Upload
ngodang
View
237
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde
‹stanbul Sanayi Odas› Meslek Komiteleri
Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi
Makine ‹malat Sanayi
Sektörü
ISBN 978-9944-60-644-8
1. Bask›, 1000 Adet
May›s 2010
‹stanbul
‹stanbul Sanayi Odas› Yay›nlar› No: 2010/7
Araflt›rma fiubesi
Meflrutiyet Cad. No:62
34430 Tepebafl› ‹stanbul
Tel: (212) 252 29 00 (pbx)
Faks: (212) 245 32 82
www.iso.org.tr
Grafik-Mizampaj
Okay Lafç›o¤lu
Bask›
Dünya Yay›nc›l›k
Globus Dünya Bas›mevi
Yüzüncü Y›l Mahallesi 34440 Ba¤c›lar-‹stanbul
Tel: (0212) 629 08 09
Faks: (0212) 629 08 21
© Tüm haklar› ‹stanbul Sanayi Odas›’na aittir.
Bu yay›ndaki bilgiler ancak kaynak gösterilmek suretiyle kullan›labilir.
Raporun Haz›rlanmas›nda Katk›da Bulunan Meslek Komitesi Temsilcileri
49. Grup “Is›tma, So¤utma ve Havaland›rma Sanayii” Meslek Komitesi
Cemal YILMAZ - 49. Grup Meslek Komitesi Baflkan›
PANEL S‹STEM SO⁄UTMA SAN. VE T‹C. A.fi.
Süleyman Eren ‹NÖNÜ - 49. Grup Meslek Komitesi Baflkan Yard›mc›s›
GÖKÇE BRÜLOR VE ISI SAN. T‹C. A.fi.
Ali EREN - 49. Grup Meclis Üyesi
ISI SANAY‹ A.fi.
Ayhan YAVRUCU - 49. Grup Meclis Üyesi
ALARKO CARR‹ER SAN. VE T‹C. A.fi.
Christoph Michael GROSSER - 49. Grup Meslek Komitesi Üyesi
TÜRK DEM‹R DÖKÜM FABR‹KALARI A.fi.
50. Grup “Genel Amaçl› Makine ve Aksam Sanayii”
Fikret DALKIRAN - 50. Grup Meslek Komitesi Baflkan›
H‹PAfi H‹DROL‹K VE PNÖMAT‹K SAN. VE T‹C. A.fi.
M. Serol ACARKAN - 50. Grup Meslek Komitesi Baflkan Yard›mc›s›
NETMAK METAL MAK‹NE SANAY‹ VE T‹CARET L‹M‹TED fiT‹.
Adnan DALGAKIRAN - 50. Grup Meclis Üyesi
DALGAKIRAN BASINÇLI HAVA MAK‹NALARI T‹CARET VE
SANAY‹. A.fi.
Ender YILMAZ - 50. Grup Meclis Üyesi
YILMAZ REDÜKTÖR SAN. VE T‹C. A.fi.
Recep KILIÇO⁄LU - 50. Grup Meslek Komitesi Üyesi
KILIÇO⁄LU MAK‹NA VE TEKST‹L SANAY‹ T‹CARET LTD. fiT‹.
‹smail YILDIRIM - 50. Grup Yedek Üyesi
51. Grup “Özel Amaçl› Makine Sanayii”
Merih ESK‹N - 51. Grup Meslek Komitesi Baflkan›
DARKA PLAST‹K MAK‹NALARI SAN. VE T‹C. LTD. fiT‹.
Mustafa ALPAGUT - 51. Grup Meslek Komitesi Baflkan Yard›mc›s›
ELKON ELEVATOR KONVEYÖR VE MAK‹NA SAN. VE T‹C. A.fi.
Hasan BÜYÜKDEDE - 51. Grup Meclis Üyesi
H‹DROMODE H‹DROL‹K MAK‹NA SAN. VE T‹C. A.fi.
N. Niyazi ÖZTÜRK - 51. Grup Meclis Üyesi
ISITEK MAK‹NE VE IfiIL ‹fiLEM SANAY‹ LTD. fiT‹.
Mehmet A⁄R‹KL‹ - 51. Grup Meslek Komitesi Üyesi
A⁄TEKS ÖRME VE TEKST‹L SAN. VE T‹C. LTD. fiT‹
Bedri D‹L‹K - TÜRK DEM‹R DÖKÜM FABR‹KALARI A.fi.
Proje Koordinatörü:
‹stanbul Sanayi Odas› Genel Sekreterli¤i
Proje Grubu:
Ruhi GÜRDAL (Doç. Dr.) - Proje Dan›flman›
Erol BAHÇEGÜL - Dan›flman, RGA Yönetim Dan›flmanl›k
Dr. fieyma ‹PEK KÖSTEKL‹ - ‹stanbul Sanayi Odas› Araflt›rma fiubesi Dan›flman›
Y›lmaz UYGUN - ‹stanbul Sanayi Odas› Araflt›rma fiubesi Uzman›
‹çindekiler ..........................................................v
Grafikler ve Tablolar Listesi.............................ix
Sunufl ...............................................................xiv
Yönetici Özeti ................................................xvii
Executive Summary.......................................xxiii
‹ Ç ‹ N D E K ‹ L E R
1. Sektörün Tan›m› ve Kapsam› ......................................................................................................1
2. Sektörün Geliflimi ve Sektör Temel Göstergeleri.......................................................................3
2.1. Makine ‹malat Sanayi Üretimi .................................................3
2.2. Makine ‹malat Sanayi Kapasite Kullan›m Oranlar› .................5
2.3. Makine ‹malat Sanayi Katma De¤eri .......................................6
2.4. ‹malat Sanayi Katma De¤erinde Makine ‹malat Sanayinin Yeri ....8
2.5. Üretimde Katma De¤erin Pay› ...............................................10
2.6. Makine ‹malat Sanayi Ç›kt›lar› Kullan›m Yerleri...................12
2.7. Ara Mal› Kullan›m›nda Makine ‹malat Sanayi ve ‹malat
Sanayi ‹liflkileri .......................................................................13
2.8. Gayri Safi Sabit Sermaye Oluflumunda Makine ‹malat Sanayi..15
2.9. Makine ‹malat Sanayi ‹flyeri Say›s› ........................................16
2.10. ‹stihdam...................................................................................18
2.11. Makine Sanayi Ücretli Çal›flan Bafl›na Üretim ve Katma De¤er.21
2.12. Makine ‹malat Sanayi D›fl Ticareti .........................................23
2.12.1. Makine ‹malat Sanayi ‹hracat›..................................23
2.12.2. Makine ‹malat Sanayi ‹thalat›...................................26
2.12.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................28
3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler .............................................................................29
3.1. Tak›m Tezgahlar›.....................................................................29
3.1.1. ‹hracat........................................................................29
3.1.2. ‹thalat ........................................................................33
3.1.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................35
3.1.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................35
3.2. Pompalar ve Kompresörler .....................................................37
3.2.1. ‹hracat........................................................................37
3.2.2. ‹thalat ........................................................................39
3.2.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................40
3.2.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................41
3.3. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler ........................43
3.3.1. ‹hracat........................................................................43
‹Ç‹NDEK‹LER
vAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.3.2. ‹thalat ........................................................................45
3.3.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................46
3.3.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................47
3.4. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri ........................49
3.4.1. ‹hracat........................................................................49
3.4.2. ‹thalat ........................................................................50
3.4.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................52
3.4.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................52
3.5. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri ........................................53
3.5.1. ‹hracat........................................................................54
3.5.2. ‹thalat ........................................................................57
3.5.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................58
3.5.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................59
3.6. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler ................62
3.6.1. ‹hracat........................................................................62
3.6.2. ‹thalat ........................................................................64
3.6.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................66
3.6.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................66
3.7. Türbinler ve Turbojetler..........................................................69
3.7.1. ‹hracat........................................................................69
3.7.2. ‹thalat ........................................................................71
3.7.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................73
3.7.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................73
3.8. G›da Sanayi Makineleri ..........................................................76
3.8.1. ‹hracat........................................................................76
3.8.2. ‹thalat ........................................................................79
3.8.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................80
3.8.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................81
3.9. Vanalar ...................................................................................83
3.9.1. ‹hracat........................................................................83
3.9.2. ‹thalat ........................................................................84
3.9.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................85
3.9.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................85
3.10. Yük Kald›rma Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri ......................86
3.10.1. ‹hracat........................................................................87
3.10.2. ‹thalat ........................................................................89
3.10.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................90
3.10.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................91
3.11. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar ..................................94
3.11.1. ‹hracat........................................................................94
3.11.2. ‹thalat ........................................................................96
3.11.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ............................97
‹stanbul Sanayi Odas›vi
‹Ç‹NDEK‹LER
3.11.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu ...................98
3.12. Reaktörler ve Kazanlar .........................................................100
3.12.1. ‹hracat......................................................................100
3.12.2. ‹thalat ......................................................................102
3.12.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................103
3.12.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................104
3.13. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler ......................106
3.13.1. ‹hracat......................................................................106
3.13.2. ‹thalat ......................................................................108
3.13.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................110
3.13.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................110
3.14. Is›t›c›lar ve F›r›nlar ...............................................................113
3.14.1. ‹hracat......................................................................113
3.14.2. ‹thalat.......................................................................116
3.14.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................117
3.14.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................118
3.15. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri ............120
3.15.1. ‹hracat......................................................................120
3.15.2. ‹thalat ......................................................................121
3.15.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................122
3.15.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................123
3.16. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri........124
3.16.1. ‹hracat......................................................................124
3.16.2. ‹thalat ......................................................................126
3.16.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................127
3.16.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................128
3.17. Rulmanlar..............................................................................129
3.17.1. ‹hracat......................................................................130
3.17.2. ‹thalat ......................................................................131
3.17.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................131
3.17.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................132
3.18. Kaynak Makineleri ...............................................................133
3.18.1. ‹hracat......................................................................133
3.18.2. ‹thalat ......................................................................134
3.18.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................135
3.18.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................136
3.19. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri........................................137
3.19.1. ‹hracat......................................................................137
3.19.2. ‹thalat ......................................................................138
3.19.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................139
3.19.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................139
3.20. Motorlar ................................................................................141
‹Ç‹NDEK‹LER
viiAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.20.1. ‹hracat......................................................................141
3.20.2. ‹thalat ......................................................................143
3.20.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................144
3.20.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu .................145
3.21. Di¤er Makineler ....................................................................147
3.21.1. ‹hracat......................................................................147
3.21.2. ‹thalat ......................................................................148
3.21.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran› ..........................149
4. Sektörde Teknoloji ve ARGE'deki Geliflmeler.......................................................................151
5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler ........................................................................159
5.1. Dünya Makine ‹malat Sanayi D›fl Ticareti ...........................162
5.1.1. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler....164
5.1.2. Pompar ve Kompresörler ........................................165
5.1.3. Türbinler ve Turbojetler..........................................165
5.1.4. Tak›m Tezgahlar›.....................................................166
5.1.5. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler ........166
5.1.6. Vanalar ....................................................................167
5.1.7. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri .....167
5.1.8. Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri ............................168
5.1.9. Endüstriyel Klima ve So¤utma Makineleri ............168
5.1.10. G›da Sanayi Makineleri ..........................................169
5.1.11. Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar..............................169
5.1.12. Rulmanlar................................................................170
5.1.13. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar ..................170
5.1.14. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri.171
5.1.15. Kauçuk, Plastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri ..........171
5.1.16. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri ........................172
5.1.17. Reaktörler ve Kazanlar ...........................................172
5.1.18. Kaynak Makineleri..................................................173
5.1.19. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri..........................173
5.1.20. Motorlar ..................................................................174
5.1.21. Di¤er Makineler ......................................................174
6. Makine ‹malat Sanayinin Rekabet Gücü ...............................................................................175
7. Makine ‹malat Sanayi Stratejileri...........................................................................................181
Ek -1 Seçilmifl Ülkelerin Alt Gruplara Göre D›fl Ticareti.........................189
Ek -2 Makine ‹malat Sanayi Alt Gruplar› GT‹P Listesi ...........................213
Ek -3 GT‹P Numaralar›na Göre S›ralama.................................................217
‹stanbul Sanayi Odas›viii
‹Ç‹NDEK‹LER
Grafikler
Grafik 1. Sanayi üretim endeksi y›ll›k ortalama.........................3
Grafik 2. ‹malat sanayi ve Makina ‹malat Sanayi üretimi.........4
Grafik 3. Makine ‹malat Sanayi üretiminin
alt sektörlere da¤›l›m›....................................................5
Grafik 4. ‹malat sanayi ve Makina ‹malat Sanayi y›ll›k
ortalama kapasite kullan›m oranlar›............................6
Grafik 5. ‹malat sanayi ve Makina ‹malat Sanayi
faktör fiyatlar›yla katma de¤eri ....................................6
Grafik 6. Makine ‹malat Sanayi üretiminin ve katma
de¤erinin imalat sanayi üretimi içindeki pay›............7
Grafik 7. Makine ‹malat Sanayi faktör maliyetleriyle
katma de¤erinin alt sektörlere da¤›l›m› ......................8
Grafik 8. Sektörlerin imalat sanayi katma
de¤erindeki pay›............................................................9
Grafik 9. Sektörlerin imalat sanayi faktör maliyetleriyle
katma de¤eri içindeki pay›.........................................10
Grafik 10. Sektörlere göre üretimde faktör
maliyetiyle katma de¤erin pay›..................................11
Grafik 11. Makine ‹malat Sanayi ç›kt›lar›n›n
kullan›m yerleri ...........................................................12
Grafik 12. Makine ‹malat Sanayi ç›kt›lar›n›n
kullan›m yerlerine göre da¤›l›m›...............................13
Grafik 13. Makine ‹malat Sanayiinin imalat
sanayinden ara mal› kullan›m›...................................14
Grafik 14. ‹malat sanayiinin makine sanayiinden
ara mal› kullan›m›........................................................15
Grafik 15. Gayri safi sabit sermaye oluflumu.............................16
Grafik 16. ‹malat sanayi ve Makine ‹malat Sanayi
giriflim say›s› .................................................................17
Grafik 17. Makine ‹malat Sanayi giriflim say›s›...........................17
Grafik 18. Makine ‹malat Sanayi giriflim say›s›n›n
alt sektörlere da¤›l›m›..................................................18
Grafik 19. Makine ‹malat Sanayi çal›flan ve ücretle çal›flanlar›n
‹malat Sanayi çal›flan say›s› içindeki pay›..................19
Grafik 20. Makine ‹malat Sanayi çal›flan ve ücretle çal›flanlar›n
imalat sanayi çal›flanlar ve ücretle çal›flanlar içindeki pay›.19
Grafik 21. ‹malat Sanayi çal›flanlar endeksi................................20
Grafik 22. Makine ‹malat Sanayi çal›flanlar›n .............................20
alt sektörlere da¤›l›m›
Grafik 23. Ücretli çal›flan bafl›na üretim......................................21
Grafik 24. Ücretli çal›flan bafl›na katma de¤er ...........................21
Grafik 25. Makine ‹malat Sanayi ücretli çal›flan
bafl›na üretim................................................................22
Grafik 26. Makine ‹malat Sanayi ücretli çal›flan bafl›na faktör
maliyetleriyle katma de¤er .........................................22
Grafik 27. Makine ‹malat Sanayi d›fl ticaret................................23
Grafik 28. Makine ‹malat Sanayi ihracat .....................................24
Grafik 29. Makine ‹malat Sanayi, ithalat .....................................27
Grafik 30. Tak›m Tezgahlar›, d›fl ticaret ......................................29
Grafik 31. Tak›m Tezgahlar›, ihracat ...........................................30
Grafik 32. Tak›m Tezgahlar›, ihracatta ilk befl ülke...................31
Grafik 33. Tak›m Tezgahlar›, ithalat.............................................34
Grafik 34. Tak›m Tezgahlar›, ithalatta befl ülke .........................34
Grafik 35. Tak›m Tezgahlar›, ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›.............................................................35
Grafik 36. Dünya ithalat› içinde Türkiye’den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................36
Grafik 37. Pompalar ve Kompresörler, d›fl ticaret .....................37
Grafik 38. Pompalar ve Kompresörler, ihracat ..........................38
Grafik 39. Pompalar ve Kompresörler, ihracatta ilk befl ülke..38
Grafik 40. Pompalar ve Kompresörler, ithalat............................40
Grafik 41. Pompalar ve Kompresörler, ithalatta ilk befl ülke...40
Grafik 42. Pompalar ve Kompresörler, ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›.............................................................41
Grafik 43. Dünya ithalat› içinde Türkiye’den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................42
Grafik 44. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler,
d›fl ticaret.......................................................................43
Grafik 45. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler,
ihracat............................................................................44
Grafik 46. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler,
ihracatta ilk befl ülke...................................................44
Grafik 47. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler,
ithalat.............................................................................46
Grafik 48. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler,
ithalatta ilk befl ülke....................................................46
Grafik 49. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler,
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›................................47
Grafik 50. Dünya ithalat› içinde Türkiye’den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................48
Grafik 51. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri,
d›fl ticaret.......................................................................49
Grafik 52. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma
Makineleri, ihracat .......................................................50
Grafik 53. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri,
ihracatta ilk befl ülke...................................................50
Grafik 54. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma
Makineleri, ithalat ........................................................51
Grafik 55. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri,
ithalatta ilk befl ülke....................................................51
Grafik 56. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri,
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›................................52
Grafik 57. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................53
Grafik 58. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri, d›fl ticaret.........54
Grafik 59. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri, ihracat ..............55
Grafik 60. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri,
ihracatta ilk befl ülke...................................................55
Grafik 61. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri, ithalat ...............58
Grafik 62. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri,
ithalatta ilk befl ülke....................................................58
Grafik 63. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri,
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›................................59
Grafik 64. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................60
GRAF‹KLER VE TABLOLAR L‹STES‹
ixAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Grafik 65. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler, d›fl ticaret ...................................................62
Grafik 66. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler, ihracat ........................................................63
Grafik 67. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler,
ihracatta ilk befl ülke...................................................63
Grafik 68. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler, ithalat..........................................................65
Grafik 69. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler, ithalatta ilk befl ülke.................................65
Grafik 70. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› ............66
Grafik 71. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den
yap›lan ihracat›n pay›..................................................67
Grafik 72. Türbinler ve Turbojetler, d›fl ticaret...........................69
Grafik 73. Türbinler ve Turbojetler, ihracat................................70
Grafik 74. Türbinler ve Turbojetler, ihracatta ilk befl ülke .......70
Grafik 75. Türbinler ve Turbojetler, ithalat .................................72
Grafik 76. Türbinler ve Turbojetler, ithalatta ilk befl ülke ........72
Grafik 77. Türbinler ve Turbojetler, ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›.............................................................73
Grafik 78. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den
yap›lan ihracat›n pay›..................................................74
Grafik 79. G›da Sanayi Makineleri, d›fl ticaret............................76
Grafik 80. G›da Sanayi Makineleri, ihracat .................................77
Grafik 81. G›da Sanayi Makineleri, ihracatta ilk befl ülke ........77
Grafik 82. G›da Sanayi Makineleri, ithalat ..................................79
Grafik 83. G›da Sanayi Makineleri, ithalatta ilk befl ülke .........80
Grafik 84. G›da Sanayi Makineleri, ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›.............................................................80
Grafik 85. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................81
Grafik 86. Vanalar, d›fl ticaret........................................................83
Grafik 87. Vanalar, ihracatta ilk befl ülke....................................84
Grafik 88. Vanalar, ithalatta ilk befl ülke .....................................85
Grafik 89. Vanalar, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›.................85
Grafik 90. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................86
Grafik 91. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri, d›fl ticaret ..................................................87
Grafik 92. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri, ihracat .......................................................88
Grafik 93. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri, ihracatta ilk befl ülke ..............................88
Grafik 94. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri, ithalat ........................................................90
Grafik 95. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri, ithalatta ilk befl ülke................................90
Grafik 96. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri,
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›................................91
Grafik 97. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................92
Grafik 98. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar, d›fl ticaret..94
Grafik 99. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar, ihracat.......95
Grafik 100. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar,
ihracatta ilk befl ülke...................................................95
Grafik 101. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar, ithalat........97
Grafik 102. Hadde ve Döküm Makineleri,
Kal›plar, ithalatta ilk befl ülke.....................................97
Grafik 103. Hadde ve Döküm Makineleri,
Kal›plar, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› ................98
Grafik 104. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›................................................................99
Grafik 105. Reaktörler ve Kazanlar, d›fl ticaret...........................100
Grafik 106. Reaktörler ve Kazanlar, ihracat ................................101
Grafik 107. Reaktörler ve Kazanlar, ihracatta ilk befl ülke .......101
Grafik 108. Reaktörler ve Kazanlar, ithalat .................................103
Grafik 109. Reaktörler ve Kazanlar, ithalatta ilk befl ülke ........103
Grafik 110. Reaktörler ve Kazanlar, ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›...........................................................104
Grafik 111. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................105
Grafik 112. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan
Makineler, d›fl ticaret .................................................106
Grafik 113. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan
Makineler, ihracat ......................................................107
Grafik 114. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler,
ihracatta ilk befl ülke.................................................107
Grafik 115. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan
Makineler, ithalat........................................................109
Grafik 116. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan
Makineler, ithalatta ilk befl ülke...............................109
Grafik 117. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler,
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›..............................110
Grafik 118. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................111
Grafik 119. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, d›fl ticaret ..................................113
Grafik 120. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, ihracat........................................114
Grafik 121. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, ihracatta ilk befl ülke...............114
Grafik 122. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, ithalat.........................................116
Grafik 123. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, ithalatta ilk befl ülke................117
Grafik 124. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›...........................................................117
Grafik 125. Dünya ithalat› içinde Türkiye’den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................118
Grafik 126. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve
‹mali Makineleri, d›fl ticaret ......................................120
Grafik 127. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve
‹mali Makineleri, ihracatta ilk befl ülke ..................121
Grafik 128. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali
Makineleri, ithalatta ilk befl ülke..............................122
Grafik 129. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali
Makineleri, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› .........122
Grafik 130. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................123
Grafik 131. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, d›fl ticaret ................................................124
Grafik 132. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, ihracat .....................................................125
Grafik 133. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, ihracatta ilk befl ülke ............................125
Grafik 134. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, ithalat ......................................................127
Grafik 135. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, ithalatta ilk befl ülke..............................127
Grafikler ve Tablolar Listesi
‹stanbul Sanayi Odas›x
Grafik 136. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› .........128
Grafik 137. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................128
Grafik 138. Rulmanlar, d›fl ticaret.................................................129
Grafik 139. Rulmanlar, ihracatta ilk befl ülke .............................130
Grafik 140. Rulmanlar, ithalatta ilk befl ülke ..............................131
Grafik 141. Rulmanlar, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› ..........132
Grafik 142. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................132
Grafik 143. Kaynak Makineleri, d›fl ticaret..................................133
Grafik 144. Kaynak Makineleri, ihracatta ilk befl ülke..............134
Grafik 145. Kaynak Makineleri, ithalatta ilk befl ülke...............135
Grafik 146. Kaynak Makineleri, i‹hracat›n ithalat›
karfl›lama oran›...........................................................135
Grafik 147. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................136
Grafik 148. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri, d›fl ticaret ........137
Grafik 149. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri, ihracatta
ilk befl ülke.................................................................138
Grafik 150. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri,
ithalatta ilk befl ülke..................................................139
Grafik 151. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri, ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran›..............................................139
Grafik 152. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................140
Grafik 153. Motorlar, d›fl ticaret....................................................141
Grafik 154. Motorlar, ihracat.........................................................142
Grafik 155. Motorlar, ihracatta ilk befl ülke ................................142
Grafik 156. Motorlar, ithalat ..........................................................144
Grafik 157. Motorlar, ithalatta ilk befl ülke .................................144
Grafik 158. Motorlar, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›.............145
Grafik 159. Dünya ithalat› içinde Türkiye'den yap›lan
ihracat›n pay›..............................................................146
Grafik 160. Di¤er Makineler, d›fl ticaret ......................................147
Grafik 161. Di¤er Makineler, ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› ...149
Grafik 162. Makine ‹malat Sanayi ARGE harcamaları
da¤ılımı, 2006.............................................................151
Grafik 163. Makine ‹malat Sanayi ARGE harcamaları
da¤ılımı, 2007.............................................................151
Grafik 164. Toplam ‹malat Sanayi ARGE harcamalarının
iktisadi faaliyet kollarına göre da¤ılımı...................152
Grafik 165. Makine ‹malat Sanayi ARGE insan gücünün
tam zaman eflde¤er olarak da¤ılımı, 2006 .............153
Grafik 166. Makine ‹malat Sanayi ARGE insan gücünün
tam zaman eflde¤er olarak da¤ılımı, 2007 .............153
Grafik 167. Toplam ‹malat Sanayi ARGE insan gücünün
tam zaman eflde¤er olarak iktisadi faaliyet
kollarına göre da¤ılımı..............................................154
Grafik 168. Sanayide ARGE harcamalarının GSY‹H'ya oranı...155
Grafik 169. Makine ‹malat Sanayi ARGE harcamalarının
GSY‹H’ya oranı ..........................................................155
Grafik 170. Nüfus baflına Makine ‹malat Sanayi ARGE
harcamaları .................................................................156
Grafik 171. Sanayide ARGE personelinin iflgücü
içindeki payı...............................................................156
Grafik 172. Sanayide innovasyon satıfl gelirlerinin
toplam satıfl hasılasındaki payı ................................157
Grafik 173. Seçilmifl bazı ülkeler ve Türk Makine Sanayi
ihracat uzmanlaflma endeksi....................................160
Grafik 174. Seçilmifl bazı ülkeler ve Türk Makine ‹malat
Sanayi ihracat uzmanlaflma endeksi .......................161
Grafik 175. Ka¤ıt ‹maline ve Matbacılı¤a Mahsus
Makineler, Dünya ithalatı..........................................164
Grafik 176. Ka¤ıt ‹maline ve Matbacılı¤a Mahsus
Makineler, Dünya ihracatı ........................................164
Grafik 177. Pompalar ve Kompresörler, Dünya ithalatı............165
Grafik 178. Pompalar ve Kompresörler, Dünya ihracatı...........165
Grafik 179. Türbinler ve Turbojetler, Dünya ithalatı .................165
Grafik 180. Türbinler ve Turbojetler, Dünya ihracatı ................165
Grafik 181. Takım Tezgahları, Dünya ithalatı.............................166
Grafik 182. Takım Tezgahları, Dünya ihracatı ...........................166
Grafik 183. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan
Makineler, Dünya ithalatı..........................................166
Grafik 184. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan
Makineler, Dünya ihracatı ........................................166
Grafik 185. Vanalar, Dünya ithalatı ..............................................167
Grafik 186. Vanalar, Dünya ihracatı.............................................167
Grafik 187. Yük Kaldırma, Taflıma ve ‹stifleme
Makineleri, Dünya ithalatı ........................................167
Grafik 188. Yük Kaldırma, Taflıma ve ‹stifleme
Makineleri, Dünya ihracatı .......................................167
Grafik 189. Tarım ve Ormancılık Makineleri, Dünya ithalatı...168
Grafik 190. Tarım ve Ormancılık Makineleri, Dünya ihracat›..168
Grafik 191. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma
Makineleri, Dünya ithalatı ........................................168
Grafik 192. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma
Makineleri, Dünya ihracatı .......................................168
Grafik 193. Gıda Sanayi Makineleri, Dünya ithalatı ..................169
Grafik 194. Gıda Sanayi Makineleri, Dünya ihracatı .................169
Grafik 195. Endüstriyel Isıtıcılar ve Fırınlar, Dünya ithalatı ......169
Grafik 196. Endüstriyel Isıtıcılar ve Fırınlar, Dünya ihracatı .....169
Grafik 197. Rulmanlar, Dünya ithalatı .........................................170
Grafik 198. Rulmanlar, Dünya ihracatı ........................................170
Grafik 199. Hadde ve Döküm Makineleri, Kalıplar,
Dünya ithalatı.............................................................170
Grafik 200. Hadde ve Döküm Makineleri, Kalıplar,
Dünya ihracatı............................................................170
Grafik 201. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, Dünya ithalatı ........................................171
Grafik 202. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, Dünya ihracatı .......................................171
Grafik 203. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali
Makineleri, Dünya ithalatı ........................................171
Grafik 204. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali
Makineleri, Dünya ihracat› .......................................171
Grafik 205. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri,
Dünya ithalat›.............................................................172
Grafik 206. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri,
Dünya ihracatı............................................................172
Grafik 207. Reaktörler ve Kazanlar, Dünya ithalatı ...................172
Grafik 208. Reaktörler ve Kazanlar, Dünya ihracatı ..................172
Grafikler ve Tablolar Listesi
xiAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Grafik 209. Kaynak Makineleri, Dünya ithalatı..........................173
Grafik 210. Kaynak Makineleri, Dünya ihracatı.........................173
Grafik 211. Deri ‹flleme ve ‹malat Makineleri, Dünya ithalatı.....173
Grafik 212. Deri ‹flleme ve ‹malat Makineleri, Dünya ihracat›....173
Grafik 213. Motorlar, Dünya ithalatı ............................................174
Grafik 214. Motorlar, Dünya ihracat› ...........................................174
Grafik 215. Di¤er Makineler, Dünya ithalatı...............................174
Grafik 216. Di¤er Makineler, Dünya ihracat›..............................174
Tablolar
Tablo 1. Gruplara göre makine sanayi ihracat›.......................24
Tablo 2. Fas›llar›n ihracattaki paya göre s›ralamas›................25
Tablo 3. Dünya Makine ‹malat Sanayi ticaretinde
Türkiye'nin pay›...........................................................26
Tablo 4. Gruplara göre makine ithalat›....................................26
Tablo 5. Fas›llar›n ithalattaki paya göre s›ralamas› .................27
Tablo 6. ‹hracat›n ithalat› karfl›lama oran›................................28
Tablo 7. Tak›m Tezgahlar›, ihracat ...........................................30
Tablo 8. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Tak›m Tezgahlar›...33
Tablo 9. Tak›m Tezgahlar›, ithalat.............................................33
Tablo 10. Dünya Tak›m Tezgahlar› ithalat› ve
Türkiye’nin ihracat›......................................................36
Tablo 11. Pompalar ve Kompresörler, ihracat ..........................37
Tablo 12. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke,
Pompalar ve Kompresörler ........................................39
Tablo 13. Pompalar ve Kompresörler, ithalat............................39
Tablo 14. Dünya Pompalar ve Kompresörler ithalat› ve
Türkiye’nin ihracat›......................................................41
Tablo 15. Dünya Pompalar ve Kompresörler ithalat›nda
ilk befl ülke ve Türkiye’nin durumu.........................42
Tablo 16. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler, ihracat..43
Tablo 17. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, ‹nflaat ve
Madencilikte Kullan›lan Makineler............................45
Tablo 18. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler, ithalat..45
Tablo 19. Dünya ‹nflaat Makineleri ithalat› ve
Türkiye’nin ihracat›......................................................47
Tablo 20. Dünya ‹nflaat Makineleri ithalat›nda
ilk befl ülke ve Türkiye’nin durumu.........................48
Tablo 21. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri, ihracat..49
Tablo 22. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri, ithalat..50
Tablo 23. Dünya Endüstriyel Klimalar ve So¤utma
Makineleri ithalat› ve Türkiye'nin durumu...............52
Tablo 24. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri, ihracat ..............54
Tablo 25. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Tekstil ve
Konfeksiyon Makineleri..............................................56
Tablo 26. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri, ithalat ...............57
Tablo 27. Dünya Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri
ithalat› ve Türkiye'nin ihracat›....................................59
Tablo 28. Dünya Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri
ithalat›nda ilk befl ülke ve Türkiye'nin durumu......61
Tablo 29. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler, ihracat ........................................................62
Tablo 30. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Ka¤›t
‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler .............64
Tablo 31. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler, ithalat..........................................................64
Tablo 32. Dünya Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler ithalat› ve Türkiye'nin ihracat› .................66
Tablo 33. Dünya Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a
Mahsus Makineler ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ....................................................68
Tablo 34. Türbinler ve Turbojetler, ihracat................................69
Tablo 35. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Türbinler ve
Turbojetler ....................................................................71
Tablo 36. Türbinler ve Turbojetler, ithalat .................................71
Tablo 37. Dünya Türbinler ve Turbojetler ithalat› ve
Türkiye'nin ihracat›......................................................73
Tablo 38. Dünya Türbinler ve Turbojetler ithalat›nda
ilk befl ülke ve Türkiye'nin durumu .........................75
Tablo 39. G›da Sanayi Makineleri, ihracat .................................76
Tablo 40. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke,
G›da Sanayi Makineleri...............................................78
Tablo 41. G›da Sanayi Makineleri, ithalat ..................................79
Tablo 42. Dünya G›da Sanayi Makineleri ithalat› ve
Türkiye'nin ihracat›......................................................81
Tablo 43. Dünya G›da Sanayi Makineleri ithalat›nda
ilk befl ülke ve Türkiye’nin Durumu ........................82
Tablo 44. Vanalar, ihracat.............................................................83
Tablo 45. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke................................84
Tablo 46. Vanalar, ithalat..............................................................84
Tablo 47. Dünya Vanalar ithalat› ve Türkiye'nin ihracat›.........86
Tablo 48. Dünya Vanalar ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ....................................................86
Tablo 49. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri, ihracat .......................................................87
Tablo 50. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke,
Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri........89
Tablo 51. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri, ithalat ........................................................89
Tablo 52. Dünya Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri ithalat› ve Türkiye'nin ihracat› ................91
Tablo 53. Dünya Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme
Makineleri ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ....................................................93
Tablo 54. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar, ihracat.......94
Tablo 55. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Hadde ve
Döküm Makineleri, Kal›plar.......................................96
Tablo 56. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar, ithalat........96
Tablo 57. Dünya Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar
ithalat› ve Türkiye'nin ihracat›....................................98
Tablo 58. Dünya Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar
ithalat›nda ilk befl ülke ve Türkiye'nin durumu......99
Tablo 59. Reaktörler ve Kazanlar, ihracat ................................100
Tablo 60. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke,
Reaktörler ve Kazanlar..............................................102
Tablo 61. Reaktörler ve Kazanlar, ithalat .................................102
Tablo 62. Dünya Reaktörler ve Kazanlar ithalat› ve
Türkiye'nin ihracat›....................................................104
Tablo 63. Dünya Reaktörler ve Kazanlar ithalat›nda
ilk befl ülke ve Türkiye'nin durumu.......................105
Tablo 64. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan
Makineler, ihracat ......................................................106
Grafikler ve Tablolar Listesi
‹stanbul Sanayi Odas›xii
Tablo 65. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Tar›m ve
Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler..........................108
Tablo 66. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler, ‹thalat..109
Tablo 67. Dünya Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri ithalat›
ve Türkiye'nin ihracat› ..............................................111
Tablo 68. Dünya Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan
Makineler ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ..................................................112
Tablo 69. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, ihracat........................................113
Tablo 70. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Is›t›c›lar ve F›r›nlar..115
Tablo 71. Is›t›c›lar ve F›r›nlar, ithalat.........................................116
Tablo 72. Dünya Is›t›c›lar ve F›r›nlar ithalat› ve
Türkiye’nin ihracat›....................................................118
Tablo 73. Dünya Is›t›c›lar ve F›r›nlar ithalat›nda
ilk befl ülke ve Türkiye'nin durumu.......................119
Tablo 74. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali
Makineleri, ihracat .....................................................120
Tablo 75. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Kauçuk,
Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri ..............121
Tablo 76. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve
‹mali Makineleri, ithalat ............................................121
Tablo 77. Dünya Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve
‹mali Makineleri ‹thalat› ve Türkiye'nin ‹hracat›....123
Tablo 78. Dünya Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve
‹mali Makineleri ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ..................................................123
Tablo 79. Endüstriyel Y›kama, Kurutma Makineleri, ihracat....124
Tablo 80. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Endüstriyel
Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri..............126
Tablo 81. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri, ithalat ......................................................127
Tablo 82. Dünya Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme
Makineleri ithalat› ve Türkiye'nin ihracat› ..............128
Tablo 83. Dünya Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve
Ütüleme Makineleri ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ..................................................129
Tablo 84. Rulmanlar, ihracat......................................................130
Tablo 85. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Rulmanlar..........130
Tablo 86. Rulmanlar, ithalat .......................................................131
Tablo 87. Dünya Rulmanlar ithalat› ve Türkiye'nin ihracat›..132
Tablo 88. Dünya Rulmanlar ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ..................................................133
Tablo 89. Kaynak Makineleri, ihracat.......................................133
Tablo 90. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke,
Kaynak Makineleri.....................................................134
Tablo 91. Kaynak Makineleri, ithalat........................................134
Tablo 92. Dünya Kaynak Makineleri ithalat› ve
Türkiye'nin ihracat›....................................................136
Tablo 93. Dünya Kaynak Makineleri ithalat›nda
ilk befl ülke ve Türkiye'nin durumu.......................136
Tablo 94. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri ihracat ..............137
Tablo 95. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Deri ‹flleme ve
‹malat› Makineleri ......................................................138
Tablo 96. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri, ithalat ..............138
Tablo 97. Dünya Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri
ithalat› ve Türkiye'nin ihracat›..................................140
Tablo 98. Dünya Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri
ithalat›nda ilk befl ülke ve Türkiye'nin durumu....140
Tablo 99. Motorlar, ihracat.........................................................141
Tablo 100. Türkiye ihracat›nda ilk befl ülke, Motorlar.............143
Tablo 101. Motorlar, ithalat ..........................................................143
Tablo 102. Dünya Motorlar ithalat› ve Türkiye'nin ihracat›.....145
Tablo 103. Dünya Motorlar ithalat›nda ilk befl ülke ve
Türkiye'nin durumu ..................................................146
Tablo 104. Di¤er Makineler, ihracat............................................148
Tablo 105. Di¤er Makineler, ithalat ...........................................148
Tablo 107. ‹hracat uzmanlaflma endeksi....................................162
Tablo 108. Seçilmifl ülkelerin Dünya ithalatındaki
ihracatlarının payı ......................................................163
Tablo 109. Seçilmifl ülkelerin Dünya ithalatındaki payı...........164
Tablo 110. Makine ‹malat Sanayi Sektörü SWOT analizi ........179
Grafikler ve Tablolar Listesi
xiiiAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Küresel rekabet ortam›n›n getirdi¤i f›rsat ve tehditlere karfl› haz›rl›kl› olmak ve sanayinin rekabet
gücünün art›rmak hedefini temel alan ‹stanbul Sanayi Odas›, 2001 y›l›ndan bu yana, “Avrupa
Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi”ni
yürütmektedir. Projemiz kapsam›nda, befl imalat sanayi sektör raporu ve bir revizyon raporu
yay›nlanm›flt›r.
Sektör raporlar› serimizin alt›nc›s›n› oluflturan “Makine ‹malat Sanayi Sektörü Raporu”, Proje
Dan›flman›m›z Say›n Doç. Dr. Ruhi Gürdal taraf›ndan Odam›z bünyesinde makine sektörünü
temsil eden 49. Grup Is›tma, So¤utma ve Havaland›rma Sanayii, 50. Grup Genel Amaçl› Makine
ve Aksam Sanayi ve 51. Grup Özel Amaçl› Makine Sanayii Meslek Komitelerimizin katk› ve
çal›flmalar›yla gerçeklefltirilmifltir.
Makine ‹malat Sanayi, ülkelerin küresel güç olma hedefleri üzerinde belirleyici, önemli ve
öncelikli bir sektördür. Sektör, üretti¤i yat›r›m ve ara mallar› ve sundu¤u hizmetler bak›m›ndan
bütün önemli sanayi kollar› ile stratejik iflbirli¤i içindedir. Makine ‹malat Sanayi güçlü olan
ekonomiler, imalat sanayinde de di¤er ülkelere göre ay›r›c› üstünlü¤e sahip olmaktad›rlar.
Türkiye Makine ‹malat Sanayi, sorunlar›na ra¤men, yak›n dönemde, çarp›c› geliflmeler
kaydetmifltir. Öncelikle, sektörün üretimi son y›llarda toplam sanayi ve imalat sanayi üretimine
göre daha h›zl› artmaktad›r. Sektörün toplam imalat sanayi katma de¤eri içindeki pay›, üretim
içindeki pay›ndan yaklafl›k %20 daha yüksektir. Makine ‹malat Sanayi, Toplam Gayri Safi Sabit
Sermaye Oluflumunda, %48,6 ile ilk s›rada gelen inflaat sektöründen sonra, %18,4 ile ikinci s›ray›
almaktad›r. Makine ‹malat Sanayi, yaratt›¤› istihdam aç›s›ndan da imalat sanayi içinde ilk
s›ralardad›r. Sektör, nitelikli iflgücü pay› yüksek olan sektörlerden birisidir.
Makine ‹malat Sanayinin kat etti¤i geliflme, d›fl ticaret verilerinden de izlenebilmektedir.
Sektörün 2003 y›l›nda 2,2 milyar ABD Dolar› olan ihracat› 2008 y›l›nda 7,6 milyar ABD Dolar›na
ulaflarak 3,6 kat art›fl göstermifltir. 2009 y›l›nda ise krizin etkisiyle sektörün ihracat› yaklafl›k 6
milyar ABD Dolar› düzeyine gerilemifltir. 2003 y›l›nda Dünya Makine ‹malat Sanayi ithalat›nda
%0,37 olan Türkiye ihracat›n›n pay› 2008 y›l›nda %0,61’e yükselmifltir.
Sektörün önemli baflar›lar›na ra¤men, kuflkusuz, sorunlar›, eksiklikleri de vard›r. Bunlar;
sermaye yetersizli¤i, ölçek ekonomisinden uzak iflletme büyüklükleri, girdilerde yerli mamul
kalitesi, tedarikçi say›s› ve niteli¤i, d›fla ba¤›ml›l›k, sermaye yetersizli¤i nedeniyle yeni
teknolojilere eriflim, teknoloji yat›r›m› ve ARGE faktörlerinde eksiklikler, ihracat yetkinli¤ine
karfl›n, rakiplere göre d›fl pazar tan›t›m›, markalaflma, da¤›t›m a¤›, ülke imaj› aç›s›ndan zay›f
konum ve finansman vb olarak s›ralanabilir. Sektöre yönelik yasal altyap›, düzenleyici ve
destekleyici mekanizmalardaki eksiklikler de, sektörün önündeki engeller olarak durmaktad›r.
Çal›flmam›z, 7 bölümden oluflmaktad›r. Birinci bölümde, sektörün tan›m› ve kapsam› aç›klanm›fl,
ard›ndan gelen üç bölümde ise sektörün genel ve alt sektörler itibariyle durum ve yap›s›,
uluslararas› karfl›laflt›rmal› olarak analiz edilmifltir. Alt sektörler itibariyle d›fl ticaret geliflmeleri,
toplam 21 bafll›k alt›nda ayr›nt›l› olarak irdelenmifltir. Bir anlamda, her bir alt sektörün foto¤raf›
çekilmifltir. Dördüncü bölümde, sahip oldu¤u ve gelifltirdi¤i teknolojiler ile girdi sa¤lad›¤› tüm
sektörlerin ürünlerinin fonksiyonlar›n› belirleyen ve imalat›n› sa¤layan makine sektöründe
teknoloji konusu üzerinde durulmufltur. Sektör aç›s›ndan kritik önem tafl›yan ARGE alan›ndaki
durum ve geliflmeler bu bafll›k alt›nda özetlenmifltir. Dünya makine imalat sanayindeki
‹stanbul Sanayi Odas›xiv
SUNUfi
geliflmeler beflinci bölümün oda¤›ndad›r. Alt›nc› bölüm rekabet gücü analizine aittir. Bu analiz
arac›l›¤›yla sektörün güçlü ve güçlendirilmesi gereken yanlar› belirlenmifl, sektörün önündeki
f›rsat ve tehditler ortaya konulmufltur. Yedinci ve son bölümde, oluflturulan sektör vizyonu
temelinde stratejik amaçlar s›ralanm›fl ve bu amaçlara ulaflabilmesi için yap›lmas› gerekenler
“politikalar” olarak önerilmifltir.
Raporumuzda sektörün vizyonu “orta ve yüksek teknolojiye dayal› ürünlerle uluslararas› yüksek
rekabet gücüne sahip bir Makine ‹malat Sanayi olmak” fleklinde benimsenmifltir. Bu vizyon
temelinde dört stratejik amaç gelifltirilmifltir; ‹lk olarak, özgün, kaliteli, katma de¤eri yüksek,
uluslararas› pazarlarda bilinen ve aranan makine ve teçhizat üretimini gerçeklefltirmektir.
‹kincisi, ülkede istihdam yarat›lmas›na katk›da bulunmak, üçüncüsü h›zla geliflen teknolojilere
sahip olmak ya da gelifltirerek uluslararas› düzeyde ARGE yapar duruma gelmektir. Dördüncü
stratejik amaç ise güçlü, güvenilir ve ekonomik ölçe¤i yakalam›fl makine ve teçhizat imalatç›s›
olmakt›r.
Makine ‹malat Sanayinin belirledi¤i amaçlara ulaflabilmesi için birçok alanda düzenlemeler ve
iyilefltirmeler yap›lmas› gerekmektedir. Sektör ihtiyaçlar›na cevap veren insan kayna¤›n›n
yetifltirilmesi, rekabetçi finansman olanaklar›n›n gelifltirilmesi, sektöre özgün destekleme
politikalar›n›n devreye sokulmas›, ürün odakl› stratejiden müflteri odakl› stratejiye geçiflin
sa¤lanmas›, hedef ülkelerde Türk mal› imaj›n›n gelifltirilmesi, üründe yüksek kalite, müflteriye
özgünlük ve yenilikçili¤e daha fazla önem verilmesi, kurumlararas› iflbirli¤inin gelifltirilmesi,
sektörde faaliyet gösteren iflletmelerin verimliliklerinin art›r›lmas› ve adil ve rekabetçi bir ifl ve
giriflim ortam›n›n yarat›lmas› öncelik arz eden alanlar olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r.
Makine ‹malat Sanayi Sektörü” Raporumuzu, Türkiye makine imalat sanayinin, uluslararas›
alanda önemli oyunculardan biri olmas› hedefine katk› sa¤lamas› dile¤iyle bilgilerinize sunuyor,
Proje Dan›flman›m›z Say›n Doç. Dr. Ruhi Gürdal’a, çal›flmam›za emek veren 49, 50 ve 51. Grup
Meslek Komitesi Üyelerimize, sektör mensuplar›na, katk›da bulunan tüm kifli ve kurulufllara
teflekkür ediyoruz.
Sayg›lar›m›zla,
C. Tan›l KÜÇÜK
‹stanbul Sanayi Odas›
Yönetim Kurulu Baflkan›
xvAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
‹stanbul Sanayi Odas›xvi
Makine ‹malat Sanayi; ülkelerin geliflme
sürecinde stratejik öneme sahip, sundu¤u
yat›r›m, ara mal› ve hizmetlerle di¤er
sektörlerin üretim becerilerini belirleyerek
ekonomik geliflmede çarpan etkisi yaratan bir
sektör niteli¤indedir. Makine ‹malat Sanayisi
güçlü olan ekonomiler imalat sanayinde di¤er
ülkelere göre önemli rekabet üstünlü¤ü
sa¤lamaktad›r.
Pazar›n talep etti¤i daha iyi fiyat ve kalitede
herhangi bir ürünün üretilebilmesi, makine
imalat sanayinin üretim teknolojilerinde
yarataca¤› de¤iflime ba¤l›d›r. Bir baflka
anlat›mla, makine imalat sanayi sürekli yenilik
aramak ve sundu¤u ara ve yat›r›m mallar›na
iliflkin teknolojileri gelifltirmek zorundad›r.
Makine ‹malat Sanayi, bu yap›s›yla bir ölçüde
tüm sektörlerdeki verimlili¤i de belirleyen bir
özelli¤e sahiptir.
Makine ‹malat Sanayi son y›llarda birçok
sektörde oldu¤u gibi bir göç hareketi
yaflamaktad›r. Uzakdo¤u ülkeleri, Çin,
Hindistan, Brezilya gibi ülkelerin sektördeki
at›l›m› AB, ABD gibi geliflmifl ülkelerde artan
iflgücü maliyeti ve çevre faktörü, sektörün
üretim merkezlerinin yer de¤ifltirmesine neden
olmaktad›r. Geliflmifl ülkeler düflük, orta
teknoloji alan›nda giderek rekabet güçlerini
kaybetmekte ve ileri teknolojilere
odaklanmaktad›r. Tüm di¤er sektörlerde
oldu¤u gibi Çin, y›¤›n üretime uygun
ürünlerde pazardan önemli paylar almaktad›r.
Birçok ülke geliflmifl ülkelerin kaybetti¤i
düflük, orta teknoloji alan›nda pazardan pay
kapmaya çal›flmaktad›r. Bu ülkeler aras›na
Türkiye de kat›lm›flt›r.
Türkiye Makine ‹malat Sanayi üretimi son
y›llarda toplam sanayi ve imalat sanayi
üretimine göre daha h›zl› artmaktad›r. Üretim
endeks de¤erleri, Makine ‹malat Sanayinin
imalat sanayi içindeki a¤›rl›¤›n› artt›rd›¤›n›
göstermektedir. Bu bulgu sektörün ekonomik
geliflmede giderek itici güç oldu¤unu aç›kça
ortaya koymaktad›r.
Makine ‹malat Sanayinin imalat sanayi üretimi
içindeki pay› artarken, y›llara göre kapasite
kullan›m oranlar› ise imalat sanayi ortalama
kapasite kullan›m oranlar›n›n alt›nda kalm›flt›r.
Bu veri, makine imalat sanayinin at›l kapasite
sorununu ve bir ölçüde sermaye verimlili¤inin
yetersizli¤ini ortaya koymaktad›r. Bu
potansiyelin kullan›labilmesi için sektörün
gerek iç, gerekse d›fl pazarlarda at›l›m yapma
gere¤i aç›kt›r.
Sektörün toplam imalat sanayi katma de¤eri
içindeki pay›, üretim içindeki pay›ndan
yaklafl›k %20 daha yüksektir. Makine ‹malat
Sanayinin faktör maliyetleriyle imalat sanayi
içindeki pay› %4’ler seviyesinde iken,
GSY‹H’deki pay› yaklafl›k olarak %1’ler
düzeyindedir. Makine ‹malat Sanayinin
Toplam Gayri Safi Sabit Sermaye
Oluflumundaki pay› ise, sektörün ekonominin
vazgeçilmez itici gücü oldu¤unu ortaya
koymaktad›r. Gayri Safi Sabit Sermaye
oluflumunda ‹nflaat sektörü %48,6 ile ilk s›rada
gelirken Makine ‹malat Sanayi %18,4 ile tüm
sektörler aras›nda ikinci s›ray› almaktad›r.
Makine ‹malat Sanayi yaratt›¤› istihdam
aç›s›ndan da imalat sanayi içinde ilk s›ralarda
YÖNET‹C‹ ÖZET‹
xviiAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
yer ald›¤› gibi nitelikli iflgücünün pay› yüksek
olan sektörlerden birisidir. Makine imalat
sanayinde ücretle çal›flanlar›n pay› toplam
imalat sanayi içinde 2003 y›l›nda %4,5’dir.
2006 y›l›nda bu oran %5,10 olmufltur. TÜ‹K
üretimde çal›flanlar endeksi kullan›larak
yap›lan hesaplamalar bu oran›n 2007 y›l›nda
%5.20 ve 2008 y›l›nda ise %5.56 düzeyinde
gerçekleflti¤ini göstermektedir. Makine imalat
sanayi ücretli çal›flan bafl›na üretim ve katma
de¤er göstergeleri imalat sanayi
ortalamas›ndan düflüktür. Bu bulgu düflük
kapasite kullan›m oran› yan›nda Makine
‹malat Sanayi’nin mevcut yap›s›n›n emek
yo¤un sektörler aras›nda oldu¤unu
göstermektedir.
Makine ‹malat Sanayinin a¤›rl›kl› olarak yer
ald›¤› 84 nolu fas›l, 27 nolu “Mineral yak›tlar,
mineral ya¤lar vb” grubundan sonra en fazla
d›fl ticaret a盤› veren gruptur. Makine ‹malat
Sanayi d›fl ticaret a盤› 2008 y›l›nda 11,8 ve
2009 y›l›nda ise 8,3 milyar ABD Dolar› olarak
gerçekleflmifltir.
2003 y›l›nda 2,2 milyar ABD Dolar› olan
ihracat 2008 y›l›nda 7,6 milyar ABD Dolar›na
ulaflarak 3,6 kat art›fl göstermifltir. 2009 y›l›nda
ise krizin etkisiyle sektörün ihracat› yaklafl›k
5,9 milyar ABD Dolar› düzeyine gerilemifltir.
Türbinler ve turbojetler (%51) ve tak›m
tezgahlar› (%40), ihracatlar›nda en yüksek
düflüfl yaflanan iki alt sektör olmufltur.
Makine ‹malat Sanayi ihracat›nda “motorlar”
ve “tak›m tezgahlar›” gruplar› en fazla ihracat
yap›lan gruplard›r. Bu gruplar› s›ras›yla
“endüstriyel klimalar ve so¤utma makineleri”,
“pompalar ve kompresörler” ve “türbinler ve
turbojetler” gruplar› izlemektedir. 2009 y›l›nda
ise ihracat›nda yüksek düflüfl yaflayan “tak›m
tezgahlar›” dördüncü s›raya gerilemifltir.
