137 PC 422

เนองจากวชาแนะแนวเปนสวนหนงของกจกรรมพฒนานกเรยน และการประเมนผล

การเรยนวชานจะเปน “ผ” หรอ “มผ” (ผานหรอไมผาน) ทาใหเกดความเขาใจทผดพลาดใน

ลกษณะตางๆ เชน นกเรยนจะเขาเรยนหรอไมเรยนกได (อาจารยใจด) สวนอาจารยกลมสาระ

วชาอนๆ เมอสอนไมทนกมาขอใชเวลาของวชาแนะแนวเพอสอนเพมเตม วชาแนะแนวเปน

วชาเอกแบบสอบถาม หรอวชาแนะแนวใหนกเรยนสนกสนานและไรสาระ เปนตน ดงนน

อาจารยแนะแนวจาเปนตองมแนวทางการจดกจกรรมในวชาแนะแนวอยางมประสทธภาพดวย

การบรณาการความรทางดานจตวทยาหลกสตรการศกษา จตวทยาวยรน เทคนคการสอน

ความรทางดานเศรษฐกจ สงคมและเทคโนโลยททนสมย และประยกตไปใชในการวาง

แผนการจดการเรยนรหรอการสอนในแตละคาบเพอสรางการจงใจและทาใหนกเรยนบรรล

จดประสงคของการเรยนร

ความหมายแผนการจดการเรยนร

สวทย มลคา (2549 : 58) ไดใหคาจากดความของแผนการจดการเรยนร คอ แผนการ

เตรยมการสอนหรอการกาหนดกจกรรมการเรยนรไวลวงหนาอยางเปนระบบและจดทาเปน

ลายลกษณอกษร โดยมการรวบรวมขอมลตางๆมากาหนดกจกรรมการเรยนการสอน เพอให

นกเรยนบรรลจดมงหมายทกาหนดไว โดยเรมจากการกาหนดวตถประสงคจะใหนกเรยนเกด

การเปลยนแปลงดานใด (สตปญญา / เจตคต / ทกษะ) จะจดกจกรรมการเรยนการสอนวธใด

ใชสอการสอนหรอแหลงการเรยนรใด และจะประเมนผลอยางไร

ระววรรณ ศรครามครน (2552 : 189) ในการวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรใหแก

นกเรยนนน สงสาคญทผสอน (อาจารยแนะแนว) จะตองพจารณากคอ การเรยนร.... การ

วางแผนกจกรรมการเรยนรทด จะสามารถทาใหผสอนสามารถควบคมชนเรยน และทาให

กจกรรมในชนเรยนดาเนนไปดวยด

บทท 6

แผนการจดการเรยนร (Lesson Plan)

138 PC 422

ดงนน แผนการจดการเรยนร หรอ “การวางแผนการสอน” วชาแนะแนว หมายถง การ

กาหนดกจกรรมการเรยนรอยางเปนระบบและเขยนเปนลายลกษณอกษรไวลวงหนา เพอให

นกเรยนบรรลจดประสงคการเรยนรทอาจารยแนะแนวกาหนดไว

ประเภทของการวางแผนการสอนแบงไดเปน 3 ลกษณะ ดงน

1. การวางแผนการสอนในระดบกระบวนการวชา (Course) คอ ผสอนจะปรบปรง

กระบวนวชาหนงๆจากหลกสตรรายวชา มากาหนดระยะเวลาสาหรบการสอนเปน 1 ภาคการ

ศกษา เชน วชาแนะแนว จะกาหนดการสอนเปนประมาณ 14 ครงตอภาคการศกษา

2. การวางแผนการสอนในลกษณะของหนวยวชา (Unit) คอ ผสอนจะกาหนด

หวขอเรองหนงๆ ในกระบวนการวชาวาจะใชระยะเวลากคาบในการเรยนร เชน การวางแผน

ชวตของนกเรยนมธยมศกษาปท 3

1) จะเรมจากการใหนกเรยนจนตนาการ วาอก 10 ปขางหนาจะประกอบอาชพ

อะไร (เลอกอยางนอย 3 อาชพ) และเขยนลกษณะการทางานของอาชพทเลอกตามทนกเรยน

ทราบมาประกอบ

2) ใหนกเรยนสรปวา อาชพทนกเรยนในหองนสนใจมากทสด 3 ระดบแรก คอ

อาชพอะไร และวางแผนวา นกเรยนทแบงเปนกลมๆละประมาณ 6 คน (จากนกเรยนทงหอง

35 คน) ตองการทราบเรองอะไรตงแตในแตละอาชพ แลวตงคาถามเพอนาไปสมภาษณผท

ประกอบอาชพทกลมของตนไดรบมอบหมาย

3) ใหตวแทนกลมมาเลาขอมลทไปสมภาษณใหเพอนในหองฟง และใหนกเรยน

แตละคนดอาชพทตนเองไดเลอกไว โดยมสทธแกไขหรอคงอาชพเดมได เพราะฉะนนในการ

วางแผนการสอนในลกษณะหนวยวชาในตวอยางขางตน จงใชระยะเวลา 3 คาบ

3. การวางแผนการสอนในลกษณะของคาบเวลา (Lesson) คอ ผสอนกาหนดการ

สอนในหนงคาบ (50 นาท) ซงวชาแนะแนวนยมเขยนการวางแผนการสอนในลกษณะนมาก

ทสด

นอกจากน ในการวางแผนการจดการเรยนร อาจารยแนะแนวจะตองนาจดมงหมาย

ของหลกสตรแกนกลางและหลกสตรรายวชามาวเคราะหเปนจดประสงคในการเรยนรแตละ

คาบดวย ตวอยางจดมงหมายของหลกสตรการศกษาของไทย พทธศกราช 2551 (หนา

20) ระบ ดงน

139 PC 422

ดงนนอาจารยแนะแนวจงตองวางแผนการสอนใหสอดคลองกบหลกสตรแกนกลาง

หลกสตรรายวชาแนะแนวและพฒนาการของวยรน โดยการเขยนแผนการการจดการเรยนร

วชาแนะแนวแตละครง เพอกาหนด เนอหาวชา เจตคตทด และประสบการณ ทตองการให

นกเรยนเกดการเปลยนแปลงทคอนขางถาวรโดยการฝกหด และใชหลกการเรยนรทวาการ

เรยนรทดควรสอนเนอหาสาระหนงเรองในหนงครง และสรางสถานการณการจงใจใหแก

นกเรยน ตลอดจนใชหลกการเสรมแรงอยางเหมาะสม

จดมงหมายของหลกสตรแกนกลาง

กจกรรมพฒนาผเรยน (สวนหนงคอวชาแนะแนว) มงใหผเรยนได

พฒนาตนเองตามศกยภาพ พฒนาอยางรอบดานเพอความเปนมนษย ทง

รางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เสรมสรางใหเปนผมศลธรรม จรยธรรม

มระเบยบวนย ปลงฝงและสรางจตสานกของการทาประโยชนเพอสงคม

สามารถจดการตนเองได และอยรวมกนกบผอนอยางมความสข

จดมงหมายของหลกสตรรายวชา

กจกรรมแนะแนว (ในทนคอ “วชาแนะแนว”) เปนกจกรรมทสงเสรมและ

พฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคดตดสนใจ คดแกปญหา

กาหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยนและอาชพ สามารถปรบตนไดอยาง

เหมาะสม นอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยน ทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอ

และใหคาปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน

140 PC 422

สงทปอน (Input) กระบวนการ (Process) ผลลพธ (Output)

- นกเรยน - ลาดบขนการสอน นกเรยนเกดการ

เรยนร

- แผนการจดการเรยนร - การจดกจกรรมการเรยนร ตามจดประสงคของ

- บรรยากาศในหองเรยน การเรยนร

- อาจารยแนะแนว การปฏสมพนธระหวาง (พฒนาตน อาชพ

(หลกการแนะแนว การจงใจ นกเรยนกบอาจารยแนะแนว และสวนตว -

สงคม)

และการเสรมแรง)

