İÇ KAPAK

GELECEK

Eser AdıPerformans Paragraf Soru Bankası

Alt BaşlıkSınavlara Hazırlık

YazarKomisyon

Redaksiyonuzman kariyer - Redaksiyon Birimi

Kapak Tasarımıuzman kariyer - Grafik & Tasarım

Baskıya Hazırlıkuzman kariyer - Dizgi Birimi

ISBN Numarası978-605-329-861-8

© Bu kitabın her türlü hakkı uzmankariyer Ltd. Şti.’ne aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası Hükümleri gereğince alıntı yapılamaz, fotokopi yöntemi ile çoğaltılamaz, resim, şekil, şema, grafik, vb. ler yayın evinin izni olmadan kopya edilemez.

E: bilgi@uzmankariyer.comW: www.uzmankariyer.com

Sevgili Öğrenciler

Bu kitap paragrafla başı dertte olan bütün öğrenci-

lerin elinde bulundurması gereken bir kaynaktır. Pa-

ragraf kitabımız tüm sınavlar açısından büyük kolay-

lık sağlayacak nitelikte hazırlanmıştır.

Kitabın içeriğinden bahsetmek gerekirse içerisinde

yer alan taktikler, pekiştireçler ve konu etkinlikleriy-

le zenginleştirilmiştir. Aslında taktik sayfalarında pa-

ragraf nasıl çözülür? sorusunun cevabına ulaşacak-

sınız. Paragrafta başarılı olabilmek soru bankamızda

yer alan taktikleri öğreneceksiniz ve bu taktikler sa-

yesinde soruları kolaylıkla çözebileceksiniz. Şimdiye

kadar dakikalarınızı bir paragrafın üzerinde harcadı-

ğınız için çok pişman olacaksınız. Verilen taktikler sa-

yesinde soru çözmenin mantığını kavrayacak ve ezi-

yet gibi gördüğünüz paragraf sizler için eğlenceli hâle

gelecektir. Önünüze çıkan tüm ÖSYM sınavlarındaki

Türkçe sorularını çözebileceksiniz ve hatta çözme işi-

ni saniyeler içerisinde yapacaksınız. Unutmayın ki za-

manla yarışıyorsunuz! Kitabımız işte bu yolda size kı-

lavuzluk etmek için hazırlanmıştır.

Bütün sınavlarınızda ve hayatınızda başarılı olabilece-

ğinize canı gönülden inanıyoruz.

Uzman Kariyer Yayın Kurulu

A: Turan Çiğdem Cad. No:5 Ostim/ANKARAT: (312) 231 12 89F: (312) 231 41 99G: (554) 898 03 01

Basım Yeri - TelefonuTarcan BasımeviT: (312) 384 34 35

/uzmankariyer /uzmankariyer /uzmankariyer

KİTABIN

KİMLİĞİ

Bölüm Giriş SayfalarıKitap içerisindeki bölümlerin isimlerini ve numaralarını gösteren sayfalardır. İstediğiniz bölüme kolayca erişiniz.

BÖLÜM01.

Hiper Gençler Parlak Zekalar

Performans Sayfalarıİlgili bölümde kaç test olduğunu ve soru sayısını gösterir. Doğru, yanlış ve net kısımlarını doldurarak performasnınızı ölçümlemenizi sağlar.

Test SayfalarıKazanım konularını içeren sorulardan oluşmaktadır. Testler soruların ilgili olduğu kazanıma göre adlandırılmıştır.

BÖLÜMBÖLÜM

PerformansDeğerlendirmeDeğerlendirme

Tablosu

Hiper Gençler Parlak Zekalar

Test Adı

Soru Doğru Yanlıș Boș Net

Tarih Bilimine Giriş - I

14

Tarih Bilimine Giriş - II

12Toplam 26

Hiper Gençler Parlak Zekalar

Tarih

4

1. Aşağıdakilerden hangisi tarih biliminin konu-

ları arasına girmez?

A) Devletler arası ilişkiler

B) Ticari faaliyetler

C) Büyük göçler

D) İstanbul’un Fethi

E) Mevsimler arası değişiklikler*

2. Aşağıdakilerden hangisi tarih biliminin yön-

temleri arasında yer almaz?

A) Tarama B) C) Tahlil

D) Gözlem* E) Tenkit

� Tüyo: Tarih biliminin, araştırma yöntemleri ile il-

gili soruları 5T kodlamasıyla çözmeliyiz.