‹hracat› daha düflük oranda gerileyen
“endüstriyel klimalar ve so¤utma makineleri”
ikinci s›raya yükselirken “pompalar ve
kompresörler” üçüncü s›radaki yerini
korumufltur.
GT‹P fas›l numaralar›na göre 2008 y›l›nda
sektör ihracat› toplam ihracat aç›s›ndan örme
giyim eflyas› ve aksesuarlar› grubunun (Fas›l
61) ard›nda beflinci s›rada yer almaktad›r. Bu
bulgu sektörün Türkiye’nin ihracat› içinde
oynad›¤› rolü göstermesi aç›s›ndan önemlidir.
2003 y›l›nda Dünya Makine ‹malat Sanayi
ithalat›nda %0,37 olan Türkiye ihracat›n›n pay›
2008 y›l›nda %0,61’e yükselmifltir. 2008 y›l›nda
Dünya ithalat› içinde Türkiye ihracat›n›n
pay›n›n en yüksek oldu¤u sektörler s›ras›yla;
“reaktör ve kazanlar”, “endüstriyel klimalar ve
so¤utma makineleri”, “deri iflleme ve imalat›
makineleri”, “hadde ve döküm makineleri –
kal›plar” ve “motorlar” d›r.
2003 y›l›nda 8,9 milyar ABD Dolar› olan ithalat
2006 y›l›nda 15,8 ve 2008 y›l›nda 19,4 milyar
ABD Dolar›na ulaflarak 2,2 kat art›fl
göstermifltir. ‹hracatta oldu¤u gibi 2009 y›l›nda
ithalatta da düflüfl yaflanm›fl ve sektörün
ithalat› yaklafl›k 14,2 milyar ABD Dolar› olarak
gerçekleflmifltir. ‹thalatta “motorlar”,
“pompalar ve kompresörler”, “tak›m
tezgahlar›” gruplar› en fazla ithalat yap›lan
gruplard›r. 2008 y›l›nda Türkiye’nin toplam
ithalat› içindeki pay› aç›s›ndan sektör; mineral
yak›tlar vb (fas›l 27) ve demir çelik (fas›l 72)
sektörlerinden sonra üçüncü s›rada
gelmektedir. 2003 y›l›nda %24,1 olan ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› ise 2008 y›l›nda %
39,3’e ve 2009 y›l›nda %40,4’e yükselmifltir.
SEKTÖRDE TEKNOLOJ‹ VE
ARGE’DEK‹ GEL‹fiMELER
Makine ‹malat Sanayi; makine, elektronik,
Yönetici Özeti
‹stanbul Sanayi Odas›xviii
yaz›l›m ve servis sektörleriyle birlikte mal ve
hizmet üretim sistemlerinin etkinli¤ini
sa¤layan bir sektördür. Sahip oldu¤u ve
gelifltirdi¤i teknolojiler ile girdi sa¤lad›¤› tüm
sektörlerin ürünlerinin fonksiyonlar›n› belirler
ve imalat›n› sa¤lar. Bu nedenle sektörün kendi
ve girdi sa¤lad›¤› sektörlerin rekabet gücünü
art›rabilmesi için ARGE çabalar›na
odaklanmas› gereklidir.
‹malat sanayi toplam ARGE harcamalar› içinde
makine imalat sanayinin pay› 2007 y›l›nda
%11,9 düzeyindedir. Sektör bu oranla imalat
sanayi içinde 2007 y›l›nda üçüncü s›rada yer
alm›flt›r. Sektörün toplam imalat sanayi ARGE
harcamalar› içindeki pay›n›n, üretimdeki ya da
katma de¤erdeki pay›ndan çok daha yüksek
oluflu dikkat çekicidir. Ancak, Türkiye’nin
ARGE harcamalar›n›n GSY‹H’ya oran› AB
ülkeleri, Japonya ve ABD gibi geliflmifl
ülkelere göre çok düflük düzeylerde
kalmaktad›r.
Toplam ARGE harcamalar›nda oldu¤u gibi,
makine imalat sanayi ARGE harcamalar›n›n
GSY‹H’ya oran› aç›s›ndan da Türkiye oldukça
geridedir. 2006 y›l›nda makine imalat sanayi
ARGE harcamalar›n›n pay› Türkiye için %0,02
olurken ayn› oran Kore de %0,1 Japonya’da
%0,21 ve Almanya’da %0,2 olmufltur.
DÜNYA MAK‹NE ‹MALAT SANAY‹NDE
GEL‹fiMELER
Türkiye, makine imalat sanayinde rakipleri
konumunda olan ya da olabilecek ülkelere
göre ihracat uzmanlaflma endeksi aç›s›ndan
oldukça zay›f durumdad›r. Ancak ihracat
uzmanlaflma endeksi sürekli bir geliflme
göstermektedir. Örne¤in 2001 y›l›nda
Türkiye’nin endeks de¤eri Taiwan’dan önemli
ölçüde düflükken 2006 y›l›nda 0,73 endeks
de¤eri ile Taiwan’› geçmifltir. Bu olumlu
geliflmenin sürdürülmesi durumunda, Türk
makine imalat sanayi uluslararas› alanda
önemli oyunculardan birisi olabilecektir. Bu
dönemde ihracat uzmanlaflma endeks de¤erini
en h›zl› art›ran ülkelerin bafl›nda Hindistan
gelmektedir. 2006 y›l›nda Hindistan, Çin’i
endeks de¤eri aç›s›ndan geçerek 1,23 ile
çal›flmam›zda karfl›laflt›rma için seçilen ülkeler
aras›nda ‹talya’dan sonra ikinci s›raya
yerleflmifltir. Dikkat çeken bir bulgu son
y›llarda BRIC olarak adland›r›lan ve öne ç›kan
Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in makine
imalat sanayi ihracat uzmanlaflma
endekslerinin yüksek olmas›d›r.
2006 ihracat uzmanlaflma endeksi de¤erleri
aç›s›ndan tar›msal traktörler 2,72 endeks
de¤eri ile alt sektörler aras›nda ilk s›rada yer
almaktad›r. Türkiye Makine ‹malat Sanayi
endeks de¤eri aç›s›ndan ikinci s›rada gelen alt
sektör 2,31 ile “g›da, içecek ve tütün iflleme
makine sanayi”dir. Bu sektör endeks de¤eri
aç›s›ndan Türkiye ile karfl›laflt›r›lan ülkeler
aras›nda Hollanda’dan sonra ikinci s›radad›r.
Alt sektörlerden “deri, tekstil ve giyim sanayi
makineleri” endeks de¤eri aç›s›ndan üçüncü,
“metalürji makineleri” ise dördüncü s›rada yer
almaktad›r.
MAK‹NE ‹MALAT SANAY‹ REKABET GÜCÜ
Sektörün rakip ülkelere göre temel girdilerde
önemli eksiklikleri bulunmaktad›r. Enerji,
hammadde ve yar› mamul gibi temel girdi
maliyetleri rekabet gücünü olumsuz yönde
etkilemektedir. Rakiplerin destek ve korumac›
politikalar› bu olumsuzlu¤un temel nedenleri
aras›nda yer almaktad›r. Girdilerde yerli
mamul kalitesi, tedarikçi say›s› ve niteli¤i, d›fla
ba¤›ml›l›k gibi faktörler de sektörün
uluslararas› pazarlardaki rekabetini
güçlefltirmektedir. Çal›flma ve ifl kültürünün
gelifltirilmesi, verimlilik ve kurumsallaflma
Yönetici Özeti
xixAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
konular›nda eksikliklerin giderilmesi gere¤i
bulunmaktad›r. Sermaye yetersizli¤i ve ölçek
ekonomisinden uzak iflletme büyüklükleri
rekabet gücünü azaltan faktörler aras›nda yer
almaktad›r. Sermaye yetersizli¤i nedeniyle
yeni teknolojilere eriflim, teknoloji yat›r›m›,
ARGE yat›r›m›, yeni teknoloji üretim kabiliyeti
gibi faktörlerde önemli eksikler
bulunmaktad›r.
Sektörün rekabet gücünü olumsuz yönde
etkileyen ana faktörler aras›nda ilk s›ralarda
yasal altyap› ve düzenleyici mekanizmalardaki
eksiklikler önemli rol oynamaktad›r. Kay›t d›fl›
ekonominin yaratm›fl oldu¤u haks›z rekabet,
istihdam üzerindeki vergi ve sosyal güvence
paylar›, mesleki standartlardaki eksiklikler, ara
mal› ithalat›ndaki vergi, resim ve harçlar, fikri
mülkiyet haklar›nda uygulama eksiklikleri,
bürokrasi ve giriflimci ortam›n›n yetersizli¤i bu
faktörlerden baz›lar›d›r. Sektörün pazarlama
alan›nda da rekabet gücünü art›rmas›
kaç›n›lmazd›r.
Sektör ihracat konusunda yetkinli¤e sahip
olmas›na karfl›n, rakiplerine göre d›fl pazar
tan›t›m, e-ticaret, markalaflma, servis, da¤›t›m
a¤› ve ülke imaj› aç›s›ndan daha zay›f
konumdad›r. Finansman, sektörün rekabet
gücünü olumsuz yönde etkileyen en önemli
ana faktörlerden bir di¤eridir. Finans
kaynaklar›na eriflim, orta ve uzun vadeli
ihracat kredileri (sat›c› kredisi) eksikli¤i,
iflletmelerin sermaye yetersizli¤i ve son
y›llarda düflüfl e¤ilimine girse de kredi
maliyetlerinin yüksekli¤i sektörün at›l›m›n›
olumsuz yönde etkilemektedir.
‹flletme say›s› ve kurulu kapasite sektörün
güçlü yönlerinden birisidir. Sektör; üretimin
çeflitlili¤i, termine uyum, sat›fl sonras› servis
ve destek hizmetleri ve uluslararas›
standartlara uyum aç›s›ndan ürün ve hizmet
standartlar›nda önemli üstünlüklere sahiptir.
Buna karfl›n sektörün güvenirlilik ve
belgelendirme konular›nda yol almas›
gerekmektedir. ‹flbirli¤i yapma kabiliyeti,
sektörde deneyim ve bilgi birikimiyle yeni
teknolojileri kavrama ve uygulama gücü
rekabet gücünü art›ran di¤er faktörler olarak
görülmektedir.
Sektör baflta AB olmak üzere geliflmifl ülkelere
göre iflgücü maliyeti aç›s›ndan daha avantajl›
konumda olmas›na karfl›n, ayn› ürün
gruplar›nda Çin ve benzeri ülkelere göre bu
üstünlükten söz etmek olas› de¤ildir. Nitelikli
iflgücü bulunabilirli¤i ve iflgücünün niteli¤i ise,
Türk Makine ‹malat Sanayinin rekabet gücünü
art›ran di¤er bir faktördür. Ülkenin demografik
yap›s› göz önüne al›nd›¤›nda, e¤itimin
sektördeki iflgücü ihtiyaçlar›na uygun biçimde
iyilefltirilmesi sonucunda özellikle AB ve di¤er
geliflmifl ülkelere karfl› bu faktörlerin sektör
için rekabet gücünü art›rmada ay›r›c› üstünlük
yaratmas› olas›d›r.
MAK‹NE ‹MALAT SANAY‹ STRATEJ‹LER‹
Ekonomik geliflme sürecinde tüm sektörlere
sa¤lad›¤› girdilerle stratejik öneme sahip olan
Makine ‹malat Sanayinin, orta ve yüksek
teknolojiye dayal› ürünlerle uluslararas› alanda
yüksek rekabet gücüne sahip bir yap›ya
kavuflturulmas› temel amaç olmal›d›r.
Özgün, kaliteli, katma de¤eri yüksek,
uluslararas› pazarlarda bilinen ve aranan
makine ve teçhizat üretimini gerçeklefltirmek,
ülkede istihdam yarat›lmas›na katk›da
bulunmak, h›zla geliflen teknolojilere sahip
olmak ya da gelifltirerek uluslararas› düzeyde
ARGE yapar duruma gelmek, güçlü güvenilir
ekonomik ölçe¤i yakalam›fl makine ve teçhizat
imalatç›s› olmak temel amaç çerçevesindeki
hedefleri oluflturmaktad›r.
Yönetici Özeti
‹stanbul Sanayi Odas›xx
Makine ‹malat Sanayinin belirledi¤i hedeflere
ulaflabilmesi için birçok alanda düzenlemeler
ve iyilefltirmeler yap›lmas› gerekmektedir.
Sektör ihtiyaçlar›na cevap veren insan
kaynaklar›: ‹nsan kayna¤› için teknik
e¤itimin teknolojik (makine park›, teçhizat vb)
ve fiziki altyap›s›n›n gözden geçirilmesi ve
iyilefltirilmesi, e¤itimin sektörde giriflimcili¤i
özendiren bir yap›ya kavuflturulmas›. Akredite
edilmifl teknik dan›flmanl›k ihtiyac› konusunda
ad›mlar›n at›lmas›, mesleki yeterliliklerin
belirlenmesi, sanayi ve orta-yüksek e¤itim
kurumlar› aras›nda iflbirli¤inin gelifltirilmesi.
Rekabetçi finansman olanaklar›: Türk
Eximbank’›n proje kredileri ile tesis, yat›r›m
mal› makine ve teçhizat için en az rakip
ülkelerin sundu¤u flartlarda kredi açmas›,
sermaye ihtiyac›n› karfl›lamaya ve ekonomik
ölçe¤i yakalamaya yard›mc› olacak yabanc›
yat›r›mc›larla ortakl›klar, iflbirli¤i olanaklar›,
birleflmeler gibi uygulamalar›n özendirilmesi.
Giriflimcilerin proje, yat›r›m mal› makine ve
teçhizat al›mlar›nda, rakip ülkelerin Türk
pazar›na yönelik sunduklar› kredi tekliflerine
eflde¤er kredi olanaklar›n›n Türk Makine
‹malat Sanayi için de yarat›lmas›. Mevcut ve
belirlenecek yeni hedef pazarlara yönelik tesis
ve yat›r›m mal› makine teçhizat ihracat›n›n
uygun kredi koflullar›yla desteklenmesi.
Sektöre özgün destekleme politikalar›:
Teflviklerin sektör için bölge ay›r›m›
yap›lmaks›z›n uygulanmas›, ARGE
teflviklerinin basit, kolay, eriflilebilir, yayg›n ve
güvene/beyana dayal› bir yap›ya
kavuflturulmas›, yurt içinde üretilmeyen kritik
öneme sahip ve sektör taraf›ndan girdi olarak
çok fazla miktarda kullan›lan ara mal›
yat›r›mlar›nda yabanc› sermayenin
özendirilmesi. Yurt içi özel ve kamu kesimi
al›mlar›nda Türkiye’de üretilen ürüne yönelik
özendiricilerin uygulanmas›, özgün destek
mekanizmalar›n›n gelifltirilmesi.
Etkin pazarlama ve iletiflim stratejileri:
Hedef ürünlerin ve pazarlar›n belirlenmesi,
ürün odakl› stratejiden müflteri odakl›
stratejiye geçiflin sa¤lanmas›, hedef ülkelerde
makine imalat sanayi ürünlerinin tan›t›m›
yan›nda Türk mal› imaj›n›n gelifltirilmesi,
iyilefltirilmesi. Sektörün baflta AB olmak üzere
rakip ülkelerin çekildi¤i pazarlarda ve
ürünlerde pazar pay›n› geniflletmesi ve
konumunu güçlendirmesi.
Üründe yüksek kalite, müflteriye özgünlük
ve yenilikçilik: Müflterinin özel ihtiyac›na
göre üretim becerisinin gelifltirilmesi, sat›fl ve
sat›fl sonras› servis a¤›n›n gelifltirilmesi,
ürünlere iliflkin garanti belgesi, bak›m
k›lavuzu, kullan›m k›lavuzu vb tüm
doküman›n eksiksiz olarak haz›rlanmas› ve
sunulmas›, endüstriyel tasar›ma ve
yenilikçili¤e özel önem verilmesi ve
gelifltirilmesi.
Kurumlararas› iflbirli¤inin gelifltirilmesi:
Üniversite sanayi aras›nda ARGE, ÜRGE vb
alanlarda iflbirli¤inin gelifltirilmesi, araflt›rma
projelerinin desteklenmesi, düzenleyici
mekanizmalar›n gelifltirilmesinde bürokrasi ile
iflbirli¤inin gelifltirilmesi. ‹flletmeler aras›nda
rekabet öncesi ARGE vb iflbirliklerinin
gelifltirilmesi. Birlikte yapma ve baflarma
kültürünün benimsetilmesi. AB ile uyum
müzakerelerine makine sektörü konusunda
bilgi sahibi uzmanlar›n kat›l›m›n›n sa¤lanmas›,
sektöre girdi sa¤layan baflta elektronik ve
yaz›l›m sektörü olmak üzere tedarikçilerle
iflbirli¤inin gelifltirilmesi ve teflvik edilmesi.
Pazarlama alan›nda iflbirli¤i; da¤›t›m kanal›,
sat›fl ve sat›fl sonras› servis a¤› ortakl›¤›,
tan›t›m, ortak proje gelifltirme ve uygulama
alanlar›nda ortak hareket etme.
Yönetici Özeti
xxiAvrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Sektörde faaliyet gösteren iflletmelerin
verimliliklerinin art›r›lmas›:
Kurumsallaflma çabalar›na a¤›rl›k verilmesi,
birleflme, sat›n alma, iflbirli¤i olanaklar›n›n
de¤erlendirilmesi, yabanc› ortak aray›fllar› ve
iflbirliklerine önem verilmesi, sektörün mevcut
makine park›n›n daha düflük toleranslarda ve
hassas teknolojiye sahip düzeye getirilmesi.
Yabanc› sermayenin sektöre yat›r›m›n›n
özendirilmesi
Adil ve rekabetçi bir ifl ve giriflim ortam›:
Sektörde haks›z rekabete yol açan kay›t
d›fl›l›¤›n önlenmesi, ithalatta kalitesiz ürünlerin
yol açt›¤› haks›z rekabetin önlenmesi,
sektörde akreditasyon ve sertifikasyon
konusunu çözümlemeye dönük çabalara
a¤›rl›k verilmesi, sektörde bilgiye eriflimin
kolaylaflt›r›lmas› ve veri taban›n›n gelifltirilmesi
için çal›flmalar›n yap›lmas›, makine imalat
sanayi envanterinin iyilefltirilmesi.
Yönetici Özeti
‹stanbul Sanayi Odas›xxii
The Machine Manufacturing Industry is in
nature of a sector boasting a strategic
significance in the development process of
countries and that creates a multiplier effect in
economic development by defining the
manufacturing skills of other sectors through
investment, intermediate goods and services it
offers. Economies equipped with a sound
Machine Manufacturing Industry enjoy a
critical competitive power over other
countries in the manufacturing industry.
Capability of manufacturing a product at a
more favourable price and quality demanded
by the market relies upon the transformation
to be driven by the machine manufacturing
industry in the manufacturing technologies. In
other words, the machine manufacturing
industry should consistently explore
innovation and upgrade the technologies for
intermediate and investment goods it offers.
Thus, the machine manufacturing industry
gains a character somehow setting the
efficiency in all sectors.
Like many of the sectors recently, the machine
manufacturing industry is facing a migration.
The breakthrough of Far Eastern countries,
China, India and Brazil in the sector, the
growing labour costs in developed countries
like States and EU, and the environmental
factor lead to the displacement of the origins
of manufacturing. Developed countries
progressively tend to lose competitive edge in
low and medium technological arena and
focus on advanced technologies. Like in all
other sectors, China seizes a major slice out of
the market as far as the products suitable for
bulk manufacturing are concerned. Many
countries, now attended by Turkey, tussle to
seize a share out of the market in low and
medium technology field surrendered by
developed countries.
The Turkish Machine Manufacturing Industry’s
output is recently showing a faster expansion
compared to that of the overall industry and to
the manufacturing industry’s output. The
production indexes demonstrate the weight of
the Machine Manufacturing Industry on the
overall production industry. This finding
clearly manifests that the sector steadily takes
on a driving role in the economical
advancement.
While the share of the Machine Manufacturing
Industry in the overall production industry
grows, the capacity utilization rates by years
fall behind the average capacity utilization
rates of the production industry. This data
reveals the idle capacity issue and inadequate
capital efficiency to some extent. It is
conspicuous that the sector should make a
breakthrough in both domestic and foreign
marketplaces to avail of this potential.
The sector’s share in the overall added value
of the production industry is greater by
around 20% than its share in production. On
the other hand, the machine manufacturing
industry’s share in the production industry
along with factor prices is above 4%. These
data demonstrate that the machine
manufacturing industry’s share in GDP is
EXECUTIVE SUMMARY
xxiiiThe Sector Strategies Development Project of the Professional Committees of the ICI During the Process of Turkey’s Full Accession to the EU - “The Machine Manufacturing Industry”
around 1%. And the Machine Manufacturing
Industry’s share in the Total Gross Fixed
Capital Formation justifies the fact that the
sector is the inevitable impetus for the
economy. In the overall standing of sectoral
shares in Gross Fixed Capital Formation, the
construction sector is ranked first with 48,6%
followed by the Machine Manufacturing
Industry with 18%.
Whilst being ranked high in the production
industry for the volume of employment
created, the Machine Manufacturing Industry
stands among those with high qualified
taskforce share. The slice of wage workers
employed in the machine manufacturing
industry out of the overall production industry
is 4,5% in 2003. The production and added
value indicators per wage workers in the
machine manufacturing industry fall behind
the average of the production industry,
revealing that besides the low capacity
utilization rate, the current composition of the
Machine Manufacturing Industry is among
labour-intensive sectors.
Group no 84 in which the Machine
Manufacturing Industry predominantly is
involved constitutes the group suffering the
most foreign trade deficit after the “Mineral
fuels, minerals oils etc” category no 27. The
foreign trade deficit suffered by the Machine
Manufacturing Industry realized at 11.8 billion
USD in 2008, and 8.3 billion USD in 2009.
The export capacity scoring 2.2 billion USD in
2003 leaped to 7.6 billion USD in 2008 with a
3.6-fold increase. However, in 2009, due to the
impact of the crisis, the sector’s export
dropped to around 5.9 billion USD. Turbines
and turbojets (51%) and machine tools (40%)
were named as the two subsectors seeing the
worst decline in exports.
In the Machine Manufacturing Industry, the
subgroups of “motors” and “machine tools”
welcome the highest investment, followed in
order by the groups of “industrial air-
conditioners and cooling machines”, “pumps
and compressors” and “turbines and
turbojets”. In 2009, “machine tools” seeing a
critical decline in export receded to the fourth
rank whereas “industrial air-conditioners and
cooling machines” suffering a rather less
severe decline in export advanced to the
second rank with “pumps and compressors”
group defending its third rank.
According to the customs tariff number, the
sector’s export within the overall export is
ranked the fifth after the woven garments and
accessories group (ordinal no 61) in 2008,
revealing the sector’s substantial role in
Turkey’s export volume.
The share of the Turkey’s export out of the
Global Machine Manufacturing Industry
export was 0,37% in 2003, mounting to 0,61%
in 2008. The sectors where the Turkey’s
export share out of the global export capacity
was the highest in 2008 are, in order,
“reactors and boilers”, “industrial air-
conditioners and cooling machines”, “leather
processing and manufacturing machines”,
“rolling and casting machines-moulds” and
“motors”.
Scoring 8.9 billion USD in 2003, import
volume reached 15.8 billion USD in 2006 and
19.4 billion USD in 2008 with a growth of 2,2
folds. As in export, import suffered a decline
in 2009 as well, and the sector’s import
realized at around 14.2 billion USD. In import,
the categories “motors”, “pumps and
compressors” and “machine tools” seize the
highest slice. In terms of its share in Turkey’s
Executive Summary
Istanbul Chamber of Industryxxiv
overall import figure in 2008, the sector is
ranked the third after mineral fuels etc
(ordinal no 27) and iron-steel (ordinal no 72)
sectors. Realizing at 24,1% in 2003, the export-
import ratio escalated to 39,3% in 2008 and
40,4% in 2009.
DEVELOPMENTS IN TECHNOLOGY AND
R&D WITHIN THE SECTOR
The Machine Manufacturing Industry is a
sector that, in company with machine,
electronics, software and service sectors,
accounts for the efficiency of good and service
production systems. The sector sets the
functions of all recipient sectors’ products
through the technologies it boasts and
develops, and ensures the implementation of
these functions. For this reason, the sector
should focus on R&D efforts to boost the
competitive power of both itself and the
recipient sectors.
The share of the machine manufacturing
industry within total R&D investments of the
overall production industry is 11,9% in 2007,
placing the sector to the third rank. It is
noteworthy that the sector’s share in the
overall R&D investments of the production
industry is much less than that in production
or added value. However, the rate of Turkey’s
R&D investments to GDP much lags behind
compared to developed countries such as EU,
Japan and USA.
Like in overall R&D investments, Turkey is on
the back row again in terms of the rate of R&D
investments of the machine manufacturing
industry to GDP. While this rate was 0,02% for
Turkey in 2006, Korea was enjoying a 0,1%,
Japan 0,21% and Germany 0,2%.
DEVELOPMENTS IN THE GLOBAL
MACHINE MANUFACTURING INDUSTRY
Turkey exhibits a poor standing in terms of
export specialization index compared to
countries that are or potentially will be its
competitors in the machine manufacturing
industry. However, the export specialization
index constantly evolves. For instance, while
Turkey’s index rate was much behind Taiwan
in 2001, it outdistanced Taiwan in 2006 with
0,73,. In case this favourable wind keeps
blowing, the Turkish machine manufacturing
industry may turn out to be a significant actor
in the international arena. In this period, India
leads the pack of countries swiftly improving
its export specialization index. In 2006, India
outdistanced China in terms of the index rate
and rose to the second rank with 1,23 after
Italy among countries that we picked for this
study for comparison purposes. Another
noteworthy fact is that the export
specialization indexes on the machine
manufacturing industries of recently
distinguished BRIC group comprising Brazil,
Russia, India and China are high.
In terms of the export specialization index
rates for 2006, agricultural tractors group is
ranked the first with 2,72 among sub sectors
followed by the “food, beverage and tobacco
processing machine industry” scoring 2,31.
Comparing to Turkey, this sector is ranked
second after Netherlands. The “leather, textile
and garment industry machines” subsector is
ranked the third, and the “metallurgy
machines” subsector is the fourth.
COMPETITIVE POWER OF THE MACHINE
MANUFACTURING INDUSTRY
Compared to rival countries, the sector suffers
major shortcomings in basic inputs. Costs of
Executive Summary
xxvThe Sector Strategies Development Project of the Professional Committees of the ICI During the Process of Turkey’s Full Accession to the EU - “The Machine Manufacturing Industry”
basic inputs such as energy, raw materials and
semi-finished products adversely impact the
competitive edge. The supportive and
protectionist policies of rivals predominantly
lie behind this adverse condition. Factors on
inputs such as quality of domestic products,
number and quality of suppliers and foreign
dependency of sources hinder the sector’s
competitive edge in international
marketplaces, making it necessary to build a
working and business culture and clear
shortcomings off efficiency and
institutionalization. Undercapitalization and
enterprise sizes far from the scale economy
are among factors that weaken the
competitive power. Due to
undercapitalization, factors such as access to
new technologies, investment in technology,
R&D investments and capability of producing
new technologies suffer major shortcomings.
Among major factors that adversely impact the
sector’s competitive power, shortcomings in
legal infrastructure and regulatory
mechanisms play a key role. Unfair
competition brought about by the
underground economy, taxation and social
security contributions upon employment,
defects in professional standards, taxes, duties
and imposts on the import of intermediate
goods, practical defects in intellectual
property rights, bureaucracy and poor
entrepreneurial environment represent some
of these factors. It is an inevitable requirement
that the sector should also boost its
competitive edge in the marketing field.
Though the sector has the competence in
export, it is still in the back compared to its
rivals in terms of foreign market promotions,
e-business, branding, service, distribution
network and country image. Finance is
another major factor that hits the sector’s
competitive edge. Access to financial sources,
lack of medium and long-term export credits
(supplier’s credit), undercapitalization and
high credit costs though showing a decrease
recently, curb the sector’s leap forward.
Number of enterprises and installed capacity
are one of the strengths of the sector. The
sector has major strengths in product and
service standards in terms of diversified
production, loyalty to deadlines, aftersales
service and support and compliance with
international standards. On the other hand,
there is more the sector should cover for
reliability and certification issues. The ability
to build cooperation, the competence in
comprehending and implementing new
technologies across experience and
knowledge background are other factors that
boost the competitive edge.
Though the sector is in a more advantageous
situation compared to other developed
countries, mainly EU, in terms of labour costs,
this advantage is clearly lost to China and
similar countries as far as the same product
groups are concerned. Availability of qualified
taskforce and quality of labour is another
factor that adds to the competitive power of
the Turkish Machine Manufacturing Industry.
Considering the demographical structure of
the country, we can talk about an extra
distinguished superiority on the part of the
sector boosting the competitive edge against
EU and other developed countries once
formal education is properly tailored to meet
labour demands in the sector.
STRATEGIES IN THE MACHINE
MANUFACTURING INDUSTRY
In the period of economic development, the
major goal should be to bring the machine
Executive Summary
Istanbul Chamber of Industryxxvi
manufacturing industry, which is of strategic
significance for the inputs it provides to all
sectors, to a structure promising high
competitive power in international scale
through products based on medium and high
technology.
Manufacturing specific, high-quality machines
and equipment with high added value that are
highly renown and sought in international
marketplaces, contributing to the creation of
employment opportunities in the country,
hosting or developing rapidly-evolving
technologies to build a R&D level at
international scale, being a sound and reliable
machine and equipment manufacturer
keeping up with the economical scale
constitute the targets across the key objective.
Many of the fields require arrangements and
improvements for the machine manufacturing
industry to attain its defined targets.
Human resources responsive to sector’s
needs: Reviewing and improving the
technologic and physical structure of technical
education for the human resource, bringing
education to a level encouraging
entrepreneurship in the sector, taking actions
towards the need to accredited technical
consultancy, identifying professional
competences, fostering collaboration between
industrial and secondary-high educational
institutions.
Competitive financial facilities: Extension
of project credits by Turkish Eximbank at
conditions prevailing in competitor countries
as a minimum to develop facilities, input
machines and equipment, encouraging
practices such as partnerships with foreign
investors, collaborations and mergers that
would facilitate to meeting the capital need
and keeping up with the economic scale,
creating credit facilities for the Turkish
machine manufacturing industry equivalent to
credits made available by rival countries to
entrepreneurs in the Turkish market in their
project, investment good, machine and
equipment purchases, supporting the import
of input installations, machines and
equipment towards existing and new
marketplaces to be addressed through
favourable credit conditions.
Sector-specific support policies:
Implementing incentives without regional
discrimination, bringing R&D incentives to a
simple, smooth, accessible, common, fiduciary
and statement-based structure, encouraging
foreign capital in intermediate goods of critical
importance that are not locally produced but
highly employed as input by the sector,
launching incentives favouring Turkish-origin
products in private and public procurements
in the country, building up specific support
mechanisms.
Effective marketing and communication
strategies: Addressing target products and
markets, ensuring the switch from product-
based strategy to a customer-oriented strategy,
promoting the machine manufacturing
industry’s products in target countries as well
as building and improving the image of
Turkish-made product, expanding the market
share and reinforcing the standing towards
products and marketplaces where rival
countries, primarily EU have relinquished.
High quality, customized and innovated
products: Building the ability to produce
customized products, developing the sales
and aftersales service network, issuing and
submitting fully all documentation for
products such as warranty certificates,
maintenance manuals, instruction manuals etc,
Executive Summary
xxviiThe Sector Strategies Development Project of the Professional Committees of the ICI During the Process of Turkey’s Full Accession to the EU - “The Machine Manufacturing Industry”
attaching specific important to and developing
industrial design and innovation.
Fostering cooperation between
institutions: Fostering collaboration between
universities and industry on R&D, P&D and
similar processes, supporting research
projects, fostering cooperation with
bureaucracy in developing regulatory
mechanisms, developing pre-competition
R&D and similar collaborations between
enterprises, building the culture of collective
action and achievement, ensuring the
involvement of machine sector exports in
harmony negotiations with EU, fostering
cooperation with suppliers, primarily engaged
primarily in the electronics and software
sector that provide input to the sector,
cooperation in marketing, partnership in
distribution channels, sales and aftersales
service network, acting collectively in the field
of promotion, project development and
implementation.
Boosting the productivity of enterprises
engaged in the sector: Focussing on efforts
for institutionalization, availing of the
possibilities of merger, procurement and
cooperation, focussing on building foreign
partnerships and cooperation, bringing the
current equipment pool of the sector to a level
combined with sensitive technology and more
stringent tolerances, encouraging foreign
capital to invest in the sector.
Fair and competitive business and
entrepreneurial environment: Preventing
underground economy that gives rise to unfair
competition in the sector, preventing unfair
competition in the sector caused by poor-
quality products in import, focussing on
efforts for resolving the accreditation and
certification issues in the sector, launching
initiatives for improving accessibility to
information and reclaiming the sectoral
database, improving the machine
manufacturing industry’s inventory.
Executive Summary
Istanbul Chamber of Industryxxviii
Makine ‹malat Sanayi ülkelerin geliflme
sürecinde stratejik öneme sahip yat›r›m ve ara
mal› üreten bir sektör niteli¤indedir. ‹malat
sanayi içinde Makine ‹malat Sanayinin pay›,
baflta ileri sanayi ülkeleri olmak üzere
geliflmekte olan ülkelerde giderek artmaktad›r.
Makine ‹malat Sanayisi güçlü olan ekonomiler
imalat sanayinde di¤er ülkelere göre önemli
rekabet üstünlü¤ü sa¤lamaktad›r. Makine
‹malat Sanayi tüm di¤er sektörlere girdi
sa¤layan ve bu sektörlerin üretim becerilerini
do¤rudan etkileyen bir sektördür. Bu nedenle
Makine ‹malat Sanayi di¤er sektörlere
sundu¤u mal ve hizmetlerle ekonomik
geliflmede çarpan etkisi yaratan, özel öneme
sahip sektörler aras›nda yer almaktad›r.
Uluslararas› s›n›fland›rmalarda farkl› kodlarla
tan›mlansa da genel olarak yat›r›m ve ara mal›
niteli¤ine sahip makine ve teçhizat›
kapsamaktad›r. Bu çal›flmada Makine ‹malat
Sanayi için üretim ve katma de¤er gibi
göstergelerde, TÜ‹K’in istatistiklerinde
kullan›lan NACE 1’deki 29 kodlu grup temel
al›nm›flt›r. Bu sektör NACE 1 sonras›
gelifltirilen NACE Rev 2’de baz› farkl›l›klarla 28
kodlu ürünlerden oluflmaktad›r.
NACE 1 grupland›rmas›nda, Makine ve
teçhizat imalat› Nace Kodu: DK ve baflka
yerde s›n›fland›r›lmam›fl makine ve teçhizat
imalat› Nace Kodu: DK29 olarak yer
almaktad›r. Ancak ayn› grupta 296; Silah ve
Mühimmat ‹malat› ve 297;Baflka Yerde
S›n›fland›r›lmam›fl Ev Aletleri ‹malat› da
bulunmaktad›r. Söz konusu alt gruplar
çal›flmam›zda kapsam d›fl› b›rak›lm›flt›r. Bu
çal›flmada Makine ve Teçhizat ‹malat› Sanayi
kapsam›na al›nan gruplar NACE1 e göre
afla¤›da s›ralanm›flt›r.
� Mekanik güç üretimi ve kullan›m›na
yönelik makine (Uçak, motorlu tafl›t ve
motosiklet motorlar› hariç) Nace Kodu:
DK29.1
� Genel amaçl› di¤er makinelerin imalat›
Nace Kodu: DK29.2
� Tar›m ve ormanc›l›k makineleri imalat›
Nace Kodu: DK29.3
� Tak›m tezgâhlar› imalat› Nace Kodu:
DK29.4
� Di¤er özel amaçl› makinelerin imalat› Nace
Kodu: DK29.5
D›fl ticaret ile ilgili analizlerde ise uluslararas›
karfl›laflt›rmalar› da yapabilmek amac›yla
Gümrük Tarife ‹statistik Pozisyonu (GT‹P)
s›n›fland›rmas›ndan yararlan›lm›flt›r. GT‹P 84
fas›lda yer alan alt bafll›klar içinde çal›flmada
kapsama al›nan ürünlere iliflkin istatistikler
gruplanarak kullan›lm›flt›r. Gruplamaya iliflkin
GT‹P numaralar› Ek-1 de verilmifltir.
SEKTÖRÜN TANIMIVE KAPSAMI
1Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
1.
‹stanbul Sanayi Odas›2
Üretimin niceli¤i sektörün ülke ekonomisi
içindeki yerini ortaya koyan önemli
göstergelerden birisidir. Türk makine ve
teçhizat imalat› üretimi son y›llarda toplam
sanayi ve imalat sanayi üretimine göre daha
h›zl› artmaktad›r. 2005=100 olarak TÜ‹K’in
yay›nlad›¤› üretim endeksi bu geliflmeyi aç›kça
göstermektedir. Üretim endeksi y›ll›k ortalama
olarak, 2006 y›l›nda toplam sanayi için 107,8
ve imalat sanayi için 107,7 olurken makine ve
teçhizat imalat› için 113,8 gibi yüksek
düzeylerde gerçekleflmifltir. 2007 y›l›nda da
makine sanayi üretim endeksindeki h›zl›
geliflme devam etmifl ve endeks de¤eri 120,9
düzeyine eriflmifltir. Bu de¤er, toplam sanayi
ve imalat sanayi endeks de¤erlerinin
üzerindedir. 2008 y›l›nda son çeyrekte önemli
ölçüde hissedilmeye bafllayan küresel krizin
de etkisiyle sanayi üretim endeksi 114,3’e ve
imalat sanayi üretim endeksi 112,7’ye
gerilemifltir. Makine sanayi üretim endeksi ise
115,0 olarak gerçekleflmifltir. Üretimde görülen
daralmaya ba¤l› olarak 2009 y›l›nda da endeks
de¤erlerinde h›zl› düflüfl yaflanm›flt›r. 2009 y›l›
ortalama üretim endeks de¤erleri sanayi için
103,2 olurken, imalat sanayi için 100,4
düzeylerinde kalm›fl ve makine imalat sanayi
için ise 103,1 olmufltur. Üretim endeks
de¤erleri, söz konusu dönem içinde makine
imalat sanayinin imalat sanayi içindeki
a¤›rl›¤›n› artt›rd›¤›n› göstermektedir. Bu bulgu
sektörün ekonomik geliflmede giderek itici
güç oldu¤unu aç›kça ortaya koymaktad›r.
Sektörün üretim de¤erleri, yaratt›¤› katma
de¤erler, istihdam› vb di¤er göstergeler de bu
yarg›y› pekifltirmektedir.
SEKTÖRÜN GEL‹fi‹M‹ veTEMEL GÖSTERGELER‹
3Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
2.2.1. Makine ‹malat Sanayi Üretimi
GGrraaffiikk 11.. SSaannaayyii üürreettiimm eennddeekkssii yy››llll››kk oorrttaallaammaa ((22000055==110000))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK aayyll››kk ssaannaayyii üürreettiimm eennddeekkssii..
Toplam Sanayi
Endeks
‹malat Makine ‹malat Sanayi
Makine ‹malat Sanayinin gerek üretim gerekse
katma de¤er aç›s›ndan imalat sanayi ve ülke
ekonomisi içindeki önemi giderek artmaktad›r.
‹malat Sanayi üretimi 2003 y›l›nda 2003 y›l›
fiyatlar›yla 224,286 milyon TL düzeyinden
istikrarl› bir biçimde artarak 2006 y›l›nda
284,886 milyon TL düzeyine ç›km›flt›r. Ayn›
dönemde Makine ‹malat Sanayi üretimi ise
6,252 milyon TL düzeyinden 10,075 milyon
TL’ye eriflmifltir. Dönem içinde üretimde
sa¤lanan büyüme imalat sanayi
ortalamas›ndan daha yüksektir. Bu geliflme
sonucu toplam imalat sanayi üretimi içinde
2003 y›l›nda %2,79 olan Makine ‹malat
sanayinin pay›, önemli ölçüde artarak 2006
y›l›nda %3,54 düzeyine eriflmifltir.
2006 sonras› için TÜ‹K istatistiklerinde
sektörlerin üretimine iliflkin veriler henüz
yay›mlanmam›flt›r. 2010 y›l› Ocak ay›nda
yay›nlanan 2007 verileri ise alt sektörleri
kapsamamaktad›r. Bu nedenle 2007 ve 2008
üretim de¤erleri ÜFE ve Üretim Endeksinden
yararlan›larak tahmin edilmifltir. ‹malat sanayi
ve Makine ve teçhizat imalat› üretim endeksi
ile ÜFE kullan›larak yap›lan hesaplamalar
sektörün imalat sanayi içindeki pay›n›n 2007
ve 2008 y›llar›nda da yaklafl›k ayn› düzeylerde
kald›¤›n› göstermektedir. Ancak, yap›lan
hesaplamalar 2008 y›l›nda önemli ölçüde
etkisini gösteren krizin sektörü olumsuz
yönde etkiledi¤ini ortaya koymaktad›r.
Hesaplamalar sektörün üretiminin toplam
imalat sanayi içindeki pay›n›n az da olsa
geriledi¤ini ve %3,41 düzeyinde
gerçekleflti¤ini göstermektedir. Ara ve yat›r›m
mal› üreten sektörün di¤er sektörlere göre
krizden daha fazla etkilenmesi do¤ald›r.
Makine ‹malat Sanayi üretiminin alt sektörlere
göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda ise Genel Amaçl›
Di¤er Makinelerin ilk s›ray› ald›¤›, ikinci s›rada
Di¤er Özel Amaçl› Makinelerin ve üçüncü
s›rada ise Mekanik Güç Üretimine Yönelik
Makinelerin geldi¤i görülmektedir. Üretim
aç›s›ndan son s›rada yer almas›na karfl›n
Tak›m Tezgâhlar› üretimi 2003’e göre yaklafl›k
%88 artarak 2003 fiyatlar› ile 2006 y›l›nda 879
milyon TL’ye ulaflm›flt›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›4
GGrraaffiikk 22.. ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii vvee MMaakkiinnaa ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ÜÜrreettiimmii ((22000033==110000)) ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç ))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, CCaarrii ffiiyyaattllaarrllaa üürreettiimm ddee¤¤eerrii ÜÜFFEE 22000033==110000 ggöörree ssaabbiitt ffiiyyaattllaarraa ççeevvrriillmmiiflflttiirr.. ((** 22000077 vvee 22000088 ddee¤¤eerrlleerrii 22000055==110000 üürreettiimm eennddeekkssii kkuullllaann››llaarraakk hheessaappllaannmm››flfltt››rr..))
‹malat Sanayi Makine ‹malat Sanayi
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
5Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 33.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii üürreettiimmiinniinn aalltt sseekkttöörrlleerree ddaa¤¤››ll››mm›› ((22000033==110000))((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç ))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, CCaarrii ffiiyyaattllaarrllaa üürreettiimm ddee¤¤eerrii..
Makine imalat sanayinin imalat sanayi üretimi
içindeki pay› artm›flt›r. Buna karfl›n, y›llara göre
kapasite kullan›m oranlar› ise imalat sanayi
ortalama kapasite kullan›m oranlar›n›n alt›nda
kalm›flt›r. Makine imalat sanayi kapasite
kullan›m oran› 2005 y›l›nda %76,3 düzeyinden
2006 y›l›nda %78,5 düzeyine ç›km›flt›r. Ayn›
dönemde imalat sanayi ortalama kapasite
kullan›m oran› da az da olsa artm›flt›r. 2007
y›l›nda ise imalat sanayi kapasite kullan›m
oran› 2006 y›l›na göre artarken, makine imalat
sanayinde ise düflerek %77,1 düzeyine ve daha
sonra 2008 y›l›nda krizin de etkisiyle %73,3’a
gerilemifltir. 2009 y›l›nda ise gerek imalat
sanayi gerekse makine imalat sanayi kapasite
kullan›m oranlar›, son befl y›l›n en düflük
düzeyine inmifltir. 2009 y›l›nda ‹malat sanayi
kapasite kullan›m oran› %68,9 düzeyinde
kal›rken makine imalat sanayi kapasite
kullan›m oran› ancak %67,3 olmufltur.
Bu veriler makine imalat sanayinin at›l
kapasite sorununu ve bir ölçüde sermaye
verimlili¤inin yetersizli¤ini ortaya
koymaktad›r. Sektördeki iflletmelerin
ço¤unlu¤unun mikro, küçük ve orta ölçekli
iflletme niteli¤inde olmas› yan›nda, sektörün
özelli¤i nedeniyle imalat için asgari makine
teçhizata sahip olma gere¤i at›l kapasitenin
oluflumunun temel nedenidir. Sektörün
ekonomik kalk›nmada ayr›cal›kl› bir özelli¤e
sahip oldu¤u düflünüldü¤ünde, ülke
ekonomisinin geliflimine çarpan etkisi
yapabilecek bir potansiyele sahip oldu¤u da
ortaya ç›kmaktad›r. Ancak bu potansiyelin
kullan›labilmesi için sektörün gerek iç,
gerekse d›fl pazarlarda at›l›m yapma gere¤i
aç›kt›r. Ayr›ca iflletmeler aras›nda iflbirli¤inin,
birleflmelerin, yabanc› ortakl›klar›n vb
yaklafl›mlar›n süreci h›zland›rmak için gerekli
oldu¤u unutulmamal›d›r.
2.2. Makine ‹malat Sanayi Kapasite Kullan›m Oranlar›
Sektörün katma de¤eri 2003 ile 2006 y›llar›
aras›nda %25,5 artarak 1,903 milyon TL’den
2,388 milyon TL düzeyine eriflmifltir. Ayn›
dönemde imalat sanayi katma de¤eri ise
istikrars›z bir e¤ilim göstermifltir. Sektörün
katma de¤er art›fl oran›n›n, toplam imalat
sanayi katma de¤er art›fl oran›ndan çok daha
yüksek olmas› ekonomi içindeki önemini
art›rm›flt›r. Sektör sa¤lad›¤› bu geliflme sonras›
faktör fiyatlar›yla katma de¤er aç›s›ndan imalat
sanayi içindeki pay›n›, 2003 y›l›nda %3,38’den
2006 y›l›nda %4,25’e ç›karm›flt›r. Yap›lan
tahminler sektörün faktör fiyatlar› ile imalat
sanayi katma de¤eri içindeki pay›n›n 2007
y›l›nda %4,23 düzeyinden, 2008 y›l›nda krizin
etkisiyle %4,10 düzeyine geriledi¤ini
göstermektedir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›6
GGrraaffiikk 44.. ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii vvee MMaakkiinnaa ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii yy››llll››kk oorrttaallaammaa kkaappaassiittee kkuullllaann››mm oorraannllaarr››KKaayynnaakk:: TTUU‹‹KK;; TTüürrkkiiyyee ‹‹ssttaattiissttiikk YY››llll››¤¤››,, 22000088..
2.3. Makine ‹malat Sanayi Katma De¤eri
GGrraaffiikk 55.. ‹‹mmaallaatt ssaannaayyii vvee MMaakkiinnaa ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ffaakkttöörr ffiiyyaattllaarr››yyllaa kkaattmmaa ddee¤¤eerrii ((22000033==110000))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ccaarrii ffiiyyaattllaarrllaa kkaattmmaa ddee¤¤eerrii ÜÜFFEE 22000033==110000 ggöörree ssaabbiitt ffiiyyaattllaarraa ççeevvrriillmmiiflflttiirr..((** 22000077 vvee 22000088 ddee¤¤eerrlleerrii 22000055==110000 üürreettiimm eennddeekkssii kkuullllaann››llaarraakk hheessaappllaannmm››flfltt››rr..))
‹malat Sanayi Makine ‹malat Sanayi
‹malat Sanayi Makine ‹malat Sanayi
Makine imalat sanayi, ‹malat sanayi içinde
katma de¤eri yüksek sektörler aras›nda yer
almaktad›r. Bu özelli¤i nedeniyle ekonomik
kalk›nmada ve ülkelerin geliflme sürecinde
öncü rol oynayan sektörlerden birisidir.
Sektörün toplam imalat sanayi katma de¤eri
içindeki pay›, üretim içindeki pay›ndan
yaklafl›k %20 daha yüksektir. Bu bulgu
sektörün katma de¤er, k›saca ekonomik
büyümeye katk› aç›s›ndan di¤er birçok imalat
sanayi sektörüne göre öne ç›kt›¤›n›
göstermektedir.
Makine ‹malat Sanayinde Di¤er Özel Amaçl›
Makineler üretimde ikinci s›rada olmas›na
karfl›n, yarat›lan toplam katma de¤er aç›s›ndan
ilk s›rada yer almaktad›r. Sektörün yaratt›¤›
katma de¤er içinde Genel Amaçl› Di¤er
Makineler ikinci, Mekanik Güç Üretimine
Yönelik Makineler ise üçüncü s›ray›
almaktad›r. Tar›m Ormanc›l›k Makineleri ve
Tak›m Tezgâhlar› yarat›lan katma de¤er
içindeki pay aç›s›ndan dördüncü ve beflinci
s›rada gelmektedir. Tak›m Tezgâhlar› alt
sektörünün katma de¤eri 2003 y›l›na göre
2007 y›l›na kadar %56 düzeyinde artm›flt›r. Bu
aç›dan sektör ilk s›rada yer alm›flt›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
7Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 66.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii üürreettiimmiinniinn vvee kkaattmmaa ddee¤¤eerriinniinn ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ÜÜrreettiimmii iiççiinnddeekkii ppaayy›› ((22000033==110000)) ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç ))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ccaarrii ffiiyyaattllaarrllaa kkaattmmaa ddee¤¤eerrii ÜÜFFEE 22000033==110000 ggöörree ssaabbiitt ffiiyyaattllaarraa ççeevvrriillmmiiflflttiirr..((** 22000077 vvee 22000088 ddee¤¤eerrlleerrii 22000055==110000 üürreettiimm eennddeekkssii kkuullllaann››llaarraakk hheessaappllaannmm››flfltt››rr..))
5.00
3.00
1.00
2.00
4.00
0.00
Üretim içindeki pay Katma de¤er içindeki pay
Makine imalat sanayinin faktör maliyetleriyle
imalat sanayi içindeki pay› %4’ler seviyesinde
iken, GSY‹H’ daki pay› yaklafl›k olarak %1’ler
düzeylerindedir.
2003/2004 ve 2005/2006 y›llar› ortalamalar›
olarak Makine ‹malat Sanayinin toplam ‹malat
Sanayi katma de¤eri içindeki paylar›
karfl›laflt›r›ld›¤›nda, sektörün yakalad›¤› ivme
aç›kça ortaya ç›kmaktad›r. Nace 1’de ‹malat
Sanayinde iki basamakl› s›n›fland›rmada 22
sektör yer almaktad›r. Baflka yerde
s›n›fland›r›lmam›fl makine ve teçhizat imalat›
(29) çal›flmada tan›mland›¤› gibi iki alt grup
olarak ele al›nd›¤›nda imalat sanayinde 23
sektör grubu oluflmaktad›r. Bu durumda
sektör bafl›na ortalama katma de¤er pay› %4,3
olmaktad›r.
Çal›flma kapsam›nda tan›mlanan Makine
‹malat Sanayi, 2003/2004 ve 2005/2006 y›l›
ortalamalar›na göre imalat sanayi katma de¤eri
içindeki pay› aç›s›ndan onuncu s›rada yer
alm›flt›r. Ancak 2003/2004 y›l› ortalamas› %3,5
düzeyindeyken bu pay, %20 artarak
2005/2006 y›l›nda %4,2’ye yükselmifltir. K›saca
Makine ‹malat Sanayinin ekonomi içindeki
a¤›rl›¤› giderek artm›flt›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›8
GGrraaffiikk 77.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ffaakkttöörr mmaalliiyyeettlleerriiyyllee kkaattmmaa ddee¤¤eerriinniinn aalltt sseekkttöörrlleerree ddaa¤¤››ll››mm›› ((22000033==110000)) ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç ))KKaayynnaakk:: TTUU‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ccaarrii ffiiyyaattllaarrllaa kkaattmmaa ddee¤¤eerr..
2.4. ‹malat Sanayi Katma De¤erinde Makine ‹malat Sanayinin Yeri
Makine ‹malat Sanayinin 2005 ile 2006
y›llar›nda ‹malat sanayi katma de¤eri içindeki
paylar›, sektörün yapt›¤› at›l›m› ve
ekonomideki yerini aç›kça ortaya
koymaktad›r. Sektör 2005 y›l›nda toplam
imalat sanayi katma de¤erinden %4,07 pay
al›rken bu pay bir y›lda yaklafl›k %5 oran›nda
artarak 2006 y›l›nda %4,25’e eriflmifltir. Sektör
imalat sanayindeki 23 sektör içinde yarat›lan
katma de¤er aç›s›ndan 2005 y›l›nda 11. s›radan
2006 y›l›nda 10. s›raya ç›km›flt›r. Tüm bu
geliflmeler sektörün imalat sanayi içinde
önemini giderek art›rd›¤›n› ve ekonomik
büyümede itici rol üstlenen sektörler aras›nda
yer ald›¤›n› göstermektedir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
9Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 88.. SSeekkttöörrlleerriinn ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii kkaattmmaa ddee¤¤eerriinnddeekkii ppaayy››KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ccaarrii ffiiyyaattllaarrllaa kkaattmmaa ddee¤¤eerr..
