Horacio Ferrer & Astor Piazzolla

1

Horacio Ferrer & Astor Piazzolla

Τα Τανγκο Των

Η γέννΗσΗ μιασ ασΤικΗσ μυθολογιασ

2

Εκδόσεις Κοντύλι – 2012Α‘ έκδοσηCopyright 2011 για όλο τον κόσμοISBN 978-960-9661-06-5

Συγγραφέας: Horacio Ferrer

Μετάφραση: Marta Silvia Dios SanzΓλωσσική επιμέλεια - Διόρθωση: Βάλλια ΛειβαδίτουΕξώφυλλο - σελιδοποίηση: Δέσποινα ΒαφείδουΕπιμέλεια Παραγωγής: ∆ημήτρης Παντελής

Στίχοι: Horacio Ferrer / μουσική: Astor PiazzollaPublished by Editorial Lagos

ΚοντύλιΠινακάτες Πηλίου370 10 ΜηλιέςT/F: +30 24230 86757info@kondyli.gr

www.kondyli.gr

Το λογότυπο Κοντύλι είναι εμπορικό σήμα κατατεθειμένο και ανήκει στην ατομική επιχείρηση Δημήτρης Νικ. Παντελής.

Σύμφωνα με τον Νόμο 2121/1993 και τους σχετικούς διεθνείς κανονισμούς που ισχύουν στην Ελλάδα, απαγορεύεται η αναδημοσίευση και η αναπαραγωγή

–ολική, μερική ή περιληπτική– ή η κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του παρόντος βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο –μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης– χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

2 3

Horacio Ferrer & Astor Piazzolla

Τα Τανγκο Των

Η γέννΗσΗ μιασ ασΤικΗσ μυθολογιασ

5

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

O ποιητής Horacio Ferrer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Το τάνγκο ως αστική μυθολογία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Οπερέτα «Μαρία του Μπουένος Άιρες» (1968) . . . . . . . . . . .15Alevare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16Αλεβάρε. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

Yo soy María . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20Εγώ είμαι η Μαρία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

Milonga de la Anunciación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24Μιλόνγκα του Ευαγγελισμού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

Πιτσιρίκι του Μπατσίν (1968) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29Chiquilín de Bachín (1968) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30Πιτσιρίκι του Μπατσίν (1968) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

Μπαλάντα για τον θάνατό μου (1968) . . . . . . . . . . . . . . . . .37Balada para mi muerte (1968) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38Μπαλάντα για τον θάνατό μου (1968) . . . . . . . . . . . . . . . .39

Μιλόνγκα σε Αχ ελάσσονα (1969) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43Μilonga en Ay menor (1969). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44Μιλόνγκα σε Αχ ελάσσονα (1969). . . . . . . . . . . . . . . . . . .45

Η τελευταία γκρέλα (1969) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49La última grela (1969) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50Η τελευταία γκρέλα (1969) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51

Μπαλάντα για έναν τρελό (1969) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57Balada para un loco (1969) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58Μπαλάντα για έναν τρελό (1969) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59

6

Πρελούδιο για έναν εφημεριδοπώλη (1970) . . . . . . . . . . . .65Preludio para un canillita (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66Πρελούδιο για έναν εφημεριδοπώλη (1970) . . . . . . . . . . . .67

Πρελούδιο για το Σταυρό του Νότου (1970) . . . . . . . . . . . . .73Preludio para la Cruz del Sur (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . .74Πρελούδιο για το Σταυρό του Νότου (1970) . . . . . . . . . . . .75

Πρελούδιο για το έτος 3001 (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83Preludio para el año 3001 (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84Πρελούδιο για το έτος 3001 (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . .85

Παραμύθι για τον Γκαρδέλ (1970). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89Fábula para Gardel (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90Παραμύθι για τον Γκαρδέλ (1970). . . . . . . . . . . . . . . . . . .91

Τραγούδι για τις Αφροδίτες (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Canción de las venusinas (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Τραγούδι για τις Αφροδίτες (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

