76
ر گی را ف ی ن سا نی ا ورها ت ک ا فHFI Human Factors Integration

فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

  • Upload
    pearl

  • View
    99

  • Download
    3

Embed Size (px)

DESCRIPTION

فاکتورهای انسانی فراگیر HFI. Human Factors Integration. HFI چیست. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

فاکتورهای انسانی فراگیرHFI

Human Factors Integration

Page 2: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

HFI چیست غفل�ت در منظور کردن اص�ول فاکتورهای انسانی در طراح�ی س�یستمهای کاری باع�ث شکس�ت بسیاری از

را میتوان ب�ه صورت HFIپروژ�ه های مهندس�ی میشود. و پیگیری برای شناسایی، فعالیتهای س�یستماتیک « برای انسانی فاکتورهای ب�ه مربوط مشکالت رف�ع از استفاده در متعادل س�یستم ی�ک ایجاد در تضمی�ن نتیجه تعری�ف کرد. » انس�انها و تکنولوژ�ی قابلیتهای

HFI : تجهیزاتی که استفاده از آنها آسان تر و ایمن تر استهزینه های کمتر برای ایجاد سیستماحتمال بیشتر برای موفقیت سیستم

Page 3: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

HFI عناصر نیروی انسانی: کارکنان الزم و موجود برای راه

اندازی و نگهداری سیستم کارکنان: استعدادها، مهارتها، دانشها و ابعاد انسانی

و مورد نیاز برای داشتن سیستم کارا و تاثیرگزار آموزش حرفه ا�ی: گستردگی و محتوای آموزشهای یا

دستورالعملهای الزم برای کار سیستم با توانایی کامل با توجه به محیط و وقایع آینده

مهندسی فاکتورهای انسانی: یکپارچه سازی جامعمشخصه های انسانی در طراحی سیستم

محیط: دما، نور ، رطوبت، لرزش و صدا و تاثیر آنهابر روی کارکنان

ایمنی سیستم: کاربرد اصولHF برای دستیابی به کمترین میزان ریسک منطقی

ارزیابی مخاطرات سالمتی: شناسائی و چاره اندیشیریسکهای موجود در سیستم که شامل تمام تهدیدها

میشود جذب و نگهداری: فاکتورهای الزم برای حفظ

رضایتمندی، سالمت و آرامش کارکنان که در عملکرد و کارایی کارکنان موثر بوده و معموال محرک

استخدام و وفاداری نیز هستند.

Page 4: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

HFIبرنامه فرایند برای حیات�ی مراح�ل از یک�ی HFIبرنام�ه

اس�ت.برنامه ب�ه کم�ک اطالعات بدست آمده از فاز تجزی�ه و تحلی�ل بوجود میاید. معموالً برنام�ه شامل

موارد زیر میشود. تیمHFو تجربه الزم برای آنها خالص�ه طرح س�یستم، اشاره ب�ه مس�تندات طراحی

و استانداردهای مرتبط مشخصات شام�ل س�یستم، نیازمندیهای ارزیاب�ی

افراد هدف، تخص�یص عملکرده�ا، نیازمندیهای حجم کاری، نیازمندیهای ایمنی، نیازمندیهای تعمیرات و

نگهداری مباحث اصلی مربوط به هر عنصرHFI مناسب ابزارهای و بررس��ی taskروشهای

analysis, link analysis, workload analysis, assessments against standards

تست برنامه ریزی شدهتدوین روشها

Page 5: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI
Page 6: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

HFIچند رشته ای بودن ،علوم اجتماعی:رفتار سازمانی/تیمی

معیارهای اجتماعی، سیستمها و فرهنگ اجتماعی، ترویج و قبول تغییرات

روانشناسي:رفتار آگاهانه، مدیریت احساس و استرس، رفتار، روانسنجی

،پزشکی و فیزیولوژی: بار کار فیزیکیاستراحت و خواب، تغذیه و سالمت

و آنترپومتری: جنبه های مبداء آناتومي فرهنگی، فعالیتهای اجتمایی انسان،

فشارهای فیزیکی بدن، تاثیرات روی بدن ،مهندسی صنایع: اندازه گیری محیط کاری

تجزیه و تحلیل خالء ابزارها، توالی و سازماندهی وظایف

.......

Page 7: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ادامه :مهندسی فاکتورهای انسانی

وظایف انسانها، تاثیر متقابل انسان-ماشین، محیط کار،

ساختار سازمانی:مدیریت نیروی انسانی، تقسیم بندی نیروی کار،

سلسله مراتب و تصمیم گیری، رهبری

طراحی سیستمهای آموزشی: علمیاد گرفتن، شکل گیری مفاهیم،

ماتریس دانش-مهارت

Page 8: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI
Page 9: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

Human Centred Design (HCD) Activities (ISO 18529)

فعالیتهای طراحی انسان محور: کلید فعالیتهای انسان محور، شناخت

استفاده کننده است. ،طراحی براساس نیازهای فیزیکی

روانشناختی، اجتماعی وفرهنگی مصرف انسانها با درک و استفاده از ارزشها و

نیازهای استفاده کنندهHCD به عنوان محرک برای طراحی

محصول، سیستمهای اطالعاتی و خدمات براساس اهداف انسان دوستانه و

محترمانه استفاده میشود.