2005-2006
0,140
0,120
0,100
0,080
0,060
0,040
0,020
0,0000,000 0,020 0,040 0,060 0,080 0,100 0,120 0,120
%
%
g›da
otomotiv
ana metal
giyimkimya
metal d›fl›
plastik/kauçuk
mobilya/bys
tütünradyo tv
metal eflya
savunma vb
elek. mak.petrol
bas›mka¤›t
makine
tekstil
makine/savunma
di¤er ulafl›ma¤aç
deri
bürot›bbi alet
Sektörlerin ekonomik büyümedeki katk›s›n›
ortaya koyan bir di¤er gösterge, üretim içinde
yarat›lan katma de¤erin pay›d›r. Bu oran
sektörün katma de¤er yaratma gücünü
göstermektedir. Makine ‹malat Sanayinin 2005
y›l›nda yaratt›¤› katma de¤erin sektör
üretimine oran› %22,57 olmufltur. Bu oran
aç›s›ndan sektör, 2005 y›l›nda imalat sanayi
sektörleri aras›nda sekizinci s›rada yer alm›flt›r.
Ayn› oran 2006 y›l›nda 2005 y›l›na göre %5
artarak %23,7 düzeyine ç›km›flt›r. Sektör,
üretimde katma de¤er oran› aç›s›ndan 2006
y›l›nda ise alt›nc› s›raya yükselmifltir. K›saca,
sektörün üretti¤i her birimde faktör fiyatlar› ile
katma de¤er oran› artm›flt›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›10
2.5. Üretimde Katma De¤erin Pay›
GGrraaffiikk 99.. SSeekkttöörrlleerriinn iimmaallaatt ssaannaayyii ffaakkttöörr mmaalliiyyeettlleerriiyyllee kkaattmmaa ddee¤¤eerrii iiççiinnddeekkii ppaayy››KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ccaarrii ffiiyyaattllaarrllaa kkaattmmaa ddee¤¤eerr..
%
Ekonomik geliflmeyi sa¤lamaya yönelik
kaynaklar›n kullan›m›nda önemli bir gösterge
niteli¤inde olan bu oran aç›s›ndan Makine
‹malat Sanayinin, öncelikle desteklenmesi
gereken sektörler aras›nda yer ald›¤› ortaya
ç›kmaktad›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
11Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 1100.. SSeekkttöörrlleerree ggöörree üürreettiimmddee ffaakkttöörr mmaalliiyyeettiiyyllee kkaattmmaa ddee¤¤eerriinn ppaayy››KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ccaarrii ffiiyyaattllaarrllaa üürreettiimm vvee kkaattmmaa ddee¤¤eerr..
%
Girdi-Ç›kt› tablolar› düzenli olarak
yay›mlanmamaktad›r. TÜ‹K taraf›ndan
haz›rlanan bu tablolar›n en yenisi 2008 y›l›nda
yay›mlanm›fl ve 2002 y›l›na aittir. Girdi-Ç›kt›
tablolar›n›n genel olarak k›sa sürede çok
önemli de¤iflim göstermemesi nedeniyle, 2002
y›l› tablosunun günümüzü de önemli ölçüde
yans›tt›¤›n› söylemek olas›d›r.
Makine ‹malat Sanayi ç›kt›lar›n›n kullan›m
yerlerine göre da¤›l›m›, sektörün gayrisafi
sermaye oluflumunda önemli yeri oldu¤unu
ortaya koymaktad›r. Sektör ç›kt›lar›n›n
kullan›m yerlerinin %27,23’ünün ara mal›,
%12,21’inin nihai tüketim, %11,70’inin ihracat
ve %48,86’s›n›n ise gayrisafi sermaye
oluflumunda oldu¤u görülmektedir.
Makine ‹malat Sanayi ç›kt›lar›n›n kullan›m›nda
ithalat önemli bir a¤›rl›¤a sahiptir. Girdi-Ç›kt›
tablosu sektör ç›kt›lar›na olan talebin önemli
bir bölümünün ithalatla karfl›land›¤›n›
göstermektedir. Sektör yerli ç›kt›larla bu talebi
karfl›lamas› durumunda ülke ekonomisine
önemli kazan›mlar sa¤layacakt›r. Gayrisafi
sermaye oluflumunda yerli ç›kt›lar›n pay›
%36,3 olurken ithalat›n pay› ise %63,7
düzeyindedir. K›saca gayrisafi sabit sermaye
ve stok de¤iflimlerinden oluflan bu kullan›m
yerinde ithalat, yerli ç›kt›n›n yaklafl›k 1.8
kat›d›r. Toplam aramal› kullan›m›nda ise yerli
ç›kt› kullan›m oran› gayrisafi sermaye
oluflumundaki durumdan daha iyidir. Ara mal›
olarak kullan›lan sektör ç›kt›lar›n›n yaklafl›k
%37,4’ü ithalat yoluyla karfl›lan›rken %62,6’s›
ise yerlidir. Bu bulgular, sektör ç›kt›lar›n›n
büyük bölümünün tüm di¤er sektörler için
yat›r›m mal› özelli¤ini tafl›d›¤›n› ve bu nedenle
sektörlerin üretim kabiliyetini belirledi¤ini
göstermektedir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›12
2.6. Makine ‹malat Sanayi Ç›kt›lar› Kullan›m Yerleri
GGrraaffiikk 1111.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii çç››kktt››llaarr››nn››nn kkuullllaann››mm yyeerrlleerrii ((NNaaccee 2299)) tteemmeell ffiiyyaattllaarrllaa 22000022KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK,, TTüürrkkiiyyee EEkkoonnoommiissiinniinn AArrzz -- KKuullllaann››mm vvee GGiirrddii -- ÇÇ››kktt›› TTaabblloollaarr›› ((22000022))
7,000,000
Milyar TL
6,000,000
5,000,000
4,000,000
3,000,000
2,000,000
1,000,000
Toplam Aramal›
‹thalat Kullan›m Yerli Kullan›m
Nihai Tüketim ‹hracat Gayrisafi SermayeOluflumu
0
Sektörlerin girdi-ç›kt› iliflkileri birbirlerine
ba¤›ml›l›klar›n› ortaya koymaktad›r. Makine
‹malat Sanayi daha çok yat›r›m mal›
üretmesine karfl›n, ara mal›nda da imalat
sanayi sektörleri ile s›k› iliflki içindedir.
Makine ‹malat Sanayi ara mal› olarak ‹malat
Sanayinden kulland›¤› girdilerin %44,05’ini
Ana Metal Sanayinden karfl›lamaktad›r. Bu
bulgu, Makine ‹malat Sanayinin ara mal›
ihtiyaçlar›nda Ana Metal Sanayine çok önemli
ölçüde ba¤›ml› oldu¤unu ortaya koymaktad›r.
Sektör ara mal› girdi ihtiyac›n›n %24,87’sini ise
kendi sektöründen karfl›lamaktad›r. Kimyasal
Madde ve Ürünleri %5,30 ile sektörün girdi
sa¤lad›¤› imalat sanayi sektörleri içinde
üçüncü s›ray› almaktad›r. Makine ‹malat
Sanayi imalat sanayinden sa¤lad›¤› girdilerinin
%5,06’s›n› elektrikli makine ve cihazlar,
%4,24’ünü metal eflya sanayi, %3,67’sini ise
plastik ve kauçuk sektöründen sa¤lamaktad›r.
Bu sektörler d›fl›nda kalan imalat sanayi
sektörlerinden kulland›¤› girdilerin toplam
içindeki pay› ise %12,82 olmaktad›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
13Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
2.7. Ara Mal› Kullan›m›nda Makine ‹malat Sanayi ve ‹malat Sanayi ‹liflkileri
GGrraaffiikk 1122.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii çç››kktt››llaarr››nn››nn kkuullllaann››mm yyeerrlleerriinnee ggöörree ddaa¤¤››ll››mm›› ((NNaaccee 2299))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK,, TTüürrkkiiyyee EEkkoonnoommiissiinniinn AArrzz -- KKuullllaann››mm vvee GGiirrddii -- ÇÇ››kktt›› TTaabblloollaarr›› ((22000022))
35
30
25
20
15
10
5
Toplam Aramal› Nihai Tüketim ‹hracat Gayrisafi SermayeOluflumu
0
%
‹thalat Kullan›m Yerli Kullan›m
‹malat Sanayinin, Makine ‹malat Sanayinden
toplam ara mal› kullan›m›n›n da¤›l›m›na
bak›ld›¤›nda ise ilginç bir bulgu ortaya
ç›kmaktad›r. Makine ‹malat Sanayi %44,04 ile
ilk s›rada yer almaktad›r. ‹malat sanayinin
sektörden kulland›¤› ara mal›n›n neredeyse
yar›s›n›n yine sektörün kendisi taraf›ndan
kullan›ld›¤› ortaya ç›kmaktad›r. Ana Metal
Sanayi %7 ile sektörden ara mal› kullan›m›nda
ikinci s›rada, Metalik Olmayan di¤er Mineral
Ürünler %6,45 ile üçüncü s›rada gelmektedir.
Bu sektörleri s›ras›yla Tekstil Ürünleri (%6,19),
G›da Ürünleri ‹çecek (%5,54) ve Metal Eflya
Sanayi (%5,51) izlemektedir. Sektörden imalat
sanayinin toplam ara mal› kullan›m› içinde bu
sektörler d›fl›nda kalanlar›n pay› ise, toplamda
ancak %25,27 olmaktad›r.
Veriler, ara mal› kullan›mlar› aç›s›ndan Makine
‹malat Sanayi ve ‹malat Sanayi iliflkilerinin
gayrisafi sermaye oluflumuna göre s›n›rl›
düzeyde kald›¤›n› göstermektedir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›14
GGrraaffiikk 1133.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyiiiinniinn iimmaallaatt ssaannaayyiinnddeenn aarraa mmaall›› kkuullllaann››mm›› ((sseekkttöörrlleerriinn ppaayyllaarr›› %%))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK,, TTüürrkkiiyyee EEkkoonnoommiissiinniinn AArrzz -- KKuullllaann››mm vvee GGiirrddii -- ÇÇ››kktt›› TTaabblloollaarr›› ((22000022))
%
Makine ‹malat Sanayinin Toplam Gayri Safi
Sabit Sermaye oluflumundaki pay›, sektörün
ekonominin vazgeçilmez itici gücü oldu¤unu
ortaya koymaktad›r. Gayri Safi Sabit Sermaye
oluflumunda ‹nflaat sektörü %48,64 ile ilk
s›rada gelirken Makine ‹malat Sanayi %18,37
ile tüm sektörler aras›nda ikinci s›ray›
almaktad›r. Üçüncü s›rada ise %11,04 ile inflaat
ve imalat sanayi d›fl›nda kalan tüm di¤er
sektörler almaktad›r. Makine ‹malat Sanayi
d›fl›nda kalan imalat sanayinin gayri safi sabit
sermaye oluflumu içindeki pay› ise ancak
%21,95 düzeyindedir. Gayri Safi Sabit Sermaye
oluflumunda Makine ‹malat Sanayinin pay› tek
bafl›na yaklafl›k olarak, imalat sanayinin di¤er
tüm sektörlerin paylar›n›n toplam›na eflittir.
Sektörün gayri safi sabit sermaye yat›r›mlar›
içindeki bu yüksek pay› di¤er sektörlerin
üretim kabiliyetlerinin de sektöre ba¤›ml›l›¤›n›
göstermektedir. Sektörün geliflmesinin di¤er
sektörlerde yarataca¤› çarpan etkisi
düflünüldü¤ünde, Makine ‹malat Sanayinin
desteklenmesi gereken öncelikli sektörler
aras›nda ilk s›rada yer almas› gere¤i ortaya
ç›kmaktad›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
15Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 1144.. ‹‹mmaallaatt ssaannaayyiiiinniinn mmaakkiinnee ssaannaayyiiiinnddeenn aarraa mmaall›› kkuullllaann››mm›› ((sseekkttöörrlleerriinn ppaayyllaarr›› %%))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK,, TTüürrkkiiyyee EEkkoonnoommiissiinniinn AArrzz -- KKuullllaann››mm vvee GGiirrddii -- ÇÇ››kktt›› TTaabblloollaarr›› ((22000022))
2.8. Gayri Safi Sabit Sermaye Oluflumunda Makine ‹malat Sanayi
%
TÜ‹K verilerine göre 2003 y›l›nda imalat
sanayinde 236,275 iflyeri faaliyet göstermifltir.
‹flyeri say›s› istikrarl› bir biçimde artarak 2006
y›l›nda 309,841 düzeyine eriflmifltir. Üç y›lda
iflyeri say›s›nda %30’un üzerinde bir art›fl
yaflanm›flt›r. Ayn› dönemde Makine ‹malat
Sanayi iflyeri say›s›nda ise dalgalanma
yaflanm›flt›r.
Makine imalat sanayi 2003 y›l›nda 12,600 ifl
yeri ile toplam imalat sanayi ifl yerleri içinde
%5,3 paya sahip olmufltur. Sektörde ifl yeri
say›s› 2004 y›l›nda bir önceki y›la göre artm›fl
ancak 2005 y›l›nda az da olsa gerileyerek
13,779’a düflmüfltür. 2006 y›l›nda ise sektörün
ifl yeri say›s› 14,579 olmufltur. Toplam imalat
sanayi iflyerleri içindeki pay› 2004 y›l›nda %4,9
düzeyinden 2005 y›l›nda %4,6’ya gerilemifl ve
2006 y›l›nda az da olsa artarak %4,7’ye
ç›km›flt›r. K›saca iflyeri say›s›ndaki art›fl toplam
imalat sanayi ifl yeri say›s› art›fl›n›n gerisinde
kalm›flt›r. Sektördeki ifl yeri say›s›, imalat
sanayi sektör bafl›na ortalama ifl yeri say›s›n›n
üzerindedir. Bu bulgu sektörün önemli bir
bölümünün küçük ve orta ölçekli oldu¤unu ve
ekonomide giriflimci say›s› aç›s›ndan önemli
rol oynayan sektörler aras›nda yer ald›¤›n›
göstermektedir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›16
2.9. Makine ‹malat Sanayi ‹flyeri Say›s›
GGrraaffiikk 1155.. GGaayyrrii ssaaffii ssaabbiitt sseerrmmaayyee oolluuflfluummuu ((sseekkttöörrlleerriinn ppaayy››,, %%))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK,, TTüürrkkiiyyee EEkkoonnoommiissiinniinn AArrzz -- KKuullllaann››mm vvee GGiirrddii -- ÇÇ››kktt›› TTaabblloollaarr›› ((22000022))
%
Makine ‹malat Sanayi iflyerlerinin alt sektörlere
göre da¤›l›m› önemli de¤ifliklikler
göstermektedir. Di¤er özel amaçl› makineler
alt sektöründe (g›da, tekstil, ka¤›t, maden,
tafloca¤›, metalürji vb makineleri) iflyeri say›s›
2003 ile 2006 aras›nda h›zla artm›fl ve bu alt
sektörün toplam makine imalat sanayi iflyerleri
içindeki pay› %30,62 den %34,71’e
yükselmifltir. Ayn› dönemde iflyeri say›s›
aç›s›ndan tar›m ormanc›l›k makineleri alt
sektöründe ise gerileme yaflanm›flt›r. Bu alt
sektörün 2003 y›l›nda %28,45 olan toplam
makine imalat sanayi iflyerleri içindeki pay›
2006 da %23,05’e gerilemifltir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
17Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 1166.. ‹‹mmaallaatt ssaannaayyii vvee MMaakkiinnaa ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ggiirriiflfliimm ssaayy››ss›› ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ggiirriiflfliimmccii ssaayy››ss››..
GGrraaffiikk 1177.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ggiirriiflfliimm ssaayy››ss›› ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ggiirriiflfliimmccii ssaayy››ss››..
Adet
Adet
‹flyeri say›s› aç›s›ndan gerek nicelik gerekse
pay olarak sektörde önemini art›ran bir di¤er
alt sektör ise; sanayi f›r›nlar› ve ocaklar›,
kald›rma ve tafl›ma teçhizat› imalat›,
endüstriyel so¤utma ve ›s›tma donan›m›
imalat› vb makineleri kapsayan Genel Amaçl›
Di¤er Makineler alt sektörü olmufltur. Bu alt
sektörün toplam makine imalat sanayi ifl
yerleri içindeki pay› dört y›lda %23,37 den
%26,29 düzeyine ç›km›flt›r.
Makine ‹malat Sanayi yaratt›¤› istihdam
aç›s›ndan da imalat sanayi içinde ilk s›ralarda
yer almaktad›r. Yaratt›¤› toplam istihdamda
nitelikli iflgücünün pay› yüksek olan
sektörlerden birisidir. Makine imalat sanayinde
ücretle çal›flanlar›n pay› toplam imalat sanayi
içinde 2003 y›l›nda %4,5 düzeyinden 2004 ve
2005 y›llar›nda istikrarl› bir biçimde artarak
%5,25 düzeyine ç›km›flt›r. 2006 y›l›nda bu oran
%5,10’a gerilemifltir. TÜ‹K üretimde çal›flanlar
endeksi kullan›larak yap›lan hesaplamalar bu
oran›n 2007 y›l›nda %5,20 ve 2008 y›l›nda ise
%5,56 düzeyinde gerçekleflti¤ini
göstermektedir.
TÜ‹K verilerine göre makine imalat sanayinde
2003 y›l›nda ücretle çal›flanlar say›s› 85,353
kiflidir. Bu say› 2006 y›l›nda 120,897 olmufltur.
Ayn› dönemde toplam çal›flan say›s› ise
99,785’ten 134,889 kifli düzeyine ç›km›flt›r.
Üretimde çal›flanlar endeksine ba¤l› olarak
yap›lan hesaplamalar 2008 y›l›nda ücretle
çal›flanlar›n say›s›n›n 132,438 kifliye toplam
çal›flanlar say›s›n›n ise 147,766 düzeylerine
eriflti¤ini göstermektedir.
Makine imalat sanayinde çal›flan say›s› imalat
sanayine göre daha h›zl› bir geliflim
göstermektedir. Bu olgu istihdam yaratmada
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›18
2.10. ‹stihdam
GGrraaffiikk 1188.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ggiirriiflfliimm ssaayy››ss››nn››nn aalltt sseekkttöörrlleerree ddaa¤¤››ll››mm›› ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ggiirriiflfliimmccii ssaayy››ss››..
%
sektörün önemini aç›kça ortaya koymaktad›r.
2002 y›l› sonras›nda özel sektörün istihdama
katk›s› h›zl› bir art›fl göstermifltir. ‹malat sanayi
çal›flanlar endeksi 2002 ile 2008 aras›nda
oldukça dar bir aral›kta seyretmifl ve endeks
de¤eri 82,2 düzeyinden 84,7 düzeyine
ç›km›flt›r. Buna karfl›n özel kesim makine
teçhizat imalat›nda çal›flanlar endeksi ayn›
dönemde 83,1 düzeyinden 127,1 düzeyine
eriflmifltir. Bu geliflme istihdam sorununun
giderek yo¤unlaflt›¤› dönemde makine imalat
sanayinin istihdama katk›s›n› göstermesi
aç›s›ndan ilginçtir. Makine ‹malat Sanayi
istihdam yaratma gücü aç›s›ndan da imalat
sanayi sektörleri içinde öncü rol
oynamaktad›r. Makine ‹malat Sanayinin yan
sanayi ve sat›fl sonras› hizmet sektöründe
yarat›¤› istihdam da göz önüne al›nd›¤›nda bu
sektörün önemi ortaya ç›kmaktad›r.
Makine imalat sanayi istihdam›n›n 2003 ve
2006 y›llar› aras›nda alt sektörlere göre
da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda, di¤er özel amaçl›
makineler alt sektörünün toplam makine
imalat sanayi istihdam› içindeki pay›n› art›rd›¤›
görülmektedir. Sektör istihdam› içindeki pay
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
19Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 1199.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ççaall››flflaann vvee üüccrreettllee ççaall››flflaannllaarr››nn ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ççaall››flflaann ssaayy››ss›› iiççiinnddeekkii ppaayy›› ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, üürreettiimmddee ttooppllaamm ççaall››flflaann ssaayy››ss›› ((**22000077 vvee 22000088 ddee¤¤eerrlleerrii ddöönneemmlleerr iittiibbaarriiyyllee üürreettiimmddee ççaall››flflaannllaarr eennddeekkssii kkuullllaann››llaarraakk hheessaappllaannmm››flfltt››rr..))
GGrraaffiikk 2200.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ççaall››flflaann vvee üüccrreettllee ççaall››flflaannllaarr››nn ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ççaall››flflaannllaarr vvee üüccrreettllee ççaall››flflaannllaarr iiççiinnddeekkii ppaayy›› ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, üürreettiimmddee ttooppllaamm ççaall››flflaann ssaayy››ss›› ((** 22000077 vvee 22000088 ddee¤¤eerrlleerrii ddöönneemmlleerr iittiibbaarriiyyllee üürreettiimmddee ççaall››flflaannllaarr eennddeekkssii kkuullllaann››llaarraakk hheessaappllaannmm››flfltt››rr..))
Ücretle Çal›flanlar
Kifli
%
Ücretle Çal›flanlar Toplam Çal›flanlar
Toplam Çal›flanlar
aç›s›ndan genel amaçl› di¤er makineler imalat›
ikinci s›ray› almaktad›r. Ayn› dönemde
mekanik güç iletimine yönelik makineler alt
sektörü istihdam› ise önemli bir de¤iflim
göstermemifltir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›20
GGrraaffiikk 2211.. ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ÇÇaall››flflaannllaarr EEnnddeekkssii ((11999977==110000))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ÜÜrreettiimmddee ttooppllaamm ççaall››flflaann vvee üüccrreettllee ççaall››flflaann ssaayy››ss››.. TTÜÜ‹‹KK;; DDöönneemmlleerr iittiibbaarriiyyllee iimmaallaatt ssaannaayyii ççaall››flflaannllaarr eennddeekkssii..
GGrraaffiikk 2222.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ççaall››flflaannllaarr››nn aalltt sseekkttöörrlleerree ddaa¤¤››ll››mm›› ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii,, ÜÜrreettiimmddee TTooppllaamm ÇÇaall››flflaann vvee ÜÜccrreettllee ÇÇaall››flflaann SSaayy››ss››.. TTÜÜ‹‹KK;; DDöönneemmlleerr ‹‹ttiibbaarriiyyllee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ÇÇaall››flflaannllaarr eennddeekkssii..
‹malat Sanayi Makine ‹malat Sanayi Özel Kesim Makine ‹malat Sanayi
Endeks
Kifli
Makine imalat sanayinde ücretle çal›flan
bafl›na üretim de¤eri aç›s›ndan; tar›m ve
ormanc›l›k makineleri ilk s›ray› al›rken,
mekanik güç üretimine yönelik makineler
ikinci s›rada, tak›m tezgâhlar› alt sektörü
üçüncü s›rada, genel amaçl› di¤er makineler
dördüncü s›rada ve di¤er özel amaçl›
makineler ise son s›rada yer almaktad›r.
Makine ‹malat Sanayi, ücretli çal›flan bafl›na
üretim ve katma de¤er göstergeleri aç›s›ndan
imalat sanayi ortalamas›ndan düflüktür. Bu
bulgu düflük kapasite kullan›m oran› yan›nda
Makine ‹malat Sanayinin mevcut yap›s›n›n
emek yo¤un sektörler aras›nda oldu¤unu
göstermektedir. Sektör ücretli çal›flan bafl›na
katma de¤er aç›s›ndan imalat sanayi
ortalamas›n›n alt›nda olmas›na karfl›n, çal›flan
bafl›na üretime göre imalat sanayi
ortalamas›na daha yak›nd›r. Söz konusu
bulgu, makine imalat sanayinin üretimde
katma de¤er oran›n›n imalat sanayi
ortalamas›ndan yüksek oldu¤unu
göstermektedir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
21Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
2.11. Makine ‹malat Sanayi Ücretli Çal›flan Bafl›na Üretim ve Katma De¤er
GGrraaffiikk 2233.. ÜÜccrreettllii ççaall››flflaann bbaaflfl››nnaa üürreettiimm TTLL 22000033==110000 ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii..
GGrraaffiikk 2244.. ÜÜccrreettllii ççaall››flflaann bbaaflfl››nnaa kkaattmmaa ddee¤¤eerr TTLL 22000033==110000 ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii..
Ücretli çal›flan bafl›na üretimde çok önemli bir
de¤iflim yaflanmam›flt›r. 2003 y›l› hariç ücretli
çal›flan bafl›na katma de¤erde de s›ralama
ayn›d›r. Mekanik güç üreten makineler alt
sektöründe ücretli çal›flan bafl›na katma
de¤erin özellikle 2003 sonras› önemli ölçüde
gerilemesi dikkat çekicidir. Elde edilen
bulgular gelecekte Makine ‹malat Sanayinin
emek yo¤un teknolojilerden giderek ileri
teknolojiye yat›r›m yaparak yüksek teknolojili
ürün üretimine geçmesi gere¤ini de ortaya
ç›karmaktad›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›22
GGrraaffiikk 2255.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii üüccrreettllii ççaall››flflaann bbaaflfl››nnaa üürreettiimm TTLL 22000033==110000 ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii..
GGrraaffiikk 2266.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii üüccrreettllii ççaall››flflaann bbaaflfl››nnaa ffaakkttöörr mmaalliiyyeettlleerriiyyllee kkaattmmaa ddee¤¤eerr TTLL 22000033==110000 ((229966;; SSiillaahh MMüühhiimmmmaatt vvee 229977;; bb..yy..ss.. EEvv aalleettlleerrii hhaarriiçç))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; ‹‹flfl ‹‹ssttaattiissttiikklleerrii..
140.000
TL
TL
40.000
30.000
20.000
10.000
0.0
120.000
100.000
80.0000
60.0000
40.0000
20.0000
0.0
2003 y›l›nda 2,2 milyar ABD Dolar› olan
ihracat her y›l yüksek oranda artarak 2006’da
4,6 milyar ABD Dolar›na ve 2008 y›l›nda 7,6
milyar ABD Dolar›na ulaflarak 3,6 kat art›fl
göstermifltir. 2003 y›l›nda ihracat hacmi
aç›s›ndan ilk s›rada yer alan motorlar grubu
yerini korurken, yüksek ihracat performans›
gösteren gruplardan tak›m tezgahlar› alt
sektörü 2003 y›l›nda 147,4 milyon ABD Dolar›
ile beflinci s›radan 2008 y›l›nda 704,4 milyon
ABD Dolar› ile ikinci s›raya yükselmifltir.
Endüstriyel klimalar ve so¤utma makineleri
grubu ise dönem içinde s›ralamadaki yerini
korumufl ve ihracat hacmini 174,5 milyon ABD
Dolar›ndan 2008 y›l›nda 654,0 milyon ABD
Dolar›na ç›karm›flt›r. Buna karfl›n 2003 y›l›nda
ihracat hacmi aç›s›ndan 184 milyon ABD
Dolar› ile ikinci s›rada bulunan tar›m ve
ormanc›l›kta kullan›lan makineler alt sektörü
2008 y›l›nda ihracat›n› 379,7 milyon ABD
Dolar›na ç›karmas›na karfl›n dokuzuncu s›raya
gerilemifltir. 2009 y›l›nda ise krizin etkisiyle
sektörün ihracat› yaklafl›k 5,9 milyar ABD
Dolar› düzeyine gerilemifltir.
Türbinler ve turbojetler (%51) ve tak›m
tezgahlar› (%40) ihracatlar›nda en yüksek
düflüfl yaflanan iki alt sektör olmufltur.
Makine ‹malat Sanayi d›fl ticareti 2008 y›l›nda
27,1 milyar ABD Dolar›na eriflmifltir.
‹hracattaki sürekli art›fla karfl›n, ithalatta da
sürekli art›fl görülmüfltür. D›fl ticaret a盤›
giderek büyümüfltür. 2008 y›l›nda d›fl ticaret
a盤› 11,8 milyar ABD Dolar› olarak
gerçekleflmifltir. 2009 y›l›nda ise baflta geliflmifl
ülkeler olmak üzere uluslararas› düzeyde
yaflanan ekonomik krizin etkisiyle, sektörün
ithalat ve ihracat›nda daralma yaflanm›fl ve d›fl
ticaret a盤› 8,3 milyar ABD Dolar› düzeyine
gerilemifltir. Makine ‹malat Sanayinin a¤›rl›kl›
olarak yer ald›¤› 84 nolu fas›l, 27 nolu “Mineral
yak›tlar, mineral ya¤lar vb” grubundan sonra
en fazla d›fl ticaret a盤› veren gruptur.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
23Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
2.12. Makine ‹malat Sanayi D›fl Ticareti
2.12.1. Makine ‹malat Sanayi ‹hracat›
GGrraaffiikk 2277.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2008 y›l› Makine ‹malat Sanayi ihracat›nda
“motorlar” ve “tak›m tezgahlar›” gruplar› en
fazla ihracat yap›lan gruplard›r. Bu gruplar›
s›ras›yla “endüstriyel klimalar ve so¤utma
makineleri”, “pompalar ve kompresörler” ve
“türbinler ve turbojetler” gruplar› izlemektedir.
2009 y›l›nda ise ihracat›nda yüksek düflüfl
yaflayan “tak›m tezgahlar›” dördüncü s›raya
gerilemifltir. ‹hracat› daha düflük oranda
gerileyen “endüstriyel klimalar ve so¤utma
makineleri” ikinci s›raya yükselirken
“pompalar ve kompresörler” üçüncü s›radaki
yerini korumufltur.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›24
GRUP ADI 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009Motorlar 548.7 734.8 875.5 1027.2 1429.7 1479.0 1059.4Tak›m Tezgahlar› 147.4 212.8 296.2 384.3 569.4 704.4 420.7Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri 174.5 232.2 250.5 334.8 599.8 654.0 568.7Pompalar ve Kompresörler 137.8 203.6 257.3 345.9 535.7 597.5 469.4Di¤er Makineler 151.5 215.4 275.8 294.0 406.0 545.3 407.4Türbinler ve Turbojetler 107.7 163.6 231.7 340.7 417.4 519.0 254.1‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler 75.1 110.7 154.4 204.8 378.6 480.8 340.1G›da Sanayi Makineleri 56.5 124.5 163.0 187.7 265.9 384.2 366.3Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri 184.0 193.8 184.2 221.4 274.0 379.7 306.0Vanalar 94.8 125.2 148.0 185.5 251.6 328.5 262.4Hadde ve Döküm Mak., Kal›plar 74.9 100.6 134.8 209.2 207.8 276.3 278.9Reaktörler ve Kazanlar 108.9 126.2 153.6 166.4 207.4 268.7 275.1Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri 65.2 102.0 145.4 179.4 173.3 200.4 198.7End. Is›t›c› ve F›r›nlar 48.9 70.3 79.7 105.5 142.0 168.6 126.9Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri 52.7 72.4 89.2 94.2 134.5 168.6 161.9End. Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri 30.0 34.3 48.1 84.4 118.5 164.1 134.9Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri 21.8 33.1 57.5 65.7 73.8 94.5 65.0Rulmanlar 32.1 49.5 57.1 65.9 80.0 92.8 64.5Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler 17.7 21.3 36.0 34.8 67.0 77.9 64.9Kaynak ve Lehim Makineleri 9.5 17.2 20.3 32.4 44.7 53.6 31.8Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri 5.7 5.5 5.2 8.3 7.0 6.3 5.6
TOPLAM 2145.7 2949.2 3663.5 4572.6 6384.1 7644.2 5862.7
GGrraaffiikk 2288.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 11.. GGrruuppllaarraa ggöörree mmaakkiinnee ssaannaayyii iihhrraaccaatt›› ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Makine imalat sanayi ürünlerinin yer ald›¤›
GT‹P 84 nolu fas›l›n ihracat›, toplam ihracat
içindeki pay› aç›s›ndan 2008 y›l›nda %7,77 ile
üçüncü s›radad›r. Çal›flmada makine imalat
sanayi kapsam›nda ele al›nan 84. fas›l içindeki
ürünlerin toplam ihracat› ise 2008 y›l› için
yaklafl›k 7,64 milyar ABD Dolar›’d›r. Bu aç›dan
bak›ld›¤›nda, sektör ihracat› toplam ihracat
aç›s›ndan örme giyim eflyas› ve aksesuarlar›
grubunun (Fas›l 61) ard›nda beflinci s›rada yer
almaktad›r. Bu bulgu sektörün Türkiye’nin
ihracat› içinde oynad›¤› rolü göstermesi
aç›s›ndan önemlidir.
Sektörün rekabet gücünün artmas› durumunda
ülke ekonomisine çok önemli katk›lar
sa¤layaca¤› aç›kt›r. Üretimde katma de¤er
oran›n›n yüksekli¤i ve istihdam yaratma gücü
göz önüne al›nd›¤›nda sektörün imalat
sanayinde öncelikli sektörler aras›nda yer
ald›¤›n› söylemek olas›d›r.
2003 y›l›nda Dünya Makine ‹malat Sanayi
ithalat›nda % 0,37 olan Türkiye ihracat›n›n
pay› 2008 y›l›nda % 0,61’e yükselmifltir. Dünya
ithalat› içinde Türkiye’nin ihracat›n›n pay›n›n
en yüksek oldu¤u sektörler 2008 y›l› itibariyle
reaktör ve kazanlar, endüstriyel klimalar ve
so¤utma makineleri, deri iflleme ve imalat›
makineleri, hadde ve döküm makineleri
kal›plar ve motorlar gelmektedir Bu alt
sektörlerin pay› %1 in üzerindedir. Tar›m ve
ormanc›l›k makineleri ve di¤er makineler
gruplar› d›fl›nda tüm alt sektörlerde Türkiye
ihracat›n›n dünya ithalat› içindeki pay›
artm›flt›r. Bu geliflme makine imalat sanayinin
söz konusu dönemde yurt d›fl› pazarlarda
gücünü art›rd›¤›n› ortaya koymaktad›r. Ancak
sahip olunan paylar›n halen düflük oldu¤u da
göz ard› edilmemelidir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
25Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Dünya/ 2008S›ra Fas›l Fas›l Ad› ‹hracat ‹hracattaki Pay› Dünya ‹thalat› Türkiye'nin Pay›No No Milyon USD (%) Milyon USD (%)1 87 Motorlu kara tafl›tlar›,traktör,bisiklet,motosiklet ve di¤er 18.327 13.882 72 Demir ve çelik 14.946 11.323 84 Kazan,makina ve cihazlar,aletler,parçalar› 10.259 7.77 1778558 0.584 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçalar›7972 6.045 61 Örme giyim eflyas› ve aksesuarlar› 7.827 5.936 27 Mineral yak›tlar, mineral ya¤lar ve müstahsallar›, mumlar 7.532 5.707 73 Demir veya çelikten eflya 5.742 4.358 71 ‹nciler,k›ymetli tafl ve metal mamulleri,madeni paralar 5.383 4.089 62 Örülmemifl giyim eflyas› ve aksesuarlar› 5.327 4.0310 39 Plastik ve plastikten mamul eflya 3.563 2.7011 8 Yenilen meyvalar, kabuklu yemifller, turunçgil ve kavun kabu¤u 2.855 2.161122 8899 Gemiler, suda yüzen tafl›t ve araçlar 2.648 2.0113 25 Tuz, kükürt, toprak ve tafllar, alç›lar ve çimento 2.280 1.7314 63 Mensucattan mamul di¤er eflya, kullan›lm›fl eflya,paçavralar 2.098 1.5915 94 Mobilyalar, ayd›nlatma, reklam lambalar›, prefabrik yap›lar 1.891 1.4316 40 Kauçuk ve kauçuktan eflya 1.847 1.4017 76 Aluminyum ve aluminyum eflya 1.777 1.3518 52 Pamuk, pamuk ipli¤i ve pamuklu mensucat 1.634 1.2419 20 Sebze, meyva, bitki parçalar›, sert kabuklu yemifl konserveleri 1.441 1.092200 5544 Dokumaya elveriflli suni ve sentetik lifler 1.336 1.012211 Di¤erleri 25.344 18.41
Toplam 13.2027 100.00
TTaabblloo 22.. FFaass››llllaarr››nn iihhrraaccaattttaakkii ppaayyaa ggöörree ss››rraallaammaass›› ((22000088))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK,, DD››flfl ttiiccaarreett iissttaattiissttiikklleerrii..
2003 y›l›nda 8,9 milyar ABD Dolar› olan ithalat
2006 y›l›nda 15,8 ve 2008 y›l›nda 19,4 milyar
ABD Dolar›na ulaflarak 2,2 kat art›fl
göstermifltir. ‹hracatta oldu¤u gibi 2009 y›l›nda
ithalatta da düflüfl yaflanm›fl ve sektörün
ithalat› yaklafl›k 14,2 milyar ABD Dolar› olarak
gerçekleflmifltir.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›26
2003 2008Grup Ad› Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)Reaktörler ve Kazanlar 6158.7 108.9 1.77 14046.9 268.7 1.91Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri 24956.7 174.5 0.70 45252.7 654.0 1.45Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri 509.1 5.7 1.12 535.9 6.3 1.17Hadde ve Döküm Mak., Kal›plar 14209.6 74.9 0.53 24382.2 276.3 1.13Motorlar 82631.9 548.7 0.66 137818.6 1479.0 1.07G›da Sanayi Makineleri 21256.0 79.2 0.37 41914.0 384.2 0.92Tekstil ve Konfeksiyon Makineler 19146.3 65.2 0.34 19171.5 200.4 1.05End. Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri 12301.2 30.0 0.24 20803.0 164.1 0.79Tak›m Tezgahlar› 51839.0 147.4 0.28 96169.9 704.4 0.73Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri 24038.9 184.0 0.77 53647.5 379.7 0.71‹nflaat Makineleri 27287.9 75.1 0.28 76353.5 480.8 0.63Pompalar ve Kompresörler 54663.2 137.8 0.25 104338.5 597.5 0.57Kaynak ve Lehim Makineleri 5393.3 9.5 0.18 9474.3 53.6 0.57Türbinler ve Turbojetler 54679.7 107.7 0.20 102406.0 519.0 0.51Vanalar 30222.3 94.8 0.31 64896.5 328.5 0.51Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri 13312.9 21.8 0.16 20088.4 94.5 0.47End. Is›t›c› ve F›r›nlar 16025.8 48.9 0.31 38305.3 168.6 0.44Rulmanlar 14799.5 32.1 0.22 29264.8 92.8 0.32Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri 22638.1 52.7 0.23 57453.6 168.6 0.29Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler 20995.6 17.7 0.08 124982.1 77.9 0.06Di¤er Makineler 74100.6 151.5 0.08 172247.9 545.3 0.06
TOPLAM 591166.1 2168.3 0.37 1253553.2 7644.2 0.61
TTaabblloo 33.. DDüünnyyaa MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii ttiiccaarreettiinnddee TTüürrkkiiyyee''nniinn ppaayy››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Grup Ad› 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009Motorlar 1273.3 2070.4 2564.4 2970.7 3691.8 3883.4 2481.5Di¤er Makineler 721.4 943.1 1125.1 1233.7 1639.1 1872.1 1368.1Pompalar ve Kompresörler 575.6 876.2 960.7 1177.8 1485.8 1687.2 1306.2Tak›m Tezgahlar› 613.9 998.2 1215.3 1408.1 1452.7 1639.7 831.2Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler 304.1 396.5 526.7 587.3 1177.3 1114.5 705.5‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler 339.6 613.9 1074.7 1539.6 1786.9 1102.6 789.2Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri 2284.5 1848.5 1624.1 1300.8 1753.5 1025.8 459.7Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri 194.5 348.6 419.5 590.3 817.6 859.5 583.9Vanalar 275.6 388.5 420.2 564.7 694.2 742.8 548.7G›da Sanayi Makineleri 257.6 359.4 413.5 654.5 630.6 719.0 564.1Türbinler ve Turbojetler 339.7 367.1 454.1 291.6 376.6 638.5 1127.5Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri 192.5 5.6 271.4 352.3 499.3 632.2 439.9Hadde ve Döküm Mak., Kal›plar 282.9 301.5 504.8 588.8 652.7 575.0 837.4End. Is›t›c› ve F›r›nlar 223.8 256.1 300.3 379.0 502.1 574.9 412.1Reaktörler ve Kazanlar 222.8 228.5 292.4 384.1 400.2 517.8 542.1Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri 257.6 408.3 421.7 460.1 486.7 507.1 315.2End. Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri 221.2 229.1 284.0 367.9 394.6 426.6 295.3Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri 90.7 271.7 421.5 518.0 443.5 379.7 240.2Rulmanlar 143.6 205.5 230.0 270.3 313.0 368.0 245.7Kaynak ve Lehim Makineleri 62.5 133.6 104.7 174.3 137.7 152.8 70.6Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri 25.3 27.3 28.8 26.6 31.4 23.6 13.5
TOPLAM 8902.9 11277.4 13657.9 15840.5 19367.2 19442.8 14177.6
TTaabblloo 44.. GGrruuppllaarraa ggöörree mmaakkiinnee iitthhaallaatt›› ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2.12.2. Makine ‹malat Sanayi ‹thalat›
‹thalatta “motorlar”, “pompalar ve
kompresörler”, “tak›m tezgahlar›” gruplar› en
fazla ithalat yap›lan gruplard›r. “Motorlar”
grubundaki ithalat›n h›zl› biçimde artmas›
dikkat çekmektedir.
2008 y›l›nda Türkiye’nin toplam ithalat›
içindeki pay› aç›s›ndan sektör, mineral yak›tlar
vb (fas›l 27) ve demir çelik (fas›l 72)
sektörlerinden sonra üçüncü s›rada
gelmektedir. Çal›flma kapsam›nda 84. fas›l
içinde sektör için ele al›nan ürünlerin ithalat›
düflünüldü¤ünde de sektörün s›ralamadaki
yeri de¤iflmemektedir. Türkiye’nin sektörde
rekabet gücünü artt›rmas› ithalat gereksinimini
azaltmas› nedeniyle d›fl ticaret a盤›n›n
kapat›lmas›nda önemli rol oynayacakt›r.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
27Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 2299.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
S›ra Fas›l Fas›l Ad› ‹thalat ‹thalattaki Pay›No No Milyon USD (%)1 27 Mineral yak›tlar,mineral ya¤lar ve müstahsallar›,mumlar 48.281 23.912 72 Demir ve çelik 23.160 11.473 84 Kazan,makina ve cihazlar,aletler,parçalar› 22.539 11.164 85 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçalar› 13.892 6.885 87 Motorlu kara tafl›tlar›,traktör,bisiklet,motosiklet ve di¤er 12.790 6.336 39 Plastik ve plastikten mamul eflya 9.386 4.657 71 ‹nciler,k›ymetli tafl ve metal mamulleri,madeni paralar 5.654 2.808 29 Organik kimyasal müstahsallar 4.421 2.199 30 Eczac›l›k ürünleri 4.361 2.1610 90 Optik,foto¤raf,sinema,ölçü,kontrol,ayar cihazlar›,t›bbi alet. 3.445 1.7111 74 Bak›r ve bak›rdan eflya 3.276 1.6212 48 Ka¤›t ve karton:ka¤›t hamurundan ka¤›t ve kartondan eflya 2.605 1.2913 76 Aluminyum ve aluminyum eflya 2.544 1.2614 52 Pamuk,pamuk ipli¤i ve pamuklu mensucat 2.332 1.1515 73 Demir veya çelikten eflya 2.227 1.1016 40 Kauçuk ve kauçuktan eflya 2.222 1.1017 10 Hububat 2.137 1.0618 Di¤erleri 36.691 18.17
TOPLAM 20.1964 100.00
TTaabblloo 55.. FFaass››llllaarr››nn iitthhaallaattttaakkii ppaayyaa ggöörree ss››rraallaammaass›› ((22000088))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK,, DD››flfl ttiiccaarreett iissttaattiissttiikklleerrii..
Milyon USD
2003 2004 2005 2006 2007 2008 200912.733 20.704 25.644 29.707 36.918 38.834 24.8155.756 8.762 9.607 11.778 14.858 16.872 13.0826.139 9.962 12.153 14.081 14.527 18.397 8.3123.041 3.965 5.267 5.873 11.773 11.145 7.0553.396 6.139 10.747 15.396 17.869 11.026 7.89257.964 63.223 73.160 81.570 97.729 100.153 8.064
2003 y›l›nda % 24,1 olan ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2008 y›l›nda % 39,3’e
yükselmifltir. 2009 y›l›nda ithalat›n ihracata
göre daha yüksek oranda daralmas›, ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran›n› %41,4’e ç›karm›flt›r.
“Endüstriyel klimalar ve so¤utma makineleri”
ile “Tar›m ve ormanc›l›kta kullan›lan
makineler” gruplar›nda ihracat de¤erleri ithalat
de¤erlerini karfl›lamaktad›r. “Ka¤›t imaline ve
matbaac›l›¤a mahsus makineler” grubunun
oran› di¤er gruplardan belirgin olarak zay›ft›r.
Genel olarak “Kauçuk, plastik, lastik iflleme ve
imali makineleri”, “Tekstil ve konfeksiyon
makineleri” ve “Yük kald›rma, tafl›ma ve
istifleme makineleri” gruplar›nda ihracat›n
ithalat› karfl›lama oranlar› daha düflüktür.
Bölüm 2. Sektörün Geliflimi ve Temel Göstergeleri
‹stanbul Sanayi Odas›28
Grup Ad› 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri 90.6 4178.4 92.3 95.0 120.1 103.5 129.3Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri 202.8 71.3 43.7 42.7 61.8 100.0 127.4Türbinler ve Turbojetler 31.7 44.6 51.0 116.8 110.8 81.3 22.5G›da Sanayi Makineleri 21.9 34.6 39.4 28.7 42.2 53.4 64.9Reaktörler ve Kazanlar 48.9 55.2 52.5 43.3 51.8 51.9 50.7Hadde ve Döküm Mak., Kal›plar 26.5 33.4 26.7 35.5 31.8 48.1 33.3Vanalar 34.4 32.2 35.2 32.8 36.2 44.2 47.8‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler 22.1 18.0 14.4 13.3 21.2 43.6 43.1Tak›m Tezgahlar› 24.0 21.3 24.4 27.3 39.2 43.0 50.6End. Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri 13.6 15.0 16.9 23.0 30.0 38.5 45.7Motorlar 43.1 35.5 34.1 34.6 38.7 38.1 42.7Pompalar ve Kompresörler 23.9 23.2 26.8 29.4 36.1 35.4 35.9Kaynak ve Lehim Makineleri 15.2 12.9 19.4 18.6 32.4 35.1 45.0End. Is›t›c› ve F›r›nlar 21.9 27.5 26.6 27.8 28.3 29.3 30.8Di¤er Makineler 21.0 22.8 24.5 23.8 24.8 29.1 29.8Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri 22.6 20.1 17.9 31.3 22.2 26.6 41.5Rulmanlar 22.4 24.1 24.8 24.4 25.5 25.2 26.3Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri 27.1 20.8 21.3 16.0 16.4 19.6 27.7Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri 2.9 5.5 9.0 13.8 9.9 19.5 43.2Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri 8.5 8.1 13.6 14.3 15.2 18.6 20.6Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler 5.8 5.4 6.8 5.9 5.7 7.0 9.2
TOPLAM 24.1 26.2 26.8 28.9 33.0 39.3 41.4
TTaabblloo 66.. ‹‹hhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2.12.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
Tak›m Tezgahlar›, Makine ‹malat Sanayi
içinde, 2008 y›l› verilerine göre en fazla d›fl
ticaret hacmine sahip olan ikinci gruptur (2,34
milyar ABD Dolar›). Tak›m tezgahlar› gruplar›
GT‹P numaralar›na göre yanda gösterilmifltir.
Tak›m Tezgahlar› d›fl ticareti sürekli olarak
aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl ticaret a盤› 935
milyon ABD Dolar›d›r. Aç›k, 2009 kriz
döneminde 410,5 milyon ABD Dolar›na
gerilemifltir.
Y›llara göre istikrarl› ve h›zl› bir art›fl gösteren
Tak›m Tezgahlar› sektörü ihracat› 2008 y›l›nda
704 milyon ABD Dolar›na eriflmifltir. Makine
‹malat Sanayi içinde motorlar grubundan
sonra en fazla ihracat yapan ikinci gruptur.
‹hracat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 4,8 kat artm›flt›r. 2009
y›l›nda ise ihracat 420,7 milyon ABD Dolar›na
gerilemifltir.
ALT SEKTÖRLER VEDIfi T‹CARETTEK‹ GEL‹fiMELER
29Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.3.1. Tak›m Tezgahlar›
3.1.1. ‹hracat
GGrraaffiikk 3300.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P Aç›klama8456 Maddenin Afl›nd›r›larak ‹fllenmesine Mahsus Makineler8457 Metal ‹fllemeye Mahsus ‹flleme Merkezleri, ‹stasyonlu Tezgahlar8458 Metallerin ‹fllenmesine Mahsus Torna Tezgahlar›8459 Metalleri Talafl Kald›rarak ‹flleyen Makineli Aletler-Tezgahlar8460 Çapak, Pürüz Temizleme, Bileme, Tafllama vb için Makineler8461 Planya, Vargel, Yiv, Z›vana, Brofl, Diflli Çark vb Tezgahlar›8462 Metalleri Dövme, ‹flleme, Kesme, fiataflama Presleri, Makineleri8463 Metal, Sinterleflmifl Metal Karbür, Sermetleri Talafls›z ‹flleme A.8464 Tafl, Seramik, Beton, Çimento, So¤uk Cam ‹flleyen Makineli Aletler8465 Agaç, Mantar, Kemik, Sert Kauçuk, Plastik vb ‹flleme Makineleri8466 84.56-84.65 Pozisyonlar›ndaki Makinalar›n Aksam ve Parçalar›8467 El ile Kullan›lan Pnömatik veya Motorlu Aletler8468 Lehim ve Kaynak Yapmaya Mahsus Makina ve Cihazlar
Milyon USD
Tak›m tezgahlar› sektörü ihracat› içinde
Metalleri Dövme, ‹flleme, Kesme, fiataflama
Presleri ve Makineleri (8462) alt grubu en
yüksek paya sahiptir. Bu grubun toplam
ihracat içindeki pay› %50’nin üzerindedir ve
h›zl› bir art›fl e¤ilimi göstermektedir. A¤aç,
Mantar, Kemik, Sert Kauçuk, Plastik vb ‹flleme
makineleri (8465) grubu ise ihracat aç›s›ndan
ikinci s›rada gelmektedir. Bu grubun 2003
y›l›nda yaklafl›k 17 milyon ABD Dolar› olan
ihracat›, befl kat artarak 2008 y›l›nda 84,4
milyon ABD Dolar›na ç›km›flt›r.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Serbest Bölgelere
yap›lm›flt›r (%13). Almanya, Rusya
Federasyonu, ‹ran ve Brezilya en fazla ihracat
yap›lan ilk befl ülke aras›nda yer almaktad›r.
‹lk befl ülke d›fl›nda kalan ülkelere yap›lan
ihracat›n % 66 olmas›, ihracat›n belirli ülkelere
odaklanma yerine yayg›n biçimde farkl›
ülkelere yap›ld›¤›n› göstermektedir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›30
TTaabblloo 77.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098456 1.6 1.5 2.0 5.1 6.9 16.7 18.78457 0.7 3.7 9.4 3.0 4.9 5.9 9.88458 3.8 1.7 4.0 2.4 3.5 6.5 5.48459 4.1 3.9 7.1 8.5 12.0 13.2 6.38460 3.9 5.5 11.5 8.8 13.6 21.7 9.78461 4.6 11.4 13.0 17.4 24.6 27.7 17.18462 85.7 120.5 161.2 213.6 321.3 390.8 215.38463 2.8 3.2 7.2 12.8 10.9 20.2 10.58464 5.6 10.5 12.8 11.8 19.6 19.7 14.18465 16.9 25.0 33.2 54.2 76.3 84.4 51.08466 10.4 14.4 21.0 27.6 46.4 67.0 37.38467 5.8 9.2 10.8 14.5 22.4 24.5 21.28468 1.6 2.3 3.1 4.4 7.0 5.9 4.3
TOPLAM 147.4 212.8 296.2 384.3 569.4 704.4 420.7
GGrraaffiikk 3311.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
31Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
tak›m tezgahlar› gruplar› ve y›llar itibariyle
afla¤›da verilmifltir. 2003- 2008 y›llar› aras›nda
en az üç kez ilk befle giren ülkeler renkli
olarak gösterilmifltir. Almanya ve Rusya
Federasyonu gruplar›n ço¤unda önemli birer
pazar olarak öne ç›kmaktad›r. Metalleri Talafl
Kald›rarak ‹flleyen Makineli Aletler-Tezgahlar
(8459) grubunda son alt› y›ld›r Almanya en
fazla ihracat yap›lan ülkedir. Agaç, Mantar,
Kemik, Sert Kauçuk, Plastik vb ‹flleme
Makinelerinde (8465) ise Rusya Federasyonu
son befl y›ld›r en fazla ihracat yap›lan ülkedir.
