30
«‘∑¬æ—≤πè μ—«Õ¬ã“ß¿“¬„π‡≈ã¡

µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 2: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 3: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

Chapter 1 (1-228).indd 1 22/6/2560 8:47:00 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 4: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

การบญชชนสง 1

รศ. ดร. กญนภทธ นธโรจนธนท, ผศ. ดร. ศรรตน พวงแสงสข

และ ดร. นนทนา แจงสวาง

ฉบบพมพท 1 พมพครงแรก กรกฎาคม 2560

พมพซ�าครงท 2 กนยายน 2560

สงวนสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537

หามท�าซ�า ดดแปลง คดลอก ลอกเลยน หรอน�าไปเผยแพรในสอทกประเภท ไมวาสวนใดสวนหนง

ของหนงสอเลมน ตลอดจนหามมใหสแกนหนงสอหรอคดลอกสวนใดสวนหนงเพอสรางฐานขอมล

อเลกทรอนกส นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากบรษทวทยพฒน จ�ากด

จดท�ารปเลม จดพมพ และจ�าหนายโดย

บรษทวทยพฒน จ�ากด

52/103-104 ซอยรามค�าแหง 60/5 ถนนรามค�าแหง เขตบางกะป กรงเทพฯ 10240

โทรศพท 02 374 9915 โทรสาร 02 374 6495

E-mail: [email protected] Website: www.wphat.com

ส�านกพมพ วทยพฒน (www.facebook.com/wphat.edu)

ID: wphat.com

ราคา 170 บาท

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต

กญนภทธ นธโรจนธนท.

การบญชชนสง 1.--กรงเทพฯ: วทยพฒน, 2560.

228 หนา.

1. การบญช. I. ศรรตน พวงแสงสข, ผแตงรวม. II. นนทนา แจงสวาง, ผแตงรวม. III. ชอเรอง.

657

ISBN 978-616-424-005-6

หากทานมขอตชม หรอค�าแนะน�าเกยวกบหนงสอหรอบรการของบรษทฯ กรณาสงจดหมายถงผจดการฝายลกคาสมพนธตามทอยดานบน หรอสงอเมลท [email protected] จกเปนพระคณยง

2-127.indd 2 18/8/2560 17:43:28 dummy 1

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 5: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

คำ�นำ�

ต�ำรำ การบญชชนสง 1 เลมน มเนอหำเกยวกบกำรบญชส�ำหรบรำยกำรทมลกษณะเฉพำะ

หรอกจกำรทมลกษณะเฉพำะโดยมหวขอเรองประกอบดวยนโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณ

การทางบญชและขอผดพลาด การบญชส�าหรบส�านกงานใหญและสาขา การบญชส�าหรบรายการทเปน

เงนตราตางประเทศ การบญชส�าหรบการฝากขาย การบญชส�าหรบสญญาเชา การบญชส�าหรบการขาย

ผอนช�าระ การบญชส�าหรบสญญากอสราง การบญชส�าหรบธรกจอสงหารมทรพย และ การบญช

ส�าหรบการปรบโครงสรางหนทมปญหา

ในกำรจดท�ำต�ำรำ การบญชชนสง 1 น ผเขยนไดด�ำเนนกำรศกษำคนควำเปนระยะเวลำ นำนหลำยปรวมถงไดเขยนและเรยบเรยงขนดวยควำมรวมมอกนของอำจำรยผมประสบกำรณในกำรสอน

วชำนในมหำวทยำลยตำงๆหลำยแหง โดยใชค�ำอธบำยและกำรยกตวอยำงทกระชบ เขำใจงำย ม

แบบฝกหดส�ำหรบทบทวน และไดปรบปรงใหสอดคลองกบมำตรฐำนกำรรำยงำนทำงกำรเงนปจจบน

เพอใหเหมำะสมส�ำหรบนสต นกศกษำ และบคคลทวไปทสนใจ สำมำรถใชประกอบในกำรเรยนรและ

ท�ำควำมเขำใจไดเปนอยำงด

คณะผเขยนหวงวำ เนอหำในต�ำรำการบญชชนสง 1นจะเปนประโยชนตอผอำนโดยขอยกคณควำมดทงหมดใหแดครบำอำจำรยผประสทธประสำทวชำควำมรรวมถงทกทำนทมสวนใหต�ำรำเลมน

เสรจสมบรณ หำกมสงใดในต�ำรำนจะตองปรบปรง คณะผเขยนขอนอมรบในขอชแนะและจะน�ำไปแกไข

หรอพฒนำใหถกตองสมบรณยงขนในโอกำสตอไป

รองศาสตราจารย ดร. กญนภทธ นธโรจนธนท

ผชวยศาสตราจารย ดร. ศรรตน พวงแสงสข

ดร. นนทนา แจงสวาง

Chapter 1 (1-228).indd 3 22/6/2560 10:03:45

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 6: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

สารบญ

บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลง

ประมาณการทางบญชและขอผดพลาด 7

บทนำ� 7 ลกษณะของก�รเปลยนแปลงท�งบญชและขอผดพล�ด 7 นโยบ�ยก�รบญช 8 ก�รเปลยนแปลงประม�ณก�รท�งบญช 12 ขอผดพล�ด 16

แบบฝกหดบทท 1 23

บทท 2 การบญชสำาหรบสำานกงานใหญและสาขา 24

บทนำ� 24 ก�รบนทกบญชของสำ�นกง�นใหญและส�ข� 24 ก�รคดร�ค�สนค�ทสงไปใหส�ข� 26 ก�รบญชในกรณทสนค�สงใหส�ข�ในร�ค�ตนทน 26 ก�รบญชในกรณทสนค�สงใหส�ข�ในร�ค�สงกว�ตนทน 32 ก�รโอนค�ใชจ�ยระหว�งสำ�นกง�นใหญและส�ข� 35 ค�ขนสงสนค�จ�กสำ�นกง�นใหญไปส�ข� 36 ตนทนค�ขนสงทเสยไปในก�รโอนสนค� 36 ก�รจดทำ�งบก�รเงนรวมในกรณทยอดดลของบญชสำ�นกง�นใหญ และบญชส�ข�ไมตรงกน 39

แบบฝกหดบทท 2 53

บทท 3 การบญชสำาหรบรายการทเปน

เงนตราตางประเทศ 58

บทนำ� 58 ก�รกำ�หนดสกลเงนทใชในก�รดำ�เนนง�นของกจก�ร 58 อตร�แลกเปลยนเงนตร�ต�งประเทศ 59 วธก�รบนทกและแปลงค�ร�ยก�รทเปนเงนตร�ต�งประเทศ 61

Chapter 1 (1-228).indd 4 20/6/2560 12:14:04 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 7: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

ก�รบญชสำ�หรบกจก�รเกยวกบต�งประเทศ 69 เงนลงทนสทธในหนวยง�นต�งประเทศ 70 ก�รแปลงค�เปนสกลเงนทใชนำ�เสนองบก�รเงน 71 ก�รแปลงค�ของหนวยง�นต�งประเทศ 76 ก�รจำ�หน�ยหรอก�รจำ�หน�ยบ�งสวนของหนวยง�นต�งประเทศ 77 ผลกระทบท�งภ�ษของผลต�งของอตร�แลกเปลยนทงหมด 78 ก�รเปดเผยขอมล 78

แบบฝกหดบทท 3 80

บทท 4 การบญชสำาหรบการฝากขาย 83

บทนำ� 83 คว�มหม�ยและลกษณะของก�รฝ�กข�ย 83 ประเภทร�ยก�รบญชเกยวกบก�รฝ�กข�ย 84 สนค�คงเหลอของผฝ�กข�ย 90

แบบฝกหดบทท 4 103

บทท 5 การบญชสำาหรบสญญาเชา 108

บทนำ� 108 คว�มหม�ยและลกษณะของสญญ�เช� 108 ประเภทของสญญ�เช� 109 ก�รจำ�แนกประเภทของสญญ�เช� 110 ก�รบญชสำ�หรบสญญ�เช� 114 ก�รบญชสำ�หรบก�รข�ยและก�รเช�กลบคน 135

แบบฝกหดบทท 5 142

บทท 6 การบญชสำาหรบการขายผอนชำาระ 145

บทนำ� 145 คว�มหม�ยและลกษณะของก�รข�ยผอนชำ�ระ 145 วธก�รบญชทเกยวของกบก�รรบรร�ยไดหลงสงมอบ 145 ก�รรบรกำ�ไรขนตนจ�กก�รข�ยผอนชำ�ระ 146 สนค�รบแลกเปลยน 159

Chapter 1 (1-228).indd 5 20/6/2560 12:14:04 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 8: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

วธก�รบญชเกยวกบก�รผดสญญ�และก�รยดสนค�คน 160

แบบฝกหดบทท 6 163

บทท 7 การบญชสำาหรบสญญากอสราง 166

บทนำ� 166 คว�มหม�ยและลกษณะของสญญ�กอสร�ง 166 ประเภทของสญญ�กอสร�ง 167 ก�รรบรร�ยไดและค�ใชจ�ยในก�รกอสร�ง 168 ก�รเปดเผยขอมลเกยวกบสญญ�กอสร�ง 174

แบบฝกหดบทท 7 176

บทท 8 การบญชสำาหรบธรกจอสงหารมทรพย 180

บทนำ� 180 คว�มหม�ยและลกษณะของธรกจอสงห�รมทรพย 180 ก�รรบรร�ยไดสำ�หรบธรกจอสงห�รมทรพย 181 ตนทนก�รพฒน�อสงห�รมทรพย 183 ก�รเปดเผยขอมล 191