Page 10: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

HCDبرنامه ریزی و مدیریت فرایند

ارائه راه حلهایانجام ارزیابیطراحی

درک و مشخص کردن

زمینه های استفاده

مشخص کردن نیازهای

استفاده کنندهارائه و شروع کار

سیستمتضمین تطبیق

باHCDمفاد استراتژیهای سیستم

Page 11: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

فاکتورهای انسانی یا ارگونومی

ارگونومی از دو کلمه یونانیErgo به معنی Nomosبه معنی کار و

قانون و قاعده مشتق� شده است و در لغت به معنی قانون و قاعده کار

است. ارگونومی عبارت است از مطالعه

علمی انسانها در ارتباط با محیط کارشان و تطابق علمی کار و محیط

کار با مشخصات فیزیکی و روانی انسان و کاربرد اطالعات علمی موجود درباره انسان برای حل

مشکالت طراحی

Page 12: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

هدف از اجرای ارگونومی

پيشگيري از اختالالت اسکلتي و عضالنيدر بين شاغلين)مانند کمردرد، سندروم

تونل کارپال يا درد شديد در مچ دست، درد ناحيه گردن، درد ناحيه زانو يا آرنج و...(.

.کمک به پيشگيري از حوادث شغلي .افزايش ميزان رضايت مندي کارکنان .افزايش رفاه و آسايش کارکنان در و کیفیت کمک به افزايش بهره وري

کار. کمک به افزايش توليد .

Page 13: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

فلسفه ارگونومي یار كار بطراحی متناسب

انسان

FITTING THE JOB TO THE HUMAN

Page 14: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

:// . . / /http www hfes org web educatio/ .nalresources standardswebsites ht

mlIso 9241**iso 9241-210**iso

18529**Iso.……

Page 15: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI
Page 16: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

مواد و ابزار بايد به نحوي آرايش يابند کهبهترين توالي حرکات را داشته باشند.

بايد اقدامات اوليه براي تهيه نور کافي و مناسب انجام گيرد.

ارتفاع صندلي و منطقه کاري بايد طوري طراحي گردد تا ايستادن و نشستن متناوب

در حين کار به آساني امکان پذير باشد. براي هر کارگر بايد يک صندلي با ارتفاع

مناسب در انواع مناسب تهيه گردد.

Page 17: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

براي نگهداشتن قطعه و آزاد کردن قطعهاز تجهيزات کاري بايد حتي االمکان از جیگ و فيکسچر و يا سيستمهايي که توسط پا و

پدال کنترل مي شود، استفاده گردد. دو يا سه ابزار را در صورت امکان بايد با

يکديگر به نحوي که سهولت کارکردن امکان پذير باشد، ترکيب نمود.

در کارهايي که هر انگشت حرکات معيني انجام مي دهد، کار بايد با توجه به گنجايش

ذاتي انگشتان توزيع گردد. دسته هاي ابزار کنترل بايد طوري

طراحي شود که تا حدامکان بيشترين سطح دست در تماس با ابزار باشد.

فرمانهاي دستي و اهرمها بايد طوري طراحي گردند که کارگر با حداقل تغيير وضعيت بدن و حداکثر راندمان مکانيکي

آنها را برداشته و استفاده نمايند.

Page 18: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

در آموزش و يا بازآموزي کارگران، موردمهم عادت دادن کارگران به نحوه صحيح

انجام کارها است تا ..... هنگاميکه يک روش بوجود آمد باید اين روش

به همان شکل طراحي شده حفظ شود و کارگران مجاز به برگشت به روشهاي قديم

نبوده و يا اينکه عناصري جديد به اجراي فعاليتها اضافه نشود.

Page 19: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

اهداف مطالعه کار موثرترين روش استفاده از تجهيزات

و مواد اوليه موثرترين روش استفاده از نيروي

انساني ،عملکرد مطلوب مجموعه تجهيزات

مواد اوليه و نيروي انساني

Page 20: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

اهداف مطالعه روشبهبود فرآيندها و روشهاي توليد بهبود استقرار تجهيزات در کارگاه و

مناطق کاري بهبود در طرح ماشين آالت و تجهيزات از

نظر فاکتورهاي انساني استفاده بهتر از مواد اوليه، تجهيزات و

نيروي کار صرفه جويي در نيروي کار و کاهش

کارهاي طاقت فرسا و غير ضروري ايجاد و توسعه محيط فيزيکي بهتر براي

انجام کار

Page 21: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI
Page 22: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

فاکتورهای انسانی از دید HFIفاکتورهای انسانی: کاربرد تکنولوژی

مربوط به تاثیر متقابل انسان-سيستم

(Human-System Interface Technology)

برای طراحي يا تغيير سيستم ها به منظور افزايش عملكرد، ايمني،

سالمت، راحتي، اثربخشي و كيفيت زندگي است.

تکنولوِژی: علم بکار گیری دانشها

Page 23: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

متدولوژي ارگونومی شناخت ظرفيت

های انسان )ظرفيت

فيزيکي ، رواني، شنوايي ، بينايي

و... (

شناخت نياز های کار

برقراری تعادلبين ظرفيتهای

انسان و نيازهای کار

Page 24: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ابعاد ارگونومی اثر متقابل انسان با ارگونومي انسان-ماشين

ماشین آالت، ابزارها، میز، صندلی، سطح کار و .....

