¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 1

พอช - CODI

àÍ¡ÊÒûÃСͺ¡ÒÃÊÑÁÁ¹Ò

¼¹Ö¡¡ÓÅѧÊÇÑÊ´Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹Çѹ·Õè 3 - 4 ÁԶعÒ¹ ¾.È. 2552

สถาบนพฒนาองคกรชมชน(องคการมหาชน)กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

2 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

“ÊÇÑÊ´Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹...

ãËéÍÂèÒ§Áդس¤èÒ ÃѺÍÂèÒ§ÁÕÈÑ¡ ÔìÈÃÕ”

¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 3

การพฒนาสวสดการชมชน

เดมชมชนในหลายพนทมการจดสวสดการดแลสมาชกคนในชมชนกนเอง กระจดกระจายอยตามพนทตางๆหลงจากเกดวกฤตเศรษฐกจ ในชวงป 2542 – 2543 ภาครฐไดใชแนวคดโครงขาย การคมครองทางสงคม(Social Safety Net)หนมาสนบสนนงบประมาณเพอการจดสวสดการแกชมชน โดยตรงมการจดตงกองทนเพอการลงทนทางสงคม(SIF)ขนมา เพอฟนฟชมชนทองถนฐานรากในภาวะวกฤตเศรษฐกจโดยการสนบสนนงบประมาณใหจดสวสดการเรงดวนเพอผยากลำบากใหเครอขายชมชนบรหารจดการกนเอง งบประมาณสวนหนงนำมาสมทบกองทนสวสดการชมชนทมอยเดม นอกจากนสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน)ไดสนบสนนการจดตงกองทนสวสดการผสงอาย จงหวดละ 1 ลานบาท ภายใตโครงการแกไขปญหาคนจนในเมองในภาวะวกฤต ดวยงบประมาณ 80 ลานบาท จดตงกองทนทกอใหเกดรายไดและเงนหมนเวยนในรปแบบตางๆ เชนกองทนหมนเวยน กองทนสวนยาง สวนปาลม ฯลฯ กองทนเหลานยงดำเนนการตอเนองในหลายจงหวดทำใหมผสงอายไดรบประโยชน โดยตรง 28,667 ราย และรบประโยชนโดยออมในฐานสมาชกเครอขายประมาณ 104,495 คน

ในป 2546 เครอขายองคกรชมชนไดมการจดตง “กองทนสวสดการผนำชมชน” ขนมา เปน กองทนกลางระดบชาต โดย พอช. สนบสนนงบประมาณ 2 ลานบาท จากนนในพนทตางๆ กไดไปจดตงกองทนสวสดการผนำขนในระดบจงหวด ในชวงหนงปททำนน มผเขารวมเปนสมาชกกองทนสวสดการผนำ 1,501 คน ตอมาไดขยายมาสการทำ “กองทนสวสดการชมชน”ทชวยเหลอดแลทงสมาชก คนในชมชน และผนำไปพรอมกน

ปลายป 2547 มเวทสมมนา “สวสดการชมชน แกจนอยางยงยน” จากความรวมมอของหลายฝายสงผลใหเครอขายองคกรชมชนททำสวสดการชมชนจากฐานทหลากหลายไดมารวมตวกนอยางเปนขบวนการมการผลกดนเชงนโยบายใหรฐสนบสนนการจดกองทนสวสดการชมชน โดยสมทบ 1:1 และวางแผนการขบเคลอนขยายผลการทำสวสดการชมชนในพนทตางๆ ทวทกภาค

ในป 2548 ศนยอำนวยการตอสเพอเอาชนะความยากจนแหงชาต(ศตจ.) ไดสนบสนนงบประมาณ32.1 ลานบาท ผาน พอช. เพอจดทำโครงการพฒนาสวสดการชาวบาน หรอ “กองทนสวสดการชมชนระดบตำบล” ในลกษณะกองทนทมการสมทบจาก 3 ฝาย ไดแก ชมชน องคกรปกครองสวนทองถนหรอรฐทองถน และสถาบนพฒนาองคกรชมชน ผลทเกดขน สงผลใหเกดกองทนสวสดการชมชนพนทคร 14 ตำบล และพนทนำรอง191 ตำบล ท พอช. รวมสมทบ และอก 395 ตำบล/เมอง ทไมไดรวมสมทบ แตเปนผลจากขบวนการน

