ÁÀßÍ-ªËÃÈÉ ÀÉÌÃÈÉÍ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÝËÒÝÑbayan-olgii.gov.mn/uploads/Aj_Yildber_barilga_uilchilgee_2013 on.pdf“Àæ ¿éëäâýð, áàðèëãà,

“Àæ ¿éëäâýð, áàðèëãà, ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàð”судалгаа 2013 он

1

ÁÀßÍ-ªËÃÈÉ ÀÉÌÃÈÉÍ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÝËÒÝÑ

ÁÀßÍ-ªËÃÈÉ ÀÉÌÃÈÉÍ

ÀÆ ¯ÉËÄÂÝÐ, ÁÀÐÈËÃÀ

¯ÉË×ÈËÃÝÝÍÈÉ ÑÀËÁÀÐ

/2013 îí/

ªëãèé õîò 2014 îí


2

АГУУЛГА

1.Оршил ..............................4

2 Аймгийн аж үйлдвэр барилгын салбарын үүсэл хөгжил ........................5

3. Аймагт бүртгэлтэй ААНэгжийн тоо ...............................6

4.Сүүлийн жилүүдэд аж үйлдвэр,барилга үйлчилгээний салбарт

гарч байгаа онцлог өөрчлөлт ...............7

5.Аж үйлдвэрийн салбарын нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт ...............89

6. Аж үйлдвэрийн салбарын нийт бүтээгдэхүүн борлуулалт ..................10

7.Аж үйлдвэрийн салбарын ДНБдээ эзлэх хувь . .....................1112

8.Аймгийн газар зүйн байршил зах зээлд ойр эсэх .......................1213

9.Аймгийн дэд бүтцийн хөгжил .............................1314

10. Гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт ..................................15

11.Аж үйлдвэрийн салбарт ажиллагсдын хувь ..................16

12.Барилгын салбарын ДНБндээ эзлэх хувь ....................17

13.Худалдааны салбарын ДНБдээ эзлэх хувь .....................18

14.Барилга угсралт, их засварын ажил ....................20

15.Худалдааны хөдөлмөрийн бүтээмж .....................22

16.Тээврийн салбарын тээсэн ачаа, зорчигч эргэлт ......................23

17.Холбоо үйлчилгээний орлого телефон цэгийн тоо ......................24

18.Дүгнэлт ..............................27

19.Хавсралт ..........................28

__________ о О о __________


3

Танилцуулгыг хянан, тохиосон: Х.Бахыт

Танилцуулгыг нэгтгэн боловсруулсан: М.Дина

Санал хүсэлт байвал доорх хаягаар холбоо барина уу.

БаянӨлгий аймгийн Статистикийн хэлтэс Засаг даргын тамгын газрын байр

Еmail: bayan[email protected]

Утас: 70422432 ,70422322

Интернет хаяг: //www.bayanulgii.nso.mn

БаянӨлгий аймгийн Статистикийн хэлтэс Өлгий хот, 2014 оны 5р сар


4

ОРШИЛ

Манай аймгийн аж үйлдвэрийн салбарын өнөөгийн байдалд дүгнэлт хийж цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг боловсруулах ,төлөвлөхөд энэхүү танилцуулга,судалгааны материал суурь мэдээлэл болно гэдэгт итгэж байна. Аж үйлдвэрийн салбарын үйл ажиллагаа нь бусад хүчин зүйлээс илүүтэйгээр хүн амын хэрэглээ, дэд бүтцийн хөгжил, ашигт малтмалын нөөц зэргээс илүү хамааралтай юм.Гэхдээ уул уурхайн салбар нь байгалийн байршил, түүний нөөц бололцоо,т ехник технологийн байдлаас илүү шалтгаална гэж үзэж байна.Дэлхийн улс орнуудын нэгэн адил манай улсын эдийн засгийн хөгжилд аж үйлдвэрийн салбар нь ихээхэн чухал байр эзэлдэг салбаруудын нэг юм. Аж үйлдвэрийн салбарын эдийн засгийн үзүүлэлтүүд аж ахуйн нэгж байгууллагуудын ажиллагчид, зардал, бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт биет хэмжээ, нийн дүнгээр, бүтээгдэхүүний борлуулалт, үндсэн хөрөнгө болон санхүүгийн байдлыг харуулсан үзүүлэлтүүдийг оруулдаг. Тэдгээр үзүүлэлтүүдийг гаргах мэдээллийн эх сурвалж нь үйлдвэрийн газруудын сар улирал, тухайн болон өмнөх жилийн тайлан ,тооллого судалгааны гол эх үүсвэр болгон ашиглаж байна.

Аж үйлдвэрийн салбарын аж ахуйн нэгжүүдийг эдийн засгийн үйл ажиллагаагаар ангилахдаа НҮБийн эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбарын стандарт ангилалыг 1997 оноос эхлэн мөрдөж байна. Хэд хэдэн төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж ,ажил үйлчилгээ эрхэлдэг нэгжийг тэдгээрийн дотор мэдэгдэхүйц өндөр хувийн жинтэй бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээг нь үндсэн салбарт оруулдаг. Энэхүү танилцуулгад аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний индексийг зэрэгцүүлэх үнээр тооцоход эдгээр нэр төрлийн бүтээгдэхүүний биет хэмжээний өөрчлөлтийг ашиглаж байна. Сар бүр аж үйлдвэрийн салбарын гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүнийг хамруулан судалдаг.

Салбарын бүтцээр анхдагч салбар буюу аж үйлдвэрийн салбар үүний дотор уул уурхайн олборлох аж үйлдвэрийн салбар дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 0.6 хувийг, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар нь 3.1 хувийг, цахилгаан эрчим хүчний салбар 1.9 хувийг тус тус эзэлж байна.Аж үйлдвэрийн салбарын үүний дотор боловсруулах салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний дүндээ эзлэх хувь нь жилээс жилд өссөн хандалагтай байна.Үүний гол шалтгаан нь Шинэчлэлийн Засгийн Газрын баримталж байгаа бодлогын хүрээнд аймаг хөгжүүлэх сан болон сум хөгжүүлэх сангаас хөдөлмөр эрхлэгчдэд хөнгөлөлтэй нөхцөлөөр зээл олгож байгаа явдал нь жижиг дунд үйлдвэр хөгжих таатай нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа явдал юм.Үүний хүрээнд талх нарийн боовны үйлдвэр, барилгын материалын үйлдвэр /хөөцөнсөр, барилгын хаалга цонх, тоосго, пено болон цементен блок/ оёдол, гар урлалын үйлдвэрүүд олноороо бий болж байна.


5

АЙМГИЙН АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ САЛБАРЫН ҮҮСЭЛ

ХӨГЖИЛ

БаянӨлгий аймаг 1940 оны 8р сард Улсын бага хурлын шийдвэрээр 10 сум 71 баг , 7063 өрх, 33.3 мянган хүн, 847.9 мянган толгой малтайгаар анх байгуулагдсан юм.1991 оноос нийгэм бүхэлдээ өөрчлөгдөн улс орон зах зээлийн эдийн засгийн харилцаанд шилжиж бүх салбарын төрийн өмч хувьчлагдан хувьд шилжснээр ихэнхи салбаруудад хувийн хэвшлийн оролцоо нэмэгдэж жижиг дунд үйлдвэрүүд шинээр байгуулагдан үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Тус аймагт 1940 онд аж үйлдвэрлэлийн салбар болох гар үйлдвэрийн хоршооллын артелууд үндсэн 3 цехтэй/зөөлөн оёдол, гутал, модон эдлэл, /жилд 200.0 мянган төгрөгний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг байсан бол ноос угаах төмөр бетон эдлэл хийх, эрчим хүч, гаргах нүүрс олборлох, мод боловсруулах ахуйн үйлчилгээ болон хүнсний үйлдвэрлэлийн салбар зэрэг аж үйлдвэрлэлийн салбар үүсэн хөгжсөн анхны жилдээ 98.3 мянган төгрөгний аж үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байжээ. Өнөөдөр тус аймаг 7445.0 сая төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж аймаг байгуулагдсаны анхны онтой харьцуулахад 30 дахин өссөн байна. 1940 онд Ховд аймгаас өрх тусгаарлан бие даасан аймаг болсноор аймгийн төвийг хөгжүүлэх жил жилийн төлөвлөгөөг боловсруулан барилгын ажлыг эрчимтэй хийж эхэлсэн юм.

Хамгийн түрүүнд аймаг сумдын төвүүдэд сургууль, дотуур байр, хүн эмнэлэг, мал эмнэлэгийг улсаас анхааран олноор барьж ард түмний хүртэл болгосон юм.Тус аймагт Сайд нарын зөвлөлийн 1959 оны 1р сарын 16нд №12дугаар тогтоолоор Барилгын анги 330 хүнтэй зохион байгуулагдан 11 машин техник , 2 хөрөө рамтай барилгын ажлыг эхэлсэн.1961 онд Сайд нарын зөвлөлийн 6р сарын 19ний 21 дүгээр тогтоолоор “Барилгын контор”болж инженер техникийн ажилтны тоо өсөж 29 авто машин, кран, тоосгоны пресс, уулын трактор, модны хөрөөг шинэчлэн тоноглосон нь барилгын салбарт хүнд механизм ашиглан ажлын бүтээмжийг дээшлүүлэхэд түлхэц болсон юм.Тухайн үеийн ханшаар 4.2 сая төгрөгний барилга угсралтын ажил, 0.8 сая төгрөгний барилгын материалыг орон нутагт үйлдвэрлэж эхэлсэн байна.Манай аймгийн барилгын байгууллагын үүсч хөгжсөн түүх нь ТТБ4Рр трестийн түүхтэй салшгүй холбоотой.1972 оны 1р сарын 28ны сайд нарын зөвлөлийн тогтоолоор Барилгын конторыг ТТБ4р трест болгосноор тэрбээр 1400 гаруй ажилтан ,ажилчинтай болж жилд 40.0 48.0 сая төгрөгний барилга угсралтын ажлыг гүйцэтгэн, 12.016.0 сая төгрөгний барилгын материал үйлдвэрлэн, 14.016.0 сая төгрөгний ачаа эргэлтийг хийж 2530 барилга обьектийг ашиглалтад оруулж байсан.