แบบฝกหดบทท 8 192

บทท 9 การบญชสำาหรบการปรบโครงสรางหน

ทมปญหา 194

บทนำ� 194 คว�มหม�ยและลกษณะของก�รปรบโครงสร�งหน 194 ก�รบญชเกยวกบก�รปรบโครงสร�งหน 195

แบบฝกหดบทท 9 213

ภาคผนวก 216

บรรณานกรม 224

บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

บทนำา

ในการด�าเนนธรกจอาจมเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงในอนาคต กจการตองบนทก

รายการทางบญชใหสอดคลองกบเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงไป ซงผบรหารเปนผทตดสนใจ

เปลยนแปลงทางการบญช ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงนโยบายการบญชหรอการเปลยนแปลงประมาณ

การทางบญชเพอใหงบการเงนแสดงฐานะการเงนผลการด�าเนนงานและกระแสเงนสดของกจการอยาง

ถกตองและเหมาะสม และเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไป นอกจากน หากกจการพบขอ

ผดพลาดทสงผลใหงบการเงนไมเปนไปตามมาตรฐานการบญช กจการตองปรบปรงแกไขขอผดพลาดให

ถกตองตามแนวทางทมาตรฐานการบญชก�าหนดไว เพอใหงบการเงนไดรบความนาเชอถอและน�าเสนอ

ตอบคคลภายนอกตอไป

ลกษณะของการเปลยนแปลงทางบญชและขอผดพลาด

การเปลยนแปลงทางบญชสามารถจ�าแนกเปน 2 ประเภท ไดแก การเปลยนแปลงนโยบาย

การบญชและการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช โดยการเปลยนแปลงนโยบายการบญช จะกลาวถง

การเปลยนแปลงหลกการ หลกเกณฑ วธการปฏบตทน�ามาใชในการจดท�าและน�าเสนองบการเงน สวน

การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช จะกลาวถงการเปลยนแปลงมลคาตามบญชของสนทรพยหรอ

หนสน หรออายการใชประโยชนของสนทรพย เพอใหสอดคลองกบสภาพปจจบนของสนทรพยหรอ

หนสน นอกจากเรองการเปลยนแปลงทางบญชแลวจะขอกลาวถงขอผดพลาด และการแกไขขอผดพลาด

เพอใหขอมลในงบการเงนไดรบความนาเชอถอ ดงนนในบทนจะกลาวถงรายละเอยด 3 สวน ดงน

1. นโยบายการบญช

2. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช

3. ขอผดพลาด

Chapter 1 (1-228).indd 6 20/6/2560 12:14:05 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 9: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

บทน�ำ

ในการด�าเนนธรกจอาจมเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงในอนาคต กจการตองบนทก

รายการทางบญชใหสอดคลองกบเหตการณหรอสถานการณทเปลยนแปลงไป ซงผบรหารเปนผทตดสนใจ

เปลยนแปลงทางการบญช ไมวาจะเปนการเปลยนแปลงนโยบายการบญชหรอการเปลยนแปลงประมาณ

การทางบญชเพอใหงบการเงนแสดงฐานะการเงนผลการด�าเนนงานและกระแสเงนสดของกจการอยาง

ถกตองและเหมาะสม และเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไป นอกจากน หากกจการพบขอ

ผดพลาดทสงผลใหงบการเงนไมเปนไปตามมาตรฐานการบญช กจการตองปรบปรงแกไขขอผดพลาดให

ถกตองตามแนวทางทมาตรฐานการบญชก�าหนดไว เพอใหงบการเงนไดรบความนาเชอถอและน�าเสนอ

ตอบคคลภายนอกตอไป

ลกษณะของกำรเปลยนแปลงทำงบญชและขอผดพลำด

การเปลยนแปลงทางบญชสามารถจ�าแนกเปน 2 ประเภท ไดแก การเปลยนแปลงนโยบาย

การบญชและการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช โดยการเปลยนแปลงนโยบายการบญช จะกลาวถง

การเปลยนแปลงหลกการ หลกเกณฑ วธการปฏบตทน�ามาใชในการจดท�าและน�าเสนองบการเงน สวน

การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช จะกลาวถงการเปลยนแปลงมลคาตามบญชของสนทรพยหรอ

หนสน หรออายการใชประโยชนของสนทรพย เพอใหสอดคลองกบสภาพปจจบนของสนทรพยหรอ

หนสน นอกจากเรองการเปลยนแปลงทางบญชแลวจะขอกลาวถงขอผดพลาด และการแกไขขอผดพลาด

เพอใหขอมลในงบการเงนไดรบความนาเชอถอ ดงนนในบทนจะกลาวถงรายละเอยด 3 สวน ดงน

1. นโยบายการบญช

2. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช

3. ขอผดพลาด

Chapter 1.indd 7 16/6/2560 16:42:19 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 10: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

8 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

นโยบายการบญช

ความหมายของนโยบายการบญช

มาตรฐานการบญชฉบบท8(ปรบปรง2559)เรองนโยบายการบญชการเปลยนแปลง

ประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ไดใหความหมายวา นโยบายการบญช (Accounting

Policies) หมายถงหลกการ หลกเกณฑ ประเพณปฏบต กฎและวธปฏบตทเฉพาะ ทกจการ

น�ามาใชในการจดท�าและน�าเสนองบการเงน

นโยบายการบญชหรอวธปฏบตทางบญชทน�ามาใชปฏบตตองเปนไปตามขอก�าหนด

ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน โดยใหกจการน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนไปถอ

ปฏบต แตหากไมมมาตรฐานการรายงานทางการเงนก�าหนดไวให ผบรหารของกจการตองใช

ดลยพนจในการเลอกใชนโยบายการบญชทสงผลใหขอมลในงบการเงนมลกษณะดงตอไปน

1. นโยบายการบญชทเลอกใชมความเกยวของกบการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใช

งบการเงน

2. นโยบายการบญชทเลอกใชท�าใหงบการเงนของกจการมความนาเชอถอ โดย

2.1 แสดงฐานะการเงน ผลการด�าเนนงาน และกระแสเงนสดของกจการอยาง

เทยงธรรม

2.2 สะทอนเนอหาเชงเศรษฐกจของรายการ เหตการณและสถานการณอน โดย

ไมค�านงถงรปแบบทางกฎหมาย

2.3 มความเปนกลาง ปราศจากความล�าเอยง

2.4 จดท�าขนตามหลกความระมดระวง

2.5 มความครบถวนในทกสวนทมสาระส�าคญ

อยางไรกตาม การเลอกใชและการปฏบตตามนโยบายการบญช ผบรหารตองอางอง

และพจารณาการใชนโยบายการบญชจากแหลงตางๆตามล�าดบตอไปน

1. ขอก�าหนดทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงนส�าหรบเรองทคลายคลงและ

เกยวของกน

2. ค�านยามเกณฑการรบรรายการและแนวคดการวดมลคาส�าหรบสนทรพยหนสนรายได

และคาใชจายทระบไวในกรอบแนวคดส�าหรบการรายงานทางการเงน (ปรบปรง 2558)

นอกจากน มาตรฐานการบญชยงระบวาผบรหารของกจการสามารถใชดลยพนจโดย

พจารณาจากประกาศทออกลาสดของหนวยงานอนทใชแนวคดคลายกนกบกรอบแนวคด

ส�าหรบการรายงานทางการเงน(ปรบปรง2558)ในการพฒนามาตรฐานการบญชวรรณกรรม

ทางการบญช และวธปฏบตทเปนทยอมรบในอตสาหกรรม โดยไมขดแยงกบแหลงอางองตาม

ล�าดบขางตน

Chapter 1.indd 8 15/6/2560 17:00:55 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 11: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

นโยบายการบญช 9

การเลอกใชและการปฏบตตามนโยบายการบญชนนกจการตองเลอกใชและน�านโยบาย

การบญชมาถอปฏบตอยางสม�าเสมอกบรายการคา เหตการณและสถานการณอน ทมลกษณะ

คลายคลงกนเพอใหผใชงบการเงนสามารถเปรยบเทยบขอมลงบการเงนของกจการในแตละงวด

บญชได เวนแตมาตรฐานการรายงานทางการเงนไดก�าหนดหรออนญาตเปนการเฉพาะใหใช

นโยบายการบญชทแตกตางกนไดส�าหรบรายการแตละประเภทกจการตองเลอกและน�านโยบาย

การบญชทเหมาะสมมาถอปฏบตอยางสม�าเสมอส�าหรบรายการแตละประเภทนน

การเปลยนแปลงนโยบายการบญช

การเปลยนแปลงนโยบายการบญชหมายถงการเปลยนแปลงนโยบายการบญชทใชอย

ในงวดบญชหนงไปใชนโยบายการบญชอกอยางหนงในอกงวดบญชหนง เชน บรษทมนโยบาย

การตราคาทนของสนคาคงเหลอในป 25X2 (งวดกอน) ดวยวธเขากอนออกกอน แตในงวดป

25X3 (ปจจบน) กจการเปลยนนโยบายการบญชจากการตราคาทนของสนคาคงเหลอดวยวธ

เขากอนออกกอนมาเปนการตราคาทนของสนคาคงเหลอดวยวธถวเฉลยถวงน�าหนกแทน

โดยปกตผใชงบการเงนจะเปรยบเทยบงบการเงนของกจการในงวดบญชทผานมากบงวด

บญชปจจบน เพอทราบถงแนวโนมของฐานะการเงน ผลการด�าเนนงาน และกระแสเงนสดของ

กจการ ซงกจการตองใชนโยบายการบญชเดยวกนในแตละงวดบญชโดยยดหลกความสม�าเสมอ

อยางไรกตาม กจการตองเปลยนแปลงนโยบายการบญช เมอเขาเงอนไขขอใดขอหนงดงน

1. การเปลยนแปลงนโยบายการบญชทเกดจากขอก�าหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ซงอาจเกดจากการออกมาตรฐานการบญชฉบบใหม หรอการตความเรองใหมทแตกตางไปจากฉบบเดม หรอมการยกเลกมาตรฐานการบญชฉบบเดม เชน บรษทตองเปลยนแปลงนโยบายการบญชเกยวกบการตราคาทน