1. ความเปนมา

4 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

การขบเคลอนขบวนการสวสดการชมชนยงคงดำเนนเรอยมา และมการรวมตวกนอกครงในงานสมมนา“สวสดการชมชน คนไมทงกน” เมอวนท 4 - 5 กมภาพนธ 2550 ณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช สามารถผลกดนขอเสนอเชงนโยบายตอรฐใหเปนรปธรรมไดชดเจนขนตอเนองจากงานเดม คอเกดคณะกรรมการสนบสนนการจดสวสดการชมชนทองถน ทงในระดบชาต และระดบจงหวด รวม 62 จงหวด และ “สมชชาสวสดการชมชนทองถนจงหวด” ซงในป 2551 -2553 น จะมงเนนการพฒนาสวสดการชมชนทองถนในจงหวด ใหครอบคลมพนททกตำบล

นอกจากนขอเสนอจากการสมมนา “สวสดการชมชน คนไมทอดทงกน” เปนผลใหมการแกไข พ.ร.บ.สงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 โดยเพมเรอง “สวสดการชมชน” ผลกดนโดยสภานตบญญตแหงชาต(สนช.) และคณะอนกรรมาธการความมนคงของมนษย (ซงมครชบ ยอดแกว เปนประธาน และครมกดา อนตะสารเปนรองประธาน และคณะอนกรรมาธการประกอบดวย ผแทนหนวยงานทเกยวของกบการจดสวสดการชมชน)ในคณะกรรมาธการกจการเดก เยาวชน สตร ผสงอาย ผพการและความมนคงของมนษยสาระสำคญของ พ.ร.บฉบบใหมน คอ การรบรององคกรสวสดการชมชน และใหผแทนจากองคกรสวสดการชมชน เขาไปรวมเปนคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมแหงชาต (ก.ส.ค.) และ คณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมจงหวด (ก.ส.จ.)

การผลกดนในเชงนโยบายไดดำเนนการเรอยมาจนถงรฐบาลชดปจจบน โดยเครอขายองคกรชมชนไดเสนอใหรฐบาลสงเสรมการพฒนากองทนสวสดการชมชนระดบเมองและตำบล ดวยการทรฐบาลสมทบงบประมาณจำนวนหนงรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนและการสมทบจากสมาชกองทน ซงนายกรฐมนตร(นายอภสทธ เวชชาชวะ) เหนวาจะตองมการพฒนานโยบายเรองนใหชดเจนยงขน ซงทปรกษานายกรฐมนตร(คณหญงสพตรา มาศดตถ) ไดมารบฟงความเหนผนำชมชนไปแลวครงหนง รวมถงไดมการจดตงคณะอนกรรมการสนบสนนการจดสวสดการชมชน ภายใตคณะกรรมการเสรมสรางความเขมแขงของชมชนแหงชาตขนมาเพอพฒนาขอเสนอตอรฐบาลในการสนบสนนการจดสวสดการโดยชมชนใหมความชดเจน สามารถนำไปสการปฏบตการไดจรง

“การจดสวสดการชมชน” มาจากการรอฟนทนทางสงคมทมอยเดม การชวยเหลอเกอกลกนบนฐานปจจยส(อาหาร เครองนงหมทอยอาศย ยารกษาโรค) โดยมบาน (หมายถงหมบาน หรอชมชนทอยรวมกน)และวด เปนศนยกลางทำหนาทดแลเดกเลก คนเฒาคนแกผตกทกขไดยาก เปนเครอขายความสมพนธทโยงใยวถชวตของผคนเขากบธรรมชาต ความเชอ ศาสนา วฒนธรรม และภมปญญาทองถน เปนลกษณะ“ชมชนสวสดการ” ทมมาตงแตอดต ดำเนนตคกบการจดสวสดการโดยรฐเรอยมาจนถงปจจบน

จากเครอขายการชวยเหลอดแลกนตามธรรมชาต(Helping network) นำมาส การรวมกล มมเปาหมายทจะทำเรองสวสดการชมชนอยางชดเจน โดยชมชนเรยนรการบรหารจดการทนในชมชนทมอย 7 ฐานทนไดแก 1.) ทนคน 2.) ทนภมปญญา 3.)ทนทรพยากร 4.) ทนวฒนธรรม 5.) ทนแรงงาน 6.) ทนเวลา และ 7.) ทนเงนตรานำไปสการจดสวสดการผานฐานกจกรรมตางๆ ไมวาจะเปนการใชองคกรการเงนกลมออมทรพยเปนฐาน นำดอกผล

