พั�นธุ�ศาสตร์�(Genetic)

ครู�จุ�มพล ค�รูอตกล��มส�รูะก�รูเรู�ยนรู��วิ�ทย�ศ�สตรู� ส�ข�ชี�วิวิ�ทย�โรูงเรู�ยนศรู�ย�น�สรูณ์� จุ!งหวิ!ดจุ!นทบุ�รู�

เกร์เกอร์� เมนเดล“บิ�ดาแห่�งวิ�ชาพั�นธุ�ศาสตร์�”

ส�เหต�ท�% เมนเดล เล&อกทดลองก!บุต�นถั่!%วิล!นเต�“ ”

1.อายุ�ส��น , ปล�กง�ายุ , เจร์�ญเต�บิโตเร์"วิ , ม#ห่ลายุพั�นธุ��

2.ม#ล�กษณะแตกต�างก�นอยุ�างช�ดเจน

3.เป'นดอกสมบิ�ร์ณ�เพัศ(perfect flower)

4.สามาร์ถควิบิค�มการ์ผสมให่,เป'นแบิบิ self-pollination ห่ร์-อ cross-pollination ได,

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=ht1dl-oRxgL2WM&tbnid=YNx9S5D7iFgENM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.biotechlearn.org.nz/themes/mendel_and_inheritance/images/cross_pollination_of_pea_plants&ei=3OhTUcT2N8yFlQWyp4G4Dg&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNFj66IROJl1HeRysLab-HQkx39adQ&ust=1364539965778791

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=sXOqMRltdRN2PM&tbnid=OGGAdHx7SRKMfM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tutorvista.com/content/biology/biology-iii/heredity-and-variation/mendels-experiments.php&ei=ZOhTUeK4GY3ikAWY54GwBQ&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNHSKaqaMad9jIKQj_oBDYcqP4sTBg&ust=1364539868737199

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=0xaSVgtdXz0UIM&tbnid=vg0ME_fvGnleiM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.biology.iupui.edu/biocourses/N100/2k4ch10genetics.html&ei=bulTUZv2CZDOlAXsv4HgBQ&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNFj66IROJl1HeRysLab-HQkx39adQ&ust=1364539965778791

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=_Mc6mAVg__w9wM&tbnid=4souCEOqaZ_n9M:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.biologycorner.com/APbiology/inheritance/11-1_mendel.html&ei=zulTUeWOHsOYkQXj5IHADg&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNFj66IROJl1HeRysLab-HQkx39adQ&ust=1364539965778791

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=0xaSVgtdXz0UIM&tbnid=7u7PeZO-ig85JM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.biology.iupui.edu/biocourses/N100/2k4ch10genetics.html&ei=IupTUaC4F8GPkwW69YHwDw&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNGjZPkWFufzvpEI3DlZH7JWUCmhXg&ust=1364540313109102

เมนเดล สร์�ปวิ�า ล�กษณะต�างๆของถ�1วิล�นเตาถ�กควิบิค�มด,วิยุ แฟค“เตอร์�”(factor)ซึ่41งจะอยุ��เป'นค��

วิ�ด#โอ

ล�กษณะที่#1แสดงออกในร์� �น F1 จะเป'น ล!กษณ์ะเด�น“ ”(dominant trait)

ล�กษณะที่#1ไม�แสดงออกในร์� �น F1 จะเป'น ล!กษณ์ะด�อย“ ”(recessive trait)

ต�อมาเปล#1ยุนค6าวิ�า แฟคเตอร์� เป'นค6าวิ�า “ ” ย�น“ ”(gene) ย�นท�%ควิบุค�มล!กษณ์ะเด�น เรู�ยกวิ�� ย�นเด�น“ ”(dominant gene)เข#ยุนแที่นด,วิยุอ�กษร์ภาษาอ�งกฤษต�วิพั�มพั�ให่ญ� เช�น G แที่นยุ#นที่#1ควิบิค�มฝั:กส#เข#ยุวิย�นท�%ควิบุค�มล!กษณ์ะด�อย เรู�ยกวิ�� ย�นด�อย“ ”(recessive gene)เข#ยุนแที่นด,วิยุอ�กษร์ภาษาอ�งกฤษต�วิพั�มพั�เล"ก เช�น g แที่นยุ#นที่#1ควิบิค�มฝั:กส#เห่ล-อง

“เด�น ข�ม ด,อยุ” “ ”