ارتعاش، اثرات صدا، انسان-محيط ارگونوميروشنايي، گرما، سرما و رطوبت )شرايط جوي( و

....... بر عملكردانسان و سالمت وجود :)مطالعه ارگونومي انسان-نرم افزار)ادراکی

درک اوپراتور از کار برای به حداکثر رساندن سالمت انسان همزمان با افزایش کارایی سیستم

رهيافت :انسان - سازما ن یا ماكرو ارگونومياجتماعي – فني باال به پايين سيستم ها براي

طراحي ساختارهاي سازماني سيستم كار و شغل هاي مربوط به تعامالت مربوط به انسان -

ماشين، انسان – محيط و كاربر – سيستم تعريف مي شود.

Page 25: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ارگونومی انسان ماشین

طراحي براي انسان ماشين و ،بررسي روابط بين انسان

بهينه سازی آن ،با استفاده از مجموعه ای از علوم

را به گونه ای طراحی مي کند كارسيستم حداکثر بازدهی و حداقل خطا و خستگی که

را داشته باشد. -علم پيشگيری از اختالالت اسکلتی

عضالنی

Page 26: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

عدم رعايت اصول ارگونومي موجب آسيب هاي اسكلتي عضالني ميگردد . بیش از

% مشکالت ارگونوی مربوط به این 80قسمت است.

اين اختالالت بيشتر بخشهاي ذيل را درگير مي كند:

عضالت تاندون ها اعصاب رباط ها ليگمانها غضروف سيستم عصبي

اختالالت اسكلتي عضالني

Page 27: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

www.CareerSafeOnline.com

عوامل موثر دراختالالت اسكلتي

عضالني )وضعيت نامناسب بدن)پوسچرحركات تكرارياعمال نيروي زياد)استرسهاي تماسي ) نقاط فشارارتعاش

Page 28: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

وضعيت نامناسب بدن حين انجام كار

وضعيت بدن يك عامل مهم در بدن آن در ك�ه اس�ت حال�ت خمش�ي و ي�ا پيچشي باالي دستها وي�ا كن�د كار بازوها و گرفت�ه قرار س�ر باالي شان�ه ه�ا قرار گرفته

باشند.

Page 29: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

حركات تكراري

حركات انجام به نياز مشاغ�ل برخ�ي در در دارد، .متعدد . دفعاتمشابه وجود

تاندون باع���ث.تكراري.حركات تحريك اعصاب .بر.فشار.افزايش .و .ه�ا روي

مي شود.

Page 30: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

نيرونيرو عبارتس�ت از مقداري از تالش عضالني ك�ه براي انجام كار ص�رف م�ي شود.مصرف مقدار بي�ش از ح�د نيرو م�ي توان�د منج�ر به

خستگي و آسيب فيزيكي به بدن شود.

Page 31: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

استرس تماسياسترس تماسي داخلي : اين نوع استرس ،

وقتيكه يك تاندون ، عصب يا رگ خوني كشيده شده يا حول استخوان يا تاندون خم

شده باشد اتفاق مي افتد.استرس تماسي خارجي : اين نوع استرس ، وقتيكه قسمتي از بدن با يك شيء سخت يا

تيز مانند لبه يك ميز تماس داشته باشد اتفاق مي افتد.

Page 32: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ارتعاش

ارتعاش هاي بيش از كاهش موج��ب ح��د فشار خون و صدمه و شده اعصاب ب�ه را عضالت خستگي

افزايش ميدهد.

Page 33: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ريسك فاكتورهاي فردي

وجود فردي فاكتورهاي ريسك از تعدادي اسکلتی اختالالت پيشرف�ت در ك�ه دارن�د فاكتورها ريس�ك اي�ن موثرند. عضالن�ی

عبارتند از:استرسورهاي فيزيولوژيكيجنسیتسنابعاد بدنوضعيت پزشكي)... وضعیت بدنی )ورزش و

Page 34: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

فيزیولوژي كاربه اثرات كار روي عملكردهاي فيزیولوژیك مي

پردازد نظيرارزيابي ظرفيت انجام كار فيزيكي، اثرات خستگي روي كارايي كار و

غيره عوامل مهم فیزیولوژی کار عبارتند از:انرژی حاصل از سوخت و ساز مواد مغذیمتابولیسممحدوده های انرژی در کارخستگیانواع کار ماهیچه ای تغییرات سیستمهای قلب-عروق و تنفس در

حین کار و فعالیتزمانبندی کار

Page 35: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

وضعيت مناسب بدن هنگام انجام كار

هاي وضعيت در بدن دادن قرار براي مناس�ب ب�ه ويژ�ه درحي�ن كار به موارد

زير بايد توجه نمود:. دس�ت ، م�چ و آرن�ج باي�د در امتداد خط 1

مس�تقيم قرار گرفت�ه وتقريب�ا حالتي موازي با كف اتاق داشته باشند.

. س�ر باي�د ه�م س�طح ب�ا تن�ه و ي�ا اندكي 2متماي�ل ب�ه جل�و قرار گيرد ، به عبارت

ديگر سر و تنه در يك امتداد باشند..........................................

Page 36: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ادامهو 3 باشند راح�ت كامال باي�د ، ه�ا شان�ه .