Το άσπρο ποδήλατο (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105La bicicleta blanca (1970) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106Το άσπρο ποδήλατο (1970). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Ο θλιμμένος Μεγάλος (1971) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111El Gordo triste (1971) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Ο θλιμμένος Μεγάλος (1971). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

Οι πόλεις (1972). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117Las ciudades (1972) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Οι πόλεις (1972) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Οι ομπρέλες του Μπουένος Άιρες (1972) . . . . . . . . . . . . . . 123Los paraguas de Buenos Aires (Milonga) (1972). . . . . . . . . 124Οι ομπρέλες του Μπουένος Άιρες (1972) . . . . . . . . . . . . . 125

Η πρώτη λέξη (1972) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127La primera palabra (1972) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128Η πρώτη λέξη (1972) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

6 7

Τρελό μου μπαντονεόν (1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133Mi loco bandoneón (1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134Τρελό μου μπαντονεόν (1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

Υπάρχεις (1981). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Existir (1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142Υπάρχεις (1981) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Το τάνγκο της ελευθερίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Libertango (1990). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Το τάνγκο της ελευθερίας (1990) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

Καλέ μου Piazzolla (1994) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155Mi Viejo Piazzolla (1994). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Καλέ μου Piazzolla (1994) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

49

Η τελευταία γκρέλα1 (1969)

Το κομμάτι «Η τελευταία γκρέλα» είναι στην ουσία το πρώτο τάνγκο που έγραψε ο Ferrer. Το 1966 στέλνει αυτό το ποίημα στον μεγάλο μουσικό Ανίμπαλ Τρόιλο, ο οποίος το δέχεται με πολύ ενθουσιασμό. Ένα χρόνο αργότερα, ο Ferrer αποφασίζει να το εντάξει στην πρώτη ποιητική του συλλογή, «Ρομανσέρο Κανγιένκε» (1967). Αυτό είναι το βιβλίο που διαβάζει ο Piazzolla, και αυτό είναι το ποίημα για το οποίο του στέλνει ένα γράμμα, ενώ δύο χρόνια αργότερα του προτείνει να μελοποιήσει το συγκεκριμένο τάνγκο.

Το ποίημα, με μια εισαγωγή σε πεζό λόγο, αναβιώνει το τραγικό κάλλος αυτής της γυναίκας και ταυτόχρονα σώζει χαμένες λέξεις που κάποτε ήταν γεμάτες σημασία, την οποία έχουν χάσει στη σημερινή εποχή. Όλες οι λέξεις, παρμένες από το λαό, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κουλτούρας και του τάνγκο.

Έτσι λοιπόν, από τα βάθη των πραγμάτων, έρχεται μια γυναίκα που κάποτε είχε, θα λέγαμε, πρωταγωνιστικό ρόλο στον κόσμο του τάγνκο, η γκρέλα…

1 Στα Ισπανικά «grela»: στην αργκό του Μπουένος Άιρες αναφέρεται στις πόρνες που συσχετίζονται με τον κόσμο του τάνγκο.

50

La última grela (1969)

Fueron, hace mucho, las románticas proletarias del amor. La noche les puso nombre con seducción de insulto: paicas, locas, milongas, percantas o grelas.

Era común verlas al alba desayunando un chocolate con churros en la confitería El Vesubio, de la calle Corrientes.

Terminaban, a esa hora, de trabajar en le Chantecler, en el Marabú o en el Tibidabo.

Con un arranque loco de Madame Bovary de Barracas al Sur, se jugaron la vida a los tangos. Alguna se enamoró de aquel bandoneonista y, por amor, ganó. Para otras, la derrota fue mucha: terminaron atendiendo el guardarropas de damas en esos mismos cabarets.

50 51

Η τελευταία γκρέλα2 (1969)

Ήταν, εδώ και πολύ καιρό, οι ρομαντικές προλετάριες του έρωτα. Η νύχτα τις ονόμασε με τη σαγήνη των βρισιών: πάικας3, τρελές, μιλόνγκες4, περκάντα5, ή γκρέλες.