การ์ควิบิค�มล�กษณะใดล�กษณะห่น41งม�กม#ยุ#นควิบิค�มเป'นค�� ซึ่41งอยุ��ต6าแห่น�งเด#ยุวิก�นบินโคร์โมโซึ่ม เร์#ยุกวิ�า “ฮอมอโลก!สโครูโมโซม”(homologous chromosome)

จุ�โนไทป์-(Genotype) และ ฟี/โนไทป์-(Phynotype)

ฮอมอไซก!ส(Homozygous)

ฮอมอไซก!ส โดม�แนนท�(Homozygous dominant)

ฮอมอไซก!ส รู�เซสส�พ(Homozygous recessive)

เฮเทอโรูไซก!ส(Homozygous)

การ์อธุ�บิายุอ�ตร์าส�วินฟ;โนไที่ป<ในร์� �น F2 ของถ�1วิล�นเตา (3:1) อธุ�บิายุโดยุใช, กฎของเมนเดล 2 ข,อ

กฎข�อท�% 1 กฎแห�งก�รูแยก (Law of segregation)

กฎข�อท�% 2 กฎแห�งก�รูรูวิมกล��มอย��งอ�สรูะ(Law of indepent assortment)

กฎข�อท�% 1 กฎแห�งก�รูแยก (Law of segregation)

ย�นท�%อย��เป์2นค��จุะแยกออกจุ�กก!นในรูะหวิ��งก�รูสรู��งเซลล�ส&บุพ!นธุ์�� โดยเซลล�ส&บุพ!นธุ์��แต�ละเซลล� จุะได�รู!บุเพ�ยงแอลล�ลใดแอลล�ลหน5%ง

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=6u0nWLCR7quSjM&tbnid=ySax-NB4_9hWfM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.scienceclarified.com/Ma-Mu/Mendelian-Laws-of-Inheritance.html&ei=cvJTUYu0KoSmlAXc64C4BQ&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNFMJrJzfCuC4RCqfXtKUDBRbxPJ_Q&ust=1364542430368911

กฎข�อท�% 2 กฎแห�งก�รูรูวิมกล��มอย��งอ�สรูะ (Law of independent assortment)

ย�นท�%เป์2นค��ก!น เม&%อแยกออกจุ�กก!นแล�วิ จุะจุ!ดกล��มอย��งอ�สรูะก!บุย�นอ&%นซ5%งแยกออกจุ�กค��เชี�นก!นเพ&%อเข��ไป์ย!งเซลล�ส&บุพ!นธุ์��

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=iphFPMIW4KDsEM&tbnid=WvD7tOA3Pdt9qM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.bio.miami.edu/dana/250/250S11_3.html&ei=PfhTUbXBLci4kgXis4DACw&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNE9FEdB4Sr51E84nupG_lfWdfdOog&ust=1364543877607798

จากตาร์าง ใช,กฎข,อที่#1 2 ของเมนเดลที่6านายุอ�ตร์าส�วินของเซึ่ลล�ส-บิพั�นธุ��ที่#1ม#กล��มของยุ#นต�างๆได, เช�น จ#โนไที่ป< GgYy จะสร์,างเซึ่ลล�ส-บิพั�นธุ��ได, 4 ชน�ด ค-อ GY , Gy , gY และ gy ในอ�ตร์าส�วิน 1:1:1:1 เม-1อเซึ่ลล�ส-บิพั�นธุ�� 4 ชน�ดของที่��งพั�อและแม�มาร์วิมก�น ร์� �น F2 จ4งม#ฟ;โนไที่ป<ในอ�ตร์าส�วิน 9:3:3:1

1 ) ในก�รูผสมถั่!%วิ 2 ชีน�ด ค&อ ถั่!%วิพ!นธุ์��ส�ง ซ5%งเป์2น dominant ก!บุถั่!%วิพ!นธุ์��เต�7ย ซ5%งเป์2น recessive ป์รู�กฏวิ��ได�รู��นล�ก F1 เป์2นส�ง:เต�7ย = 1:1 genotype ของถั่!%วิรู��นพ�อแม�ค&อ 1.TT x tt2.Tt x Tt3.Tt x tt4.TTx Tt

2 ) TTBbCc ม� gamete ก�%ชีน�ด 1.4 ชน�ด2.6 ชน�ด3.8 ชน�ด4.10 ชน�ด

3 ) ในก�รูผสมถั่!%วิเมล9ดเรู�ยบุส�เหล&องพ!นธุ์��แท�ก!บุถั่!%วิเมล9ดขรู�ขรูะส�เข�ยวิพ!นธุ์��แท� (ส�เหล&องและเมล9ดเรู�ยบุ เป์2น dominant) ได�รู��นล�ก F1 ม� genotype 1.YYRR2.YyRR3.Yyrr4.YyRr

