niet

tem

isse

n

JungletochtBij de viering van tien jaar natuurontwikke-ling IJsselmeer is in de Diemer Vijfhoek eenjungletocht uitgezet. De tocht van drie kilo-meter begint bij de Zeehoeve aan de Over-diemerweg in Diemen. Daar is het boekjeOntdek de natuur aan het IJsselmeer gratis tekrijgen. Laarzen mee voor de jungletocht!

www.staatsbosbeheer.nl

StedelijkZondag is er in het Stedelijk Museum eenkinderworkshop van fotograaf JohannesSchwartz. Kinderen kunnen hun favorietespullen meenemen en met Schwartz vastleg-gen in een zelfgemaakt kunsttijdschrift. Vanzes tot en met twaalf jaar, vanaf kwart voortwee. Wel aanmelden!

www.stedelijkmuseum.nl

Goede rekenaar krijgtThuis of in de klas online schoolwerk oefenen,zo leuk dat het bijna spelen wordt. TweeAmsterdamse pioniers maken het mogelijk.

MARIEKE MONDEN

‘Binnen vijf tot tienjaar heeft iedereeneen iPad of laptop inde klas.” Voor eenwetenschapper

voorspelt Han van der Maas stellig.“De digitalisering van de schriftjesis zo aantrekkelijk. Kinderen kun-nen werken op hun eigen niveau endocenten zijn geen tijd meer kwijtaan nakijken.”

Van der Maas is hoogleraar Psy-chologische Methodenleer aan deUniversiteit van Amsterdam. Vijf

jaar geleden bedacht hij met zijnvakgroep een nieuwe techniek ominformatie te verzamelen over demanier waarop kinderen leren reke-nen. Kinderen en leerkrachten ble-ken het verrassend leuk te vinden.

Het programma is inmiddels eenhit op basisscholen. In Rekentuinkunnen kinderen via internet som-men oefenen. Om ze aan de gang tehouden, biedt het programma belo-ningen. Van der Maas had daarbijde Tamagotchi voor ogen, het Ja-panse computerei dat kinderen di-gitaal moeten verzorgen. Zonderaandacht sterft het dier.

In Rekentuin maken kinderen hunsommen in een computeromgevingdie eruit ziet als een tuin. Wie goedeantwoorden geeft, ziet plantengroeien. Wie vergeet te oefenen,krijgt verdorde planten. Ook verdie-nen de rekenaars virtuele munten.Daarmee kopen ze vaantjes, me-dailles en bekers voor hun virtueleprijzenkast. Prijzen winnen kinde-ren door veel te spelen, onafhanke-lijk van hun niveau. Zo kunnen ookzwakke rekenaars een mooie prij-zenkast bouwen.

Behalve voor scholen, is het pro-gramma inmiddels ook beschik-baar voor thuis. Af en toe verschij-nen taaloefeningen in de tuin. Bin-nen enkele maanden moet dat lei-den tot evenknie Taalzee, waar kin-deren zaken als spelling, woordbe-grip en grammatica oefenen. Ookwordt gewerkt aan video-instruc-ties voor Rekentuin en Taalzee.

Na vier jaar gebruiken ongeveer300 scholen Rekentuin, met 2000 in-dividuele gebruikers zijn er nu in to-taal 35.000 kinderen actief. Het be-drijfje Oefenweb, waarvan Van derMaas en de Universiteit van Amster-dam eigenaars zijn, is onlangs netals andere UvA-medewerkers in deoude Diamantbeurs aan het Wees-perplein getrokken.

Rekentuin biedt de schat aan datawaarop Van der Maas had gehoopt.Doordat kinderen het jaren achter-een spelen, kunnen rekenprestaties

op langere termijn worden gevolgd.Een goudmijntje aan informatie.