ของสนคาคงเหลอดวยวธเขาหลงออกกอน (LIFO) มาเปนการตราคาทนของสนคา

คงเหลอดวยวธเขากอนออกกอน (FIFO) เพอใหสอดคลองกบมาตรฐานการบญช

เนองจากมาตรฐานการบญชไดยกเลกการตราคาทนของสนคาคงเหลอดวยวธเขาหลง

ออกกอน ดงนนบรษทจงตองใชวธเขากอนออกกอนแทน

2. การเปลยนแปลงนโยบายการบญชเพอท�าใหงบการเงนใหขอมลทนาเชอถอและเกยวของกบการตดสนใจมากขนในสวนทเกยวกบผลกระทบของรายการ เหตการณอน หรอสถานการณทางบญชทมตอฐานะทางการเงน ผลการด�าเนนงาน และกระแสเงนสดของกจการเชนบรษทมการเปลยนแปลงนโยบายการบญช

เกยวกบสนทรพยประเภททดนจากเดมทแสดงดวยวธราคาทนมาเปนวธราคาทตใหม

เนองจากบรษทบนทกรายการทดนในราคาทนเดมมาเปนเวลา 20 ปแลว ซงปจจบน

ทดนมราคาประเมนทสงขน ดงนนบรษทจงใชวธราคาทตใหม เพอสะทอนถงฐานะ

การเงนทเปนจรง

Chapter 1.indd 9 15/6/2560 17:00:55 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 12: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

10 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

การเปลยนแปลงนโยบายการบญชตองเขาเงอนไขขอใดขอหนงขางตน แตกรณตอไปน

ไมถอเปนการเปลยนแปลงนโยบายการบญช ไดแก

1. การน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตกบรายการ เหตการณอน หรอสถานการณ

ทางบญชทมเนอหาแตกตางจากรายการและเหตการณทเคยเกดขนมากอน

2. การน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตกบรายการเหตการณอนหรอสถานการณท

ไมเคยเกดขนมากอนหรอเคยเกดขนแตไมมสาระส�าคญ

การเปดเผยขอมล

เมอกจการน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนมาถอปฏบตจะท�าใหเกดผลกระทบตอ

งวดบญชปจจบนหรองวดบญชกอน และหากกจการไมสามารถระบจ�านวนเงนของการปรบปรง

ผลกระทบนน หรอหากผลกระทบนนมผลตองวดบญชในอนาคต มาตรฐานการบญชระบวา

กจการตองเปดเผยขอมลทกขอดงตอไปน

1. ชอมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบทน�ามาถอปฏบต

2. การเปลยนแปลงนโยบายการบญชเปนการปฏบต ตามทก�าหนดไวในวธปฏบตในชวง

เปลยนแปลง

3. ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช

4. ค�าอธบายเกยวกบขอก�าหนดในชวงทมการเปลยนแปลง

5. ขอก�าหนดในชวงทมการเปลยนแปลง ซงอาจมผลกระทบในงวดตอไป

6. ส�าหรบงวดปจจบนและงวดกอนทกงวดทมการน�าเสนองบการเงนหากสามารถปฏบตได

กจการตองเปดเผยจ�านวนเงนของรายการปรบปรงทกระทบตอ

6.1 รายการแตละบรรทดในงบการเงนทไดรบผลกระทบ

6.2 ก�าไรตอหนขนพนฐานและก�าไรตอหนปรบลดหากกจการตองปฏบตตาม

มาตรฐานการบญช ฉบบท 33 (ปรบปรง 2559) เรอง ก�าไรตอหน

7. จ�านวนเงนของรายการปรบงบการเงนงวดกอนแตละงวดทน�าเสนอหากสามารถท�าได

ในทางปฏบต

8. หากกจการไมสามารถน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบตยอนหลงไดตามทก�าหนด

ไวส�าหรบงบการเงนงวดกอนแตละงวด หรองวดกอนงวดทมการน�าเสนองบการเงน

กจการตองเปดเผยสถานการณทท�าใหไมสามารถน�านโยบายการบญชไปถอปฏบต

และแสดงรายละเอยดวาการเปลยนแปลงนโยบายการบญชเรมเมอใดและอยางไร

หากการเปลยนแปลงนโยบายการบญชโดยความสมครใจท�าใหเกดผลกระทบตองวด

ปจจบนหรองวดกอน ผลกระทบดงกลาวจะมผลตองวดบญชนนๆเวนแตจะไมสามารถท�าไดใน

ทางปฏบตทจะระบจ�านวนเงนทตองปรบปรงหรออาจมผลกระทบตองวดบญชในอนาคตกจการ

Chapter 1_edit.indd 10 7/6/2560 16:16:14 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 13: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

นโยบายการบญช 11

ตองเปดเผยขอมลดงตอไปน

1. ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญช

2. เหตผลวาการใชนโยบายการบญชใหมท�าใหงบการเงนมความนาเชอถอและเกยวของ

กบการตดสนใจมากยงขนไดอยางไร

3. ส�าหรบงวดปจจบนและงวดกอนทกงวดทมการน�าเสนองบการเงนหากสามารถปฏบตได

กจการตองเปดเผยจ�านวนเงนของรายการปรบปรงทกระทบตอ

3.1 รายการแตละบรรทดในงบการเงนทไดรบผลกระทบ

3.2 ก�าไรตอหนขนพนฐานและก�าไรตอหนปรบลดหากกจการตองปฏบตตาม

มาตรฐานการบญช ฉบบท 33 (ปรบปรง 2559) เรอง ก�าไรตอหน

4. จ�านวนเงนของรายการปรบงบการเงนงวดกอนแตละงวดทน�าเสนอหากสามารถท�าได

ในทางปฏบต

5. หากกจการไมสามารถท�าไดในทางปฏบตในการน�านโยบายการบญชใหมมาถอปฏบต

ยอนหลงกบงบการเงนงวดกอนๆหรองวดใดงวดหนงกอนงบการเงนงวดทน�าเสนอได

กจการตองเปดเผยสถานการณทท�าใหไมสามารถน�านโยบายการบญชไปถอปฏบตและ

แสดงรายละเอยดวาการเปลยนแปลงนโยบายการบญชไดเรมเมอใดและอยางไร

ซงหากกจการไดมการเปดเผยขอมลขางตนในงบการเงนงวดบญชปจจบนแลว จะไม

เปดเผยในงบการเงนส�าหรบงวดบญชถดไปอก

อยางไรกตามเมอกจการยงไมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมทประกาศ

ใชแลวแตยงไมมผลบงคบใชมาถอปฏบต กจการตองเปดเผยขอมลทกขอดงตอไปน

1. ขอเทจจรงทกจการยงไมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมดงกลาวมาถอปฏบต

2. ขอมลททราบหรอขอมลทประมาณไดอยางสมเหตสมผลทเกยวของกบการประเมนผล

กระทบทเปนไปไดของการน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมมาถอปฏบต

ตองบการเงนของกจการในงวดแรกทเรมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบ

ดงกลาวมาถอปฏบต

จากขอมลทกจการตองเปดเผยกรณกจการยงไมน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบใหมทประกาศใชแลวแตยงไมมผลบงคบใชมาถอปฏบต กจการยงตองพจารณาเปดเผย

ขอมลตอไปน

1. ชอมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบใหมทยงไมน�ามาถอปฏบต

2. ลกษณะของการเปลยนแปลงนโยบายการบญชและผลกระทบจากการเปลยนแปลง

ทก�าลงจะเกดขน

3. วนททมาตรฐานการรายงานทางการเงนมผลบงคบใช

4. วนททกจการคาดวาจะน�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนมาเรมถอปฏบต

5. ขอใดขอหนงดงตอไปน

Chapter 1_edit.indd 11 7/6/2560 16:16:14 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 14: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

12 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

5.1 ค�าอธบายถงผลกระทบตองบการเงนของกจการทคาดวาจะเกดขนจากการเรม

น�ามาตรฐานการรายงานทางการเงนมาถอปฏบต

5.2 หากไมทราบหรอไมสามารถประมาณจ�านวนเงนของผลกระทบทอาจเกดขน

ไดอยางสมเหตสมผล ใหระบขอเทจจรงดงกลาว

กำรเปลยนแปลงประมำณกำรทำงบญช

ความหมายของการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช

มาตรฐานการบญชฉบบท8(ปรบปรง2559)เรองนโยบายการบญชการเปลยนแปลง

ประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ไดใหความหมายวา การเปลยนแปลงประมาณการ

ทางบญช (Changes in Accounting Estimates) หมายถงการปรบปรงมลคาตามบญชของ

สนทรพยหรอหนสนหรอจ�านวนทมการใชประโยชนของสนทรพยในระหวางงวดอนเปนผลมา

จากการประเมนสภาพปจจบนของสนทรพยและหนสน และการประเมนประโยชนและภาระ

ผกพนทคาดวาจะเกดขนในอนาคตทเกยวของกบสนทรพยและหนสนนน การเปลยนแปลง

ประมาณการทางบญชเปนผลจากการไดรบขอมลใหมหรอมการพฒนาเพมเตมจากเดม

การเปลยนแปลงประมาณการจงไมถอเปนการแกไขขอผดพลาด

รายการบญชทตองใชการประมาณการ

การแสดงรายการบญชนน เมอกจการไมสามารถวดมลคารายการคาไดหรอกจการ

อาจไมสามารถวดมลคารายการหลายรายการในงบการเงนไดอยางแมนย�า เนองจากความ

ไมแนนอนทเกดขนในการด�าเนนธรกจ กจการจงตองใชการประมาณการโดยอาศยดลยพนจ

ซงอยบนพนฐานของขอมลลาสดทมอยและนาเชอถอ ซงตวอยางของรายการบญชทท�าให

กจการตองใชการประมาณการ ไดแก

1. หนสงสยจะสญเปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบยอดขายหรอลกหนทคาดวา

จะเรยกเกบไมได และถอเปนคาใชจายของรอบระยะเวลาบญชนน

2. สนคาลาสมย เปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบสนคาทลาสมยหรอเสอม

สภาพท�าใหไมสามารถขายไดหรอไมสามารถขายไดในราคาเดม

3. มลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงน เปนรายการท

กจการประมาณการเกยวกบมลคาทคาดวาจะไดรบคนของสนทรพยหรอหนสนทมผล

มาจากคดความทอยระหวางด�าเนนการและยงไมสนสด

Chapter 1_edit.indd 12 7/6/2560 16:16:14 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 15: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช 13

4. อายการใหประโยชนของสนทรพยหรอรปแบบของการใชประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากสนทรพยทมการเสอมคา เปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบ

สนทรพยทเสอมคาไมวาจะเปนระยะเวลาในการใชประโยชนจากสนทรพยการก�าหนด

วธการคดคาเสอมราคาของสนทรพย การก�าหนดมลคาคงเหลอของสนทรพย

5. ภาระผกพนจากการรบประกน เปนรายการทกจการประมาณการเกยวกบการรบ

ประกนสนคา หรอประมาณการหนสนทเกดขนจากการรบประกน

เมอกจการมการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช มรายการปรบปรงทเกดจากการ

เปลยนแปลงประมาณการโดยไมเกยวกบงบการเงนงวดกอนและไมถอเปนการแกไขขอผดพลาด

เนองจากเปนการเปลยนแปลงประมาณการเดมทถกตอง ณ เวลานนไปเปนประมาณการใหมท

ถกตองเหมาะสมกวาในอกชวงเวลาหนง

การรบรรายการทางบญชเมอกจการมการเปลยนแปลงทางบญช ตามมาตรฐานการ

บญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทาง

บญชและขอผดพลาด ก�าหนดไวดงน

1. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชท�าใหตองมการเปลยนแปลงในมลคาของ

สนทรพยหนสนหรอรายการในสวนของเจาของกจการตองรบรโดยการปรบปรงมลคา

ตามบญชของสนทรพย หนสน หรอรายการในสวนของเจาของทเกยวของในงวดทม

การเปลยนแปลงนน

2. การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชทกจการตองรบรผลกระทบของการเปลยนแปลง

ประมาณการทางบญชทนทในก�าไรหรอขาดทนตามขอใดขอหนง ดงตอไปน

2.1 ผลกระทบของการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชนน มผลกระทบตอ

งวดทเปลยนแปลงเพยงงวดเดยวเชนการเปลยนแปลงประมาณการหนสงสย

จะสญ จะเกดผลกระทบเพยงงวดเดยวทมการเปลยนแปลง ดงตวอยางท 1

การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชหนสงสยจะสญ

2.2 ผลกระทบของการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชนนมผลกระทบตองวด

ทเปลยนแปลงและงวดตอๆไป เชน การเปลยนแปลงประมาณการอายการให

ประโยชนของสนทรพย จะเกดผลกระทบตองวดปจจบนทมการเปลยนแปลง

และงวดบญชตอๆไปจนกวาจะสนสดอายการใหประโยชนของสนทรพย

ดงตวอยางท 2 การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชอายการใหประโยชน

ของสนทรพย

Chapter 1_edit.indd 13 7/6/2560 16:16:14 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 16: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

14 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

ตวอยางท 1 การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชหนสงสยจะสญ ในป25X1บรษทมการประมาณการหนสงสยจะสญ2%ของยอดขายเชอตอมาในป

25X2 ไดมการเปลยนแปลงประมาณการหนสงสยจะสญเปน 3%ของยอดขายเชอ เนองจากม

ความใกลเคยงกบความเปนจรงซงหากในป25X2มยอดขายเชอเทากบ5,000,000บาทจะ

มหนสงสยจะสญเทากบ 150,000 บาท (5,000,000 × 3%) ซงจะมผลกระทบตอก�าไรขาดทน

ในป 25X2 เทานน

ตวอยางท 2 การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชอายการใหประโยชนของสนทรพย เมอวนท 1 ม.ค. 25X1 บรษทแสงสวางอตสาหกรรม จ�ากด ไดซอเครองจกรในราคา

7,000,000 บาท ซงประมาณอายการใหประโยชน 10 ป ไมมมลคาคงเหลอเมอสนสดอาย

การใหประโยชน บรษทมการคดคาเสอมราคาตงแตปท 1 ถงปท 5 (ป 25X1–25X5) โดยใช

วธเสนตรง จากนนเมอวนท 1 ม.ค. 25X6 ไดมการทบทวนอายการใหประโยชนใหมและ

ไดเปลยนประมาณการอายการใหประโยชนจาก 10 ป เปน 12 ป สามารถสรปขอมลเมอ

ตนปท 6 (ป 25X6) เปนดงน

เครองจกร 7,000,000 บาท

หก คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร (5 × 700,000) 3,500,000 บาท

ราคาตามบญชของเครองจกร 3,500,000 บาท

เมอมการเปลยนแปลงประมาณการอายการใหประโยชนของเครองจกรจาก10ปเปน

12 ป

คาเสอมราคาตอป = ราคาตามบญชของเครองจกร

อายการใหประโยชนทเหลอ

= 3,500,00012–5

= 500,000 บาท

จะพบวาคาเสอมราคาเครองจกรในปท 1 ถงปท 5 (ป 25X1–25X5)มคาเสอมราคา

เครองจกรเทากบ700,000บาทตอปแตเมอมการเปลยนแปลงประมาณการอายการใหประโยชน

ของเครองจกรใหมจาก 10 ป เปน 12 ป สงผลใหตงแตปท 6 (ป 25X6) เปนตนไปจะม

คาเสอมราคาเครองจกรเทากบ500,000บาทตอปดงนนการบนทกบญชรายการคาเสอมราคา

เครองจกรจะเปนดงน

Chapter 1.indd 14 15/6/2560 17:00:55 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 17: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

การเปลยนแปลงประมาณการทางบญช 15

ปท 1–ปท 5 คาเสอมราคา–เครองจกร 700,000

คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร 700,000

บนทกรายการคาเสอมราคาเครองจกรปท 1–ปท 5

ปท 6–ปท 12 คาเสอมราคา–เครองจกร 500,000

คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร 500,000

บนทกรายการคาเสอมราคาเครองจกรปท 6–ปท 12

การเปดเผยขอมล

กจการตองเปดเผยขอมลตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง

นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ก�าหนดไวดงน

1. กจการตองเปดเผยขอมลเกยวกบลกษณะและจ�านวนเงนของการเปลยนแปลงประมาณ

การทางบญชทมผลกระทบตองบการเงนส�าหรบงวดบญชปจจบนหรอคาดวาจะมผล

กระทบตองวดในอนาคต เวนแตไมสามารถประมาณจ�านวนเงนของผลกระทบได

2. หากกจการไมเปดเผยผลกระทบตองวดในอนาคต เนองจากไมสามารถประมาณ

จ�านวนเงนของผลกระทบจากการเปลยนแปลงประมาณการทางบญชตองวดในอนาคต

ได กจการตองเปดเผยขอเทจจรงดงกลาว

ตวอยางท 3 การเปดเผยขอมลการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช จากตวอยางท 2 บรษทแสงสวางอตสาหกรรม จ�ากด มการเปดเผยขอมลการ

เปลยนแปลงประมาณการทางบญชในหมายเหตประกอบงบการเงนป 25X6 ดงน

เมอวนท 1 ม.ค. 25X6 บรษทไดเปลยนแปลงประมาณการอายการใหประโยชนของ

เครองจกรทซอมาเมอวนท 1 ม.ค. 25X1 ราคาทนจ�านวน 7,000,000 บาท จากเดมบรษทใช

วธคดคาเสอมราคาโดยวธเสนตรงประมาณอายการใหประโยชน10ปเปลยนเปนประมาณอาย

การใหประโยชน 12 ป (นบจากวนท 1 ม.ค. 25X1) สวนวธการคดคาเสอมราคายงคงใชวธ

เสนตรง ทงน นบจากวนท 1 ม.ค. 25X6 เปนตนไป

บรษทบนทกการเปลยนแปลงดงกลาวโดยใชวธเปลยนทนทเปนตนไป งบการเงน

ส�าหรบป สนสดวนท 31 ธนวาคม 25X6 มผลกระทบจากการเปลยนแปลงดงน

Chapter 1.indd 15 15/6/2560 17:00:55 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 18: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

16 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

มลคาตามบญชเดม

(10 ป)

มลคาตามบญชใหม

(12 ป)