4 ) จุ�กข�อ 3. phenotype ของรู��นล�ก F1 ค&อ 1.เมล"ดเร์#ยุบิส#เข#ยุวิ2.เมล"ดเร์#ยุบิส#เห่ล-อง3.เมล"ดขร์�ขร์ะส#เห่ล-อง4.เมล"ดขร์�ขร์ะส#เข#ยุวิ

5 ) จุ�กข�อ 4. ถั่��น�รู��นล�ก F1 ท� test cross จุะได�อ!ตรู�ส�วิน phenotype ของล�กเท��ไรู 1.เมล"ดเร์#ยุบิส#เห่ล-อง : เมล"ดเร์#ยุบิส#เข#ยุวิ : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เห่ล-อง : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เข#ยุวิ = 1:2:2:12.เมล"ดเร์#ยุบิส#เห่ล-อง : เมล"ดเร์#ยุบิส#เข#ยุวิ : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เห่ล-อง : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เข#ยุวิ = 1:1:1:13.เมล"ดเร์#ยุบิส#เห่ล-อง : เมล"ดเร์#ยุบิส#เข#ยุวิ : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เห่ล-อง : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เข#ยุวิ = 1:1:2:24.เมล"ดเร์#ยุบิส#เห่ล-อง : เมล"ดเร์#ยุบิส#เข#ยุวิ : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เห่ล-อง : เมล"ดขร์�ขร์ะส#เข#ยุวิ = 2:1:1:2

6 ) ในก�รูผสมต�นไม�ดอกส�แดง ก!บุต�นไม�ดอกส�ข�วิป์รู�กฏวิ��ได�ล�กเป์2นดอกส�ขมพ�หมดแสดงวิ�� 1.การ์ผสมน#�เป'น co-dominant2.การ์ผสมน#�เป'น complete dominant3.การ์ผสมน#�เป'น Incomplete dominant4.การ์ผสมน#�เป'น no dominant

7 ) พ!นท�งตรูงก!บุภ�ษ�พ!นธุ์�ศ�สตรู�วิ�� 1.genotype2.Phenotype3.Homozygote4.heterozygote

8 ) ในก�รูผสมแบุบุ test cross พ�อหรู&อแม�ต�องม� genotype เป์2น 1.RRTT2.Rrtt3.RrTt4.rrTT

9 ) ข�อใดเป์2น homozygous ท!7งหมด 1.TTYy2.TTRR3.ttYy4.ttRr

10 ) DNA นอกจุ�กจุะพบุในน�วิเคล�ยสแล�วิย!งพบุได�ใน 1.mitochondria และ endoplasmic reticulum2.mitochondria และ chloroplast3.chloroplast และ endoplasmic reticulum4.endoplasmic reticulum และ ribosome

โจุทย� กรูะต��ยขนส�ด�เป์2นล!กษณ์ะเด�น(B) ขนส�น7�ต�ลเป์2นล!กษณ์ะด�อย (b) และขนส!7นเป์2นล!กษณ์ะเด�น (S) ขนย�วิเป์2นล!กษณ์ะด�อย (s) ในก�รูผสมรูะหวิ��งกรูะต��ยฮอมอไซก!สขนย�วิส�ด� และฮอมอไซก!สขนส!7นส�น7�ต�ล 3.1-จงห่าอ�ตร์าส�วินของฟ;โนไที่ป<ต�างๆ ในร์� �นF1 และอ�ตร์าส�วินของฟ;โนไที่ป<ต�างๆ ในร์� �น F2

ก�รูผสมเพ&%อทดสอบุ (test cross)

การ์น6าส�1งม#ช#วิ�ตที่#1ม#ล�กษณะเด�น ไปผสมพั�นธุ��ก�บิส�1งม#ช#วิ�ตที่#1ม#ล�กษณะด,อยุ ถ,าร์� �นล�กม#ล�กษณะเด�นที่��งห่มด แสดงวิ�าส�1งม#ช#วิ�ตน��นเป'น ฮอมอไซก!ส “ ” แต�ถ,าร์� �นล�กม#ล�กษณะเด�น : ล�กษณะด,อยุ เที่�าก�บิ 1:1 แสดงวิ�าส�1งม#ช#วิ�ตน��นเป'น เฮเทอโรูไซก!ส“ ”