Πολύ συχνά τις έβλεπες την αυγή να παίρνουν για πρωινό ζεστή σο-κολάτα με λουκουμάδες6 στο ζαχαροπλαστείο Ελ Βεσούβιο7 της οδού Κο-ριέντες8.

Τελείωναν, εκείνη την ώρα, τη δουλειά τους στο Τσαντεκλέρ, στο Μα-ραμπού, ή στο Τιμπιδάμπο9.

Με τρελή παρόρμηση τύπου Μαντάμ Μποβαρί της νότιας Μπαρά-κας10, έπαιξαν τη ζωή τους στα τάνγκο. Κάποια, ερωτεύτηκε εκείνον τον μπαντονεονίστα11 και, με τον έρωτα, νίκησε. Για άλλες, ο ξεπεσμός ήταν μεγάλος: κατέληξαν να δουλεύουν στο βεστιάριο εκείνων των ίδιων κα-μπαρέ.

2 Στα Ισπανικά «grela»: στην αργκό του Μπουένος Άιρες αναφέρεται στις πόρ-νες που συσχετίζονται με τον κόσμο του τάνγκο.

3 Στα Ισπανικά «paicas»: στην αργκό του Μπουένος Άιρες αναφέρεται στις πόρνες που συσχετίζονται με τον κόσμο του τάνγκο.

4 Στα Ισπανικά «milongas»: μέρος όπου χορεύουν τάνγκο.5 Στα Ισπανικά «percantas»: στην αργκό του Μπουένος Άιρες αναφέρεται στις

πόρνες που συσχετίζονται με τον κόσμο του τάνγκο.6 Στα Ισπανικά «churros»: γλυκό που έχει παρόμοια ζύμη μ’ εκείνη του λουκου-

μά, με μακρόστενη μορφή, σα δάκτυλο. Είναι παραδοσιακό γλυκό της Αργε-ντινής.

7 Παραδοσιακό ζαχαροπλαστείο του Μπουένος Άιρες που άνοιξε το 1902. Ήταν το πρώτο μαγαζί που έφτιαχνε και πούλαγε παγωτό. Έγινε στέκι της μποέμ ζωής του Μπουένος Άιρες, όπου γίνονταν διάφορες πολιτιστικές εκ-δηλώσεις. Στο Βεσούβιο μπορούσε κάποιος να δει από τον Κάρλος Γκαρδέλ μέχρι και τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες

8 Η λεωφόρος Κοριέντες είναι κεντρική αρτηρία του Μπουένος Άιρες γεμάτη θέατρα, καφετέριες, εστιατόρια, κινηματογράφους, βιβλιοπωλεία.

9 Τσαντεκλέρ, Μαραμπού, Τιμπιδάμπο: πολύ γνωστά καμπαρέ του Μπουένος Άιρες όπου παίζανε τάγνκο διάφορες ορχήστρες.

10 Παλιά περιοχή του Μπουένος Άιρες, που βρίσκεται προς το Νότο, όπου ανα-πτύχθηκε η μεγάλη κουλτούρα του τάνγκο.

11 Αυτός που παίζει το μπαντονεόν.

52

Acaso, se marcharon todas juntas, un día, como si fueran una pequeña y extinguida raza con ojeras.

Este tango relata a la última de las grelas. Descubre su definitivo paso por el asfalto recién amanecido de una Buenos Aires espectral, y lo cuenta así…

Del fondo de las cosas y envuelta en una estola de frío, con el gesto de quien se ha muerto mucho, vendrá la última grela, fatal, canyengue y sola, taqueando entre la pampa tiniebla de los puchos. Con vino y pan del tango tristísimo que Arolas callara junto al barro cansado de su frente, le harán su misa rea los fueyes y las violas, zapando a la sordina, tan misteriosamente. Despedirán su hastío, su tos, su melodrama, las pálidas rubionas de un cuento de Tuñón, y atrás de los portales sin sueño, las madamas de trágicas melenas dirán su extremaunción. Y un sordo carraspeo de esplín y de macanas, tangueándole en el alma le quemará la voz, y muda y de rodillas se venderá sin ganas, sin vida, y por dos pesos, a la bondad de Dios.