2. สวสดการชมชนเปนการตอยอดทนของชมชน

¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 5

กำไรมาจดสวสดการ และสรางวนยการออมไปพรอมกน วสาหกจชมชน การผลตเพอลดการพงพาภายนอกเพมมลคาผลผลต ใชผลกำไรและการลดรายจายมาเปนสวสดการ การจดสวสดการฐานทรพยากรธรรมชาตชมชนเปนผจดการปา ชายฝง แหลงนำ ฟนฟทรพยากรใหอดมสมบรณ ทำใหมความมนคงดานอาหารการจดสวสดการฐานศาสนา การใชหลกคำสอนทางศาสนาและผ นำศาสนาท งพทธ ครสต อสลามเปนฐานดานการจดสวสดการทงทางกายและจตวญญาณ เชน การใชหลกซากาตใหการดแลคน 8 ประเภทตามหลกศาสนาอสลาม

เครอขายสวสดการชมชน ไดใหความหมายของสวสดการชมชน คอ การสรางหลกประกนเพอความมนคงของคนในชมชน ซงหมายรวมถงทกอยางทจะทำใหคนในชมชนมความเปนอยทดขน ทงในรปของสงของ เงนทนนำใจ การชวยเหลอเกอกล เปนเรองทเกยวกบวถชวตตงแต เกด แก เจบ ตาย

หวใจของการจดสวสดการชมชน คอ การพงตนเองและการชวยเหลอเกอกลกน “ใหอยางมคณคารบอยางมศกดศร” การจดสวสดการตงอยบนพนฐานของการเคารพและอยรวมกนกบธรรมชาต อยางเหนคณคาอยบนพนฐานของศาสนา ภมปญญา วฒนธรรมทองถน และการมสวนรวมในทกระดบ

6 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

3. กระบวนการทำงาน

¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 7

4. ทศทาง/แนวทางการดำเนนงาน

แนวทางการขบเคลอนงานสวสดการชมชน1. สงเสรมและพฒนากลไกคณะกรรมการสนบสนนการจดสวสดการชมชนทองถน (ชาต) และคณะอน

กรรมการสวสดการชมชนทองถนระดบจงหวดในการขบเคลอนและขยายผลการทำงาน2. พฒนายกระดบองคความรการพฒนาสวสดการทหลากหลายและศกยภาพพนทสวสดการชมชน3. ประสานความรวมมอกบหนวยงานภาคทงในระดบสวนกลางและพนท ในการสนบสนนสงเสรม

การพฒนาและขยายผลการจดสวสดการชมชนทองถน เชน กระทรวงการพฒนาสงคมฯ กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน เปนตน

4. พฒนาระบบการตดตามการรายงานผลการดำเนนงาน งานขอมล ใหสามารถสนบสนนการทำงานใหกบระบบสวสดการชมชนทกระดบ

5. ประสานและเช อมโยงแผนพฒนาสวสดการชมชนทองถ นในแตละพ นท ใหเปนแผนพฒนาทองถนและแผนจงหวด

6. พฒนาฐานขอมลพนทสวสดการชมชน/ผนำชมชน

แนวทางและแผนงานการพฒนาสวสดการชมชนทองถนระดบจงหวด

8 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

5. ภาพรวมการขบเคลอนงานสวสดการชมชนทองถนผลการดำเนนงานสวสดการชมชน (พฤษภาคม 2552) เกดพนทตำบล/ชมชนทมการพฒนากระบวนการ

จดตงกองทนสวสดการชมชนทองถน ทง 76 จงหวด รวมจำนวน 3,076 ตำบล โดยเปนพนทตำบล/ชมชนทมการจดตงกองทนสวสดการชมชนซงไดรบการสมทบงบประมาณจากรฐ คอ องคกรปกครองทองถน และสถาบนพฒนาองคกรชมชน จำนวน 2,566 กองทน กระจายในภาคเหนอ 625 กองทน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 754 กองทนภาคกลางตอนบนและตะวนตก 515 กองทน ภาคใต 435 กองทน ภาคกรงเทพฯและตะวนออก 237 กองทนจำนวนหมบานทเขารวม 18,823 หมบาน มจำนวนสมาชก 878,340ราย เงนกองทนรวม 542.74 ลานบาทเปนเงนทมาจากเงนสมทบกองทนจากองคกรปกครองสวนทองถน 40.25 ลานบาท เงนสมทบจาก พอช.(งบประมาณจาก ศตจ. และกระทรวงการพฒนาสงคมฯ) จำนวน 111 ลานบาท และเงนจากอนๆ เชน บรจาคทอดผาปา สนบสนนจากหนวยงานอน ฯลฯ 24.34 ลานบาท