Барилга трест 250 машин, техниктэй авто бааз, модон эдлэлийн цех, төмөр бетон үйлдвэрлэх завод ,тоосгон завод, Цахилгаан сантехникийн цех, шохой, шавар будаг, кислородын цех зэрэг орчин үеийн тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон өндөр хүчин чадалтай улсад тэргүүлэх байртай байгуулагаа


6

болж өргөжсөн.Мөн аймагт Хөдөө аж ахуйн барилгыг хөгжүүлэх зорилгоор Нэгдэл Дундын үйлдвэр байгуулагдан сумдад тэжээлийн агуулах, багийн төвийн 24 айлын орон сууц, механикжуулагчдын орон сууц , услалтын системийн туслах барилгуудыг барьж эхэлсэн нь барилгын салбарыг хүчин чадлаар хамааруулан төрөлжүүлэхэд улсаас явуулсан бодлого юм .

БҮРТГЭЛТЭЙ АЖ АХУЙН НЭГЖ БАЙГУУЛЛАГЫН ТОО

2013 онд Бизнес регистрийн санд 1297 аж ахуйн нэгж бүртгэлтэй байсанаас 1074 аж ахуйн нэгж тогтмол үйл ажиллагатай ба үлдсэн 223 аж ахуйн нэгж ямар нэгэн шалтгаанаар үйл ажиллагаа явуулагүй болно.Эдгээр тогтмол үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуй нэгжийн 29 хувийг бөөний болон жижиглэн худалдаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, 14 хувийг хөдөө аж ахуй болон ан агнуурын чиглэлийн аж ахуйн нэгжүүд, 11.5 хувийг эрүүл мэнд нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүд эзэлж байна.

ÀЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН ТОО / ñóì , ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýëòýýð /

Эхлээгүй

Түр

зогсоосон

Бүрэн

зогсоосон

Бусад

Алтай 33 31 2 1 1 Алтанцөгц 36 33 3 3 Баяннуур 56 38 18 11 6 1 Бугат 25 22 3 1 2 Булган 44 37 7 1 4 1 1 Буянт 31 27 4 2 1 1 Дэлүүн 68 59 9 1 4 2 2 Ногооннуур 78 62 16 5 2 6 3 Сагсай 33 31 2 2 Толбо 38 36 2 1 1 Улаанхус 67 61 6 1 2 3 Цэнгэл 55 50 5 1 1 1 2 Өлгий 733 587 146 54 64 12 16

Бүгд 1297 1074 223 65 92 37 29

Үүнээс

Үүнээс

Сумын нэр Бүгд

Үйл ажиллаг

аа явуулж байгаа

Үйл ажиллаг

аа явуулаг

үй


7

Бүртгэлтэй аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо

ӨНӨӨГИЙН БАЙДЛААР ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛЖ БУЙ АЖ АХУЙН НЭГЖИЙН ТОО, САЛБАРААР

901

642

1159

1297

2010 2011 2012 2013

Хөдө

ө аж

ахуй, ан агну

урын аж

ахуй

Уул уурх

ай олб

орло

х үй

лдвэ

р

Боло

всру

улах

үйл

двэр

Цах

илгаан

хий

үйл

двэр

лэл, уса

н ха

нгам

ж Ба

рилга

Бөөн

ий бол

он жиж

иглэ

н худа

лдаа

Зочи

д бу

удал

, зоо

гийн

газа

р

Тээв

эр, а

гуул

ахын аж

ахуй хо

лбоо

Сан

хүүгий

н гүйл

гээ хи

йх үйл

ажи

ллагаа

Үл хөд

лөх хө

рөнгө, түр

ээс би

знес

ийн

үйл аж

илла

гаа

Төри

йн уди

рдла

га,батла

ан хам

гаал

ах,

алба

н жу

рмын да

атгалы

н үй

л аж

илла

гаа

Боло

всро

лын үй

л аж

илла

гаа

Эрү

үл мэн

д, ний

гмий

н ха

ламжи

йн үйл

аж

илла

гаа

Ний

гэм бие

хүн

д үзүүлэ

х бу

сад

үйлч

илгээ

Алтай 31 1 5 7 1 2 2 3 7 3 Алтанцөгц 33 11 3 1 1 2 2 8 5 Баяннуур 38 12 4 11 2 4 3 2 Бугат 22 4 2 1 5 2 2 4 2 Булган 37 9 3 1 6 1 2 4 8 3 Буянт 27 7 1 7 1 2 2 6 1 Дэлүүн 59 18 5 1 14 2 2 4 10 3 Ногооннуур 62 11 13 2 2 4 8 15 7 Сагсай 31 9 3 3 1 2 3 7 3 Толбо 36 6 1 1 10 2 2 10 4 Улаанхус 61 18 1 13 2 1 1 2 7 9 7 Цэнгэл 50 8 2 1 15 2 2 5 12 3 Өлгий 587 32 2 69 7 33 206 21 25 4 42 27 36 25 58

Бүгд 1074 146 2 99 7 39 311 29 25 7 49 53 82 124 101

Сумын нэр ААНБ ын тоо

¯ ¿ í ý ý ñ


8

СҮҮЛИЙН ЖИЛҮҮДЭД АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ САЛБАРТ ГАРЧ БАЙГАА ГОЛ ОНЦЛОГ, ӨӨРЧЛӨЛТ

1990оноос зах зээлийн харилцаанд шилжсэнээр БаянӨлгий аймгийн хувьд өнөөг хүртэл аж үйлдвэрийн салбарт гол гарч байгаа онцлог нь хөдөө аж ахуйн түүхий эд бүтээгдэхүүн болох угаасан ноос, самнасан ноос үйлдвэрлэх тэмээ, хонины ноосыг шат шатны дамжлагаар эцсийн бүтээгдэхүүн гаргаж түүнийгээ экспортонд гаргах томоохон үндэсний үйлдвэр бий болгож түүнд түшиглэсэн зах зээл бий болгох нь БаянӨлгий аймгийн ойрын хугацаанд дэвшүүлээд байгаа зорилт юмаа.Түүнчлэн БаянӨлгий аймаг байгалийн баялаг ихтэй газар нутагтай, уул уурхайн чиглэлээр томоохон хайгуул хийгдэж байгаа ба цаашдаа Асгатын мөнгөний орд, Хөх адарын зэсний ордыг ойрын хугацаанд шаардлагтай хөрөнгө оруулалтыг бий болгох замаар ашиглалтанд оруулах, ингэснээр уул уурхайн салбар нь аймгийн эдийн засгийн голлох байр суурь болох боломжтой юм. Аймгийн хэмжээнд барилга байшин ихээр баригдаж байгаа нь жил жилийн ДНБндээ барилгын салбарын эзлэх хувь өсөхөд нөлөөлж байна. Ахуйн үйлчилгээний газар, хэвлэх, хүнс, ноос угаах, эрчим хүчний үйлдвэр, холбооны газар, худалдаа, зам гүүр, худаг ус, ой мод, барилга угсралтын авто, агаарын тээврийн байгууллагууд тус аймгийн ууган үйлдвэр аж ахуйн нэгж болж байгууллагдан хөгжин мандаж байснаа өөрчлөн байгуулалтаар тэдний нилээд нь хувьчлагдаж шинэ зохион байгуулалтанд орсон ч Холбоо, Цахилгаан эрчим хүч, Хүнсний үйлдвэр зэрэг байгууллагууд зах зээлийн харилцааны нөхцөлд хөгжлийн шинэ шатанд дэвшин орж тус хотыг хөгжүүлэх үйлсэд хувь нэмрээ оруулсаар байна. Мах комбинат, гурилын үйлдвэр, гар урлалын болон бусад төрлийн жижиг үйлдвэрүүд байгуулагдан үйл ажиллагаа явуулж, төрөл бүрийн барааны зах, ШТС-ууд, үйлчилгээний төвүүд шинээр бий болж

18%

12%

37%

6%

15%

12%

Хөдөө аж ахуй, ан агнуурын аж ахуй Боловсруулах үйлдвэр Бөөний болон жижиглэн худалдаа Төрийн удирдлага,батлаан хамгаалах, Эрүүл мэнд, нийгмийн халамж Нийгэм бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ


9

өргөжин хөгжиж байгаа нь Өлгий хотын хөгжлийн шинэ дүр төрхийг харуулж байна.

АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН НИЙТ ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ

Аж үйлдвэрийн салбарын үйл ажиллагаа нь хүн амын хэрэглээ, дэд бүтэц болон ашигт малтмалын нөөц , уул уурхайн газар зүйн байршилаас илүү хамааралтай бөгөөд боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар нь ихэнхдээ хүн амын хэрэглээг хангахад оршино. Зөвхөн Монгол улс төдийгүй дэлхийд томоохонд тооцогдох Ногооннуур сумын нутгаар орших Асгатын мөнгөний ордны илрэлүүд судлагдаж байгаа.Урьдчилсан үнэлгээгээр 3.7 мянган тонн мөнгө, 238.2 мянган тонн зэс, 106.6 мянган тонн сурьма зэрэг ордуудын нөөцтэй.Толбо сумын нутагт орших Хөх адарын зэс ,холимог металлын ордын нөөцийн зэс 96.7 мянган тонн , хар тугалгын ордын нөөц 43.2мянган тонн, цайр 18.2 мянган тонн, Алтанцөгц сумын нутагт орших Дулаан хар уулын холимог металлын ордын хүдрийн нөөцийг 32.5 сая тонн, үүнээс цайрын нөөцийг 897.0 мянган тонн,агуулга нь 2.76 хувь гэж тус тус урьдчилан тогтоогдсон байна. БаянӨлгий аймгийн нутаг дэвсгэрт гол төлөв уул уурхай ,ашигт малтмалын нөөц ихтэй учир цаащид уул уурхайн салбарыг аймгийн эдийн засгийн тэргүүлэх салбарын хэмжээнд хүргэн хөгжүүлэх болоцоотой юмаа.Үүний тулд: 1. Асгатын мөнгөний ордыг ашиглаж эхлэх арга хэмжээг холбогдох байгууллагуудтай хамтран зохион байгуулах 2. Холимог металлын Дулаан хар уул, Хөх адар, алтны Ямаатын ордуудад нарийвчилсан үнэлгээ хийж буй хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүдийг дэмжин туслаж, ашиглалтын үйлдвэр байгуулах. Дулаан харын уурхай нь техник эдийн засгийн үндэслэлээр 16 жилийн хугацаатайгаар ашиглахаар боловсруулсан бөгөөд ашиглалтын хугацаанд нийт 9843,3 мян.тн хүдэр олборлон баяжуулж, үүнээс хар тугалга 128,06 мян.тн, цайр 456,81 мян.тн, мөнгө 0,083 мян.тн, 7,1 мян.тн тус тус гарган авахаар тооцсон байна. 3. Геологи , уул уурхайн салбарыг аймгийн эдийн засгийн тэргүүлэх салбарын түвшинд хүргэх бодлого боловсруулан хэрэгжүүлэх, удирдах нэгжийг аймгийн Засаг даргын дэргэдэх агентлаг хэлбэрээр байгуулах

Аж үйлдвэрийн салбарт эдийн засгийн үзүүлэлтүүдэд аж ахуйн нэгж байгууллагуудын ажиллагсад, зардал, бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт биет хэмжээ, үнийн дүнгээр.бүтээгдэхүүний борлуулалт, үндсэн хөрөнгө болон санхүүгийн байдлыг харуулсан үзүүлэлтүүдийг оруулсан. Аж үйлдвэрийн салбарын ангилал Аж ахуйн нэгжүүдийг эдийн засгийн ангилалаар ангилахдаа салбарын стандартыг мөрдөж байна.Хэд хэдэн төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, ажил үйлчилгээ эрхэлдэг нэгжийг тэдгээрийн дотор аль өндөр хувийн жинтэй бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээгээр нь үндсэн салбарт оруулдаг. 2013 оны жилийн эцэст Аж үйлдвэрийн салбарт дамжуулан борлуулсан цахилгааныг оролцуулаад 7445.0 сая төгрөгний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 9214.5 сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өнгөрсөн онтой харьцуулахад үйлдвэрлэлт 7.9 хувиар буурч , борлуулалтын хэмжээ 5.3 хувиар өссөн байна.Үйлдвэрлэлт хэмжээ буурсан шалтгаан нь 2013 онд


10

малын гоц халдварт шүлхий өвчин гарсантай холбогдон мах бэлтгэлийн үйл ажиллагаа яваагдагүй юм.

АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН НИЙТ ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ /сая.төг/

Нийт үйлдвэрлэлт /сая.төг/ оноор

Салбарын бүтцээр анхдагч салбар буюу аж үйлдвэрийн салбар 2013 онд ДНБний хэдэн хувийг эзэлж байна гэдгийг салбар тус бүрээр авч үзвэл

Үзүүлэлтүүд 2010 2011 2012 2013 2013 / 2012

Нийт үйлдвэрлэлт 5039.7 8023.5 8084.2 7445.0 92.1 Цахилгаан эрчим хүч 627.9 724.8 856.2 955.8 111.6

Чулуун нүүрс 981.2 1433.4 2016.5 2367.2 117.4

Дулааны эрчим хүч 1684.6 1964.8 2167.0 2195.8 101.3

Гянт болд 34.6 Хүнсний бүтээгдэхүүн 256.1 238.7 329.6 314.0 95.3

Мах бэлтгэх 323.1 728.0 Өлөн гэдэс 115.2 Гурил, хивэг 40.8

Угаасан ноос 723.6 2402.6 1265.7 415.1 32.8

Хувцас,оёдол 7.0 73.0 24.8 16.9 68.1

Ном,хэвлэл 7.6 6.3 10.3 3.4 33.0

Барилгын хаалга,цонх 46.5 52.1 66.4 75.1 113.1 Тоосго, блок 125.0 295.6 151.0 532.4 352.6 Төмөр зуух, яндан 4.9 2.3 1.9 82.6

Түгээсэн цэвэр ус 153.6 209.7 226.3 253.3 111.9

Сувагжуулалт 236.0 294.5 240.1 314.1 130.8

5039.7

8023.5 8084.2 7445.0

2010 2011 2012 2013


11

11.6 хувийг уул уурхайн олборлох салбар, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар нь 55.3 хувийг, цахилгаан эрчим хүчний салбар 33.1 хувийг бүрдүүлж байна. Аж үйлдвэрийн салбарын үүн дотор боловсруулах салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний дүндээ эзлэх хувь нь жилээс жилд өссөн хандалагтай байна.Угаасан ноос үйлдвэрлэлт энэхүү өсөлтөнд нөлөөлж байна.

АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН НИЙТ БОРЛУУЛАЛТ /сая.төг/

Нийт борлуулалт /сая.төг/

Үзүүлэлтүүд 2010 2011 2012 2013 2013/ 2012

Нийт борлуулалт 8211.4 8624.2 8746.6 9214.5 105.3

Цахилгаан эрчим хүч 628.0 724.8 856.2 955.8 111.6 Чулуун нүүрс 981.5 1433.4 2016.5 2367.5 117.4

Дулааны эрчим хүч 1684.6 1964.8 2167.0 2195.5 101.3

Гянт болд

Хүнсний бүтээгдэхүүн 266.6 198.1 329.5 320.3 97.2

Мах бэлтгэх 323.4 506.0 Өлөн гэдэс 113.2 Гурил, хивэг 40.8

Угаасан ноос 3896.5 3043.4 2150.2 2178.3 101.3

Хувцас,оёдол 73.0 24.8 16.9 68.1

Ном,хэвлэл 6.3 10.3 3.4 33.0

Барилгын хаалга,цонх 46.5 52.2 66.4 75.1 113.1

Тоосго, блокны үйлдвэр 120.1 295.6 151.0 532.4 352.6

Төмөр зуух, яндан 5.0 5.0 2.3 1.9 82.6

Түгээсэн цэвэр ус 169.4 209.7 226.3 253.3 111.9

Сувагжуулалт 259.2 294.5 240.1 314.1 130.8

8211.4

8624.2

8746.6

9214.5

7500.0 8000.0 8500.0 9000.0 9500.0

2010

2011

2012

2013


12

АЙМГИЙН ДНБ БОЛОН АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН НЭМЭГДЭЛ ӨРТӨГ, ЭЗЛЭХ ХУВЬ

АЙМГИЙН ГАЗАР ЗҮЙН БАЙРШИЛ ЗАХ ЗЭЭЛД ОЙР ЭСЭХ БаянӨлгий аймаг нь Монгол Улсын баруун хязгаарын Монгол Алтай

нурууны мөнх цаст өндөр уулсаар хүрээлэгдсэн, далайн түвшингээс дээш 13014374 метр өргөгдсөн ба хамгийн өндөр цэг нь Алтайн нурууны ноён оргил Хүйтэн,хамгийн нам цэг нь Баяннуур сумын төв 1301 метр юм.Бүх нутаг дэвсгэрийн 95.3 хувь нь 1600 метрээс дээш өргөгдсөн бөгөөд газар нутаг нь 45.8 мянган хавтгай дөрвөлжин километр нутагтай хойд өргөрөгийн 46 хэм 37 минутаас 50 хэм ,зүүн уртрагийн 87 хэм 48 минутаас 91 хэм 55 минутын хооронд Монгол Алтайн гол нурууны дагуу хойноосоо урагшаа суна цэг хүртэл 380 мал байршилтай,хамгийн хойд хилийн цэгээс урд хилийн цэг хүртэл 380 км хамгийн зүүн хилийн цэгээс баруун хилийн цэг хүртэл 270 км үргэлжилдэг.