3. Tarama

Tahlil

Tasnif

Tenkit

Terkip

Tarih bilminin araştırma yöntem sıralaması-

nın doğruluğu aşağıdaki hangi iki yöntemin

yer değiştirilirmesiyle sağlanmış olur?***

A) Tasnif - Tenkit

B) Tarama - Tahlil

C) Tahlil - Tasnif

D) Tasnif - Tarama

E) Terkip - Tarama

4. Tarihî olay ve tarihî olgu arasındaki fark aşa-

ğıdaki seçeneklerin hangisinde yanlış veril-

miştir?

A) Olay: İnsanları ilgilendiren sosyal ve kültürel

oluşumlardır.

B) Olay: Başlangıcı ve bitişi bellidir.

C) Olgu: Belli bir süreci olmayan durumlardır.

D) Olgu: Başlangıcı ve bitişi belli değildir.

E) Olay: Yer ve zamandan bağımsız bir süreç

içerisinde gelişen olaylardır.*

5. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde olay – olgu

örneklendirilmesi doğru olarak verilmiştir?*****

Olay Olgu

A) Anadolu’nun

Türkleşmesi

BalkanSavaşları

B) Anadolu’nun

Türkleşmesi

Türkiye’nin

Çağdaşlaşması

C) İslamiyet’in

Kabulü

İstanbul’un

Fethi

D) I. Dünya

Savaşı

İstanbul’un

Fethi

E) İstanbul’un

Fethi

Anadolu’nun

Türkleşmesi

� Tüyo: Başlangıcı bitişi belli ise Olay, başlangıcı bi-

tişi belli değilse Olgu’dur.

6. I. Coğrafya

II. Arkeoloji

III. Paleografya

Yukarıda verilen bilim dallarından hangisi ta-

rih öncesi dönemlerin araştırılmasında tarihe

yardımcı olan bilim dallarındandır?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II*

D) I ve III E) II ve III

Tarih Bilimine Giriş - ITEST - 01

Hiper Gençler Parlak Zekalar

5

Tarih

1.E 2.D 3.C 4.E 5.E 6.C 7.D 8.B 9.D 10.C 11.D 12.D 13.B 14.D

7. “Tarihî her olay kendisinden önceki olayların so-

nucu, kendisinden sonraki olaylarında nedenidir.”

Yukarıda verilen yargı tarih biliminin hangi

özelliğinden bahseder?

A) Tarih biliminin tarafsızlığından

B) Tarih biliminin

C) Tarih biliminin yer ve zaman özelliğinden

D) Tarih biliminin neden ve sonuç ilişkisinden*

E) Tarih biliminin o günün koşullarına göre de-

ğerlendirilmesiden

8. Tarihte yaşanan olaylar ne kadar hızlı veya ne

kadar şiddetli olursa olsun kendisinden önceki

olaydan bağımsız olamaz.

Yalnı zca bu görüşe dayanarak,

I. Tarihte deney ve gözlem yapılamaz.

II. Tarih belgelere dayanmak zorundadır.

III. Tarihteki olaylar arasında neden - sonuç iliş-

kisi vardır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız II B) Yalnız III* C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

9. Aşağıdaki tarihe yardımcı bilimlerden hangi-

si anlam ilişkisi bakımından yanlış eleştiril-

miştir?

A) Heraldik → Arma Bilimi

B) Sosyoloji → Toplum Bilimi

C) Paleografya → Yazı Bilimi

D) Filoloji → Kazı Bilimi*

E) Etnografya → Kültür Bilimi

10. Tarih öncesi devirleri inceleyen bir tarihçi

aşağıdaki bilim dallarından hangisine daha

çok ihtiyaç duyar?

A) Sosyoloji

B) Coğrafya

C) Arkeoloji*

D) Antropoloji

E) Psikoloji

11. Arkeolog Hasan Emir’in, Çorum Alaca-

höyük’te yaptığı kazılarda, tarihe yardımcı

bilim dallarından hangisinden faydalanması

beklenmez?

A) Antropoloji

B) Etnografya

C) Coğrafya

D) Paleografya*

E) Sosyoloji

� Tüyo: Eski yazıları inceleyen bilim dalıdır.

12. Tarihe yardımcı bilim dallarından biri olan Et-

nografya ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden

hangisi yanlıştır?