Van der Maas kan zien hoe kinde-ren rekenen, welke fouten vaakworden gemaakt en wat de natuur-lijke volgorde is waarin kinderen le-ren. “Zo blijkt 50+50 een veel mak-kelijkere som voor kinderen dan7+8,” zegt Van der Maas. “Maar indie volgorde leren ze het op schoolniet.” Voorwaarde voor het weten-schappelijk succes is dat kinderenblijven meedoen en begeleidersgeen sommen voorzeggen. Weten-schappers van elders geloven erinen hebben inmiddels belangstel-ling getoond.

Het computerprogramma bepaaltaan de hand van de antwoorden ofde sommen moeilijker of makkelij-ker moeten. De technologie daar-voor is ontleend aan het Elo-ratingsysteem, dat in het schaken wordtgebruikt om op basis van gespeeldepartijen de sterkte van een speler teberekenen. Rekentuin is zelfs in hethbo bruikbaar – al is het de vraaghoe erg studenten het vinden alshun tuin verdort. Af en toe doet Vander Maas zelf ook wat sommen:“Dat is echt topsport.”

Leerkrachten, ouders en weten-schappers krijgen achter de scher-men een analyse van de resultaten.Van der Maas kijkt graag naar de tel-lers die voortdurend aangeven dater kinderen aan het rekenen zijn:“We zien dat 25-30 procent van deschoolgebruikers Rekentuin buitende schooltijden gebruikt. En er zijnkinderen die op oudejaarsavondnog inloggen. Ik blijf mij verbazenals ik naar die gegevens kijk.”

Met een vast bedrag van twintigeuro administratiekosten en tweeeuro veertig per gebruiker is Reken-

tuin nog geen cash cow. Squla, hetonline oefenprogramma van het be-drijfje Futurewhiz is met vijftiendui-zend gebruikers die ieder zo’n tach-tig euro per jaar betalen ook noggeen binnenloper. De medewerkerszitten vooralsnog samengepakt ineen bedrijfsverzamelgebouw inOost.

Oprichter André Haardt bedachthet programma toen hij bij een edu-catieve uitgever werkte. Zijn kinde-

PS6 kind DONDERDAG 15 SEPTEMBER 2011

‘Een kwart van de schoolgebruikersoefent thuis. Ze loggen zelfs opoudejaarsavond nog in’

Rekentuin van Oefenweb.

Aan de slag op Squla.Kinderen van de bovenbouw van de 16e

planten in zijn rekentuin

OorkaanDe Philharmonie in Haarlem staat zondagopen voor het kindermuziekfestival Oorkaanop komst. Ouders en kinderen krijgen voor-proefjes van de nieuwe voorstellingen vanOorkaan te zien. Toegang vijf euro. Ookwordt om vier uur het nieuwe muzikale com-puterspel Oorkania gelanceerd.

www.oorkaan.nl

RingetjeDe kaarten voor Ringetje – Der Ring des Ni-belungen voor kinderen – in het Muziekthea-ter gaan snel. Reserveer nu. Het stuk wordt25 september opgevoerd, is geschikt voorkinderen vanaf zes jaar en wordt geregis-seerd door Lotte de Beer. De voorstellingduurt honderd minuten.

www.dno.nl

PS7kindDONDERDAG 15 SEPTEMBER 2011

ren omarmden internet, maar tege-lijkertijd zag hij de digitalisering teweinig terug bij uitgevers. Haardtzegde zijn baan op en begon aan hetondernemersavontuur.

Bij Squla oefenen de kinderen les-stof die aansluit bij de groepen viertot en met acht en de brugklas in eenquizvorm. Het programma ziet erflitsend uit, met mooie site en dui-delijke vragen. Op elke vraag –veel-al met foto – volgt een uitgebreidantwoord.

Kinderen kunnen per jaar ver-schillende levels doorlopen en hunscores op de verschillende onderde-len proberen te verbeteren, net alsbij populaire games zoals AngryBirds.

De site is inmiddels anderhalf jaar

online. Haardt mikt op honderddui-zend gebruikers. Hoewel er ook eenpakket voor scholen is, zijn oudersde voornaamste doelgroep. Dietachtig euro (op het moment zestigeuro) per kind zal hen niet tegen-houden, zegt Haardt: “De prijs isvergelijkbaar met een Donald Duck-abonnement of een spelletje voor deNintendo DS.”