แผนผงท 6.1 แสดงวฏจกรการเรยนการสอนวชาแนะแนว

ความสาคญของการจดการเรยนร

1. ชวยเปนแนวทางในการวางแผนการสอนทด เพอบรรลตามมาตรฐานการเรยนร

วชาแนะแนวตามหลกสตรแกนกลางและรายวชาไวลวงหนา

2. ทาใหอาจารยแนะแนว (โดยเฉพาะนกศกษาฝกสอนวชาแนะแนว) มการเตรยม

ความพรอมหรอเตรยมความร สอการสอน / กจกรรม วธการวดและประเมนผล

3. ใชเปนคมอสาหรบอาจารยวชาการอนๆทมาชวยสอนวชาแนะแนว ใหดาเนนการ

ไดอยางมข นตอนทถกตอง

4. นาไปแกไขหรอปรบปรงการสอนวชาแนะแนวใหมประสทธภาพมากยงขน และผล

ทเกดตามมาคอนกเรยนจะไดรบการพฒนาตนเอง อาชพ หรอสวนตว – สงคม ไดอยางฉลาด

หรอมคณภาพการดารงชวตทมสขภาพจตทด

การจดการเรยนรในวชาแนะแนวทด ควรมลกษณะดงน

1. จดกจกรรมใหสอดคลองกบธรรมชาต พฒนาการ และปญหาของนกเรยน

2. กจกรรมทจดตองสนองจดมงหมายของหลกสตรระดบมธยมศกษา

141 PC 422

3. ตองจดกจกรรมเพอนกเรยนทกคน หรอในรปของกลมหรอเปนรายบคคล โดย

ครอบคลมเนอหาสาระดานการศกษา การประกอบอาชพ การพฒนาตนเอง การแกปญหา และ

การพฒนาการเรยนรของนกเรยนในสถานการณปจจบน (หรอมงสอนาคต)

4. เปนกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการวดผลดานเนอหาสาระนอย แตมง

ประเมนผลคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยนทเกดขนมากกวา เนองจากเปนการจดการ

เรยนรทสอดคลองกบปรชญาการแนะแนว คอ ชวยใหนกเรยนชวยเหลอตนเองได (Help him

to help himself) เพราะทกคนมศกยภาพในการนามาใชแกไขปญหา และคนทกคนมความ

แตกตางระหวางบคคล อาจารยแนะแนวเพยงแตจดการเรยนรเพอใหโอกาสนกเรยนทกคนเทา

เทยมกน และคาดหวงความสาเรจทแตกตางกนตามความแตกตางของนกเรยนแตละคน

รวมทงเนนในดาน “การทาใหชองวางระหวางครกบนกเรยนแคบลง” “สดา ใบแยม, 2540 :

27) รวมทงนกเรยนเกดความไววางใจและศรทธาตออาจารยแนะแนวทาใหนกเรยนมบคคลท

สามารถปรกษาหารอเกยวกบการศกษา อาชพ สวนตวและสงคม (ในรปของบรการแนะแนว 5

ดาน) ตอไป

5. เปดโอกาสใหนกเรยนไดทาการศกษาคนควาดวยตนเอง

6. ควรใหนกเรยนจดบนทกหรอทารายงานสงทกครง

7. ควรใชวธการสอนหลายวธตามความแตกตางของนกเรยน กาลเทศะ และยดหยน

ไดตามสถานการณทเปนจรง

8. ควรมการประเมนผลการจดกจกรรมการสอนในแตละครงโดยอาจารยผสอน และ

นกเรยน เพอนาไปพฒนาทกษะการเรยนการสอนใหเกดความเชยวชาญมากขน

ความหมายและองคประกอบของการสอน

“การสอน คอ วธการตางๆ (หรอขนตอน) ทผสอนนามาใชในการถายทอด

ความรใหแกนกเรยน เพอใหนกเรยนเกดการเรยนรในดานความร เจตคต ทกษะ โดย

ผานประสบการณหรอการฝกฝนตามทมงหวงไว ซงจากหลกสตรแหงชาต ปรชญาการ

แนะแนว และการฝกปฏบตการสอนวชาแนะแนวพบวา วธการสอนทดทสดคอ การสอนทม

นกเรยนเปนศนยกลาง (Child - centered teaching)

142 PC 422

องคประกอบของการสอน

เนองจากการสอนเปนทงศาสตรและศลป ครจะตองมความรทางดานทฤษฎการสอน

ทฤษฎจตวทยา และฝกฝนการสอนอยางตอเนองจนเกดทกษะหรอเชยวชาญการสอน ซง

รองศาสตราจารย ดร. นรมล ศตวฒ (2538 : 10 - 11) ไดเสนอแนะการสอนทดวาประกอบดวย

องคประกอบหลก 4 ประการ คอ

1. การจงใจ

2. การวางแผนดาเนนงาน

3. การทาใหกระจางชด

4. บทสรป

1. การจงใจ เนองจากครตองรบผดชอบสองสงคอนกเรยนและเนอหาวชา ครจง

จาเปนตองสรางการจงใจโดยใชบคลกภาพของครดงดดความสนใจของนกเรยน และเตรยม

เนอหาวชาทดงดดความสนใจของนกเรยนโดยตรงดวยการสอนททาใหนกเรยนเกดความ

สนกสนานสอดคลองกบการเสรมคณคาแกชวตของนกเรยน และความตองการของสงคม

2. การวางแผนดาเนนงาน ครควรตดสนใจใหแนนอนวา เมอนกเรยนไดรบการจง

ใจและมความพรอมทจะเรยนแลว ครคาดหวงจะใหนกเรยนรอะไรเมอจบคาบเรยนนน หนาท

ของครจงเปนผชนาทางใหนกเรยน

3. การทาใหกระจางชด เนองจากเนอหาวชาทใหนกเรยนเรยนมกจะมความ

ซบซอนและทาใหนกเรยนเกดความสบสนบอยครง ประกอบกบนกเรยนแตละคนมความ

แตกตางกน ครจงตองมความอดทนและใชวจารณญาณในการปรบความยากของเนอหาให

สอดคลองกบความสามารถของนกเรยน หรอใชกรณตวอยางทเปนรปธรรมแทนความรทเปน

นามธรรม เพอชวยขจดปญหาหรอทาใหเนอหากระจางชดมากทสดเทาทจะทาได

4. การสรป การทนกเรยนเรยนรเนอหาวชา และนาไปใชได นกเรยนจะตองม

ความสามารถในการเชอมโยงความสมพนธของรายละเอยดของเนอหาวชาหรอความรหลายๆ

เรองเขาดวยกนเปนการสรปภาพรวม

ความหมายและลกษณะการสอนทผเรยนเปนศนยกลาง

การสอนทนกเรยนเปนศนยกลาง หมายถง เปดโอกาสใหนกเรยนไดศกษาคนควา

เพอฝกกระบวนการ “คดเปน ทาเปน และแกปญหาเปน” ใหแกนกเรยน อกทงเพอฝกทกษะ

143 PC 422

การใชเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหสามารถดารงตนอยในสงคมโลกอนาคตไดอยางมความสข

(สดา ใบแยม, 2540 : 24)

กระบวนการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสาคญ หมายถง การจดการศกษาทยดหลก

วา นกเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได (Prachid Tinnabutr, 2012 : 1)

ดงนน การสอนวชาแนะแนวโดยยดนกเรยนเปนศนยกลาง คอแผนการจดการ

เรยนรวชาแนะแนวซงเปดโอกาสใหนกเรยนเกดการเรยนร โดยใชวธการสอนตามความ

แตกตางของนกเรยน และมาตรฐานของหลกสตร ทาใหนกเรยนพฒนาศกยภาพของแตละ

บคคลไดเตมท

ลกษณะการสอนแบบยดนกเรยนเปนศนยกลาง ในการสอนวชาแนะแนวนยมใช

การสอนโดยยดนกเรยนเปนศนยกลาง ซงมลกษณะแตกตางกน 3 แบบ ดงน (สดา ใบแยม,

2540 : 25 - 26)