بازوه�ا ني�ز ب�ه شك�ل طبيعي و آزاد خود در دو طرف بدن قرار گيرند .

. آرن�ج ه�ا ، باي�د نزدي�ك بدن قرار گيرند و 4زاوي�ه اي ك�ه ب�ا بازوه�ا م�ي سازند حدودا

درجه باشد.120 تا 90

اتاق وي�ا روي زير 5 ، كامال بر ك�ف پاه�ا .پايي قرار گيرند.

صاف 6 فرد ك�ه حالت�ي در باي�د ، كم�ر .نشس�ته و ي�ا ب�ه س�مت عق�ب تكيه داده

است كامال با تكيه گاه حمايت گردد.

...........................................

Page 37: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ادامه

. ران ه�ا و ناحي�ه باس�ن ، باي�د كامال توسط 7نشيمنگاه ص�ندلي حماي�ت گردد وبه طور اتاق قرار ب�ا كف حالت�ي موازي در كل�ي

گيرند.

. زانوه�ا ، بايد حدودا در همان ارتفاع باسن 8به اندك�ي ني�ز پاه�ا و باشن�د داشت�ه قرار

طرف جلو متمايل شوند.www.CareerSafeOnline.com

Page 38: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ارگونومي انسان-محيط

زيان آور در عوامل فيزيكيدر خصوص محيط كار عمده فاكتورهايي كه

، سر و صدا، سرما، گرماوجود دارند كاهش افزايش و ،شدت و ضعف نور

و ارتعاش در محيط كار و فشاره و و غير يونيز هاشعه هاي يونيز

است.آلودگیهای بیولوژیک

Page 39: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ارگونومی و محیط کار دماي بيش از حد مي تواند سرعت خسته

شدن بدن را افزايش دهد. مواجهه دستها و پاها با سرما باعث كاهش

جريان خون، قدرت ماهيچه ها و كاهش مهارت ميشود.

دميدن هواي سرد يا گرم به طور مستقيم بهاپراتور مشكل سازاست.

روشنايي در محيط كار ممكن است برايفعاليت كاري بسيار زياد يا كم باشد.

كل زمان شيفت كاري مي تواند نقش مهميدر تاثيرگذاري روي مشكل داشته باشد.

Page 40: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

اصول ارگونومي درباره روشنايي

ديوار، ميزکار و ...، نبايد با رنگهاي مات

رنگ شوند

آنچه اطراف ماشين يا ميزکار را احاطه

مي کند بايد داراي رنگهاي خنثي و

آرامش بخش باشد

شدت نور روشنايي موضعي بايد قابل

تنظيم باشد

Page 41: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

اصول ارگونومي درباره سروصدا

بين بايد کار محيط در صدا بل 80تا 30ترا�ز دسي

باشد

يک انجام جهت معين روش انتخاب هنگام در

مورد بايد نيز آن از حاصل صداي ميزان کار،

گيرد قرار توجه

Page 42: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

نيز معموالً اين عوامل شيمياييدر خصوص مواد در محيط كار وجود دارند و تعدادشان

بسيار زياد است و هر روز هم به تعدادشان اضافه مي شود كه بسياري از اين مواد حتي اثراتشان شناخته شده نيست، اما يك سري

از موادي كه پرمصرف تر هستند مانند گروههايي از فلزات و حالل ها اثراتشان

شناخته شده است.

و مواد عفونت زدابه عنوان مثال بسياري از كه تماس مكرر با آنها ضد عفوني كننده

مي تواند مشكالت پوستي برايشان ايجاد كند و يا از طريق دستگاه تنفس جذب شوند و

اثراتي در اين زمينه داشته باشند. غلظت گازهاي همچنين پرسنل اتاق عمل كه

در اتاق عمل مي تواند اثراتي در بيهوشيسيستم عصبي و يا سيستم كبد و سيستم

هاي خوني افرادي كه در مواجهه با اين مواد هستند بگذارد.

Page 43: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

محيط عوامل بيولوژيككار

در اين قسمت فاكتورهايي وجود دارند كه در قارچها، باكتريها و ويروسها مانند

بعضي مشاغل و عمدتا مشاغلي كه افراد در آن با انسانها، حيوانات يا با گياهان سرو كار

دارند بيشتر ديده مي شود. مثالً اغلب شاغلين گروه پزشكي با بيماراني

سروكار دارند كه اين بيماران حامل و يا ناقل ويروسها و باكتريهاي مختلف هستند

كه شايع ترين اينها دو بيماري ايدز و هپاتيت B است و ممكن است زماني كه پزشك با

آنها در تماس است به او منتقل شود. بسياري از اين باكتريها از راه چشم يا

مخاطها و يا دستگاه تنفسي وارد بدن مي شوند.