Investeerders geloven ook in Squ-la: Haardt heeft de middelen omrond het Jeugdjournaal te adverte-ren. Leerkrachten worden aange-moedigd hun leerlingen op Squla tewijzen. Haardt: “Een merk opbou-wen kost geld. We geloven dat diteen wezenlijke behoefte vervult,maar als ouders het niet kennen,kunnen ze het ook niet kopen.” Aan

een app voor iPad wordt gewerkt.Haardt heeft toetsinstituut Cito als

partner gestrikt, zodat kinderenkunnen oefenen met vragen diedoor Cito zijn gemaakt. Het is eenbelangrijke troef die hem een voor-sprong geeft op andere oefenpro-gramma’s. Toch haast hij zich tezeggen dat Squla geen Citotrainer is.“Kinderen krijgen geen oefentoets,maar leren via de quiz omgaan metvragen in een vorm zoals Cito die

maakt. Kinderen hebben bijvoor-beeld niet altijd ervaring met multi-ple choice. Dat ze dat oefenen steltouders gerust.”

Net als Rekentuin wekt Squla metbeloningen die kinderen stimulerenhet programma te blijven gebrui-ken. Kinderen krijgen punten waar-mee ze prijzen verdienen. Die pun-ten krijgen ze ook als ze slecht sco-ren, maar dan moet er wel vakerworden geoefend. Ook met het be-

kijken van uitlegfilmpjes zijn pun-ten te winnen. Wie op zijn verjaar-dag speelt, krijgt een virtuele slag-roomtaart voor in de prijzenkast.

Anders dan bij Rekentuin kunnenvrienden ook online tegen elkaarspelen en elkaars punten bekijken.Wie zijn best doet, kan om de paarmaanden waardebonnen voor eenspeelgoedzaak of tijdschrift win-nen. Is dat niet naar, als vriendenmeekijken? “Het motiveert als zezien dat anderen ook spelen,” aldusHaardt. “En vrienden zien geen rap-portcijfers of gemiddeldes, alleenhet aantal punten. Met veel oefenenhaal je veel punten, daar hoef je niethoog voor te scoren.”

Bij Squla en Rekentuin krijgen ou-ders een overzicht van de resultatenvan hun kind. Rapporten kunnenbij Squla wekelijks per mail wordenverzonden. Haardt is niet bang dathij ouders een stok in handen geeftom kinderen te dwingen tot meerhuiswerk dan de school nodigvindt. “Dat zijn niet de geluiden diewij krijgen. Kinderen kunnen viaSqula ook de stof oefenen die deleerkracht vraagt. We maken het oe-fenen juist leuker.”

Instructiefilmpjes via het internet,spelenderwijs oefenen; nog even ende leerkracht kan wel inpakken.Maar daar geloven de bedenkersvan Squla en Rekentuin helemaalniets van. Haardt ziet nog steeds deleerkrachten voor zich die hem bij-zondere dingen wisten uit te leggen.“Ik denk dat de leerkracht de be-langrijkste factor is.”

Hij noemt het wel een voordeel dathet routinematig oefenen en hettijdrovend invullen van leerling-volgsystemen met computerpro-gramma’s voor een deel kunnenworden geautomatiseerd. Van derMaas denkt dat leerkrachten metbehulp van software meer lesstof opmaat kunnen bieden: “De verschil-len die wij binnen klassen zien, zijngigantisch. Het rekenonderwijsmoet anders, individueler. Daar zijnwij onderdeel van.”

Montessorischool in Zuidoost werken elke dag zelfstandig aan een hoofdrekenmethode die is opgezet als een computerspel: Rekentuin. FOTO DINGENA MOL

Wie op zijn verjaardag speelt,krijgt een virtuele slagroomtaartvoor in de prijzenkast