ตารางแสดงขอมลกองทนสวสดการชมชน ป 2548 - 2552

หมายเหต : ขอมลเงนออมสมทบของสมาชก และเงนสมทบจากแหลงอนๆ อาจมความคลาดเคลอน เนองจากบางกองทนไมไดแจกแจงขอมลแยกแหลงเงนทนสมทบมาให จะแจงแตจำนวนเงนกองทนสวสดการ จำนวนเงนท อบต. และ พอช. สมทบใหเทานน

สดสวนเงนสมทบกองทนสวสดการชมชน

ภาค

กรงเทพปรมณฑลและตะวนออกกลางบนและตะวนตกตะวนออกเฉยงเหนอใตเหนอรวมทงหมด

จำนวนกองทน

237515754435625

2,566

จำนวนหมบาน สมาชกจำนวนเงนกองทน

ของชมชนการสมทบเงนกองทน(บาท)

พอช.9,610,404

22,875,88131,616,33423,195,14823,708,331111,006,098

อนๆ2,131,1047,625,3051,604,1182,174,272

10,814,15524,348,954

ทงหมด6,198

12,58933,1178,660

14,51575,079

เขารวม1,7194,3076,4452,3683,98418,823

ปจจบน94,493

136,602223,546232,760190,939878,340

ปจจบน94,493

136,602223,546232,760190,939878,340

กอตง10,26812,44611,35223,13324,86082,059

กอตง10,26812,44611,35223,13324,86082,059

อปท.1,331,0258,721,11217,369,4992,859,3589,978,75040,259,744

¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 9

จากขอมลขางตน แสดงใหเหนวาขบวนการสวสดการชมชนทองถนเตบโตขน ดไดจากจำนวนสมาชกจากเดมมจำนวน 82,059 ราย เพมสงขนถง 878,340 ราย จำนวนเงนกองทนจาก 32.1 ลานบาท เพมขนเปน542.74 ลานบาท หรอเพมขน 17 เทา สดสวนเงนสมทบกองทนสวสดการชมชนนนมาจาก 3 ฝายหลก ไดแก ชมชนองคกรปกครองสวนทองถน และ พอช. เงนสมทบสวนใหญมาจากชมชนเปนหลก ไมวาจะเปนเงนออมของสมาชกดอกผลกำไรจากกลม/กองทนตางๆ หรอการจดกจกรรมหารายไดเสรมเขากองทน เชน การจดทอดผาปาการจดงานเลยง การขายผลผลต เปนตน รวมทงเงนบรจาคตางๆ รองลงมาเปนเงนสมทบจาก พอช. และเงนสมทบจาก อปท. ซงเงนสมทบจากทง 2 หนวยงานนคดรวมจากยอดทมการอนมตและไดรบสมทบไปแลว

จากขอมลกองทนสวสดการชมชนทเขาสระบบขอมลสวนกลาง ซงยงไมครบทกพนท และมการรายงานจำนวนผรบประโยชน (อกสวนหนงไมไดรายงานขอมลดงกลาวเขามา) พบวา ผรบประโยชนทไดใชบรการสวสดการไปแลวมทงหมด 18,142 ราย ในจำนวนนแบงเปนสมาชกทวไป 15,272 ราย เดก/เยาวชน 994 ราย ผสงอาย1,490 ราย และผพการ 386 ราย

ผลจากการจดสวสดการชมชนตอการพฒนาโดยรวมการจดสวสดการชมชนทองถน นอกจากจะทำใหผอยอาศยในชมชน ซงสวนใหญเปนเกษตรกร หรอแรงงาน

นอกระบบทไมคอยมโอกาสไดรบสวสดการจากแหลงอน(จากขอมลของสำนกงานสถตแหงชาต ป 2549 ระบวาจากประชากรวยแรงงาน 50.4ลานคน เปนผมงานทำ 35.5 ลานคน แยกเปนแรงงานในระบบ 13.7 ลานคน แรงงานนอกระบบ 21.8 ลานคน หรอรอยละ61.41 ซงถาเทยบจากจำนวนประชากรทงทงหมด กจะเปนประมาณ 38 ลานคนทไมไดอยในระบบสวสดการจากระบบประกนสงคมและราชการ) ใหสามารถไดรบสวสดการพนฐานตามทกลาวมาแลว การจดสวสดการรวมกนของชมชนทองถนไดสงผลดตอการพฒนาดานตางๆ ตดตามมา ไดแก