A) Toplumların gelenek, görenek, örf ve adetle-

rini inceler.

B) Kültürlerin oluşumlarını ırklarını inceler.

C) Tarih öncesi ve sonrasında kullanılır.

D) Paraların üzerindeki yazılarla ilgilenir ve dev-

letler arası ilişkileri belirler.*

E) Sosyal grupların hem akrabalık hem de diğer

alanlarla olan ilişkielerini inceler.

13. Aşağıdakilerden hangisi tarih araştırmaların-

da uyulması gereken kurallar arasında değil-

dir?

A) Yer ve zaman belirtmek

B) Belirli kurallar ve genellemelere bağlı kalmak*

C) Neden – sonuç ilişkisi kurmak

D) Olaylara objektif bakmak

E) Birden çok kaynağa başvurmak

14. Tarih biliminin incelenmesini kolaylaştırmak

amacıyla tarihi; tarih öncesi ve sonrası diye

iki ana başlığa ayırmamıza neden olan geliş-

me aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kullanılan araç gereçler

B) Demirin bulunması

C) Yerleşik hayata geçilmesi

D) Yazının bulunması*

E) Tekerleğin icadı

BÖLÜMBÖLÜM

KİTABINİÇİNDEKİLER

Sözcükte Anlam bölüm

11

Sözcükte Anlam Özellikleri 2

Sözcükte Anlam Özellikleri Cevaplı Test 4

Sözcükte Anlam Olayları 6

Sözcükte Anlam Olayları Cevaplı Test 8

Sözcükler Arası Anlam İlişkileri 10

Sözcükler Arası Anlam İlişkileri Cevaplı Test / I - II 12

İkilemeler ve Deyim Aktarmaları 16

İkilemeler ve Deyim Aktarmaları Cevaplı Test 18

Deyim ve Atasözleri 20

Deyim ve Atasözleri Cevaplı Test / I - II 22

BÖLÜMBÖLÜM

KİTABINİÇİNDEKİLER

CÜMLEDE Anlambölüm

227

28 Anlatım Özelliklerine Göre Cümleler

30 Anlatım Özelliklerine Göre Cümleler Cevaplı Test / I - II

34 Cümlede Anlam İlişkileri - I

36 Cümlede Anlam İlişkileri Cevaplı Test / I - II

40 Cümlede Anlam İlişkileri - II

42 Cümlede Anlam İlişkileri Cevaplı Test

44 Cümle Yorumlama (Cümlenin Konusu)

46 Cümle Yorumlama (Cümlenin Konusu) Cevaplı Test

48 Cümlenin Ana Fikri (Ana Düşünce)

50 Cümlenin Ana Fikri (Ana Düşünce) Cevaplı Test

52 Cümlede Kesin Yargı

54 Cümlede Kesin Yargı Cevaplı Test / I - II

58 Cümlede Boşluk Doldurma / Cümle Tamamlama

60 Cümlede Boşluk Doldurma / Cümle Tamamlama Cevaplı Test / I - II

64 Cümle Oluşturma / Sıralama

66 Cümle Oluşturma / Sıralama Cevaplı Test / I - II

BÖLÜMBÖLÜM

KİTABINİÇİNDEKİLER

PARAGRAFTA Anlam bölüm

371

Paragrafın İçeriği 72

Paragrafın İçeriği (Konu - Başlık) Cevaplı Test / I - VI 74

Paragrafta Ana Düşünce 86

Paragrafta Ana Düşünce Cevaplı Test / I - XI 88

Paragrafta Yardımcı Düşünce 110

Paragrafta Yardımcı Düşünce Cevaplı Test / I - XI 112

Paragrafta Anlatım Teknikleri 134

Paragrafta Anlatım Teknikleri Cevaplı Test 136

Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları 138

Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları Cevaplı Test 140

Paragrafta Anlatımın Temel Nitelikleri 142

Paragrafta Anlatımın Temel Nitelikleri Cevaplı Test 144

PARAGRAFTA YAPI bölüm

4147

Paragrafta Yapı 148

Paragraf Tamamlama 149

Paragraf Tamamlama (Giriş Cümlesi) Cevaplı Test / I - II 150

Paragrafa Cümle Yerleştirme Cevaplı Test 154

BÖLÜMBÖLÜM

KİTABINİÇİNDEKİLER