แบบท 1 Student - centered Class คอ ครเปนผเตรยมเนอหา วสดอปกรณ สอ

การเรยน นกเรยนเปนผดาเนนกจกรรมการเรยนตามคาสง หรอคาแนะนาของคร ซงสวนมาก

จะเปนกจกรรมในลกษณะกจกรรมกลม หรอกจกรรมคกบเพอน

แบบท 2 Learner - based Teaching คอ ครจะเปนผกระตนหรอมอบหมายให

นกเรยน ผลตสอเนอหาของเรองทจะเรยนขนมาโดยใชความร ประสบการณ และความ

ชานาญพเศษของนกเรยนเปนฐานในการสรางสอ เนอหา วธนใชไดดกบการเรยนภาษา

ตางประเทศ เพราะนกเรยนจะไดฝกสมรรถนะทางภาษาเปนสองเทาคอ ในขณะทชวยเตรยม

สอหรอเนอหาทจะใชฝกปฏบต และในขณะฝกปฏบตภาษาเทานน

แบบท 3 Learner - Independence หรอ Self - directed Learning เปนแบบท

นกเรยนเปนอสระจากการเรยนในหองเรยนปกต นกเรยนสามารถเลอกใชสอทจดสรรไวใหใน

หองศนยการเรยนรดวยตนเอง แลวเลอกทางานหรอฝกปฏบตตามความตองการตามความ

สนใจ นกเรยนอาจจะเรยนคนเดยวหรอเรยนรกบเพอน

144 PC 422

ตวอยาง “แผนการจดการเรยนรวชาแนะแนว”

แผนการจดการเรยนร...............

เรอง..................................................................................................จานวน......................................คาบ

วน เดอน ป...............................................................ชน................................เวลา....................................

สาระสาคญ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

จดประสงคการเรยนร (จดมงหมายเชงพฤตกรรม) 1. .......................................................................................................................................... 2. ………………………………………………………………………………………….. 3. …………………………………………………………………………………………..

เนอหาสาระ ................................................................................................................................................................ ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………........................................................

กจกรรมการเรยนการสอน ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

สอการเรยนการสอน ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

การประเมนผลการเรยนการสอน ................................................................................................................................................................

หนงสอประกอบการสอน (ควรคนควาแหลงขอมลททนสมย และอยางนอย 3 แหลงมา) ................................................................................................................................................................

กจกรรมเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….

หมายเหต (ผลการสอน / อปสรรค / ขอเสนอแนะหรอแนวทางแกไข) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

145 PC 422

สวนประกอบของแผนการจดการเรยนร มดงน

1. สาระสาคญ หมายถง มโนทศน (Concept) หรอขอความสรปเกยวกบเนอหา

วธการ กระบวนการ หรอความรอยางใดอยางหนง ทตองการใหนกเรยนไดรบภายหลงการ

เรยนจบเรองนนๆแลว นยมเขยนรปของความเรยงหรอเปนขอๆ โดยสอดคลองกบจดประสงค

การเรยนร และเนอหา

2. จดประสงคการเรยนร (หรอจดมงหมายเชงพฤตกรรม) หมายถง การกาหนด

จดมงหมายเกยวกบพฤตกรรมของนกเรยนวาจะสามารถแสดงพฤตกรรมอะไรไดบาง

ในระหวางการเรยน หรอเมอสนสดการเรยนในหนงคาบ และเปนพฤตกรรมทสงเกตเหนไดซง

ผสอนจะตองระบใหชดเจนโดยวเคราะหมาจากหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน (2551 : 6)

คอ มงพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนใน

สงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ดงน

1) รกชาต ศาสน กษตรย

2) ซอสตยสจรต

3) มวนย

4) ใฝเรยนร

5) อยอยางพอเพยง

6) มงมนในการทางาน

7) รกความเปนไทย

8) มจตสาธารณะ

ดงนนพฤตกรรมการเรยนรจากหลกสตรเพอพฒนา 4 ดาน คอ พทธพสย (ดาน

ปญญา) จตพสย (ดานจตใจ) ทกษะพสย (ดานทกษะ) และกระบวนการ (ดานการจดการ)

ดานพทธพสย (Cognitive Domain) ไดแก ความรความจา ความเขาใจ การนาไปใช

การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนผล ตวอยางพฤตกรรมทางสตปญญา เชน

- บอกลกษณะของวยรนทด

- เปรยบเทยบความแตกตางระหวางการเรยนสวนสายสามญกบสายอาชวะ

ดานจตพสย (Affective Domain) ไดแก การรบรการตอบสนอง การมคานยม

การจดระบบและการสรางทกษะนสย ตวอยางพฤตกรรมทางความรสก เจตคต คานยม

ผลงานทางศลปะ หรอดนตร จรยธรรม เชน

146 PC 422

- บรรยาย ความสวยงามของสวนดอกไมไทย

- ยนยนประโยชนของการออกกาลงกาย เปนตน

ดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) ไดแก การเคลอนไหวรางกายทงตว

หรอบางสวน โดยประสานกนหรอไมประสานกน และการแสดงออกทางกรยาทาทางหรอ

คาพด ตวอยางเชน

- การฟอนรา

- การแสดงละคร

- การพดใหผอนเขาใจ เปนตน

ในการกาหนดจดประสงคการเรยนรอาจจะใหแสดงพฤตกรรมดานใดดานหนง

หรอหลายดานกได นอกจากนจดประสงคการเรยนรแบงเปน 2 ประเภทคอ

1. จดประสงคนาทาง คอ กาหนดพฤตกรรมทคาดหวงหลายๆขอ ใน 1 คาบเรยน

2. จดประสงคปลายทาง คอ กาหนดพฤตกรรมทคาดหวง เมอการเรยนรในหนง

คาบเสรจสนลง

คณะนเทศกงานแนะแนว หนวยศกษานเทศก กระทรวงศกษาธการ (2540 : 6)

ไดเสนอความคดเพอปองกนอาจารยบางทานทมาชวยสอนวชาแนะแนวโดยการบรรยาย (หรอ

การแนะนาทกสงทกอยางในเวลาสนๆ) เปลยนไปใชวธการสอนโดยการยดนกเรยนเปน

ศนยกลางดวยการจดกจกรรมทใหนกเรยนใชความพยายามคนพบตวเองและหาทางทจะ

คนควาหาความรดวยตนเอง โดยอาจารยแนะแนวทาหนาทเปนพเลยงหรอผชวยเหลออานวย

ความสะดวกใหแกนกเรยน

147 PC 422

จดประสงคของการจดการเรยนการสอนในคาบแนะแนวทเนนนกเรยนเปน

ศนยกลาง (จากคณะนเทศกงานแนะแนว กระทรวงศกษาธการ 2540 : 6 ) มดงน

จดประสงคทวไป

เพอใหอาจารยแนะแนวจดการเรยนการสอนในคาบแนะแนวทใหโอกาสนกเรยน

รวมคด รวมทา วเคราะห ประเมนผล สรปผลและนาไปใชใหมากทสด อกทงยงสามารถ

ปรบใชใหสอดคลองกบวถชวตประจาวนไดดวย

จดประสงคเฉพาะ

1. เพอใหอาจารยแนะแนวเตรยมความร เนอหา กจกรรม สอ และอปกรณท

จะใชในคาบแนะแนวได

2. เพอใหอาจารยแนะแนวสรางความสมพนธอนดระหวางอาจารย และ

นกเรยน ตลอดจนนกเรยนและนกเรยนได

3. เพอใหอาจารยแนะแนวจดกระบวนการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสม

4. เพอใหอาจารยแนะแนวใหโอกาสนกเรยนในการรวมกจกรรมการเรยนการ

สอนมากทสด

5. เพอใหอาจารยแนะแนวเปดใหโอกาสนกเรยนในการประเมนตนเอง และนา

ความรไปใชในชวตประจาวนได

การเขยนจดประสงคการเรยนรจะเขยนกวางๆ หรอจะแยกเปนสวนประกอบของ

จดประสงคการเรยนร 3 สวนดงน

1. สวนทเปน “พฤตกรรมทคาดหวง” เปนขอความทบอกถงพฤตกรรมท

ตองการใหนกเรยนแสดงออกมาในระหวางการเรยน หรอเมอสนสดการเรยนเนอหาสาระแลว

เชน อธบายความหมาย เขยนรายงาน อภปราย เปรยบเทยบ ตดสน แกไข บอกเหตผล

2. สวนทเปน “เกณฑ” เปนขอความทบอกวานกเรยนตองปฎบตไดดเพยงใด

จงจะไดรบการยอมรบวานกเรยนทาสงนนไดจรง (ไมใชโดยบงเอญ) หรอการกาหนดมาตรฐาน

ขนตาทตองการใหนกเรยนกระทาได เชน ทกขอ อยางนอย 2 วธ โดยใชเครองคอมพวเตอร

148 PC 422

3. สวนทเปน “สถานการณ” เปนขอความทบอกถงเงอนไข หรอสถานการณท

ผสอนสรางขนเพอใหนกเรยนแสดงพฤตกรรมทคาดหวง เชน เมอจบบทเรยนน.....ภายใน 2

ชวโมง เมอใหดวดโอ.......