Page 44: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

مالحظات ارگونومی محیط چه ميزان تكرا ر زياد تلقي مي شود ؟ چه حدي از پوسچر نامناسب مضر است ؟ چه مدتي زمان ي از كار طوالن ي

محسوب مي شود ؟ چه ميزان نير و زياد تلق ي مي شود ؟ اثرات تركيبي اين فاكتوره ا بر افراد

چيست؟

Page 45: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ارگونومی ادراکی Cognitive

ergonomics زیر شاخه ای از علم ارگونومی و

آنتروپومتری است که وظیفه آن تسهیل کارکرد انسان در محیط های پیچیده

صنعتی و شغل هایی است که عالوه بر شرایط ادراک و شرایط فیزیکی،

هماهنگی با پیچیدگی های صنعتی را می . ارگونومی ادراکی از طریق طراحی طلبد

انسان محور، طراحی سیستم اطالع رسانی، طراحی برنامه های آموزش کاری

( روند کار، redesign)و طراحی مجددکمک می کند تا فرد شاغل بهتر و با

آگاهی بیشتری با کار خود ارتباط برقرار نیز نام cognitive engineeringکند.

دیگر ارگونومی ادارکی است........................................................

..

Page 46: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ادامهدر این مبحث فرض بر این است که طرز

دیدن، شنیدن، توجه کردن، فکر کردن، بیاد داشتن، فراموش کردن و تصمیم گرفتن باید

تاثیر مستقیم بر طراحی ها داشته باشد. مثال:

چیدمان، اندازه، شکل، رنگ، جنس، و زبری کلیدهای دستگاه

رنگ، اندازه، محل نصب، کلمات ، و جنسبرچسبهای هشدار دهنده

محل استقرار و چیدمان میز مونتاژ طراحی محیط اداری برای حداقل حواس

پرتی استفاده از راهنماهای مناسب برای استفاده

افراد مجرب یا تازه کارسرعت درک و پیشگیری از سردرگمی هدف

اصلی است.

Page 47: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

میکرو) خرد ( ارگونومی

تمرکز بر انسان و ماشین طراحی ایستگاههای کار، کنترلها و

نشانگرها طراحی محیط: دما، نور، صدا، ارتعاش

و..... ،بهداشت کار: فیزیولوژی، آنتروپومتری

بیومکانیک و......طراحی محصول طب صنعتی یا معاینات دوره ای

انجام معاينات دوره اي در موسسات صنعتي با اين فلسفه انجام مي گيرد كه

نارسائيهاي رواني و جسمي مشخص و درجهت بهبود آن گام برداشت

Page 48: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ماکرو )کالن ( ارگونومی

تمرکز بر سطح کالن سازمانتاثیر متقابل انسان سازمان تکنولوژیبررسی فرآیندهای کاری و افرادطراحی ساختار سازمانی و مشاغلتاثیر محیط اجتماعی بر رضایت شغلیتاثیر تغییرات تکنولوژی بر انسانشفاف سازی ارگونومی برای همه

Page 49: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

انسانسازمان توليدي

ايجاد روان استاندارد

شناخت روانتعيين تفاوتهاي فردي

لمسا

م س

جش

ورپر

قعمو

به ي

هامان

ي از كاردرت اجتماع

حمايكار

ده ما

و آم

سالم

سج

هاائي

نارسن

عييت

تعيين ناهنجاري ها

سمج

روان

ط كارتاثير در محي

بمناس

يه غذ

ت

فكر سالم و آماده كار

اجتماع

نفوذ در خانواده

ط همكارانصالح رواب

ا

.

ايجاد تعادل بين جسم ،روح و اجتماع

Page 50: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI
Page 51: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

فرایند خروجی اقداماتمجریان

:1مرحله کشف

واقعیتها و تحلیل مباحث فاکتورهای

انسانیHFIA:2مرحله

فاکتورهای انسانی جامع

HFI

ارزیابی موارد

فاکتورهای انسانی

:3مرحله اجزاءپایش

افشای حقایق ساده برای تدارک صحنه.شناسایی و اولویت بندی

HFمباحث مورد نظر

آماده سازی روشها و

ابزار فاکتورهای

انسانی برای بهینه سازی

عملکردمشخص کردن سیستمهای پایش مباحث فاکتورهای

انسانی

ارزیابی مستقل موارد

فاکتورهای انسانی جهت

کفایت

123

12متخصصی3

نموضوع

ی

مدیر پروژه

HFIA تیم

کارشناسHF

کارشناHF س

ارزیابHF

مدیر پروژ

ه

مدیر پروژ

ه

سیکل به روز رسانی

برنامه

HF

سیکل به روز رسانی

HF مباحث1بخش:

HFI 2بخش :

: 3بخش نیازهای

پایش

: ارزیابی 4بخش فاکتورهای

انسانی

Page 52: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

:کشف واقعیتها و 1مرحله تحلیل مباحث فاکتورهای

HFIAانسانی کشف واقعیت1..2Human factors issues analysis تحلیل

مباحث فاکتورهای انسانیروشهای جایگزین3.

ثبت واقعیت در مورد سابقه پروژه، سیستم و محیط سیستم به موازات

شناسایی زی نفعان کلیدی و مستند سازی. شناسایی مباحث فاکتورهای انسانی خاص پروژه در هر سه فاز عمر پروژه همراه با

درجه تعجیل مورد نیاز هر مورد، نکات ایمنی و ساختاری موجود و توضیح گامهای

مورد نیاز بعدی برای در نظر گرفتن مباحث به صورت مناسب و به اندازه کافی

Page 53: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

:1-1مرحله کشف واقعیتها

اولین بخش از موارد فاکتوهای انسانی است و باید شرایط را آماده

کرده و اطالعات اولیه راجع به سیستم پیشنهادی یا تغییرات طراحی

را ارائه کند. برای سهولت در کار جدول استانداردی تهیه شده این فرم به عنوان یک مرجع سریع است و باید

فقط شامل اطالعات کلیدی باشد. مدیر پروژه مسئول گردآوری مطالب

آن و بررسی آن همراه با متخصص فاکتورهای انسانی برای حصول اطمینان از کامل بودن آن است. سپس مدیر پروژه باید مشخصات

فعالیتهای مباحث فاکتورهای انسانی برنامه ریزی شده را تهیه

کند.