ผลตาง

งบแสดงฐานะการเงน

เครองจกร (ราคาทน) 7,000,000 7,000,000 –

หก คาเสอมราคาสะสม–เครองจกร 4,200,000 4,000,000 200,000

มลคาตามบญชสทธ 2,800,000 3,000,000 200,000

งบก�าไรขาดทนเบดเสรจ

คาเสอมราคา–เครองจกร 700,000 500,000 200,000

ซงจะพบวาคาเสอมราคาเครองจกรตามประมาณอายการใหประโยชนของเครองจกร

ใหมจะเทากบ 500,000 บาทตอป ตลอดอายการใหประโยชน

ขอผดพลาด

ความหมายของขอผดพลาด

มาตรฐานการบญชฉบบท8(ปรบปรง2559)เรองนโยบายการบญชการเปลยนแปลง

ประมาณการทางบญชและขอผดพลาดไดใหความหมายค�าวาขอผดพลาดในงวดกอนหมายถง

การละเวนการแสดงรายการทขดตอขอเทจจรงในงบการเงนของกจการในงวดใดงวดหนงหรอ

หลายงวดกอนๆกตาม อนเกดจากความลมเหลวในการใชขอมลทนาเชอถอหรอการใชขอมลท

นาเชอถอในทางทผด ซงขอมลขอผดพลาดประกอบดวย 2 ประเดน ไดแก 1) มอยในงบการ

เงนของงวดกอนทไดรบการอนมตใหเผยแพร 2) สามารถคาดการณไดอยางสมเหตสมผลวา

สามารถหาขอมลไดและน�ามาใชในการจดท�าและการน�าเสนองบการเงนได

นอกจาก 2 ประเดนขางตน ตามมาตรฐานการบญชระบวา ขอผดพลาดใหรวมถงผล

กระทบจากการค�านวณผดพลาด ขอผดพลาดจากการใชนโยบายการบญช การมองขามหรอ

การตความขอเทจจรงผดพลาด และการทจรต

ลกษณะของขอผดพลาด

ขอผดพลาดอาจเกดขนไดจากการรบร การวดมลคา การน�าเสนอขอมลหรอการเปด

เผยองคประกอบของงบการเงน ซงอาจเปนขอผดพลาดทมสาระส�าคญหรอขอผดพลาดทไมม

สาระส�าคญ แตเกดขนอยางจงใจเพอท�าใหงบการเงนของกจการแสดงฐานะการเงน ผลการ

Chapter 1.indd 16 15/6/2560 17:00:55 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 19: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

ขอผดพลาด 17

ด�าเนนงาน และกระแสเงนสดตามทฝายบรหารตองการ โดยขอผดพลาดนมผลใหงบการเงน

ไมเปนไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน กจการจงตองแกไขขอผดพลาดทมสาระส�าคญ

ของงวดกอนโดยปรบยอนหลงในงบการเงนฉบบแรกทไดรบการอนมตใหเผยแพรหลงจากทพบ

ขอผดพลาด โดย

1. ปรบงบการเงนงวดกอนทแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบเสมอนวาขอผดพลาดไดถกแกไข

ในงวดบญชกอนทขอผดพลาดไดเกดขน

2. หากขอผดพลาดเปนขอผดพลาดทเกดขนในงวดบญชกอนงวดบญชแรกสดทแสดงเปน

ขอมลเปรยบเทยบกจการตองปรบปรงยอดคงเหลอยกมาตนงวดของสนทรพยหนสน

และสวนของเจาของในงบการเงนงวดแรกสดทน�ามาแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบ

อยางไรกตาม หากกจการพบวามขอผดพลาดเกดขนและไมสามารถปรบงบการเงน

ยอนหลงได มาตรฐานการบญชระบไววาตองเปนขอผดพลาดทมลกษณะดงน

1. หากในทางปฏบตกจการไมสามารถระบผลกระทบทเกดจากขอผดพลาดของแตละงวด

ทแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบไมวางวดใดงวดหนงหรอหลายงวดกอนๆกตาม กจการ

ตองปรบปรงยอดยกมาตนงวดของสนทรพย หนสน และสวนของเจาของส�าหรบงวด

บญชแรกสดทสามารถปฏบตได

2. หากในทางปฏบตกจการไมสามารถระบผลกระทบสะสม ณ ตนงวดปจจบนทเกดจาก

ขอผดพลาดทมตองบการเงนของงวดบญชกอนๆได กจการตองแกไขขอผดพลาด

โดยปรบปรงขอมลทน�ามาแสดงเปนขอมลเปรยบเทยบดวยวธเปลยนทนทเปนตนไป

นบจากวนแรกสดทสามารถท�าไดในทางปฏบต

ลกษณะของขอผดพลาดในงบการเงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนอาจเปน

ตามตวอยางรายการดงตอไปน

รายการ ลกษณะของขอผดพลาด

การรบรรายได – บนทกรายไดไมเหมาะสม เชน บนทกรายไดต�าไป

– บนทกรายไดผดรอบระยะเวลาบญช

– ไมรายงานรายได

การรบรคาใชจาย – บนทกคาใชจายผดรอบระยะเวลาบญช

– บนทกบญชผดประเภท

– บนทกรายการสนทรพยเปนคาใชจาย

การจ�าแนกบญชผดประเภท การจ�าแนกประเภทรายการบญชทมสาระส�าคญแสดงในงบการเงน

ผดประเภท เชน

– การจ�าแนกรายการสนทรพยผดประเภท

– การจ�าแนกรายการหนสนผดประเภท

Chapter 1_edit.indd 17 7/6/2560 16:16:14 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 20: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

18 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

ซงขอผดพลาดทเกดขน กจการตองแกไขขอผดพลาดหรอปรบปรงแกไขรายการบญช

ทผดพลาดใหถกตอง ดงตวอยางท 4 การบนทกรายการแกไขขอผดพลาด

ตวอยางท 4 การบนทกรายการแกไขขอผดพลาด ในระหวางป 25X2พบวา บรษทจนทรเจา จ�ากด มรายการบญชทผดพลาด ดงน

1. บรษทไมไดบนทกบญชรายไดจากการขายในป25X2เปนเงนสดจ�านวน45,000บาท

2. บรษทมเงนเดอนพนกงานคางจายของเดอนธนวาคมทเปนคาใชจายในการบรหาร

ซงจะจายในเดอนมกราคมของปถดไป

ป 25X1 จ�านวน 15,000 บาท

ป 25X2 จ�านวน 20,000 บาท

3. บรษทไมไดบนทกคาเบยประกนภยจายลวงหนา ซงบรษทรบรจ�านวนดงกลาวเปน

คาใชจายในงวดทนท

ป 25X1 จ�านวน 10,000 บาท

ป 25X2 จ�านวน 15,000 บาท

4. ในป 25X1 บรษทขายอปกรณเปนเงน 50,000 บาท มราคาตนทนเทากบ 80,000

บาทมราคาตามบญชณวนทขายเทากบ32,000บาทบรษทบนทกการรบเงนจาก

การขายอปกรณเปนรายไดอนโดยในป25X1มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย

เกนไปจ�านวน 4,000 บาท และในป 25X2 มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย

เกนไปจ�านวน 8,000 บาท

สามารถบนทกรายการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดในป 25X2 ดงน

1. ในป 25X2 พบวาบรษทไมไดบนทกบญชรายไดจากการขายเปนเงนสดจ�านวน

45,000 บาท บรษทจงบนทกบญชเพมเตมโดยรบรรายไดจากการขายในป 25X2

ดงน

เงนสด 45,000

รายไดจากการขาย 45,000

บนทกเงนสดรบจากการขายในป 25X2

2. บรษทมเงนเดอนพนกงานคางจายของเดอนธนวาคมทเปนคาใชจายในการบรหาร ซง

จะจายในเดอนมกราคมของปถดไป โดยเปนเงนเดอนพนกงานป 25X1 จ�านวน

15,000บาท และป 25X2 จ�านวน 20,000บาท แสดงวาเงนเดอนพนกงานในเดอน

ธนวาคม25X1บนทกต�าไปจ�านวน15,000บาทจงตองแกไขขอผดพลาดโดยปรบปรง

ทรายการบญชก�าไรสะสม สวนเงนเดอนคางจายในป 25X2 จะบนทกบญชจ�านวน

20,000 บาท ดงน

Chapter 1.indd 18 15/6/2560 17:00:55 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 21: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

ขอผดพลาด 19

กำาไรสะสม 15,000

เงนเดอน (20,000 – 15,000) 5,000

เงนเดอนคางจาย 20,000

ปรบปรงเงนเดอนคางจายป 25X1 และป 25X2

3. บรษทไมไดบนทกคาเบยประกนภยจายลวงหนา ซงบรษทรบรจ�านวนดงกลาวเปน

คาใชจายในงวดทนท โดยในป 25X1 มคาเบยประกนภยจายลวงหนาจ�านวน 10,000

บาท และในป 25X2 จ�านวน 15,000 บาท

3.1 แกไขขอผดพลาดจากป25X1โดยบนทกบญชคาเบยประกนจายลวงหนาและ

ปรบปรงบญชก�าไรสะสมเพราะบนทกเปนคาใชจายไวในงวดป25X1จ�านวน

10,000 บาท ดงน

คาเบยประกนภยจายลวงหนา 10,000

กำาไรสะสม 10,000

ปรบปรงคาเบยประกนภยจายลวงหนาป 25X1

3.2 แกไขขอผดพลาดป 25X2 โดยบนทกบญชคาเบยประกนจายลวงหนาและ

ลดรายการคาเบยประกนภยเพราะบนทกเปนคาใชจายไวในงวดป 25X2

จ�านวน 15,000 บาท ดงน

คาเบยประกนภยจายลวงหนา 15,000

คาเบยประกนภย 15,000

ปรบปรงคาเบยประกนภยจายลวงหนาป 25X2

4. ในป 25X1 บรษทขายอปกรณเปนเงน 50,000 บาท มราคาตนทนเทากบ 80,000

บาทมราคาตามบญชณวนทขายเทากบ32,000บาทบรษทบนทกการรบเงนจาก

การขายอปกรณเปนรายไดอนโดยในป25X1มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย

เกนไปจ�านวน 4,000 บาท และในป 25X2 มการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขาย

เกนไปจ�านวน 8,000 บาท

4.1 แกไขขอผดพลาดจากป 25X1 โดยบนทกปรบปรงบญชก�าไรสะสมจ�านวน

32,000 บาท (รายไดอน 50,000 – ก�าไรจากการขาย 18,000) และบนทก

การขายอปกรณดวยราคาตนทนเทากบ 80,000 บาท พรอมบนทกรายการ

คาเสอมราคาสะสมของอปกรณ

คาเสอมราคาสะสม–อปกรณ 48,000

กำาไรสะสม 32,000

อปกรณ 80,000

บนทกการขายอปกรณป 25X1

Chapter 1.indd 19 15/6/2560 17:00:55 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 22: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

20 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

4.2 แกไขขอผดพลาดในป25X1ทมการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขายเกนไป

จ�านวน4,000บาทโดยปรบปรงบญชก�าไรสะสมและแกไขขอผดพลาดในป

25X2 ทมการบนทกคาเสอมราคาอปกรณทขายเกนไปจ�านวน 8,000 บาท

โดยปรบปรงบญชคาเสอมราคาอปกรณ

คาเสอมราคาสะสม–อปกรณ 12,000

กำาไรสะสม 4,000

คาเสอมราคา–อปกรณ 8,000

ปรบปรงคาเสอมราคาอปกรณทบนทกผด

จากการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดของป 25X1 ในป 25X2 นน พบวาม

ภาษเงนไดส�าหรบป 25X1 ลดลงจ�านวน 6,600 บาท จงปรบปรงบญชภาษเงนได ดงน

ภาษเงนไดคางจาย 6,600

ภาษเงนได 6,600

ปรบปรงภาษเงนไดสำาหรบป 25X1

การเปดเผยขอมลเมอมขอผดพลาดในงวดกอน

เมอกจการมขอผดพลาดเกดขนและมการแกไขขอผดพลาดในงวดกอน กจการตอง

เปดเผยขอมลตามทมาตรฐานการบญชระบไวดงน

1. ลกษณะของขอผดพลาดทเกดขนในงบการเงนงวดกอน

2. ส�าหรบงบการเงนของงวดกอนแตละงวดทน�าเสนอ กจการตองเปดเผยจ�านวนเงนของ

รายการปรบปรงเทาทสามารถปฏบตได

2.1 รายการแตละบรรทดในงบการเงนทไดรบผลกระทบ

2.2 ก�าไรตอหนขนพนฐานและก�าไรตอหนปรบลดหากกจการตองปฏบตตาม

มาตรฐานการบญช ฉบบท 33 (ปรบปรง 2559) เรอง ก�าไรตอหน

3. จ�านวนเงนของรายการปรบปรงณวนตนงวดของงวดแรกสดทน�ามาแสดงเปรยบเทยบ

4. หากในทางปฏบตกจการไมสามารถปรบงบการเงนยอนหลงส�าหรบงบการเงนงวดกอน

งวดใดงวดหนงไดกจการตองเปดเผยสถานการณทไมสามารถปรบงบการเงนยอนหลง

และแสดงรายละเอยดวากจการแกไขขอผดพลาดเมอใดและอยางไร

ซงหากกจการไดมการเปดเผยขอมลขางตนในงบการเงนงวดบญชปจจบนแลว จะไม

เปดเผยในงบการเงนส�าหรบงวดบญชถดไปอก

Chapter 1.indd 20 15/6/2560 17:00:56 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 23: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

ขอผดพลาด 21

ตวอยางท 5 การเปดเผยขอมลเมอมขอผดพลาดในงวดกอน จากตวอยางท 4 บรษทจนทรเจา จำากด มการเปดเผยขอมลเมอมขอผดพลาดในงวด

กอนในหมายเหตประกอบงบการเงน ดงน

ในระหวางป 25X2 บรษทมการแกไขขอผดพลาดในการบนทกบญชสำาหรบงบการเงน

สำาหรบป 25X1 ประกอบดวย

1. เงนเดอนของเดอนธนวาคม 25X1 บนทกตำาไปจำานวน 15,000 บาท

2. คาเบยประกนภยจายลวงหนา ณ สนป 25X1 ไมไดบนทกจำานวน 10,000 บาท

3. ในป 25X1 บรษทขายอปกรณราคาตนทนเทากบ 80,000 บาท ราคาตามบญช ณ

วนทขายเทากบ 32,000 บาท บรษทบนทกเงนรบจากการขายอปกรณเปนรายไดอน

จำานวน 50,000 บาท และยงคดคาเสอมราคาอยเนองจากยงไมไดบนทกรายการขาย

ในป 25X1 จำานวน 4,000 บาท

4. จากการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดของป 25X1 พบวามภาษเงนไดสำาหรบ

ป 25X1 ลดลงจำานวน 6,600 บาท

โดยงบการเงนสำาหรบป 25X1 ไดถกปรบปรงใหมเพอแกไขขอผดพลาดตามรายการ

ขางตนโดยไมมผลตองบการเงนในป 25X2 ดงนนผลกระทบจากการปรบปรงงบการเงนของ

บรษทจนทรเจา จำากด เปนดงน

บรษทจนทรเจา จ�ากด

งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 31 ธนวาคม 25X1

หนวย : บาท

คาเบยประกนภยจายลวงหนาเพมขน 10,000

อปกรณลดลง (28,000)

เงนเดอนคางจายเพมขน (15,000)

ภาษเงนไดคางจายลดลง 6,600

ก�าไรสะสมลดลง (26,400)

งบแสดงฐานะการเงน ณ วนท 31 ธนวาคม 25X1 พบวามการปรบปรงแกไขเกยวกบสนทรพย 2 รายการ และหนสน 2 รายการ โดยสนทรพย 2 รายการ ไดแก คาเบยประกนภยจายลวงหนาเพมขนจำานวน 10,000 บาท เนองจากยงไมบนทกบญชคาเบยประกนภยจายลวงหนาในป 25X1 และอปกรณลดลงจำานวน 28,000 บาท (32,000 – 4,000) เนองจากอปกรณมราคาตามบญช ณ วนทขายเทากบ 32,000 บาท และบนทกคาเสอมราคาเกนไปจำานวน 4,000 บาท สวนหนสน 2 รายการ ไดแก เงนเดอนคางจายเพมขนจำานวน 15,000

Chapter 1 (1-228).indd 21 22/8/2560 10:51:33 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 24: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

22 บทท 1 นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด

บาท เนองจากยงไมไดจายเงนเดอนในเดอนธนวาคม 25X1 จำานวน 15,000 บาท ซงจะจาย ในเดอนมกราคมของปถดไป และภาษเงนไดคางจายลดลงจำานวน 6,600 บาท เนองจาก การปรบปรงแกไขขอผดพลาดของป 25X1

บรษทจนทรเจา จ�ากด

งบก�าไรขาดทนเบดเสรจ

สนสดวนท 31 ธนวาคม 25X1

หนวย : บาท

รายไดอนลดลง (32,000)

ตนทนขายลดลง 4,000

คาใชจายในการบรหารเพมขน (5,000)

ภาษเงนไดลดลง 6,600

ก�าไรลดลง (26,400)

ก�าไรตอหนลดลง (4.08)

งบกำาไรขาดทนเบดเสรจ สนสดวนท 31 ธนวาคม 25X1 พบวามการปรบปรงแกไข

ขอผดพลาดเกยวกบรายได 1 รายการ และคาใชจาย 3 รายการ โดยรายได 1 รายการ ไดแก

รายไดอนลดลงจำานวน 32,000 บาท (50,000 – 18,000) เนองจากบรษทบนทกขายอปกรณ

เปนรายไดอนจำานวน 50,000 บาท แตมกำาไรจากการขายอปกรณจำานวน 18,000 บาท สวน

คาใชจาย 3 รายการ ไดแก ตนทนขายลดลงจำานวน 4,000 บาท เนองจากบนทกคาเสอมราคา

เกนไปจำานวน 4,000 บาท คาใชจายในการบรหารเพมขนจำานวน 5,000 บาท (15,000 –

10,000) เนองจากยงไมไดบนทกเงนเดอนจำานวน 15,000 บาท แตบนทกคาเบยประกนภยไว

แลวจำานวน 10,000 บาท และภาษเงนไดลดลงจำานวน 6,600 บาท เนองจากการปรบปรงแกไข

ขอผดพลาดของป 25X1

Chapter 1 (1-228).indd 22 22/8/2560 10:51:33 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 25: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