52 53

Ίσως, έφυγαν όλες μαζί μία μέρα, σα να ήταν μια μικρή και εξαφανι-σμένη φυλή με μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια.

Αυτό το τάνγκο λέει την ιστορία της τελευταίας γκρέλας. Ανακαλύπτει το τελευταίο πέρασμά της από την άσφαλτο του ξημερώματος, σ’ ένα από-κοσμο Μπουένος Άιρες, και την αφηγείται κάπως έτσι…

Από τα βάθη των πραγμάτων και τυλιγμένη σε μια γούνα από κρύο, με το ύφος εκείνου που έχει πεθάνει πολύ, θα έρθει η τελευταία γκρέλα, μοιραία, κανιένγκε12 και μόνη, με τα τακούνια της, μέσα στο απέραντο σκοτάδι των τσιγάρων. Με κρασί και ψωμί του θλιμμένου τάνγκο που ο Αρόλας13 κράτησε στην κουρασμένη λάσπη του μετώπου του, θα της κάνουν τη μάγκικη τελετουργία της, οι φυσούνες και οι βιόλες. Παίζοντας απαλά, τόσο μυστηριωδώς. Θα αποχαιρετίσουν την πλήξη, το βήχα, το μελόδραμά της, οι χλωμές ξανθιές ενός διηγήματος του Τουνιόν14, και πίσω από κάθε άυπνο κατώφλι, οι μαντάμες με τα τραγικά μαλλιά, με λόγια θα της δώσουν την τελευταία μετάληψη. Κι ένας υπόκωφος βήχας μελαγχολίας και χαζομάρας, θα της κάψει τη φωνή χορεύοντας μέσα της τάνγκο, και σιωπηλή και γονατιστή θα πουληθεί δίχως όρεξη, δίχως ζωή, για δύο τάλιρα, στο έλεος του Θεού.

12 Στα Ισπανικά «canyengue»: αναφέρεται σ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο να κινείται κανείς καθώς και να χορεύει το τάγνκο λικνίζοντας το σώμα με συγκεκριμέ-νο ύφος και χαρακτήρα. Ήταν ένας τρόπος να χορεύει κανείς το τάνγκο σε φτωχογειτονιές, σε αντίθεση με τον τρόπο που το χόρευαν στα σαλόνια του Μπουένος Άιρες.

13 Ο Αρόλας (24 Φλεβάρη του 1892 - 29 Σεπτέμβρη του 1924) υπήρξε μεγάλος μπαντονεονίστας, συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας του τάνγκο.

14 Ο Ενρίκε Γκονζάλεζ Τουνιόν (1901-1943) υπήρξε Αργεντίνος συγγραφέας. Έγραψε και τάνγκο.

54

Traerá el olvido puesto; y allá en los trascartones del alba el mal, de luto, con cuatro besos pardos, le hará una cruz de risas y un coro de ladrones muy viejos sus extrañas novenas en lunfardo. Qué sola irá la grela, tan última y tan rara, sus grandes ojos tristes trampeados por la suerte, serán sobre el tapete raído de su cara, los dos fúnebres ases cargados de la muerte.

A Gustavo Nocetti

54 55

Θα φορέσει τη λήθη πάνω της, και εκεί στην αρχή της αυγής, το κακό, πένθιμα, με τέσσερα φιλιά καφετί, θα της κάνει με γέλιο ένα σταυρό, και μια χορωδία γέρων κλεφτών, θα τραγουδήσουν τις παράξενες ενάτες της σε αργκό. Πόσο μόνη θα φύγει η γκρέλα, πόσο τελευταία και πόσο παράξενη, τα μεγάλα θλιμμένα μάτια της που ξεγέλασε η μοίρα, θα είναι πάνω στο φθαρμένο κάλυμμα του προσώπου της, οι δυο πένθιμοι άσοι που αναγγέλλουν το θάνατο.