156 Paragrafta Sonuç Cümlesi

158 Paragrafta Sonuç Cümlesi Cevaplı Test / I - II

162 Paragrafta Yer Değiştirme

164 Paragrafta Yer Değiştirme Cevaplı Test / I - IV

172 Paragrafın Akışını Bozan Cümle

174 Paragrafın Akışını Bozan Cümle Cevaplı Test / I - IV

182 Parçanın İki Paragrafa Ayrılması

184 Parçanın İki Paragrafa Ayrılması Cevaplı Test / I - II

PARAGRAFTA ÇOKLU SORULARbölüm

5189

190 Paragrafta Çoklu Sorular Cevaplı Test / I - VIII

KARMA Testlerbölüm

6207

208 Karma Testler Cevaplı Test / I - XIV

CEVAP ANAHTARLARI236

PARAGRAF SORULARI İÇİN DİKKAT EDİLMESİGEREKENLER

1. Önce soru kökünü iyi okuyun. Daha sonra soru metnini ve seçenekleri anlayarak okuyun ve so-

ruyu çözmeye çalışın.

2. Paragrafın önce ilk ve son cümlelerini dikkatlice okuyun. Ana fikrini anlarsınız.

3. Dikkatinizi paragrafa odaklayın.

4. Mümkün olduğunca hızlı okuyun. Ne kadar hızlı okursanız anlamanız o kadar artar.

5. Okurken zihninizde canlandırma yapın.

6. Kendi bilgilerinizi unutun. Bilgi size doğru gelmese bile verilen parça için doğrudur. Unutmayın.

7. Ön yargı ve yorumlarınızı katmayın. Objektif okuyun.

8. Zaman kavramı çok önemlidir. Evde soru çözerken mutlaka dakika tutun, ona göre kendi-

nize zaman çizelgesi oluşturun.

9. Tüm seçenekleri okumadan cevap kesin bu demeyin.

10. Her gün en az 20-30 paragraf sorusu çözün. Maça antrenmansız çıkmayın.

Paragraf

viii

PARAGRAF SORULARI İÇİN İPUÇLARI1. Ana fikir: Verilen mesaj nedir? son cümlelere dikkat et!

2. Yardımcı fikir: Hangisine değinilmemiştir? Hangisine ulaşılamaz? / çıkarılamaz?

3. Konu/tema: Parçada neden söz ediliyor? Üzerinde durulan nedir?

4. Başlık: Anahtar kelimeler / Konunun ve paragrafın özeti

5. Paragraf tamamlama: Anlamsal ve yapısal devamlılık

6. Paragraf oluşturma: Konu ⇒ İlk cümle / Ana düşünce ⇒ Son cümle

7. Paragrafın ikiye ayrılması ⇒ İki düşünce vardır. Her paragraf bir cümledir.

8. Paragrafın akışını bozan cümle ⇒ Yapı ve anlam olarak uyumsuzu ara!

9. Paragrafa cümle ekleme ⇒ Yapı ve anlam bütünlüğü

10. Bir sorunun cevabı olan paragraflar Soru ve paragrafın ilk cümlesi uyumlu olmalı.

11. Paragraftan yargı çıkarma: Anlatılanlar ne düşündürüyor? Hangi amaca yönelik olduğuna

göre yorumlamalıyız.

12. Kesin yargı soruları: Yorum katılmaz. Aynı şey farklı cümlelerle anlatılır.

ix

Paragraf

BÖLÜM

BÖLÜM

Sözcükte Anlam

1.

SÖZCÜKTE ANLAM

Sözcükte Anlam Özellikleri

Gerçek Anlam Mecaz Anlam

Bir sözcüğün akla ilk gelen anlamıdır. Sözcüğün gerçek anlamından sıyrılarak kazandığı anlamdır.

Yan Anlam Terim Anlam

Gerçek anlama bağlı kalınarak kazanılan anlamdır.

Bilim, spor ve meslek dallarıyla ilgili özel anlamlı sözcüklerdir.

Pekiştireçler1. Burun akıntısı için ilaç var mı? ⇒ Gerçek Anlam2. Ayakkabının burnu vuruyor. ⇒ Yan Anlam 3. Seninki herşeye burun kıvırıyor. ⇒ Mecaz Anlam4. Şiirin uyak düzenini bulalım. ⇒ Terim Anlam

Mecaz Anlam

Kesişim noktası vardır.Başka bir sözcüğün

yerine kullanılır.Gerçek ve yan anlamlararasında benzerlik ilişkisivardır.