1. ทำใหเกดความรก การชวยเหลอเกอกลกนภายในชมชน เปนการแสดงนำใจ แมจำนวนเงนจะนอย แตการทตวแทนกลบไปเยยมไข หรอเปนเจาภาพงานศพ ทำใหเกดความภาคภมใจ มคณคาทางจตใจ

2. เกดการฟนฟระบบคณคา/ทนทางสงคมทมอยเดมในชมชน มาประยกตใช จดปรบใหสอดคลองกบวถปจจบน เชน กองทนสวสดการทตงอยทวด ทำใหขนมาทวดเปนประจำ การเปนระบบการเอาแรงชวยเหลอกนผสงอายไดมกจกรรมรวมกน เกดความสมพนธการถายทอดภมปญญาระหวางผสงอาย กบลกหลาน ฯลฯ

3. เกดการทำงานรวมกนระหวางชมชนกบองคกรปกครองสวนทองถน ทำใหความสมพนธใกลชดขน อปท.เหนประโยชนของงานทรเรมโดยชมชน เขามารวมทำ รวมสนบสนน ขยายสการพฒนาดานอนๆ มการปรบระเบยบกตกา ใหสอดคลองกบการสนบสนนชมชน

4. เกดการขยายการเรยนรการจดสวสดการ จากพนทตนแบบสพนทอนๆ ทำใหคนตนตวในการทจะรวมกนจดสวสดการชมชนทองถน เกดการแลกเปลยนเรยนรในแนวราบ แกนนำทมประสบการณไปหนนชวยพนทใหมเครอขาย อปท. ชวยขยายสรางความเขาใจเรองสวสดการชมชนระหวาง อปท. ดวยกน

5. หนวยงานทเกยวของหนมาสนใจการจดสวสดการโดยชมชนทองถนมากขน โดยเฉพาะอยางยงกระทรวงการพฒนาสงคมฯ ไดจดทำแผนปฏบตการสวสดการสงคม ซงมเรองสวสดการชมชนทองถน เปนเรองสำคญทจะสนบสนนใหเกดขนอยางกวางขวาง พฒนาสงคมฯจงหวด หลายพนทไปรวมปฏบตการการขยายสวสดการชมชน สถาบนวชาการไปศกษากรณตวอยาง สนบสนนการจดการความรเรองสวสดการชมชน รวมทงศกษาภาพรวมประเดนทเกยวของกบสวสดการชมชน เชน ความเปนไปไดทางการเงน ฯลฯ

10 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

ทศทางการเคลอนขบวนสวสดการชมชน

จากการสรปบทเรยนการเคลอนขบวนสวสดการชมชนโดยภาพรวมทวประเทศ ขบวนสวสดการชมชนไดรวมกนสรปบทเรยนทผานมา และรวมกนกำหนดทศทางการเคลอนขบวนสวสดการชมชนโดยรวมกนรางยทธศาสตรการขบเคลอนและการพฒนาสวสดการชมชน และขอเสนอตอรฐบาลเพอการสนบสนนสวสดการชมชน มสาระสำคญดงน

“สวสดการชมชน” คอ การสรางหลกประกนเพอความมนคงของคนในชมชน ซงหมายรวมถงทกอยางทจะทำใหคนในชมชนมความเปนอยทดขน ทงในรปของสงของ เงนทน นำใจ การชวยเหลอเกอกล เปนเรองทเกยวกบวถชวตตงแต เกด แก เจบ ตาย เปนระบบการชวยเหลอเกอกลของคนในทองถน ทมรปแบบและวธการทหลากหลายเปนเรองราวเกยวของกบวถชวต ตงแตเกดจนกระทงตาย กอใหเกดรายไดลดรายจาย นำไปสการแกไขปญหาความยากจน

วสยทศน คนในชมชนมความมนคงในชวต มการแบงปน เกอกลกนและมความสขพนธกจ การฟนฟคนในชมชนใหลกขนมาสรางระบบการชวยเหลอดแลกนบนฐานทนของชมชน