Баруун талаараа Алтай нурууны хяр дагаж БНХАУын Шинжан Уйгарын өөртөө засах оронтой 450 км, хойд талаараа Сийлхэмийн нуруу дагаж ОХУ ын Горноалтайск БНУтай 225 км, зүүн талаараа Увс аймагтай 165 км зүүн ба урд талаараа Ховд аймгийн нутагтай 450 кмээр тус тус хил залгаа оршдог.Байрлалаараа дэлхийн бөмбөрцөгийн хойд хагасын дундад өргөрөгт багтдаг учир Эх газрын эрс тэс уур амьсгалтай хур тундасны жилийн дундаж нийлбэр 102.6 мм байна.Аймаг мань хойд хөрш ОХУтай, урд хөрш Хятад

% зөрүү Бүгд 82207.8 104679.0 137900.0 154034.2 111.7 16134.2

Уул уурхай олборлох салбар 401.7 833.4 913.6 1020.5 111.7 106.9 Боловсруулах салбар 798.0 3959.2 4359.4 4869.4 111.7 510.0 Цахилгаан,дулаан эрчим хүч, усан хангамж 1092.7 2301.7 2608.9 2914.1 111.7 305.2

Аж үйлдвэрийн салбарын ДНБд эзлэх хувь 2.8 6.8 5.7 5.7 100.0

2013 2013/2012 сая.төг

2010 2011 2012

2.8

6.8

5.7 5.7

0

1

2

3

4

5 6

7

8

2010 2011 2012 2013

Аж үйлдвэрийн салбарын ДНБд эзлэх хувь


13

улстай хил залгаа оршдог юм.Хилийн 34 боомтоор жилийн аль ч улиралд орж гарч явдаг нь манай аймгийн аж үйлдвэрийн салбарын гол онцлог юм. Мөн баруун хойд талаараа ойрхон байрлалтай Казахстан улстай агаар авто тээврийн холбосон зам, Хятадын Шинжан Уйгарын Өөртөө Засах орон болон Оросын Холбооны Улсын Алтайн хязгаарыг холбосон гол зам дээр байрладгаараа стратегийн давуу талтай.

БАЯНӨЛГИЙ АЙМГИЙН ГАЗАР НУТГИЙН ХЭМЖЭЭ


14

áýë÷ýý- ðèéí ãàçàð

Õàäëàí- ãèéí

òàëáàé

òàðèà- ëàíãèéí

ãàçàð

Àòàðø- ñàí ãàçàð

ÕÀÀ-í áàðèëãà áàéãóó-

ëàìæèéí äýâñãýð ãàçàð

Àëòàé 316356 270847 269789.9 1000 57.1 Àëòàíöºãö 178610 164481 161780.8 2400 103.4 163.7 33.1 Áàÿííóóð 233950 159611 158740.9 400 281.2 127.8 61.1 Áóãàò 204910 199373 198740 555 12.3 16.7 49.0 Áóëãàí 497733 462478 461847.7 492 71.1 67.2 Áóÿíò 184567 181669 181449.7 180 39.2 Äýë¿¿í 559499 496722 496097.8 524 1 1 98.2 Íîãîîííóóð 522194 404396 398881 5382 100 33 Ñàãñàé 313999 168402 167842.3 400 58 41 60.7 Òîëáî 297469 283134 282705.3 360 20 48.7 Óëààíõóñ 604793 465543 464424.9 1020 6.3 91.8 Öýíãýë 646317 264212 263260 816 7 129 ªëãèé 10092

Ä¿í 4570489 3520868 3505560.3 13529 660.3 350.2 768.1

Áàðèëãà áàéãóóëàì

æèéí äýâñãýð ãàçàð

ãýð õîðîîëëûí

ãàçàð

Àëòàé 423 12.8 34.09 1102 878 4189 38917 Àëòàíöºãö 200 12.7 20.2 775 5104 676 7374 Áàÿííóóð 238 8.5 159.14 574 216 689 72622 Áóãàò 2767 1752 1018 Áóëãàí 288 12.16 71.01 718 4156 2741 27352 Áóÿíò 372 5.63 50.8 1791 735 Äýë¿¿í 380 27.27 51 1270 345 6679 54103 Íîãîîííóóð 1205.6 753.6 25 532 941 10927 104192.4 Ñàãñàé 443 12.15 93.1 1127 2194 141833 Òîëáî 334 4.53 10.55 1459 12542 Óëààíõóñ 298 5.6 7.4 1042 560 137350 Öýíãýë 1139 23.7 43.1 1222 9185 3750 366809 ªëãèé 10092 508.24 270.63

Ä¿í 15412.6 1386.88 836.02 14379 22577 46700 950552.4

Àéìãèéí ãàçðûí íýãäìýë ñàíãèéí á¿òýö , ãà-ãààð

Ñóì, õîðîî Íóòàã

äýâñãýð

õºäºº àæ àõóéí

ãàçàð, á¿ãä

Óñàí ñàí á¿õèé ãàçàð

Óëñûí òóñãàé

õýðýãöýý- íèé ãàçàð

¿¿íýýñ:

¿¿íýýñ

Ñóì, õîðîî

Õîò òîñãîí, áóñàä

ñóóðèíû ãàçàð, á¿ãä

Çàì øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãàçàð, á¿ãä

Îéí ñàí á¿õèé ãàçàð


15

Энэ хүснэгтээс харж байхад БаянӨлгий аймгийн нийт газар нутгийн бүтцийн 78% нь хөдөө аж ахуйн газар, 21% ийн хот тосгон болон бусад суурин газар тус тус эзэлж байна.Жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчид худалдаа наймаа хийгчид сүүлийн жилүүдэд олшрлоо.Энэ бол манай аймгийн геополистикийн онцлог юм.Дээр нь Казакстаны онгоц бууж биднийг холбож байгаа нь зах зээлд ойртож байгаагийн шинж юм

АЙМГИЙН ДЭД БҮТЦИЙН ХӨГЖЛИЙН БАЙДАЛ, ЗАМ ХАРИЛЦАА ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ЭХ ҮҮСВЭР

БаянӨлгий аймгийн дээд бүтцийн хувьд Мянганы хөгжлийн “Хэвтээ тэнхлэгийн зам”тай Цагаан нуурын чөлөөт бүсийн хөгжлийг уялдуулах АН32 олон улсын замын дагуу таваар эргэлт,ачаа тээвэрлэлтийн урсгал бий болж байна.Манай аймагт эрчим хүчний систем нээн шийдвэрлэгдсэн.ОХУаас импортаар авдаг ба Красноярскийн усан цахилгаан станцаас гаргасан эрчим хүчийг бид хэрэглэдэг Тогтмол эрчим хүчний эх үүсвэртэй харин үнийг нь төлөх янз бүр.Тогтмол эрчим хүчний эх үүсвэртэй тул жижиг дунд үйлдвэр хөгжүүлэх ахуй үйлчилгээ үзүүлэх бүрэн боломжтой.

Аймгийн хөгжүүлэх төлөвлөгөөнд Ташантаа,Тайкешкенд гарах 618 км засмал тавих ажиллагаа эхлэгдэж байна.Энэ бол манай Аймгийн хувьд өргөн бололцоо юмаа.БаянӨлгий аймгийн хөгжлийн гарцыг доорх схемеер харуулсан болно.

Ãàçàð íóòãèéí á¿òýö

78%

0%

0%

0%

1%

1%

21%

õºäºº àæ àõóéí ãàçàð, á¿ãä Óëñûí òóñãàé õýðýãöýýíèé ãàçàð

Óñàí ñàí á¿õèé ãàçàð Îéí ñàí á¿õèé ãàçàð

Õîò òîñãîí, áóñàä ñóóðèíû ãàçàð, á¿ãä Çàì øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãàçàð, á¿ãä


16

БАЯНӨЛГИЙ АЙМГИЙН ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ

3. Ìàëûí ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýäèéã áîëîâñðóóëàõ æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ áîäëîãî

4 . ð̄ øèì ñàéòàé ìàëûí òîî òîëãîéã íýìýãä¿¿ëýõ

5 . Îðîí íóòãèéí áîäëîãîîð çàõ çýýëèéã ºðãºæ¿¿ëýõ àðãà çàìûã òîäîðõîéëîõ

6 . Ìàë àæ àõóéí áóñ áàÿëàã,ò¿¿õèé ýäèéã àøèãëàñàí äîòîîäûí õýðýãöýýã õàíãàõ,ýêñïîðòîä ÷èãëýñýí æèæèã,äóíä ¿éëäâýðëýëèéã òºðººñ äýìæèõ

7. Öàãààííóóð ÷ºëººò á¿ñèéí áîäëîãî,õýðýãæèëòòýé óÿëäóóëàõ

2. Òýæýýë òàðèàëàëò 1 .Ìàë÷äûí ñóðãàëò

Óëàìæëàëò ìàë àæ àõóéãààñ ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóé ðóó øèëøèõ øèëæèëòèéã ò¿ðãýñãýõ Ìàëûí

ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýäèéã áîëîâñðóóëàõ æèæèã äóíä ¿éëäâýð áàéãóóëàõ

Æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýëèéã

õºãæ¿¿ëýõ

Óðò áîëîí äóíä õóãàöààíû õºãæëèéí

õàíäëàãà Áèå äààí õºãæèõ ÷àäâàð ñóë

Áîãèíî áà äóíä õóãöààíû

õºãæëèéí ãàðö Àëü íýãýí ñàëáàðûí õºãæëèéã õóðäàñãàõàä òóñëàõ ñàëáàð.Ãýõäýý èðýýä¿éí õºãæëèéí ÷èã

õàíäëàãòàé õàâñðàõ áîëîìæòîé

Áàÿí-ªëãèé àéìãèéí õºãæëèéí ãàðö

Òýðã¿¿ëýõ ÷èãëýë

Áàéãàëèéí áàÿëàã äýýð ñóóðèëñàí

õºãæèë

Àÿëàë Æóóë÷ëàëûí ýð÷èìæèëò äýýð ñóóðèëñàí

õºãæèë

Ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéã õºãæ¿¿ëýõ


17

АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ГОЛ НЭР ТӨРЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ.