Page 54: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

موارد فاکتورهای انسانی بخش اول – فرم حقایق تاریخ

اسم پروژهمدیر پروژه تلفن E-

mailHFمتخصص تلفن E-mail

نوع پروژهجریان کار ابزار کنترل ارتباطات حمل و نقل

ایمنی کنترل و پایش سیستم

سایر با ذکر اسم

هدفهای اصلی پروژه

سابقه و مشخصات پروژه

مرحله دوره سیکل عمر سیستمفاز اولیه فاز میانی فاز نهایی

ورژن موارد فاکتورهای انسانیموارد اولیه موارد میانی موارد نهایی

پروژه های مشابه موجود یا قبلی ) اطالعات اجرایی و داده ها (

Page 55: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

:2-1مرحله تحلیل مباحث فاکتورهای وقتی اطالعات واقعی جمع آوری شد، انسانی

خاص پروژه شناسایی و تحلیل HFمباحث میشوند. به این فرایند تحلیل مباحث

اتالق میشود.برای HFIAفاکتورهای انسانی اینکار تیمی با گرایشهای مختلف تشکیل میشود

تا در نقاط مختلف مباحث کلیدی را شناسایی کنند.

اعضاء گروه عبارتند از: مسئول ، مسئول ثبت، مدیر HFپشتیبانی، سرپرست

پروژه، استفتده کنندگان از سیستم، متخصص ، متخصص HFایمنی متخصصین، متخصص

آموزش، متخصص نیروی انسانی و جذب نیروی انسانی.

اهداف تیم: بهبود ارتباطات و روابط، گوناگونی مباحث مورد بررسی، شناسایی

مستندات مرتبط، بهبود خالقیت و توفان مغزی و شناسایی تاثیرات متقابل.........................

HFIAتیم

Page 56: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ادامه چنانچه پروژه کوچک باشد تشکیل تیم

کامل امکان پذیر نیست و از روش چک لیست استفاده میکنیم:

چک لیست میتواند توسط متخصص فاکتورهای انسانی و مدیر پروژه تهیه

شود یا از چک لیستهای موجود استفاده HiFA checklists, EATMP, 2000cکنیم مانند

در این زمان وظیفه این دو نفر بررسی  چک لیست به کمک مباحث شش گانه

فاکتورهای انسانی است

Page 57: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

جستجو مطالب و ایجاد چک لیست

به علت اهمیت بسیار زباد مفاد هر وظیفه در فاکتورهای انسانی الزم است

HFIA قبل از هرگونه فعالیت HFمتخصص باید در بین مطالب این موضوع جستجو کرده

و یک چک لیست از دانش پروژههای مشابه قبلی تهیه کند تا کلیه مباحث تحت پوشش

قرار گیرد. این چک لیست باید بر اساس مباحث شش گانه فاکتورهای انسانی دسته

بندی شوند. این تحقیق باید به محدوده خاصی منحصر نشود و از تمام امکانات

استفاده کرده و تمام مطالب مرتبط نتیجه را بصورت جدول شش قسمتی ارائه کند.

Page 58: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

مباحث ششگانه فاکتورهای انسانی

تاثیر متقابل انسان- ماشینسازمان و تامین کارکنانآموزش و توسعه دستورالعملها ) روشها(، نقشها و

مسئولیتهاتیمها و ارتباطاتترمیم نقصها

Page 59: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

: 2مرحلهفاکتورهای انسانی جامع HFI HFIنردبان 1.

HFIفرمهای ثبت 2.روش یکپارچه سازی برای بهینه سازی عملکرد سیستم، و ارزیابی فعالیتهای

فاکتورهای انسانی پروژه به منظور نشان دادن کافی بودن اقدامات مربوط به

مباحث کلیدی. بیانیه نتیجه کلیدی مطالعات فاکتورهای انسانی با ذکر منابع مربوطه تا

بتوان آنها را در صورت حیاتی بودن برای خروجی زیر سوال برد.

Page 60: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

HFIنردبان و فرمهای مدیر پروژه و مشاور فاکتورهای انسانی

( را بررسی HFIAباید جداول مرحله قبل) کنند و بر اساس توصیه تیم قبلی و

دانشهای خود مواردی که نیاز به کار بیشتر دارند را تعیین کنند. در هر فاز منطقی

است که ابتدا با مکوارد با اولویت بیشتر برخورد کرده و در این مرحله با جزئیات

بیشتر در نردبان فاکتورهای انسانی فراگیر طبقه بندی و توضیح داده شود.

Page 61: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

اجزاء پایش3مرحله ماهیت داده های مورد نیاز جمع آوری1.عملی بودن جمع آوری و تحلیل داده ها2.برنامه ریزی فعالیتهای پایش3.اهمیت بازخورد4.درسهای آموخته شده5.