ตวอยางจดประสงคการเรยนรทม 3 สวนดงน

นกเรยนสามารถเขยนรายงาน เรองการวางแผนไปทศนศกษาสถานทสาคญจงหวด

หนองบวลาภได โดยใชคอมพวเตอร

ดงนนในการเขยนจดประสงคของการเรยนการสอนทด ควรมาจากการบรณาการ

ความคาดหวง (หรอความตองการ) ของนกเรยน และคณภาพทพงประสงคของนกเรยน ซงคร

วเคราะหหรอกาหนดตามหลกสตรและหลกการแนะแนวเขาดวยกน ดงน

ความคาดหวงของเดกไทย ในแผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต ป 2554

“....จากการระดมความคดเหนจากตวแทนเดกใน 4 ภาค ทวประเทศถงทศทางการ

พฒนาเดกและเยาวชนได ขอสรปใน 5 ประเดนดงน (จาลอง คาบญช 2553 : 15 จาก

หนงสอพมพไทยรฐ ปท 61 ฉบบท 19223 วนท 8 กนยายน 2553) มดงน

1. ความมนคงทางครอบครวและจตใจ โดยสงเสรมการสรางสมพนธของสมาชกใน

ครอบครว ดารงอยดวยความพอเพยง

2. มสขภาพกาย สขภาพจตทแขงแรง โดยใหความรดานสาธารณสข หลกโภชนาการ

นาหลกธรรมคาสอนทางศาสนามาปฏบต

3. การเปนคนด โดยนาหลกศาสนามาปฏบต ยกยองเชดชคนด

4. การเปนคนดมความสข โดยดาเนนชวตการคดในทางบวก และ

5. การเปนคนดสรางสรรค”

คณภาพของนกเรยนทพงประสงคตามแนวคดของอาจารยแนะแนว มดงน

1. สามารถสอความดวยการอาน การฟง การพดและการเขยน อยางมวจารณญาณ

2. สามารถคดคานวณและแกปญหาเกยวกบจานวนเลขทใชอยในชวตประจาวน

3. สามารถคาดหมายการเปลยนแปลงในสงคม สงแวดลอม และปฏบตตนได

สอดคลองกบความเปลยนแปลงนนๆ

4. รกษาสขภาพทงดานกายและใจของตน เพมพนอนามยชมชนใหสมบรณยงขน

อยเสมอ

149 PC 422

5. มคานยมในการเสยสละ ไมเอาเปรยบผอน ชวยเหลอผอนดวยความยนดเปน

ประจา

6. สามารถแกปญหาไดอยางเปนระบบ ทงทเกยวกบงานอาชพและการพฒนาสงคม

7. แสวงหาแนวทางปฏบตใหมๆ ใหไดผลงานดขนกวาเดมเสมอ รวมทงการนาเอา

วทยาศาสตรและเทคโนโลยมาชวยเสรมการพฒนา

8. มคานยมในการประกอบอาชพสจรต ปรบปรงอาชพใหกาวหนาอยเสมอ

9. สามารถปฏบตงานและอยรวมกบผอนไดอยางมประสทธผล นยมการทางานรวมกน

10. ปฏบตหนาทของตน ตอบาน ชมชน ประเทศชาต ตามระบอบการปกครองแบบ

ประชาธปไตยทมพระมหากษตรยเปนประมข และชนชมในความเปนไทย

11. บารงรกษาทรพยากร ศาสนา ศลปวฒนธรรม ดวยการใชประโยชนอยางคมคา

และสรางเสรมภมปญญาไทย

3. เนอหาสาระ หมายถง รายละเอยดทจะสอนใน 1 คาบ ตามหนงสอแบบเรยน

หรอเนอหาทผสอนรวบรวมและเขยนขนเอง เพอใหนกเรยนเปนคนสมบณณ (ถารายละเอยด

เนอหามาก อาจจะแยกเปนอกหนงแผน ซงเรยกวา “ใบความรได”) การเรยงเนอหาสาระควร

เรยงจากเรองงายไปยาก และเนอหาควรมความตอเนองกนตามลาดบขนอยางมระบบ และการ

เรยนรทดคอ “เรยนรหนงสงในหนงครง”

ในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน (2551 : 6-7) ไดระบใหการสอนวชา

แนะแนวเนนเนอหาเพอ มงพฒนานกเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนร ซงการ

พฒนานกเรยนใหบรรลมาตรฐานการเรยนรทกาหนดนน จะชวยใหนกเรยนเกดสมรรถนะ

สาคญของนกเรยน 5 ประการ ดงน

1. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร ม

วฒนธรรมในการใชภาษาถายทอดความคด ความร ความเขาใจ ความรสก และทศนะของ

ตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสาร และประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนา

ตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตางๆ การเลอก

รบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผล และความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการ

สอสารทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม เชน การฝกระดม

ความคดเปนกลม การนาเสนอผลงานหนาหองเรยน เปนตน

2. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการวเคราะห การคด

สงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอ

150 PC 422

นาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเอง และสงคมไดอยาง

เหมาะสม (เชน การทางานกลมเพอโครงการหนง โดยมข นตอนดงน วางแผน ลงมอปฏบต

ตรวจสอบผลงาน แกไขปรบปรงและลงมอกระทา)

3. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและ

อปสรรคตางๆทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสม บนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและ

ขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตางๆในสงคม

แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทม

ประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม (เชน การแกไข

ปญหาโดยใช “สตมาปญญาเกด” สต คอรวากาลงทาอะไร ปญญา คอ คานงถงผลทตามมา

ภายหลง ไมใชทาอะไรรบรอนตามอารมณ)

4. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการ

ตางๆ ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การ

ทางาน และการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การ

จดการปญหาและความขดแยงตางๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลง

ของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอ

ตนเองและผอน เชน มคาขวญประจาใจดงน “ตนเปนทพงแหงตน” “รจกใหอภยใฝหาความร

บชาพอขน รคณชาต ศาสนา พระมหากษตรย” “รจกกลาวคาวาขอโทษ หรอขอบคณ เปนตน)

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอกและใช

เทคโนโลยดานตางๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม

ในดานการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตองเหมาะสม และ

มคณธรรม (เชน การทารายงานเรองใดเรองหนง โดยใช Internet จะตองไมคดลอกและมาตด

ปะสงอาจารย แตควรอานเรองนนจากหลายๆ แหลงขอมล และสรปเปนความเขาใจของตนเอง

ในทสดกจดพมพเปนรายงาน หรอการตดตามขอสนเทศททนสมย เพอปองกนการตกเปน

เหยอมจฉาชพทใชเทคโนโลยมาหลอกลวงคนในสงคมสญเสยทรพยสนหรออนาคต เปนตน)