Аж үйлдвэрийн гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг авч үзэхэд 2013 онд цахилгаан эрчим хүч , түгээсэн цэвэр , бохир ус, модон сандал , нарийн боов, талх, гоймон, дулааны эрчим хүч , нүүрс, ,улаан тоосго, ширмэн зуух зэрэг бүтээгдэхүүний биет хэмжээ өссөн бол угаасан ноос, архины үйлдвэрлэлтийн хэмжээ багассан байна.

Цахилгаан эрчим хүч мян.квт.цаг 21477.4 24789.6 29261.3 32689.0 111.7 Чулуун нүүрс мян.тн 55.3 77.0 90.4 93.6 103.5 Дупааны эрчим хүч мян.Гкал 64.1 70.0 73.8 79.6 107.9 Хиамны зүйл тн 13.2 14.1 14.5 15.2 104.8 Мах бэлтгэх тн 136.0 91.0 Нарийн боов тн 90.7 88.2 91.5 113.1 123.6 Жигнэмэг тн 0.3 18.8 13.0 8.9 68.5 Бялуу тн 0.1 0.8 0.1 0.2 200.0 Талх тн 42.2 39.9 38.1 38.5 101.0 Гоймон тн 0.9 2.0 1.6 6.2 387.5 Архи мян.л 7.5 6.4 5.4 5.1 94.4 Угаасан ноос тн 720.6 675.7 621.2 332.7 53.6 Хөшиг ш 7 8 12 12 100.0 Костюм õîñ 4 6 7 8 114.3 Монгол дээл, тэрлэг ш 15 18 50 44 88.0 Барилгын хаалга, цонх м2 623.5 785.8 1060.3 738.6 69.7 Хуванцар хүрээтэй хаалга, цонх м2 182 92.1 434.0 431.8 99.5 Модон сандал ш 28 58 25 58 232.0 Албан тасалгааны модон ширээ ш 10 19 6 15 250.0 Буйдан,диван, ор сандал ш 3 2 4 5 125.0 Ширмэн болон төмөр зуух ш 134 135 59 60 101.7 Улаан тоосго мян.шир 711 1652.0 800.0 2382.5 297.8 Түгээсэн цэвэр ус мян.м3 209.9 316.5 352.6 373.0 105.8

Сувагжуулалт мян.м3 256.0 320.3 324.9 415.6 127.9

2013

Биет хэмжээ 2013

2012 % Бүтээгдэхүүний нэр Хэмжих нэгж 2010 2011 2012

21.4 24.7 29.2 32.6

55.3

77.0 90.4 93.6

64.1 70.0 73.8

79.6

0

20

40

60

80

100

2010 2011 2012 2013 Цахилгаан эрчим хүч мян.квт.цаг Чулуун нүүрс мян.тн Дупааны эрчим хүч мян.Гкал


18

АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРТ АЖИЛЛАГЧДЫН ТОО, АЙМГИЙН НИЙТ АЖИЛЛАГЧДАД ЭЗЛЭХ ХУВЬ

Хөдөлмөрийн зах зээлийн хөгжил, хүн амын эдийн засгийн идэвхтэй байдлыг харуулдаг гол үзүүлэлт бол ажиллах хүчний хөдөлмөр оролцооны түвшин бөгөөд энэ үзүүлэлт сүүлийн жилүүдэд БаянӨлгий аймагт бага зэрэг буурч ирсэн.БаянӨлгий аймгийн хувьд нийт ажиллагсдын дотор аж үйлдвэрийн салбарын ажиллагсдын эзлэх хувь 2012 онтой харьцуулахад 0.9 пунктээр өссөн байна.

Уул уурхайн салбарт ажиллагсдын эзлэх хувь

Боловсруулах салбарт ажиллагсдын эзлэх хувь

2010 2011 2012 2013 2013/ 2012 Зөрүү

177 168 249 501 201.2 252 569 567 546 554 101.4 8

297 302 317 323 102.0 6

1043 1037 1112 1378 124.0 266

29328 29877 29526 29855 101.1 329

3.5 3.5 3.7 4.6 124.3 0.9

Уул уурхайн салбарт Боловсруулах үйлдвэрт

Аж үйлдвэрийн салбарт ажиллагсдын эзлэх хувь

Цахилгаан, дулаан эрчим хүчний үйлдвэрт

Нийт ажиллагсад

Аж үйлдвэрийн салбарт ажиллагсад

0.6 0.5

0.8

1.7

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1

1.2 1.4 1.6 1.8

2010 2011 2012 2013

1.9

1.9 1.8

1.8

2010 2011 2012 2013


19

Цахилгаан, дулаан эрчим хүчний салбарт ажиллагсдын эзлэх хувь

БАРИЛГЫН САЛБАРЫН НИЙТ ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ, НЭМЭГДЭЛ ӨРТГИЙН ХЭМЖЭЭ

2013 онд барилгын салбарын ДНБдээ эзлэх хувь нь өнгөрсөн оны түвшинд байна.2013 онд хэд хэдэн суманд шинээр сургууль, дотуур байр, эмнэлэг баригдсан ба зам засварын ажилд нэлээн хөрөнгө зарцуулагдсан.

Аймгийн барилгын салбарын нэмэгдэл өртгийн ДНБдээ эзлэх хувь

1.0 1.0

1.1 1.1

0.9 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.1 1.1 1.1 1.1

2010 2011 2012 2013

% зөрүү Бүгд 82207.8 104679.0 137900.0 154034.2 111.7 16134 Барилга угсралт, их засварын ажил

977.2 2678.0 4556.8 5089.9 111.7 533.1

ДНБд эзлэх хувь 1.2 2.5 3.3 3.3 113.6

2010 2011 2012 2013 2012/2013

1.2

2.5

3.3 3.3

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

2010 2011 2012 2013


20

ХУДАЛДААНЫ САЛБАРЫН НИЙТ БОРЛУУЛАЛТ, НЭМЭГДЭЛ ӨРТГИЙН ХЭМЖЭЭ, АЙМГИЙН ДНБД НЭМЭГДЭЛ ӨРТГИЙН ЭЗЛЭХ ХУВЬ

Худалдааны байгууллагууд ихэнхдээ бөөний болон жижиглэн худалдаа дагнах эсвэл холимог хэлбэрээр үйл ажиллагаа явуулдаг.Худалдааны салбарын ДНБнд эзлэх хувь нь 2010 онд 5.3 хувь байснаа, 2011 онд 7.7 хувь , 2012 онд 7.0 хувь болж , 2013 онд өнгөрсөн оны түвшинд байна.

Худалдааны салбарын ДНБд эзлэх хувь

БАРИЛГА УГСРАЛТ, ИХ ЗАСВАРЫН АЖИЛ

БаянӨлгий аймаг нь 2013 онд 39706 сая төгрөгний барилга угсралт их засварын ажил хийгдсэн нь өнгөрсөн онтой харьцуулахад 3 дахин өссөн байна. Энэ жил томоохон обьект болох ”Баруун бүсийн авто замыг хөгжүүлэх төслийн”хүрээнд ӨлгийХашаатын давааны 60 км шинэ авто зам тавигдаж ашиглалтанд орлоо.Дэд бүтэцтэй холбогдсон тав тухтай орчинд амьдрах иргэдийн хүсэл эрмэлзэлд тулгуурлан хувийн болон улсын хөрөнгө оруулалтай хэд хэдэн орон сууц ашиглалтанд оров.

% зөрүү Бүгд 82207.8 104679.0 137900.0 154034.2 111.7 16134 Худалдааны салбарын нэмэгдэл өртөг 4359.5 8073.9 9624.6 10750.7 111.7 1126.1

ДНБд эзлэх хувь 5.3 7.7 7.0 7.0 100.0

мян.төг

2010 2011 2012 2013 2012/2013

5.3

7.7 7.0 7.0

2010 2011 2012 2013


21

Шинэ барилга, өргөтгөл бүгд /сая.төг/

Үзүүлэлтүүд 2010 2011 2012 2013 2013/ 2012

Шинэ барилга, өргөтгөл Бүгд 5225.5 7484.9 10088.0 38372.4 380.7 Орон сууцны барилга Тоосгон барилга 7.7 158.0 25.0 1020.0 40 дах Блокон барилга 302.5 17.0 1550.0 Орон сууцны бус барилга Үйлдвэрийн барилга 40 Эмнэлгийн барилга 1566.1 1312.0 890.7 663.5 74.5 Сургууль,Соёлын барилга 1322.1 858.0 2240.0 5021.8 224.2 Кантор, албан тасалгааны барилга 13 157.0 66.0 696.0 10дах Худалдаа, үйлчилгээний барилга 52.0 Агуулах, гарааж болон бусад барилга 43.7 41.0 27.0 84.9 314.4 Инженерийн барилга, байгууламж Авто замын байгууламж 1029.8 2815.9 3476.0 25039.2 720.3 Гүүр, гүүрэн гарцны байгууламж 634.8 1609.0 3205.8 2180.3 68.0 Далан, суваг, шугам сүлжээний байгууламж 199.8 450.0 149.0 687.4 461.3 Зам, талбайн ажил 66 15.0 8.5 215.1 25дах Их засварын ажилБүгд 2323.2 2492.8 2568.6 1333.6 52.0 Орон сууцны барилга 50.0 Орон сууцны бус барилга 386.4 1042.8 626.2 825.6 131.8 Инженерийн барилга, байгууламж 1936.8 1400.0 1942.4 508.0 26.1 Барилга угсралт,их засварын ажил 7549.0 9984.7 12657.6 39706.0 313.9 Авто замын уртАсфальт 21.3 29.5 34.5 75.3 218.6 Гүүр Бетон уртааш/м 181.8 145.5 254.0 268.9 105.8

5225.5 7484.9

10088.0

38372.4

0.0 5000.0 10000.0 15000.0 20000.0 25000.0 30000.0 35000.0 40000.0 45000.0

2010 2011 2012 2013


22

АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА, ХУДАЛДААНЫ САЛБАРЫН ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖ

Бүтээмж нь улс оронд бий болсон үйлдвэрлэл,үйлчилгээний үр ашгийн үзүүлэлт бөгөөд нэгж зардлаар хэдий хэр бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ үйлдвэрлэж байгааг тодорхойлдог.Хөдөлмөрийн бүтээмжийг тооцоохдоо нэмэгдэл өртгийн хэмжээг жилийн дундаж ажиллагсдын тоонд хуваана. Аж үйлдвэрийн хөдөлмөрийн бүтээмжийн хэмжээ өнгөрсөн оныхоос 0.7 пунктээр буурсан байна.