YanAnlam

GerçekAnlam

Paragraf

2

Konu EtkinliğiAşağıda verilen cümlelerin hangi anlamda kullanıldıklarını yanlarındaki kutucuklara yazarak belirtiniz.

1. Yıkanan çamaşırlar kısa sürede kurudu. (- - - -) 13. Evin önündeki duvar yıkıldı.2. Sandalyenin ayağı kırılınca yere düştüm. (- - - -)

14. Bu yemek çok acıymış.

3. Bugün söylediklerin kalbimi çok kırdı. (- - - -) 15. Söylediği sözler çok ağırdı.4. Teşhis en önemli sanatlardan biridir. (- - - -) 16. Beni çok sıcak karşıladılar.5. Yolun ağzında bir araba bekliyordu. (- - - -) 17. Uçağın kanadı havada parçalanmış.6. Bu çiğ sözleri hepimizi bıktırdı. (- - - -) 18. Yemeğin içine bir diş sarımsak atalım.7. Aldığı harçlığı iki günde harcıyordu. (- - - -) 19. Geometri dersine tahtaya bir doğru çizerek

başladık.8. Deniz suyu sıcaklığı giderek artıyordu. (- - - -) 20 Karşımızda kuru tepeler vardı.9. Makinenin kolunu saat yönünde çevirmek gere-kiyor. (- - - -)

21. Bu boş sözleri dinlemekten bıktım.

10. Kadın hiçbir şey yokken aniden parladı. (- - - -)

22. Güneşe çıkıp kıyafetini kuruttu.

11. Oyunun ilk perdesi sona erdi. (- - - -) 23. Acı günler geride kaldı.12. Bu şiirde tam uyak görülmektedir. (- - - -) 24. Bu ince davranışın herkesi etkiledi.

Cevap Anahtarı1. Gerçek Anlam 9. Yan Anlam 17. Yan Anlam2. Yan Anlam 10. Mecaz anlam 18. Yan Anlam3. Mecaz anlam 11. Terim Anlam 19. Terim Anlam4. Terim Anlam 12. Terim Anlam 20. Yan Anlam5. Yan anlam 13. Gerçek Anlam 21. Mecaz Anlam6. Mecaz Anlam 14. Gerçek Anlam 22. Gerçek Anlam7. Temel Anlam 15. Mecaz Anlam 23. Mecaz Anlam8. Temel Anlam 16. Mecaz Anlam 24. Mecaz Anlam

3

Paragraf

TEST - 1 Sözcükte Anlam Özellikleri

1. “Yaprak” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Sarı,kırmızıyapraklarcaddeninsüsüolmuştu.B) Ahmet’inailesindebiryaprakdökümübaşladı.*C) Ağacınyapraklarınınbukadarerkensolması

ilginçti.D) Yapraklarıyiyenkeçilerhâlâortalıktageziniyor.E) Çiçeğinyapraklarındanbirinikoparıpyereattı.

2. “Burun” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangi-sinde terim anlam kazanmıştır?

A) Kulakveburunsağlığınıziçinarasıradokto-ragörünün.

B) Burnundanameliyatolankadın,şimdidahagüzelgörünüyor.

C) Burnu kırılan çocuğa ilkmüdahaleyi yoldangeçenbiriyaptı.

D) Deminden beri burnuma çok kötü bir kokugeliyor.

E) SinopBurnu’nunoluşumubinlerceyılönce-sindenbaşlamıştır.*

3. “Sayıklamak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden farklı anlamda kul-lanılmıştır?

A) Geceleri uykusunda hep böyle sayıklıyorsaonubirdoktoragötürmenizdeyararvar.

B) Hep annesini sayıkladı, ta ki hasta düşenekadar.

C) İnsanlaryaşadıklarıolaylarınetkisiylebazensayıklarlar.

D) Bazı sayıklamaların altında yatan nedenlerpsikolojiktir.

E) Bu makalenin bilimsellikle ilgisi yok, yazarsayıklamaktanöteyegitmemiş.*

4. “Atmak” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde, “Beğenerekaldığıelbiseninrengigüneştenkısasürede soldu.” cümlesindeki “soldu” sözcü-ğüyle yakın anlamdadır?