แบบฝกหดบทท 1

1 อธบายความหมายของคำาวานโยบายการบญช

2 เงอนไขใดบางทสงผลใหกจการตองมการเปลยนแปลงนโยบายการบญช

3 อธบายพรอมยกตวอยางรายการทแสดงถงการเปลยนแปลงนโยบายการบญชมา 2 รายการ

4 กจการตองเปดเผยขอมลใดบางเมอมการเปลยนแปลงนโยบายการบญช

5 อธบายความหมายของคำาวาการเปลยนแปลงประมาณการทางบญช

6 อธบายพรอมยกตวอยางรายการทกจการตองใชการประมาณการทางบญชมา 3 รายการ

7 เมอวนท 1 มกราคม 25X1 บรษทอตสาหกรรม จำากด ไดซอเครองจกรในราคา 12,000,000

บาท ซงประมาณอายการใหประโยชนไว 10 ป ไมมมลคาคงเหลอเมอสนสดอายการใชงาน

บรษทมการคดคาเสอมราคาตงแตป 25X1-25X5 โดยใชวธเสนตรง จากนนเมอวนท 1 มกราคม

25X6 ไดมการทบทวนอายการใหประโยชนและไดเปลยนประมาณการอายการใหประโยชนจาก

10 ป เปน 15 ป

ใหทำา 1. คำานวณคาเสอมราคาเมอมการเปลยนแปลงอายการใหประโยชนของเครองจกร

2. บนทกบญชรายการคาเสอมราคาเครองจกรสำาหรบป 25X6

8 อธบายความหมายของคำาวาขอผดพลาด

9 อธบายพรอมยกตวอยางรายการทกจการมขอผดพลาดมา 3 รายการ

10 รายการตอไปนคอขอมลของบรษทแสงสวาง จำากด ซงในระหวางป 25X2 พบรายการบญชท

ผดพลาด ดงน

1. บรษทไมไดบนทกบญชรายไดจากการขายในป 25X2 เปนเงนสดจำานวน 20,000 บาท

2. บรษทไมไดบนทกคาเบยประกนภยจายลวงหนา ซงบรษทรบรจำานวนดงกลาวเปนคาใชจาย

ในงวดทนท

ป 25X1 จำานวน 20,000 บาท

ป 25X2 จำานวน 25,000 บาท

3. ในป 25X1 บรษทขายเครองจกรเปนเงน 100,000 บาท มราคาตนทนเทากบ 160,000 บาท

มราคาตามบญช ณ วนทขายเทากบ 64,000 บาท บรษทบนทกการรบเงนจากการขาย

เครองจกรเปนรายไดอน โดยในป 25X1 มการบนทกคาเสอมราคาเครองจกรทขายเกนไป

จำานวน 8,000 บาท และในป 25X2 มการบนทกคาเสอมราคาเครองจกรทขายเกนไปจำานวน

16,000 บาท

ใหทำา บนทกรายการปรบปรงแกไขรายการบญชทผดพลาดในป 25X2

Chapter 1 (1-228).indd 23 22/8/2560 10:51:34 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 26: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

บทท 2 การบญชสำาหรบสำานกงานใหญและสาขา

บทน�ำ

การด�าเนนธรกจในปจจบนทมสภาพการแขงขนสง กจการตางๆจะตองแขงขนเพอเพมยอดขาย

และก�าไร โดยอาจใชกลยทธการขยายธรกจใหเขาถงลกคาใหมากขน ซงสามารถท�าไดหลายวธ โดยอาจ

จดเปนประเภทใหญๆได 2 ประเภท ไดแก

1. การขยายธรกจจากภายใน(InternalExpansion)โดยการเพมสายผลตภณฑใหมการเพม

ประเภทของบรการหรอการเพมก�าลงการผลตการสรางโรงงานแหงใหมการเปดสาขาเพมธรกจ

ทนยมใชกลยทธดงกลาว เชน ธรกจธนาคารพาณชย ธรกจคาปลกขนาดใหญ เปนตน ซงใน

บทนจะอธบายถงการบญชส�าหรบส�านกงานใหญและสาขา

2. การขยายธรกจจากภายนอก (External Expansion) โดยการซอกจการหรอการรวมธรกจเชน บรษทอาจซอกจการทเปนแหลงวตถดบเพอลดตนทนการผลต หรอซอกจการทเปนคแขง

เพอลดการแขงขน เปนตน

กำรบนทกบญชของส�ำนกงำนใหญและสำขำ

ในกรณทมการขยายธรกจโดยตงสาขานน ในแงกฎหมายถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปน

กจการเดยวกน แตทางดานบญชจะถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปนหนวยงานแยกตางหากจากกน

เนองจากฝายบรหารของกจการยอมตองการทจะทราบผลการด�าเนนงานของสาขาแตละแหงดงนนกจการ

จงมกออกแบบระบบบญชของส�านกงานใหญและสาขาใหมการบนทกบญชแยกตางหากจากกน โดย

ส�านกงานใหญเปนผบนทกรายการคาทเกดขนของตนเองรวมทงจดท�างบการเงนของส�านกงานใหญดวย

และสาขากจะตองบนทกรายการคาและจดท�างบการเงนของสาขาเชนเดยวกนแตอยางไรกตามเมอมการ

เสนองบการเงนใหกบบคคลภายนอกกจการ กตองมการน�างบการเงนของส�านกงานใหญและสาขาทก

สาขาเขามารวมกนโดยถอเปนหนวยงานทางธรกจเดยวกน

Chapter 1.indd 24 16/6/2560 16:42:19 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 27: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

������������������������������������� 25

บทท 2 การบญชสำาหรบสำานกงานใหญและสาขา

บทน�ำ

การด�าเนนธรกจในปจจบนทมสภาพการแขงขนสง กจการตางๆจะตองแขงขนเพอเพมยอดขาย

และก�าไร โดยอาจใชกลยทธการขยายธรกจใหเขาถงลกคาใหมากขน ซงสามารถท�าไดหลายวธ โดยอาจ

จดเปนประเภทใหญๆได 2 ประเภท ไดแก

1. การขยายธรกจจากภายใน(InternalExpansion)โดยการเพมสายผลตภณฑใหมการเพม

ประเภทของบรการหรอการเพมก�าลงการผลตการสรางโรงงานแหงใหมการเปดสาขาเพมธรกจ

ทนยมใชกลยทธดงกลาว เชน ธรกจธนาคารพาณชย ธรกจคาปลกขนาดใหญ เปนตน ซงใน

บทนจะอธบายถงการบญชส�าหรบส�านกงานใหญและสาขา

2. การขยายธรกจจากภายนอก (External Expansion) โดยการซอกจการหรอการรวมธรกจเชน บรษทอาจซอกจการทเปนแหลงวตถดบเพอลดตนทนการผลต หรอซอกจการทเปนคแขง

เพอลดการแขงขน เปนตน

กำรบนทกบญชของส�ำนกงำนใหญและสำขำ

ในกรณทมการขยายธรกจโดยตงสาขานน ในแงกฎหมายถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปน

กจการเดยวกน แตทางดานบญชจะถอวาส�านกงานใหญและสาขาเปนหนวยงานแยกตางหากจากกน

เนองจากฝายบรหารของกจการยอมตองการทจะทราบผลการด�าเนนงานของสาขาแตละแหงดงนนกจการ

จงมกออกแบบระบบบญชของส�านกงานใหญและสาขาใหมการบนทกบญชแยกตางหากจากกน โดย

ส�านกงานใหญเปนผบนทกรายการคาทเกดขนของตนเองรวมทงจดท�างบการเงนของส�านกงานใหญดวย

และสาขากจะตองบนทกรายการคาและจดท�างบการเงนของสาขาเชนเดยวกนแตอยางไรกตามเมอมการ

เสนองบการเงนใหกบบคคลภายนอกกจการ กตองมการน�างบการเงนของส�านกงานใหญและสาขาทก

สาขาเขามารวมกนโดยถอเปนหนวยงานทางธรกจเดยวกน

ทงน การบนทกบญชของส�านกงานใหญและสาขา ขนอยกบนโยบายของส�านกงานใหญและ

ขอบเขตการด�าเนนงานของสาขาทส�านกงานใหญเปนผก�าหนด โดยส�านกงานใหญอาจก�าหนดใหสาขา

เปนผจดท�าบญชครบชด หรอเพยงแครวบรวมขอมลและเอกสารทางการบญชสงใหส�านกงานใหญตาม

เวลาทก�าหนดเพอใหส�านกงานใหญบนทกบญชใหในกรณทสาขาท�าบญชครบชดสาขาจะบนทกรายการ

คาทเกดขนทสาขาในลกษณะเดยวกนกบการท�าบญชของหนวยงานอสระหนวยหนง โดยจดท�าบญชตาม

หลกการบญชทรบรองทวไป และเพอใหส�านกงานใหญสามารถจดท�างบการเงนโดยรวม (Combined

FinancialStatements)ของส�านกงานใหญและสาขาไดโดยสะดวกส�านกงานใหญมกจะก�าหนดผงบญช

นโยบายบญช การควบคมภายใน และรปแบบเอกสารและรายงานทางการเงน เพอใชเปนแนวปฏบต

ของสาขา ดงนนรายการคาทเกดขนทส�านกงานใหญจะมการบนทกบญชในสมดบญชของส�านกงานใหญ

สวนรายการคาทเกดขนทสาขาจะบนทกในสมดบญชของสาขาโดยรายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญ

กบสาขา จะบนทกในบญชระหวางกน (Reciprocal Accounts) ในสมดบญชระหวางกน ซงเปนบญช

แยกประเภททใชบนทกบญชในฝงตรงกนขาม เชน ในสมดบญชของส�านกงานใหญจะมบญชสาขา

(Branch Account) หรอบญชเงนลงทนในสาขา (Investment in Branch Account) ซงใชบนทก

รายการสนทรพยหรอบรการทส�านกงานใหญใหแกสาขา สวนในสมดบญชของสาขาจะมบญชส�านกงาน

ใหญ(HomeOfficeAccount)ซงใชบนทกรายการสนทรพยหรอบรการทสาขาไดรบจากส�านกงานใหญ

รวมทงเปนเสมอนบญชทนของสาขาดวย โดยบญชระหวางกนทง 2 บญช ควรจะมยอดคงเหลอเทากน

ในดานตรงกนขามคอบญชหนงมยอดดลเดบต ในขณะทอกบญชหนงมยอดดลเครดตและทง 2บญช

จะตองถกตดออกไปเมอมการจดท�างบการเงนโดยรวมของส�านกงานใหญและสาขาในกระดาษท�าการ

เพอเสนองบการเงนโดยรวมใหกบบคคลภายนอก ซงจะกลาวถงตอไป

โดยทวไปรายการคาทเกดขนทส�านกงานใหญและสาขา จะมการบนทกบญชในสมดบญช ดงน

ตารางท 1 บนทกรายการคาในสมดบญชสำานกงานใหญและสาขา

ประเภทรายการคา

สมดบญชของ

ส�านกงานใหญ

สมดบญชของสาขา

รายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบบคคลภายนอก บนทก ไมบนทก

รายการคาทเกดระหวางสาขากบบคคลภายนอก ไมบนทก บนทก

รายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบสาขา บนทก บนทก

จากตารางขางตน ในกรณรายการคาเปนรายการทเกดกบบคคลภายนอกใหตางฝายตางบนทก

บญชนนคอรายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบบคคลภายนอกใหส�านกงานใหญบนทกบญชแต