ХУДАЛДААНЫ САЛБАРЫН ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖ

Худалдааны салбарын хөдөлмөрийн бүтээмж жилээс жилд өссөн хандлага ажиглагдаж байна.Энэ нь нэг талаас гадаад, дотоодын импортын бараа худалдалдаг үйлчилгээний цэгүүд олширч байна.

% зөрүү Аж үйлдвэрийн нэмэгдэл өртгийн хэмжээ 2292.4 7094.3 7881.9 8804.0 111.699 922.1 Аж үйлдвэрт ажиллагсдын дундаж тоо 1043 1037 1112 1378 124.0 266.0 Аж үйлдвэрийн хөдөлмөрийн бүтээмж 2.2 6.8 7.1 6.4 90.1 0.7

2010 2011 2013/2012

2012 2013

2.2

6.8 7.1 6.4

0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0

2010 2011 2012 2013

Аж үйлдвэрийн хөдөлмөрийн бүтээмж

% зөрүү 4351.7 8073.9 9624.6 10751 111.7 1126 2249 2311 2169 2138 98.6 31 1.9 3.5 4.4 5.0 113.6 0.6

2013 2013/2012

2010 2011

Хөдөлмөрийн бүтээмж

2012

Худалдааны салбарын нэмэгдэл өртөг Худалдааны салбарт ажиллагсад


23

Худалдааны салбарт ажиллагсдын эзлэх хувь өнгөрсөн онтой харьцуулахад 0.1 пунктээр буурсан байгаа нь доорх графикаас харагдаж байна.

Худалдааны салбарт ажиллагсдын эзлэх хувь

ТЭЭВРИЙН САЛБАРЫН ТЭЭСЭН АЧАА, ЗОРЧИГЧДЫН ТОО, АЧАА ЭРГЭЛТ, ЗОРЧИГЧ ЭРГЭЛТ

Өргөн уудам нутагтай, төвийн бүсээс алслагдсан манай аймгийн нөхцөлд тээвэр нь эдийн засгийн амьдралд чухал ач холбогдолтой салбарын нэг юм. Тээврийн салбарын статистик үндсэн үзүүлэлтүүд ачаа эргэлт, тээсэн ачаа, зорчигч эргэлт, авто машины тоо, шилжүүлсэн тонн, км ажиллагсдын

1.9

3.5

4.4

5.0

2010

2011

2012

2013

Худалдааны салбарын хөдөлмөрийн бүтээмж

% зөрүү 2249 2311 2169 2138 98.6 31 29247 29877 29526 29855 101.1 329

7.7 7.7 7.3 7.2 98.6 0.1

2011

Худалдааны салбарт ажиллагсад Нийт ажиллагсад

Худалдааны салбарт ажиллагсадын эзлэх хувь

2010 2013/2012

2013 2012

7.7 7.7

7.3 7.2

2010 2011 2012 2012


24

тоо, орлого зэрэг орно.Авто тээврийн статистик мэдээ тайланг аж ахуйн нэгжүүдээс аймгийн статистикийн хэлтэс цуглуулан авч нэгтгэн Үндэсний статистикийн хороонд дамжуулдаг.

Ачаа эргэлт Нийт тээвэрлэсэн ачааны хэмжээг зөөвөрлөсөн зайгаар үржүүлсэн үзүүлэлт Зорчигч эргэлт Нийт зорчигчдын тоог тээвэрлэсэн зайгаар үржүүлсэн хэмжээ Шилжүүлсэн тонн км Тээврээр гүйцэтгэсэн олон төрөл хэлбэрийн ажил үйлчилгээг тусгай коэфицентыг ашиглан нэг нэгжид шилжүүлж тооцно.

Тээврийн нийт орлого өнгөрсөн онтой харьцуулахад 2.7 хувиар өссөн байна.

ХОЛБООНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ОРЛОГО РАДИО, ТЕЛЕФОН ЦЭГИЙН ТОО

Холбооны нийт орлого,үүнээс хүн амаас орсон орлого телефон болон радио цэгийн тоо зэрэг үндсэн үзүүлэлтийг харуулав. Нийт орлого Холбооны үйл ажиллагааны нийт орлого гэдэгт цахилгаан холбоо, хөдөлгөөнт холбоо, мэдээллийн технологи, шуудангийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын тайлант хугацааны нийт орлогыг оруулна. Үүрэн телефон хэрэглэгч Тухайн байгуулсан сүлжээний хүрээнд хөдөлгөөнтэй /нэгээс нөгөө үүрт шилжих/ашиглах боломжтой утасгүй холбооны хэрэглэгч юм.

Тээврийн нийт орлого сая.төг 154.7 265.0 136.8 140.5 102.7 Ачаа эргэлт мян.тн.км 33797.4 68440.0 30940.0 42697.2 138.0 Тээсэн ачаа мян.тн 99.5 52.4 23.8 32.8 137.8

2013 2013/ 2012

2012 2010 2011 Хэмжих нэгж

Үзүүлэлтүүд

154.7

265.0

136.8 140.5

0

50

100

150

200

250

300

2010 2011 2012 2013

Тээврийн нийт орлого сая.төг


25

Утасгүй холбооны хэрэглэгч Тухайн байгуулсан сүлжээний хүрээнд ажиллах радио долгионы холбооны хэрэглэгч . Интернет кафе Олон нийтэд нэг цэгт интернет үйлчилгээ үзүүлэгч байгуулагаа аж ахуйн нэгж

Тус аймагт цахилгаан холбооны эх үүсвэр анх 1915 онд тавигдаж Ховд ЦагааннуурКочагашБийскийг холбосон ган шугам тавигдаж байсан бол 1965 онд Холбооны радио нэвтрүүлэх станц, АТС бүхий цогцолбор байгуулагдсан юм.Гэвч энэ бүхэн маш хязгаарлагдмал байлаа.1990 оноос АТС болон суурин телефоны цэгийн тоо эрс нэмэгдэж 2000 номерийн АТС тавих ,сансрын холбоо,цахим холбоо,электрон шуудан, интернет, факс, тонн АТС, аймгийн төв төдийгүй хөдөө сумдад байгуулагдлаа.Мөн багийн холбоо шилэн кабель, гар утас зэрэг холбооны төрөл нэмэгдэж , алслагдсан малчид хүртэл телевиз үзэж, гар утас хэрэглэдэг боллоо.1980 он хүртэл холбооны чиглэлийн ганцхан байгууллага байсан бол холбоо мэдээллийн үйлчилгээ өргөжиж ,Монголын цахилгаан холбоо компаниас гадна Шуудан холбоо , Радио нэвтрүүлгийн станц, Мэдээлэл холбооны сүлжээ ХХК мөн гар утасны операторууд зэрэг хэд хэдэн байгууллаага бие даан ажиллаж байна.Холбооны газар 19992000 онд орчин үеийн үйлчилгээг иргэдэд хүргэх боломжтой болсон юм.Сумдад үйл ажиллагаа явуулж буй суурин болон гар утас, телевиз, радио зэрэг орчин үеийн холбооны хэрэгсэл олон улсын жишигт хүрч үйлчилгээ явуулж байна.

Одоогийн байдлаар тус аймгийн Холбооны газар нь аймгийн төвд 2001 онд ашиглалтанд орсон EWCD тоон АТС , 2006 онд утасгүй суурин холбооны F –зон үйлчилгээ өндөр хурдны ADSL интернетийн үйлчилгээг эрхлэн явуулж байна.Алтанцөгц, Баяннуур ,Толбо сумуудад утасгүй суурин холбооны үйлчилгээ Булган, Дэлүүн, сумуудад ZTE тоон станц ,Сагсай суманд HICOM тоон АТСыг ашиглаж байна.Бусад сумууд бага оврын станцуудыг ашиглаж байна.Харилцаа холбоо эрчимтэй хөгжиж байгаа өнөө үед манай аймагт хэд хэдэн үүрэн холбооны сүлжээ бий болсон юм.Үүнд Мобиком, Юнител, Жимобайл зэрэг операторууд үйл ажиллагаа явуулж байгаа ба үүнтэй холбогдон холбооны орлого жилээс жилд өссөөр байна.Холбоо ашиглалтын орлого 2013 оны байдлаар холбооны орлого 6209.0 сая төг болж өнгөрсөн онтой 12.7 хувиар буюу 699.0 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.