ในรปสวสดการชมชนรวมกบภาคพฒนาแนวความคดสำคญ• เงนเปนเครองมอในการพฒนา จดสวสดการและสรางความอยดมสขของประชาชน ไมใชเปาหมาย การพฒนา ใชฐานทนทมอยภายในมาชวยเหลอเกอกลกน• ชวยเหลอทกคนอยางเทาเทยม ไมสรางความแยกแยก• พฒนาอยางองครวม เชอมโยงทกอยาง เขาหากน• ทกคนเปนทงผให และผรบ• ทำจากสงทเปนจรง ตามสภาพเศรษฐกจ สงคมในชมชน ไมลอกเลยนคนอนเขามาทงชด• พงตนเองและการชวยเหลอเกอกลกนโดยยดหลก“ ใหอยางมคณคา รบอยางมศกดศร "• กระบวนการดำเนนงานทสอดคลองกบวฒนธรรมภมปญญาทองถน• เปนการจดสวสดการของชมชน โดยชมชน เพอชมชน• การชวยเหลอเกอกลบนพนฐาน การอยรวมกนของ คน ชมชน ธรรมชาต เคารพซงกนและกน

¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 11

ยทธศาสตรหลก/แนวทางสำคญอาศยทนทางสงคมทมอยแตละหมบานมาเปนฐานในการจดสวสดการใหครอบคลมตงแตเกดจนตาย

บนฐานของการชวยเหลอเกอกลกน และสรางพลงในการพงตนเอง สรางความรวมมอกบภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ในการสนบสนนใหเกดการจดสวสดการอยางตอเนอง ขยายขอบเขตจากพนทระดบหมบานออกเปนตำบลทองถน

ยทธศาสตร ยทธศาสตร(goal)

แนวทางสำคญและกจกรรม

1. การพฒนาคณภาพกองทนสวสดการตำบล

กองทนสวสดการ มการบรหารจดการอยางเขมแขง สมาชกมสวนรวมและสามารถจดสวสดการประเภทตางๆ อยางกวางขวางครอบคลมทกกลมคนในชมชน

• พฒนาตวชวดกองทน สวสดการชมชนเพอเปนเครองมอ ในการตดตามพฒนาและประเมนความกาวหนาของกองทน• รบรองสถานภาพกองทนสวสดการชมชนทงการรบรองการมอยและรบรองคณภาพ• ขยายฐานสมาชกกองทนใหครอบคลมสมาชกทกคนในชมชน• ปรบปรงระบบบญช ระบบรายงาน ขอบงคบและการตดตามตรวจสอบการบรหารจดการกองทนใหมมาตรฐาน• พฒนาระบบขอมลดานตางๆ ของกองทนใหถกตอง ครบถวน เปนปจจบน สามารถเรยกดขอมลไดตลอดเวลา• พฒนากรรมการและสมาชกกองทนใหทำงานร วมกนได อย างมประสทธ ภาพ

12 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

ยทธศาสตร ยทธศาสตร(goal)

แนวทางสำคญและกจกรรม

มอดมการณรวมกน• บรหารจดการกองทน การลงทนใหมดอกผลเพมขนเพอเพมกองทน• จดทำแผนพฒนากองทนสวสดการชมชน

2. การเชอมโยงและขยายเครอขายสวสดการชมชน

• เชอมโยงกองทนสวสดการชมชนกบกองทนอนๆ องคกรการเงน สภาองคกรชมชนและกลม/องคกรอนๆ ในชมชน• ขยายการจดตงกองทนสวสดการชมชนใหครอบคลมทวประเทศ• พฒนาคณะประสานงาน/คณะกรรมการสวสดการ/และสมชชาสวสดการชมชนในระดบจงหวด/ภาคและประเทศ• พฒนาศนยเรยนร สวสดการชมชนในทกจงหวดเพอเปนเครองมอในการขยายผลและยกระดบการจดสวสดการชมชน รวมทงเปนแบบอยางเพอผลกดนนโยบาย• ศกษาวจย/สรปบทเรยนการทำงานเพอพฒนาขบวนสวสดการ• เผยแพร ผลการทำงานและรปแบบจดสวสดการชมชนทประสบผลสำเรจสสาธารณะอยางตอเนองผานศนยเรยนรและสอประเภทตางๆ

• เพ อเพ มพลงการเปลยนแปลงของขบวนสวสดการชมชนตอชมชนและสงคม• ขยายการจดสวสดการชมชนใหครอบคลมทกพนท