สวนหนวยศกษานเทศก กระทรวงศกษาธการ (2540 : 2-3) ไดกาหนดขอบเขต

เนอหาวชาแนะแนวโดยแบงเปน 3 หมวด ดงน

1. หมวดการปองกน แกไข และพฒนาตน (ตนเอง และผอน) เปนเนอหาทเกยวกบ

การเขาใจผอน ทกษะชวต การปลกฝงคณธรรม จรยธรรม รวมถงวธกาประมาณตน ประเมน

คณคาการปฏเสธทจะนาพาสอนตราย การอนรกษ การแกไขปญหา และเทคนคการพฒนา ทง

151 PC 422

รปธรรมและนามธรรม การปลกฝงพฤตกรรมทพงประสงค การถอดถอนพฤตกรรมทไมพง

ประสงค การฝกคดและตดสนใจอยางฉลาด ทนโลก ทนเหตการณ ฯลฯ (คอการพฒนาตน)

2. หมวดการสรางงานอาชพและการประกอบอาชพ เปนเนอหาเกยวกบการ

ประกอบอาชพในปจจบน และในอนาคต ซงเปนเรองเกยวกบแนวโนมความเจรญของโลก

แนวทางการเปลยนกระแสและทศทางการประกอบอาชพทกวางไกลในระดบโลกเปด การม

เทคโนโลยทรวดเรว ความวองไวของการใชสถานการณและสภาวะเศรษฐกจใหเปนประโยชน

ตอประเทศชาต

การวางแผนอาชพทเปนประโยชนตอมวลชน การปฏเสธอาชพทนาพาความ

เสยหายมาสตนและสงคม การวเคราะหและการสงเคราะหกระแสทางเศรษฐกจขามชาตท

รนแรง การปองกน การแกไขปญหา การสรางงาน การลงทนดวยความรอบคอบในการมอง

โลกกวางทางอาชพระดบลก รวมถงการใชภมปญญาทองถนในการสรางงานอาชพ เพอพฒนา

ทองถนของตน สามารถสรางงานอาชพตามความตองการของชมชน (คอการพฒนาอาชพ)

3. หมวดการศกษาตลอดชวต เปนเนอหาทเกยวกบการศกษา หาความรดวย

ตนเองตลอดชวต ฝกอบรมใหเปนคนใฝเรยน ใฝร ใหมความรในระดบกวางและระดบลก ให

รจกคดเปน ฝกใหลงมอทา ใหรจกการเผชญหนาและยอมรบ รวมทงหาทางแกไขอยางสขม

รอบคอบ ใหกลาคด กลาทา กลาแสดงออกภายในวฒนธรรมและประเพณไทย คอ มคารวะธรรม

มมารยาทงาม ออนนอมถอมตน รจกการศกษาคนควาหาขอมล การประเมนผลวเคราะหผล

และตดสนใจเลอกทางการศกษาตอทเหมาะสมกบความถนด ความสามารถ ความสนใจของ

ตน (คอพฒนาสงคม)

152 PC 422

ตาราง 6.1 แสดงสดสวนเนอหาวชาแนะแนวระดบมธยมศกษาตลอดปการศกษา

(จากหนวยศกษานเทศก กระทรวงศกษาธการ, 2540 : 3)

ตาราง 6.2 แสดงสดสวนเนอหาวชาแนะแนวระดบมธยมศกษาตลอดปการศกษา

(จากการบรณาการโดยเนนพฒนาการวยรนในสถานการณจรง)

ระดบชนป

ของนกเรยน

มธยมศกษา

หมวดการ

ปองกน แกไข

และพฒนาคน

หมวดการสราง

งานอาชพ และ

ประกอบอาชพ

หมวด

การศกษา

ตลอดชวต

รวม

ม. 1 10 10 10 30

ม. 2 10 10 10 30

ม. 3 10 10 10 30

ระดบชนป

ของนกเรยน

มธยมศกษา

หมวดการปองกน

แกไข และพฒนา

คน (คาบ)

หมวดการสราง

งานอาชพ และ

ประกอบอาชพ

(คาบ)

หมวดการศกษา

ตลอดชวต

(คาบ)

รวม

(คาบ)

ม. 1 10 5 15* 30

ม. 2 16* 6 8 30

ม. 3 5 19* 6 30

153 PC 422

4. กจกรรมการเรยนการสอน หมายถง การจดสภาพการเรยนรเพอใหนกเรยน

บรรลจดประสงคการเรยนร กจกรรมจะตองเหมาะสมและเปนจรงได โดยคานงถงพฒนาการ

ของนกเรยน กจกรรมจะตองมประโยชน หรอใกลเคยงกบความสนใจของนกเรยนในวยนนๆ

และนาเอาหลกการเรยนรมาใช เชน “กฎแหงผล” เมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมตรงตาม

จดประสงคการเรยนร กควรมการเสรมแรงทนท หรอหลกการปรบพฤตกรรมทมข นตอน

ชดเจน การใช สงเรา (คอ วธสอน สอการสอน หรอสถานการณ ทแปลกใหม - ทนสมยเสมอ)

รวมทงใชกระบวนการตางๆ เพอใหนกเรยนคดเปน ทาเปน แกปญหาเปนอยางแทจรง

นอกจากนการจดกจกรรมการเรยนการสอนควรม 3 ขน ดงน

4.1 ขนนาเขาสบทเรยน หมายถง กจกรรมทสรางแรงจงใจใหนกเรยนสนใจ

เรองทจะเรยน หรอเตรยมความพรอมของนกเรยนกอนเขาสเนอหาสาระ (อาจจะใชเวลาประมาณ

3 - 5 นาท) วธการนาเขาสบทเรยน กระทาไดหลายวธ เชน การทบทวนบทเรยนเดม การ

แสดงบทบาทสมมต การสนทนาซกถาม การใชสอตางๆ การเลาเหตการณหรอขาวทเกยวของ

กบวยรน การสาธต การทายปญหา เปนตน

4.2 ขนดาเนนการ อาจารยตองเลอกวธการสอนทสอดคลองกบจดประสงค

การเรยนร และเวลาของเนอหาวชาโดยมการแบงเวลาสาหรบการประเมนผลของการเรยนรใน

แตละคาบ ประมาณ 10-15 นาท

พฤตกรรมทครแสดงในการเรยนการสอนตอนกเรยน มดงน

- ยอมรบในเรองความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยน เชน นกเรยนบางคน