Στον Γκουστάβο Νοσέτι

149

Το τάνγκο της ελευθερίας

Το «Libertango», το ποίημα όπου η ελευθερία ισοδυναμεί με το τάνγκο, θεωρώ πως είναι το πιστεύω για την ελευθερία που χτύπησε στις φλέβες των Piazzolla και Ferrer από τη στιγμή που κολυμπούσαν στη μήτρα της μητέρας τους. Το «Libertango» είναι η σπίθα που ανάβει κάθε φορά που συναντιούνται οι δύο δημιουργοί, αποτελεί μοναδική αλχημεία λόγου και μουσικής… και Ελευθερίας.

150

Libertango (1990)

Mi libertad me ama y todo el ser le entrego. Mi libertad destranca la cárcel de mis huesos. Mi libertad se ofende si soy feliz con miedo. Mi libertad desnuda me hace el amor perfecto. Mi libertad me insiste con lo que no me atrevo. Mi libertad me quiere con lo que llevo puesto. Mi libertad me absuelve si alguna vez la pierdo por cosas de la vida que a comprender no acierto. Mi libertad no cuenta los años que yo tengo, pastora inclaudicable de mis eternos sueños. Mi libertad me deja y soy un pobre espectro, mi libertad me llama y en trajes de alas vuelvo. Mi libertad comprende que yo me sienta preso de los errores míos sin arrepentimiento. Mi libertad quisieran el astro sin asueto y el átomo cautivo, ser libre ¡qué misterio! Ser libre. Ya en su vientre mi madre me decía “ser libre no se compra ni es dádiva o favor”. Yo vivo del hermoso secreto de esta orgía: si polvo fui y al polvo iré, soy polvo de alegría y en leche de alma preño mi libertad en flor. De niño la adoré, deseándola crecí, mi libertad, mujer de tiempo y luz, la quiero hasta el dolor y hasta la soledad.

150 151

Το τάνγκο της ελευθερίας (1990)

Η ελευθερία μου μ’ αγαπάει και όλο το είναι μου της χαρίζω. Η ελευθερία μου ξεκλειδώνει τη φυλακή των οστών μου. Η ελευθερία μου προσβάλλεται εάν είμαι ευτυχισμένος αλλά με φόβο. Η ελευθερία μου γυμνή μου κάνει τον τέλειο έρωτα. Η ελευθερία μου επιμένει σ’ όσα δεν τολμάω. Η ελευθερία μου μ’ αγαπάει όπως και να ’μαι. Η ελευθερία μου με συγχωρεί εάν κάποια στιγμή τη χάνω για πράγματα της ζωής που αδυνατώ να καταλάβω. Η ελευθερία μου δε μετράει τα χρόνια μου, πιστός φύλακας των αιώνων ονείρων μου. Η ελευθερία μου με παρατά και φτωχό φάντασμα γίνομαι. Η ελευθερία μου με καλεί και με φτερά ντυμένος επιστρέφω. Η ελευθερία μου καταλαβαίνει ότι νιώθω δέσμιος από τα λάθη για τα οποία δεν έχω μετανιώσει. Την ελευθερία μου θα ήθελαν τ’ ακούραστο άστρο και το αιχμάλωτο άτομο1, το να είσαι ελεύθερος, τι μυστήριο! Το να είσαι ελεύθερος. Ήδη στην κοιλιά της μου έλεγε η μητέρα μου «το να είσαι ελεύθερος δεν αγοράζεται, δεν είναι δώρο ούτε χάρη». Εγώ ζω απ’ το πανέμορφο μυστικό αυτού του οργίου· εάν σκόνη υπήρξα και στη σκόνη θα πάω, είμαι σκόνη χαράς και σε γάλα ψυχής γονιμοποιώ την ανατέλλουσα ελευθερία μου. Όντας παιδί τη λάτρεψα, επιθυμώντας την μεγάλωσα, την ελευθερία μου, γυναίκα χρόνου και φωτός, την αγαπώ μέχρι τον πόνο και τη μοναξιά.

1 Στα Ισπανικά «átomo»: αναφέρεται στο άτομο που μελετά η Φυσική, δηλαδή, στο άτομο που είναι «αιχμάλωτο» μέσα στην ύλη.

