fragment podręcznika pobrano ze strony www.kleniewski.pl

Гра

мм

ат

ик

а Koniugacje (odmiana czasowników przez osoby)

Przyjmijmy, że w języku rosyjskim czasowniki odmieniają się zasadniczo wg trzech wzor-

ców: koniugacji 1A, 1B oraz 2. Poznałeś(-aś) już czasowniki należące do każdej z tych grup. Po-

patrz na ich odmianę zapisaną poniżej i przypomnij sobie, wg jakich zasad tworzy się po-

szczególne formy osobowe.

убира́ть (1A)

я убира́ю

ты убира́ешь

он убира́ет

мы убира́ем

вы убира́ете

они́ убира́ют

идти́ (1B)

я иду ́

ты идёшь

он идёт

мы идём

вы идёте

они ́ иду ́т

гото́вить (2)

я гото́влю

ты гото́вишь

он гото́вит

мы гото́вим

вы гото́вите

они́ гото́вят

Istnieje sposób na to, aby rozpoznać po bezokoliczniki, do której koniugacji należy dany cza-

sownik. Na tym etapie nauki nie jest to jednak dla Ciebie informacja niezbędna i początkowo

przy czasownikach, które będziesz odmieniać, znajdziesz informację o tym, wg którego

wzorca należy to zrobić.

Zwróć też uwagę na odmianę czasownika гото́вить. Występuje w nim oboczność, czyli wy-

miana głoskowa (w 1. os. l. poj. pojawia się litera л). Oboczności zdarzają się w języku rosyj-

skim tak samo, jak w języku polskim (np. pisać - ja piszę). Zapamiętaj, że w koniugacji 1A oraz

1B oboczności, jeśli występują, to pojawiają się we wszystkich formach osobowych, nato-

miast w koniugacji 2 jedynie w 1 os. l. poj. Spójrz na przykłady:

е ́хать (1A)

oboczność x:д

я е ́ду

ты е ́дешь

он е ́дет

мы е ́дем

вы е ́дете

они́ е ́дут

выноси́ть (2)

oboczność с:ш

я выношу ́

ты выно́сишь

он выно́сит

мы выно́сим

вы выно́сите

они ́ выно́сят

Lista oboczności jest bardzo długa i nieregularna. Warto więc posiłkować się słownikiem

i działać intuicyjnie, zamiast uczyć się jej na pamięć.

Ostatnią rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę jest zaznaczony na niebiesko sufiks

(będziemy tak nazywać ten element, choć różni językoznawcy prezentują różne poglądy na

ten temat). Nie wszystkie czasowniki posiadają jednak tę cząstkę. Podczas odmiany sufiks

jest zachowywany we wszystkich formach osobowych jedynie w koniugacji 1A pozbawionej

oboczności. We wszystkich pozostałych sytuacjach podczas przepada on we wszystkich

osobach.

fragment podręcznika pobrano ze strony www.kleniewski.pl

Zadanie 1.

Czasowniki z nawiasów wpisz do zdań w poprawnej formie.

1. Ты согла́сен/согла́сна, что лю́ди, кото́рые не ________________ иностра́нные языки́ -

э́то социа́льные инвали́ды? (знать, 1A)

2. Каки́е дома́шние обя́занности ты ________________ ка́ждый день? (выполня́ть, 1A)

3. Куда́ ________________ твои́ роди́тели ка́ждый понеде́льник? (ходи́ть, 2)

4. Ты ________________ , что тако́е «Отку́да мы пришли́? Кто мы? Куда́ мы

________________» ?(по́мнить, 2 / идти́, 1B)

5. Ты ________________ , как зову́т режиссёра фи́льма «Ко́жа, в кото́рой я

________________» ?(по́мнить, 2 / жить, 1B, ø:в)

6. Как ча́сто вы ________________ всей семьёй в теа́тр? (ходи́ть, 2)

7. Что ты ________________ че́рез 10 лет: квартир́у или дом? (купи́ть, 2)

8. Как ты ________________ , кто ________________ сле́дующие вы́боры в По́льше?

(ду́мать, 1А / вы́играть, 1А).

9. Ты ________________ гото́вить? (любить, 2)

10. Кто в твое́й семье́ ________________ лу́чше всех? (гото́вить, 2)

11. Ско́лько мину́т ты обы́чно ________________ в шко́лу / на рабо́ту? (е́хать, 1А, х:д)

12. Как ты ду́маешь, поля́ки мно́го ________________ ? (чита́ть, 1А)

13. Како́й сериа́л ты ________________ ? (смотре́ть, 2)

14. Почему́ ты ________________ ру́сский язы́к? (учи́ть, 2)

15. Кто из твои́х друзе́й ________________ себе ́мно́го се́лфи? (де́лать, 1А)

16. Что ты ________________ своему́ лу́чшему дру́гу на день рожде́ния? (пода́рить, 2)

17. Что, по-тво́ему, ________________ о нас америка́нцы? (ду́мать, 1А)

18. Как ча́сто ты ________________ на самолёте? (лета́ть, 1А)

19. Каки́е черты́ хара́ктера ________________ тебя́ у друго́го челове́ка? (раздража́ть, 1А)

20.Каки́е черты́ хара́ктера ты ________________ ? (цени́ть, 2)

21. Жи́тели како́й страны ́________________ лу́чше всех? (гото́вить, 2)

22.Како́й вид тра́нспортра ты ________________ , е́сли тебе́ надо пое́хать в друго́й го́род?

(выбира́ть, 1А)

23.Ско́лько килогра́мм му́сора ________________ ка́ждый де́нь лю́ди? (выки́дывать, 1А)

24.Кто в твое́й семье́ ________________ бельё? (стира́ть, 1А)

25.Как ты ________________ городско́й тра́нспорт в своём го́роде? (оце́нивать, 1А)

26.Как ча́сто ты ________________ свою́ ко́мнату? (убира́ть, 1А)