คดเรว และพดเรว แตบางคนคดนานและพดชา เนองจากแบบแผนการคดไมเหมอนกน

- มความเชอมนวานกเรยนมศกยภาพและใฝดทกคน อาจารยตองกระตอรอรน และ

วเคราะหหาจดทจะพฒนาความสามารถของนกเรยน

- ใชวธการสอนหลายๆแบบ เพอไมทาใหนกเรยนเบอหนาย และใชสอเพอทาให

นกเรยนเกดความสนใจและจงใจใหนกเรยนเกดการจงใจเพอสรางพฤตกรรมในแนวทางทด

- ตรวจสอบและพยายามปรบปรงบคลกภาพของนกเรยนดวยขนตอนทมประสทธภาพ

- นาผลงานของนกเรยนไปเผยแพรในทสาธารณเทาทอาจารยทาได เพอนกเรยนจะ

ได “เกง ด ดง” ในทางทสงคมยอมรบหรอปองกนปญหาตามมา

4.3 ขนยต คอ ขนของการวดและประเมนผล อาจารยอาจจะใชการประเมนผล

การเรยนรตามจดประสงคทต งไวใน 1 คาบ วามผลอยางไร หรอเกดอปสรรคดานใด แลวนามา

วเคราะห สรป และบนทกในหวขอเรอง “หมายเหต” ของแผนการสอนวชาแนะแนว อาจารย

154 PC 422

เกณฑการวดและประเมนผลการเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขน

พนฐาน พทธศกราช 2551 : 30 - 31 ระบไว ดงน

1. การตดสนผลการเรยน

ในการตดสนผลการเรยนกจกรรมพฒนาผเรยน ผสอนตองคานงถงการ

พฒนาผเรยนแตละคนเปนหลก และตองเกบขอมลของผเรยนทกดานอยาง

สมาเสมอและตอเนอง ในแตละภาคเรยน รวมทงสอนซอมเสรมผเรยนใหพฒนาจน

เตมตามศกยภาพ

2. การใหระดบผลการเรยน

ระดบมธยมศกษา

การประเมนกจกรรมพฒนาผเรยน จะตองพจารณาทงเวลาการเขารวม

กจกรรม การปฏบตกจกรรม และผลงานการเขารวมกจกรรม เปนผาน หรอไมผาน

เกณฑการจบระดบมธยมศกษาตอนตน ผเรยนเขารวมกจกรรมพฒนา

ผเรยน และมผลการประเมน ผาน ทสถานศกษากาหนด

แนะแนวจะพฒนาตนแองใหเปนผเชยวชาญในการสอนวชาแนะแนวยอมตองแกไขปรบปรง

และยดหลกเกณฑตามหลกสตรแกนกลางในแตละภาคเรยน ดงน

5. สอการสอน (Instrutional Technology) หรอ โสตทศนปกรณ หมายถง เครองมอ

วสด เทคนคทจะนาเนอหาวชาหรอขาวสารขอมลจากอาจารย ไปสนกเรยนไดงายและ

รวดเรว

ประเภทของสอการสอน

ตวงแสง ณ นคร (2542 : 23) อธบายวา เกอรลาชและอล (Gerlach Ely) ไดแบง

สอการสอนออกเปน 6 ประเภท ไดแก

1) ภาพนง ไดแก รปภาพตางๆทงทเปนภาพถาย ภาพพมพ และภาพทมอยใน

หนงสอ สไลด ฟลมสตรป และภาพโปรงใส ฯลฯ

155 PC 422

2) การบนทกเสยง ไดแก สอทบนทกเสยงไว เชน แผนเสยง เทปบนทกเสยง แถบ

เสยงในฟลมภาพยนตร และเทปโทรทศน เปนตน สอประเภทนจดเปนวจนวสด

3) ภาพเคลอนไหว ไดแก ฟลมภาพยนตร และเทปโทรทศน

4) โทรทศน

5) ของจรง สถานการณจาลอง และหนจาลอง (Real Things, Simulation and Models)

6) การสอนแบบโปรแกรม และคอมพวเตอรชวยสอน (Programmed and Computer

Assisted Instruction)

วธการเลอกใชสอการสอนทด มเกณฑโดยทวไปดงน

- ใชสอทสอดคลองกบเนอหา

- เลอกสอทมความยาก-งาย เหมาะสมกบวยของนกเรยน

- สรางแรงจงใจใหนกเรยนเกดความสนใจในการเรยนการสอน

- มประโยชนหรอมความทนสมย

- มราคาไมสงเกนความจาเปน

เมออาจารยใชสอในการสอนแตละคาบแลว ควรวเคราะหประสทธภาพของสอวาม

ความเหมาะสมมากหรอนอย และควรจดเกบสออยางดเพอนากลบมาใชใหมอกครงตอไป

6. การประเมนผลการเรยนการสอน หมายถง เมอสอนไปแลวอาจารยแนะแนว

จะตองตรวจสอบวา นกเรยนไดเกดความรความเขาใจ และทกษะตางๆ ในแตละคาบตาม

จดประสงคการเรยนรหรอไม มากหรอนอยเพยงใด และจะตองตดสน แกไข และ/หรอ

ปรบปรงในการเตรยมแผนการจดการเรยนรวชาแนะแนวในครงตอไป

การประเมนผลการเรยนการสอน แบงออกเปน 2 ประเภท ดงน

6.1 การประเมนนกเรยนม 4 มาตราฐาน คอ มาตรฐานท 1, 2, 3, และ 4

6.2 การประเมนตวผสอน ม 2 มาตรฐาน คอ มาตรฐานท 10 และ 11

156 PC 422

มาตรฐานท 1 นกเรยนรจกตนเอง รกและเหนคณคาในตนเอง และผอน

สามารถพงตนเอง

ตวบงชท 1

รความสนใจ ความถนด ความสามารถของตนเอง

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 มขอมลเกยวกบความสนใจ ความถนด ความสามารถของตนเอง

ระดบท 2 มระดบท 1 และเปรยบเทยบขอมลเกยวกบความสนใจ ความถนด ความสามารถ

ของตนเอง

ระดบท 3 มระดบท 2 และสรปขอดขอดอยของตน

ตวบงชท 2

รกและเหนคณคา ภมใจในตนเองและผอน

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 บอกขอดของตนเองและผอน

ระดบท 2 มระดบท 1 และกลาแสดงออกอยางเหมาะสมและใหเกยรตผอน

ระดบท 3 มระดบท 2 และมองโลกในแงด และไดรบการยอมรบจากผอน

ตวบงชท 3

สามารถตดสนใจและแกปญหาของตนเองได

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 รปญหาตนเอง

ระดบท 2 มระดบท 1 และบอกสาเหตของปญหาและพจารณาแนวทางในการแกปญหา

ระดบท 3 มระดบท 2 และเลอกวธการแกปญหาไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ

157 PC 422

มาตรฐานท 2 นกเรยนมทกษะในการเลอกแนวทางการศกษา อาชพ

และการงาน ชวตและสงคม

ตวบงชท 1

แสวงหาขอมลสารสนเทศในการพฒนาตนเอง ดานการศกษา อาชพและการงาน ชวต

และสงคม

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 รแหลงขอมลทสอดคลองกบความตองการของตนเอง

ระดบท 2 มระดบท 1 และสามารถคนหาขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย

ระดบท 3 มระดบท 2 และไดขอมลสารสนเทศตรงตามความตองการ

ตวบงชท 2

ใชขอมลสารสนเทศในการพฒนาตนเอง ดานการศกษา อาชพและการงาน ชวตและ

สงคม

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 วเคราะหความสมพนธของขอมลสารสนเทศกบความตองการของตนเอง

ระดบท 2 มระดบท 1 และระบทางเลอก พรอมขอดขอเสยของทางเลอก

ระดบท 3 มระดบท 2 และตดสนใจเลอกแนวทางและปฏบตตามทางเลอกทถกตองในการ

พฒนาตนเอง

158 PC 422

มาตรฐานท 3 นกเรยนมสขภาพจตทด

ตวบงชท 1

มวฒภาวะทางอารมณ

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 แสดงออกทางอารมณไดอยางเหมาะสมกบวยและสถานการณ

ระดบท 2 มระดบท 1 และมความมนคงทางอารมณและควบคมอารมณไดอยางเหมาะสม

ระดบท 3 มระดบท 2 และจดการอารมณของตนเองทเกดขนในสถานการณตางๆ ไดอยาง

เหมาะสม

สรปวาการประเมนผลการเรยนร เปนการตรวจสอบวานกเรยนไดพฒนาคณภาพเปน

คนสมบรณรอบดาน ทงดานความรพนฐานเกยวกบการพฒนาตนเอง พฒนาอาชพ และพฒนา

สงคมอยในระดบใด รวมทงประยกตขอมลหรอประสบการณไปใชในการแกไขปญหา ปองกน

ปญหา และสงเสรมการพฒนาตนเองอยางมประสทธภาพ

ตวบงชท 2

สามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดอยางมความสข

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 รตนเองและรสถานการณเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม

ระดบท 2 มระดบท 1 และยอมรบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม

ระดบท 3 มระดบท 2 และแสดงพฤตกรรมถกตองเหมาะสมกบบคคล กาลเทศะ และ

สภาพแวดลอม

159 PC 422

มาตรฐานท 4 นกเรยนมจตสานกในการทาประโยชนตอครอบครว

สงคม และสงแวดลอม

ตวบงช

มสวนรวมในการทากจกรรมทเปนประโยชนตอครอบครว สงคม และสงแวดลอม

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 ปฏบตกจกรรมทเปนประโยชนตอครอบครว สงคม และสงแวดลอมตามคาสง