Tak›m tezgahlar› sektörü aç›s›ndan Rusya
Federasyonu ve Almanya’n›n son alt› y›lda
önemli pazarlar konumuna geldi¤ini söylemek
olas›d›r. Rusya Federasyonu 13 alt sektör
içinde dokuz alt sektörde son alt› y›lda en az
üç kez en çok ihracat yap›lan ilk befl ülke
içinde yer al›rken, Almanya da sekiz alt
sektörde ayn› koflulu karfl›lam›flt›r. Bu bulgu,
Türk tak›m tezgahlar› sektörünün söz konusu
iki ülkede önemli bir geliflme sa¤lad›¤›n›
ortaya koymaktad›r. Sektörde öncü ülkelerden
birisi olan Almanya’da bu baflar›n›n
yakalanmas› tak›m tezgahlar› sektörünün
uluslararas› pazarlarda tan›n›rl›l›¤›n› ve
güvenilirli¤ini olumlu yönde etkileyecek
niteliktedir. Almanya’n›n ithalat›n›n bir bölümü
reexport amaçl› olsa dahi, bu baflar› göz ard›
edilmemelidir.
Tüm alt sektörler için haz›rlanan 2003/2008
y›llar› aras›nda ihracatta ilk befl ülke tablolar›,
alt sektörlerin odakland›¤› ve baflar› kazand›¤›
ülkeleri göstermesi aç›s›ndan önemlidir.
Sektörde yürütülecek hedef pazar, hedef ürün
çal›flmalar›na göstergelerden birisi olarak katk›
sa¤layacakt›r.
GGrraaffiikk 3322.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088;; %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›32
ddeevvaamm›› ssoonnrraakkii ssaayyffaaddaa
2003
UkraynaUkrayna
VenezuellaUkrayna
Ukrayna
Ukrayna
Ukrayna
UkraynaSuriye
Ukrayna
UkraynaUkraynaUkrayna Romanya
Ukrayna
Ukrayna
Venezuella
2004 2005 2006 2007 2008
2008 y›l› ithalat› 1,64 milyar ABD Dolar›d›r ve
Makine ‹malat Sanayi içinde en fazla ithalat
yap›lan ikinci gruptur. ‹thalat sürekli olarak
artmaktad›r. 2008 y›l› ithalat› 2003 y›l›na göre
2,7 kat daha fazla gerçekleflmifltir. 2009 y›l›nda
krizle birlikte durma noktas›na gelen
yat›r›mlar nedeniyle ithalat yaklafl›k %50
azalarak 831,2 milyon ABD Dolar›na
düflmüfltür.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
33Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 88.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››..KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
3.1.2. ‹thalat
TTaabblloo 99.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098456 35.6 55.2 68.1 83.4 91.7 88.2 35.58457 86.6 130.9 181.6 176.6 213.2 212.3 66.28458 85.4 134.3 163.0 175.2 184.7 165.5 90.38459 36.3 55.0 48.8 69.6 64.4 75.7 28.58460 20.1 57.2 60.8 69.8 69.8 91.5 43.18461 12.9 28.8 26.6 38.3 33.7 31.2 41.28462 94.2 132.7 209.1 224.8 202.6 283.5 159.08463 27.5 60.5 53.5 80.1 56.3 87.4 33.18464 27.0 51.1 49.5 65.8 87.3 72.9 33.78465 71.2 100.8 101.9 148.3 123.8 186.1 78.38466 41.0 70.8 87.1 94.5 119.6 137.7 72.08467 71.5 112.9 156.2 172.7 196.1 196.8 140.08468 4.8 7.8 9.2 8.9 9.5 10.9 10.4
TOPLAM 613.9 998.2 1215.3 1408.1 1452.7 1639.7 831.2
UkraynaUkrayna
2008 yıl›nda Metal ifllemeye Mahsus
iflleme Merkezleri, istasyonlu Tezgahlar
(8457), Metalleri Dövme, iflleme, Kesme,
fiataflama Presleri, Makineleri (8462) ve
El ile Kullan›lan Pnömatik veya Motorlu
Aletler (8467) toplam ithalat›n % 43'ünü
olufltururken, di¤er on grup ithalatin %
57'sini oluflturmaktad›r.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya'dan
yap›lm›flt›r (%29). Almanya'y› ‹talya, Di¤er
Asya, Japonya ve Çin izlemektedir. En
fazla ithalat yap›lan ilk befl ülke d›fl›nda
kalan ülkelerden yap›lan ithalat % 26'd›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›34
GGrraaffiikk 3333.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 3344.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, iitthhaallaattttaa bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Tak›m tezgahlar› toplam›nda ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran›, 2003 y›l›nda
%24'den 2008 y›l›nda %43'e yükselmifltir.
2008 y›l›nda, ihracat›n ithalat› karfl›lama
oran›, Metalleri Dövme, iflleme, Kesme,
fiataflama Presleri, Makinelerinde (8462)
%137,8 Planya, Vargel, Yiv, Z›vana, Brofl,
Diflli Çark vb Tezgahlar›nda (8461) %88,
Lehim ve Kaynak Yapmaya Mahsus
Makine ve Cihazlarda (8468) %54,5
olmufltur. Bu üç grup d›fl›nda kalan di¤er
on grubun toplam›nda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› %21,3 dür. 2009 y›l›nda
ise ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› %50,6
olarak gerçekleflmifltir.
2003 y›l›nda 51,8 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 96,2 milyar
ABD Dolar›na yükselmifl ve 1,8 kat
artm›flt›r. Ayn› dönemde Dünya
pazarlar›na yap›lan Türkiye ihracat› 2003
y›l›nda 147 milyon ABD Dolar›ndan, 2008
y›l›nda 704 milyon ABD Dolar›na
yükselerek 4,8 kat art›fl göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
35Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 3355.. TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.1.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
3.1.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
%
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,28’den, 2008 y›l›nda %0,73’e
yükselmifltir. Planya, Vargel, Yiv, Z›vana, Brofl,
Diflli Çark vb Tezgahlar› (8461) %0,97,
Metalleri Dövme, ‹flleme, Kesme, fiataflama
Presleri, Makineleri (8462) %3,72 Metal
Sinterlenmifl Metal Kalbür, Sermetleri Talafls›z
‹flleme A. (8463) %1,15 ve Agaç, Mantar,
Kemik, Sert Kauçuk, Plastik vb ‹flleme
Makineleri (8465) %1,05 ile en yüksek pay
alan gruplard›r. Bu dört grup d›fl›nda kalan
toplam on grubun pay› %0,25’dir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›36
TTaabblloo 1100.. DDüünnyyaa TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr›› iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee’’nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8456 34.523 1.6 0.05 5632.4 16.7 0.308457 41.906 0.7 0.02 9169.5 5.9 0.068458 31.474 3.8 0.12 7801.4 6.5 0.088459 23.941 4.1 0.17 4511.4 13.2 0.298460 22.865 3.9 0.17 4276.1 21.7 0.518461 13.478 4.6 0.34 2860.9 27.7 0.978462 54.396 85.7 1.57 10500.6 390.8 3.728463 9.829 2.8 0.29 1757.6 20.2 1.158464 20.085 5.6 0.28 3035.9 19.7 0.658465 47.693 16.9 0.35 8072.2 84.4 1.058466 89.800 10.4 0.12 17010.6 67.0 0.398467 121.485 5.8 0.05 20218.9 24.5 0.128468 6.916 1.6 0.23 1322.6 5.9 0.45
TOPLAM 51.8390 147.4 0.28 96169.9 704.4 0.73
GGrraaffiikk 3366.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee’’ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, TTaakk››mm TTeezzggaahhllaarr››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Pompalar ve Kompresörler, Makine ‹malat
Sanayi içinde, 2008 y›l› verilerine göre en fazla
d›fl ticaret hacmine sahip olan üçüncü gruptur
(2,28 milyar ABD Dolar›). Pompalar ve
Kompresörlere ait GT‹P numaralar› yanda
gösterilmifltir.
Pompalar ve kompresörler d›fl ticareti sürekli
olarak aç›k vermektedir. Makine ‹malat Sanayi
içinde en fazla d›fl ticaret a盤› veren
gruplardand›r. 2008 y›l› d›fl ticaret a盤› 1.09
milyar ABD Dolar›d›r. ‹thalat›n önemli ölçüde
geriledi¤i 2009 y›l›nda ise sektörün d›fl ticaret
a盤› 836,8 milyon ABD Dolar› olmufltur.
Pompalar ve Kompresörler grubunun 2008 y›l›
ihracat› 0,6 milyar ABD Dolar›d›r ve Makine
‹malat Sanayi içinde en fazla ihracat yapan
gruplardand›r. ‹hracat sürekli olarak
artmaktad›r. 2008 y›l› ihracat› 2003 y›l›na göre
4,3 kat artm›flt›r. ‹hracat, 2009 y›l›nda yaklafl›k
%21 azalm›fl ve 469,4 milyon ABD Dolar›
olmufltur. Kriz sektördeki geliflmeyi olumsuz
yönde etkilemifltir.
2003-2008 y›llar› aras›nda S›v›lar için
Pompalar, S›v› Elevatörleri (8413) ve Hava-
Vakum Pompas›, Hava-Gaz Kompresörü,
Vantilatör, Aspiratör (8414) gruplar›n›n ihracat
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
37Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 3377.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.2. Pompalar ve Kompresörler
3.2.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8413 S›v›lar için Pompalar, S›v› Elevatörleri8414 Hava-Vakum Pompas›, Hava-Gaz Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör
TTaabblloo 1111.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 200988441133 72.5 103.8 118.0 155.5 271.1 281.5 201.088441144 65.3 99.8 139.3 190.4 264.6 316.0 268.4
TOPLAM 137.8 203.6 257.3 345.9 535.7 597.5 469.4
Milyon USD
de¤erlerinin birbirlerine yak›n oldu¤u ve
benzer bir art›fl e¤ilimi gösterdi¤i
görülmektedir. 2007 y›l› hariç Hava-Vakum
Pompas›, Hava-Gaz Kompresörü, Vantilatör,
Aspiratör (8414) grubu di¤er gruba göre
ihracatta daha yüksek bir performans
göstermifltir.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Almanya’ya
yap›lm›flt›r (%21). Rusya Federasyonu,
Romanya, A.B.D ve ‹talya en fazla ihracat
yap›lan ilk befl ülke içinde yer almaktad›r.
‹hracat›n %44’ü ilk befl ülkeye yap›lmaktad›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir. S›v›lar
için Pompalar, S›v› Elevatörleri (8413)
grubunda Almanya son befl y›ld›r en fazla
ihracat yap›lan ülkedir. Bu grupta Almanya’ya
benzer olarak ABD ve ‹ngiltere’nin de son alt›
y›lda en çok ihracat yap›lan ilk befl ülke
aras›nda sürekli yer almas› önemli bir
göstergedir. Bu alt sektörün geliflmifl ülke
pazarlar›nda ya da bu ülkelerin reexport
pazarlar›nda yer edindi¤ini ve güvenirlili¤ini
art›rd›¤›n› ortaya koymaktad›r. Hava-Vakum
Pompas›, Hava-Gaz Kompresörü, Vantilatör,
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›38
GGrraaffiikk 3388.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 3399.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Aspiratörlerde (8414) Romanya, Almanya ve
Rusya Federasyonu en fazla ihracat yap›lan
pazarlar olarak öne ç›kmaktad›r. Almanya,
Romanya ve Rusya Federasyonu son alt› y›lda
en yüksek ihracat yap›lan ilk befl ülke aras›nda
sürekli yer alm›flt›r.
Pompalar ve Kompresörler grubunda 2008 y›l›
ithalat› 1,68 milyar ABD Dolar›d›r ve Makine
‹malat Sanayi içinde en fazla ithalat yap›lan
ikinci gruptur. Ekonomik krizin etkisiyle 2009
y›l›nda 1,3 milyar ABD Dolar›’na gerileyen
ithalat, 2003 ile 2008 y›llar› aras›nda ise
sürekli olarak artm›flt›r. 2008 y›l› ithalat› 2003
y›l›na göre 2,9 kat daha fazla gerçekleflmifltir.
Hava-Vakum Pompas›, Hava-Gaz
Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör (8414)
grubu ithalat› S›v›lar için Pompalar, S›v›
Elevatörleri (8413) grubundan daha yüksek
düzeydedir ve her iki grubun ithalat› son y›l
hariç sürekli art›fl e¤ilimi göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
39Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 1122.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
3.2.2. ‹thalat
TTaabblloo 1133.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098413 275.7 375.4 421.2 513.5 611.3 715.9 553.18414 299.9 500.8 539.5 664.3 874.5 971.3 753.1
TOPLAM 575.6 876.2 960.7 1,177.8 1,485.8 1,687.2 1,306.2
Fransa
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Pompalar ve Kompresörler grubunun
toplam›nda ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›
2003 y›l›nda %23,9’dan 2008 y›l›nda %35,4’e
yükselmifltir. 2009 y›l›nda ise %35,9 düzeyinde
kalm›flt›r. S›v›lar için Pompalar, S›v›
Elevatörlerinin (8413), Hava-Vakum Pompas›,
Hava-Gaz Kompresörü, Vantilatör,
Aspiratörlerine (8414) göre ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› biraz daha yüksektir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya’dan
yap›lm›flt›r (%19). Almanya’y› Çin, ‹talya,
Fransa ve A.B.D izlemektedir. ‹lk befl ülkeden
yap›lan ithalat toplam ithalat›n %58’ini
oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›40
GGrraaffiikk 4400.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 4411.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.2.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
Milyon USD
2003 y›l›nda 54,6 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 104,3 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 1,9 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 137,8 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 597,5 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 4,3 kat art›fl göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
41Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 4422.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.2.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 1144.. DDüünnyyaa PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee’’nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8413 24423.2 72.5 0.30 49014.7 281.5 0.578414 30240.0 65.3 0.22 5.5323.8 316.0 0.57
TOPLAM 54663.2 137.8 0.25 104338.5 597.5 0.57
%
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler A.B.D, Çin, Almanya, ‹talya, ‹ngiltere,
Fransa gibi sanayileflmifl ülkelerdir. Pompalar
ve Kompresörler grubunda en fazla ithalat
yapan ilk befl ülke Dünya toplam ithalat›n›n
%39,3 ünü gerçeklefltirmifltir. En fazla ithalat
yapan ilk befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,55’ini
Türkiye’den karfl›lam›fllard›r. Dünyada en çok
ithalat yapan ilk befl ülke içinde yer alan ABD,
Almanya, ‹talya, ‹ngiltere son y›llarda
Türkiye’nin ihracat yapt›¤› ilk befl ülke içinde
yer almaktad›r. Türkiye’nin bu grupta dünyada
en çok ithalat yapan ilk befl ülkedeki pazar
pay›n› sadece %0,1 oran›nda art›rmas› bile,
sektörün ihracat›nda yaklafl›k 41 milyon ABD
Dolar› art›fl ile %7’lik bir büyüme
sa¤layabilecektir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› % 0,25’den, 2008 y›l›nda %0,57’e
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›42
GGrraaffiikk 4433.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee’’ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 1155.. DDüünnyyaa PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee’’nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8413Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 6923.0 14.1 12.69 0.2Almanya 4144.8 8.5 90.95 2.2Çin 3398.5 6.9 0.59 0.0Fransa 2825.5 5.8 10.12 0.4‹ngiltere 2332.2 4.8 17.51 0.8Di¤er 29390.6 60.0 149.64 0.5Dünya Toplam 49014.7 100.0 281.52 0.57
8414Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 7423.3 13.4 18.89 0.3Çin 4765.6 8.6 2.70 0.1Almanya 4152.9 7.5 34.88 0.8Fransa 2649.8 4.8 7.99 0.3‹talya 2321.6 4.2 29.11 1.3Di¤er 34010.7 61.5 222.39 0.7Dünya Toplam 55323.8 100.0 315.96 0.6
Toplam (8413+8414)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 40937.2 39.23 225.4 0.55Di¤er 63401.3 60.8 372.0 0.59Dünya Toplam 104338.5 100.0 597.5 0.57
%
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler,
Makine ‹malat Sanayi içinde, 2008 y›l›
verilerine göre en fazla d›fl ticaret hacmine
sahip olan dördüncü gruptur (2,17 milyar ABD
Dolar›). ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan
Makine gruplar›n›n GT‹P numaralar› yanda
verilmifltir.
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler
d›fl ticareti sürekli olarak aç›k vermektedir.
2008 y›l› d›fl ticaret a盤› 622 milyon ABD
Dolar›d›r. 2009 y›l›nda bu aç›k 449,1 milyon
ABD Dolar› olmufltur.
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler
grubunun 2008 y›l› ihracat› 480 milyon ABD
Dolar›d›r. 2008 y›l› ihracat› 2003 y›l›na göre 6,4
kat artm›flt›r. ‹hracat›n art›fl e¤ilimi 2009 y›l›nda
ekonomik krizle birlikte kesintiye u¤ram›fl ve
340,1 milyon ABD Dolar›na gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
43Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 4444.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.3. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler
3.3.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8429 Dozerler, Grayder, Skreyper, Ekskavatör, Küreyici, Yükleyici vb8430 Toprak, Maden, Cevheri Tafl›ma, Ay›rma, Seçme vb ‹fl Makineleri8474 Toprak, Tafl, Metal Cevheri vb Ay›klama, Eleme vb için Makineleri
TTaabblloo 1166.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098429 22.2 17.3 20.7 40.7 87.7 111.2 73.58430 5.2 7.1 11.7 16.0 19.0 27.9 18.18474 47.7 86.2 122.0 148.1 271.9 341.6 248.5
TOPLAM 75.1 110.7 154.4 204.8 378.6 480.8 340.1
Milyon USD
Toprak, Tafl, Metal Cevheri vb Ay›klama,
Eleme vb için Makineleri (8474) en fazla
ihracat yap›lan gruptur. 2008 y›l›nda 341,6
milyon ABD Dolar› ihracat gerçeklefltirmifltir.
Bu grubu Dozerler, Grayder, Skreyper,
Ekskavatör, Küreyici, Yükleyici vb (8429)
izlemektedir ve 2008 y›l›nda 111,2 milyon
ABD Dolar› ihracat yapm›flt›r.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Rusya
Federasyonuna yap›lm›flt›r (%14). Azerbaycan,
Libya, Cezayir ve Almanya en fazla ihracat
yap›lan ilk befl ülke içinde yer almaktad›r.
‹hracat›n %41’i ilk befl ülkeye yap›lm›flt›r. Türk
inflaat sektörünün faaliyet gösterdi¤i ülkeler
sektör için önemli pazarlar niteli¤indedir.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Dozerler, Grayder, Skreyper, Ekskavatör,
Küreyici, Yükleyici vb (8429) grubunda
Kazakistan, Irak, Cezayir ve Hollanda’n›n
önemli pazarlar oldu¤u görülmektedir.
Toprak, Maden, Cevheri Tafl›ma, Ay›rma,
Seçme vb ‹fl Makineleri (8430) grubunda S.
Arabistan’a yap›lan ihracat öne ç›kmaktad›r.
Toprak, Tafl, Metal Cevheri vb Ay›klama,
Eleme vb için Makinelerinde (8474) Almanya,
Rusya Federasyonu ve Kazakistan önemli
pazarlard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›44
GGrraaffiikk 4455.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 4466.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2008 y›l›na kadar sürekli artan ithalat 2008
y›l›nda ve daha sonra krizle birlikte 2009
y›l›nda önemli bir düflüfl göstermifltir. 2007
y›l›nda 1,78 milyar ABD Dolar› olan ithalat
2008 y›l›nda %38’lik düflüfl ile 1,1 milyar ABD
Dolar›na ve 2009 y›l›nda ise %28’lik düflüflle
789,2 milyon ABD Dolar›na gerilemifltir. ‹thalat
2003 y›l›na göre 2007’de 5,3 kat artm›fl daha
sonra gerilemifltir. 2008’de 2003’e göre 3,2 kat
fazla gerçekleflmifltir.
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler
ithalat›n›n 2007 y›l›nda %66’s›, 2008 y›l›nda
%56’s› Dozerler, Grayder, Skreyper,
Ekskavatör, Küreyici, Yükleyici vb (8429)
taraf›ndan gerçeklefltirilmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
45Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 1177.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
3.3.2. ‹thalat
TTaabblloo 1188.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098429 231.2 468.9 817.4 1076.3 1188.4 619.9 437.98430 26.2 24.1 112.3 199.4 217.8 169.1 133.28474 82.2 121.0 145.0 263.9 380.7 313.5 218.1
TOPLAM 339.6 613.9 1074.7 1539.6 1786.9 1102.6 789.2
2003
Ukrayna
Ukrayna
Ukrayna
Türkmenistan
2004 2005 2006 2007 2008
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler
grubunun toplam›nda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2003 y›l›nda % 22,1’den 2008
y›l›nda % 43,6’a yükselmifl ve 2009 y›l›nda da
yaklafl›k ayn› düzeyde (%43,1) kalm›flt›r.
Toprak, Tafl, Metal Cevheri vb Ay›klama,
Eleme vb için Makinelerde (8474), ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› 2003- 2007 y›llar›
aras›nda %56,1 ve %84,1 aras›nda de¤iflirken,
2008 y›l›nda ithalattaki düflüflle birlikte ihracat
ithalat› karfl›lar hale gelmifltir (%109). Dozerler,
Grayder, Skreyper, Ekskavatör, Küreyici,
Yükleyici vb (8430) ve Toprak, Maden,
Cevheri Tafl›ma, Ay›rma, Seçme vb ‹fl
Makineleri (8429) grubunda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2003-2008 y›llar› aras›nda %2,5
ve %29,6 aras›nda de¤iflmifltir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Japonya’dan
yap›lm›flt›r (%19). Japonya’y› Almanya, ‹talya,
‹ngiltere ve Güney Kore izlemifltir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%56’s›n› oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›46
GGrraaffiikk 4477.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 4488.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.3.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
7% 78%
Milyon USD
Türkiye’den yap›lan ihracatta Toprak, Tafl,
Metal Cevheri vb Ay›klama, Eleme vb için
Makineleri (8474) grubu Dünya ‹nflaat ve
Madencilikte Kullan›lan Makineler ithalat›
içinde en fazla pay alan gruptur.
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler A.B.D, Kanada, Rusya Federasyonu,
Çin, Avustralya, Fransa gibi ülkelerdir. ‹nflaat
ve Madencilikte Kullan›lan Makineler
grubunda en fazla ithalat yapan ilk befl ülke
Dünya toplam ithalat›n›n % 32,5 ini
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,42’sini Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r.
Toprak, Tafl, Metal Cevheri vb Ay›klama,
Eleme vb için Makineleri (8474) grubunda
2003 y›l›nda 27,3 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 76,3 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 2,8 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 75,1 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 480,8 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 6,4 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,28’den, 2008 y›l›nda %0,63’e
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
47Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 4499.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.3.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 1199.. DDüünnyyaa ‹‹nnflflaaaatt MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee’’nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8429 18047.4 22.2 0.12 45263.4 111.2 0.258430 3321.0 5.2 0.16 13241.2 27.9 0.218474 5919.6 47.7 0.81 17848.9 341.6 1.91
TOPLAM 27287.9 75.1 0.28 76353.5 480.8 0.63
%
dünyada en çok ithalat yapan ilk befl ülke
aras›nda yer alan Rusya Federasyonu ve
Almanya pazarlar›nda Türkiye’nin pay›
s›ras›yla %3,6 ve %2,8 düzeyindedir. Bu
pazarlarda küçümsenemeyecek bir pay
yakalayan ve süreklilik sa¤layan söz konusu
alt sektör, bu hedef pazarlarda desteklenmesi
durumunda daha h›zl› biçimde pazar pay›n›
art›rma olana¤› bulabilecektir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›48
GGrraaffiikk 5500.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee’’ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)) ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 2200.. DDüünnyyaa ‹‹nnflflaaaatt MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee’’nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8429Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 3660.4 8.1 0.06 0.002Kanada 3237.8 7.2 0.00 0.000Rusya Fed. 2834.5 6.3 4.79 0.169Hollanda 2241.5 5.0 3.51 0.157Avustralya 2110.8 4.7 0.00 0.000Di¤er 31178.3 68.9 102.87 0.330Dünya Toplam 45263.4 100.0 111.24 0.246
8430Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Rusya Fed. 1606.82 12.1 0.83 0.05Hindistan 1197.49 9.0 0.00 0.00A.B.D 1174.04 8.9 0.11 0.01Çin 751.43 5.7 0.00 0.00Avustralya 646.61 4.9 0.00 0.00Di¤er 7864.79 59.4 26.99 0.34Dünya Toplam 13241.20 100.0 27.93 0.21
8474Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Rusya Fed. 1745.4 9.8 62.77 3.6A.B.D 1265.9 7.1 3.54 0.3Çin 866.2 4.9 1.69 0.2Almanya 749.3 4.2 20.88 2.8Fransa 733.8 4.1 6.89 0.9Di¤er 12488.4 70.0 245.84 2.0Dünya Toplam 17848.9 100.0 341.60 1.9
Toplam (8429+8430+8474)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 24822.1 32.5 105.1 0.42Di¤er 51531.4 67.5 375.7 0.73Dünya Toplam 76353.5 100.0 480.8 0.63
%
Sektörün 2008 y›l› ihracat› 654 milyon ABD
Dolar›d›r ve Makine ‹malat Sanayi içinde en
fazla ihracat yapan gruplardand›r. ‹hracat
sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l› ihracat›
2003 y›l›na göre 3,7 kat artm›flt›r. 2009 y›l›nda
sektör ihracat› %13 düflüflle 568,7 milyon ABD
Dolar›na gerilemifltir.
2008 y›l›nda, Buzdolaplar›, Dondurucular,
So¤utucular, Is› Pompalar› (8418) ihracat›,
grubun toplam ihracat›n›n %85’idir. Bu grup
sürekli art›fl e¤ilimi gösterirken bu durum
Klima Cihazlar›-Vantilatörlü, Is›, Nem
De¤ifltirme Tertibatl› (8415) makinelerde
görülmemektedir.
Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri
grubu 2008 y›l› d›fl ticareti toplam 1,28 milyar
ABD Dolar›d›r. Endüstriyel Klimalar ve
So¤utma Makineleri GT‹P numaralar› afla¤›da
verilmifltir. Ev tipi klimalar ve so¤utucular bu
çal›flma kapsam›na al›nmam›flt›r.
Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri
d›fl ticareti dengeli bir seyir izlemektedir. 2008
y›l› d›fl ticaret fazlas› 21,8 milyon ABD
Dolar›d›r. 2009 y›l›nda ise sektörün d›fl ticareti
128,8 milyon ABD Dolar› fazla vermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
49Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 5511.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.4. Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri
3.4.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8415* Klima Cihazlar›-Vantilatörlü, Is›, Nem De¤ifltirme Tertibatl›8418** Buzdolaplar›, Dondurucular, So¤utucular, Is› Pompalar›
** 884411551100,, 884411552200 **** 884411882211,, 884411882299,, 884411885500,, 884411889911 hhaarriiçç
TTaabblloo 2211.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098415 69.9 88.3 70.7 42.1 42.1 97.2 83.18418 104.6 144.0 179.8 292.7 557.8 556.8 485.6
TOPLAM 174.5 232.2 250.5 334.8 599.8 654.0 568.7
Milyon USD
2008 y›l› ithalat› 632 milyon ABD Dolar›d›r.
2009 y›l›nda ise ithalat 439,9 milyon ABD
Dolar›na gerilemifltir. Son kriz y›l› hariç ithalat
2003-2008 y›llar› aras›nda sürekli olarak
artm›flt›r. 2008 y›l› ithalat› 2003 y›l›na göre 3,3
kat daha fazla gerçekleflmifltir.
2008 y›l›nda en fazla ihracat ‹ngiltere’ye
yap›lm›flt›r (%11). Fransa, Almanya, Irak ve
‹talya en fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke
içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n %37’si ilk befl
ülkeye yap›lmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›50
GGrraaffiikk 5522.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 5533.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.4.2. ‹thalat
TTaabblloo 2222.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098415 113.9 140.7 147.9 184.6 272.6 335.5 230.28418 78.7 112.8 123.5 167.7 226.6 296.7 209.7
TOPLAM 192.5 253.4 271.4 352.3 499.3 632.2 439.9
Milyon USD
Klima Cihazlar›-Vantilatörlü, Is›, Nem
De¤ifltirme Tertibatl› (8415) grubunun ithalat›
Buzdolaplar›, Dondurucular, So¤utucular, Is›
Pompalar› (8418) grubundan yüksektir ve her
iki grubun ithalat› son y›la kadar sürekli art›fl
e¤ilimi göstermifltir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Çin’den yap›lm›flt›r
(%20). Bu ülkeyi ‹talya, G. Kore, Tayland ve
Japonya izlemektedir. ‹lk befl ülkeden yap›lan
ithalat toplam ithalat›n %53’ünü
oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
51Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 5544.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 5555.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%)) KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
6%
Milyon USD
Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri
grubunun toplam›nda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %90,6’dan 2008
y›l›nda %103,5’e ve 2009 y›l›nda ise %129,3’e
yükselmifltir. Buzdolaplar›, Dondurucular,
So¤utucular, Is› Pompalar›nda (8418) 2008
y›l›nda %187,7 olan oran, Klima Cihazlar›-
Vantilatörlü, Is›, Nem De¤ifltirme Tertibatl›
(8415) makinelerde %29’dur. Di¤er bir ifade
ile Türkiye 8418 grubunda net ihracatç›, 8415
grubunda ise net ithalatç› konumundad›r.
2003 y›l›nda 25 milyar ABD Dolar› olan Dünya
ithalat› 2008 y›l›nda 45,3 milyar ABD Dolar›na
yükselmifl ve 1,8 kat artm›flt›r. Ayn› dönemde
Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye ihracat›
2003 y›l›nda 174,5 milyon ABD Dolar›ndan,
2008 y›l›nda 654 milyon ABD Dolar›na
yükselerek 3,7 kat art›fl göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›52
3.4.3. ‹hracat›n ‹htalat› Karfl›lama Oran›
3.4.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
GGrraaffiikk 5566.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 2233.. DDüünnyyaa EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuuKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 841510, 841520, ** 841821, 841829, 841850, 841891 hariç
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8415 11983.6 69.9 0.58 19404.6 97.2 0.508418 12973.1 104.6 0.81 25848.1 556.8 2.15
TOPLAM 24956.7 174.5 0.70 45252.7 654.0 1.45
%
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› % 0,7’den, 2008 y›l›nda % 1,4’e
yükselmifltir. Buzdolaplar›, Dondurucular,
So¤utucular, Is› Pompalar› (8418) grubunun
pay› 2008 y›l›nda % 2,15 gibi önemli bir
de¤erdir.
Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri, 2008 y›l›
verilerine göre 1,23 milyar ABD Dolar› d›fl
ticaret hacmine sahiptir. Tekstil ve
Konfeksiyon Makineleri gruplar›n›n GT‹P
numaralar› yanda verilmifltir.
Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri d›fl ticareti
sürekli olarak aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl
ticaret a盤› 825,4 milyon ABD Dolar›d›r. Bu
aç›k, ekonomik krize ba¤l› olarak durma
noktas›na gelen yat›r›mlar nedeniyle çok
önemli ölçüde düflerek 2009 y›l›nda 261
milyon ABD Dolar› düzeyine inmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
53Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.5. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri
GGrraaffiikk 5577.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 841510, 841520, ** 841821, 841829, 841850, 841891 hariç
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
GT‹P Aç›klama8444 Dokuma Maddelerinden Lif imal Eden, Dokuyan, Kesen Makineler8445 Dokuma Maddelerinden Lif imal Eden, Dokuyan, Kesen Makineler8446 Dokuma Tezgahlar› (Makineleri)8447 Örgü Tezgahlar›, Gipür, Tül, Dantela, File imali Makine, Cihazlar›8448 Yard›mc› Tekstil Makine, Cihazlar› Ve Aksam-Parçalar8449 Keçe, Dokusuz Mensucat imaline, Finisajine Mahsus Makineler8451 Dokuma Maddelerini Y›kama, Kurutma, Ütüleme Makina ve Cihazlar›8452 Dikifl Makineleri, Mobilyalar›, ‹¤neleri, Aksam ve Parçalar›
%
2008 y›l› ihracat› 200 milyon ABD Dolar›d›r.
2009 y›l›nda da krize karfl›n fazla de¤iflmemifl
ve 198,7 milyon ABD Dolar› düzeyinde kalma
baflar›s›n› göstermifltir.
2008 y›l›nda Dokuma Maddelerini Y›kama,
Kurutma, Ütüleme Makina ve Cihazlar› (8451)
ve Dokuma Maddelerinden Lif ‹mal Eden,
Dokuyan, Kesen Makineler (8445) toplam
ihracat›n %56’s›n› oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›54
GGrraaffiikk 5588.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD)) KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.5.1. ‹hracat
TTaabblloo 2244.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098444 0.02 2.6 1.1 3.7 4.4 2.2 3.98445 10.8 24.5 28.2 46.9 27.1 55.7 54.18446 7.5 15.5 26.0 12.5 14.7 24.6 26.88447 9.1 7.3 15.2 23.8 25.2 18.7 26.88448 6.2 8.7 10.7 14.2 21.5 21.6 23.08449 0.1 0.1 3.8 0.1 0.3 4.2 0.28451 24.3 33.4 50.7 62.0 60.6 56.6 50.68452 7.2 10.0 9.6 16.2 19.4 16.8 13.3
TOPLAM 65.2 102.0 145.4 179.4 173.3 200.4 198.7
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
Milyon USD
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Dokuma Maddelerinden Lif imal Eden,
Dokuyan, Kesen Makinelerin (8444) ve
Dokuma Tezgahlar›n›n (8446) M›s›r pazar›n›n
önemi son y›llarda artm›flt›r. M›s›r’a yap›lan
ihracatta Türk yat›r›mc›lar›n M›s›r’a
yönelmeleri de önemli rol oynam›flt›r.
Dokuma Tezgahlar›nda (8446) Hindistan en
fazla ihracat yap›lan ülkedir. Y›kama,
a¤artma/boyama makinelerinde ise (845140)
Bangladefl son alt› y›lda en fazla ihracat
yap›lan ülkedir.
2008 y›l›nda en fazla ihracat M›s›r’a yap›lm›flt›r
(%11). Etiyopya, Bangladefl, Almanya ve Çin
en fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke içinde yer
almaktad›r. ‹hracat›n %38’i ilk befl ülkeye
yap›lmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
55Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 5599.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 6600.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›56
TTaabblloo 2255.. TTüürrkkiiyyee ‹‹hhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
M›s›r
Türkmenistan
G. Afrika
Irak
8445
Romanya
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri ithalat›
düflüfl e¤ilimi göstermektedir. 2003 y›l›nda
2,32 milyar ABD Dolar› olan ithalat takip eden
y›llarda 2 milyar ABD Dolar›n›n alt›na
gerilemifl ve 2008 y›l›nda 1,03 milyar ABD
Dolar› olarak gerçekleflmifltir. 2009 y›l›nda ise
ekonomik krizle birlikte 459,7 milyon ABD
Dolar›na düflmüfltür.
2008 y›l›nda, Tekstil ve Konfeksiyon
Makineleri ithalat›n›n %56’s› Dokuma
Maddelerinden Lif imal Eden, Dokuyan, Kesen
Makineler (8445), Örgü Tezgahlar›, Gipür, Tül,
Dantela, File imali Makine, Cihazlar› (8447) ve
Dokuma Tezgahlar›-Makineleri (8446)
taraf›ndan gerçeklefltirilmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
57Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
3.5.2. ‹thalat
TTaabblloo 2266.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098444 76.1 39.1 23.7 20.3 54.5 42.8 22.08445 555.0 484.8 389.5 230.7 675.8 211.7 74.18446 378.4 306.5 290.7 300.5 208.7 161.7 39.88447 550.3 390.9 291.1 239.1 292.3 195.2 78.38448 221.0 226.0 192.0 181.4 212.7 155.4 107.78449 33.7 21.5 35.1 6.3 4.5 26.4 15.58451 268.8 238.9 264.1 194.9 157.0 124.0 63.58452 201.3 140.7 137.8 127.4 147.9 108.6 58.7
TOPLAM 2284.5 1848.5 1624.1 1300.8 1753.5 1025.8 459.7
Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri grubunun
toplam›nda ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›
2003 y›l›nda %2,9’dan 2008 y›l›nda %19,5’e
yükselmifltir. Dokuma Maddelerini Y›kama,
Kurutma, Ütüleme Makina ve Cihazlar› (8451)
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›n›n en yüksek
oldu¤u gruptur. Bu oran 2008 y›l›nda %46
olmufltur ve sürekli art›fl e¤ilimi
göstermektedir. 2009 y›l›nda ihracatta fazla
daralma yaflanmamas›na karfl›n ithalattaki h›zl›
düflüfl, sektörün ihracat›n›n ithalat›n› karfl›lama
oran›n› %43,2’ye yükseltmifltir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya’dan
yap›lm›flt›r (%27). Almanya’y› ‹talya, ‹sviçre,
Belçika ve Japonya izlemektedir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%72’sini oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›58
GGrraaffiikk 6611.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 6622.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.5.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
Milyon USD
2003 y›l›nda 19,15 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› yaklafl›k 25 milyon ABD Dolar›
artarak 2008 y›l›nda 19,17 milyar ABD Dolar›
olarak gerçekleflmifltir. 2003-2008 döneminde
di¤er gruplarda 2-3 kat art›fl olarak
gerçekleflen Dünya ‹thalat› art›fl›n›n bu grupta
s›n›rl› kalmas› dikkat çekicidir. Ayn› dönemde
Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye ihracat›
2003 y›l›nda 65,2 milyon ABD Dolar›ndan,
2008 y›l›nda 200,4 milyon ABD Dolar›na
yükselerek 3,1 kat art›fl göstermifltir. 2003
y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,34’den, 2008 y›l›nda %1,05 e
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
59Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 6633.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.5.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
TTaabblloo 2277.. DDüünnyyaa TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8444 993.0 0.0 0.00 732.1 2.2 0.318445 2739.6 10.8 0.40 2737.4 55.7 2.048446 2143.6 7.5 0.35 1615.3 24.6 1.528447 2936.6 9.1 0.31 3130.1 18.7 0.608448 3645.2 6.2 0.17 3812.3 21.6 0.578449 347.8 0.1 0.02 592.7 4.2 0.718451* 2595.8 24.3 0.94 2861.0 56.6 1.988452 3744.7 7.2 0.28 3690.5 16.8 0.45
TOPLAM 19146.3 65.2 0.34 19171.5 200.4 1.05
%
Türkiye’den yap›lan ihracatta Dokuma
Maddelerinden Lif imal Eden, Dokuyan, Kesen
Makinelerin (8445) ve Dokuma Maddelerini
Y›kama, Kurutma, Ütüleme Makine ve
Cihazlar›n›n (8451) Dünya Tekstil ve
Konfeksiyon Makineleri ‹thalat› içindeki pay›
2008 y›l›nda yaklafl›k %2 olarak
gerçekleflmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›60
GGrraaffiikk 6644.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
%
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
61Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
8444Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 370.1 50.5 0.00 0.00A.B.D 78.8 10.8 0.00 0.00Hindistan 49.5 6.8 0.05 0.09Türkiye 42.8 5.8 0.00 0.00Rusya Fed. 29.1 4.0 0.00 0.00Di¤er 161.8 22.1 2.19 1.35Dünya Toplam 732.1 100.0 2.24 0.31
8445Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 747.4 27.3 4.42 0.59Hindistan 542.7 19.8 0.00 0.00Türkiye 211.7 7.7 - -Pakistan 130.2 4.8 0.31 0.24Brezilya 105.5 3.9 0.71 0.67Di¤er 999.9 36.5 50.30 5.03Dünya Toplam 2737.4 100.0 55.73 2.04
8446Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 613.4 38.0 6.88 1.12Hindistan 229.9 14.2 3.91 1.70Türkiye 161.7 10.0 - -Pakistan 66.7 4.1 0.19 0.28Brezilya 66.2 4.1 0.00 0.00Di¤er 477.5 29.6 13.60 2.85Dünya Toplam 1615.3 100.0 24.59 1.52
8447Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 1057.6 33.8 0.15 0.01Hindistan 332.5 10.6 2.06 0.62Hong Kong 316.2 10.1 0.27 0.08Türkiye 195.2 6.2 - -A.B.D 142.7 4.6 0.02 0.02Di¤er 1086.0 34.7 16.18 1.49Dünya Toplam 3130.1 100.0 18.68 0.60
8448Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Almanya 466.4 12.2 3.18 0.68Çin 425.6 11.2 0.14 0.03A.B.D 254.5 6.7 2.00 0.78‹talya 252.4 6.6 0.53 0.21Japonya 232.8 6.1 0.04 0.02Di¤er 2180.6 57.2 15.67 0.72Dünya Toplam 3812.3 100.0 21.56 0.57
TTaabblloo 2288.. DDüünnyyaa TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8449Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 98.4 16.6 0.000 0.00Rusya Fed. 75.9 12.8 0.001 0.00Brezilya 65.7 11.1 0.000 0.00Çin 64.6 10.9 0.000 0.00Meksika 42.2 7.1 0.000 0.00Di¤er 246.0 41.5 4.232 1.72Dünya Toplam 592.7 100.0 4.233 0.71
8451Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 490.0 17.1 0.17 0.03Hindistan 214.8 7.5 3.49 1.62A.B.D 122.2 4.3 0.65 0.53Fransa 95.3 3.3 0.34 0.36Polonya 93.5 3.3 0.33 0.35Di¤er 1845.3 64.5 51.62 2.80Dünya Toplam 2861.0 100.0 56.60 1.98
8452Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 510.66 13.8 0.00 0.00Singapur 267.13 7.2 0.00 0.00Hong Kong 249.82 6.8 0.00 0.00Çin 234.08 6.3 0.28 0.12Almanya 211.42 5.7 0.62 0.29Di¤er 2217.37 60.1 15.85 0.71Dünya Toplam 3690.5 100.0 16.76 0.45
Toplam (8444+8445+8446+8447+8448+8449+8451+8452)
Dünya'dan Türkiye'denMilyon USD % Milyon USD %
‹lk Befl Ülke 9957.1 51.9 30.8 0.31Di¤er 9214.4 48.1 169.6 1.84Dünya Toplam 19171.5 100.0 200.4 1.05
2008 y›l›nda Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri
grubunda en fazla ithalat yapan ilk befl ülke
Dünya toplam ithalat›n›n %52’sini
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,3’ünü Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r.
Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler d›fl ticareti 2008 y›l› verilerine göre
1,19 milyar ABD Dolar›d›r. Ka¤›t ‹maline ve
Matbaac›l›¤a Mahsus Makinelerin GT‹P
numaralar› yanda verilmifltir.
Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler d›fl ticareti sürekli olarak aç›k
vermektedir. Makine ‹malat Sanayi içinde en
fazla d›fl ticaret a盤› veren gruplardand›r. D›fl
ticaret a盤› 2008 y›l›nda 1.04 milyar ABD
Dolar› olurken, ekonomik kriz ile birlikte 2009
y›l›nda 640,6 milyon ABD Dolar›’na
düflmüfltür.
2008 y›l› ihracat› 77,9 milyon ABD Dolar›’d›r
ve Makine ‹malat Sanayi içinde en az ihracat
yapan gruplardand›r. Buna karfl›n, 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 4,4 kat artm›flt›r.
‹hracat, 2009 y›l›nda 64,9 milyon ABD Dolar›
olmufltur.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›62
3.6. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler
3.6.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8439 Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t, Karton imaline Mahsus Makine ve Cihazlar8440 Cilt Makinalar›, Forma, Yaprak Dikme Makineleri8441 Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t ‹flleme, Kesme Makine ve Cihazlar›8442 Matbaa Harfi, Klifle vb Malzeme Haz›rlay›c› Makine ve Cihazlar8443 Matbaac›l›¤a Mahsus Bask› Makineleri, Yard›mc› Makineler
GGrraaffiikk 6655.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 2299.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098439 2.5 2.9 4.1 4.1 4.7 10.2 5.48440 0.5 0.7 0.8 0.6 3.8 1.9 1.98441 6.4 7.5 12.0 9.6 21.3 24.0 14.28442 2.0 2.4 3.7 4.5 6.8 8.2 7.78443 6.3 7.9 15.4 16.0 30.5 33.6 35.7
TOPLAM 17.7 21.3 36.0 34.8 67.0 77.9 64.9
34.8
Milyon USD
Matbaac›l›¤a Mahsus Bask› Makineleri,
Yard›mc› Makineler (8443) ve Ka¤›t Hamuru,
Ka¤›t ‹flleme, Kesme Makine ve Cihazlar›
(8441) 2008 y›l›nda grup ihracat›n›n %73,9’unu
gerçeklefltirmifltir.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Almanya’ya
yap›lm›flt›r (%14). ‹ran, Rusya Federasyonu,
Avusturya ve K›br›s en fazla ihracat yap›lan ilk
befl ülke içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n %40’›
ilk befl ülkeye yap›lm›flt›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Matbaa harfi, klifle vb malzeme haz›rlay›c›
makine ve cihazlarda (8442) ‹ran son alt› y›lda
en fazla ihracat yap›lan ülkedir. Matbaac›l›¤a
mahsus bask› makineleri, yard›mc›
makinelerinde (8443) Almanya ön plana
ç›kmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
63Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 6666.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 6677.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2008 y›l› ithalat› 1,11 milyar ABD Dolar›d›r ve
Makine ‹malat Sanayi içinde en fazla ithalat
yap›lan gruplardan biridir. ‹thalat sürekli
olarak artmaktad›r. 2008 y›l› ithalat› 2003 y›l›na
göre 3,7 kat daha fazla gerçekleflmifltir.
Yat›r›mlar›n 2009 y›l›nda ekonomik kriz
nedeniyle kesintiye u¤ramas› sonucu ithalat
bir önceki y›la göre %37 düflerek 705,5 milyon
ABD Dolar› olmufltur.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›64
TTaabblloo 3300.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
3.6.2. ‹thalat
TTaabblloo 3311.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098439 38.8 28.8 38.0 86.0 143.9 81.2 45.48440 14.7 24.1 28.2 60.8 54.3 18.4 9.78441 56.7 63.8 130.5 99.9 133.4 182.6 85.88442 15.3 18.8 14.8 19.2 34.6 55.1 35.48443 178.6 261.0 315.2 321.5 811.1 777.2 529.2
TOPLAM 304.1 396.5 526.7 587.3 1177.3 1114.5 705.5
2003 2004 2005 2006 2007
Ukrayna
2008
Türkmenistan
Türkmenistan
2008 y›l›nda, Matbaac›l›¤a Mahsus Bask›
Makineleri, Yard›mc› Makinelerin ithalat›
(8443) tüm grubun %70’ini oluflturmaktad›r.
Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t ‹flleme, Kesme Makine ve
Cihazlar› (8441) ithalatta ikinci s›rada yer
almaktad›r.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya’dan
yap›lm›flt›r (%23). Almanya’y› Çin, Japonya,
‹talya ve A.B.D izlemektedir. ‹lk befl ülkeden
yap›lan ithalat toplam ithalat›n %67’sini
oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
65Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 6688.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 6699.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler grubunun toplam›nda ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %5,8’den
2008 y›l›nda %7’e yükselmifltir. Ka¤›t Hamuru,
Ka¤›t, Karton imaline Mahsus Makine ve
Cihazlar›nda (8439), Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t
‹flleme, Kesme Makine ve Cihazlar›nda (8441)
ve Matbaa Harfi, Klifle vb Malzeme Haz›rlay›c›
Makine ve Cihazlar›nda (8442) ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› %12,6 ile %15 aras›nda
de¤iflmektedir. 2009 y›l›nda Ka¤›t Hamuru,
Ka¤›t, Karton imaline Mahsus Makine ve
Cihazlar›nda (8439) hariç tüm gruplarda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› yükselmifltir.
2003 y›l›nda 21 milyar ABD Dolar› olan Dünya
ithalat› 2008 y›l›nda 125 milyar ABD Dolar›na
yükselmifl ve 5,95 kat artm›flt›r. Ayn› dönemde
Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye ihracat›
2003 y›l›nda 17,7 milyon ABD Dolar’dan, 2008
y›l›nda 77,9 milyon ABD Dolar›na yükselerek
4,4 kat art›fl göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›66
3.6.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
3.6.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
GGrraaffiikk 7700.. KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 3322.. DDüünnyyaa KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8439 3790.5 2.5 0.07 5447.3 10.2 0.198440 951.5 0.5 0.06 1797.1 1.9 0.108441 3399.0 6.4 0.19 5106.7 24.0 0.478442 1522.9 2.0 0.13 2389.9 8.2 0.348443 11331.7 6.3 0.06 110241.2 33.6 0.03
TOPLAM 20995.6 17.7 0.08 124982.1 77.9 0.06
%
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,08’den, 2008 y›l›nda %0,06’ya
gerilemifltir. 2008 y›l›nda Türkiye’den yap›lan
ihracatta Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t ‹flleme, Kesme
Makine ve Cihazlar›n›n (8441) Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,47’dir. Bu grubu %0,34 ile
Matbaa Harfi, Klifle vb Malzeme Haz›rlay›c›
Makine ve Cihazlar (8442) izlemektedir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
67Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 7711.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus
Makineler Dünya ‹thalat› içinde ilk befle giren
ülkeler, toplam Dünya ithalat›n›n %52,6’s›n›
yapmaktad›rlar. Dünya ithalat›nda ilk befle
giren ülkeler ithalatlar›n›n %0,03’ünü
Türkiye’den yapmaktad›rlar.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›68
8439Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 1305.5 24.0 0.00 0.00A.B.D 452.8 8.3 0.20 0.04Almanya 360.8 6.6 0.69 0.19Japonya 278.1 5.1 0.00 0.00Rusya Fed. 218.9 4.0 1.33 0.61Di¤er 2831.2 52.0 7.99 0.28Dünya Toplam 5447.3 100.0 10.21 0.19
8440Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 211.3 11.8 0.00 0.00Almanya 201.5 11.2 0.07 0.04‹ngiltere 121.5 6.8 0.06 0.05Fransa 88.1 4.9 0.00 0.00‹talya 86.7 4.8 0.00 0.00Di¤er 1088.0 60.5 1.75 0.16Dünya Toplam 1797.1 100.0 1.88 0.10
8441Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 707.3 13.9 0.36 0.05Almanya 414.0 8.1 4.19 1.01Fransa 324.2 6.3 0.58 0.18Çin 289.3 5.7 0.00 0.00‹ngiltere 220.0 4.3 0.31 0.14Di¤er 3152.0 61.7 18.56 0.59Dünya Toplam 5106.7 100.0 23.99 0.47
8442Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Belçika 356.9 14.9 0.00 0.00Almanya 218.1 9.1 1.23 0.56A.B.D 173.2 7.2 0.00 0.00Fransa 131.3 5.5 0.00 0.00‹sviçre 125.0 5.2 0.00 0.00Di¤er 1385.3 58.0 7.00 0.51Dünya Toplam 2389.9 100.0 8.24 0.34
8443Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 21058.6 19.1 0.03 0.00Almanya 13513.1 12.3 4.95 0.04Hollanda 11903.3 10.8 1.29 0.01Çin 7251.3 6.6 0.20 0.00Fransa 5700.5 5.2 2.89 0.05Di¤er 50814.4 46.1 24.20 0.05Dünya Toplam 110241.2 100.0 33.56 0.03
Toplam (8439+8440+8441+8442+8443)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 65711.2 52.6 18.4 0.03Di¤er 59270.9 47.4 59.5 0.10Dünya Toplam 124982.1 100 77.9 0.06
TTaabblloo 3333.. DDüünnyyaa KKaa¤¤››tt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaaacc››ll››¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr iitthhaallaatt››nnddaaiillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Türbinler ve Turbojetler grubunun toplam d›fl
ticareti 1,15 milyar ABD Dolar›d›r. Türbinler ve
Turbojetler grubuna ait GT‹P numaralar›
yanda verilmifltir.
Türbinler ve Turbojetler grubu 2008 y›l› d›fl
ticaret a盤› 119,5 milyon ABD Dolar›d›r. 2009
y›l›nda ithalatta yaflanan yüksek oranl› art›fl ve
ihracattaki daralma, d›fl ticaret a盤›n› 873,4
milyon ABD Dolar›na ç›karm›flt›r.
2008 y›l› ihracat› 519 milyon ABD Dolar›d›r.
‹hracat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 4,8 kat artm›flt›r. 2009
y›l›nda ise h›zl› bir düflüflle 254,1 milyon ABD
Dolar›na gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
69Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.7. Türbinler ve Turbojetler
3.7.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8406 Buhar Türbinleri8410 Su Türbinleri, Çarklar ve Bunlar için Regülatörler8411 Turbojetler, Di¤er Gaz Türbinleri8412 Di¤er Motorlar ve Kuvvet Has›l Eden Makineler
GGrraaffiikk 7722.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 3344.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098406 1.0 1.7 6.0 0.7 1.1 10.6 0.08410 0.2 1.0 3.1 1.5 4.0 6.3 4.28411 81.1 148.4 202.0 309.5 362.5 446.2 200.78412 25.5 12.5 20.7 29.0 49.9 56.0 49.3
TOPLAM 107.7 163.6 231.7 340.7 417.4 519.0 254.1
Milyon USD
2008 y›l›nda, Turbojetler, di¤er gaz türbinleri
(8411) tüm grup ihracat›n›n % 86’s›n›
yapm›flt›r.
2008 y›l›nda en fazla ihracat A.B.D.’ye
yap›lm›flt›r (%42). ‹ngiltere, Fransa, Singapur
ve Almanya en fazla ihracat yap›lan ilk befl
ülke içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n %73’ü ilk
befl ülkeye yap›lm›flt›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Turbojetler, di¤er gaz türbinlerinde (8411)
A.B.D en fazla ihracat yap›lan ülkedir.