A) Betibenziatmış,teksözsöylemiyor.*B) Vidayıazsıkıncaparçayerindenattı.C) Dikişleriatmışgömleğisürekligiyiyor.D) Salatalıklarınüzerineıslakbezatmış.E) Çantayısırtındanatıpdışarıçıktı.

5. “Kurmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han-gisinde “tasarlamak” anlamında kullanılmış-tır?

A) Sabahlarıerkenkalkmakiçinyatmadanöncesaatinzilinikurarım.

B) Hırsızlar,evinbalkonundangiripiçeridekieş-yalarıçalmaplanıkurmuşlar.*

C) Bilgisayarı kurarken kabloların birbirine te-masetmemesinedikkatedin.

D) İşleryoğunlaşmadanşusofrayıkuralım,yok-saaçkalırız.

E) Gezipgördüğümmemleketlerdebirçokarka-daşlıkkurdum.

6. “Basmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han-gisinde “çevreyikaplamak” anlamında kullanıl-mıştır?

A) Bugünyirmiikiyaşınabasmış.B) Çimlerebasmak,çiçeklerikoparmakyasak.C) Karanlıkbastıktansonradışarıçıkamazsın.*D) Halılarıyenisildim,üzerinebasmayın.E) Kazadansonraayağımıbasamıyorum.

4

Paragraf

7. Yıldızlarbütüngecesenianlattılar. Bu cümlede görülen mecaz türü aşağıdakile-

rin hangisinde vardır?

A) Kuzummelulmelulbakarbana.B) Sana“gülüm”dedim,gayrısıyalanolur.C) Melekgibigörünengüzellergeçtiburadan.D) Söylememdedimbülbüllere,yinegül,dediler.*E) Kuşlardörtbiryandanuçupgeldi.

8.

I.Sokağıngürültüsündentelevizyonuduyamı-yordu.

II.Şiddetliyağmurİstanbul’dahayatıfelçetti,trafiktıkandı.

III.Rüzgâr,ağaçlarıbiroyanabirbuyanayatı-rıyordu.

IV.Havalarsoğumayıncaleyleklergöçetmeyiunuttu.

V.Soğukşakalarıylaherkesisinirlendiriyordu,bundanvazgeçmeliartık.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde “Konuşma-cıyıtümsalondikkatledinliyordu.” cümlesinde-kine benzer bir mecaz vardır?

A)I.* B)II. C)III. D)IV. E)V.

9. Busoğukinsanlanedenyuvakurmuştum?DilindenI II

tekbirtatlı söz çıkmıyordu.BukırıkkalpnasılIII IV V

iyileşecekti? Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcükler-

den hangisi gerçek anlamıyla kullanılmıştır?

A)I. B)II. C)III. D)IV.* E)V.

10.Busöylediklerim,yeniakımlarardındankoşanlar I

için.Bunların,körpeokurlarıbirsüreiçinkolayca II III

ağlayacaklarıdüşünülebilir.Amagüçolan,yazarın IV

kendisiniyazdığınainandırmasıdır. V

Bu parçada numaralanmış sözcüklerden han-gisi gerçek anlamının dışında kullanılmıştır?

A)I. B)II.* C)III. D)IV. E)V.

11.

� Ağlamaktangözleriiyiceşişmişti.

� Suyatağınışişirmekiçinçokuğraştı.

� Yağmurdantümtahtalarşişmiş.

� Sizyemeğedevamedin,benşiştim.

� Törendeoğlununadıdaokununcababasıçokşişmişti.

Yukarıdaki cümlelerde “şişmek” sözcüğü kaç farklı anlamda kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5*

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “süzmek” sözcüğü mecaz anlamıyla kullanılmıştır?

A) Akşamdankalanyoğurdutorbayakoyupiyi-cesüzdü.

B) Turşununsuyunubugündesüzmeliydik.C) Birkaçyıldanberimusluktangelensuyusü-

zerekiçiyorduk.D) Balınyüzündekilekelerancakbalısüzdükten

sonrageçer.E) Kadın,gençkızıbaştanaşağışöylebirsüzdü.*

5

Paragraf

Sözcükte Anlam Olayları

Ad Aktarması (Mecazımürsel)Bir sözcüğün benzetme amacı güdülmeden başka bir sözcüğün yerine kullanılmasına “ad aktar-ması” denir.