หากรายการคาเกดระหวางสาขากบบคคลภายนอกใหสาขาเปนผบนทกบญชสวนกรณรายการคาทเกด

ขนเปนรายการคาทเกดระหวางส�านกงานใหญกบสาขา ใหทงส�านกงานใหญและสาขาบนทกบญช

Chapter 1_edit.indd 25 8/6/2560 15:02:50 dummy 2

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 28: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

26 ������ �� �า��������า������า����า������ล��าขา

การคดราคาสนคาทสงไปใหสาขา

ในการดำาเนนงานของสำานกงานใหญและสาขา อาจมการกำาหนดใหสาขาซอสนคาจากภายนอก

หรอสำานกงานใหญสงสนคาไปใหสาขาขาย โดยอาจมนโยบายคดราคาโอนสนคาระหวางกนในราคาทเกน

กวาราคาตนทน เนองจากฝายบรหารมความจำาเปนทจะตองจดสรรกำาไรในแตละหนวยงานเพอทจะได

ขอมลผลการดำาเนนงานทถกตอง รวมทงตองการทจะปกปดกำาไรทแทจรงจากผบรหารสาขา ดงนน

สำานกงานใหญอาจมการคดราคาสนคาทสงไปใหสาขาโดยวธใดวธหนงดงตอไปน

1. ราคาตนทน ตามวธราคาตนทนน เปนราคาทสำานกงานใหญสงสนคาไปใหสาขา โดยใชราคา

ตนทนของสนคาทสำานกงานใหญซอมาหรอผลตขน ผลกำาไรหรอขาดทนจากการดำาเนนงานท

เกดขนจงถอเปนผลการดำาเนนงานของสาขาทแทจรง เชน สำานกงานใหญซอสนคาในราคา

200 บาท ไดสงสนคาใหสาขาโดยใชราคาซอเปนราคาตนทนเทากบ 200 บาท เปนตน ดงนน

สนคาคงเหลอทสาขาจะแสดงในราคาตนทนตามทสำานกงานใหญซอหรอผลตขน และกำาไรหรอ

ขาดทนทสาขาจะสามารถนำามารวมกบกำาไรขาดทนของสำานกงานใหญในการจดทำางบการเงน

โดยรวมไดทนท

2. ราคาสงกวาตนทน ตามวธราคาสงกวาตนทนน เปนราคาทสำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาใน

ราคาตนทนบวกสวนเพมทกำาหนดขน โดยปกตมกกำาหนดเปนรอยละของราคาตนทน เชน

สำานกงานใหญซอสนคาในราคา 200 บาท และกำาหนดนโยบายสงสนคาใหสาขาราคาสงกวา

ตนทน 10% ของราคาตนทน สำานกงานใหญจงสงสนคาใหสาขาในราคาเทากบ 220 บาท

[200 + (200 × 10%)] เปนตน ซงสำานกงานใหญตองทำาการปรบปรงกำาไรขาดทนทสาขาแจง

มาใหเปนกำาไรขาดทนทแทจรง และปรบปรงสนคาคงเหลอทสาขาใหเปนราคาตนทนในการจด

ทำางบการเงนโดยรวม ดงนนเมอสำานกงานใหญทราบกำาไรจากสาขาตองปรบปรงกำาไรจาก

สาขาใหเปนกำาไรทแทจรงกอนนำามารวมกำาไรขาดทนของสำานกงานใหญ และตองปรบปรงสนคา

คงเหลอของสาขาใหอยในราคาตนทน

3. ราคาตลาด ตามวธราคาตลาดน เปนราคาทสำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาในราคาตลาด

ซงอาจเปนราคาขายปลก เพอใหงายตอสำานกงานใหญในการเปรยบเทยบมลคาสนคาทสงไปให

สาขากบมลคาสนคาทสาขาขายได วธการบญชจะคลายคลงกบกรณทสำานกงานใหญสงสนคาให

สาขาในราคาสงกวาตนทน แตวธนจะใชไดดกบสนคาทราคาขายไมเปลยนแปลงบอย

การบญชในกรณทสนคาสงใหสาขาในราคาตนทน

ในกรณทสำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาในราคาตนทน สามารถบนทกบญชของสำานกงานใหญ

และสาขา และการจดทำางบการเงนโดยรวม แสดงตามตวอยางดงตอไปน

2-127.indd 26 18/8/2560 17:43:29 dummy 1

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 29: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

������������ณ������ค��������������ค�ต��� 27

ตวอยางท 1 สำานกงานใหญสงสนคาใหสาขาในราคาตนทน เมอวนท10มกราคม25X1บรษทไหมแกวจ�ากดตงสาขาทจงหวดเชยงใหมบรษท

ใชระบบบญชสนคาสนงวด และสาขาเปนผบนทกบญชสนทรพยไมหมนเวยนเอง รายการคาท

เกดขนเกยวกบการด�าเนนงานของสาขาส�าหรบป 25X1 เปนดงตอไปน

1. ส�านกงานใหญสงเงนสดใหสาขา 300,000 บาท

2. สาขาซออปกรณส�านกงานราคา 80,000 บาท เปนเงนสด

3. ส�านกงานใหญสงสนคาราคาตนทน 500,000 บาท ใหสาขา

4. สาขาซอสนคาจากภายนอกเปนเงนสด 160,000 บาท

5. สาขาขายสนคาเปนเงนสดจ�านวน 480,000 บาท

6. สาขาจายคาใชจายในการด�าเนนงานจ�านวน 56,000 บาท

7. สาขาสงสนคาคนใหส�านกงานใหญจ�านวน 40,000 บาท

8. สาขาโอนเงนใหส�านกงานใหญจ�านวน 140,000 บาท

9. สาขามคาเสอมราคาอปกรณส�านกงานเปนจ�านวน 16,000 บาท คาใชจายในการ

ด�าเนนงานคางจายสนปมจ�านวน 4,000 บาท

10. สาขาปดบญชสนป มสนคาคงเหลอปลายงวดทสาขาตรวจนบไดจ�านวน 300,000

บาท โดยเปนสนคาทรบจากส�านกงานใหญจ�านวน 200,000 บาท สวนทเหลอเปน

สนคาทซอจากบคคลภายนอก และส�านกงานใหญมสนคาคงเหลอปลายงวดจ�านวน

400,000 บาท

การบนทกรายการขางตนในสมดบญชของส�านกงานใหญและสาขา ส�าหรบป 25X1

เปนดงตอไปน

สมดบญชของส�ำนกงำนใหญ สมดบญชของสำขำ

1. ส�ำนกงำนใหญสงเงนสดใหสำขำ

สาขา 300,000 เงนสด 300,000

เงนสด 300,000 ส�านกงานใหญ 300,000

บนทกรายการสงเงนสดใหสาขา บนทกรบเงนสดจากส�านกงานใหญ

2. ซออปกรณส�ำนกงำน

ไมบนทกรายการ

อปกรณส�านกงาน 80,000

เงนสด 80,000

บนทกการซออปกรณส�านกงาน

Chapter 1.indd 27 16/6/2560 11:16:30 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

Page 30: µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · แบบฝึกหัดบทที่ 4« ¬æ è 103 บทที่ 5 การบัญชีสำาหรับสัญญาเช่า

28 ������ �� �����������������������������������

สมดบญชของส�ำนกงำนใหญ สมดบญชของสำขำ

3. ส�ำนกงำนใหญสงสนคำใหสำขำ

สาขา 500,000 สนคารบจากส�านกงานใหญ 500,000

สนคาสงไปสาขา 500,000 ส�านกงานใหญ 500,000

บนทกรายการสงสนคาใหสาขา บนทกรบสนคาจากส�านกงานใหญ

4. สำขำซอสนคำเปนเงนสด

ไมบนทกรายการ

ซอ 160,000

เงนสด 160,000

บนทกการซอสนคาเปนเงนสด

5. สำขำขำยสนคำเปนเงนสด

ไมบนทกรายการ

เงนสด 480,000

ขาย 480,000

บนทกการขายสนคาเปนเงนสด

6. สำขำจำยคำใชจำยในกำรด�ำเนนงำน

ไมบนทกรายการ

คาใชจาย 56,000

เงนสด 56,000

บนทกการจายคาใชจาย

7. สำขำสงสนคำคนส�ำนกงำนใหญ

สนคาสงไปสาขา 40,000 ส�านกงานใหญ 40,000

สาขา 40,000 สนคารบจากส�านกงานใหญ 40,000

บนทกรายการรบคนสนคาจากสาขา บนทกการสงสนคาคนใหส�านกงานใหญ

8. สำขำสงเงนสดใหส�ำนกงำนใหญ

เงนสด 140,000 ส�านกงานใหญ 140,000

สาขา 140,000 เงนสด 140,000

บนทกรายการรบเงนสดจากสาขา บนทกการสงเงนสดใหส�านกงานใหญ

9. สำขำบนทกคำเสอมรำคำและคำใชจำยคำงจำย

ไมบนทกรายการ

คาเสอมราคา 16,000

คาใชจาย 4,000

คาเสอมราคาสะสม 16,000

คาใชจายคางจาย 4,000

บนทกคาเสอมราคาและคาใชจายคางจาย

Chapter 1.indd 28 16/6/2560 11:16:30 dummy 3

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