‹ngiltere, Fransa ve Hollanda son alt› y›lda en
fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke aras›nda
sürekli yer alan pazarlard›r. Di¤er gruplarda
Almanya önemli bir pazar durumundad›r.
Di¤er motorlar ve kuvvet has›l eden makineler
(8412) grubunda Avusturya ve Almanya en
fazla ihracat yap›lan ülkelerdir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›70
GGrraaffiikk 7733.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 7744.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2008 y›l› ithalat› 638 milyon ABD Dolar›d›r.
2008 y›l› ithalat› 2003 y›l›na göre 1,9 kat daha
fazla gerçekleflmifltir. 2009 y›l› ile birlikte
yaflanan krize karfl›n ithalat, yaklafl›k 1.13
milyar ABD Dolar› düzeyine ç›km›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
71Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 3355.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
3.7.2. ‹thalat
TTaabblloo 3366.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098406 47.9 26.9 57.5 17.5 36.9 47.9 265.78410 24.3 37.5 9.0 20.8 50.5 101.6 145.98411 237.6 276.7 346.0 196.8 207.4 390.5 599.28412 29.8 26.0 41.6 56.5 81.8 98.5 116.8
TOPLAM 339.7 367.1 454.1 291.6 376.6 638.5 1127.5
‹spanya
2003 2004 2005 2006 2007 2008
2008 y›l›nda, Turbojetler, di¤er gaz türbinleri
(8411) tüm grup ithalat›n›n %61’ini
gerçeklefltirmifltir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat A.B.D.’den
yap›lm›flt›r (%31). Almanya, Fransa, Çin ve
‹sviçre en fazla ithalat yap›lan ilk befl ülke
içinde yer almaktad›r. ‹lk befl ülkeden yap›lan
ithalat toplam ithalat›n %73’ünü
oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›72
GGrraaffiikk 7755.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 7766.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Türbinler ve Turbojetler grubunun toplam›nda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda
% 31,7’den 2008 y›l›nda % 81,3’e yükselmifltir.
2008 y›l›nda, Turbojetler, di¤er gaz
türbinlerinde (8411) ihracat›n ithalat› karfl›lama
oran› %114,2’dir. Bu grubu %56,9’la Di¤er
Motorlar ve Kuvvet Has›l Eden Makineler
(8412) izlemektedir. 2009 y›l›nda tüm di¤er alt
sektörlerin tersine bu grupta ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› önemli ölçüde gerilemifltir.
2003 y›l›nda 54,7 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 102,4 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 1,9 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 107,7 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 519 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 4,8 kat art›fl göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
73Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 7777.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.7.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
3.7.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 3377.. DDüünnyyaa TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8406 2365.3 1.0 0.04 4989.2 10.6 0.218410 506.8 0.2 0.04 1085.7 6.3 0.588411 46079.1 81.1 0.18 80317.4 446.2 0.568412 5728.5 25.5 0.45 16013.6 56.0 0.35
TOPLAM 54679.7 107.7 0.20 102406.0 519.0 0.51
%
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,2’den, 2008 y›l›nda %0,51’e
yükselmifltir. Bu oran Su Türbinleri, Çarklar ve
Bunlar için Regülatörler (8418) için %0,58,
Turbojetler, di¤er gaz türbinleri (8411) için
%0,56’d›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›74
GGrraaffiikk 7788.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2008 y›l›nda Türbinler ve Turbojetler
grubunda en fazla ithalat yapan ilk befl ülke
Dünya toplam ithalat›n›n %56,8’ini
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,38’ini Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r. Turbojetler, Di¤er Gaz
Türbinleri (8411) grubunda Türkiye ihracat›n›n
ABD ithalat› içindeki pay› %1,34 düzeyine
ç›kmaktad›r. Bu sektörde yüksek ithalat yapan
geliflmifl ülke pazarlar› Türkiye’nin de en fazla
ihracat yapt›¤› ülkeler aras›nda yer almaktad›r.
Söz konusu pazarlara yap›lan ihracatta son
y›llarda süreklili¤in yakaland›¤› göz önüne
al›nd›¤›nda Türk ürünlerinin bu pazarlarda
kendisini kabul ettirdi¤i anlafl›lmaktad›r. Bu
olumlu geliflme, sektörün söz konusu
pazarlara odaklanmas› durumunda ihracat›na
ivme kazand›rma olas›l›¤›n› yükseltmektedir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
75Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
8406Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 531.8 10.7 0.000 0.000Çin 510.2 10.2 0.000 0.000Almanya 453.1 9.1 0.621 0.137Hindistan 265.5 5.3 0.003 0.001Singapur 237.2 4.8 0.002 0.001Di¤er 2991.4 60.0 9.984 0.334Dünya Toplam 4989.2 100.0 10.6 0.21
8410Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 131.0 12.1 0.0 0.00Türkiye 101.6 9.4 - -‹ngiltere 51.7 4.8 1.7 3.30A.B.D 48.6 4.5 0.024 0.05Fransa 44.0 4.0 0.0 0.00Di¤er 708.8 65.3 4.5 0.64Dünya Toplam 1085.7 100.0 6.3 0.58
8411Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 16297.5 20.3 218.6 1.34‹ngiltere 11064.2 13.8 50.9 0.46Fransa 7792.7 9.7 48.3 0.62Almanya 6727.1 8.4 10.3 0.15Japonya 4828.7 6.0 0.0 0.00Di¤er 33607.2 41.8 118.1 0.35Dünya Toplam 80317.4 100.0 446.2 0.56
8412Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 3522.4 22.0 1.10 0.03Çin 2544.2 15.9 0.56 0.02Rusya Fed. 1796.4 11.2 0.74 0.04Almanya 650.8 4.1 5.73 0.88‹ngiltere 519.3 3.2 0.71 0.14Di¤er 6980.5 43.6 47.14 0.68Dünya Toplam 16013.6 100.0 55.98 0.35
Toplam (8406+8410+8411+8412)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 58118.1 56.8 223.0 0.38Di¤er 44287.9 43.2 179.8 0.41Dünya Toplam 102406.0 100 519.0 0.51
TTaabblloo 3388.. DDüünnyyaa TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinndduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
G›da Sanayi Makinelerine ait GT‹P numaralar›
yanda verilmifltir.
G›da Sanayi Makineleri d›fl ticareti sürekli
olarak aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl ticaret
a盤› 335 milyon ABD Dolar›d›r. 2009 y›l›nda
ise aç›k kriz ile birlikte 197,8 milyon ABD
Dolar› düzeyine gerilemifltir.
2008 y›l› G›da Sanayi Makineleri ihracat› 384,2
milyon ABD Dolar›’d›r. ‹hracat sürekli olarak
artmaktad›r. 2008 y›l› ihracat› 2003 y›l›na göre
4,9 kat artm›flt›r. Krize karfl›n sektör
ihracat›nda 2009 y›l›nda önemli bir gerileme
yaflanmam›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›76
3.8. G›da Sanayi Makineleri
3.8.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8421* Santrifujle çal›flan kurutma, filtre, ar›tma cihazlar›8434 Sütçülükte kullan›lan makine ve cihazlar8435 fiarap, meyva sular› vb için kullan›lan presler, fulvarlar vb8437 Tohumlar› temizleme, ay›rma, ö¤ütme, iflleme makine ve cihazlar›8438 Yiyecek ve içecek sanayiinde kullan›lan makina ve cihazlar
* 842112, 842119, 842123, 842129, 842131 hariç
GGrraaffiikk 7799.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 3399.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 842112, 842119, 842123, 842129, 842131 hariç
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098421* 22.7 40.2 41.3 56.9 87.5 131.9 128.58434 3.0 4.9 9.9 14.1 10.4 21.0 17.08435 0.2 0.9 0.7 0.3 0.7 0.9 0.98437 36.3 56.4 81.9 74.6 114.4 160.2 156.18438 17.1 22.1 29.2 41.7 52.9 70.2 63.8
TOPLAM 79.2 124.5 163.0 187.7 265.9 384.2 366.3
Milyon USD
2008 y›l›nda en fazla ihracat Irak ve
Kazakistan’a yap›lm›flt›r. Suriye ve Almanya en
fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke içinde yer
almaktad›r. ‹hracat›n %22’si ilk befl ülkeye
yap›lmaktad›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir. Krema
ay›r›c›lar›nda (ekremözler) (842111) Suriye,
Suyun filtre edilmesi/ar›t›lmas›na mahsus
cihazlarda (842121) Irak en fazla ihracat
yap›lan ülkelerdir. Sütçülükte kullan›lan
makine ve cihazlarda (8434) Fas son iki y›lda
en fazla ihracat yap›lan ülkedir. G›da Sanayi
Makineleri içinde ihracat› en yüksek olan grup
tohumlar› temizleme, ay›rma, ö¤ütme, iflleme
makine ve cihazlar›nda (8437) Kazakistan, Irak
ve Rusya Federasyonu en önemli pazard›r.
Santrifüjle çal›flan kurutma, filtre, ar›tma
cihazlar› (8421) ve Tohumlar› Temizleme,
Ay›rma, Ö¤ütme, ‹flleme Makine ve Cihazlar›
(8437) en fazla ihracat yap›lan gruplard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
77Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 8800.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 8811.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›78
TTaabblloo 4400.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
Japonya
Ukrayna
Ukrayna
Umman
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
Türkmenistan
2008 y›l› ithalat› 719 milyon ABD Dolar›d›r.
‹thalat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ithalat› 2003 y›l›na göre 3 kat daha fazla
gerçekleflmifltir. 2009 y›l›nda ithalatta önemli
daralma yaflanm›fl ve ithalat 564,1 milyon ABD
Dolar›na inmifltir.
Santrifüjle çal›flan kurutma, filtre, ar›tma
cihazlar› (8421) 2008 y›l›nda 441 milyon ABD
Dolar› ile en fazla ithalat yap›lan gruptur ve
sürekli art›fl e¤ilimi göstermektedir. Ayn› y›l
ithalatta ikinci s›ray› 229 milyon ABD Dolar›
ile yiyecek ve içecek sanayinde kullan›lan
makine ve cihazlar (8438) alm›flt›r.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya’dan
yap›lm›flt›r (%17). Almanya’y› G. Afrika,
Fransa, ‹talya ve Hollanda izlemektedir. ‹lk
befl ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%53’ünü oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
79Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.8.2. ‹thalat
TTaabblloo 4411.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 842112, 842119, 842123, 842129, 842131 hariç
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098421* 160.9 181.1 176.7 288.3 403.5 441.1 409.28434 6.1 9.6 14.3 11.2 24.6 21.5 11.38435 1.3 2.7 6.3 11.1 10.1 4.1 3.08437 10.5 12.4 17.6 23.5 15.9 23.2 19.28438 62.8 117.0 94.8 214.1 185.0 229.2 121.3
TOPLAM 241.6 322.8 309.7 548.2 639.1 719.0 564.1
GGrraaffiikk 8822.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
G›da Sanayi Makineleri grubunun toplam›nda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda
%32,8’den 2008 y›l›nda %53,4’e yükselmifltir.
Tohumlar› temizleme, ay›rma, ö¤ütme, iflleme
makine ve cihazlar› (8437) ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›nda 2008 y›l›nda %689 gibi
yüksek bir orand›r. Sütçülükte kullan›lan
makine ve cihazlar›nda (8434) ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› %97,8’dir. 2009 y›l›nda tüm
gruplarda ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›
önemli ölçüde yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›80
GGrraaffiikk 8844.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.8.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 8833.. GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088 %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2003 y›l›nda 21,3 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 41,9 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 2 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 79,2 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 384,2 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 4,9 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,37’den, 2008 y›l›nda %0,92’e
yükselmifltir. Tohumlar› temizleme, ay›rma,
ö¤ütme, iflleme makine ve cihazlar› (8437)
kaleminin pay›n›n 2008 y›l›nda %11’e
yükselmesi dikkat çekicidir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
81Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 8855.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.8.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 4422.. DDüünnyyaa GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8421* 13898.7 22.7 0.16 28746.4 131.9 0.468434 1035.7 3.0 0.29 2018.8 21.0 1.048435 229.4 0.2 0.08 375.0 0.9 0.258437 735.1 36.3 4.94 1437.6 160.2 11.148438 5357.1 17.1 0.32 9336.2 70.2 0.75
TOPLAM 21256.0 79.2 0.37 41914.0 384.2 0.92
%
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler A.B.D, Almanya, Fransa gibi ülkelerdir.
G›da Sanayi Makineleri grubunda en fazla
ithalat yapan ilk befl ülke Dünya toplam
ithalat›n›n %35,6 s›n› gerçeklefltirmifltir. En
fazla ithalat yapan ilk befl ülke ihtiyaçlar›n›n
%0,3’ünü Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›82
8421*Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 4449.6 15.5 2.17 0.05Almanya 2678.8 9.3 19.31 0.72Çin 1619.9 5.6 0.10 0.01Kanada 1101.0 3.8 0.03 0.00Fransa 1049.3 3.7 0.69 0.07Di¤er 17847.9 62.1 109.58 0.61Dünya Toplam 28746.4 100.0 131.9 0.46
8434Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Fransa 178.1 8.8 0.11 0.06Danimarka 167.4 8.3 0.00 0.00Almanya 133.9 6.6 0.08 0.06Hollanda 127.2 6.3 0.06 0.05Rusya Fed. 123.9 6.1 0.06 0.05Di¤er 1288.1 63.8 20.67 1.60Dünya Toplam 2018.8 100.0 21.0 1.04
8435Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Almanya 36.7 9.8 0.001 0.00A.B.D 34.1 9.1 0.003 0.01Çin 33.3 8.9 0.000 0.00B.A.E 18.8 5.0 0.000 0.00Fransa 17.4 4.6 0.000 0.00Di¤er 234.7 62.6 0.94 0.40Dünya Toplam 375.0 100.0 0.9 0.25
8437Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Nijerya 114.4 8.0 0.07 0.06Hindistan 87.0 6.1 0.85 0.98A.B.D 83.0 5.8 0.91 1.09Almanya 73.1 5.1 1.15 1.57Rusya Fed. 73.1 5.1 12.84 17.57Di¤er 1007.0 70.0 144.36 14.34Dünya Toplam 1437.6 100.0 160.18 11.14
8438Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 763.2 8.2 0.29 0.04Rusya Fed. 622.9 6.7 2.15 0.34Fransa 469.0 5.0 0.37 0.08Almanya 466.1 5.0 2.75 0.59Meksika 395.9 4.2 0.01 0.00Di¤er 6619.1 70.9 64.67 0.98Dünya Toplam 9336.2 100.0 70.23 0.75
Toplam (8421+8434+8435+8437+8438)Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 14917.1 35.6 44.0 0.3Di¤er 26996.8 64.4 340.2 1.3Dünya Toplam 41914.0 100 384.2 0.9
TTaabblloo 4433.. DDüünnyyaa GG››ddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee’’nniinnDDuurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 842112, 842119, 842123, 842129, 842131 hariç
2008 y›l›nda Vanalar d›fl ticareti 1,1 milyar
ABD Dolar›d›r. Vanalar grubunun GT‹P
numaras› 8481’dir. Vanalar d›fl ticareti sürekli
olarak aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl ticaret
a盤› 414,3 milyon ABD Dolar›d›r. Aç›k 2009
y›l›nda 286,3 ABD dolar› olmufltur.
2008 y›l› ihracat› 328,5 milyon ABD Dolar›d›r.
‹hracat sürekli art›fl e¤ilimindedir. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 3,5 kat artm›flt›r. 2009
y›l›nda ihracat 262,4 milyon ABD Dolar›na
gerilemifltir.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Almanya’ya
yap›lm›flt›r (%15). Rusya Federasyonu, M›s›r,
‹talya ve Libya en fazla ihracat yap›lan ilk befl
ülke içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n %35’i ilk
befl ülkeye yap›lm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
83Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.9. Vanalar
3.9.1. ‹hracat
GGrraaffiikk 8866.. VVaannaallaarr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 4444.. VVaannaallaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098481 94.8 125.2 148.0 185.5 251.6 328.5 262.4
Milyon USD
2008 y›l› ithalat› 742,8 milyon ABD Dolar›d›r.
‹thalat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ithalat› 2003 y›l›na göre 2,7 kat daha fazla
gerçekleflmifltir. Krizle birlikte 2009 y›l› ithalat›
548,7 milyon ABD Dolar›na gerilemifltir.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da verilmifltir. 2003-2008
y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer alan
ülkeler renkli olarak gösterilmifltir. Almanya,
‹ngiltere, ‹talya ve A.B.D önemli pazarlard›r.
Son iki y›lda Rusya Federasyonu en fazla
ihracat yap›lan ikinci ülke konumuna
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›84
GGrraaffiikk 8877.. VVaannaallaarr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 4455.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, VVaannaallaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.9.2. ‹thalat
TTaabblloo 4466.. VVaannaallaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098481 275.6 388.5 420.2 564.7 694.2 742.8 548.7
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
85Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
2008 y›l›nda en fazla ithalat ‹talya’dan
yap›lm›flt›r (%22). ‹talya’y› Almanya, Çin,
Fransa ve A.B.D izlemektedir. ‹lk befl ülkeden
yap›lan ithalat toplam ithalat›n %72’sini
oluflturmaktad›r.
Vanalar grubunda ihracat›n ithalat› karfl›lama
oran› 2003 y›l›nda %34,4’den 2008 y›l›nda
%44,2’ye yükselmifltir. 2009 y›l›nda bu oran
%47,8 olmufltur.
2003 y›l›nda 30,2 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 64,9 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 2,2 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 94,8 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 328,5 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 3,5 kat art›fl göstermifltir.
GGrraaffiikk 8888.. VVaannaallaarr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 8899.. VVaannaallaarr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.9.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
3.9.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,31’den, 2008 y›l›nda %0,51’e
yükselmifltir.
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler A.B.D, Almanya, Çin, Fransa ve
‹ngiltere’dir. Vanalar grubunda en fazla ithalat
yapan ilk befl ülke Dünya toplam ithalat›n›n
%42,5’ini gerçeklefltirmifltir. En fazla ithalat
yapan ilk befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,31’ini
Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
2008 y›l›nda Yük Kald›rma, Tafl›ma ve
‹stifleme Makineleri d›fl ticareti 1,03 milyar
ABD Dolar›d›r. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve
‹stifleme Makineleri GT‹P numaralar› yanda
verilmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›86
TTaabblloo 4477.. DDüünnyyaa VVaannaallaarr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 4488.. DDüünnyyaa VVaannaallaarr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8481 30222.3 94.8 0.31 64896.5 328.5 0.51
GGrraaffiikk 9900.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)) VVaannaallaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8481Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 10087.2 15.5 9.7 0.10Almanya 5828.8 9.0 49.1 0.84Çin 5124.1 7.9 3.5 0.07Fransa 3296.2 5.1 11.6 0.35‹ngiltere 3274.0 5.0 10.8 0.33Di¤er 37286.2 57.5 243.7 0.65Dünya Toplam 64896.5 100.0 328.5 0.51
3.10. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri
GT‹P Aç›klama8425 Palanga, Vinç (Basamakl› Hariç), Bucurgat, Irgat, Krikolar8426 Gemi Vinçleri, Maçunalar, Halatl› Vinçler, Döner Köprüler8427 Forkliftler; Kald›rma, ‹stifleme Tertibatl› fiaryolar8428 Kald›rma,‹stifleme, Yükleme, Boflaltma Makina ve Cihazlar›
%
Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri
d›fl ticareti sürekli olarak aç›k vermektedir. D›fl
ticaret a盤› 2008 y›l›nda 690 milyon ABD
Dolar› olurken 2009 y›l›nda 422 milyon ABD
Dolar›na gerilemifltir.
2008 y›l› ihracat› 168,6 ABD Dolar›d›r. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 3,2 kat artm›flt›r.
‹hracat 2009 y›l›nda yaklafl›k ayn› düzeyde
kalm›flt›r.
‹hracatta Kald›rma, ‹stifleme, Yükleme,
Boflaltma Makine ve Cihazlar› (8428) di¤er
gruplara göre ön plana ç›kmaktad›r. 2008
y›l›nda, bu grubun ihracat› tüm grubun
%54’üdür.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
87Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 9911.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.10.1. ‹hracat
TTaabblloo 4499.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098425 4.4 9.2 9.4 15.3 20.6 22.2 23.58426 13.4 17.9 18.1 22.5 32.6 44.7 53.38427 2.1 2.9 3.4 4.4 7.6 10.7 8.18428 32.9 42.5 58.4 51.9 73.6 91.0 77.0
TOPLAM 52.7 72.4 89.2 94.2 134.5 168.6 161.9
Milyon USD
2008 y›l›nda en fazla ihracat Rusya
Federasyonu’na yap›lm›flt›r (%11). A.B.D,
Serbest Bölgeler, S. Arabistan ve Romanya en
fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke içinde yer
almaktad›r. ‹hracat›n % 34’ü ilk befl ülkeye
yap›lm›flt›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Palanga, vinç (basamakl› hariç), bocurgat,
›rgat, krikolar (8425) grubunda Çin en fazla
ihracat yap›lan ülkedir. Kald›rma, istifleme,
yükleme, boflaltma makine ve cihazlar›nda
(8428) ise A.B.D ve Rusya Federasyonu son
dört y›lda ilk iki s›ray› paylaflmaktad›rlar.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›88
GGrraaffiikk 9922.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 9933.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2008 y›l› ithalat› 859,5 milyon ABD Dolar›d›r.
‹thalat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ithalat› 2003 y›l›na göre 4,4 kat daha fazla
gerçekleflmifltir. ‹thalattaki art›fl 2009 y›l›nda
kesintiye u¤ram›fl ve 583,9 milyon ABD
Dolar›na düflmüfltür.
Gemi Vinçleri, Maçunalar, Halatl› Vinçler,
Döner Köprüler (8426) ve Kald›rma, ‹stifleme,
Yükleme, Boflaltma Makine ve Cihazlar›
(8428) gruplar›n›n 2008 y›l› ithalatlar› tüm grup
ithalat›n›n %71’idir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
89Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 5500.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.10.2. ‹thalat
TTaabblloo 5511.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098425 11.9 17.8 31.8 38.1 44.1 64.0 36.08426 47.5 114.9 98.6 165.5 274.3 255.4 188.28427 70.5 107.5 123.9 159.6 203.4 188.5 93.18428 64.6 108.4 165.2 227.2 295.8 351.7 266.6
TOPLAM 194.5 348.6 419.5 590.3 817.6 859.5 583.9
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
2003 2004 2005 2006 2007 2008
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya’dan
yap›lm›flt›r (%30). Almanya’y› Çin, ‹talya,
Japonya ve Avusturya izlemektedir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%71’ini oluflturmaktad›r.
Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri
grubunun toplam›nda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %27,1’den 2008
y›l›nda %19,6’a gerilemifltir. Palanga, Vinç-
Basamakl› Hariç-, Bocurgat, Irgat, Krikolar
(8425) ve Kald›rma, ‹stifleme, Yükleme,
Boflaltma Makine ve Cihazlar› (8428)
gruplar›nda ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›
s›ras›yla %34,8 ve %25,9’dur. Forkliftler;
Kald›rma, ‹stifleme Tertibatl› Fiaryolarda
(8427) ise oran %5,7’dir. Ekonomik krizle
birlikte 2009 y›l›nda %27,7 olan ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› yeniden 2003 y›l›
düzeylerine ç›km›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›90
GGrraaffiikk 9944.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 9955.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.10.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
Milyon USD
2003 y›l›nda 22,6 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 57,4 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 2,5 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 52,7 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 168,6 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 3,2 kat art›fl göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
91Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 9966.. YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.10.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 5522.. DDüünnyyaa YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8425 2478.6 4.4 0.18 5782.1 22.2 0.388426 4513.5 13.4 0.30 15658.1 44.7 0.298427 6449.5 2.1 0.03 14564.8 10.7 0.078428 9196.6 32.9 0.36 21448.6 91.0 0.42
TOPLAM 22638.1 52.7 0.23 57453.6 168.6 0.29
%
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,23’den, 2008 y›l›nda %0,29’a
yükselmifltir. 2008 y›l›nda Türkiye’den yap›lan
ihracat›n Dünya ithalat› içindeki pay›
Kald›rma, ‹stifleme, Yükleme, Boflaltma
Makine ve Cihazlar› (8428) için %0,42 ve
Palanga, Vinç- Basamakl› Hariç-, Bocurgat,
Irgat, Krikolar (8425) için %0,39’dur.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›92
GGrraaffiikk 9977.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2008 y›l›nda, Yük Kald›rma, Tafl›ma ve
‹stifleme grubunda en fazla ithalat yapan ilk
befl ülke Dünya toplam ithalat›n›n %35,2’sini
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke, 2008 y›l›nda ihtiyaçlar›n›n %0,23’ünü
Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
93Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
8425Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 974.4 16.9 0.3 0.03Çin 600.7 10.4 5.2 0.87Almanya 350.1 6.1 1.5 0.42Fransa 346.9 6.0 0.3 0.09Kanada 258.5 4.5 0.1 0.03Di¤er 3251.5 56.2 14.9 0.46Dünya Toplam 5782.1 100.0 22.2 0.38
8426Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 1260.2 8.0 0.2 0.02Arap Emirlikleri 1121.0 7.2 1.9 0.17Rusya Fed. 1026.8 6.6 3.7 0.36Singapur 914.8 5.8 0.0 0.00Çin 677.5 4.3 0.5 0.08Di¤er 10657.7 68.1 38.4 0.36Dünya Toplam 15658.1 100.0 44.7 0.29
8427Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Fransa 1280.7 8.8 1.2 0.09A.B.D 1231.4 8.5 0.3 0.03Almanya 895.3 6.1 0.5 0.05‹ngiltere 810.7 5.6 0.1 0.01Rusya Fed. 735.1 5.0 0.7 0.10Di¤er 9611.5 66.0 7.9 0.08Dünya Toplam 14564.8 100.0 10.7 0.07
8428Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 2762.0 12.9 11.608819 0.42Çin 1532.4 7.1 1.294833 0.08Rusya Fed. 1526.2 7.1 12.659514 0.83Almanya 1010.2 4.7 2.340463 0.23‹ngiltere 937.1 4.4 1.302519 0.14Di¤er 13680.7 63.8 61.780914 0.45Dünya Toplam 21448.6 100.0 90.987062 0.42
Toplam (8425+8426+8427+8428)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 20252.1 35.2 45.6 0.23Di¤er 37201.5 64.8 123.0 0.33Dünya Toplam 57453.6 100 168.6 0.29
TTaabblloo 5533.. DDüünnyyaa YYüükk KKaalldd››rrmmaa,, TTaaflfl››mmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflflüüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar
grubunun 2008 y›l› toplam d›fl ticareti 850
milyon ABD Dolar›d›r. Hadde ve Döküm
Makineleri, Kal›plar grubu GT‹P numaralar›
yanda verilmifltir.
Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar grubu
d›fl ticaret sürekli olarak aç›k vermektedir.
2008 y›l› d›fl ticaret a盤› yaklafl›k 300 milyon
ABD Dolar›d›r. Aç›k 2009 y›l›nda ekonomik
krize karfl›n büyümüfl ve 558,5 milyon ABD
Dolar›na ç›km›flt›r.
2008 y›l› ihracat› 276,3 milyon ABD Dolar›d›r.
2008 y›l› ihracat› 2003 y›l›na göre 3,7 kat
artm›flt›r. 2009 y›l›nda, grubun ihracat› çok az
da olsa artarak 278,9 milyon ABD Dolar›
olmufltur.
2008 y›l›nda Metalleri Haddeleme Makineleri,
bunlar›n Silindirleri (8455) ve Metal Dökümü
için Kasalar, Plakalar, Kal›p Modelleri (8480)
tüm grup ihracat›n›n %93’ünü
gerçeklefltirmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›94
3.11. Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar
GT‹P Aç›klama8420 Kalender, Hadde Makinesi, Silindirleri-Metal, Cam ‹flleyen Hariç8454 Tav Ocaklar›, Döküm Potalar›, Külçe Kal›plar›, Döküm Makineleri8455 Metalleri Haddeleme Makineleri, Bunlar›n Silindirleri8480 Metal Dökümü için Kasalar, Plakalar, Kal›p Modelleri
GGrraaffiikk 9988.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.11.1. ‹hracat
TTaabblloo 5544.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098420 0.6 0.9 1.7 1.7 1.5 3.1 1.88454 1.8 8.2 2.7 19.3 18.2 15.7 12.78455 21.1 28.3 47.9 83.4 83.4 107.6 128.78480 51.4 63.2 82.5 104.7 104.7 150.0 135.8
TOPLAM 74.9 100.6 134.8 209.2 207.8 276.3 278.9
Milyon USD
2008 y›l›nda en fazla ihracat ‹talya’ya
yap›lm›flt›r (%10). Rusya Federasyonu,
Almanya, ‹ran ve Fransa en fazla ihracat
yap›lan ilk befl ülke içinde yer almaktad›r.
‹hracat›n %38’i ilk befl ülkeye yap›lmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
95Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 110000.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 9999.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir. Metal
dökümü için kasalar, plakalar, kal›p modelleri
(8480) grubunda Almanya, ‹talya ve Rusya
Federasyonu son üç y›ld›r ilk üç s›ray›
paylaflmaktad›rlar. Di¤er üç grupta ‹ran’›n
önemli bir Pazar oldu¤u görülmektedir.
Metalleri haddeleme makineleri, bunlar›n
silindirleri (8455) grubunda Fas’›n son iki y›lda
ilk s›raya yükselmesi dikkat çekicidir.
2008 y›l› ithalat› 575 milyon ABD Dolar›d›r.
2008 y›l› ithalat› 2003 y›l›na göre 2 kat daha
fazla gerçekleflmifltir. 2009 y›l›nda ise ithalatta
çok önemli bir yükselifl yaflanm›fl ve ithalat
837,4 milyon ABD Dolar›na eriflmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›96
TTaabblloo 5555.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
3.11.2. ‹thalat
TTaabblloo 5566.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098420 14.0 11.1 13.5 12.8 13.3 12.7 8.08454 43.8 29.8 118.3 154.9 58.9 92.7 91.88455 35.9 76.0 85.3 142.0 302.0 156.0 461.98480 189.2 184.7 287.7 279.1 278.5 313.6 275.6
TOPLAM 282.9 301.5 504.8 588.8 652.7 575.0 837.4
2003 2004 2005 2006 2007 2008
2008 y›l›nda Metalleri Haddeleme Makineleri,
bunlar›n Silindirleri (8455) ithalat› tüm grup
ithalat›n›n %50’sidir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat ‹talya’dan
yap›lm›flt›r (%19). ‹talya’y› Çin, Almanya,
Fransa ve Japonya izlemektedir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%63’ünü oluflturmaktad›r.
Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar
grubunun toplam›nda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %26,5’den 2008
y›l›nda %48,1’e yükselmifltir. 2008 y›l›nda,
Metalleri Haddeleme Makineleri, Bunlar›n
Silindirleri (8455) ve Metal Dökümü için
Kasalar, Plakalar, Kal›p Modellerinde (8480)
ihracat›n ithalat› karfl›lama oranlar› s›ras›yla
%69 ve %47,8’dir. 2009 y›l›nda ise grup
ihracat›n›n ithalat›n› karfl›lama oran› %33,3
düzeyine gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
97Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.11.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 110011.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 110022.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2003 y›l›nda 14,2 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 24,4 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 1,7 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 74,9 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 276,3 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 3,7 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,53’den, 2008 y›l›nda %1,13’e
yükselmifltir. Türkiye’den yap›lan ihracat›n
Dünya ithalat› içindeki pay› Metalleri
Haddeleme Makineleri, Bunlar›n Silindirleri
(8455) grubunda %1,58’dir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›98
GGrraaffiikk 110033.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.11.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 5577.. DDüünnyyaa HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8420 693.7 0.6 0.08 1139.0 3.1 0.278454 1601.7 1.8 0.12 3414.5 15.7 0.468455 2662.2 21.1 0.79 6814.9 107.6 1.588480 9252.0 51.4 0.56 13013.7 150.0 1.15
TOPLAM 14209.6 74.9 0.53 24382.2 276.3 1.13
%
Hadde ve Döküm Makineleri, Kal›plar
grubunda en fazla ithalat yapan ilk befl ülke
Dünya toplam ithalat›n›n %46,7’sini
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,4’ünü Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r. Metal Dökümü için Kasalar,
Plakalar, Kal›p Modelleri (8480) grubunda
Türkiye dünyadaki ilk befl ithalatç› ülke
aras›nda yer alan Almanya’da %2,96 pazar
pay›na sahiptir. Ayn› grupta en büyük ithalatç›
di¤er ülkelerde ise Türkiye’nin pazar pay› çok
düflüktür.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
99Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 110044.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8420Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 161.8 14.2 0.000 0.000A.B.D 130.7 11.5 0.000 0.000Almanya 87.3 7.7 0.405 0.464Japonya 71.0 6.2 0.000 0.000Rusya Fed. 65.2 5.7 0.044 0.068Di¤er 622.9 54.7 2.638 0.423Dünya Toplam 1139.0 100.0 3.1 0.27
8454Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 506.8 14.8 0.0 0.00Rusya Fed. 421.8 12.4 1.4 -A.B.D 303.8 8.9 0.0002 0.00Hindistan 224.9 6.6 0.0 0.00B. A. Emirlikleri 192.6 5.6 0.2 0.13Di¤er 1764.7 51.7 14.1 0.80Dünya Toplam 3414.5 100.0 15.7 0.46
8455Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 1259.6 18.5 4.1 0.32Rusya Fed. 820.2 12.0 2.3 0.28Hindistan 539.8 7.9 0.0 0.00A.B.D 503.5 7.4 2.6 0.51Almanya 337.7 5.0 3.5 1.04Di¤er 3354.0 49.2 95.1 2.84Dünya Toplam 6814.9 100.0 107.6 1.58
8480Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 1533.2 11.8 2.82 0.18Çin 1443.1 11.1 0.44 0.03Meksika 1211.6 9.3 0.07 0.01Almanya 840.9 6.5 24.86 2.96Japonya 723.8 5.6 0.18 0.02Di¤er 7261.1 55.8 121.60 1.67Dünya Toplam 13013.7 100.0 149.98 1.15
Toplam (8420+8454+8455+8480)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 11379.5 46.7 42.9 0.4Di¤er 13002.7 53.3 233.5 1.8Dünya Toplam 24382.2 100 276.3 1.1
TTaabblloo 5588.. DDüünnyyaa HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaall››ppllaarr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vveeTTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2008 y›l›nda Reaktörler ve Kazanlar grubunun
d›fl ticareti 786,5 milyon ABD Dolar›d›r.
Reaktörler ve Kazanlar›n GT‹P numaralar›
yanda verilmifltir.
Reaktörler ve Kazanlar grubu d›fl ticareti
sürekli olarak aç›k vermektedir. D›fl ticaret
a盤› 2008 y›l›nda 249 milyon ABD Dolar›
olurken 2009 y›l›nda az da olsa artarak 267
milyon ABD Dolar›na ç›km›flt›r.
2008 y›l› ihracat› 268,7 milyon ABD Dolar›d›r.
‹hracat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 2,5 kat artm›flt›r.
‹hracattaki art›fl 2009 y›l›nda da devam etmifl
ve ihracat 275,1 milyon ABD Dolar› olarak
gerçekleflmifltir.
2008 y›l›nda Buhar kazanlar› d›fl›nda kalan
merkezi ›s›tma kazanlar› (8403) tüm grup
ihracat›n›n %79’unu yapm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›100
3.12. Reaktörler ve Kazanlar
3.12.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8402 Buhar Jeneratörleri, K›zg›n Su Has›l Eden Kazanlar8403 Buhar Kazanlar› D›fl›nda Kalan Merkezi Is›tma Kazanlar›8404 Buhar Kazanlar›, Is›tma Kazanlar› için Yard›mc› Cihazlar8405 Gazojenler, Su ile ‹flleyen Gaz Jeneratörleri Aksam, Parçalar›
GGrraaffiikk 110055.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 5599.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098402 12.9 17.2 23.6 20.7 35.5 43.8 49.08403 86.2 106.9 125.2 142.3 163.2 213.0 216.48404 1.6 1.1 4.0 2.2 5.2 9.9 8.48405 8.2 1.0 0.8 1.2 3.4 1.9 1.2
TOPLAM 108.9 126.2 153.6 166.4 207.4 268.7 275.1
Milyon USD
2008 y›l›nda en fazla ihracat Serbest Bölgelere
yap›lm›flt›r (%32). ‹ngiltere, Almanya, ‹spanya
ve Rusya Federasyonu en fazla ihracat yap›lan
ilk befl ülke içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n
%59’u ilk befl ülkeye yap›lmaktad›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir. Buhar
jeneratörleri, k›zg›n su has›l eden kazanlar
(8402) ve Buhar kazanlar› d›fl›nda kalan
merkezi ›s›tma kazanlar› (8403) gruplar›nda
Almanya en fazla ihracat yap›lan ülkedir. Bu
grubun önemli ihracat pazarlar› aras›nda
‹spanya, ‹talya ve ‹ngiltere gibi AB ülkeleri ilk
s›ralar› paylaflmaktad›r. Buhar kazanlar›, ›s›tma
kazanlar› için yard›mc› cihazlarda (8404)
Rusya Federasyonu ve Azerbaycan ihracat
yap›lan önemli ülkelerdir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
101Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 110066.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 110077.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2008 y›l› ithalat› 517,8 milyon ABD Dolar›d›r.
‹thalat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ithalat› 2003 y›l›na göre 2,3 kat daha fazla
gerçekleflmifltir. 2009 y›l›nda ihracatta oldu¤u
gibi ithalatta da art›fl e¤ilimi devam etmifltir.
2008 y›l›nda Buhar jeneratörleri, k›zg›n su
has›l eden kazanlar (8402) ve Buhar kazanlar›
d›fl›nda kalan merkezi ›s›tma kazanlar› (8403)
ithalat› tüm grup ithalat›n›n %86’s›n›
oluflturmufltur.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›102
TTaabblloo 6600.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.12.2. ‹thalat
TTaabblloo 6611.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098402 69.0 30.7 34.6 52.7 91.6 175.4 341.68403 121.0 169.3 213.6 296.1 251.8 271.0 157.58404 29.7 15.9 27.3 24.7 34.8 29.7 28.48405 3.0 12.5 16.9 10.7 22.0 41.7 14.6
TOPLAM 222.8 228.5 292.4 384.1 400.2 517.8 542.1
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
2003
UkraynaUmman
Rusya Fed.
Ukrayna
S. Arabistan
2004 2005 2006 2007 2008Umman
Türkmenistan
Türkmenistan
Romanya Romanya Romanya
2008 y›l›nda en fazla ithalat ‹talya’dan
yap›lm›flt›r (%22). ‹talya’y› Almanya, Çin,
Slovakya ve Hollanda izlemektedir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%77’sini oluflturmaktad›r.
Reaktörler ve Kazanlar grubunun toplam›nda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda
%48,9’dan 2008 y›l›nda %51,9’a yükselmifltir.
Toplamda önemli bir geliflme sa¤lanamam›flt›r.
2008 y›l›nda, Buhar kazanlar› d›fl›nda kalan
merkezi ›s›tma kazanlar› (8403) ihracat›n›n
ithalat› karfl›lama oran› %78,6’d›r. 2009 y›l›nda
grup ihracat›n›n ithalat›n› karfl›lama oran› bir
önceki y›l ile yaklafl›k ayn› düzeyde kalm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
103Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.12.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 110088.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 110099.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2003 y›l›nda 6,2 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 14,1 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 2,3 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 108,9 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 268,7 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 2,5 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %1,77’den, 2008 y›l›nda %1,91’e
yükselmifltir. Türkiye’den yap›lan ihracat›n
Dünya ‹thalat› içindeki pay› Buhar kazanlar›
d›fl›nda kalan merkezi ›s›tma kazanlar›nda
(8403) % 3,17’dir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›104
GGrraaffiikk 111100.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.12.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 6622.. DDüünnyyaa RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8402 1629.6 12.9 0.79 4281.3 43.8 1.028403 3421.6 86.2 2.52 6717.7 213.0 3.178404 688.6 1.6 0.23 1862.3 9.9 0.538405 418.8 8.2 1.97 1185.6 1.9 0.16
TOPLAM 6158.7 108.9 1.77 14046.9 268.7 1.91
%
2008 y›l›nda, Reaktörler ve Kazanlar grubunda
en fazla ithalat yapan ilk befl ülke Dünya
toplam ithalat›n›n %43,3’ünü gerçeklefltirmifltir.
En fazla ithalat yapan ilk befl ülkeihtiyaçlar›n›n
%0,72’sini Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
105Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 111111.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8402Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 584.9 13.7 0.00 0.00Hindistan 270.0 6.3 0.00 0.00‹ngiltere 201.6 4.7 0.14 0.07Türkiye 175.4 4.1 - -Belçika 175.2 4.1 0.59 0.34Di¤er 2874.3 67.1 43.05 1.50Dünya Toplam 4281.3 100.0 43.8 1.02
8403Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %‹ngiltere 966.6 14.4 23.91 2.47Almanya 860.8 12.8 7.96 -Fransa 718.6 10.7 7.17 1.00‹talya 531.5 7.9 3.95 0.74Belçika 324.4 4.8 0.11 0.03Di¤er 3315.7 49.4 169.96 5.13Dünya Toplam 6717.7 100.0 213.0 3.17
8404Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 266.5 14.3 0.00 0.00Meksika 154.5 8.3 0.00 0.00Avustralya 119.0 6.4 0.00 0.00Hindistan 111.6 6.0 0.03 0.02Çin 102.3 5.5 0.00 0.00Di¤er 1108.3 59.5 9.87 0.89Dünya Toplam 1862.3 100.0 9.9 0.53
8405Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Nijerya 181.0 15.3 0.02 0.01Çin 124.6 10.5 0.00 0.00Katar 76.3 6.4 0.00 0.00Singapur 71.6 6.0 0.00 0.00‹talya 66.3 5.6 0.08 0.12Di¤er 665.8 56.2 1.84 0.28Dünya Toplam 1185.6 100.0 1.94 0.16
Toplam (8402+8403+8404+8405)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 6082.7 43.3 43.9 0.72Di¤er 7964.2 56.7 224.7 2.82Dünya Toplam 14046.9 100.0 268.7 1.91
TTaabblloo 6633.. DDüünnyyaa RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinndduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan Makinelere
ait GT‹P numaralar› yanda verilmifltir.
2003 y›l› sonras› 2004-2007 y›llar› aras›nda
sürekli olarak aç›k veren Tar›m ve
Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler grubu d›fl
ticareti 2008 y›l›nda dengelenmifltir. 2009
y›l›nda ise grup 65,8 milyon ABD Dolar› d›fl
ticaret fazlas› vermifltir.
2008 y›l› ihracat› 380 milyon ABD Dolar›’d›r ve
ihracat art›fl e¤ilimi göstermektedir. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 2,1 kat artm›flt›r. 2009
y›l› ekonomik kriz döneminde ihracat 306
milyon ABD Dolar›na gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›106
3.13. Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler
3.13.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama842481 Tarla/bahçe ziraatine mahsus pülverizatörler8432 Tarla, bahçe tar›m›nda, ormanc›l›kta kullan›lan makine, cihazlar8433 Hasat, harman, biçme; ürünleri ay›rma, temizleme makine, cihazlar›8436 Tar›m, ormanc›l›k, kümes hayvanc›l›¤›na mahsus makine, cihazlar8478 Tütünün haz›rlanmas›, ifllenmesine mahsus makine ve cihazlar8701* Traktörler871620 Tar›mda kullan›lan yüklemeli/ boflaltmal› römork, yari römorklar
* 870120, 870130 hariç
GGrraaffiikk 111122.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee.. ‹lk Befl Ülke
TTaabblloo 6644.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009842481 1.9 2.5 4.5 5.4 5.3 6.8 7.38432 10.1 21.3 18.7 28.7 45.8 52.4 34.98433 7.9 14.7 16.6 21.8 29.6 51.7 44.58436 6.2 6.6 16.3 13.0 25.6 31.3 33.78478 0.6 0.4 0.3 0.4 0.8 9.9 2.4
8701* 156.7 147.8 126.7 150.6 162.3 224.6 181.2871620 0.5 0.5 1.1 1.5 4.6 2.8 1.8TOPLAM 184.0 193.8 184.2 221.4 274.0 379.7 306.0
* 870120, 870130 hariç
Milyon USD
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Tarla/bahçe ziraat›na mahsus pülverizatörler
(842481) ve Tarla, bahçe tar›m›nda,
ormanc›l›kta kullan›lan makine, cihazlarda
(8432) Bulgaristan önemli bir pazard›r.
Motokültörlerde (870110) ise ‹talya en fazla
ihracat yap›lan ülkedir.
2008 y›l›nda en fazla ihracat A.B.D.’ye
yap›lm›flt›r (%28). Fas, Fransa, Bulgaristan ve
‹talya en fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke
içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n %45’i ilk befl
ülkeye yap›lmaktad›r.
Genel olarak, Traktörler (8701) en fazla ihracat
yap›lan gruptur. Bu grubu Tarla, bahçe
tar›m›nda, ormanc›l›kta kullan›lan makine,
cihazlar (8432) ve Hasat, harman, biçme;
ürünleri ay›rma, temizleme makine, cihazlar›
(8433) izlemektedir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
107Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 111133.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 111144.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088 %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
2008 y›l› ithalat› yaklafl›k 380 milyon ABD
Dolar›d›r ve ithalatta azalma e¤ilimi
görülmektedir. 2008 y›l› ithalat› 2004 ithalat›na
göre 1,4 kat daha fazla yüksektir, ancak 2005-
2007 aras›nda yap›lan y›l›k ithalatlardan daha
düflüktür. 2009 y›l›nda krizin etkisiyle ithalatta
önemli bir k›r›lma görülmüfl ve grup ithalat›
240,2 milyon ABD Dolar› düzeyine
gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›108
TTaabblloo 6655.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
*870110 Motokültörler 870190 Traktör, di¤er
3.13.2. ‹thalat
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
Ukrayna
2008 y›l›nda 8701 (Traktörler) nolu grup en
fazla ithalat yap›lan gruptur. Bu grubu Hasat,
harman, biçme; ürünleri ay›rma, temizleme
makine, cihazlar› (8433) grubu izlemektedir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat ‹talya’dan
yap›lm›flt›r (%34). ‹talya’y› Almanya, ‹srail,
Polonya ve Meksika izlemektedir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%60’›n› oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
109Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 6666.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009842481 7.8 11.8 16.3 20.8 32.3 42.9 16.18432 3.9 6.0 9.5 15.0 17.3 26.9 16.88433 27.2 91.6 175.8 225.0 185.9 110.0 73.38436 6.2 9.6 10.8 11.1 18.0 20.6 18.68478 23.6 36.8 45.0 35.5 40.9 16.6 23.98701* 22.1 116.0 164.1 210.6 149.2 162.6 91.5871620 0.2 0.1 0.2 0.2 0.0 0.3 0.0TOPLAM 90.7 271.7 421.5 518.0 443.6 379.9 240.2
* 870120, 870130 hariç
GGrraaffiikk 111155.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 111166.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan Makineler
grubunun toplam›nda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2004 y›l›nda % 71,3’den 2008
y›l›nda % 100’e yükselmifltir. 2008 y›l›nda
Tarla, bahçe tar›m›nda, ormanc›l›kta kullan›lan
makine, cihazlar (8432), Tar›m, ormanc›l›k,
kümes hayvanc›l›¤›na mahsus makine,
cihazlar (8436) ve Traktörler (8701)
gruplar›nda ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› %
100’ün üzerindedir. 2009 y›l›nda ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› tüm alt gruplarda
yükselmifltir. Bu geliflmede ithalattaki h›zl›
düflüfl önemli rol oynam›flt›r.
2003 y›l›nda 24 milyar ABD Dolar› olan Dünya
ithalat› 2008 y›l›nda 53,6 milyar ABD Dolar›na
yükselmifl ve 2,2 kat artm›flt›r. Ayn› dönemde
Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye ihracat›
2003 y›l›nda 184 milyon ABD Dolar›ndan,
2008 y›l›nda 380 milyon ABD Dolar›na
yükselerek 2,1 kat art›fl göstermifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›110
3.13.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
3.13.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
GGrraaffiikk 111177.. TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,77’den, 2008 y›l›nda %0,71’e
düflmüfltür. Bu düflüflte Traktörler (8701)
grubundaki azalman›n etkili oldu¤u afla¤›daki
grafikte görülmektedir.
2008 y›l›nda Tar›m ve Ormanc›l›kta Kullan›lan
Makineler grubunda en fazla ithalat yapan ilk
befl ülke Dünya toplam ithalat›n›n %40,6 s›n›
gerçeklefltirmifltir. En fazla ithalat yapan ilk befl
ülke ihtiyaçlar›n›n %0,6’s›n› Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
111Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 6677.. DDüünnyyaa TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kk MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 870120, 870130 hariç
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)842481 1039 1.9 0.18 2377 6.8 0.298432 2464 10.1 0.41 7068 52.4 0.748433 8098 7.9 0.10 18100 51.7 0.298436 2145 6.2 0.29 4781 31.3 0.668478 952 0.6 0.06 1347 9.9 0.748701* 9175 156.7 1.71 19417 224.6 1.16
871620 166 0.5 0.30 556 2.8 0.50TOPLAM 24039 184 0.77 53648 379.7 0.71
GGrraaffiikk 111188.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›112
842481Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Meksika 190.5 8.0 0.00 0.00Fransa 178.2 7.5 0.06 0.03Kanada 167.5 7.0 0.00 0.00A.B.D 142.9 6.0 0.00 0.00Rusya Fed. 116.9 4.9 0.01 0.01Di¤er 1580.9 66.5 6.78 0.43Dünya Toplam 2376.9 100.0 6.8 0.29
8432Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Fransa 740.6 10.5 9.04 1.22Rusya Fed. 713.1 10.1 2.87 0.40A.B.D 661.1 9.4 0.14 0.02Almanya 435.4 6.2 0.19 0.04‹ngiltere 409.3 5.8 0.12 0.03Di¤er 4108.7 58.1 40.07 0.98Dünya Toplam 7068.1 100.0 52.4 0.74
8433Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Fransa 1804.0 10.0 9.72 0.54Almanya 1686.7 9.3 0.78 0.05A.B.D 1667.7 9.2 0.66 0.04Kanada 1202.4 6.6 0.00 0.00Rusya Fed. 1125.5 6.2 0.18 0.02Di¤er 10614.2 58.6 40.38 0.38Dünya Toplam 18100.4 100.0 51.7 0.29
8436Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Rusya Fed. 720.8 15.1 2.12 0.29A.B.D 534.6 11.2 0.00 0.00Almanya 279.8 5.9 0.19 0.07Kanada 222.5 4.7 0.00 0.00‹ngiltere 200.2 4.2 0.54 0.27Di¤er 2823.5 59.1 28.48 1.01Dünya Toplam 4781.4 100.0 31.34 0.66
8478Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 158.0 11.7 0.00 0.00Almanya 147.0 10.9 0.30 0.20Hollanda 107.1 8.0 0.00 0.00Çin 83.3 6.2 0.00 0.00Rusya Fed. 70.9 5.3 0.01 0.02Di¤er 780.7 58.0 9.60 1.23Dünya Toplam 1347.1 100.0 9.91 0.74
8701*Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 2610.4 13.4 105.36 4.04Fransa 1619.9 8.3 0.13 0.01Almanya 1368.6 7.0 0.69 0.05‹ngiltere 1125.7 5.8 0.41 0.04Kanada 1119.5 5.8 0.33 0.03Di¤er 11573.4 59.6 117.70 1.02Dünya Toplam 19417.5 100.0 224.62 1.16
871620*Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Rusya Fed. 52.8 9.5 0.70 1.33‹talya 37.1 6.7 0.00 0.00Almanya 33.1 6.0 0.00 0.00Belçika 32.5 5.9 0.00 0.00Kanada 27.2 4.9 0.00 0.00Di¤er 373.4 67.1 2.10 0.56Dünya Toplam 556.1 100.0 2.80 0.50
Toplam (842481+8432+8433+8436+8478+8701+871620)
Dünya'dan Türkiye'denMilyon USD % Milyon USD %
‹lk Befl Ülke 21792.7 40.6 134.6 0.6Di¤er 31854.9 59.4 245.1 0.8Dünya Toplam 53647.5 100 379.7 0.7
*870120, 870130 hariç
TTaabblloo 6688.. DDüünnyyaa TTaarr››mm vvee OOrrmmaanncc››ll››kkttaa KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflflüüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Is›t›c›lar ve F›r›nlara ait GT‹P numaralar› yanda
verilmifltir.
Is›t›c›lar ve F›r›nlar d›fl ticareti sürekli olarak
aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl ticaret a盤›
410,7 milyon ABD Dolar›d›r. 2009 y›l›nda
ithalat›n ihracata göre daha yüksek oranda
daralmas› sonucu aç›k 285,2 milyon ABD
Dolar›na düflmüfltür.