ระดบท 2 มระดบท 1 และปฏบตกจกรรมทเปนประโยชนตอครอบครว สงคม และ

สงแวดลอมดวยตนเอง

ระดบท 3 มระดบท 2 และแนะนา ชกชวนผอนทากจกรรมทเปนประโยชนตอครอบครว

สงคม และสงแวดลอม

จาเนยร ชวงโชต (2528 : 120) เสนอแนวคดวาผสอนอาจจะระบเกณฑการประเมนผล

ภายในหมวดวชาแนะแนวกนเองได โดยมจดเนนเพอตองการฝกทกษะ และใหประสบการณท

ดแกนกเรยน และประเมนนกเรยนไดจากสงตอไปน เชน เวลาเรยน 80% ขนไป ตรวจสมด

บนทกประจา วดคะแนนจากการรวมกจกรรมกลม หรอแบบทดสอบยอยๆ เปนตน เกณฑ

เหลานไมควรหยมหยมเกนไป เพราะเปนอปกรณสวนหนงเพอกระตนใหนกเรยนสนใจ และใส

ใจตอการเรยนวชาน

6.2 การประเมนตวผสอน (หรออาจารยแนะแนว) กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ

ไดระบเกณฑการประเมนมาตรฐานดานผสอนวbชาแนะแนว (2545 : 24-27) ดงตอไปน

160 PC 422

มาตรฐานท 10 ครแนะแนวมคณวฒ ความร ความสามารถ และเปนแกนนา

ดานจตวทยาการแนะแนวและการใหคาปรกษา และมคณสมบตวชาชพแนะแนว

ตวบงชท 1

มความถนด ความเชยวชาญ ดานจตวทยาการแนะแนว และการใหคาปรกษา

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 มความรดานจตวทยาการแนะแนวและการใหคาปรกษา

ระดบท 2 มระดบท 1 และนาความรดานจตวทยาการแนะแนวและการใหคาปรกษาไปใชใน

การปฏบตงาน

ระดบท 3 มระดบท 2 และมพฒนาการตนเองอยางตอเนอง

ตวบงชท 2

มคณลกษณะทเหมาะสมกบวชาชพแนะแนว

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 มคณลกษณะพนฐานของการเปนครแนะแนว

- รกษาความลบและประโยชนของนกเรยน

- รกและศรทธาในวชาชพแนะแนว

- ยอมรบความแตกตางระหวางบคคล

- มสขภาพจตทด

- มบคลกภาพทอบอน นาไววางใจ

- มความเมตตากรณา

ระดบท 2 มระดบท 1 และ

- ไมมอคตในการใหบรการ

- ไมแสวงหาผลประโยชนจากนกเรยน

- ชวยเหลอนกเรยนอยางเตมความสามารถ

ระดบท 3 มระดบท 2 และ

- มมนษยสมพนธและทางานรวมกบผอนได

161 PC 422

- รเทาทนการเปลยนแปลงของสงคม

ตวบงชท 3

นาความรดานจตวทยาการแนะแนวและการใหคาปรกษาขยายผลใหคร พอแม

ผปกครอง และชมชน เพอดแลชวยเหลอนกเรยน

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 จดประชม/อบรม/สมมนา/จดทา/จดหาเอกสาร/สอดานจตวทยาการแนะแนว และ

การใหคาปรกษาแกคร พอแม ผปกครอง และชมชน

ระดบท 2 มระดบท 1 และเปนทปรกษาและใหคาปรกษาแกคร พอแม ผปกครอง และชมชน

ในการดแลชวยเหลอนกเรยน

ระดบท 3 มระดบท 2 และมผลงานทเปนทยอมรบของคร พอแม ผปกครอง และชมชน

162 PC 422

มาตรฐานท 11 ครรจกและเขาใจนกเรยน ชวยเหลอและใหคาปรกษา

และนาความรดานจตวทยาการแนะแนวไปบรณาการในการเรยนการสอน

ตวบงชท 1

มขอมลนกเรยนเปนรายบคคลและรายกลม

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 มขอมลนกเรยนเปนรายบคคลและรายกลมทเปนปจจบน

ระดบท 2 มระดบท 1 และมการวเคราะหขอมล

ระดบท 3 มระดบท 2 และจดเกบขอมลอยางเปนระบบ

ตวบงชท 2

ใหคาปรกษาและดแลชวยเหลอนกเรยนอยางตอเนอง

ระดบท 1 นาขอมลนกเรยนไปใชในการใหคาปรกษา และดแลชวยเหลอนกเรยน

ระดบท 2 มระดบท 1 และมกจกรรมในการดแลชวยเหลอนกเรยน

ระดบท 3 มระดบท 2 และมรายงานผลการจดกจกรรมดแลชวยเหลอนกเรยน

ตวบงชท 3

นาความรดานจตวทยาการแนะแนวไปใชในการเรยนการสอนอยางตอเนอง

เกณฑการประเมน

ระดบท 1 มแผนการจดการเรยนรทบรณาการดานจตวทยาการแนะแนว

ระดบท 2 มระดบท 1 และจดกจกรรมตามแผนการจดการเรยนรทบรณาการความรดาน

จตวทยาการแนะแนว

ระดบท 3 มระดบท 2 และมผลการพฒนาทางการเรยนรทแสดงถงการบรณาการความรดาน

จตวทยาการแนะแนว

วธการสอนวชาแนะแนว หรอเรยกวา “บรณาการการแนะแนวในการเรยนการ

สอน หมายถง การนาเทคนควธการทางจตวทยา และการแนะแนวมาใชในการจดการเรยน

163 PC 422

การสอนใหสอดคลองกบธรรมชาตของนกเรยนแตละคน แตละกลมโดยเนนใหครรจกและ

เขาใจนกเรยน ทงในดานการรบรของนกเรยนเกยวกบตนเอง พฒนาการตามวย พฤตกรรม

สาเหตของพฤตกรรม วธการเรยนร ซงทาใหครมแนวทางในการชวยเหลอและพฒนานกเรยน

ใหนกเรยนรกและเหนคณคาในตนเอง เหนคณคาในสาระการเรยนรกลมตางๆ เกดแรงจงใจใฝ

รใฝเรยน” (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ 2545 : 12)

วธการสอนแนะแนวสวนใหญ เนนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดสารวจตนเองหรอผอน

และนาไปสการเขาใจตนเอง ผอนและสงคมทนกเรยนเกยวของทงโดยตรง หรอประสบการณ

จรง หรอโดยออม คอประสบการณจากการรวมกจกรรม การทศนศกษา การนาขอสนเทศ

จากสอหรอการใชเทคโนโลยมากระตนใหนกเรยนเลอกหรอตดสนใจ ตลอดจนการวางแผน

คณภาพชวตทมคณภาพในปจจบนและ/ หรอในอนาคต วธการสอนแนะแนวทนยมใชกนไดแก

การสอนแบบแสดงบทบาทสมมต การสอนโดยใชการระดมความคด การสอนโดยใชเกมจาลอง

สถานการณการสอนโดยใชคาถาม การสอบแบบการแกปญหา การสอนโดยนกเรยนเสนอ

รายงานในชนเรยน

1. การสอนแบบแสดงบทบาทสมมต (Role play)

คอกจกรรมการเรยนรทผสอนสรางสถานการณ และบทบาทสมมตใหนกเรยน

แสดงพฤตกรรมภายใน - นอก หรอนกเรยนกาหนดบทบาทและแสดงพฤตกรรมตามขอตกลง

ของกลม ทาใหอาจารยแนะแนว นกเรยน และผแสดงบทบาทไดเขาใจพฤตกรรมของบคคล

ตามสภาพการรบรของผทสรางบทบาท หรอวธการแกไขปญหา หรอการปรบพฤตกรรมท

เหมาะสม หรอความสนกเพลดเพลน

ขนตอนการสอนแบบแสดงบทบาทสมมต

1.1 แบงกลมนกเรยนปนกลมๆ ละประมาณ 6 - 10 คน

1.2 อาจารยกาหนดหวขอเรองหรอนกเรยนเสนอหวขอเรองทสนใจ หรอ

ตองการ หรอเปนปญหา

1.3 ใหอาจารยและผแสดงบทบาทไดทราบวาคาพดหรอทาทางทจะแสดง หรอ

ใหแตละกลาปรกษาหารอวาเรองราวเปนอยางไร ใครเปนผแสดง

1.4 ใหแตละกลมออกมาแสดงบทบาท

1.5 ใหผสงเกต ผแสดง และ/ หรออาจารยรวมกนอภปรายแสดงความคดเหน

และสรปสงทไดจากการแสดงของแตละกลม

164 PC 422

2. การสอนโดยใชการระดมสมอง (Brain storming)