3. การเชอมโยงภาคและผลกดนนโยบายสวสดการชมชน

• ผลกดนใหมผแทนสวสดการชมชนในคณะกรรมการทเกยวของกบสวสดการของหนวยงาน ในระดบตำบล จงหวดและประเทศ• ผลกดนใหม แผน/นโยบายสนบสนนสวสดการชมชนในระดบตำบลจงหวดและประเทศ• ผลกดนใหรฐบาลกลางและทองถ นสนบสนนกองทนสวสดการชมชนอยางตอเนอง

ใหหนวยงานภาคการพฒนาและรฐสนบสนนการจดสวสดการชมชน

¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 13

ยทธศาสตร ยทธศาสตร(goal)

แนวทางสำคญและกจกรรม

• ผลกดนใหมกองทนสนบสนนกองทนสวสดการชมชน ในกฎหมายฉบบใดฉบบ หนงเพ อใหมงบประมาณสนบสนนสวสดการชมชนอยางตอเน อง ไมปรบเปล ยนตามสถานการณการเมองทงในระดบชาต และทองถน

ขอเสนอตอรฐบาลเรองแนวทางการสนบสนนสวสดการชมชน

ขอเสนอ เหตผล แนวทางการดำเนนการ

1. การสนบสนนจากรฐ1.1 ใหรฐบาลกลางสนบสนนงบประมาณสมทบกองทนสวสดการ ตำบลในอตราสมาชก 1 คน/ 1 บาท/ 1 วนหรอ 365 บาท/คน/ป

• เปนการกระตนใหกองทน ขยาย ฐานสมาชกใหมากและครอบคลมกลมคนอยางกวางขวางเพอความมนคงของกองทน• การสนบสนนตามจำนวนเงนของกองทน(เชนอตรา 1:1) อาจมปญหาวารฐบาลไมมงบประมาณสนบสนนถากองทนเตบโตขนเรอยๆ• การชวยเหลอตามจำนวนสมาชกเปนการสรางความเทาเทยมคอทกคนไดเงนชวยเหลอเทากน กองทนเลกหรอใหญไดเงน ตามจำนวนสมาชก ไมใชตามจำนวนเงนกองทน

• กองทนทจะไดรบการสมทบตองจดตงมาแลว อยางนอย 6 เดอน มสมาชกไมนอยกวา 100 คน มสมาชกมาจากไมนอยกวา2 หมบานในตำบล มระบบการบรหารจดการคณะกรรมการและการระดมทนจากสมาชกทชดเจน• อาจพจารณากำหนดหลกเกณฑการสมทบทแตกตางกนระหวางกองทนทจดตงแลวมการสมทบงบประมาณบางสวนแลว(ไมเกน55,000 บาท/กองทนใน 3,000 กองทนแรก)และกองทนใหม เช น อายการจดต งความเขมแขง ขนาดกองทน ฯลฯ• อาจใชการรบรองสถานภาพองคกรชมชนของ พอช. รวมกบขบวนสวสดการจงหวดเปนการรบรองกองทนทจดตงแลวหรอการรบรอง/จดชนคณภาพเพอการสนบสนนของรฐบาล• เมอมการรบรองกองทนแลวจดสรรงบประมาณ ตรงไปทกองทนในตำบล

14 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

ขอเสนอ เหตผล แนวทางการดำเนนการ

1.2 ใหร ฐบาลสนบสนนงบประมาณเพอการพฒนาคณภาพกองทนทจดตงแลวการพฒนาเครอขายสวสดการชมชนและการจดตงกองทนใหม

เพอเปนการเสรมคณภาพกองทนเกาและสนบสนนให ม การจ ดต งกองทนใหมจนครบทกพนท

1.3 ใหองคกรปกครองสวนทองถ น(อปท.)สมทบและสนบสนนกองทนสวสดการ

• ในระยะยาวอปท.จะมบทบาทสำคญในการทำงานเรองน• เปนองคกรทใกลชดชมชนมากทสด

• กำหนดใหเงนอดหนน อปท. จากสวนกลางไมนอยกวารอยละ 10 สนบสนนการจดสวสดการชมชน• กำหนดเรองการสนบสนนสวสดการชมชนเปนตวชวดการดำเนนการของ อปท.