2008 y›l› ihracat› 168,6 milyon ABD Dolar›d›r
ve ihracat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 3,4 kat artm›flt›r. 2009
y›l› ihracattaki olumlu geliflmenin kesintiye
u¤rad›¤› dönem olmufl ve ihracat 126,9 milyon
ABD Dolar›na gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
113Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.14. Is›t›c›lar ve F›r›nlar
3.14.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8416 Ocaklar›n beslenmesi için brülörler, otomatik ocaklar8417 Sanayi ve laboratuvarlara mahsus elektrikli olmayan f›r›n ve ocaklar8419* Is› de¤iflikli¤i yoluyla maddelerin ifllenmesi için mak›nalar ve tesis-
laboratuvar cihazlar›, elektrikli olmayan flofbenler ve di¤er su ›s›t›c›lar›*841911, 841919, 841920 hariç
GGrraaffiikk 111199.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 841911, 841919, 841920 hariç
TTaabblloo 6699.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098416 3.6 3.6 6.6 7.1 10.5 13.3 9.88417 9.6 17.3 23.4 34.7 42.0 48.2 28.5
8419* 35.7 49.4 49.7 63.8 89.5 107.1 88.7TOPLAM 48.9 70.3 79.7 105.5 142.0 168.6 126.9
Milyon USD
Is› de¤iflikli¤i yoluyla maddelerin ifllenmesi
için makineler ve tesis-laboratuar cihazlar›,
elektrikli olmayan flofbenler ve di¤er su
›s›t›c›lar› (8419) grubu en fazla ihracat yap›lan
gruptur. Bu grubun ihracat› 2008 y›l›nda 107,1
milyon ABD Dolar›d›r.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Almanya’ya
yap›lm›flt›r (%18). Fransa, Rusya Federasyonu,
Kazakistan ve Serbest Bölgeler en fazla ihracat
yap›lan ilk befl pazar içinde yer almaktad›r.
‹hracat›n %40’› ilk befl ülkeye yap›lmaktad›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Ocaklar›n beslenmesi için brülörler, otomatik
ocaklar (8416) ve Sanayi ve laboratuarlara
mahsus elektrikli olmayan f›r›n ve ocaklar
(8417) gruplar›nda Almanya son alt› y›lda en
fazla ihracat yap›lan ülkedir. Is› de¤ifltiriciler
(eflanjörler) (841950) grubunda Fransa birinci,
Almanya ikinci s›radad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›114
GGrraaffiikk 112200.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 112211.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088 %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
115Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
TTaabblloo 7700.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
A.B.D
K›br›s
UkraynaPolonya Kanada
Tunus
Irak
Ukrayna
UkraynaUkrayna
Ukrayna
Macaristan
Türkmenistan
Ukrayna
Ukrayna
Ukrayna
2008 y›l› ithalat› 575 milyon ABD Dolar›d›r ve
ithalat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ithalat› 2003 y›l›na göre 2,6 kat daha fazla
gerçekleflmifltir. ‹thalat 2009 y›l›nda %28,3
oran›nda gerileyerek 412,1 milyon ABD
Dolar›na düflmüfltür.
Is› de¤iflikli¤i yoluyla maddelerin ifllenmesi
için makineler ve tesis-laboratuar cihazlar›,
elektrikli olmayan flofbenler ve di¤er su
›s›t›c›lar› (8419) en fazla ithalat yap›lan
gruptur. 2008 y›l›nda bu grubun ithalat tutar›
369,5 milyon ABD Dolar›d›r.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya’dan
yap›lm›flt›r (%23). Almanya’y› ‹talya, Çin,
Fransa ve ‹sveç izlemektedir. ‹lk befl ülkeden
yap›lan ithalat toplam ithalat›n %65’ini
oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›116
3.14.2. ‹thalat
* 841911, 841919, 841920 hariç
TTaabblloo 7711.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098416 32.2 28.3 34.8 41.5 45.7 52.8 33.58417 50.4 49.2 70.4 112.1 163.6 152.5 98.08419* 141.2 178.6 195.1 225.4 292.7 369.5 280.6TOPLAM 223.8 256.1 300.3 379.0 502.1 574.9 412.1
GGrraaffiikk 112222.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Is›t›c›lar ve F›r›nlar grubunun toplam›nda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda
%21,9’dan 2008 y›l›nda %29,3’e yükselmifltir.
Sanayi ve laboratuarlara mahsus elektrikli
olmayan f›r›n ve ocaklar›n (8417), ihracat›n›n
ithalat› karfl›lama oran› di¤erlerine göre biraz
daha yüksektir (%31,6). 2009 y›l›nda toplamda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›nda 1,5
puanl›k bir art›fl gözlenmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
117Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.14.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 112233.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 112244.. IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2003 y›l›nda 16 milyar ABD Dolar› olan Dünya
ithalat› 2008 y›l›nda 38,8 milyar ABD Dolar›na
yükselmifl ve 2,4 kat artm›flt›r. Ayn› dönemde
Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye ihracat›
2003 y›l›nda 48,9 milyon ABD Dolar›ndan,
2008 y›l›nda 168,6 milyon ABD Dolar›na
yükselerek 3,4 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,31’den, 2008 y›l›nda %0,44’e
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›118
3.14.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 7722.. DDüünnyyaa IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee’’nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8416 1277.6 3.6 0.28 2285.7 13.3 0.588417 2043.2 9.6 0.47 5414.7 48.2 0.898419* 12705.0 35.7 0.28 30604.9 107.1 0.35
TOPLAM 16025.8 48.9 0.31 38305.3 168.6 0.44
GGrraaffiikk 112255.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee’’ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Is›t›c›lar ve F›r›nlar grubunda en fazla ithalat
yapan ilk befl ülke 2008 y›l›nda Dünya toplam
ithalat›n›n %37,3 ünü gerçeklefltirmifltir. En
fazla ithalat yapan ilk befl ülke ihtiyaçlar›n›n
%0,1’ini Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
119Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
8416Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 284.0 12.4 0.00 0.00Almanya 177.7 7.8 3.81 2.14A.B.D 167.5 7.3 0.00 0.00Fransa 133.8 5.9 0.07 0.05Kanada 99.1 4.3 0.00 0.00Di¤er 1423.5 62.3 9.39 0.66Dünya Toplam 2285.7 100.0 13.3 0.58
8417Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 621.7 11.5 0.03 0.01Rusya Fed. 385.2 7.1 2.70 0.70Hindistan 277.8 5.1 0.04 0.01A.B.D 268.1 5.0 0.23 0.09Di¤er Asya 260.5 4.8 0.00 0.00Di¤er 3601.4 66.5 45.23 1.26Dünya Toplam 5414.7 100.0 48.2 0.89
8419Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 2980.8 9.7 0.10 0.00Çin 2615.6 8.5 0.00 0.00Rusya Fed. 1665.8 5.4 1.09 0.07Almanya 1651.7 5.4 3.25 0.20Di¤er Asya 1274.5 4.2 0.00 0.00Di¤er 20416.5 66.7 102.68 0.50Dünya Toplam 30604.9 100.0 107.1 0.35
Toplam (8416+8417+8419)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 14287.5 37.3 20.7 0.1Di¤er 24017.9 62.7 147.9 0.6Dünya Toplam 38305.3 100 168.6 0.44
* 841911, 841919, 84192 hariç
TTaabblloo 7733.. DDüünnyyaa IIss››tt››cc››llaarr vvee FF››rr››nnllaarr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinndduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2008 y›l› ihracat› 94,5 milyon ABD Dolar›d›r.
2008 y›l› ihracat› 2003 y›l›na göre 4,3 kat
artm›flt›r. 2009 y›l› ihracat› ise 65 milyon ABD
Dolar› olmufltur.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Rusya
Federasyonuna yap›lm›flt›r (%12). ‹ran,
Romanya, Serbest Bölgeler ve Bulgaristan en
fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke içinde yer
almaktad›r. ‹hracat›n %38’i ilk befl ülkeye
yap›lmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›120
2008 y›l› ithalat› yaklafl›k 380 milyon ABD
Dolar›d›r ve ithalatta azalma e¤ilimi
görülmektedir. 2008 y›l› ithalat› 2004 ithalat›na
göre 1,4 kat daha fazla yüksektir, ancak 2005-
2007 aras›nda yap›lan y›l›k ithalatlardan daha
düflüktür. 2009 y›l›nda krizin etkisiyle ithalatta
önemli bir k›r›lma görülmüfl ve grup ithalat›
240,2 milyon ABD Dolar› düzeyine
gerilemifltir.
3.15. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri
3.15.1. ‹hracat
GGrraaffiikk 112266.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 7744.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098477 21.8 33.1 57.5 65.7 73.8 94.5 65.0
Milyon USD
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir. Rusya
Federasyonu dönem içinde en çok ihracat
yap›lan ülke olarak sürekli (2005 y›l› hariç) ilk
s›rada yer alm›flt›r.
2008 y›l› ithalat› 0,51 milyar ABD Dolar›d›r.
‹thalat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ithalat› 2003 y›l›na göre 2 kat daha fazla
gerçekleflmifltir. ‹thalattaki art›fl ekonomik kriz
ile birlikte düflüfle geçmifl ve 2009 y›l›nda
315,2 milyon ABD Dolar› olmufltur.
2008 y›l›nda en fazla ithalat Almanya’dan
yap›lm›flt›r (%29). Almanya’y› ‹talya, Çin, Di¤er
Asya ve Avusturya izlemektedir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%73’ünü oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
121Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.15.2. ‹thalat
TTaabblloo 7755.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
GGrraaffiikk 112277.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 7766.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098477 257.6 408.3 421.7 460.1 486.7 507.1 315.2
2003 2004 2005
UkraynaUkrayna
2006 2007 2008
Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali
Makineleri grubunda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %8,5’den 2008
y›l›nda %18,6’a ve 2009 y›l›nda %20,6’a
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›122
GGrraaffiikk 112288.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.15.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 112299.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2003 y›l›nda 13,3 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat›, 2008 y›l›nda 20,1 milyar ABD
Dolar›’na yükselmifl ve 1,5 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 21,8 milyon ABD
Dolar’›ndan, 2008 y›l›nda 94,5 milyon ABD
Dolar’›na yükselerek 4,3 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,16’dan, 2008 y›l›nda %0,47’e
yükselmifltir.
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler Çin, A.B.D, Almanya, Rusya
Federasyonu ve Meksika’d›r. Kauçuk, Plastik,
Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri grubunda en
fazla ithalat yapan ilk befl ülke Dünya toplam
ithalat›n›n %39,4 ünü gerçeklefltirmektedir. En
fazla ithalat yapan ilk befl ülke ihtiyaçlar›n›n
%0,21’ini Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
123Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.15.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 7777.. DDüünnyyaa KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii ‹‹tthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn ‹‹hhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 7788.. DDüünnyyaa KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkkbbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8477 13312.9 21.8 0.16 20088.4 94.5 0.47
GGrraaffiikk 113300.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8477Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 2877.9 14.3 0.79 0.03A.B.D 2079.6 10.4 0.32 0.02Almanya 1246.7 6.2 3.78 0.30Rusya Fed. 897.3 4.5 11.65 -Meksika 814.5 4.1 0.21 0.03Di¤er 12172.2 60.6 77.80 0.64Dünya Toplam 20088.4 100.0 94.5 0.47
%
Endüstriyel Y›kama ve Kurutma Makinelerine
ait GT‹P numaralar› yanda verilmifltir.
Baz› çal›flmalarda tekstil makineleri alt
grubunda incelenen Endüstriyel Y›kama,
Kurutma ve Ütüleme Makineleri d›fl ticareti
sürekli olarak aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl
ticaret a盤› 262,5 milyon ABD Dolar›d›r. Bu
aç›k 2009 y›l›nda 160,4 milyon ABD Dolar›
düzeyine gerilemifltir.
2008 y›l› ihracat› 164,1 milyon ABD Dolar›d›r
ve ihracat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ihracat› 2003 y›l›na göre 5,5 kat artm›flt›r.
‹hracatta son y›llarda sa¤lanan art›fl, 2009
y›l›nda kesintiye u¤ram›fl ve bir önceki y›la
göre gerileyerek 134,9 milyon ABD Dolar›
olmufltur.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›124
3.16. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri
GT‹P Aç›klama8422* Y›kama, temizleme, kurutma, doldurma vb. ifller için makine ve cihazlar8451** Dokuma maddelerini y›kama, kurutma makine ve cihazlar›
*842211, 842219 hariç , **845140, 845150, 845180, 845190 hariç
3.16.1. ‹hracat
GGrraaffiikk 113311.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 7799.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
*842211, 842219 hariç, **845140, 845150, 845180, 845190 hariç
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098422* 22.5 23.1 30.7 39.2 53.2 93.6 70.1
8451** 7.5 11.2 17.4 45.2 65.3 70.5 64.9TOPLAM 30.0 34.3 48.1 84.4 118.5 164.1 134.9
Milyon USD
Y›kama, temizleme, kurutma, doldurma vb.
ifller için makine ve cihazlar (8422) ve
Dokuma maddelerini y›kama, kurutma
makine ve cihazlar› (8451) y›llar itibariyle
ihracat de¤erleri birbirine yak›n bir seyir
izlemektedir. 2008 y›l›ndaki ihracat de¤erleri
s›ras›yla 93,6 ve 70,5 milyon ABD Dolar›d›r.
2008 y›l›nda en fazla ihracat ‹talya’ya
yap›lm›flt›r (%7). ‹ngiltere, Almanya, Fransa,
Polonya, en fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke
içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n %32’si ilk befl
ülkeye yap›lmaktad›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da verilmifltir. 2003-2008
y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer alan
ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
fiifleleri/di¤er kaplar› temizleme/kurutma
makineleri (842220) grubunda 2005-2007
y›llar› aras›nda Ukrayna pazar›nda görülen
yükselmenin 2008 y›l›nda devam edemedi¤i
görülmektedir. Di¤er kurutma makineleri,
kuru çamafl›r kap.>10 kg. (845129) ürün
grubunda Bangladefl, Elektrikli/ Elektriksiz ütü
ve pres makineleri (845130) grubunda ise ‹ran
en fazla ihracat yap›lan ülkelerdir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
125Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 113322.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 113333.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›126
TTaabblloo 8800.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.16.2. ‹thalat
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
Ukrayna UkraynaUkrayna
Ukrayna
Ukrayna
UkraynaUkrayna
Ukrayna
ÖzbekistanÖzbekistan
Serbes B.
Bulgaristan Serbes B.
Tunus
Yunanistan
2008 y›l› ithalat› 427 milyon ABD Dolar›d›r ve
ithalat sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l›
ithalat› 2003 y›l›na göre 1,9 kat daha fazla
gerçekleflmifltir. 2009 y›l› ithalat› ise 295,3
milyon ABD Dolar›na düflmüfltür.
Y›kama, temizleme, kurutma, doldurma vb.ifller için makine ve cihazlar (8422) grubununithalat› Dokuma maddelerini y›kama, kurutmamakine ve cihazlar›n›n (8451) ithalat›ndan çokdaha fazlad›r. Y›kama, temizleme, kurutma,
doldurma vb. ifller için makine ve cihazlargrubunun ithalat› artma e¤ilimi gösterirken,di¤er grubun ithalat› istikrars›z bir e¤ilimgöstermekte ve düflmektedir.
2008 y›l›nda en fazla ithalat italya’danyap›lm›flt›r (%41). ‹talya’y› Almanya, ‹sviçre,Polonya ve ‹sveç izlemifltir. ‹lk befl ülkeden
yap›lan ithalat toplam ithalat›n %82’sinioluflturmaktad›r.
Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve ÜtülemeMakineleri grubunun toplam›nda ihracat›nithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %13,6’dan2008 y›l›nda %38,5’e yükselmifltir. Dokumamaddelerini y›kama, kurutma makine ve
cihazlar› (8451) ihracat›n›n ithalat› karfl›lamaoran› 2008 y›l›nda %273,1’dir. Grubunihracat›n›n ithalat›n› karfl›lama oran› 2009y›l›nda %45,7’ye yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
127Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 8811.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 113344.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* : 842211, 842219 hariç **: 845140, 845150, 845180, 845190 hariç
3.16.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098422* 162.6 195.6 249.2 344.4 352.2 400.8 276.1
8451** 58.5 33.5 34.7 23.5 42.3 25.8 19.2TOPLAM 221.2 229.1 284.0 367.9 394.6 426.6 295.3
GGrraaffiikk 113355.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 y›l›nda 12,3 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 20,8 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 1,7 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 30 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 164,1 milyon ABD
Dolar›na yükselerek 5,5 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,24’den, 2008 y›l›nda %0,79 a
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›128
GGrraaffiikk 113366.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 113377.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.16.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 8822.. DDüünnyyaa EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 842211, 842219 hariç **: 845140, 845150, 845180, 845190 hariç
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8422* 10699.4 22.5 0.21 17775.2 93.6 0.538451** 1601.8 7.5 0.47 3027.9 70.5 2.33TOPLAM 12301.2 30.0 0.24 20803.0 164.1 0.79
%
%
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler A.B.D, Fransa, Almanya gibi
sanayileflmifl ülkelerdir. Endüstriyel Y›kama,
Kurutma ve Ütüleme Makineleri grubunda en
fazla ithalat yapan ilk befl ülke Dünya toplam
ithalat›n›n %37,8 ini gerçeklefltirmifltir. En fazla
ithalat yapan ilk befl ülke ihtiyaçlar›n›n
%0,1’ini Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
Rulmanlara ait GT‹P numaras› yanda
verilmifltir.
Rulmanlar d›fl ticareti sürekli olarak aç›k
vermektedir. 2008 y›l› d›fl ticaret a盤› 275,2
milyon ABD Dolar›d›r. Bu aç›k 2009 y›l›nda
181,2 milyon ABD Dolar›na gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
129Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 113388.. RRuullmmaannllaarr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.17. Rulmanlar
8422*Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 2424.6 13.6 0.13 0.01Fransa 1073.2 6.0 1.13 0.11Çin 977.6 5.5 0.06 0.01Almanya 913.3 5.1 5.01 0.55Rusya Fed. 867.4 4.9 3.05 0.35Di¤er 11519.2 64.8 84.24 0.73Dünya Toplam 17775.2 100.0 93.6 0.53
8451*Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 724.8 23.9 0.65 0.09Almanya 347.3 11.5 0.51 0.15Kanada 224.4 7.4 0.00 0.00Fransa 197.0 6.5 0.34 0.17Hollanda 115.8 3.8 0.16 0.14Di¤er 1418.4 46.8 68.86 4.85Dünya Toplam 3027.9 100.0 70.5 2.33
Toplam (8422+ 8451)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 7865.4 37.8 11.0 0.1Di¤er 12937.6 62.2 153.1 1.2Dünya Toplam 20803.0 100 164.1 0.79
TTaabblloo 8833.. DDüünnyyaa EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkkbbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P Aç›klama8482 Her nevi rulmanlar
Milyon USD
2008 y›l› rulman ihracat› 92,8 milyon ABD
Dolar’›d›r. 2003 y›l›ndan bu yana ihracat 2,9
kat artm›flt›r. 2009 y›l›nda art›fl e¤ilimi kesintiye
u¤ram›flt›r.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Almanya (%19) ve
Fransa’ya (%16) yap›lm›flt›r. ‹talya, ‹ngiltere ve
Çek Cumhuriyeti ihracatta di¤er önemli
ülkelerdir. ‹hracat›n %62’si ilk befl ülkeye
yap›lm›flt›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da verilmifltir. Almanya
son üç y›lda en fazla ihracat yap›lan ülkedir.
Fransa, ‹talya, ‹ngiltere önemli pazarlard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›130
3.17.1. ‹hracat
TTaabblloo 8844.. RRuullmmaannllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098482 32.1 49.5 57.1 65.9 80.0 92.8 64.5
GGrraaffiikk 113399.. RRuullmmaannllaarr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, ((22000088 %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 8855.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, RRuullmmaannllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
2008 y›l› ithalat› 368 milyon ABD Dolar›d›r.
2003 y›l›ndan buyana ithalat 2,6 kat artm›flt›r.
‹thalat 2009 y›l›nda ise 245,7 milyon ABD
Dolar›nda kalm›flt›r.
2008 y›l›nda ithalat›n %20’si Almanya’dan,
%14’ü Fransa’dan yap›lm›flt›r. Çin, ‹talya ve
Japonya en fazla ithalat yap›lan di¤er
ülkelerdir. ‹lk befl ülkeden yap›lan ithalat
toplam ithalat›n %65’ini oluflturmaktad›r.
Rulmanlarda ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›
2003 y›l›nda %22,4’den 2008 y›l›nda %25,2’e
yükselmifltir. 2009 y›l›nda ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran›nda 1,1 puanl›k art›fl
görülmüfltür.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
131Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.17.2. ‹thalat
3.17.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 114400.. RRuullmmaannllaarr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 8866.. RRuullmmaannllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098482 143.6 205.5 230.0 270.3 313.0 368.0 245.7
2003 y›l›nda 14,8 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 29,2 milyar ABD
dolar›na yükselerek iki kat art›fl göstermifltir.
Ayn› dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan
Türkiye ihracat› 2003 y›l›nda 32,1 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 92,8 milyon ABD
Dolar›na yükselmifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,22’den, 2008 y›l›nda %0,32’e
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›132
GGrraaffiikk 114411.. RRuullmmaannllaarr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 114422.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, RRuullmmaannllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.17.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 8877.. DDüünnyyaa RRuullmmaannllaarr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8482 14799.5 32.1 0.22 29264.8 92.8 0.32
%
%
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler Almanya, Çin, A.B.D, Fransa ve
‹talya’d›r. Rulmanlarda en fazla ithalat yapan
ilk befl ülke Dünya toplam ithalat›n›n %43,1 ini
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,37’sini Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r.
Kaynak makinelerine ait GT‹P numaras› yanda
verilmifltir.
Kaynak makineleri d›fl ticareti sürekli olarak
aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl ticaret a盤› 99,2
milyon ABD Dolar›d›r. 2009 y›l› d›fl ticaret
a盤› ise 38,8 milyon ABD Dolar› olmufltur.
2008 y›l› Kaynak Makineleri ihracat› 53,6
milyon ABD Dolar›d›r. 2003 y›l›ndan bu yana
ihracat 5,6 kat artm›flt›r. ‹hracattaki art›fl e¤ilimi
krizle birlikte durmufl ve 2009 y›l› ihracat› 31,8
milyon ABD Dolar›na düflmüfltür.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
133Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.18. Kaynak Makineleri
3.18.1. ‹hracat
TTaabblloo 8888.. DDüünnyyaa RRuullmmaannllaarr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8482Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Almanya 4229.1 14.5 17.74 0.42Çin 2632.1 9.0 0.11 0.00A.B.D 2388.3 8.2 5.24 0.22Fransa 1818.7 6.2 14.83 0.82‹talya 1553.8 5.3 9.57 0.62Di¤er 16642.7 56.9 45.37 0.27Dünya Toplam 29264.8 100.0 92.8 0.32
GT‹P Aç›klama8515 Elektrik, lazer, ultrasonik vb. çal›flan lehim, kaynak cihazlar›
GGrraaffiikk 114433.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 8899.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098515 9.5 17.2 20.3 32.4 44.7 53.6 31.8
Milyon USD
2008 y›l›nda en fazla ihracat Rusya
Federasyonu’na yap›lm›flt›r (%26). Rusya
Federasyonu’nu, Romanya, Bulgaristan,
Kazakistan ve M›s›r izlemektedir. ‹hracat›n
%49’u ilk befl ülkeye yap›lm›flt›r.
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. Rusya
Federasyonu en fazla ihracat yap›lan ülkedir.
Romanya ve Bulgaristan ikinci ve üçüncü
s›ralar› paylaflmaktad›rlar.
2008 y›l› ithalat› 152,8 milyon ABD Dolar›d›r.
2003 y›l›ndan buyana ithalat 2,4 kat artm›flt›r.
Ekonomide yaflanan daralmaya ba¤l› olarak
ithalat 2009 y›l›nda 70,6 milyon ABD Dolar›na
gerilemifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›134
GGrraaffiikk 114444.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 9900.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.18.2. ‹thalat
TTaabblloo 9911.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098515 62.5 133.6 104.7 174.3 137.7 152.8 70.6
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
UkraynaUkrayna Ukrayna Ukrayna
Kaynak Makineleri ihracat›n›n ithalat›
karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %15,2’den 2008
y›l›nda %35,1’e yükselmifltir. ‹thalatta yaflanan
h›zl› düflüfle ba¤l› olarak ihracat›n ithalat›
karfl›lama oran› artarak %45’e ç›km›flt›r.
2008 y›l›nda ithalat›n %20’si ‹talya’dan, %19’u
Almanya’dan yap›lm›flt›r. Japonya, Çin ve ‹sveç
en fazla ithalat yap›lan di¤er ülkelerdir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%71’ini oluflturmaktad›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
135Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 114455.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.18.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 114466.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, ii‹‹hhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
2003 y›l›nda 5,4 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 9,5 milyar ABD
Dolar›na yükselerek 1,8 kat art›fl göstermifltir.
Ayn› dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan
Türkiye ihracat› 2003 y›l›nda 9,5 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 53,6 milyon ABD
Dolar›na yükselmifltir.
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler Çin, A.B.D, Rusya Federasyonu,
Almanya ve Hong Kong’dur. Kaynak
makineleri grubunda en fazla ithalat yapan ilk
befl ülke Dünya toplam ithalat›n›n %38,4 ünü
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,41’ini Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›136
3.18.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
TTaabblloo 9922.. DDüünnyyaa KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8515 5393 9.5 0.18 9474 53.6 0.57
GGrraaffiikk 114477.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 9933.. DDüünnyyaa KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8515Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 1044.2 11.0 0.01 0.00A.B.D 959.5 10.1 0.06 0.01Rusya Fed. 628.6 6.6 14.03 2.23Almanya 550.0 5.8 1.00 0.18Hong Kong 451.3 4.8 0.01 0.00Di¤er 5840.8 61.6 38.49 0.66Dünya Toplam 9474.3 100.0 53.6 0.57
%
Deri iflleme ve imalat› makinelerine ait GT‹P
numaras› yanda verilmifltir.
Deri iflleme ve imalat› makineleri d›fl ticareti
sürekli olarak aç›k vermektedir. 2008 y›l› d›fl
ticaret a盤› 17,3 milyon ABD Dolar›d›r. Bu
aç›k 2009 y›l›nda 7,9 milyon ABD Dolar›
olmufltur.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Rusya
Federasyonuna yap›lm›flt›r (%18). Rusya
Federasyonunu, ‹talya, Serbest Bölgeler,
Ukrayna ve Irak izlemektedir. ‹hracat›n %54’ü
ilk befl ülkeye yap›lm›flt›r.
2008 y›l› ihracat› 6,3 milyon ABD Dolar›d›r.
2003 y›l›ndan bu yana ihracatta önemli bir
art›fl görülmemektedir. 2009 y›l›nda da sektör
ihracat› 5,6 milyon ABD Dolar› gibi çok düflük
bir de¤erde kalm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
137Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.19. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri
3.19.1. ‹hracat
GGrraaffiikk 114488.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P Aç›klama8453 Deri iflleme ve imalat› makineleri
TTaabblloo 9944.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098453 5.7 5.5 5.2 8.3 7.0 6.3 5.6
Milyon USD
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. ‹talya ve
Rusya Federasyonu en fazla ihracat yap›lan
ülkelerdir.
2008 y›l›nda ithalat›n %83’ü ‹talya’dan
yap›lm›flt›r. Çin, Almanya, Di¤er Asya ve
Fransa ithalat yap›lan di¤er ülkelerdir. ‹lk befl
ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%96’s›n› oluflturmaktad›r.
2008 y›l› ithalat› 23,6 milyon ABD Dolar’›d›r.
Son alt› y›lda ithalatta önemli bir de¤iflim
görülmemektedir. 2009 y›l›nda ise ekonomik
krizin etkisiyle ithalatta önemli bir düflüfl
yaflanm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›138
GGrraaffiikk 114499.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 9955.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
3.19.2. ‹thalat
TTaabblloo 9966.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098453 25.3 27.3 28.8 26.6 31.4 23.6 13.5
Ukrayna
Ukrayna
Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri grubunda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda
%22,6’dan 2008 y›l›nda %26,6’a yükselmifltir.
‹hracata göre ithalatta yaflanan daha yüksek
oranl› düflüfl sonucu 2009 y›l›nda ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› artarak %41,5’e
ç›km›flt›r.
2003 y›l›nda 509 milyon ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 536 milyon ABD
Dolar›na yükselerek %5,3 oran›nda önemsiz
bir art›fl göstermifltir. Ayn› dönemde Dünya
pazarlar›na yap›lan Türkiye ihracat› 2003
y›l›nda 5,7 milyon ABD Dolar›ndan, 2008
y›l›nda 6,3 milyon ABD Dolar›na yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
139Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 115500.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 115511.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.19.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
3.19.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
%
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler Çin, Hindistan, ‹talya, Türkiye ve
Brezilya’d›r. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineler
grubunda en fazla ithalat yapan ilk befl ülke
Dünya toplam ithalat›n›n %34,9 unu
gerçeklefltirmektedir. En fazla ithalat yapan ilk
befl ülke ihtiyaçlar›n›n %0,64’ünü Türkiye’den
karfl›lam›fllard›r.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %1,12’den, 2008 y›l›nda %1,17’e
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›140
TTaabblloo 9977.. DDüünnyyaa DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8515 509 5.7 1.12 536 6.3 1.17
TTaabblloo 9988.. DDüünnyyaa DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerrii iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vveeTTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8515Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Çin 53.6 10.0 0.25 0.47Hindistan 53.5 10.0 0.14 0.27‹talya 33.3 6.2 0.79 2.37Türkiye 23.6 4.4 0.00 0.00Brezilya 22.8 4.3 0.00 0.00Di¤er 349.1 65.1 5.09 1.46Dünya Toplam 535.9 100.0 6.3 1.17
GGrraaffiikk 115522.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt›› MMaakkiinneelleerriiKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Motorlar, Makine ‹malat Sanayi içinde, 2008
y›l› verilerine göre 5,4 milyar ABD Dolar› ile
en fazla d›fl ticaret hacmine sahip olan gruptur.
Motorlara ait GT‹P numaralar› yanda
verilmifltir.
Motorlar grubu d›fl ticareti sürekli olarak aç›k
vermektedir. Makine ‹malat sanayi içinde en
fazla d›fl ticaret a盤› veren gruptur. 2008 y›l›
d›fl ticaret a盤› 2,4 milyar ABD Dolar›d›r. Bu
aç›k ekonomik daralman›n etkisiyle azalarak
2009 y›l›nda yaklafl›k 1,4 milyar ABD Dolar›na
inmifltir.
Motorlar grubunun 2008 y›l› ihracat› 1,48
milyar ABD Dolar›d›r ve Makine ‹malat Sanayi
içinde en fazla ihracat yapan gruptur. ‹hracat
sürekli olarak artmaktad›r. 2008 y›l› ihracat›
2003 y›l›na göre 2,7 kat artm›flt›r. Dünyada
yaflanan ekonomik kriz sektör ihracat›nda
önemli daralmaya yol açm›fl ve 2009 y›l›
ihracat› yaklafl›k 1,06 milyar ABD Dolar›
düzeyinde kalm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
141Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.20. Motorlar
3.20.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8407 Alternatif-rotatif k›v›lc›m ateslemeli, içten yanmal› motorlar8408 Dizel, yar› dizel motorlar (Hava bas›nc› ile atefllenen, pistonlu)8409 ‹çten yanmali, pistonlu motorlar›n aksam ve parçalar›
GGrraaffiikk 115533.. MMoottoorrllaarr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 9999.. MMoottoorrllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098407 9.4 10.8 12.3 19.9 59.0 57.7 34.28408 12.5 13.2 14.8 15.6 35.7 70.9 166.48409 526.8 710.8 848.4 991.8 1335.0 1350.5 858.8
TOPLAM 548.7 734.8 875.5 1027.2 1429.7 1479.0 1059.4
Milyon USD
‹çten yanmal›, pistonlu motorlar›n aksam ve
parçalar› (8409) 2008 y›l›nda ihracat›n %91’ini
oluflturmufltur.
2008 y›l›nda en fazla ihracat Almanya’ya
yap›lm›flt›r (%48). Fransa, Polonya, ‹ngiltere ve
‹talya en fazla ihracat yap›lan ilk befl ülke
içinde yer almaktad›r. ‹hracat›n %73’ü ilk befl
ülkeye yap›lm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›142
GGrraaffiikk 115544.. MMoottoorrllaarr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 115555.. MMoottoorrllaarr,, iihhrraaccaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
143Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Türkiye ihracat›nda ilk beflte yer alan ülkeler
y›llar itibariyle afla¤›da gösterilmifltir. 2003-
2008 y›llar› aras›nda en az üç kere ilk beflte yer
alan ülkeler renkli olarak gösterilmifltir.
Alternatif-rotatif k›v›lc›m atefllemeli, içten
yanmal› motorlar (8407) grubunda Fransa ve
Rusya Federasyonu önemli pazarlard›r, ancak
son iki y›lda Romanya en fazla ihracat yap›lan
ülke konumuna yükselmifltir. ‹çten yanmal›,
pistonlu motorlar›n aksam ve parçalar›nda
(8409) Almanya son alt› y›lda en fazla ihracat
yap›lan ülkedir.
2008 y›l› ithalat› 3,88 milyar ABD Dolar›d›r ve
Makine ‹malat Sanayi içinde en fazla ithalat
yap›lan gruptur. ‹thalat sürekli olarak
artmaktad›r. 2008 y›l› ithalat› 2003 y›l›na göre
3,1 kat daha fazla gerçekleflmifltir. ‹hracatta
oldu¤u gibi sektör ithalat›nda da önemli
daralma yaflanm›fl ve 2009 y›l›nda grubun
toplam ithalat› 2,5 milyar ABD Dolar›
düzeyinde kalm›flt›r.
Dizel, yar› dizel motorlar-Hava bas›nc› ile
atefllenen, pistonlu (8408) ürünler 2008 y›l›
ithalat›n›n %74’ünü oluflturmaktad›r.
TTaabblloo 110000.. TTüürrkkiiyyee iihhrraaccaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee,, MMoottoorrllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.20.2. ‹thalat
TTaabblloo 110011.. MMoottoorrllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098407 128.7 213.2 191.3 248.2 331.5 363.3 424.68408 840.2 1419.9 1806.8 2152.9 2707.4 2881.5 1513.68409 304.5 437.3 566.3 569.6 652.9 638.5 543.3
TTOOPPLLAAMM 11227733..33 22007700..44 22556644..44 22997700..77 33669911..88 33888833..44 22448811..55
NNoott:: 22000033--22000088 yy››llllaarr›› aarraass››nnddaa eenn aazz üüçç kkeerree iillkk bbeeflflttee yyeerr aallaann üüllkkeelleerr rreennkkllii oollaarraakk ggöösstteerriillmmiiflflttiirr..
2008 y›l›nda en fazla ithalat ‹ngiltere’den
yap›lm›flt›r (%23). ‹ngiltere’yi Almanya,
‹spanya, Polonya ve Fransa izlemektedir. ‹lk
befl ülkeden yap›lan ithalat toplam ithalat›n
%60’›n› oluflturmaktad›r.
Motorlar grubunun toplam›nda ihracat›n
ithalat› karfl›lama oran› 2003 y›l›nda %43,1’den
2008 y›l›nda %38,1’e gerilemifltir. ‹çten
yanmal›, pistonlu motorlar›n aksam ve
parçalar›nda (8409) ihracat›n ithalat› karfl›lama
oran› %212’dir. Dizel, yar› dizel motorlar- Hava
bas›nc› ile atefllenen, pistonlu (8408)
ürünlerde bu oran %2,5’de kalmaktad›r.
Grubun ihracat›n›n ithalat›n› karfl›lama
oran›nda 2009 y›l›nda 4,6 puan art›fl
yaflanm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›144
GGrraaffiikk 115566.. MMoottoorrllaarr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 115577.. MMoottoorrllaarr,, iitthhaallaattttaa iillkk bbeeflfl üüllkkee ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
3.20.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
‹ngiltere; 23
Almanya; 16
‹spanya; 8‹spanya; 8Fransa; 6
Di¤er; 40
Milyon USD
2003 y›l›nda 82,6 milyar ABD Dolar› olan
Dünya ithalat› 2008 y›l›nda 138 milyar ABD
Dolar›na yükselmifl ve 1,7 kat artm›flt›r. Ayn›
dönemde Dünya pazarlar›na yap›lan Türkiye
ihracat› 2003 y›l›nda 548,7 milyon ABD
Dolar›ndan, 2008 y›l›nda 1,5 milyar ABD
Dolar›na yükselerek 2,7 kat art›fl göstermifltir.
2003 y›l›nda Türkiye ihracat›n›n Dünya ithalat›
içindeki pay› %0,66’dan, 2008 y›l›nda %1,07’ye
yükselmifltir.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
145Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.20.4. Dünya Ticareti ve Türkiye’nin Durumu
GGrraaffiikk 115588.. MMoottoorrllaarr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
TTaabblloo 110022.. DDüünnyyaa MMoottoorrllaarr iitthhaallaatt›› vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn iihhrraaccaatt››KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2003 2008GT‹P Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin Dünya ‹thalat› Türkiye ‹hracat› Türkiye'nin
(Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%) (Milyon USD) (Milyon USD) Pay› (%)8407 28091 9.40 0.03 35776 57.68 0.168408 21276 12.52 0.06 44621 70.86 0.168409 33264 526.82 1.58 57422 1350.46 2.35
TOPLAM 82632 548.74 0.66 137819 1478.99 1.07
%
2008 y›l›nda Dünya’da en fazla ithalat yapan
ülkeler A.B.D, Almanya, ‹ngiltere, Fransa gibi
sanayileflmifl ülkelerdir. Motorlar grubunda en
fazla ithalat yapan ilk befl ülke Dünya toplam
ithalat›n›n %48,6’s›n› gerçeklefltirmektedir. En
fazla ithalat yapan ilk befl ülke ihtiyaçlar›n›n
%1,4’ünü Türkiye’den karfl›lam›fllard›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›146
GGrraaffiikk 115599.. DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› iiççiinnddee TTüürrkkiiyyee''ddeenn yyaapp››llaann iihhrraaccaatt››nn ppaayy›› ((%%)),, MMoottoorrllaarrKKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
8407Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 7704 21.5 0.2 0.00Almanya 5156 14.4 0.9 0.02Kanada 5006 14.0 0.0 0.00Meksika 1647 4.6 0.0 0.00Çin 1535 4.3 1.0 0.07Di¤er 14727 41.2 55.6 0.38Dünya Toplam 35776 100.0 57.7 0.16
8408Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %Almanya 6865 15.4 3.6 0.05Çin 4177 9.4 0.0 0.00A.B.D 3749 8.4 0.3 0.01Türkiye 2881 6.5 0.0 0.00‹ngiltere 2573 5.8 0.7 0.03Di¤er 24374 54.6 66.2 0.27Dünya Toplam 44621.1 100.0 70.9 0.16
8409Dünya'dan Türkiye'den
‹lk Befl Ülke Milyon USD % Milyon USD %A.B.D 8032 14.0 15.4 0.19Almanya 6012 10.5 704.7 11.72Fransa 4220 7.3 105.0 2.49‹ngiltere 3910 6.8 79.2 2.03Macaristan 3468 6.0 0.8 0.02Di¤er 31780 55.3 445.4 1.40Dünya Toplam 57421.8 100.0 1350.5 2.35
Toplam (8407+8408+8409)Dünya'dan Türkiye'den
Milyon USD % Milyon USD %‹lk Befl Ülke 66937.1 48.6 911.8 1.4Di¤er 70881.5 51.4 567.2 0.8Dünya Toplam 137818.6 100 1479.0 1.07
TTaabblloo 110033.. DDüünnyyaa MMoottoorrllaarr iitthhaallaatt››nnddaa iillkk bbeeflfl üüllkkee vvee TTüürrkkiiyyee''nniinn dduurruummuu ((22000088))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Makine ‹malat Sanayi içinde yer alan 20
grubun d›fl›nda kalan di¤er makinelere ait
GT‹P numaralar› yanda verilmifltir.
Di¤er Makineler grubu d›fl ticaret hacmi 2,4
milyar ABD Dolar›d›r. Di¤er Makineler grubu
d›fl ticareti sürekli olarak ve giderek artan bir
flekilde d›fl ticaret a盤› vermektedir. 2008 y›l›
d›fl ticaret a盤› 1,32 milyar ABD Dolar›d›r. Bu
aç›k 2009 y›l›nda 960,7 milyon ABD Dolar›na
gerilemifltir.
2003 y›l›nda 151,5 milyon ABD Dolar› olan
ihracat 2008 y›l›nda 545,3 milyon ABD Dolar›
olarak gerçekleflmifl ve 3,6 kat artm›flt›r.
‹hracatta Kendine özgü fonksiyonlu makine
ve cihazlar (8479) ve Transmisyon milleri,
kranklar, yatak kovanlar›, diflliler, çarklar
(8483) gruplar› öne ç›kmakta ve 2008 y›l›nda
bu gruptaki ihracat›n %83’ünü
gerçeklefltirmifllerdir. 2009 y›l›nda grup
ihracat› düflmüfl ve 407,4 milyon ABD Dolar›
olmufltur.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
147Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.21. Di¤er Makineler
3.21.1. ‹hracat
GT‹P Aç›klama8423 Tart› ve tart› aletleri8424* S›v› tozlar› püskürtmeye, da¤›tmaya mahsus mekanik cihazlar8475 Elektrik/ elektronik ampul, tüp, valf montaj makineleri8476 Otomatik sat›fl makineleri8479 Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar8483 Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanlar›, diflliler, çarklar8484 Metal tabakl› contalar, conta tak›m ve gruplar›8505 M›knat›slar, m›knat›sl› platolar, kavray›c›, tutucu tertibat9508 Fuar ve panay›r için çeflitli makine ve aksamlar›.960350 Araç ve cihazlara ait süpürge, f›rçalar
* 842481 hariç
GGrraaffiikk 116600.. DDii¤¤eerr MMaakkiinneelleerr,, dd››flfl ttiiccaarreett ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Milyon USD
Di¤er Makineler grubu Motorlar grubundan
sonra en fazla ithalat yap›lan ikinci grubu
oluflturmaktad›r. 2008 y›l› ithalat› 1,87 milyar
ABD Dolar›d›r ve 2003 y›l›na göre 2,6 kat art›fl
göstermifltir. ‹thalatta ilk üç s›ray› alan Kendine
özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar (8479),
Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanlar›,
diflliler, çarklar (8483) ve S›v› tozlar›
püskürtmeye, da¤›tmaya mahsus mekanik
cihazlar (8424) ithalat›n %85’ini
gerçeklefltirmifltir. 2009 y›l›nda grubun toplam
ithalat›nda 2008 y›l›na göre %27 düflüfl
yaflanm›fl ve grup ithalat› yaklafl›k 1,37 milyar
ABD Dolar› olmufltur.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›148
TTaabblloo 110044.. DDii¤¤eerr MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098423 3.0 5.5 7.4 6.5 9.8 10.5 9.5
8424* 21.6 26.7 18.5 21.2 21.9 33.0 27.38475 3.9 10.5 23.1 11.9 12.7 15.9 10.58476 0.0 0.1 0.2 0.0 0.3 0.2 0.78479 46.2 66.3 98.4 108.4 161.3 221.6 175.78483 66.2 93.7 114.9 129.2 175.1 230.7 151.48484 4.4 5.9 8.4 9.4 11.8 13.6 13.58505 3.8 3.5 1.1 0.9 2.8 4.1 5.59508 1.4 2.2 2.7 5.2 8.7 14.0 11.9
960350 1.0 1.0 1.0 1.2 1.6 1.6 1.4TOPLAM 151.5 215.4 275.8 294.0 406.0 545.3 407.4
TTaabblloo 110055.. DDii¤¤eerr MMaakkiinneelleerr,, iitthhaallaatt ((mmiillyyoonn UUSSDD))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GT‹P 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20098423 14.7 24.8 27.8 39.9 42.4 40.9 24.78424* 48.9 63.1 79.5 91.1 111.1 132.5 98.68475 18.2 23.0 36.3 32.3 52.8 64.6 14.28476 1.2 4.2 6.5 6.4 11.6 14.6 8.38479 427.8 538.7 624.7 649.8 897.4 921.6 672.58483 155.7 218.7 257.3 319.6 406.4 541.1 452.78484 24.4 29.2 32.5 36.7 43.2 51.1 41.38505 23.6 35.9 46.1 49.1 58.8 58.5 36.69508 3.7 1.4 10.0 3.6 8.0 39.5 13.2
960350 3.2 4.1 4.5 5.1 7.3 7.6 6.0TOPLAM 721.4 943.1 1125.1 1233.7 1639.1 1872.1 1368.1
3.21.2. ‹thalat
Di¤er Makineler grubunda 2003 y›l›nda %21
olan ihracat›n ithalat› karfl›lama oran›, artarak
2008 y›l›nda %29,1’e ulaflm›flt›r. 2009 y›l›nda
ihracat›n ithalat› karfl›lama oran› 2008 y›l›
düzeyinde kalm›flt›r.
Bölüm 3. Alt Sektörler ve D›fl Ticaretteki Geliflmeler
149Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
3.21.3. ‹hracat›n ‹thalat› Karfl›lama Oran›
GGrraaffiikk 116611.. DDii¤¤eerr MMaakkiinneelleerr,, iihhrraaccaatt››nn iitthhaallaatt›› kkaarrflfl››llaammaa oorraann›› ((%%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
%
Makine ‹malat Sanayi; makine, elektronik,
yaz›l›m ve servis sektörleriyle birlikte mal ve
hizmet üretim sistemlerinin etkinli¤ini
sa¤layan bir sektördür. Sahip oldu¤u ve
gelifltirdi¤i teknolojiler ile girdi sa¤lad›¤› tüm
sektörlerin ürünlerinin fonksiyonlar›n› belirler
ve imalat›n› sa¤lar. Bu nedenle sektörün kendi
ve girdi sa¤lad›¤› sektörlerin rekabet gücünü
art›rabilmesi için ARGE çabalar›na odaklan-
mas› gereklidir.
Pazar›n talep etti¤i daha iyi fiyat ve kalitede
herhangi bir ürünün üretilebilmesi, makine
imalat sanayinin üretim teknolojilerinde yarat-
aca¤› de¤iflime ba¤l›d›r. Bir baflka anlat›mla,
makine imalat sanayi sürekli yenilik aramak ve
sundu¤u ara ve yat›r›m mallar›na iliflkin
teknolojileri gelifltirmek zorundad›r. Makine
imalat sanayi bu yap›s›yla bir ölçüde tüm sek-
törlerdeki verimlili¤i de belirleyen bir özelli¤e
sahiptir. Bu aç›dan ARGE çabalar›n›n düzeyi
sektörün genel durumunu ortaya koyan
önemli göstergelerden birisidir.
Çal›flman›n di¤er bölümlerinde Makine ‹malat
Sanayi kapsam› d›fl›nda b›rak›lan 296; Silah ve
Mühimmat ‹malat› ve 297; Baflka Yerde
S›n›fland›r›lmam›fl Ev Aletleri ‹malat›na iliflkin
ARGE ve teknoloji verileri bu bölümde zorun-
lu olarak kapsam içine al›nm›flt›r. ‹statistik-
lerde alt sektörlere iliflkin veri bulunamam›flt›r.
Veriler Türk Makine ‹malat Sanayinde ARGE
harcamalar›n›n 2006 y›l›na göre 2007 y›l›nda
%27,6 artarak 204,2 milyon YTL düzeyine
eriflti¤ini göstermektedir. Bu harcamalar içinde
makine teçhizat, sabit tesis ve personel harca-
malar›n›n pay› önemli ölçüde artm›flt›r. Söz
konusu bulgu sektörde ARGE harcamalar›na
verilen önemin artt›¤›n› göstermektedir. Ancak
bu art›fla karfl›n özellikle motorlu kara tafl›tlar›
imalat›ndaki ARGE harcamalar›ndaki yüksek
art›fl nedeniyle sektörün imalat sanayi ARGE
harcamalar› içindeki pay› ise gerilemifltir.
SEKTÖRDE TEKNOLOJ‹ veARGE’DEK‹ GEL‹fiMELER
151Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
4.
GGrraaffiikk 116622.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE hhaarrccaammaallaarrıı ddaa¤¤ııllıımmıı,, 22000066 ((NNaaccee 2299)) KKaayynnaakk:: TTUU‹‹KK;; TTüürrkkiiyyee ‹‹ssttaattiissttiikk YYııllllıı¤¤ıı,, 22000088..
GGrraaffiikk 116633.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE hhaarrccaammaallaarrıı ddaa¤¤ııllıımmıı,, 22000077 ((NNaaccee 2299)) KKaayynnaakk:: TTUU‹‹KK;; TTüürrkkiiyyee ‹‹ssttaattiissttiikk YYııllllıı¤¤ıı,, 22000088..
((TTooppllaamm 115599,,999911,,116688 TTLL)) ((TTooppllaamm 220044,,221166,,882244 TTLL))
‹malat sanayi toplam ARGE harcamalar› içinde
makine imalat sanayinin pay› 2006 y›l›nda
%13,5 düzeyindedir. Sektör bu oranla imalat
sanayi içinde 2006 y›l›nda üçüncü s›rada yer
alm›flt›r. 2007 y›l›nda ise sektörün imalat
sanayi toplam ARGE harcamalar› içindeki pay›
%11,9 düzeyine gerilese de s›ralamadaki yeri-
ni korumufltur.
Dikkat çeken bir nokta, sektörün toplam
imalat sanayi ARGE harcamalar› içindeki
pay›n›n, üretimdeki ya da katma de¤erdeki
pay›ndan çok daha yüksek olufludur. Bu
bulgu sektörün ARGE a¤›rl›kl› bir yap›ya sahip
oldu¤unu ve bu aç›dan koflulsuz desteklen-
mesi gere¤ini ortaya koymaktad›r.
ARGE harcamalar›n›n toplam imalat sanayi
ARGE harcamalar›na oran› aç›s›ndan 2006 ve
2007 y›llar›nda ilk s›ray› motorlu kara tafl›tlar›,
ikinci s›ray› radyo, tv, haberleflme teçhizat›
sektörü alm›flt›r. Makine imalat sanayinin
ARGE harcamalar› aç›s›ndan ileri teknoloji
gerektiren bu sektörlerin ard›ndan üçüncü
s›rada gelmesi, sektörün teknolojik geliflmeye
ba¤›ml›l›¤›n› da ortaya koymaktad›r.
Bölüm 4. Sektörde Teknoloji ve ARGE’deki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›152
GGrraaffiikk 116644.. TTooppllaamm ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE hhaarrccaammaallaarrıınnıınn iikkttiissaaddii ffaaaalliiyyeett kkoollllaarrıınnaa ggöörree ddaa¤¤ııllıımmıı ((%%))KKaayynnaakk:: TTÜÜ‹‹KK;; TTüürrkkiiyyee ‹‹ssttaattiissttiikk YYııllllıı¤¤ıı,, 22000088..
((%%))
Bölüm 4. Sektörde Teknoloji ve ARGE’deki Geliflmeler
153Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
‹malat sanayi ARGE insan gücünün 2006
y›l›nda tam zamanl› eflde¤er olarak sektörlere
göre da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda makine imalat
sanayi %20,73 ile ilk s›rada yer alm›flt›r. Bu veri
daha önce de vurguland›¤› gibi makine imalat
sanayinin ekonomide nitelikli iflgücü istih-
dam›nda önemli yere sahip oldu¤unu göster-
mektedir. 2006 y›l›nda 2,270 kifli olan ARGE
insan gücü say›s› artarak 2007 y›l›nda 2,783
kifliye ç›km›fl olmas›na karfl›n, imalat sanayi
içinde sektörün söz konusu personel
aç›s›ndan pay› %19,14’e gerilemifltir.
Yeterli finans kayna¤› sa¤lansa da ARGE ile
at›l›m yapabilen sektörlerin nitelikli insan
kayna¤›na gereksinimi bulunmaktad›r. Makine
imalat sanayi nitelikli insan kaynaklar› istih-
dam› aç›s›ndan da ilk s›ralarda yer almaktad›r.
Makine ‹malat Sanayinde 2006 ile 2007 y›l›
aras›nda araflt›rmac› say›s› yaklafl›k %30
artarak 1478 düzeyine eriflirken, teknisyen ve
eflde¤er meslek sahibi olanlar›n say›s› da ayn›
oranda art›flla 993 kifliye ç›km›flt›r. K›saca sek-
törde nitelikli personel say›s›nda önemli bir
art›fl görülmüfltür. Bu bulgular, sektörün bir y›l
içinde yüksek oranda artan nitelikli personel
ihtiyac›n› karfl›layabildi¤ini göstermesi
aç›s›ndan da önemlidir.
GGrraaffiikk 116655.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE iinnssaann ggüüccüünnüünn ttaamm zzaammaann eeflflddee¤¤eerroollaarraakk ddaa¤¤ııllıımmıı,, 22000066 ((NNaaccee 2299))KKaayynnaakk:: TTUU‹‹KK;; TTüürrkkiiyyee ‹‹ssttaattiissttiikk YYııllllıı¤¤ıı,, 22000088..
GGrraaffiikk 116666.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE iinnssaann ggüüccüünnüünn ttaamm zzaammaann eeflflddee¤¤eerroollaarraakk ddaa¤¤ııllıımmıı,, 22000077 ((NNaaccee 2299))KKaayynnaakk:: TTUU‹‹KK;; TTüürrkkiiyyee ‹‹ssttaattiissttiikk YYııllllıı¤¤ıı,, 22000088..
Bölüm 4. Sektörde Teknoloji ve ARGE’deki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›154
Türkiye’de ARGE harcamalar›n›n makine
imalat sanayi yan›nda tüm sektörlerde de
desteklenmesi gere¤i ise, seçilmifl baz› ülkelerde
bu harcamalar›n GSY‹H’ya oran›na
bak›ld›¤›nda aç›kça görülmektedir. Türkiye’nin
ARGE harcamalar›n›n GSY‹H’ya oran› AB
ülkeleri, Japonya ve ABD gibi geliflmifl
ülkelere göre çok düflük düzeylerde kalmak-
tad›r.