152

Mi libertad me sueña con mis amados muertos, mi libertad adora a los que en vida quiero. Mi libertad me dice, de cuando en vez, por dentro, que somos tan felices como deseamos serlo. Mi libertad conoce al que mató y al cuervo que ahoga y atormenta la libertad del bueno. Mi libertad se infarta de hipócritas y necios, mi libertad trasnocha con santos y bohemios. Mi libertad es tango de par en par abierto y es blues y es cueca y choro, danzón y romancero. Mi libertad es tango, juglar de pueblo en pueblo, y es murga y sinfonía y es coro en blanco y negro Mi libertad es tango que baila en diez mil puertos y es rock, malambo y salmo y es ópera y flamenco. Mi libertango es libre, poeta y callejero, tan viejo como el mundo, tan simple como un credo. De niño la adoré, deseándola crecí, mi libertad, mujer de tiempo y luz, la quiero hasta el dolor y hasta la soledad.

152 153

Η ελευθερία μου με ονειρεύεται με τους αγαπημένους μου νεκρούς, η ελευθερία μου λατρεύει αυτούς που εν ζωή αγαπώ. Η ελευθερία μου, κάποιες φορές, μου λέει μέσα μου, ότι είμαστε τόσο ευτυχείς όσο επιθυμούμε να είμαστε. Η ελευθερία μου ξέρει το δολοφόνο και τον κόρακα που πνίγει και βασανίζει την ελευθερία του καλού ανθρώπου. Η ελευθερία μου κινδυνεύει να πεθάνει από υποκριτές και ξεροκέφα-λους,] η ελευθερία μου ξενυχτάει με αγίους και μποέμ. Η ελευθερία μου είναι τάνγκο ορθάνοιχτο Κι είναι μπλουζ, κι είναι κουέκα2 και τσόρο3, ντανζόν4 και ρομανζέρο5. Η ελευθερία μου είναι τάνγκο, ραψωδός από λαό σε λαό, κι είναι μούργκα6 και συμφωνία κι είναι χορωδία σε ασπρόμαυρο. Η ελευθερία μου είναι τάνγκο που χορεύει σε δέκα χιλιάδες λιμάνια κι είναι ρόκ, μαλάμπο7 και ψαλμός κι είναι όπερα και φλαμένγκο. Η ελευθερία μου είναι ελεύθερη, ποιητής κι αγύρτης, πανάρχαια όπως ο κόσμος, τόσο απλή όπως ένα πιστεύω. Ως παιδί τη λάτρεψα, επιθυμώντας την μεγάλωσα, την ελευθερία μου, γυναίκα χρόνου και φωτός, την αγαπώ μέχρι τον πόνο και τη μοναξιά.

2 Στα Ισπανικά «cueca»: παραδοσιακός χορός που εντοπίζεται στη δυτική με-ριά της Νότιας Αμερικής, στην Κολομβία και, περνώντας απ’ το Περού και τη Βολιβία, μέχρι την Αργεντινή.

3 Στα Ισπανικά «choro»: παραδοσιακός χορός της Βραζιλίας.4 Στα Ισπανικά «danzón»: παραδοσιακός χορός της Κούβας.5 Στα Ισπανικά «romancero»: ποιήματα, που ανήκουν στην προφορική παρά-

δοση της Ισπανίας, με εσωτερικό ρυθμό και μουσική.6 Στα Ισπανικά «murga»: λαϊκός χορός με αφροαμερικάνικα στοιχεία, που

εντοπίζεται στο Καρναβάλι διαφόρων χωρών της Λατινικής Αμερικής, και συνοδεύεται με κρουστά μουσικά όργανα.

7 Στα Ισπανικά «malambo»: παραδοσιακός χορός της Αργεντινής που προέρ-χεται από το Νότο. Τον χορεύουν οι γκάουτσο, οι οποίοι χτυπάνε το έδαφος με τις μπότες τους. Δεν έχει λόγια και συνοδεύεται με μια κιθάρα.