หมายถงการแลกเปลยนความคดเหน โดยนกเรยนเปนผพดทดหรอผฟงทด

เพอใหนกเรยนรบฟงเหตผลซงกนและกน หรอแกไขปญหารวมกน แตละกลมอาจจะมสมาชก

6 - 10 คน หรอเปดโอกาสใหนกเรยนทกคนในหองเรยนไดใหขอเสนอแนะหรอวพากษวจารณ

ขนตอนการสอนโดยใชการระดมสมอง

1. ผสอนใหนกเรยนทกคน (หรอแตละกลม) แสดงความคดเหนอยางเตมท ใน

หวขอเรองหรอปญหาทเฉพาะเจาะจง (โดยกาหนดเวลาไวลวงหนา แตจะบอกหรอไมบอก

เวลาทจะใชในปญนนกได)

2. รวบรวมขอเสนอแนะ และจดบนทกไว

3. โดยการใชคาถาม (Questioning) หมายถง ผสอนจะตงคาถามปลายเปด

(ขนตนดวย 6 คา) ตอไปน เชน ใคร ทาอะไร ทไหน อยางไร เมอไร และเพอใคร เพอผสอนจะ

ไดเขาใจสนามการรบรของนกเรยน หรอทาใหผเรยนไดสารวจตนเอง เขาใจตนเอง และรวมไป

ถงการไดความรหรอประสบการณทถกตองตามบรรทดฐานของสงคม ในบางกรณเราใช

คาถามในรปของการสมภาษณเพอหาขอเทจจรง (fact Finding Interview) โดยนกเรยน

รวมกนตงคาถาม และนาไปถามผทมความรในเรองนน และนามาเขยนรายงานหรอพดหนา

ชนเรยน

4. การสอนโดยใชเกม (Games) คอ ผสอนมวธการเลนเกมมาสรางสถานการณ

โดยบอกกตกาในการเลนและการตดสนวาใครจะเปนผชนะหรอกลมทชนะ เพอใหนกเรยนม

การฝกทกษะการสอสาร การทางานรวมกน และมนาใจตอเพอนหรอรจกแพและชนะใน

สถานการณการแขงขน หรอความกดดนจากความคาดหวงของผรวมทมและเวลาสนๆ รวมทง

ฝกความฉลาดทางอารมณของนกเรยนโดยออม

ขนตอนการสอนโดยใชเกม

4.1 กาหนดสถานการณในการเลนเกม

4.2 ชแจงกตกาในการแขงขนและการตดสนผชนะ

4.3 แบงกลมนกเรยน

4.4 ใหเครองมอหรอวสดในการเลนเกม

4.5 บอกวาจะใหเวลาการเลนเกมกนาท

4.6 ประกาศผลการแขงขนและมอบรางวล

165 PC 422

5. การสอนแบบแกปญหา (Problem Solving) คอ ผสอนสรางหรอยกกรณปญหาท

กาลงเปนทสนใจของวยรนหรอสงคมในสถานการณจรงในชวตประจาวน เพอใหนกเรยนใชชน

ตอนการแกไขปญหาแบบวทยาศาสตร และสามารถประยกตวธการไปสปญหาอนๆ ทนกเรยน

อาจจะเผชญ

ขนตอนการสอนแบบแกปญหา

5.1 ใหนกเรยนเลอกเพอนทตองการทางานดวยกลมละ 6-7 คน

5.2 กาหนดปญหาวาคออะไร ใครคอผเดอดรอน

5.3 คดวเคราะหวจารณ เกยวกบสาเหตของปญหาทแทจรง

5.4 สรางทางเลอกหลายทางเลอก ตดทางเลอกทเปนไปไมไดออก

5.5 หาวธการแกไขปญหา โดยพจารณาทสาเหตของปญหาและแกไขโดยตรง

กรณทแกไขทตนเหตโดยตรงไมได อาจหาสงอนมาชดเชยในทางสรางสรรค

5.6 สรปแนวทางการแกไขปญหา และเสนอแนะวธแกไขใหทงชนฟง (โดยสง

ตวแทนไปนาเสนอหนาชนเรยนเพยงคนเดยว)

166 PC 422

ตวอยางแบบประเมนผลการสอน (ในวชา PC422)

ผสอน..........................................................................................เรอง......................................................

วน เดอน ป.................................ชน...................................เวลา..............................ผสงเกต.....................

คาแนะนา ใหผสงเกตหรอผสอนทาเครองหมายลงในชองททานคดเหนวาตรงกบความเปนจรงมากทสด

พฤตกรรมการสอนของอาจารย

ระดบความคดเหน

มากทสด มาก พอใช ควร

ปรบปรง

ควรปรบปรง

อยางยง

1. มความรและแมนยาในเนอหาวชา

2. มการสรางบรรยากาศทอบอน ปลอดภย

3. ทาทาง การสอน กระตอรอรน

4. การพดและอธบายไดชดเจน

5. เรยงลาดบเนอหาสาระอยางเหมาะสม

6. เนอหาสาระถกตองและทนสมย

7. สงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมกจกรรม

8. ตอบขอซกถามของนกเรยน

9. มการใชสอการสอนเหมาะสม

10. มลกษณะการเปนผนา

11. มการเตรยมการสอนมาลวงหนา

12. มการประเมนผลบทเรยน

13. มการประยกตความรไดเหมาะสมกบ

บทเรยน

ขอเสนอแนะเพมเตม

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

167 PC 422

สรป

แผนการการจดการเรยนรวชาแนะแนว หมายถง การกาหนดกจกรรมการเรยนร

อยางเปนธรรมและเขยนเปนลายลกษณอกษรไวลวงหนา เพอใหนกเรยนบรรลจดประสงคการ

เรยนรทอาจารยแนะแนวกาหนดไว

การสอนวชาแนะแนวโดยยดนกเรยนเปนศนยกลาง คอ แผนการจดการเรยนร

วชาแนะแนวซงเปดโอกาสใหนกเรยนเกดการเรยนรโดยใชวธการสอนตามความแตกตางของ

นกเรยน และมาตรฐานของหลกสตร ทาใหนกเรยนพฒนาศกยภาพของแตละบคคลไดเตมท

สวนประกอบของจดประสงคการเรยนร ม 3 สวน คอ พฤตกรรมทคาดหวง เกณฑ

สถานการณ

สอการสอน หมายถง เครองมอ วสด เทคนคทจะนาเนอหาวชาหรอขาวสารขอมล

จากอาจารยไปสนกเรยนไดงายและรวดเรว

การประเมนผลการเรยนการสอน กระทาไดโดยประเมนนกเรยน และอาจารย

(ผสอน)

วธการสอนวชาแนะแนว ไดแก การสอนแบบแสดงบทบาทสมมต การระดมสมอง

การถาม การใชเกม และการแกปญหา

คาถามทายบท

1. แผนการจดการเรยนรวชาแนะแนว คออะไร

2. สอการสอนทด ควรมลกษณะอยางไร

3. จงอธบายวธการสอนวชาแนะแนวมาอยางนอย 2 วธ

4. จงอธบายมาตรฐานของนกเรยนวชาแนะแนวมา 2 ประเภท พรอมยกตวอยาง

พฤตกรรมของนกเรยนมาประกอบ

5. จงเขยนแผนการจดการเรยนรวชาแนะแนว 1 คาบ ในหวขอเรองทนกศกษาสนใจ

สาหรบนกเรยนในระดบมธยมศกษาปท 2 (นกศกษาสามารถยกตวอยางประกอบใหสมจรง)