Телефон цэг мөн өсч 2013 онд 2885 болж 2012 онтой харьцуулахад 4 цэгээр буюу 0.1 хувиар өссөн байна.Холбооны салбарт шинэ техник технологи нэвтэрч үйлчилгээний салбарын тоо нэмэгдэж 2013 оны байдлаар үүрэн телефон хэрэглэгчдийн тоо 74016 болж урьд оноос 1.1 хувиар буюу 816 хүнээр нэмэгдсэн ба үүнд үндэсний үүрэн телефоны ЖиМобайл компаний орон нутаг дахь сүлжээг өргөтгөж үйлчилгээний шинэ төрөл, үнийн уян хатан бодлого явуулж хэрэглэгчидийг өөртөө ихээр татаж элсүүлж чадсан нь ихээхэн нөлөөлсөн.Аймгийн хэмжээнд бүх сум ихээнх баг үүрэн телефоны сүлжээнд холбогдсон.Бүх сум телевизийн үндэсний нэвтрүүлгийн хэд хэдэн


26

суваг үздэг ба аймгийн төв кабелийг сүлжээгээр гадаад орны олон сувгаар мэдээлэл авах бүрэн боломжтой боллоо.

Үүрэн утас хэрэглэгчдийн тоо /оноор/

Телефон цэгийн тоо /оноор/

2010 2011 2012 2013 2013/ 2012

Холбооны орлого сая.төг 3964.4 5257.8 5510.0 6209.0 112.7 ҮүнээсАж ахуйн нэгжээс сая.төг 298.1 305.7 332.5 417.9 125.7

Үүрэн телефоны орлого сая.төг 3620 4309.6 4790.0 5460.0 114.0 Үүрэн телефон хэрэглэгчдийн тоо тоо 45400 72800 73200 74016 101.1 Телефон цэг тоо 3257 2780 2881 2885 100.1

45400

72800 73200 74016

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000

2010 2011 2012 2013

3257

2780

2881

2885

2400 2600 2800 3000 3200 3400

2010

2011

2012

2013


27

ДҮГНЭЛТ БаянӨлгий аймгийн хувьд мал аж ахуй, газар тариалангийн

үйлдвэрлэлийн хамт жижиг дунд үйлдвэрийн салбарын хөгжлийг түргэтгэх , хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, улмаар амьжиргааг нэмэгдүүлэх зорилгоор хөдөө аж ахуйн болон завсрын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх хэрэгтэй байна гэсэн дүгнэлтэнд хүрлээ.Үүний тулд зах зээлийн жамаар бус орон нутгийн хөгжлийн бодлогоор бизнес эрхлэх салбарт нь ард иргэдийг өдөөх үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх шаардлага байна гэж үзэж байна.Хөнгөн хүнсний чиглэлийн жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх асуудлыг бодлогоор дэмжих ба Өлгий хотод сүү, цагаан идээ боловсруулах жижиг дунд үйлдвэрүүд байгуулахыг хэтийн төлөвлөгөөнд тусгах хэрэгтэй байна.Тухайлбал: 1.Малын гаралтай түүхий эд, мах, сүү, арьс, шир, ноос, ноолуурын анхан шатны боловсруулалтыг хийж ясны гурил үйлдвэрлэж, гадаад дотоодын хэрэгцээг хангах боломж байна. 2.Тус аймгийн уламжлалт үйлдвэрлэл болох ноосон бүтээгдэхүүн, хивс, ширдэг, эсгий урлал зэрэг ард түмний байнгын хэрэгцээний зүйлс билээ.Энэ чиглэлийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх тал дээр ихээхэн анхаарал хандуулбал манай ард түмний бренд бүтээгдэхүүн нэгээр нэмэгдэх боломж байна. 3. Гар урлалын бүтээгдэхүүнүүд аялал жуулчлалын салбарыг ч дэмжих юм. Мөн малын түүхий эдээр эцсийн бүтээгдэхүүн болох гутал, хувцас, хиам, консервлесен бүтээгдэхүүн зэрэг нэмүү өртөг шингэсэн жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх боломж байна.

2013 оны жилийн эцэст Аж үйлдвэрийн салбарт дамжуулан борлуулсан цахилгааныг оролцуулаад 7445.0 сая төгрөгний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 9214.5 сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өнгөрсөн онтой харьцуулахад үйлдвэрлэлт 7.9 хувиар буурч , борлуулалтын хэмжээ 5.3 хувиар өссөн байна.Үйлдвэрлэлт хэмжээ буурсан шалтгаан нь 2013 онд малын гоц халдварт шүлхий өвчин гарсантай холбогдон мах бэлтгэлийн үйл ажиллагаа яваагдагүй юм Бүтээгдэхүүн төрлөөр нь авч үзвэл цахилгаан эрчим хүч 11.7 хувиар, нүүрсний үйлдвэрлэлт 3,5 хувиар, дулааны үйлдвэрлэлт 7.9 хувиар, хиамны үйлдвэрлэлт 4.8 хувиар тус тус өссөн байна.Өнгөрсөн онтой харьцуулахад угаасан ноосны үйлдвэрлэлт буурсан шалтгаан нь төр засгаас хэрэгжүүлж байгаа ноосны урамшуулал олгох бодлого нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжүүдэд төдийлэн сайн нөлөө үзүүлэхгүй байгаа болов уу гэж бодож байна. Аж үйлдвэрийн салбарын үйл ажиллагаа нь хүн амын хэрэглээ, дээд бүтэц болон ашигт малтмалын нөөц, уул уурхайн газар зүйн байршлаас илүү хамааралтай бөгөөд боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар түлхүү хүн амын хэрэглээг хангахад оршдог юм.Тиймээс жижиг дунд үйлдвэр үүний дотор уул уурхайн салбарыг түлхүү хөгжүүлж хүн амыг ажилтай болгоход илүү анхаарах хэрэгтэй байна. Аймгийн нийт ажиллагсдын дунд аж үйлдвэрийн салбарт ажиллагсдын эзлэх хувь 4.6 хувь болж өнгөрсөн онтой харьцуулахад 0.9 пунктээр өссөн байна.


28

ХАВСРАЛТ АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН ЖИН, ИНДЕКС ТООЦОХ

УДИРТГАЛ Аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлтэнд бүтээгдэхүүн, үнэ гэсэн хоёр

хүчин зүйл нөлөөлдөг бөгөөд бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтийн нөлөөллийг арилгаж, зөвхөн үйлдвэрлэлийн өсөлтийг тодорхойлох зорилгоор статистикийн практикт үйлдвэрлэлийн индексийг ашигладаг.Аж үйлдвэрийн салбарын үйлдвэрлэлийн индекс нь тухайн хугацаанд үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний биет хэмжээний өөрчлөлтийг харуулдаг.Сонгогдсон бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ, тэдгээрийн хувийн индекс, бүтээгдэхүүн, бүлэг , дэд салбарын нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн хэмжээнд эзлэх хувийн жин болон тодорхой салбаруудын үйлдвэрлэгчийн үнийн индексийг үндэслэн аж үйлдвэрийн үйлдвэрлэлийн индексийг тооцно.

ОНОЛЫН ХЭСЭГ Аж үйлдвэрийн салбарын индекс тооцох аргачлал

Ойлголт, тодорхойлолт Энэхүү аргачлалд орсон нэр томьёог дараах байдлаар ойлгож хэрэглэнэ. Үүнд :

Нийт үйлдвэрлэлт гэж аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн өөр нэгж байгууллагын хэрэглээнд болон өөрийн эцсийн хэрэглээнд зориулан үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний нийт хэмжээг

Индекс гэж тухайн үзэгдлийн тодорхой хугацааны өөрчлөлтийг харуулсан харьцангуй хэмжигдэхүүнийг

Үйлдвэрлэлийн индекс гэж бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнийн өөрчлөлтийн нөлөөлөлийг арилгасан, зөвхөн биет хэмжээний өөрчлөлтийг илэрхийлэх үзүүлэлтийг.

Үйлдвэрлэгчийн үнийн индекс гэж аж ахуйн нэгж байгууллагын үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнийн өөрчлөлтийг илэрхийлэх үзүүлэлтийг.

Үйлдвэрлэгчийн үнэ гэж аливаа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, үйлчилгээ явуулахад гарсан зардал, ашгийг багтаасан үйлдвэрийн газрын үнийг

Жин гэж индексийг тооцоход тухайн цаг хугацаанд өөрчлөлтгүй хэвээрээ байх хэмжигдхүүнийг, тухайлбал тодорхой бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлтийн нийт үйлдвэрлэлтэнд эсвэл түүний орлогын нийт орлогод эзлэх хувийн жинг хэлнэ.

Дефляторын арга гэж үнэ болон биет хэмжээний элемэнтээс бүрдэх хувьсагчаас биет хэмжээний тоо хэмжээ болон чанар элементийг ялгаж тодорхойлох аргыг

Хувийн индекс гэж нийлмэл юмс үзэгдлийн зөвхөн нэг бүрэлдэхүүн хэсгийн өөрчлөлтийг харуулсан индексийг хэлнэ.Аж үйлдвэрийн дэд салбарын хувьд хувийн индекс нь бүтээгдэхүүн тус бүрт тооцсон үнийн болон биет хэмжээний индекс байна.


29

Бүлгийн индекс нь аж үйлдвэрийн дэд салбар тус бүрт тооцсон индекс, тухайлбал уул уурхай, олборлох салбарын нүүрс олборлолтын дэд салбарын индекс, бусад ашигт малтмал олборлолтын дэд салбар зэрэг салбарын индекс байна.

Ерөнхий индекс гэж бүх бүрэлдэхүүн хэсгээс тогтох нийлмэл үзэгдлийн бүх элементийн дундаж өөрчлөлтийг харуулсан индексийг хэлнэ.Жингээр жигнэж тооцсон индекс байна.

1.Жин тооцох Аж үйлдвэрийн үйлдвэрлэлийн индекс тооцохдоо тогтмол бүтэцтэй

жинг ашиглах ба жил бүр уг хувийг шинэчлэн өмнөх жилийн хувийг дараа жилийн индексийн тооцоонд ашиглана.