مشخصات اجزاء پایش ) اجرا شده یا برنامه ریزی شده( برای فاز عملیاتی

پروژه برای ارائه بازخورد از عملکرد سیستم با توجه به مباحث شناسایی شده

در موارد فاکتورهای انسانی

Page 62: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

: ارزیابی موارد 4مرحله فاکتورهای انسانی

ارزیابیهای مستقل از موارد فاکتورهای انسانی انجام میشود.

هر مرحله باید با یک مرحله از گزارش موارد فاکتورهای انسانی مرتبط باشد.

این روش بر اساس کار تیمی شناسایی و تحلیل مباحث شکل گرفته و کمک میکند به

یکپارچه سازی فاکتورهای انسانی با پیشنهاد ابزار و روشهایی که میتوان

در جائیکه سطوح ladderدرون روش مختلف یکپارچه سازی بکار گرفته میشوند

تا به برنامه ریزی فعالیتهای مورد نیاز فاکتورهای انسانی کمک کرده نتایج

کلیدی را ثبت کنند. شش مبحث اسالید بعدی نایانگر کل روشهای کمک به

شناسایی، ارزیابی و پایش مباحث مرتبط با این پروژه هستند:

Page 63: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

: ارزیابی موارد 4مرحله فاکتورهای انسانی

ارزیابیهای مستقل از موارد فاکتورهای انسانی انجام میشود.

هر مرحله باید با یک مرحله از گزارش موارد فاکتورهای انسانی مرتبط باشد.

این روش بر اساس کار تیمی شناسایی و تحلیل مباحث شکل گرفته و کمک میکند به

یکپارچه سازی فاکتورهای انسانی با پیشنهاد ابزار و روشهایی که میتوان

در جائیکه سطوح ladderدرون روش مختلف یکپارچه سازی بکار گرفته میشوند

تا به برنامه ریزی فعالیتهای مورد نیاز فاکتورهای انسانی کمک کرده نتایج

کلیدی را ثبت کنند. شش مبحث اسالید بعدی نایانگر کل روشهای کمک به

شناسایی، ارزیابی و پایش مباحث مرتبط با این پروژه هستند:

Page 64: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI
Page 65: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ایمنی و بهداشت

Page 66: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

تجزیه و تحلیل و طبقه بندی فاکتورهای انسانی

Errors

رفتار نا ایمن

خطاها

تصمیم گیریمبتنی برمهارتادراکی عادیاستثناءتخلف

تخلف نظارتیکوتاهی در اصالحبرنامه ریزی بدنظارت نا کافی

نظارت نا ایمن

مدیریت منابع جو سازمانی فرایند سازمانی

تاثیرات سازمانی

پیش شرطهای عمل نا ایمن

شرایط اپراتور

محدودیت جسمانی

روحی

وضعیت روحی

تکنولوژی

فیزیکی

آمادگی

مدیریت منابع

عوامل فردی

وضعیت

جسمانی

عوامل محیطی

Page 67: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

خطای انسانی و حوادث انسان تاثیر زیادی در قابلیت اطمینان

سیستمهای پیچیده دارد. نمونه ای از حوادثی که در بخشهای مختلف صنعتی رخ داده که خطای

انسانی نقش عمده ای در آنها داشته عبارتند از:1979حادثه تری مایل ایلند •1986چرنوبیل •1984یونیون کارباید •

انسانها میتوانند تصمیمات فاجعه باری بگیرندحتی در صورتیکه از خطر آگاه باشند. همچنین

ممکن وضعیت را به اشتباه تفسیر کنند و عکس العمل نادرستی به آن داشته باشند.

Page 68: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

خطاها رفتارهای مبتنی بر مهارت مبتنی بر مهارت:•

مستعد نقص های توجه یا حافظه هستند.خطاهای تصمیم گیری:•

خطاهای دستوالعملی•: در شرایط غیر قابل انتظارانتخاب نادرست •: وضعیت یا علت مشکل خطاهای حل مسئله •

نامعلوم- نیاز به ابداع راه حل

وقتی ادراک فرد از واقعیت خطای ادراکی :• متفاوت است طبیعی است که خطا بروز کند.

زمانی بروز می کند که داده حسی از بین رفته یا غیر معمول است.

Page 69: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

تخلفات-عمل نا ایمن تخلف عادی: رانندگی در سرعت کمی

بیشتر از حد مجاز - سازمانها و مراجع قانونی در برخورد با این تخلفات با مالیمت رفتار می کنند و گاهاً هیچ

برخورد قانونی انجام نمی دهند. تخلف غیر عادی: رانندگی با سرعت

کیلومتر در ساعت در جائیکه 180 است.100سرعت مجاز

Page 70: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

پیش شرطهای عمل ناایمن درصد حوادث 80بدیهی است که

ناشی از اعمال ناایمن است. اما تمرکز صرف بر روی اعمال نا ایمن مانند تمرکز بر تب بدون درک علل

اصلی آن است. دو دسته از عوامل بعنوان پیش

شرطهای اعمال نا ایمن مشخص شده اند:

