55
กกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกก (Nervous System) โโโ โ.โโโโโโโ โโโโโโโโโโ

การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

Embed Size (px)

DESCRIPTION

การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System). โดย อ.ณัฐกฤ ตา วงค์ ตระกูล. วัตถุประสงค์การเรียนรู้. บอกแนวทางการซักประวัติและตรวจร่างกายระบบประสาทได้ บอกสิ่งผิดปกติที่เกิดจากการตรวจร่างกายได้ บอกการตรวจทางห้องปฏิบัติการและการส่งตรวจพิเศษได้. ระบบประสาทมีหน้าที่ควบคุมหลัก 3 ประการได้แก่: - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจร�างกายระบบประสาท(Nervous System)

โดยอ. ณั�ฐกฤตา วงค์�ตระก�ล

Page 2: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ว�ตถุ�ประสงค์�การเร�ยนร� �• บอกแนวทางการซั�กประว�ต�และตรวจร�างกายระบบ

ประสาทได้�• บอกส� งผิ�ด้ปกต�ท� เก�ด้จากการตรวจร�างกายได้�• บอกการตรวจทางห้�องปฏิ�บ�ต�การและการส�งตรวจ

พิ�เศษได้�

Page 3: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• ระบบประสาทมี�หน้�าท��ค์วบค์�มีหล�ก 3 ประการได�แก!:

1) การร�บ ค์วามร� �ส(ก ท)าโด้ยอาศ�ยต�วร�บค์วามร� �ส(ก บร�เวณผิ�วห้น�ง กล�ามเน,-อ ข้�อต�อ อว�ยวะ ภายในล�ก

ตา จม�ก ล�-น ห้�; 2) การว�เค์ราะห้�ข้�อม�ล ท)าโด้ยน)าข้�อม�ลท� ได้�ร�บจาก

ภายนอกร�างกายเข้�ามาทางประสาทร�บค์วามร� �ส(ก มาแปลผิล ต�ด้ส�นใจ และส�งต�อข้�อม�ล และ

3) การส� งงานและค์วบค์�มการท)างานข้องร�างกาย ท)าโด้ยการร�บส�ญญาณจากประสาทส�วนกลางส�งไป

ย�งอว�ยวะต�างๆ ในร�างกาย

Page 4: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

1. ระบบประสาทส!วน้กลาง• สมอง (Brain)ได้�แก� สมองให้ญ� (Cerebrum)

ม�ห้น�าท� ร �บค์วามร� �ส(กค์วบค์�มการท)างานข้องกล�ามเน,-อ ระบบต�อมไร�ท�อ และระบบประสาทอ�ตโนม�ต� สมองน�อย (Cerebellum) ท)าห้น�าท� ค์วบค์�มสมด้�ล การเค์ล, อนไห้วข้องร�างกาย

• ไข้ส�นห้ล�ง (Spinal cord) เป4นท� อย��ข้องเซัลล�ประสาทท� ท)าห้น�าท� เค์ล, อนไห้วและการร�บค์วามร� �ส(กต�างๆ ซั( งสามารถุส�งกระแสประสาทไปย�งสมองและส�วนต�างๆข้องร�างกาย

Page 5: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

2. ระบบประสาทส!วน้ปลาย (Peripheral nervous system)ประกอบด้�วย เส�นประสาทสมอง (Cranial nerve) จ)านวน 12 ค์�� และเส�นประสาทไข้ส�นห้ล�ง (Spinal nerve) จ)านวน 31 ค์��3. ระบบประสาทอ�ตโน้มี�ต# (Autonomic nervous system)

Page 6: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 7: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 8: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจร�างกายระบบประสาท ส� งท� ต�องท)าการตรวจ ค์,อ

• การตรวจท� วไปเช่�น การเด้�น ล�กษณะท� แสด้งออก• การตรวจระด้�บค์วามร� �ส(กต�ว (Conciousness) ห้ร,อระด้�บ

การร� �สต� การร�บร� �ว�นเวลา สถุานท� บ�ค์ค์ล สต�ป6ญญา ค์วามจ)า อารมณ� ค์วามค์�ด้ การต�ด้ส�นใจการพิ�ด้และการ

ใช่�ภาษา• การตรวจประสาทสมอง12 ค์�� (Cranial nerve)• การตรวจระบบประสาทมอเตอร� (Motor System)ห้ร,อ

การเค์ล, อนไห้ว• การตรวจระบบประสาทร�บร� �ส(ก (Sensory System)• การตรวจปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนอง (Reflexes)• การตรวจการท)างานประสานก�น

Page 9: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

1. การตรวจท� วไปเช่�น การเด้�น ล�กษณะท� แสด้งออก2. การตรวจระด้�บค์วามร� �ส(กต�ว (Conciousness) ห้ร,อระด้�บการร� �

สต� การร�บร� �ว�นเวลา สถุานท� บ�ค์ค์ล สต�ป6ญญา ค์วามจ)า อารมณ� ค์วามค์�ด้ การต�ด้ส�นใจการพิ�ด้และการใช่�ภาษา การตรวจสภาวะ

ทางจ�ตใจ (Mental status) ประกอบด้�วย การประเม�นสภาพิทางกาย และพิฤต�กรรมค์วามสามารถุในการร�บร� � ค์วามม� นค์งทางอารมณ� การพิ�ด้และการใช่�ภาษา การประเม�นท�าทางและการเค์ล, อนไห้วการแต�งกายและส�ข้ว�ทยา ส�งเกตและบ�นท(กการแต�งกายแสด้งออกทางส�ห้น�า ค์วามสามารถุในการส, อสารค์วามีสามีารถทางเชาวน้�ป'ญญา ได�แก! ค์วามจ)าเห้ต�การณ�ในอด้�ต ค์วามจ)าย�อนห้ล�งปานกลาง และค์วามจ)าถุ(ง เห้ต�การณ�ในป6จจ�บ�นโด้ยบอกว�ตถุ� 3 ส� งให้�• ผิ��ร�บบร�การจด้จ)าไว� เช่�น ด้อกไม� ปากกา และรถุ และกล�บมา

ถุามอ�กค์ร�-ง

Page 10: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การซั�กประว�ต#• อาการส)าค์�ญ (Chief complaint) เป4นอาการ

ส)าค์�ญท� น)าให้�ผิ��ร �บบร�การมาตรวจร�กษา ได้�แก� อาการช่�ก ตาพิร�าม�ว การส�ญเส�ยค์วามร� �ส(ก ปวด้ศ�รษะมาก ส�ญเส�ยการทรงต�ว ไม�ร�บร� �