Аж үйлдвэрийн салбарын жинг тооцох Аж үйлдвэрт хамрагдах салбаруудыг тодорхойлж, салбар тус бүр дээр жинг тооцно.Жинг тооцох үзүүлэлт нь аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлтийн хэмжээ болон салбар бүрийн үйлдвэрлэлтийн хэмжээ байна.

Аж үйлдвэрийн тухайн салбарын жин =

Тухайн салбарын нийт үйлдвэрлэлт Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэлт

СУДАЛГААНЫ ХЭСЭГ Аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлтэнд салбаруудын

эзлэх хувийн жин 2013 он Хүснэгт1

Салбар Нийт

үйлдвэрлэлт /сая.төг/

Нийт үйлдвэрлэлтэнд эзлэх хувийн жин

/Ж1/ Уул уурхай олборлох аж үйлдвэр 2367.2 0.317958

Боловсруулах аж үйлдвэр 1358.8 0.182511

Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэлт, усан хангамж 3719.0 0.499529

ДҮН 7445.0 1.0

Хүснэгт1 ээс харахад Уул уурхай олборлох аж үйлдвэрийн салбарын жин нийт үйлдвэрлэлтийн 31.8 хувийг, Цахилгаан, дулаан, эрчим хүч,усан хангамжийн үйлдвэрлэлтийн жин 50.0 хувийг, Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын жин 18.2 хувийг тус тус эзэлж байна.


30

Бүлгийн буюу дэд салбарын жинг тооцох

Аж үйлдвэрийн салбаруудад хамаарах дэд салбар бүрийн жинг тооцно.Жинг тооцох үзүүлэлт нь аж үйлдвэрийн салбаруудын үйлдвэрлэлтийн хэмжээ болон дэд салбар бүрийн нийт үйлдвэрлэлтийн

Бүлгийн буюу дэд салбарын жин =

Тухайн дэд салбарын нийт үйлдвэрлэлт

*

Тухайн салбарын үйлдвэрлэлтийн аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлтэнд

эзлэх хувь Аж үйлдвэрийн тухайн

салбарын нийт үйлдвэрлэлт

Хүнсний бүтээгдэхүүн ундаа үйлдвэрлэлийн= дэд салбарын хувийн жин

314.0

* 0.182511

1358.8

Аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлтэд дэд салбаруудын эзлэх хувийн жин 2013 он

Дэд салбарууд Нийт


Нийт үйлдвэрлэлтэд эзлэх хувийн жин

/Жин2/ Хүнсний бүтээгдэхүүн архи үйлдвэрлэл 314.0 0.04217578

Оёдол, зөөлөн эдлэл үйлдвэрлэл 16.9 0.0022699

Угаасан ноосны үйлдвэрлэл 415.1 0.0557553 Мод, модон эдлэл үйлдвэрлэл 75.1 0.0100872 Стандарт блок тоосгоны үйлдвэрлэл 532.4 0.0715107

Хэвлэлийн үйлдвэрлэл 3.4 0.000456 Боловсруулах үйлдвэрийн бусад 1.9 0.0002552 Боловсруулах аж үйлдвэрийн

салбарын дүн 1358.8 0.182511

Боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын жин 18.2 хувийг эзэлж байгаа ба үүний дотор хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн жин 4.2 хувь, угаасан ноосны үйлдвэрлэл 5,6 хувийн жин, стандарт блок, тоосго 7.1 хувийн жинг эзэлж байна.


31

Дэд салбар Нийт


Нийт үйлдвэрлэлтэнд эзлэх хувийн жин /Ж2/

Нүүрс үйлдвэрлэлт 2367.2 0.317958

Уул уурхай олборлох аж үйлдвэр салбарын жин

2367.2 0.317958

Манай аймгийн хувьд уул уурхай, олборлох салбарын үйлдвэрлэлтийг “Хотгор” нүүрсний уурхайгаар авч үздэг бөгөөд 31.8 хувин жинг эзэлж байна.

Дэд салбарууд Нийт


Нийт үйлдвэрлэлтэнд эзлэх хувийн жин /Ж2/

Цахилгаан, дулаан, уур үйлдвэрлэл 3151.6 0.423317

Ус ариутгал, усан хангамж 567.4 0.0762

Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэлт, усан хангамжийн

салбарын дүн 3719.0 0.499529

Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэлт, усан хангамжийн салбарын жин 49.9 хувь, үүний дотор цахилгаан дулаан уур үйлдвэрлэл 42.3 хувийн жинг, ус ариутгал усан хангамж 0.07 хувийн жинг тус тус эзэлж байна.

Бүтээгдэхүүний жинг тооцох

Үйлдвэрлэлийн индекс тооцохдоо биет хэмжээний экстраполяцын аргыг хэрэглэдэг дэд салбаруудын хувьд тухайн дэд салбар бүрт хамаарах бүтээгдэхүүнийг тодорхойлж, тус бүр дээр жинг тооцно.Жинг тооцох үзүүлэлт нь аж үйлдвэрийн салбарт багтах дэд салбаруудын нийт үйлдвэрлэлтийн хэмжээ болон тухайн дэд салбарт багтах бүтээгдэхүүн бүрийн үйлдвэрлэлтийн хэмжээ байна.

Тухайн бүтээгдэхүүний

нийт үйлдвэрлэлт

* Тухайн дэд салбарын нийт үйлдвэрлэлтэд эзлэх хувийн жин

Бүтээгдэхүүний жин = Тухайн

бүтээгдэхүүнд хамаарах дэд салбарын нийт үйлдвэрлэлт.


32

Талхны жин = 30.8 * 0.042175=0.0041369 314.0

Аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлтэнд бүтээгдэхүүн бүрийн эзлэх хувийн жин 2013 он

Бүтээгдэхүүн Нийт


Нийт үйлдвэрлэлтэд эзлэх хувийн жин /Жин3/

Талх 30.8 0.0041369 Нарийн боов 203.5 0.0273331 Архи 25.5 0.0034250 Жигнэмэг 16.0 0.0021490 Гоймон 7.4 0.0009939 Хиам 30.8 0.0041369 Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн дэд

салбарын дүн 314.0 0.042175

Аймгийн хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн дэд салбарын жин дотроо нарийн боов 65.0 хувийн жинг, талх, хиам, жигнэмэг, архи зэрэг бүтээгдэхүүний төрлүүд үлдсэн хувийн жинг эзэлж байгаа нь энэ хүснэгтээс харагдаж байна.



Нийт үйлдвэрлэлтэнд эзлэх хувийн жин /Жин3/

Барилгын хаалга, цонх 36.5 0.004902 Вакуум цонх 38.6 0.005184

Мод, модон эдлэл үйлдвэрлэлийн дүн 75.1 0.0100872

Мод модон эдлэл үйлдвэрлэлийн салбарын жин 1.0 хувийн жинтэй ба модон барилгын хаалга, цонх болон вакуум хаалга цонх нь тус тусдаа 0.5 хувийн жинг эзэлж байна.Энэхүү хүснэгтээс харж байхад мод, модон эдлэлийн чиглэлийн үйлдвэрлэлт сул байгаа ба цаашдаа энэхүү салбарын үйлдвэрлэлтийг дэмжих хэрэгтэй байна гэсэн дүгнэлтэнд хүрлээ.



Нийт үйлдвэрлэлтэд эзлэх хувийн /Жин3/

Улаан тоосго 485.7 0.04293514 Блок 28.0 0.00247515

Стандарт блок, тоосгоны үйлдвэрлэл 513.7 0.0454103


33

Стандарт блок, тоосгоны үйлдвэрлэлд улаан тоосго 4.3 хувийн жинг, стандарт блок 0.3 хувийн жинг тус тус эзэлж байна.



Нийт үйлдвэрлэлтэд эзлэх хувийн /Жин3/

Угаасан ноос 415.2 0.0557553

Ноос угаах үйлдвэрлэлийн дүн 415.2 0.0557553

Боловсруулах үйлдвэр дотроос аж үйлдвэрийн салбарын ихээнх хувийг бүрдүүлж байгаа угаасан ноос 5.6 хувийн жинг эзэлж байна.Цаашдаа энэ төрлийн үйлдвэрлэлтийг дэмжих дан ганц ноос угаах биш самнах, ээрэх, нэхэх, буудах зэрэг шат шатны үйлдвэрлэлтийг хөгжүүлэх, мөн олон төрлийн загвараар эцсийн бүтээгдэхүүн гаргаж хэрэглэгчдэд хүртэл болгох улмаар хөрш Казакстан, Орос улсад гаргах бололцоотой юмаа.

АШИГЛАСАН НОМ, МАТЕРИАЛ

1. БаянӨлгий аймгийн Статистикийн эмхтгэл 2013 он 2. Улсын Статистикийн эмхтгэл 2013 он 3. Албан ёсны болон захиргааны сар, улирал, жилийн эцсийн мэдээ 4. Аймгийн эдийн засаг, нийгмийн байдлын товч танилцуулга2013 он 5.БаянӨлгий аймгийн хөгжлийн хөтөлбөр, төлөвлөгөө 20102021 он 6. http://www.bayanolgii.gov.mn/ мэдээлэлийн сайт

_______ о О о _________

Documents

ÁÀßÍ-ªËÃÈÉ ÀÉÌÃÈÉÍ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÝËÒÝÑbayan-olgii.gov.mn/uploads/Aj_Yildber_barilga_uilchilgee_2013 on.pdf“Àæ ¿éëäâýð, áàðèëãà,