عوامل فردی: آمادگی فرد، هوشیاری، •خستگی، ویژگيهای شخصیتی و نگرشها،

داشتن اطمینان بیش از حد وضعیت سالمت جسمی، روانی و •

فیزيولوژيک افراد در اينجا مهم استعوامل محیطی : محیط فیزیکی و فنی•

Page 71: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

نظارت نا ایمن- نظارت ناکافی: نقش سرپرست یا ناظر کمک به موفقیت 1

سیستم است. سرپرست در هر سطحی از عملیات باید راهنمائیهای الزم، فرصت های آموزشی و رهبری و

انگیزش را فراهم کند. لذا در تحقیق علل حوادث باید نقش نظارت در بروز خطا

مشخص شود)آيا نظارت نامناسب بوده یا اصال وجود نداشته(

مثل سرعت - عملیات برنامه ريزی شده نامناسب: 2 بش از حد توليد- افزايش ريسک و تاثير سوء بر عملکرد.

این عملیاتها در شرایط اضطراری ممکن است اجتناب ناپذیر باشند اما در شرایط طبیعی غیر قابل قبول

هستند. .............................................

Page 72: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

ادامهاشاره به - کوتاهی در رفع یک مشکل :3

مواردی دارد که مشکلی، از نظر افراد، تجهیزات، آموزش یا سایر مباحث

مربوط به ایمنی وجود دارد و توسط مسئولین شناسایی شده ام همچنان

هیچ اقدامی برای رفع آن صورت نگرفته .است

- تخلفات نظارتی: نقض مقررات و 4قوانین بطور دلخواه توسط سرپرستان-

یا کوتاهی در اجرای آن

Page 73: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

تاثیرات سازمانی مدیریت ارشد تاثیر تصمیمات اشتباه

مستقیم بر عملکرد سرپرست و نیز شرایط و رفتار اپراتورها دارد. این نقص های سازمانی که اغلب نقص های پنهان نیز نامیده می شوند. در بر گیرنده مباحث مدیریت منابع، جو سازمانی و فرآیند سازمانی هستند.

:منابع انسانی، دارایی مدیریت منابعهای مالی و تجهیزات یا ساختمانها- نحوه اداره این منابع بمنظور تامین

ایمنی و منافع مالی شرکتمثال: خرید تجهیزات با طراحی نامناسب

– تعمیر نگهداری ضعیف تجهیزات و محیط کار ..................

Page 74: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

.......................دامنه وسیعی از متغیرهای سازمانی که : جو سازمانی

بر عملکرد کارگران تاثیر دارد. جو کاری سازمان.جو سازمان در دستورات، تفویض اختیارات و

مسولیتها، کانالهای ارتباطی و مسولیت پذیری رسمی بازتاب پیدا می کند.

خط و مشی و فرهنگ سازمان نیز شاخص خوبی برای جو ان سازمان بشمار می رود.

عواملی نظیر مدت زمان عملیات، : فرآیند عملیاتی فشار زمانی، سیستمهای پاداش و برنامه کار همه

میتوانند تاثیر سوء بر ایمنی داشته باشند.

Page 75: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

موانع به كارگيري روش هاي آناليز خطاهاي انساني

.متدولوژ�ي خيل�ي كم�ي در مورد آناليز خطاهاي 1انساني منتشر شده است.

و 2 هستند اجتناب قاب�ل غي�ر انس�اني .خطاهاي برخ�ي معتقدن�د چرا بايددر برابرآن حفاظ قرار بروز به خود نگرش اي��ن ،ك��ه شود داده

خطاهاي پنهاني كمك مي كند..پي�ش بين�ي خطاهاي انس�اني بس�يار مشك�ل است 3

عواملي از ناش�ي خط�ا بروز وقت�ي ويژ�ه ب�ه چون خستگي ، بي توجهي و ... باشد.

.راهكارهاي حفاظ�ت در برابر خطاهاي انساني 4بسيار هزينه زا هستند.

بيشتر 5 انس�اني .تكني�ك هاي مدلس�ازي خطاهاي مبتني كارشناس�ي و فردي تفس�يرهاي بر

هستند.درباره 6 شده منتشر هاي تكني�ك از .بس�ياري

بروز داليل فق�ط انس�اني خطاهاي ارزياب�ي خطا را شرح مي دهند نه پيش بيني آنها را

Page 76: فاکتورهای انسانی فراگیر HFI

فاکتورهای انسانی - مباحث نمونه از موارد ایمنی و موارد ایمنی

مباحث فاکتورهافاکتورهای انسانی مباحث مشترک مباحث ایمنی

پیش بینی خطاهای انسانی

معطوف به مدیریت خطای انسانی

نرم افزار

سن و تجربه تجربه و دستورالعملها سخت افزارمدیریت اضطراب بار کاری مدیریت

ایمنیبرنامه ریزی و تامین

کارکنانت�اثیر بر نقشها ی تیم

و کار تیمیوقایع خارجی

ارگونومی ایستگاه کاری FATIGUE تامین انرژینور، صدا، کیفیت هوا آگاهی به موقعیتبرنامه ریزی، روش و

برگزاری آموزشبهبود انسانها از کاستی

های سیستمتغییرات دانش و مهارت گرایشها و رفتارهای

ایمنیاعتماد و اطمینان

تاثیرات اجتماعی و فرهنگی

انگیزه و یکنواختیمقبولیت تاثیرات انسان -

ماشین