Bu oran, Eurostat verilerin göre 2006 y›l›nda
%0,11 düzeyindedir ve tüm AB ülkelerinin
gerisindedir. Oran›n AB’ye yeni kat›lan tüm
Orta ve Do¤u Avrupa ülkelerinin de gerisinde
olmas› oldukça düflündürücüdür. ARGE harca-
malar›n›n GSY‹H’ya oran›, 2006 y›l›nda AB
(27) ortalamas› %1,19 ve 2007 y›l›nda ise
%1,21 düzeyindedir. Söz konusu bulgular
Türkiye’nin ARGE’ye çok daha fazla kaynak
ay›rmas› gere¤ini aç›kça ortaya koymaktad›r.
ARGE’ye ayr›lacak kaynaklar makine imalat
sanayinin geliflmesine de önemli katk›
sa¤layacakt›r.
GGrraaffiikk 116677.. TTooppllaamm ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE iinnssaann ggüüccüünnüünn ttaamm zzaammaann eeflflddee¤¤eerr oollaarraakk iikkttiissaaddii ffaaaalliiyyeett kkoollllaarrıınnaa ggöörree ddaa¤¤ııllıımmıı ((%%))KKaayynnaakk:: TTUU‹‹KK;; TTüürrkkiiyyee ‹‹ssttaattiissttiikk YYııllllıı¤¤ıı,, 22000088..
BYS ‹malatlar
((%%))
Toplam ARGE harcamalar›nda oldu¤u gibi,
makine imalat sanayi ARGE harcamalar›n›n
GSY‹H’ya oran› aç›s›ndan da Türkiye oldukça
geridedir. Makine imalat sanayi ARGE harca-
malar›n›n pay› Türkiye için %0,02 olurken ayn›
oran 2006 y›l› için Kore de %0,1 Japonya da
%0,21 ve Almanya da %0,2 olmufltur. Makine
imalat sanayi ARGE harcamalar›n›n GSY‹H’ya
oran› aç›s›ndan 2007 y›l›nda Polonya ve
Romanya Türkiye’nin gerisinde kalm›flt›r. Bu
oran aç›s›ndan sektör, Türkiye toplam›na göre
daha iyi konumdad›r. Ancak harcaman›n
düzeyi çok yetersizdir. Uluslararas› alanda
yar›flabilmek için Makine imalat sanayinin
ARGE ye daha fazla kaynak ay›rmas› ve ortak
projelerle finans gücünü birlefltirmesi gerek-
lidir.
Kifli bafl› ARGE harcamas›, ülkelerin ARGE’ye
ay›rd›klar› kayna¤›n boyutunu gösteren önemli
bir göstergedir. 2006 y›l›nda Makine imalat
sanayi kifli bafl› ARGE harcamas› Japonya’da
61,4 Euro olurken, ayn› de¤er Finlandiya için
54 Euro, Almanya için 50,1 Euro, Kore için
13,8 Euro, ‹talya için 14,5 Euro ve Türkiye için
1,2 Euro olmufltur. Türkiye 2006 y›l›nda
Polonya, Slovakya ve Romanya gibi yeni
Avrupa Birli¤i ülkelerinden daha iyi konum-
dad›r. Ancak harcama düzeyi çok düflüktür.
2007 y›l›nda makine imalat sanayi kifli bafl›
ARGE harcamas› Türkiye de 1,6 Euro’ya yük-
selmifltir. 2007 y›l›nda kifli bafl› de¤erler düflük
olsa da AB’ye yeni kat›lan Macaristan ve Çek
Cumhuriyeti gibi ülkelerin makine imalat
sanayi ARGE harcamalar›nda önemli art›fllar
dikkat çekmektedir. Türk makine imalat
sanayinin orta ve ileri teknoloji pazar›ndan
pay alabilmesi için ARGE çabalar›na a¤›rl›k
vermesi gereklidir. Mevcut harcama düzeyinin
yetersiz oldu¤u aç›kt›r.
Bölüm 4. Sektörde Teknoloji ve ARGE’deki Geliflmeler
155Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 116688.. SSaannaayyiiddee AARRGGEE hhaarrccaammaallaarrıınnıınn GGSSYY‹‹HH''yyaa oorraannıı ((%%))KKaayynnaakk:: EEuurroossttaatt;; SScciieennccee,, TTeeccnnoollooggyy aanndd IInnnnoovvaattiioonn SSttaattiissttiiccss..
NNoott:: GGrraaffiikkttee ““00”” ddee¤¤eerrlleerr vveerrii yyookk aannllaamm››nnddaadd››rr..
GGrraaffiikk 116699.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE hhaarrccaammaallaarrıınnıınn GGSSYY‹‹HH’’yyaa oorraannıı ((%%))KKaayynnaakk:: EEuurroossttaatt;; SScciieennccee,, TTeeccnnoollooggyy aanndd IInnnnoovvaattiioonn SSttaattiissttiiccss..
NNoott:: GGrraaffiikkttee ““00”” ddee¤¤eerrlleerr vveerrii yyookk aannllaamm››nnddaadd››rr..
((%%))
Türkiye’de sanayide son y›llarda sa¤lanan en
önemli geliflmelerden birisi ARGE personeli
say›s›ndaki geliflmedir. Ancak sektörde önem-
li yeri olan ülkelerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda say›sal
olarak eriflilen noktan›n çok yetersiz oldu¤u
ortaya ç›kmaktad›r. 2003 y›l›nda toplam
iflgücü içinde ARGE personelinin pay›
Türkiye’de sadece %0,05 düzeyindedir. Bu
oran ayn› y›lda AB (15) için %0,6 ve AB (27)
için %0,55 düzeyindedir.
Karfl›laflt›r›lan ülkeler aras›nda 2003 y›l›nda
ARGE personelinin iflgücü içindeki pay›
aç›s›ndan en yüksek oran, %1,64 ile
Finlandiya’ya aittir. Japonya, Fransa, Almanya
ve Norveç oran›n yüksek oldu¤u di¤er ülkel-
erdir. Türkiye karfl›laflt›r›lan ülkeler aras›nda
son s›rada yer almaktad›r. 2006 y›l›nda
Türkiye’nin sanayide çal›flan ARGE person-
elinin toplam iflgücü içindeki pay› %0,1
düzeyine eriflmesine karfl›n bu oran aç›s›ndan
yine son s›radan kurtulamam›flt›r. Romanya
hariç tüm ülkelerde ARGE personelinin
toplam iflgücüne oran› 2006 y›l›nda 2003 y›l›na
göre artm›flt›r.
Türkiye’nin ve Makine ‹malat Sanayinin inno-
vasyon konusunda at›l›m yapma gere¤i bulun-
maktad›r. Sürekli ve h›zl› biçimde yenilik
yapan iflletmeler pazarda rekabet güçlerini
art›rmaktad›r. K›saca innovasyon rekabet
gücünü belirleyen temel faktörlerden birisi
konumuna gelmifltir. Innovasyondan sat›fl
gelirlerinin toplam sat›fl gelirleri içindeki pay›
giderek yükselmektedir. Bu e¤ilim de ifllet-
melerin ayakta kalabilmeleri için yenilik
yapma gere¤ini ortaya koymaktad›r. Seçilmifl
baz› ülkelerde innovasyondan sat›fl gelirlerine
bak›ld›¤›nda geliflmenin boyutu aç›kça ortaya
ç›kmaktad›r. Bu oran aç›s›ndan Almanya
%32,30 ile 2004 y›l›nda ilk s›ray› alm›flt›r.
Almanya y› %22,2 ile Slovakya ve %20,30 ile
Bölüm 4. Sektörde Teknoloji ve ARGE’deki Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›156
GGrraaffiikk 117700.. NNüüffuuss bbaaflflıınnaa MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii AARRGGEE hhaarrccaammaallaarrıı ((EEuurroo))KKaayynnaakk:: EEuurroossttaatt;; SScciieennccee,, TTeeccnnoollooggyy aanndd IInnnnoovvaattiioonn SSttaattiissttiiccss..
NNoott:: GGrraaffiikkttee ““00”” ddee¤¤eerrlleerr vveerrii yyookk aannllaamm››nnddaadd››rr..
GGrraaffiikk 117711.. SSaannaayyiiddee AARRGGEE ppeerrssoonneelliinniinn iiflflggüüccüü iiççiinnddeekkii ppaayyıı ((%%))KKaayynnaakk:: EEuurroossttaatt;; SScciieennccee,, TTeeccnnoollooggyy aanndd IInnnnoovvaattiioonn SSttaattiissttiiccss..
NNoott:: GGrraaffiikkttee ““00”” ddee¤¤eerrlleerr vveerrii yyookk aannllaamm››nnddaadd››rr..
((EEuurroo))
Finlandiya izlemifltir. Ayn› y›l Türkiye’nin verisi
elde edilememifltir. 2006 y›l›nda karfl›laflt›rma
yap›lan ülkelerin büyük ço¤unlu¤unda inno-
vasyondan sat›fl gelirlerinin toplam sat›fl gelir-
leri içindeki pay› yükselmifltir. Türkiye için bu
oran 2006 y›l›nda %7,8 olmufltur. Norveç
d›fl›nda tüm ülkelerden daha düflük bir
orand›r. Ayn› y›l bu oran, Almanya’da %27,1
Slovakya’da %22,2 ve Romanya’da %21,9
olmufltur. AB (27) ortalamas› ise %18,8 dir. Bu
gösterge Türkiye’nin bu alanda çok daha fazla
çaba göstermesini ve ad›m atmas› gere¤ini
ortaya koymaktad›r. Tüm di¤er sektörler
yan›nda özellikle makine imalat sanayi için
innovasyon vazgeçilmez öneme sahiptir.
Bölüm 4. Sektörde Teknoloji ve ARGE’deki Geliflmeler
157Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
NNoott:: GGrraaffiikkttee ““00”” ddee¤¤eerrlleerr vveerrii yyookk aannllaamm››nnddaadd››rr..
GGrraaffiikk 117722.. SSaannaayyiiddee iinnnnoovvaassyyoonn ssaattııflfl ggeelliirrlleerriinniinn ttooppllaamm ssaattııflfl hhaassııllaassıınnddaakkii ppaayyıı ((%%))KKaayynnaakk:: EErroossttaatt;; SScciieennccee,, TTeeccnnoollooggyy aanndd IInnnnoovvaattiioonn SSttaattiissttiiccss..
((%%))
Makine imalat sanayi son y›llarda birçok sek-
törde oldu¤u gibi bir göç hareketi yaflamak-
tad›r. Uzakdo¤u ülkeleri, Çin, Hindistan,
Brezilya gibi ülkelerin sektördeki at›l›m› AB,
ABD gibi geliflmifl ülkelerde artan iflgücü
maliyeti ve çevre faktörü, sektörün üretim
merkezlerinin yer de¤ifltirmesine neden
olmaktad›r. Geliflmifl ülkeler düflük, orta
teknoloji alan›nda giderek rekabet güçlerini
kaybetmekte ve ileri teknolojilere odaklan-
maktad›r. Tüm di¤er sektörlerde oldu¤u gibi
Çin, y›¤›n üretime uygun ürünlerde pazardan
önemli bir paylar almaktad›r. Birçok ülke
geliflmifl ülkelerin kaybetti¤i düflük, orta
teknoloji alan›nda pazardan pay kapmaya
çal›flmaktad›r. Bu ülkeler aras›na Türkiye’de
kat›lm›flt›r.
‹hracat ve ithalat verilerinden yararlan›larak
hesaplanan RCA (görünen karfl›laflt›rmal›
üstünlük), CEP (karfl›laflt›rmal› ihracat perfor-
mans›) ve ihracat uzmanlaflma endeksi gibi
göstergeler dünya pazarlar›ndaki geliflmeleri
aç›klamada önemli rol oynamaktad›r. Bu
göstergelerden birisi olan ihracat uzmanlaflma
endeksi konusunda, makine imalat sanayinde
önemli yeri olan 43 ülkenin verilerinden yarar-
lan›larak AB de yap›lan çal›flman›n sonuçlar›
söz konusu geliflmeleri ortaya koymaktad›r.
Türkiye makine imalat sanayinde rakipleri
konumunda olan ya da olabilecek ülkelere
göre ihracat uzmanlaflma endeksi aç›s›ndan
oldukça zay›f durumundad›r. Ancak konu-
munu 2001 y›l›ndan 2006 y›l›na kadar önemli
ölçüde de¤ifltirmifl ve ihracat uzmanlaflma
endeksinde yüksek bir art›fl sa¤lam›flt›r.
Örne¤in 2001 y›l›nda Türkiye’nin endeks
de¤eri Taiwan’dan önemli ölçüde düflükken
2006 y›l›nda 0,73 endeks de¤eri ile Taiwan’›
geçmifltir. Bu dönemde ihracat uzmanlaflma
endeks de¤erini en h›zl› art›ran ülkelerin
bafl›nda Hindistan gelmektedir. 2006 y›l›nda
Hindistan Çin’i endeks de¤eri aç›s›ndan
geçerek 1,23 ile çal›flmam›zda karfl›laflt›rma
için seçilen ülkeler aras›nda ‹talya’dan sonra
ikinci s›raya yerleflmifltir. Dikkat çeken bir
bulgu son y›llarda BRIC olarak adland›r›lan ve
öne ç›kan Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in
makine imalat sanayi ihracat uzmanlaflma
endeksinin yüksek olmas›d›r.
DÜNYA MAK‹NE ‹MALATSANAY‹NDE GEL‹fiMELER
159Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
5.
‹hracat uzmanlaflama endeksi en yüksek ülke
2006 y›l›nda ‹talya’d›r. ‹talya’y› 1,23 ile
Hindistan, 1,21 ile Çin, 1,20 ile Japonya, 1,17
ile Brezilya 1,16 ile Almanya ve ‹ngiltere izle-
mektedir. Bulgular Türkiye’nin h›zla rakipleri
ile aras›ndaki fark› kapatt›¤›n› göstermektedir.
Bu olumlu geliflmenin sürdürülmesi durumun-
da, Türk makine imalat sanayi uluslar aras›
alanda önemli oyunculardan birisi olacakt›r.
Türkiye’nin 2001 ile 2006 y›llar› aras›nda
istikrarl› bir biçimde endeks de¤erini art›rmas›
di¤er olumlu geliflmelerden birisidir. Bu
dönemde, 2004 y›l›nda Brezilya, Türkiye ve
Hindistan hariç tüm ülkelerin ihracat uzman-
laflma endeksi gerilemifltir.
AB’ye yeni üye 12 ülkenin ortalama ihracat
uzmanlaflma endeks de¤eri de art›fl e¤ilimi
göstermektedir. Endeks de¤eri aç›s›ndan
Türkiye bu ülkelerle ve ‹spanya ile aras›ndaki
fark› giderek kapatmaktad›r. Bu geliflme ulus-
lararas› pazarlarda Türkiye’nin makine imalat
sanayide önemli rakiplerinden baz›lar›na karfl›
rekabet gücünü art›rd›¤›n› ortaya koymaktad›r.
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›160
GGrraaffiikk 117733.. SSeeççiillmmiiflfl bbaazzıı üüllkkeelleerr vvee TTüürrkk MMaakkiinnee SSaannaayyii iihhrraaccaatt uuzzmmaannllaaflflmmaa eennddeekkssiiKKaayynnaakk:: EEUU;; MMeecchhaanniiccaall EEnnggiinneeeerriinngg DDaattaabbaassee,, vvddmmaa..
Endeks
‹hracat uzmanlaflma endeksi alt sektörlere
göre incelendi¤inde Türkiye’nin birçok alt
sektörde genele göre daha iyi konumda
oldu¤u ortaya ç›kmaktad›r. 2006 ihracat
uzmanlaflma endeksi de¤erleri aç›s›ndan
tar›msal traktörler 2,72 endeks de¤eri ile alt
sektörler aras›nda ilk s›rada yer almaktad›r. Bu
alt sektörün endeks de¤eri ‹ngiltere ve
Finlandiya hariç ‹talya, Almanya, ‹spanya,
Fransa, Çin, Japonya ve ABD’nin ayn› sektör-
leri için hesaplanan endeks de¤erinden daha
yüksektir. Türkiye makine imalat sanayi
endeks de¤eri aç›s›ndan ikinci s›rada gelen alt
sektör 2,31 ile G›da, içecek ve tütün iflleme
makine sanayidir. Bu sektör endeks de¤eri
aç›s›ndan Türkiye karfl›laflt›r›lan ülkeler
aras›nda Hollanda’dan sonra ikinci s›radad›r.
Alt sektörlerden Deri, Tekstil ve Giyim sanayi
makineleri endeks de¤eri aç›s›ndan üçüncü,
metalürji makineleri ise dördüncü s›rada yer
almaktad›r. Endeks de¤eri en düflük bir baflka
deyiflle uluslararas› pazarlarda en çok zorlanan
sektörün ise ka¤›t ve bask› sanayi makineleri
sektörü oldu¤u görülmektedir.
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
161Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
GGrraaffiikk 117744.. SSeeççiillmmiiflfl bbaazzıı üüllkkeelleerr vvee TTüürrkk MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii iihhrraaccaatt uuzzmmaannllaaflflmmaa eennddeekkssiiKKaayynnaakk:: EEUU;; MMeecchhaanniiccaall EEnnggiinneeeerriinngg DDaattaabbaassee..
Endeks
Dünya Makine ‹malat Sanayi ithalat› 2008
y›l›nda 1,25 trilyon ABD Dolar›d›r ve Dünya
ithalat› içindeki pay› %8,1’dir. Dünya Makine
‹malat Sanayi ithalat›nda AB-27 ihracat›n›n
pay› %26’d›r. A.B.D’nin pay› %12,4
Japonya’n›n pay› %11,4’dür. Önümüzdeki
y›llarda önemli atak yapmas› beklenen
Hindistan’›n pay› % 0,6 ile yaklafl›k Türkiye ile
ayn›d›r. Afla¤›daki tabloda seçilmifl befl ülke
içinde en fazla paya sahip olan ve Dünya ihra-
cat›ndaki pay› % 15’in üzerinde olan ülkeler
renkli olarak gösterilmifltir. Tabloda AB-27’nin
bariz üstünlü¤ü görülmektedir. Çin’in daha
fazla paya sahip oldu¤u “Ka¤›t imaline ve mat-
baac›l›¤a mahsus makineler” ile “Endüstriyel
klimalar ve so¤utma makineleri” d›fl›ndaki tüm
gruplarda AB-27’nin pay› tüm ülkelerden daha
fazlad›r. Seçilmifl befl ülke (Türkiye hariç) 2008
y›l›nda Dünya Makine ‹malat Sanayi ithalat›
içindeki ihracat›n %59,5’ini yapm›flt›r.
Türk makine imalat sanayinin uluslar aras›
pazarlardan gün geçtikçe istikrarl› bir biçimde
pay almas› önemli bir geliflmedir. Ancak sek-
törün dünya pazarlar›ndan ald›¤› paylar›n çok
düflük oldu¤u da gözard› edilmemelidir.
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›162
TTaabblloo 110077.. ‹‹hhrraaccaatt uuzzmmaannllaaflflmmaa eennddeekkssii ((22000066))KKaayynnaakk:: EEUU;; MMeecchhaanniiccaall EEnnggiinneeeerriinngg DDaattaabbaassee..
Alt Sektörler Almanya ‹ngiltere ‹talya Danimarka Finlandiya ‹spanya Fransa Çin Japonya A.B.D. TürkiyeMotorlar ve Türbünler 0.70 2.22 0.69 0.17 0.72 0.37 0.84 0.40 1.42 1.83 0.75Pompalar ve Kompresarlör 1.05 0.99 ,,93 1.61 0.49 0.78 1.31 0.86 0.84 0.98 0.85Yataklar,Pistonlar ve Diflliler 1.27 0.65 0.80 0.29 0.60 1.16 1.28 1.02 1.23 0.66 0.95Valfler 0.86 1.05 1.46 1.87 0.72 1.72 1.02 1.95 0.54 0.86 0.88Sanayi Kazanları ve Isıtıcılar 1.09 0.85 1.29 1.12 0.68 1.32 0.98 0.81 0.67 1.20 1.06Taflıma ve Kaldırma Makinaları 0.88 1.23 0.85 1.29 2.03 1.64 1.40 1.23 0.73 0.90 0.70So¤utma ve Havalandırma Makinaları 0.67 0.73 1.02 1.45 0.71 1.40 1.16 2.10 0.55 0.92 1.60Di¤er Genel Amaçlı Makinalar 1.38 1.06 1.30 1.28 0.68 1.30 1.04 0.73 0.59 0.96 0.69Tarımsal Traktörler 1.12 2.68 1.30 0.32 3.12 0.11 1.65 0.26 1.03 0.92 2.72Di¤er Tarımsal Makinalar 0.98 0.60 1.11 2.10 1.57 1.14 1.30 0.51 0.14 1.38 0.91A¤aç ‹flleme,Makine Aletleri ve Di¤erleri 1.00 0.56 0.94 0.38 0.61 0.96 0.44 1.19 1.42 0.89 0.96Metalurji Makinaları 1.84 0.74 2.50 0.05 0.39 1.11 0.67 1.32 1.02 0.52 1.82Madencilik ve Bayındırlık Makinaları 0.65 1.70 0.63 0.67 1.71 0.49 1.06 0.86 1.10 1.55 1.10Gıda,‹çecek ve Tütün ‹flleme Makinaları 1.13 0.91 1.85 4.43 0.28 1.75 1.22 0.36 0.12 0.60 2.31Deri,Tekstil ve Giyim Sanayi Makinaları 1.20 0.29 1.44 0.50 0.07 0.90 0.84 1.54 1.09 0.43 2.02Ka¤ıt ve Baskı Sanayi Makinaları 1.27 0.78 1.29 0.61 8.99 1.64 1.17 0.45 0.19 0.51 0.47Di¤er Özel Amaçlı Makinalar 1.20 0.60 0.85 0.63 0.66 0.59 0.67 0.52 1.62 0.87 0.66
5.1. Dünya Makine ‹malat Sanayi D›fl Ticareti
Seçilmifl ülkeler içinde A.B.D. dünya ithalat›
içindeki pay› en yüksek olan ülkedir (%13,2).
A.B.D.’yi AB(27) %12,3 ile izlemektedir.
Afla¤›daki tabloda seçilmifl ülkeler içinde en
yüksek ithalat pay›na sahip olan ve Dünya
ithalat›ndaki pay› %10’dan fazla olan ülkeler
renkli olarak gösterilmifltir. Seçilmifl befl ülke
(Türkiye hariç) 2008 y›l›nda Dünya Makine
‹malat Sanayi ithalat›n›n %38’ini yapm›flt›r.
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
163Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 110088.. SSeeççiillmmiiflfl üüllkkeelleerriinn DDüünnyyaa iitthhaallaattıınnddaakkii iihhrraaccaattllaarrıınnıınn ppaayyıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Seçilmifl Ülkelerin Dünya ‹thalat›ndaki ‹hracatlar›n›n Pay›- 2008, (%) Dünya ‹thalat›Grup Ad› AB-27 Çin Hindistan A.B.D Japonya Türkiye Di¤er Toplam (Milyon USD)Di¤er Makineler 25.7 6.1 0.5 12.2 17.6 0.3 37.5 100.0 172247.9Motorlar 18.8 3.4 0.7 11.9 12.9 1.1 51.2 100.0 137818.6Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler 14.4 16.5 0.1 6.7 14.6 0.1 47.6 100.0 124982.1Pompalar ve Kompresörler 24.1 9.3 0.8 12.0 9.3 0.6 44.0 100.0 104338.5Türbinler ve Turbojetler 35.6 2.9 0.3 32.0 5.5 0.5 23.2 100.0 102406.0Tak›m Tezgahlar› 23.4 10.0 0.4 7.5 14.6 0.7 43.2 100.0 96169.9‹nflaat Makineleri 29.3 9.6 0.6 14.7 17.0 0.6 28.2 100.0 76353.5Vanalar 27.3 15.1 1.0 10.9 5.8 0.5 39.4 100.0 64896.5Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri 28.6 14.8 0.2 10.3 10.5 0.3 35.3 100.0 57453.6Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri 39.2 4.7 0.9 16.8 4.4 0.7 33.2 100.0 53647.5Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri 13.1 17.3 0.3 9.8 6.2 1.4 51.9 100.0 45252.7G›da Sanayi Makineleri 33.9 5.2 0.6 13.8 4.1 0.9 41.5 100.0 41914.0End. Is›t›c› ve F›r›nlar 39.2 7.0 1.2 10.6 6.1 0.4 35.4 100.0 38305.3Rulmanlar 15.9 9.8 1.0 6.7 13.3 0.3 53.0 100.0 29264.8Hadde ve Döküm Mak., Kal›plar 28.3 15.6 1.3 7.5 12.8 1.1 33.4 100.0 24382.2End. Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri 54.3 3.2 0.5 6.4 2.7 0.8 32.2 100.0 20803.0Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri 38.1 9.5 0.9 7.0 12.4 0.5 31.6 100.0 20088.4Tekstil ve Konfeksiyon Makineler 21.4 13.7 0.9 4.9 14.6 1.0 43.4 100.0 19171.5Reaktörler ve Kazanlar ‹thalat› 28.0 19.5 1.6 4.9 5.4 1.9 38.7 100.0 14046.9Kaynak ve Lehim Makineleri 26.6 6.2 0.2 11.9 14.2 0.6 40.4 100.0 9474.3Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri 68.5 13.4 0.8 2.8 0.1 1.2 13.2 100.0 535.9Toplam 26.0 9.1 0.6 12.4 11.4 0.61 39.9 100.0 1253553.2
2008 y›l›nda Dünya ka¤›t imaline ve
matbaac›l›¤a mahsus makineler ithalat› içinde-
ki ihracat›n %16,5’i Çin, %14,6’s› Japonya
taraf›ndan yap›lm›flt›r. Seçilmifl befl ülke
toplam ihracat›n %52,3’ünü gerçeklefltirmifltir.
Bu sektörde ayn› y›l Türkiye nin toplam itha-
lat içindeki pay› %0,9 ve ihracat içindeki pay›
ise %0,1 düzeyindedir.
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›164
5.1.1. Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler
TTaabblloo 110099.. SSeeççiillmmiiflfl üüllkkeelleerriinn DDüünnyyaa iitthhaallaattıınnddaakkii ppaayyıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Seçilmifl Ülkelerin Dünya ‹thalat›ndaki ‹hracatlar›n›n Pay›- 2008, (%) Dünya ‹thalat›Grup Ad› AB-27 Çin Hindistan A.B.D Japonya Türkiye Di¤er Toplam (Milyon USD)Di¤er Makineler 9.3 12.1 1.6 11.0 4.1 1.1 60.7 100.0 172247.9Motorlar 9.3 6.0 1.1 14.1 2.3 2.8 64.3 100.0 137818.6Ka¤›t ‹maline ve Matbaac›l›¤a Mahsus Makineler 19.0 7.5 0.6 18.1 4.1 0.9 49.7 100.0 124982.1Pompalar ve Kompresörler 10.3 7.8 1.8 13.7 2.9 1.6 61.8 100.0 104338.5Türbinler ve Turbojetler 26.7 4.3 0.8 19.9 5.3 0.6 42.4 100.0 102406.0Tak›m Tezgahlar› 15.3 10.7 2.9 13.1 2.0 1.7 54.3 100.0 96169.9‹nflaat Makineleri 8.2 4.7 3.1 8.0 0.3 1.4 74.3 100.0 76353.5Vanalar 12.4 7.9 1.3 15.5 2.8 1.1 59.0 100.0 64896.5Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri 7.6 5.4 2.0 10.8 0.8 1.5 71.9 100.0 57453.6Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri 9.5 0.8 0.2 10.8 0.8 0.7 77.2 100.0 53647.5Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri 12.5 4.0 0.9 15.5 4.9 1.4 60.8 100.0 45252.7G›da Sanayi Makineleri 13.5 4.8 1.3 12.9 2.5 1.7 63.2 100.0 41914.0End. Is›t›c› ve F›r›nlar 7.1 9.5 2.3 8.9 3.0 1.5 67.6 100.0 38305.3Rulmanlar 11.0 9.0 2.1 8.2 2.4 1.3 66.0 100.0 29264.8Hadde ve Döküm Mak., Kal›plar 9.7 13.8 4.5 10.1 4.0 2.4 55.5 100.0 24382.2End. Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri 6.9 5.4 1.6 15.1 1.6 2.1 67.4 100.0 20803.0Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri 9.8 14.1 3.2 10.4 2.8 2.5 57.2 100.0 20088.4Tekstil ve Konfeksiyon Makineler 1.6 20.9 9.3 7.2 2.7 5.4 53.0 100.0 19171.5Reaktörler ve Kazanlar ‹thalat› 7.2 3.4 2.9 8.2 1.0 3.7 73.5 100.0 14046.9Kaynak ve Lehim Makineleri 10.1 11.0 2.5 10.1 2.1 1.6 62.6 100.0 9474.3Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri 7.8 10.0 10.0 3.3 1.5 4.4 63.1 100.0 535.9Toplam 12.3 7.5 1.8 13.2 2.9 1.55 60.5 100.0 1253553.2
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde en yüksek
ticaret hacmine sahip üçüncü gruptur. 2008
y›l›nda Dünya ka¤›t imaline ve matbaac›l›¤a
mahsus makineler ithalat›n›n %19’u AB(27),
%18’i A.B.D taraf›ndan yap›lm›flt›r. Seçilmifl
befl ülke toplam ithalat›n %49,4’ünü
gerçeklefltirmifltir.
GGrraaffiikk 117755.. KKaa¤¤ııtt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaccııllıı¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 117766.. KKaa¤¤ııtt ‹‹mmaalliinnee vvee MMaattbbaaccııllıı¤¤aa MMaahhssuuss MMaakkiinneelleerr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
AB(27) ihracat›n›n 2008 y›l›nda toplam dünya
türbinler ve turbojetler ithalat›na oran› %35,6
olmufltur. A.B.D.’nin pay› ise %32 olarak
gerçekleflmifltir. Seçilmifl befl ülkenin ihracatta-
ki pay› %76,3’dür. Toplam ihracatta Türkiye
ise %0,5 pay almaktad›r.
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde pompa ve
kompresörler ticaret hacmi aç›s›ndan
dördüncü s›rada gelmektedir. 2008 y›l›nda
Dünya pompalar ve kompresörler ithalat›n›n
%13,7’si A.B.D, %10,3’ü AB(27) taraf›ndan
gerçeklefltirilmifltir. Seçilmifl befl ülke Dünya
ithalat›n›n %36,6’s›n› yapm›flt›r. Di¤er ülkeler
içine bulunan Türkiye’nin toplam ithalattaki
pay› %1,6 d›r.
Ayn› y›l Dünya pompalar ve kompresörler
ithalat› içindeki ihracat›n %24,1’i AB(27)
taraf›ndan gerçeklefltirilmifltir. Seçilmifl befl
ülke Dünya ihracat›n›n %55,4’ünü yapm›flt›r.
Türkiye ise ihracatta %0,6’l›k bir paya sahiptir.
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
165Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
5.1.2. Pompalar ve Kompresörler
GGrraaffiikk 117777.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 117788.. PPoommppaallaarr vvee KKoommpprreessöörrlleerr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 117799.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 118800.. TTüürrbbiinnlleerr vvee TTuurrbboojjeettlleerr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde en yüksek
ticaret hacmine sahip beflinci gruptur. 2008
y›l›nda Dünya türbinler ve turbojetler
ithalat›n›n %26,7’si AB(27), %19,9’u A.B.D
taraf›ndan yap›lm›flt›r. Seçilmifl befl ülke
toplam ithalat›n %57’sini gerçeklefltirmifltir.
Türkiye’nin pay› ise %0,6’d›r.
5.1.3. Türbinler ve Turbojetler
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›166
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde en yüksek
ticaret hacmine sahip alt›nc› gruptur. Dünya
tak›m tezgahlar› ithalat›nda AB(27) ’nin pay›
%15, A.B.D.’nin pay› %13’dür. Seçilmifl befl
ülke 2008 y›l›nda Dünya tak›m tezgahlar› itha-
lat›n›n %44’ünü gerçekleflmifltir. Türkiye
toplam dünya ithalat›ndan %1,7 pay alm›flt›r.
2008 y›l›nda Dünya tak›m tezgahlar›
ihracat›nda AB(27)’nin pay› %23, Japonya’n›n
pay› %15’dir. Seçilmifl befl ülke Dünya ihra-
cat›n›n %56’s›n› gerçeklefltirmifltir. Türkiye
ihracatta %0,7’lik bir paya sahiptir.
5.1.4. Takım Tezgahları
GGrraaffiikk 118811.. TTaakkıımm TTeezzggaahhllaarrıı,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 118822.. TTaakkıımm TTeezzggaahhllaarrıı,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde en yüksek
ticaret hacmine sahip yedinci gruptur. 2008
y›l›nda seçilmifl befl ülke Dünya inflaat
makineleri ithalat›n›n %24,2’sini
gerçeklefltirmifltir. Bu ülkeler a¤›rl›kl› olarak
ihracatç› konumundad›r.
2008 y›l›nda Dünya inflaat makineleri ithalat›
içindeki ihracat›n %29,3’ü AB(27), %17’si
Japonya taraf›ndan yap›lm›flt›r. Seçilmifl befl
ülkenin toplam ihracattaki pay› %71’2 gibi çok
yüksek düzeylere eriflmektedir. Ayn› y›l
Türkiye’nin inflaat makineleri alt sektöründeki
paylar› ithalatta %1,4 ve ihracatta %0,6
olmufltur.
5.1.5. ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineleri
GGrraaffiikk 118833.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 118844.. ‹‹nnflflaaaatt vvee MMaaddeenncciilliikkttee KKuullllaann››llaann MMaakkiinneelleerr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
167Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde ticaret
hacmi aç›s›ndan sekizinci gruptur. 2008
y›l›nda dünya vanalar ithalat›n›n %15,5’i
A.B.D, %12,4’ü AB(27) taraf›ndan yap›lm›flt›r.
Seçilmifl befl ülkenin pay› %39,9’dur. Türkiye
ise bu sektör ithalat›nda %1,1 pay alm›flt›r.
2008 y›l›nda Dünya vanalar ithalat› içinde
AB(27) ihracat›n›n pay› %27,3, Çin’in pay›
%15,1’dir. Seçilmifl befl ülkenin toplam ihracat-
taki pay› %60,1’dir. Türkiye’nin pay› ayn› y›l
%0,5 olmufltur.
5.1.6. Vanalar
GGrraaffiikk 118855.. VVaannaallaarr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 118866.. VVaannaallaarr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Ticaret hacmi aç›s›ndan dünya Makine ‹malat
Sanayi içinde dokuzuncu s›radad›r. 2008
y›l›nda seçilmifl befl ülkenin Dünya yük
kald›rma, tafl›ma ve istifleme makineleri itha-
lat› içindeki pay› %26,6’d›r. Bu ülkeler inflaat
makinelerinde oldu¤u gibi daha çok ihracatç›
ülkelerdir. Türkiye bu sektör ithalat›nda %1,5
pay ile Japonya’n›n üzerindedir.
2008 y›l›nda seçilmifl befl ülkenin Dünya yük
kald›rma, tafl›ma ve istifleme makineleri itha-
lat› içindeki ihracatlar›n›n pay› %64,4’dür.
AB(27) %28,6 ile en fazla ihracat yapan ülke
konumundad›r. AB(27)’i Çin ve Japonya izle-
mektedir. ‹hracatta Türkiye’nin pay› %0,3 ile
oldukça düflük düzeylerdedir.
5.1.7. Yük Kald›rma, Tafl›ma ve ‹stifleme Makineleri
GGrraaffiikk 118877.. YYüükk KKaallddıırrmmaa,, TTaaflflıımmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 118888.. YYüükk KKaallddıırrmmaa,, TTaaflflıımmaa vvee ‹‹ssttiifflleemmee MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›168
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde en yüksek
ticaret hacmine sahip onuncu gruptur. 2008
y›l›nda Dünya tar›m ve ormanc›l›k makineleri
ithalat›n›n %22,1’i seçilmifl befl ülke taraf›ndan
gerçeklefltirilmifltir.
Ayn› y›l dünya tar›m ve ormanc›l›k makineleri
ithalat› içinde AB(27) ihracat›n›n pay› %39,2
ve A.B.D.’nin pay› %16,8 dir. Seçilmifl befl ülke
2008 y›l›nda ihracat›n %66,1’ini
gerçeklefltirmifltir. Bu alt sektörde Türkiye’nin
pay› ithalat ve ihracatta %0,7 ile eflit
düzeydedir.
5.1.8. Tar›m ve Ormanc›l›k Makineleri
GGrraaffiikk 118899.. TTaarrıımm vvee OOrrmmaannccııllııkk MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 119900.. TTaarrıımm vvee OOrrmmaannccııllııkk MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaatt›› ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2008 y›l›nda Dünya endüstriyel klimalar ve
so¤utma makineleri ithalat›n›n %37,8’i seçilmifl
befl ülke taraf›ndan yap›lm›flt›r.
Dünya endüstriyel klimalar ve so¤utma
makineleri ithalat› içinde seçilmifl befl ülke
ihracat›n›n pay› %46,7’dir. Çin %17,3 ile 2008
y›l›nda befl ülke aras›nda ihracat pay› en yük-
sek ülkedir.
Sektörde Türkiye’nin dünya ithalat› ve ihracat›
içindeki pay› 2008 y›l›nda %1,4 ile birbirine
eflit olmufltur.
5.1.9. Endüstriyel Klima ve So¤utma Makineleri
GGrraaffiikk 119911.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 119922.. EEnnddüüssttrriiyyeell KKlliimmaallaarr vvee SSoo¤¤uuttmmaa MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 841510, 841520 hariç ** 841821, 841829, 841850, 841891 hariç * 841510, 841520 hariç ** 841821, 841829, 841850, 841891 hariç
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
169Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
2008 y›l›nda Dünya g›da sanayi makineleri
ithalat› içinde AB(27)’nin pay› %13,5 ve
A.B.D.’nin pay› %12,9 dur. Befl ülkenin toplam
dünya ithalat› içindeki pay› ise %35,1’e
eriflmektedir. Türkiye ise ithalatta %1,7’lik bir
paya sahip olmufltur.
2008 y›l›nda Dünya g›da sanayi makineleri
ithalat› içinde AB(27) ihracat›n›n pay›
%33,9’dur, Seçilmifl befl ülke ihracat›n
%57,6’s›n› gerçeklefltirmifltir. Türkiye’nin ihra-
cat içindeki pay› %0,9 düzeyinde kalm›flt›r.
5.1.10. G›da Sanayi Makineleri
GGrraaffiikk 119933.. GGııddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 119944.. GGııddaa SSaannaayyii MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 842112, 842119, 842123, 842129, 842131 hariç * 842112, 842119, 842123, 842129, 842131 hariç
2008 y›l›nda Dünya ›s›t›c›lar ve f›r›nlar
ithalat›n›n %30,9’u seçilmifl befl ülke taraf›ndan
yap›lm›flt›r.
Dünya ›s›t›c›lar ve f›r›nlar ithalat› içinde
AB(27) ihracat›n›n pay› %39,2’dir. Söz konusu
befl ülkenin 2008 y›l›nda dünya ithalat› içinde
ihracat›n›n pay› %64,2’dir.
Is›t›c›lar ve f›r›nlarda Türkiye’nin ithalattaki
pay› %1,5 ve ihracattaki pay› ise %0,4
olmufltur.
5.1.11. Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar
GGrraaffiikk 119955.. EEnnddüüssttrriiyyeell IIssııttııccııllaarr vvee FFıırrıınnllaarr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 119966.. EEnnddüüssttrriiyyeell IIssııttııccııllaarr vvee FFıırrıınnllaarr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›170
2008 y›l›nda dünya rulmanlar ithalat›n›n %11’i
AB(27), %9’u Çin taraf›ndan yap›lm›flt›r.
Seçilmifl befl ülkenin toplam ithalattaki pay›
%32,7’dir. Türkiye’nin toplam dünya
ithalat›ndaki pay› %1,3 olmufltur.
Dünya rulmanlar ithalat› içinde 2008 y›l›nda
befl ülkenin ihracat›n›n pay› %46,7 olmufltur.
AB(27)’nin pay› %15,9 ve Japonya’n›n pay› ise
%13,3 dür. Türkiye ise ihracatta %0,3 gibi
düflük bir paya sahiptir.
5.1.12. Rulmanlar
GGrraaffiikk 119977.. RRuullmmaannllaarr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 119988.. RRuullmmaannllaarr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2008 y›l›nda Dünya hadde ve döküm
makineleri, kal›plar ithalat› içinde incelenen
befl ülkenin pay› %42,1’dir. Bu befl ülke içinde
toplam dünya ithalat› içindeki pay› aç›s›ndan
Çin %13,8 ile ilk s›rada gelmektedir. Ayn› y›l
Türkiye ise toplam dünya ithalat›ndan %2,4
pay alm›flt›r.
2008 y›l›nda dünya hadde ve döküm
makineleri, kal›plar ithalat› içinde sözü edilen
befl ülke ihracat›n›n pay› %65,5’dir. AB(27)
%28,3 ile bu ülkeler aras›nda en fazla ihracat
yapan ülkedir. Türkiye’nin ihracat›n›n dünya
ithalat› içindeki pay› ise %1,1 olmufltur.
5.1.13. Hadde ve Döküm Makineleri Kal›plar
GGrraaffiikk 119999.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaallııppllaarr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 220000.. HHaaddddee vvee DDöökküümm MMaakkiinneelleerrii,, KKaallııppllaarr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
171Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
2008 y›l›nda Dünya endüstriyel y›kama, kurut-
ma ve ütüleme makineleri ithalat›n›n %30,5’i
incelenen befl ülke taraf›ndan yap›lm›flt›r.
A.B.D bu befl ülke içinde en büyük ithalatç›
konumundad›r.
2008 y›l›nda Dünya endüstriyel y›kama, kurut-
ma ve ütüleme makineleri ithalat› içinde
AB(27) ihracat›n›n pay› %54,3’dür. AB(27)’nin
pazarda üstünlü¤ü bulunmaktad›r. Seçilmifl
befl ülke toplam ihracat›n %67’sini
gerçeklefltirmifltir.
Sektörde Türkiye’nin dünya ithalat› içindeki
pay› %2,1 ve ihracattaki pay› %0,8 olmufltur.
5.1.14. Endüstriyel Y›kama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri
GGrraaffiikk 220011.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 842211, 842219 hariç ** 845140, 845150, 845180, 845190 hariç * 842211, 842219 hariç ** 845140, 845150, 845180, 845190 hariç
GGrraaffiikk 220022.. EEnnddüüssttrriiyyeell YY››kkaammaa,, KKuurruuttmmaa vvee ÜÜttüülleemmee MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2008 y›l›nda Dünya kauçuk, plastik, lastik
iflleme ve imali makineleri ithalat›n›n toplam
%40,3’ü AB(27), Çin, A.B.D., Japonya ve
Hindistan taraf›ndan gerçeklefltirilmifltir. Çin
en fazla ithalat yapan ülkedir(%14,1).
2008 y›l›nda Dünya kauçuk, plastik, lastik
iflleme ve imali makineleri ithalat› içinde
AB(27) ihracat›n›n pay› %38,1’dir. Seçilmifl befl
ülke ihracat›n›n pay› %67,9’dur.
Türkiye ayn› y›l ithalattan %2,5 ve ihracattan
%0,5 pay alm›flt›r.
5.1.15. Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri
GGrraaffiikk 220033.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 220044.. KKaauuççuukk,, PPllaassttiikk,, LLaassttiikk ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallii MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaatt›› ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›172
2008 y›l›nda Dünya tekstil ve konfeksiyon
makineleri ithalat›n›n %21’i Çin taraf›ndan
gerçeklefltirilmifltir. Hindistan %9 ile söz
konusu befl ülke aras›nda ikinci s›rada
gelmektedir. Türkiye 2008 y›l›nda bu alanda
ithalatta %5,4 ile önemli bir paya sahip
olmufltur.
2008 y›l›nda dünya tekstil ve konfeksiyon
makineleri ithalat› içindeki ihracat›n %21’i
AB(27) %15’i Japonya ve %14’ü Çin taraf›ndan
yap›lm›flt›r. Seçilmifl befl ülke toplam ihracat›n
%56’s›n› gerçeklefltirmifltir. Dünya ithalat›ndaki
pay› yüksek olmas›na karfl›n Türkiye, ihracat-
tan %1,0 pay alabilmifltir.
5.1.16. Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri
GGrraaffiikk 220055.. TTeekkssttiill vvee KKoonnffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaatt›› ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç * 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
GGrraaffiikk 220066.. TTeekkssttiill vvee KKoohhffeekkssiiyyoonn MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2008 y›l›nda Dünya reaktörler ve kazanlar
ithalat›n›n %22,8’i seçilmifl befl ülke taraf›ndan
yap›lm›flt›r. A.B.D. %8,2 ile bu ülkeler aras›nda
ilk s›radad›r. Türkiye bu sektörde ithalattan
%3,7 pay alm›flt›r.
2008 y›l›nda Dünya reaktörler ve kazanlar
ithalat› içinde seçilmifl befl ülke ihracat›n›n
pay› %59,4’dür. AB(27)’nin pay› %28 ve Çin’in
pay› %19,5’dir. ‹hracatta Türkiye’nin pay› ise
%1,9 düzeyindedir.
5.1.17. Reaktörler ve Kazanlar
GGrraaffiikk 220077.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 220088.. RReeaakkttöörrlleerr vvee KKaazzaannllaarr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
173Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Dünya kaynak makineleri ithalat›n›n %35,8’i
2008 y›l›nda incelenen befl ülke taraf›ndan
gerçeklefltirilmifltir.
2008 y›l›nda Dünya reaktörler ve kazanlar
ithalat› içinde seçilmifl befl ülke ihracat›n›n
pay› %59,4’dür. AB(27)’nin pay› %28 ve Çin’in
pay› %19,5’dir. ‹hracatta Türkiye’nin pay› ise
%1,9 düzeyindedir.
5.1.18. Kaynak Makineleri
GGrraaffiikk 220099.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
2008 y›l›nda Dünya deri iflleme ve imalat›
makineleri ithalat›nda seçilmifl befl ülkenin
pay› %32,5’dir. Bu befl ülke d›fl›nda kalan
di¤er ülkelerin ithalat›n›n dünya ithalat› için-
deki pay› %67,5’e eriflmektedir. Ayn› y›l
Türkiye’nin toplam ithalat içindeki pay› %4,4
düzeyinde gerçekleflmifltir.
2008 y›l›nda Dünya deri iflleme ve imalat›
makineleri ithalat› içinde AB(27) ihracat›n›n
pay› %68,5’dir. Seçilmifl befl ülkenin pay›
%85,6’d›r. Bu de¤erler özellikle AB(27)’nin
bask›n oldu¤unu göstermektedir. ‹hracatta
Türkiye’nin pay› ise %1,2 düzeyindedir.
5.1.19. Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri
GGrraaffiikk 221111.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 221122.. DDeerrii ‹‹flfllleemmee vvee ‹‹mmaallaatt MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaatt›› ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 221100.. KKaayynnaakk MMaakkiinneelleerrii,, DDüünnyyaa iihhrraaccaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Bölüm 5. Dünya Makine ‹malat Sanayinde Geliflmeler
‹stanbul Sanayi Odas›174
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde en fazla
ticaret hacmine sahip ikinci gruptur. 2008
y›l›nda seçilmifl befl ülkenin Dünya motorlar
ithalat› içindeki pay› %32,8’dir. Türkiye dünya
ithalat›ndan ayn› y›l %2,8 pay alm›flt›r.
2008 y›l›nda Dünya motorlar ithalat› içinde
AB(27)’nin ihracat›n›n pay› %18,8’dir. Seçilmifl
befl ülkenin toplam ihracattaki pay› %47,8’dir.
Türkiye’nin ihracattaki pay› %1,1 olarak
gerçekleflmifltir.
5.1.20. Motorlar
GGrraaffiikk 221133.. MMoottoorrllaarr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 221144.. MMoottoorrllaarr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaatt›› ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
Dünya Makine ‹malat Sanayi içinde en yüksek
ticaret hacmine sahip gruptur. 2008 y›l›nda
Dünya di¤er makineler ithalat›n›n %38,2’si
seçilmifl befl ülke taraf›ndan
gerçeklefltirilmifltir.
2008 y›l›nda Dünya di¤er makineler ithalat›
içinde AB(27) ihracat›n›n pay› %25,7’dir.
Seçilmifl befl ülke toplam ihracat›n %62,2’sini
gerçeklefltirmifltir.
Bu grupta ayn› y›l Türkiye’nin paylar› ithalatta
%1,1 ve ihracatta %0,3 olmufltur.
5.1.21. Di¤er Makineler
GGrraaffiikk 221155.. DDii¤¤eerr MMaakkiinneelleerr,, DDüünnyyaa iitthhaallaattıı ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
GGrraaffiikk 221166.. DDii¤¤eerr MMaakkiinneelleerr,, DDüünnyyaa iihhrraaccaatt›› ((22000088,, %%))KKaayynnaakk:: UUNNSSTTAATTSS;; CCoommttrraaddee..
* 842481 hariç * 842481 hariç
Türk Makine ‹malat Sanayi, imalat sanayi
içinde vazgeçilmez sektörlerden birisidir.
Yaratt›¤› katma de¤er ile ekonomik büyümeye
önemli katk›da bulunan sektörün rekabet
gücünün artmas›, ekonomik kalk›nmada öncü
rol oynamas›n› sa¤layacakt›r. Sektörün rekabet
gücünün artt›r›labilmesi için rakip ülkelere
göre sektörün zay›f yönlerinin gelifltirilmesi
gere¤i aç›kt›r.
Sektörün rakip ülkelere göre temel girdilerde
önemli eksiklikleri bulunmaktad›r. Enerji,
hammadde ve yar› mamul gibi temel girdi
maliyetleri rekabet gücünü olumsuz yönde
etkilemektedir. Rakiplerin destek ve korumac›
politikalar› bu olumsuzlu¤un temel nedenleri
aras›nda yer almaktad›r. Girdilerde yerli
mamul kalitesi, tedarikçi say›s› ve niteli¤i, d›fla
ba¤›ml›l›k gibi faktörler de sektörün ulus-
lararas› pazarlardaki rekabetini güçlefltirmekte-
dir. Baflta AB olmak üzere geliflmifl ülkelere
göre iflgücü maliyeti aç›s›ndan daha avantajl›
konumda olmas›na karfl›n, ayn› ürün
gruplar›nda Çin ve benzeri ülkelere göre bu
üstünlükten söz etmek olas› de¤ildir. Nitelikli
iflgücü bulunabilirli¤i ve iflgücünün niteli¤i ise,
Türk Makine ‹malat Sanayinin rekabet gücünü
art›ran di¤er bir faktördür. Ülkenin demografik
yap›s› göz önüne al›nd›¤›nda, e¤itimin sek-
tördeki iflgücü ihtiyaçlar›na uygun biçimde
iyilefltirilmesi sonucunda özellikle AB ve di¤er
geliflmifl ülkelere karfl› bu faktörlerin sektör
için rekabet gücünü art›rmada ay›r›c› üstünlük
yaratmas› olas›d›r.
‹flbirli¤i yapma kabiliyeti, sektörde deneyim ve
bilgi birikimiyle yeni teknolojileri kavrama ve
uygulama gücü rekabet gücünü art›ran faktör-
ler olarak görülmektedir. Ancak çal›flma ve ifl
kültürünün gelifltirilmesi, verimlilik ve kurum-
sallaflma konular›nda eksikliklerin giderilmesi
gere¤i bulunmaktad›r. Sermaye yetersizli¤i ve
ölçek ekonomisinden uzak iflletme büyüklük-
leri rekabet gücünü azaltan faktörler aras›nda
yer almaktad›r. Giriflimcilerin birlikte ifl yapma
ve ortakl›k kurma konular›ndaki eksiklik-
lerinin giderilmesi ve kurumsallaflma
çabalar›na a¤›rl›k verilmesi sektörün rekabet
gücünü önemli ölçüde art›rabilecektir. Bu
geliflme sermaye verimlili¤ini ve sermaye
darbo¤az›n› da bir ölçüde çözümlemede
yard›mc› olacakt›r.
‹flletme say›s› ve kurulu kapasite sektörün
güçlü yönlerinden birisidir. Son y›llarda at›l›m
yapan lojistik hizmetleri ise, ülkenin co¤rafi
konumu nedeniyle alternatif tafl›ma, depolama
ve elleçleme vb. olanaklar› sektörün rekabet
gücünü olumlu yönde etkileyen altyap›sal
di¤er faktörlerdir. Ancak enerji altyap›s› ve
kalitesi ile sanayi altyap›s›ndaki yetersizlikler
ve uluslar aras› kurallara, düzenlemelere geç
uyum (ya da uyumsuzluk) sektörü olumsuz
yönde etkilemektedir.
