستدادهقرارکاررأسبطورربرديکابصورترااقدامنحوهاست،دومواولمراحلکارحاصلحقیقتدرکه)خالصهسازيآماده(سوممرحلهباهمراهفرمنمونهچندونمودهتوصیهرافرمازاستفادهفصلانتهاي ایندر.کندمیبیانوارفهرستوخالصه

.نمایدمیارایهراآنازاستفادهدستورالعمل

٤٦

:ابعادواندازهمیلیمتر148*150:اندازه کاغذ -123* 85: کادر داخلی فرم-:کاربرد

.باشدبزرگقطعصفحهدوتایکبینآنمطالبکهسادههاينوشتهسایروگزارشتلخیصبراي-.نموداستفاده9و8و7مواردباستثناء2فرمتکمیلواستفادهنحوهازتوانمی-

٤٧

:ابعادواندازهمیلیمتر210* 148: اندازه کاغذ-میلیمتر180* 128: کادر داخلی-

2شمارهفرممشخصات:فرمنامهانوشتهسایروگزارشتلخیصفرم-

:کاربرد.باشدبزرگصفحهچهارتایکبینآنمطالبکههایینوشتهسایروجلسه،صورتنامه،گزارش،نمودنخالصهبراي-

:تکمیلواستفادهنحوه.شودمیمشخص.....وجلسه،صورتنامه،گزارش،:ازاعمنوشتهنوعقسمتایندر- 1.استتلخیصموردنوشتهتاریخوشمارهمخصوصقسمتاین- 2.شودمیقیدنوشتهوصولتاریخجاایندر- 3.شودمینوشتهکنندهارسالشخصیاوواحدیاسازماننامقسمتایندر- 4.شودمینوشتهوياجتماعیعنوانیاوسازمانیسمتوکنندهامضاءخانوادگینامونام- 5.شودمیقیدوتنظیماولویتاساسبرمطالبخالصه- 6هرحالتایندر.شودمیضمیمهومشخصسوابقدارد،سابقهچنانچهوشودمیزدهعالمتسابقه،عدمصورتدر- 7ضمیمهسوابقوداردبقهسا-محلدو

ومقرراتوقوانیننمودنضمیمهبهنیازامانداشتسابقهادارهدرتلخیصموردنوشتهچنانچه.شودمیزدهعالمت- شدتهیهنیازموردمدركبود،ویژهسنديیا

٤٨

.یشودمزدهعالمتشدضمیمهسوابقمحلدرو.شودمینوشتهجانایدرمهمهايیادآوريوالزموضروريتوضیحات- 8.یشودمنوشتهقبلیکنندهاقدامنام- 9

.شودمینوشتهکنندهتلخیصسمتونامقسمتایندر-10.باشدمیتاریخوامضاءمخصوصقسمتاین-11

3شمارهفرممشخصات:فرمناممفصلوتحقیقاتیهايگزارشتلخیصفرم-

:کاربردهايطرحنمودنخالصهبرايتوانمیتغییرجزئیبافرمایناز(مفصلویقاتیتحقهايگزارشنمودنخالصهبراي

.گیردمیقراراستفادهمورد)استفاده نمودنیزمقاالتمچنینهومفصلوتشریحی:ابعادواندازهA4: اندازه کاغذ-میلیمتر 261* 180: کادر داخل فرم-:فرمتکمیلواستفادهنحوه

.شودمینوشتهقسمتایندرگزارشعنوان.1.گرددمیقیدگزارشتاریخوشماره.2.شودمینوشتهدفتربهگزارشوصولتاریخ.3

٤٩

.گرددمیقیداست،گرفتهعهدهبرراآنتهیهکهواحدينامیاوکنندگانتهیهیاکنندهتهیه.4.شودمینوشتهحادثهوقوعتاریخیاوتنظیمتاریختهیه،تاریخ.5.گرددمیقید......وگزارشتهیهازهدفاست،چیزچهدربارهگزارش:گزارشموضوع.6ضروريتوضیحاتدرباشد،ضمیمهشیئیچنانچهشدهقیدضمیمهصفحاتوگزارشاصلیصفحاتتعداداینجادر.7

.شودمینوشته.شودمینوشتهفصلهرتحتدراولویتبراساسیهابندتقسیمسایریاوهافصلبخشها،تفکیکبهگزارشخالصه.8تصویبقانون،ماده:ماننددیگريسوابقبهنیازچنانچه.شودمیضمیمهقبلیسوابقشود،میمشخصسابقهموضوع.9

باشد،میخاصمصوبهونامهآییننامه،.شودمیزدهعالمتخودجايدروگرددمیضمیمهوتهیهکهمطالبیخالصهبرعالوهکهنمایدمیایجابهاگزارشازبرخیدر.شودمیارایهاستالزمکهدیگريتوضیحات.10کهگرددتوصیهمدیربهو)شدهبرجستهمخصوصقلمباآیدمیمهمنظربهمواردي کهسایر(شدهمشخصمتندر

.شودمیدادهتوضیحقسمتایندرمراتبنماید؛مطالعهعنداللزوم.شودمینوشتهکنندهتلخیصسمتونامجاایندر.11.استتاریخوامضاءمخصوصقسمتاین.12