1.4 ใหรฐจดสรรงบประมาณทเก ยวของกบสวสดการท หนวยง านตางๆ ดำเนนการอยใหกองทนสวสดการชมชนทมความพรอมดำเนนการแทน

• มหลายหนวยงานใหการสนบสนนชมชนในรปแบบสวสดการจากรฐ ซ งตองทำตามกฎระเบยบของหนวยงานนนๆและไมสนบสนนการพฒนาองคกรชมชนควรนำงบประมาณในสวนนนมาอดหนนใหกองทนสวสดการชมชนดำเนนการโดยท ประชาชนไดร บสวสดการไมนอยกวาทไดรบจากรฐ• การใหชมชนจดการช ม ช น ส า ม า ร ถ จ ดสวสดการไดมากประเภทกวา รวดเรวกวา สอดคลองกบความตองการมากกวา ยงยนกวา ยดหยนมากกวา และเปนการพฒนาความเข มแ ข ง ข อ ง ช ม ช น ไ ปพรอมกน

• อาจทดลองนำร องในบางพ นท บางหนวยงาน เมอมประสบการณแลวจงขยายผลไปยงพนท/หนวยงานอนๆ• ปรบเปล ยนงบประมาณการสนบสนนสวสดการสงคมทเปนลกษณ ะการสงเคราะหผดอยโอกาสประเภทตางๆ เปนการสมทบกองทน สวสดการชมชนทมอยในพนท แลวใหกองทนรบผดชอบการจดสวสดการใหกบผ ด อยโอกาสท เป นกล มเปาหมายของหนวยงาน

¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹ >> 15

ขอเสนอ เหตผล แนวทางการดำเนนการ

2. การสนบสนนใหม โครงสรางและกฎหมายเกยวกบสวสดการชมชน2.1 ใหมกองทนเพอสนบสนนกองทนสวสดการชมชนในกฎหมายทเกยวของฉบบใดฉบบหนง

• เพอเปนหลกประกนวารฐบาลจะมเงนสนบสนนกองทนสวสดการชมชนอยางตอเนองไมเปลยนแปลงไปตามนโยบายของรฐบาลแตละชด

• กองทนดงกลาวตองมรายรบทแนนอนจากแหลงใดแหลงหน งหรอหลายแหลง(เชน ภาษคาธรรมเนยม งบประมาณสมทบรายป ฯลฯ)เพอเปนหลกประกนวาจะมเงนเขากองทนอยางตอเนอง

2.2 ใหม การออกฎหมายสวสดการชมชน

• เปนหลกประกนวาจะมการดำเนนการเรองนอยางตอเนอง ไมเปลยนแปลงตามรฐบาล

• อาจเปนการออกฎหมายใหมหรอแกไขกฎหมายทเกยวของ ใหมเนอหาสาระเรองสวสดการชมชนอยางชดเจน ทงเรองกองทนคณะกรรมการ ฯลฯ

2.3 ใหมกลไกการสนบสนนสวสดการชมชนในทกระดบ

• เพ อ เป นกลไกการสนบสนนและประสานงานการจดสวสดการชมชนของรฐในระดบตางๆ

• กลไกดงกลาวควรมในระดบประเทศและจงหวด• องคประกอบของกลไกประกอบดวยผนำชมชนททำงานสวสดการชมชนและผแทนหนวยงานทเกยวของ

3. ขอเสนออนๆ3.1 บรรจเร องสวสดการชมชนเปนหลกสตรการเรยนการสอนในสถานศ กษาทกระดบ

• เพอใหประชาชนเขาใจและยอมร บการจ ดสว สด การช มชนเป นระบบสวสดการหลกของประเทศใ นระยะยาว• กระตนใหมการศกษาว จ ยและพฒนาเร องสวสดการชมชนมากยงขน

16 : ¼¹Ö¡¡ÓÅѧ ÊÇÑÊ Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹

พอช - CODI

จดพมพและเผยแพรโดยสถาบนพฒนาองคกรชมชน(องคการมหาชน)๙๑๒ ถนนนวมนทร แขวงคลองจน เขตบางกะป กรงเทพฯ ๑๐๒๔๐โทร. ๐-๒๓๗๘-๘๓๐๐-๙ โทรสาร ๐-๒๓๗๘-๘๔๐๓Homepage : http://www.codi.or.th E-mail : codi@codi.or.th

“ÊÇÑÊ´Ô¡ÒêØÁª¹·éͧ¶Ôè¹...ãËéÍÂèÒ§Áդس¤èÒ ÃѺÍÂèÒ§ÁÕÈÑ¡´ÔìÈÃÕ”

ออกแ

บบ : สธ

ดา บ

วสขเกษ

ม