Türk Makine ‹malat Sanayinin bireysellefltirilmifl
üretim kabiliyeti ve mevcut üretim çeflidi için
sahip oldu¤u teknolojik yap›s› sektörün baflta
Çin olmak üzere rakip ülkelere göre gücünü
art›ran faktörlerdir. Ancak sermaye yetersizli¤i
nedeniyle yeni teknolojilere eriflim, teknoloji
yat›r›m›, ARGE yat›r›m›, yeni teknoloji üretim
kabiliyeti gibi faktörlerde önemli eksikler
bulunmaktad›r. Gelecekte uluslararas›
MAK‹NE ‹MALAT SANAY‹REKABET GÜCÜ
175Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
6.
düzeyde rekabet gücü yüksek bir makine
imalat sanayi için bu faktörlerde geliflme
sa¤lanmas› gere¤i bulunmaktad›r. Teknolojik
altyap›da rekabet gücünü olumsuz yönde etk-
ileyen di¤er faktörleri üniversite sanayi
iflbirli¤inin yetersizli¤i, sektöre özel ARGE
merkezinin bulunmamas› ve patent say›s›n›n
yetersiz olmas› biçiminde s›ralamak olas›d›r.
Sektörün rekabet gücünü olumsuz yönde etk-
ileyen ana faktörler aras›nda ilk s›ralarda yasal
altyap› ve düzenleyici mekanizmalardaki
eksiklikler önemli rol oynamaktad›r. Kay›t d›fl›
ekonominin yaratm›fl oldu¤u haks›z rekabet,
istihdam üzerindeki vergi ve sosyal güvence
paylar›, mesleki standartlardaki eksiklikler, ara
mal› ithalat›ndaki vergi, resim ve harçlar, fikri
mülkiyet haklar›nda uygulama eksiklikleri,
bürokrasi ve giriflimci ortam›n›n yetersizli¤i bu
faktörlerden baz›lar›d›r.
Sektörün pazarlama alan›nda da rekabet
gücünü art›rmas› kaç›n›lmazd›r. Sektör ihracat
konusunda yetkinli¤e sahip olmas›na karfl›n,
rakiplerine göre d›fl pazar tan›t›m, e-ticaret,
markalaflma, servis, da¤›t›m a¤› ve ülke imaj›
aç›s›ndan daha zay›f konumdad›r.
Finansman, sektörün rekabet gücünü olumsuz
yönde etkileyen en önemli ana faktörlerden
bir di¤eridir. Finans kaynaklar›na eriflim, orta
ve uzun vadeli ihracat kredileri (sat›c› kredisi)
eksikli¤i, iflletmelerin sermaye yetersizli¤i ve
son y›llarda düflüfl e¤ilimine girse de kredi
maliyetlerinin yüksekli¤i sektörün at›l›m›n›
olumsuz yönde etkilemektedir.
Sektör; üretimin çeflitlili¤i, termine uyum, sat›fl
sonras› servis ve destek hizmetleri ve ulus-
lararas› standartlara uyum aç›s›ndan ürün ve
hizmet standartlar›nda önemli üstünlüklere
sahiptir. Buna karfl›n sektörün güvenirlilik ve
belgelendirme konusunda yol almas› gerek-
mektedir.
ARGE ve ÜRGE teflviklerinin iyilefltirilmesi,
kamu ihalelerinde ülke içinde üretilen ürünün
kullan›m›n›n özendirilmesi ve savunma sanayi
ile iflbirli¤inin özendirilmesi konular›na yöne-
lik teflviklerdeki eksikliklerin ve
iyilefltirmelerin yap›lmas› sektörün rekabet
gücünü artt›racak araçlardan baz›lar›d›r.
‹ç pazar potansiyeli ve Türkiye’nin co¤rafi
konumu makine imalat sanayine rekabet gücü
aç›s›ndan rakiplerine karfl› ay›r›c› üstünlük
yaratmaktad›r. Sektörün bu faktörlerden en iyi
biçimde yararlanmas› gerekmektedir. Son
y›llarda ekonomik istikrarda önemli ad›mlar
at›lm›fl olmas›na karfl›n, döviz kuru politikalar›
uluslararas› alanda rekabette sektörü olumsuz
yönde etkilemektedir. Di¤er sektörlerle
iflbirli¤indeki yetersizlikler, serbest ticaret
anlaflmalar›nda sektöre yönelik önceliklerdeki
eksiklikler ise, gelifltirilmesi gereken zay›f yön-
ler olarak ortaya ç›kmaktad›r.
Sektörün zay›f yönlerinin gelifltirilmesi ve
güçlü yönlerinin daha da iyilefltirilmesi duru-
munda at›l›m yapmas› olas›d›r. Uluslararas›
alandaki geliflmeler sektör için önemli f›rsatlar
sunmaktad›r.
Avrupa Birli¤i’nin gerek çevre gerekse iflgücü
maliyetlerinin giderek yükselmesi nedeniyle
baflta düflük, orta ve orta yüksek teknoloji
ürün imalat›ndan uzaklaflma e¤ilimi, Türk
makine imalat sanayi için yeni f›rsatlar yarat-
maktad›r. AB ülke imalatç›lar›n›n çekildi¤i
pazarlar sektörde Türk ürünlerine ve AB ülke
imalatç›lar›n›n rekabet güçlerini kaybetmesi
ise, ortakl›k aray›fl›ndaki iflletmeler için yeni
f›rsatlar yaratmaktad›r.
Türkiye’nin otomotiv sanayinde uluslararas›
oyuncu olma e¤ilimi sektörün geliflmesine
Bölüm 6. Makine ‹malat Sanayi Rekabet Gücü
‹stanbul Sanayi Odas›176
önemli katk›lar sa¤layacak niteliktedir. Yak›n
pazarlardaki artan yat›r›m e¤ilimi ise sektör
için önemli f›rsatlar yaratmaktad›r.
Çin ve Hindistan gibi ülkelerde korumac›l›k ve
desteklerin gelecekte azalmas› olas›l›¤›n›n
yarataca¤› yeni f›rsatlar yan›nda Türkiye’nin
bölgesinde ve üyesi oldu¤u ticari bloklarda
güç kazanma e¤ilimi sektörün baflar›s›n› olum-
lu yönde etkileyebilecek geliflmelerdir.
Tüm bu olumlu e¤ilimler yan›nda özellikle
ölçek ekonomisi nedeniyle sektördeki ifllet-
melerin giderek kaybolmas› ya da rekabet
güçlerini kaybetmeleri nedeniyle yok olmalar›
önemli bir tehdit olarak ortaya ç›kmaktad›r.
‹kinci el makine ithalat›n›n kolaylaflmas› ve AB
ile ç›kar çat›flmas› nedeniyle sektörün sorun-
larla karfl›laflmas› olas›d›r. Ön plana ç›kan ve
sektörün geliflmesi önündeki tehditlerden
birisi ise, siyasal geliflmeler sonucu bloklar›n
oluflmas› ve tüketimde giderek yayg›nlaflan
milliyetçi e¤ilimlerdir.
Bölüm 6. Makine ‹malat Sanayi Rekabet Gücü
177Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Bölüm 6. Makine ‹malat Sanayi Rekabet Gücü
‹stanbul Sanayi Odas›178
Güçlü Yönler Zayıf Yönler
� Enerji maliyetleri� Hammadde maliyetleri� Yerli hammadde ve yarı mamul kalitesi
� ‹flgücü maliyetleri � Yarı mamul maliyetleriTemel Girdiler � ‹flgücünün niteli¤i � Tedarikçi açının niteli¤i ve yeterlili¤i
� Nitelikli iflgücü bulunabilirli¤i � Yazılım / elektronik sektörü deste¤i / iflbirli¤i� Yan sanayi kullanma olana¤ı� Dıfla ba¤ımlılık� ‹flgücünün verimsiz kullanımı� Mesleki ve teknik e¤itimin yetersizli¤i
� ‹flbirli¤i yapma kabiliyeti � ‹fl yapıfl biçimleri (çalıflma kültürü)Kurumsal Yapı � Sektörde deneyim / bilgi birikimi � Kurumsallaflma
� Yeni teknolojileri kavrama ve uygulama becerisi � Verimlilik (faktör)� Verimlilik (faktör) � Ölçek ekonomisi� Esnek üretim becerisi � Sermaye yetersizli¤i
� Kurulu kapasiteFiziki Alt Yapı ve � Çalıflabilir iflletme sayısı, potansiyeli � Enerji altyapısı ve kalitesiKapasite � Takım tezgahı yatırımları yeterlili¤i / envanter � Sanayi altyapısı; OSB, Teknopark vb
� Lojistik / altyapı
� ARGE Yatırımı� Teknoloji yatırımı� Yeni teknolojilere eriflim
Teknolojik Altyapı � Sektörün teknolojik yapısı � Yeni teknoloji üretim kabiliyeti� Bireysellefltirilmifl üretim kabiliyeti (tailor made) � Patent sayısı
� Yeni teknoloji üretim becerisi� Üniversite-sanayi iflbirli¤i� Sektöre özel ARGE kapasitesi/Merkezi
� Giriflimci Ortamı (Yerel yönetimlerle iliflkiler)� Haksız rekabet (kayıt dıflı ekonomi)� Amortismanlar (Eski teknoloji makine parkı satıflı)
Yasal Altyapı ve � Fikri mülkiyet hakları � ‹stihdam üzerindeki vergi ve sosyal güvenlik ödentilerinin yüksekli¤iDüzenleyici � Bürokrasi Mekanizmalar � Mesleki standartlar
� Fikri Mülkiyet Hakları mevzuatının uygulanması� Ara malı ithalatında vergi, resim ve harç maliyetlerinin yüksekli¤i
� Markalaflma� Dıfl pazar tanıtım
Pazarlama � ‹hracat yetkinli¤i (etkin pazarlama) � E-ticaret� Servis ve da¤ıtım a¤ı� Ülke imajı� E-ifl
� Finansman olanaklarıFinansman � Uzun vadeli ihracat kredileri (Eximbank)
� Kredi maliyetleri� Sermaye yeterlili¤i, iflletmelerin gücü
Devam› sonraki sayfada
Bölüm 6. Makine ‹malat Sanayi Rekabet Gücü
179Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
TTaabblloo 111100.. MMaakkiinnee ‹‹mmaallaatt SSaannaayyii SSeekkttöörrüü SSWWOOTT aannaalliizzii
� Üretim çeflitlili¤iÜrün / Hizmet � Sat›fl Sonras› ve Destek Hizmetleri � Satıfl sonrası servis ve destek hizmetleriKalitesi � Dünya ve AB standartlarına uyum � Belgelendirme/Sertifikasyon
� Termine uyum � Üretimin güvenilirli¤i / güvenilirlik
� Kamu ihaleleri� Savunma sanayinde yerli üretim ile iflbirli¤i
Teflvikler � Yerli makine kullanımı özendirme� ARGE / ÜRGE vb teflvikleri� Desteklere eriflim
Di¤er � Co¤rafi konum / Geliflmifl pazarlara yakınlık � Ekonomik istikrar� ‹ç pazar potansiyeli � Sektörel veri kaynaklarına eriflim
� Serbest ticaret anlaflmaları� Di¤er sektörlerle iflbirli¤i / etkileflim
� AB'nin çevresel etkiler ve rekabet nedeniyle makine imalat sektöründen uzaklaflma e¤ilimi
� Türkiye’nin otomotiv ve yan sanayinde büyüme e¤ilimi� Türkiye de Malzeme Mühendisli¤i alanında geliflmeler � Ölçek ekonomisi nedeniyle rekabet gücünü kaybetme riski� Özgün fikirlere ve kritik bilgiye sahip nitelikli � Siyasal geliflmeler, tüketim tercihlerinde milliyetçi e¤ilimler
insan kaynaklarının TR'ye yatırım ilgisi � AB ile menfaat çatıflması� Yakın pazarlardaki artan yatırım e¤ilimi � ‹kinci el makine ithalatının kolaylaflması � Dünya Ticaret Örgütü düzenlemelerinin Çin/Hindistan vb ülkelere
yaptırımlarının uygulanma olasılı¤ı� Bölge ve islam ülkeleri ile artan iflbirli¤i olanakları
Fırsatlar Tehditler
Ekonomik geliflme sürecinde tüm sektörlere
sa¤lad›¤› girdilerle stratejik öneme sahip olan
makine imalat sanayinin, orta ve yüksek
teknolojiye dayal› ürünlerle uluslararas› alanda
yüksek rekabet gücüne sahip bir yap›ya
kavuflturulmas› temel amaç olmal›d›r.
Özgün, kaliteli, katma de¤eri yüksek, ulus-
lararas› pazarlarda bilinen ve aranan makine
ve teçhizat üretimini gerçeklefltirmek, ülkede
istihdam yarat›lmas›na katk›da bulunmak,
h›zla geliflen teknolojilere sahip olmak ya da
gelifltirerek uluslararas› düzeyde ARGE yapar
duruma gelmek, güçlü güvenilir ekonomik
ölçe¤i yakalam›fl makine ve teçhizat imalatç›s›
olmak temel amaç çerçevesindeki hedefleri
oluflturmaktad›r.
MAK‹NE ‹MALAT SANAY‹STRATEJ‹LER‹
181Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
7.
Makine ‹malat Sanayi iflletmeleri genel olarak
küçük ve orta ölçekli aile iflletmesi
niteli¤indedir. Bu nedenle sektörün geliflmesi
için gerekli olan ARGE çabalar›n› karfl›laya-
bilecek sermaye gücünden yoksundur.
Sektörün h›zla de¤iflen teknolojilere yat›r›m
yapmas› ve ileri teknoloji ürünler gelifltire-
bilmesi için yüksek sermaye gücüne gereksin-
imi giderek artmaktad›r. Sektörde ölçek
büyütme ve ekonomik ölçe¤i yakalama ihtiy-
ac› sektörün sorunlar› aras›nda ilk s›raya
ç›kmaktad›r.
Makine ‹malat Sanayinin belirledi¤i hedeflere
ulaflabilmesi için insan kaynaklar›, pazarlama
stratejileri, yasal altyap› ve teflvik uygulamalar›
gibi birçok alanda düzenlemeler ve
iyilefltirmeler yap›lmas› gerekmektedir.
Sektör ihtiyac›n› karfl›lamada nicelik olarak
yeterli say›da iflgücü arz› olmas›na karfl›n, nite-
lik aç›s›ndan sorunlarla karfl›lafl›lmaktad›r.
‹nsan kaynaklar› sektörde rekabet gücünü
belirleyen en önemli faktördür. Türkiye’nin
demografik yap›s› ve teknik alanda e¤itimin
cazip olmas› önemli ayr›cal›klardan birisidir.
Geliflmifl ülkelerde teknik alanda e¤itime talep
giderek azalmakta ve demografik yap›
nedeniyle de sektörde istihdam edilecek insan
kayna¤› s›n›rl› kalmaktad›r. Bu geliflme sek-
törde Türkiye aç›s›ndan gelecekte üstünlük
yaratabilecek en önemli f›rsatlardan birisi
olarak ön plana ç›kmaktad›r. Sektör
ihtiyaçlar›na cevap veren insan kaynaklar›n›n
gelifltirilebilmesi için hedefler afla¤›da
s›ralanm›flt›r.
Sektörde ve sat›fl sonras› servis alan›nda ihtiyaç duyulan niteliklere sahip insan kayna¤›
için teknik e¤itimin (ç›rakl›k, meslek lisesi, yüksek okul, üniversite) meslekler, kapsam,
içerik vb konular›ndaki, teknolojik (makine park›, teçhizat vb) ve fiziki altyap›s›n›n
gözden geçirilmesi ve iyilefltirilmesi.
E¤itimin sektörde giriflimcili¤i özendiren yap›ya kavuflturulmas›
Akredite edilmifl teknik dan›flmanl›k ihtiyac› konusunda ad›mlar›n at›lmas›, mesleki
yeterliliklerin belirlenmesi
Sanayi ve orta-yüksek e¤itim kurumlar› aras›nda iflbirli¤inin gelifltirilmesi. Üniversite
ö¤retim üyelerinin belirli süreli, yar› zamanl› gibi sürelerle sektörde çal›flabilmesi için
gerekli düzenlemelerin yap›lmas›, özendirilmesi
Sektörde çal›flanlar›n gelifltirilmesine yönelik olarak ortak e¤itim çabalar›n›n
yayg›nlaflt›r›lmas›
‹flletmelerin çal›flma ortamlar›n› iyilefltirmesi, gelifltirmesi ve sektörü nitelikli insan
kaynaklar› aç›s›ndan çekim merkezi konumuna getirmeleri.
Bölüm 7. Makine ‹malat Sanayi Stratejileri
‹stanbul Sanayi Odas›182
Sektör ihtiyaçlar›na cevap veren insan kaynaklar›
�
�
�
�
�
�
Uluslararas› pazarlarda rekabet edebilmek için
sektör güçlü finansal yap›y› ve rekabetçi
finans kaynaklar›n› gerekli k›lmaktad›r. Baflta
geliflmifl ülkeler olmak üzere birçok ülkede
ihracat›n finansman›na yönelik faaliyet
gösteren özel amaçl› bankalar (Eximbank)
makine imalat sanayi ihracat›na özel destek
sa¤lamaktad›r. Bu bankalar yat›r›m mal›
makine ve teçhizat için uygun flartlarla kredi
olanaklar› sunmaktad›r. Rekabetçi finansman
olanaklar›n›n yarat›labilmesi için hedefler
afla¤›da s›ralanm›flt›r.
Sektör faaliyet alan› itibariyle bölgesel teflvik
uygulamalar›ndan yararlanma olas›l›¤› en
düflük sektörlerden birisidir. Sektör geliflmifl
yan sanayiye, nitelikli insan kayna¤›na, özgün
lojistik hizmetlerine ihtiyaç duymaktad›r. Bu
nedenle geri kalm›fl yörelerde faaliyet
gösterme olas›l›¤› çok zay›ft›r. Bölgesel anlam-
da uygulanan teflvik politikalar› sektöre katk›
sa¤lamaktan uzakt›r. ‹hracat ve ARGE destek-
leri sektör için hayati önem sahiptir. Bu
desteklerin yayg›n, çeflitlendirilmifl ve kolay
eriflilebilir olmas› gere¤i aç›kt›r. Sektörün d›fl
ticaret a盤› aç›s›ndan ikinci s›rada gelmesi
gerek ihracatta gerekse iç pazarda sektörün
desteklenmesi gere¤ini ortaya koymaktad›r.
Sektöre özgün destekleme politikalar› için
hedefler afla¤›da s›ralanm›flt›r.
Rakip ülkelerin kendi ihracatç›lar›na sa¤lad›¤› uzun vadeli ve düflük faizli sat›c› kredileri
nedeniyle Türk makine imalat sanayi gerek iç pazarda gerekse d›fl pazarlarda sorunlarla
karfl›laflmaktad›r. Rekabetteki bu olumsuz faktörün ortadan kalkmas› için Türk
Eximbank’›n proje kredileri ile tesis, yat›r›m mal› makine ve teçhizat için en az rakip
ülkelerin sundu¤u flartlarda kredi açmas›.
Yurtiçinde giriflimcilerin proje, yat›r›m mal› makine ve teçhizat al›mlar›nda, rakip ülkelerin
Türk pazar›na yönelik sunduklar› kredi tekliflerine eflde¤er kredi olanaklar›n›› Türk
makine imalat sanayi için de yarat›lmas›.
Mevcut ve belirlenecek yeni hedef pazarlara yönelik tesis ve yat›r›m mal› makine teçhizat
ihracat›n›n uygun kredi koflullar›yla desteklenmesi.
Finansmana eriflimin kolaylaflt›r›lmas›, yat›r›mlar için orta ve uzun vadeli finansman
olanaklar›n›n gelifltirilmesi.
Sermaye ihtiyac›n› karfl›lamaya ve ekonomik ölçe¤i yakalamaya yard›mc› olacak yabanc›
yat›r›mc›larla ortakl›klar, iflbirli¤i olanaklar›, birleflmeler gibi uygulamalar›n özendirilmesi.
Bölüm 7. Makine ‹malat Sanayi Stratejileri
183Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Rekabetçi finansman olanaklar›
Sektöre özgün destekleme politikalar›
�
�
�
�
�
Bölüm 7. Makine ‹malat Sanayi Stratejileri
‹stanbul Sanayi Odas›184
Teflvikler sektör için bölge ay›r›m› yap›lmaks›z›n uygulanmal›. ‹stihdam vergilerine
yönelik desteklerde de sektörün tüm bölgelerde desteklenmesi.
ARGE teflviklerinin basit, kolay uygulanabilir ve eriflilebilir, yayg›n ve güvene/beyana
dayal› bir yap›ya kavuflturulmas›. Ortak projelere ayr›cal›k sa¤lanmas› ve özendirme.
Sektörde birleflme, sat›n alma, kurumsallaflma yat›r›mlar›n›n desteklenmesi ve kurumlar›n
uluslararas› alanda rekabet edebilir boyuta gelmesinin özendirilmesi.
Geliflen iç pazarda sektör iflletmelerinin paylar›n› art›rmas› iflletme ölçeklerinin geliflmesine
katk›da bulunacakt›r. Bu amaca yönelik olarak yurt içi özel ve kamu kesimi al›mlar›nda
Türkiye de üretilen ürüne yönelik özendiricilerin uygulanmas›, özgün destek
mekanizmalar›n›n gelifltirilmesi.
Sektörün ileri teknolojilere ve yeniliklere yönelik yat›r›mlar›n›n desteklenmesi.
Yurt içinde üretilmeyen kritik öneme sahip ve sektör taraf›ndan girdi olarak çok fazla
miktarda kullan›lan ara mal› yat›r›mlar›nda yabanc› sermayenin özendirilmesi.
Kullan›lm›fl makinelerin defter de¤erinin s›f›r olmas› bu makinelerin sat›fl gelirinin
tümünün kar olarak ortaya ç›kmas›na neden olmaktad›r. Kullan›lm›fl makinelerin ihracat›n›
kolaylaflt›rmak amac›yla sat›fl nedeniyle ortaya ç›kan vergilerde istisna uygulamas›
getirilmesi.
Serbest ticaret anlaflmalar›nda makine imalat sanayine önem verilmesi.
Hedef ürünleri belirleme: Makine imalat sanayinin k›sa dönemde düflük, orta teknoloji
ürün üreten konumdan orta ve yüksek teknoloji ürün üreten konuma geçmesinin
planlanmas›. Kurulufllar›n orta-yüksek, yüksek teknoloji ürünler üretebilmek için
altyap›lar›n› gelifltirmesi.
Türkiye co¤rafi konumunun da verdi¤i üstünlü¤ü göz önüne alarak hedef pazarlar›
belirlemeli ve bu pazarlara odaklanmal›d›r. Türkiye konumu itibariyle gerek geliflmifl
gerekse geliflmekte olan pazarlar›n ortas›nda yer almaktad›r. Bu pazarlar›n ihtiyaçlar› ve
makine imalat sanayi ürün gam› göz önüne al›narak yap›lacak Ürün-Pazar seçimi makine
imalat sanayinin ihracat›nda önemli rol oynayabilecektir.
Ürün odakl› stratejiden müflteri odakl› stratejiye geçiflin sa¤lanmas›.
K›sa dönemde sektörün baflta AB olmak üzere rakip ülkelerin çekildi¤i pazarlarda ve
ürünlerde pazar pay›n› geniflletmesi ve konumunu güçlendirmesinin temel hedef olarak
belirlenmesi.
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
Uluslararas› pazarlardaki hareketler, rakip
ülkeler, ülkelerin kalk›nma çabalar›ndaki
öncelikleri ve di¤er temel faktörler göz önüne
al›narak hedef ürün ve hedef pazarlarda
yo¤unlaflma yoluna gidilmelidir. Makine imalat
sanayinde ülke imaj› sektör ürünleriyle bütün-
leflirken, ürünün alg›lanmas›nda da önemli rol
oynamaktad›r. Bu nedenle iletiflim stratejisinin
fark›ndal›k ve tan›n›rl›l›k yaratma amac›na
yönelik gelifltirilmesi planlanmal›d›r. Etkin
pazarlama ve iletiflim stratejileri için hedefler
afla¤›da s›ralanm›flt›r.
Etkin pazarlama ve iletiflim stratejileri
Bölüm 7. Makine ‹malat Sanayi Stratejileri
185Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Hedef pazarlara giriflte ürün çeflitlili¤ini tamamlamaya yönelik iflletmeler aras›ndaki
iflbirliklerini gelifltirilmesi ve desteklenmesi.
Hedef ülkelerde makine imalat sanayi ürünlerinin tan›t›m› yan›nda Türk mal› imaj›n›n
gelifltirilmesi, iyilefltirilmesi sa¤lanmal›d›r. Bu amaca yönelik uygulamalara
desteklenmelidir.
Fuar, ticari gezi vb etkinliklerde sektör ile ilgili ülke imaj›n›n geliflmesine yönelik çabalara
a¤›rl›k verilmesi, yurt d›fl› temsilciliklerin deste¤inin sa¤lanmas›.
Müflterinin özel ihtiyac›na göre üretim becerisinin gelifltirilmesi ve esnek üretim hatt›.
Sat›fl ve sat›fl sonras› servis a¤›n›n gelifltirilmesi.
Ürünlere iliflkin garanti belgesi, bak›m k›lavuzu, kullan›m k›lavuzu v.b. tüm doküman›n
eksiksiz olarak haz›rlanmas› ve sunulmas›. Söz konusu belgelerin ürünün tamamlay›c›
özelliklerinden birisi oldu¤u bilincinin sektörde yerlefltirilmesi.
Sektörde ürün ambalaj›n›n ürünün ayr›lmaz bir parças› oldu¤u bilincinin gelifltirilmesi ve
iflletmelerin ambalajlama standartlar›n› gelifltirmesi.
Endüstriyel tasar›ma ve yenilikçili¤e özel önem verilmesi ve gelifltirilmesi.
Teslim tarihi taahhüdüne uyum konusunun öneminin sektör taraf›ndan ilke olarak
benimsenmesi.
Çin, Hindistan ve Uzak Do¤u ülkeleri ve di¤er
rakipler ile rekabette Türk makine imalat
sanayinin kaliteli, müflterinin özel ihtiyaçlar›na
cevap veren ürünleri üretme yetkinliklerini
art›rmas› sektöre ay›r›c› üstünlük yaratabile-
cektir. Kaliteli ve özgün ürünlerle yenilikçilik
için hedefler afla¤›da s›ralanm›flt›r.
Üründe yüksek kalite, müflteriye özgünlük ve yenilikçilik
�
�
�
�
��
�
�
�
Makine imalat sanayi yap›s› itibariyle etkin
iflbirli¤i a¤›na ihtiyac› olan bir sektördür.
‹flbirli¤i mekanizmalar›n›n etkin çal›flmad›¤›
ortamlarda sektörün geliflmesi olas› de¤ildir.
Tedarikçiler, araflt›rma kurumlar› ve kamu ile
iflbirliklerinin gelifltirilmesi ve etkinlefltirilmesi
kaç›n›lmazd›r. Kurumlar aras› iflbirli¤inin
gelifltirilmesi için hedefler afla¤›da
s›ralanm›flt›r.
Kurumlararas› iflbirli¤inin gelifltirilmesi
Üniversite sanayi aras›nda; ARGE, ÜRGE vb alanlarda iflbirli¤inin gelifltirilmesi. Araflt›rma
projelerinin desteklenmesi.
Yabanc› sermaye yat›r›mlar›n› çekmeye çal›flan yat›r›m ajans›n›n yabanc› yat›r›mc›lar›n
teflvikinde yerli makine kullan›m›n› özendirmesi.
Düzenleyici mekanizmalar›n gelifltirilmesinde bürokrasi ile iflbirli¤inin gelifltirilmesi.
D›fl ticarette potansiyel pazardaki Türk temsilcilikleri ile etkin iflbirli¤inin sa¤lanmas›.
�
�
�
�
Bölüm 7. Makine ‹malat Sanayi Stratejileri
‹stanbul Sanayi Odas›186
AB ile uyum müzakerelerine makine sektörü konusunda bilgi sahibi uzmanlar›n
kat›l›m›n›n sa¤lanmas›.
AB’de sektöre yönelik karar al›c›lar›n toplant›lar›na özel kesimin görüfllerinin yans›t›lmas›,
kat›lan bürokratlar›n makine sektörü ile ilgili özel olarak bilgilendirilmesi.
‹flletmeler aras›nda rekabet öncesi ARGE vb iflbirliklerinin gelifltirilmesi. Birlikte yapma ve
baflarma kültürünün benimsetilmesi.
Pazarlama alan›nda iflbirli¤i; da¤›t›m kanal›, sat›fl ve sat›fl sonras› servis a¤› ortakl›¤›,
tan›t›m, ortak proje gelifltirme ve uygulama alanlar›nda ortak hareket etmek.
Sat›n almada iflbirli¤i; iflletmelerin ortak sat›n alma yapmalar›na yard›mc› olacak altyap›n›n
oluflturulmas›yla girdi maliyetleri yan›nda kalitede de iyileflme sa¤lanmas›.
Sektöre girdi sa¤layan baflta elektronik ve yaz›l›m sektörü olmak üzere tedarikçilerle
iflbirli¤inin gelifltirilmesi ve teflvik edilmesi.
Sektörün savunma sanayi ile iflbirli¤inin gelifltirilmesi ve eflgüdüm sa¤lanmas›.
�
�
�
�
�
�
�
Makine imalat sanayinde çok say›da mikro,
küçük ve orta ölçekli iflletme faaliyet göster-
mektedir. Büyük ölçekli iflletmelerin pay› ise
toplam içinde oldukça düflüktür. Ekonomik
ölçek sektör için önemli bir sorundur. Sektör
yat›r›m için yüksek finansman ihtiyac› gerek-
tirmektedir. Sektörde ekonomik ölçe¤e
eriflemeyen iflletmelerin ayakta kalma olas›l›¤›
oldukça düflüktür. Bu nedenle birleflme,
ortakl›k, yabanc› sermaye ile iflbirli¤i
olanaklar›n›n araflt›r›larak ekonomik ölçe¤in
yakalanmas› çabalar›na a¤›rl›k verilmelidir.
‹flletmelerin verimliliklerinin art›r›labilmesi için
hedefler afla¤›da s›ralanm›flt›r.
Sektörde faaliyet gösteren iflletmelerin verimliliklerinin art›r›lmas›
‹flletmelerin verimliliklerinin art›r›labilmesi için kurumsallaflma çabalar›na a¤›rl›k vermesi.
‹flletmelerin faaliyet alanlar›n›n gerektirdi¤i ölçe¤e eriflebilmek için gerekli yat›r›mlar›
yapmas› ve yabanc› sermayenin sektöre yat›r›m›n›n özendirilmesi.
Birleflme, sat›n alma, iflbirli¤i seçeneklerinin de¤erlendirilmesi, iflbirli¤i kültürünün
gelifltirilmesi.
Sektörün mevcut makine park›n›n daha düflük toleranslarda ve hassas teknolojiye sahip
düzeye getirilmesi.
Yabanc› ortak aray›fllar› ve iflbirliklerine önem verilmesi.
�
�
�
�
�
Bölüm 7. Makine ‹malat Sanayi Stratejileri
187Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Sektörde haks›z rekabete yol açan kay›t d›fl›l›¤›n önlenmesi.
‹thalatta kalitesiz ürünlerin yol açt›¤› haks›z rekabetin önlenmesi.
Sektörde akreditasyon ve sertifikasyon konusunu çözümlemeye dönük çabalara a¤›rl›k
verilmesi. Sektörde gözetim ve denetim mekanizmalar›n›n gelifltirilmesi.
Sektörde bilgiye eriflimin kolaylaflt›r›lmas› ve veri taban›n›n gelifltirilmesi için çal›flmalar›n
yap›lmas›.
Makine imalat sanayi envanterinin iyilefltirilmesi.
�
�
�
�
�
Merkezi ve yerel yönetimlerin düzenleyici
mekanizmalar›, giriflimcilerin adil bir ortamda
rekabet edebilmesini sa¤layacak biçimde
oluflturmas› ve uygulamas› gere¤i bulunmak-
tad›r. Adil ve rekabetçi bir giriflim ortam› için
hedefler afla¤›da s›ralanm›flt›r.
Yukar›da çeflitli alanlarda s›ralanan stratejik
hedeflere ek olarak gelecekte daha rekabetçi
bir makine imalat sanayi için Dünya Ticaret
Örgütü’nün menfle uyumlaflt›rma kapsam›nda
verece¤i karar›n yak›ndan izlenmesi ve sek-
törün gelece¤e dönük öngörüsünün, etki anal-
izinin yap›lmas› unutulmamal›d›r.
Adil ve rekabetçi bir ifl ve giriflim ortam›
* Alfabetik s›ra
EK-1
189Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
EklerSeçilmifl Ülkelerin (AB-27, Çin, Hindistan, A.B.D, Japonya)
Alt Gruplara Göre* D›fl Ticareti (2008)
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›190
Ek-1
191Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›192
Ek-1
193Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›194
Ek-1
195Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar:
Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar
Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›196
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler:
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler:
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler:
Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar
Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar
Endüstriyel Is›t›c›lar ve F›r›nlar
Ek-1
197Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler:
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler:
‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Makineler:
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›198
Ek-1
199Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›200
Ek-1
201Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›202
Ek-1
203Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Japonya
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›204
Ek-1
205Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›206
Ek-1
207Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›208
Ek-1
209Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Ek-1
‹stanbul Sanayi Odas›210
Ek-1
211Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Di¤er Makineler
EK-2
213Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
EklerMakine ‹malat Sanayi Alt Gruplar› GT‹P Listesi
GT‹P Açıklama8423 Tartı ve Tartı aletleri8424* Sıvı tozları püskürtmeye, da¤ıtmaya mahsus mekanik cihazlar8475 Elektrik/ elektronik ampul, tüp, valf montaj makineleri8476 Otomatik satıfl makineleri8479 Kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar8483 Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, diflliler, çarklar8484 Metal tabaklı contalar, conta takım ve grupları8505 Mıknatıslar, mıknatıslı platolar, kavrayıcı, tutucu tertibat9508 Fuar ve Panayır için çeflitli makine ve aksamları.
960350 Araç ve cihazlara ait süpürge, fırçalar
* 842481 hariç
Gıda Sanayi Makineleri:
GT‹P Açıklama8421* Santrifujle çalıflan kurutma, filtre, arıtma cihazları8434 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar8435 fiarap, Meyva Suları Vb için Kullanılan Presler, Fulvarlar Vb8437 Tohumları Temizleme, Ayırma, Ö¤ütme, ‹flleme Makina Ve Cihazları8438 Yiyecek Ve ‹çecek Sanayiinde Kullanılan Makina Ve Cihazlar
* 842112, 842119, 842123, 842129, 842131 hariç
Endüstriyel Klimalar ve So¤utma Makineleri:
GT‹P Açıklama8415* Klima Cihazları-Vantilatörlü, Isı, Nem De¤ifltirme Tertibatlı8418** Buzdolapları, Dondurucular, So¤utucular, Isı Pompaları
* 841510, 841520 hariç ** 841821, 841829, 841850, 841891 hariç
Endüstriyel Yıkama, Kurutma ve Ütüleme Makineleri
GT‹P Açıklama8422* Yıkama, temizleme, kurutma, doldurma vb. ifller için makine ve cihazlar8451** Dokuma maddelerini yıkama, kurutma makine ve cihazları
* 842211, 842219 hariç ** 845140, 845150, 845180, 845190 hariç
Deri ‹flleme ve ‹malatı Makineleri:GT‹P Açıklama8453 Deri iflleme ve imalatı makineleri
Ek-2
‹stanbul Sanayi Odas›214
Hadde ve Döküm Makineleri, Kalıplar:
GT‹P Açıklama8420 Kalender, Hadde Makinası, Silindirleri-Metal, Cam ‹flleyen Hariç8454 Tav Ocakları, Döküm Potaları, Külçe Kalıpları, Döküm Makinaları8455 Metalleri Haddeleme Makinaları, Bunların Silindirleri8480 Metal Dökümü için Kasalar, Plakalar, Kalıp Modelleri
Endüstriyel Isıtıcılar ve Fırınlar:
GT‹P Açıklama8416 Ocakların beslenmesi için brülörler, otomatik ocaklar8417 Sanayi ve laboratuvarlara mahsus elektrikli olmayan fırın ve ocaklar
8419* Isı de¤iflikli¤i yoluyla maddelerin ifllenmesi için makınalar ve tesis-laboratuvar cihazları, elektrikli olmayan flofbenler ve di¤er su ısıtıcıları
* 841911, 841919, 841920 hariç
Motorlar:
GT‹P Açıklama8407 Alternatif-rotatif k›v›lc›m ateslemeli, içten yanmal› motorlar8408 Dizel, yar› dizel motorlar (Hava basıncı ile atefllenen, pistonlu)8409 ‹çten yanmal›, pistonlu motorlarin aksam ve parçalar›
‹nflaat ve Madencilikte Kullanılan Makineler:
GT‹P Açıklama8429 Dozerler, Grayder, Skreyper, Ekskavatör, Küreyici, Yükleyici vb8430 Toprak, Maden, Cevheri Taflıma, Ayırma, Seçme vb ‹fl Makineleri8474 Toprak, Tafl, Metal Cevheri vb Ayıklama, Eleme vb için Makineleri
Ka¤ıt ‹maline ve Matbaacılı¤a Mahsus Makineler:GT‹P Açıklama8439 Ka¤ıt Hamuru, Ka¤ıt, Karton imaline Mahsus Makine Ve Cihazlar8440 Cilt Makinaları, Forma, Yaprak Dikme Makineleri8441 Ka¤ıt Hamuru, Ka¤ıt ‹flleme, Kesme Makine Ve Cihazları8442 Matbaa Harfi, Klifle Vb Malzeme Hazırlayıcı Makine Ve Cihazlar8443 Matbaacılı¤a Mahsus Baskı Makinaları, Yardımcı Makineler
Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri:GT‹P Açıklama8477 Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri
Kaynak Makineleri:GT‹P Açıklama8515 Elektrik, lazer veya baflka bir ıflık veya plazma arkı yoluyla lehim veya kaynak yapmaya mahsus cihazlar
Pompalar ve Kompresörler:
GT‹P Açıklama8413 Sıvılar için Pompalar, Sıvı Elevatörleri8414 Hava-Vakum Pompası, Hava-Gaz Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör
Ek-2
215Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
Reaktörler ve Kazanlar:
GT‹P Açıklama8402 Buhar Jeneratörleri, Kızgın Su Hasıl Eden Kazanlar8403 Buhar Kazanları Dıflında Kalan Merkezi Isıtma Kazanları8404 Buhar Kazanlaı›, Isıtma Kazanları için Yardımcı Cihazlar8405 Gazojenler, Su ile ‹flleyen Gaz Jeneratörleri Aksam, Parçaları
Tekstil ve Konfeksiyon Makineleri:GT‹P Açıklama8444 Dokuma Maddelerinden Lif imal Eden, Dokuyan, Kesen Makinalar8445 Dokuma Maddelerinden Lif imal Eden, Dokuyan, Kesen Makinalar8446 Dokuma Tezgahları (Makinaları)8447 Örgü Tezgahları, Gipür, Tül, Dantela, File imali Makina, Cihazları8448 Yardımcı Tekstil Makina, Cihazları Ve Aksam-Parçalar8449 Keçe, Dokusuz Mensucat imaline, Finisajine Mahsus Makinalar8451* Dokuma Maddelerini Yıkama, Kurutma, Ütüleme Makina ve Cihazları8452 Dikifl Makinaları, Mobilyaları, ‹¤neleri, Aksam ve Parçaları
Rulmanlar:GT‹P Açıklama8482 Her nevi rulmanlar
Takım Tezgahları:GT‹P Açıklama8456 Maddenin Aflındırılarak ‹fllenmesine Mahsus Makineler8457 Metal ‹fllemeye Mahsus ‹flleme Merkezleri, ‹stasyonlu Tezgahlar8458 Metallerin ‹fllenmesine Mahsus Torna Tezgahları8459 Metalleri Talafl Kaldırarak ‹flleyen Makinalı Aletler-Tezgahlar8460 Çapak, Pürüz Temizleme, Bileme, Tafllama vb için Makineler8461 Planya, Vargel, Yiv, Zıvana, Broç, Diflli Çark vb Tezgahları8462 Metalleri Dövme, ‹flleme, Kesme, fiataflama Presleri, Makineleri8463 Metal, Sinterleflmifl Metal Karbür, Sermetleri Talaflsız ‹flleme A.8464 Tafl, Seramik, Beton, Çimento, So¤uk Cam ‹flleyen Makineli Aletler8465 A¤aç, Mantar, Kemik, Sert Kauçuk, Plastik vb ‹flleme Makinaları8466 84.56-84.65 Pozisyonlarındaki Makinaların Aksam ve Parçaları8467 El ile Kullanılan Pnömatik veya Motorlu Aletler8468 Lehim ve Kaynak Yapmaya Mahsus Makina ve Cihazlar
Tarım ve Ormancılıkta Kullanılan Makineler:
GT‹P Açıklama842481 Tarla/bahçe ziraatine mahsus pülverizatörler8432 Tarla, Bahçe Tarımında, Ormancılıkta Kullanılan Makina, Cihazlar8433 Hasat, Harman, Biçme; Ürünleri Ayırma, Temizleme Makina, Cihazları8436 Tarım, Ormancılık, Kümes Hayvancılı¤ına Mahsus Makina, Cihazlar8478 Tütünün Hazırlanması, ‹fllenmesine Mahsus Makina ve Cihazlar8701* Traktörler
871620 Tarımda kullanılan yüklemeli/ boflaltmalı römork, yarı römork
* 870120, 870130 hariç
* 845110, 845121, 845129, 845130 hariç
Ek-2
‹stanbul Sanayi Odas›216
Türbinler ve Turbojetler:
GT‹P Açıklama8406 Buhar Türbinleri8410 Su Türbinleri, Çarklar ve Bunlar için Regülatörler8411 Turbojetler, di¤er gaz türbinleri8412 Di¤er Motorlar ve Kuvvet Hasıl Eden Makineler
Yük Kaldırma, Taflıma ve ‹stifleme Makineleri:
GT‹P Açıklama8425 Palanga, Vinç (Basamakl› Hariç), Bucurgat, Irgat, Krikolar8426 Gemi Vinçleri, Maçunalar, Halatlı Vinçler, Döner Köprüler8427 Forkliftler; Kaldırma, istifleme Tertibatlı fiaryolar8428 Kaldırma, istifleme, Yükleme, Boflaltma Makina Ve Cihazları
Vanalar:GT‹P Açıklama8481 Vanalar
GT‹P No Açıklama8402 Buhar Jeneratörleri, K›zg›n Su Has›l Eden Kazanlar8403 Buhar Kazanlar› D›fl›nda Kalan Merkezi Is›tma Kazanlar›8404 Buhar Kazanlar›, Is›tma Kazanlar› için Yard›mc› Cihazlar8405 Gazojenler, Su ile ‹flleyen Gaz Jeneratörleri Aksam, Parçalar›8406 Buhar Türbinleri8407 Alternatif-Rotatif K›v›lc›m Atefllemeli, ‹çten Yanmal› Motorlar8408 Dizel, Yar› Dizel Motorlar (Hava Bas›nc› ile Atefllenen, Pistonlu)8409 ‹çten Yanmal›, Pistonlu Motorlar›n Aksam ve Parçalar›8410 Su Türbinleri, Çarklar ve Bunlar ‹çin Regülatörler8411 Turbojetler, Di¤er Gaz Türbinleri8412 Di¤er Motorlar ve Kuvvet Has›l Eden Makineler8413 S›v›lar ile Pompalar, S›v› Elevatörleri8414 Hava-Vakum Pompas›, Hava-Gaz Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör8415 Klima Cihazlar›-Vantilatörlü, Is›, Nem De¤ifltirme Tertibatl›841510 Pencere/Duvar Tipi Klimalar841520 Motorlu Tafl›tlarda fiah›slar ile Kullan›lan Türden Klimalar8416 Ocaklar›n Beslenmesi için Brülörler, Otomatik Ocaklar8417 Sanayi ve Laboratuvarlara Mahsus Elektrikli Olmayan F›r›n ve Ocaklar8418 Buzdolaplar›, Dondurucular, So¤utucular, Is› Pompalar›841821 Ev Tipi Buz Dolab›-Kompresörlü841829 Ev Tipi Di¤er Buzdolaplar›841850 Vitrin, Tezgah vb. Tipi So¤utucu-Dondurucular841891 So¤utucular› Muhafaza ‹çin Yap›lm›fl Mobilyalar8419 Is› De¤iflikli¤i Yoluyla Maddelerin ‹fllenmesi ‹çin Mak›nalar ve Tesis-Laboratuvar Cihazlar›, Elektrikli Olmayan fiofbenler ve
Di¤er Su Is›t›c›lar›841911 Gazla Çal›flan An›nda Su Is›t›c›lar› ve fiohbenler841919 Di¤er Elektriksiz An›nda/Depolu Su Is›t›c›lar›841920 T›bbi, Cerrahi veya Laboratuar Sterilizatörleri841932 A¤aç, Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t/Kartonlar ‹çin Kurutucular 841939 Seramik ve Di¤er Eflyaya Mahsus Kurutucular 841940 Dam›tma/ Rektifiye Tesisleri 841950 Is› De¤ifltiriciler (Eflanjörler) 841960 Hava/Di¤er Gazlar› S›v›laflt›rmaya Mahsus Makineler 841981 Kahve ve Di¤er S›cak ‹çecekleri Yapmaya Mahsus Makine, Tesis ve Di¤er 841989 Su Dolafl›m› Vas›tas› ile Do¤rudan So¤utan So¤utma Kuleleri, Di¤er 841990 Is› De¤iflikli¤i Yöntemi ile Maddeleri ‹flleyen Cihazlar›n Aksam ve Parças›8420 Kalender, Hadde Makinas›, Silindirleri-Metal, Cam ‹flleyen Hariç8421 Santrifujle Çal›flan Kurutma, Filtre, Ar›tma Cihazlar›
EK-3
217Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”
EklerGT‹P Numaralarına Göre Sıralama
842112 Çamafl›r Kurutma Makinalar›842119 Laboratuvarda Kullan›lan ve Di¤er Santrifüjler842123 ‹çten Yanmali Motorlar ‹çin Ya¤-Yakit Filtreleri842129 Di¤er S›v› Filtre/Ar›tma Cihazlar›842131 ‹çten Yanmal› Motorlar ‹çin Hava Filtreleri8422 Y›kama, Temizleme, Kurutma, Doldurma vb. ‹fller ‹çin Makine ve Cihazlar842211 Evlerde Kullan›lan Bulafl›k Y›kama Makineleri,842219 Di¤er Bulaflik Y›kama Makinalari842220 fiifleleri/ Di¤er Kaplar› Temizleme/ Kurutma Makineleri842230 fiifle, Kutu, Çuval vb. Kaplar› Doldurma, Kapama, ‹çecekleri Gazland›rma vb. ‹fl Cihazlar›842240 Di¤er Paketleme/Ambalajlama Makina-Cihazlar›842290 Y›kama, Doldurma, Etiket, Mühürleme vb. Makina Aksam› Parcalar›8423 Tart› ve Tart› Aletleri8424 S›v› Tozlar› Püskürtmeye, Da¤›tmaya Mahsus Mekanik Cihazlar842481 Tarla/Bahçe Ziraatine Mahsus Pülverizatörler8425 Palanga, Vinç (Basamakl› Hariç), Bucurgat, Irgat, Krikolar8426 Gemi Vinçleri, Maçunalar, Halatl› Vinçler, Döner Köprüler8427 Forkliftler; Kald›rma, ‹stifleme Tertibatl› Fiaryolar8428 Kald›rma, ‹stifleme, Yükleme, Boflaltma Makina ve Cihazlar›8429 Dozerler, Grayder, Skreyper, Ekskavatör, Küreyici, Yükleyici vb.8430 Toprak, Maden, Cevheri Tafl›ma, Ay›rma, Seçme vb. ‹fl Makineleri8432 Tarla, Bahçe Tar›m›nda, Ormanc›l›kta Kullan›lan Makina, Cihazlar8433 Hasat, Harman, Biçme; Ürünleri Ay›rma, Temizleme Makina, Cihazlar›8434 Sütçülükte Kullan›lan Makine ve Cihazlar8435 fiarap, Meyva Sular› vb. ‹çin Kullan›lan Presler, Fulvarlar vb.8436 Tar›m, Ormanc›l›k, Kümes Hayvanc›l›¤›na Mahsus Makina, Cihazlar8437 Tohumlar› Temizleme, Ay›rma, Ö¤ütme, ‹flleme Makina ve Cihazlar›8438 Yiyecek ve ‹çecek Sanayiinde Kullan›lan Makina ve Cihazlar8439 Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t, Karton ‹maline Mahsus Makine ve Cihazlar8440 Cilt Makinalar›, Forma, Yaprak Dikme Makineleri8441 Ka¤›t Hamuru, Ka¤›t ‹flleme, Kesme Makine ve Cihazlar›8442 Matbaa Harfi, Klifle vb. Malzeme Haz›rlay›c› Makine ve Cihazlar8443 Matbaac›l›¤a Mahsus Bask› Makinalar›, Yard›mc› Makineler8444 Dokuma Maddelerinden Lif ‹mal Eden, Dokuyan, Kesen Makinalar8445 Dokuma Maddelerinden Lif ‹mal Eden, Dokuyan, Kesen Makinalar8446 Dokuma Tezgahlar› (Makinalar›)8447 Örgü Tezgahlar›, Gipür, Tül, Dantela, File ‹mali Makina, Cihazlar›8448 Yard›mc› Tekstil Makina, Cihazlar› ve Aksam-Parçalar8449 Keçe, Dokusuz Mensucat ‹maline, Finisajine Mahsus Makinalar8451 Dokuma Maddelerini Y›kama, Kurutma, Ütüleme Makine ve Cihazlar›845110 Kuru Temizleme Makineleri 845121 Kurutma Makineleri Kap.<10 Kg845129 Di¤er Kurutma Makinalar›, Kuru Çamafl›r Kap.>10 Kg845130 Ütü Makineleri, Presler845140 Y›kama, A¤artma/Boyama Makinalar›845150 Mensucati Top Halinde Sarma, Açma, Katlama, Kesmeye Masus Makinalar845180 Mensucat›n Apresi, Finisaj›, Emdirilmesi vb. ‹çin Makinalar,845190 Dokumalari Y›kama, Kurutma, Ütüleme Makinalarinin Aksam, Parças›8452 Dikifl Makinalar›, Mobilyalar›, ‹¤neleri, Aksam ve Parçalar›
Ek-3
‹stanbul Sanayi Odas›218
8453 Deri ‹flleme ve ‹malat› Makineleri8454 Tav Ocaklar›, Döküm Potalar›, Külçe Kal›plar›, Döküm Makineleri8455 Metalleri Haddeleme Makinalar›, Bunlar›n Silindirleri8456 Maddenin Afl›nd›r›larak ‹fllenmesine Mahsus Makineler8457 Metal ‹fllemeye Mahsus ‹flleme Merkezleri, ‹stasyonlu Tezgahlar8458 Metallerin ‹fllenmesine Mahsus Torna Tezgahlar›8459 Metalleri Talafl Kald›rarak ‹flleyen Makinal› Aletler-Tezgahlar8460 Çapak, Pürüz Temizleme, Bileme, Tafllama vb. ‹çin Makineler8461 Planya, Vargel, Yiv, Z›vana, Brofl, Diflli Çark vb. Tezgahlar›8462 Metalleri Dövme, ‹flleme, Kesme, fiataflama Presleri, Makineleri8463 Metal, Sinterleflmifl Metal Karbür, Sermetleri Talafls›z ‹flleme A.8464 Tafl, Seramik, Beton, Çimento, So¤uk Cam ‹flleyen Makineleri Aletler8465 A¤aç, Mantar, Kemik, Sert Kauçuk, Plastik vb. ‹flleme Makinalar›8466 84.56-84.65 Pozisyonlar›ndaki Makinalar›n Aksam ve Parçalar›8467 El ile Kullan›lan Pnömatik veya Motorlu Aletler8468 Lehim ve Kaynak Yapmaya Mahsus Makina ve Cihazlar8474 Toprak, Tafl, Metal Cevheri Vb Ay›klama, Eleme vb. ‹çin Makineleri8475 Elektrik/ Elektronik Ampul, Tüp, Valf Montaj Makineleri8476 Otomatik Sat›fl Makineleri8477 Kauçuk, Plastik, Lastik ‹flleme ve ‹mali Makineleri8478 Tütünün Haz›rlanmas›, ‹fllenmesine Mahsus Makina ve Cihazlar8479 Kendine Özgü Fonksiyonlu Makine ve Cihazlar8480 Metal Dökümü ‹çin Kasalar, Plakalar, Kal›p Modelleri8481 Vanalar8482 Her Nevi Rulmanlar8483 Transmisyon Milleri, Kranklar, Yatak Kovanlar›, Diflliler, Çarklar8484 Metal Tabakl› Contalar, Conta Tak›m ve Gruplar›8505 M›knat›slar, M›knat›sl› Platolar, Kavray›c›, Tutucu Tertibat8515 Elektrik, Lazer veya Baflka Bir Ifl›k Veya Plazma Ark› Yoluyla Lehim veya Kaynak Yapmaya Mahsus Cihazlar8701 Traktörler870120 Yar› Römorklar ‹çin Çekiciler870130 Paletli Traktörler871620 Tar›mda Kullan›lan Yüklemeli/ Boflaltmal› Römork, Yar› Römork9508 Fuar ve Panay›r ‹çin Çeflitli Makine ve Aksamlar›.960350 Araç ve Cihazlara Ait Süpürge, F›rçalar
Ek-3
219Avrupa Birli¤i’ne Tam Üyelik Sürecinde ‹SO Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Gelifltirilmesi Projesi “Makine ‹malat Sanayi Sektörü”