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=491YKtu-zButUM&tbnid=mrBP4WfdaYXaCM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.monteweston.com/Biology/Coll10.html&ei=iftTUZT5G86kkQXf4IHQDw&bvm=bv.44342787,d.bmk&psig=AFQjCNHk9VpcU5sjGv1o-YKL6DmYQ4e6_Q&ust=1364544729580643

ล!กษณ์ะท�%ไม�เป์2นไป์ต�มกฎของเมนเดลก�รูข�มไม�สมบุ�รูณ์� หรู&อ เด�นไม�สมบุ�รูณ์�(incomplete dominance)

ดอกล��นม�งกร์

ล!กษณ์ะท�%ไม�เป์2นไป์ต�มกฎของเมนเดลก�รูข�มรู�วิมก!นหรู&อ เด�นรู�วิมก!น(co-dominance)

ม!ลต�เป์;ลแอลล�ล(multiple allele)

ยุ#นที่#1ม#มากกวิ�า 2 แอลล#ล ใน 1 โลค�ส เช�น ห่ม��เล-อด ABO

ป์รูะกอบุด�วิย แอลล�ล IA , IB , i

พอล�ย�น(polygene)ล�กษณะที่างพั�นธุ�กร์ร์มที่#1ถ�กควิบิค�มด,วิยุยุ#นห่ลายุค��(พัอล#ยุ#น) เป'นล�กษณะที่#1ม#ควิามแตกต�างก�นเพั#ยุงเล"กน,อยุและลดห่ล�1นก�นไป ฟ;โนไที่ป<จ4งม#การ์กร์ะจายุอยุ�างต�อเน-1องห่ร์-อกร์ะจายุแบิบิโค,งปกต�

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=onKRuY9VhME5XM&tbnid=HYIz3PENs9VthM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fdekdee.buu.ac.th%2F~s52021081%2F321370%2Fst%2Fbread.html&ei=7WWIUYeQGozOrQf97oGoBA&bvm=bv.45960087,d.bmk&psig=AFQjCNHu7YgtuC8T6UKrybhAVWsSPhupuA&ust=1367979877760740

ล!กษณ์ะท�งพ!นธุ์�กรูรูมท�%ม�ควิ�มแป์รูผ!นต�อเน&%อง(continuous variation)และ

ล!กษณ์ะท�งพ!นธุ์�กรูรูมท�%ม�ควิ�มแป์รูผ!นไม�ต�อเน&%อง(discontinuous variation)

วิ�ด#โอ

วิ�ด#โอ

ย�นบุนโครูโมโซมเพศ

Sex-linked gene

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=ghZLu3ASQrb6CM&tbnid=a1__Dz_cr_kFdM:&ved=0CAUQjRw&url=http://en.wikipedia.org/wiki/Sex_linkage&ei=z49XUY_3A4nprAfck4DgDg&bvm=bv.44442042,d.bmk&psig=AFQjCNH6fAhvJsjvcvQMcKhkpGwHn1Y2Yg&ust=1364779279884628

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=sC-R0wgclFS8tM&tbnid=C3ys3Pxr80SpjM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.macalester.edu/academics/psychology/whathap/ubnrp/visionwebsite04/twotypes.html&ei=TZBXUf-tBoTrrQe874DYCw&bvm=bv.44442042,d.bmk&psig=AFQjCNExpPtgy9-RXHJNui0ylUj4oHE0fw&ust=1364779465084757

https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=jatstZyCQng-5M&tbnid=yNw7hR9CZNuJwM:&ved=0CAUQjRw&url=https://migrc.org/Library/SexlinkedRecessive.html&ei=jpBXUav_C82Prgeig4CgCA&bvm=bv.44442042,d.bmk&psig=AFQjCNExpPtgy9-RXHJNui0ylUj4oHE0fw&ust=1364779465084757

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=oI-DRttzNezMVM&tbnid=_JUI-9UjhYWlyM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.doctortipster.com/6480-hemophilia-causes-symptoms-diagnosis-and-treatment.html&ei=55BXUZSdEIHyrQfu9IHYBA&bvm=bv.44442042,d.bmk&psig=AFQjCNFvHoniIpmaiwOEwNqrZv7Wp8ZTAw&ust=1364779602681294

Favism “แพ�ถั่!%วิป์�กอ��”

โร์คที่#1เก�ดจากยุ#นเด�นบินโคร์โมโซึ่ม X “มน�ษยุ�ห่มาป>า”(congenital generalized hypertrichosis)

Y-linked