DolaylamaBir kelime ile anlatılabilecek bir kavramı, birden fazla kelime ile an-latmaya “dolaylama” denir.

Kinaye (Değinmece)Bir sözün benzetme amacı güdül-meden hem gerçek hem de mecaz anlamını düşündürecek biçimde kul-lanılmasına “kinaye” denir.

Tariz (İğneleme)Bir kişiyi iğneleme, bir konuyla alay etme veya sözün tam tersi-ni kastetmedir. Genellikle bir kişi-yi ya da durumu iğnelemek, ala-ya almak için yapılır.

Benzetme (İstiare)Bir sözün gücünü ve etkileyiciliği-ni artırmak için aralarında çeşit-li yönlerden ilgi bulunan iki kavram-dan güçsüz olanı güçlü olana ben-zetmektir. Temel ögelerden (benze-yen, kendisine benzetilen) sadece biri söylenerek yapılan benzetme-ye “istiare” denir.

Güzel AdlandırmaOlumsuz olarak algılanan kimi du-rum, kavram veya varlıkları güzel bir şekilde dile getirmeye “güzel ad-landırma” denir.

Pekiştireçler

1.

2.

Tanpınar’ı okudum.(romanını)

ad aktarması

ad aktarması

Anlam ilgisi olacak.

Tek kelimeyle yapılır (isimler hariç).edebiyat

resim

Bu duvarlarda Van Gogh görebilirsiniz.

3. Kıbrıs

Anlam ilgisi yoktur. Dolaylama

Kömür

(Yavru vatan)

İki kelime ile yapılır.

(Kara elmas)

GerçekMecaz

Kinaye

4. Damlaya damlaya göl olur.

Paragraf

6

5. Kefil olduğunuz gece bekçisi hakikaten güvenilir çıktı, üç gün sonra bizim kasayı yüklenip kayboldu. Tariz⇒

6. Aslan Aslansınçocukgibi

Benzetme İstiare

Benzetilenlerden sadece biri varsaistiare vardır.

Birbirine benzetilenvarlıkların ikisi de varsa

benzetme vardır.

7. Cin

Verem

Üç harfli

İnce hastalıkGüzel Adlandırma

Örnek: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir söz hem gerçek hem de mecaz anlamıyla kullanılmıştır?A) Kitapta geçim sıkıntısı içinde olan bir ailenin dramı anlatılıyor.

B) Çocuklarımızın ki çocuklarımız ayağa kalksınlar.elinden tutmalıyızC) Derin düşüncelerin, sonsuz gibi görünen acıların adamıyım.D) Dost diye yardım etttiklerimiz bize gün gelir hakaret eder.E) Öykü, kişinin başından geçenleri ayrıntıya inmeden verir.

⇒ “elinden tutmak” sözü hem gerçek hem de mecaz anlamdadır, burada kinayeli anlatım kullanılmıştır. Kinaye-de asıl amaç, mecazı vurgulamaktır. Deyim, burada yardım etmek anlamıyla kullanılmıştır.⇒ Kinaye ile ilgili sorular bu türde çokça karşınıza çıkar.

Konu EtkinliğiAşağıdaki cümlelerde sözcüğe mecaz anlam kazandırma yollarından (söz sanatlarından) hangisi vardır? Karşılarına yazınız.

1. Yaprak misali sarardım soldum. (- - - -) 6. Çok çalışkan, liseyi on yılda bitirdi. (- - - -)

2. Dinle yolcu bu ses onun sesidir. (- - - -)Sinsi adımlarla akşam yürüyor. (- - - -)

7. Burnu büyük adamdan hayır gelmez. (- - - -)

3. Türkiye, Tanzimatla yüzünü Batı’ya çevirmişti. (- - - -) 8. Çaydanlık kaynıyor. (- - - -)

4. Ben öpmeden önce yanaklarınıVarsın teller, tüller, duvaklar öpsün. (- - - -)

9. Babası ince hastalığa yakalanmış. (- - - -)

5. Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. (- - - -) 10. Ormanların kralı, şimdi bir kafeste tutsaktır. (- - - -)

Cevap Anahtarı1. Benzetme 3. Ad aktarması 5. Benzetme 7. Kinaye 9 . Güzel adlandırma

2. Kişileştirme 4. Kişileştirme 6. Tariz 8. Mecazımürsel 10. Dolaylama

7

Paragraf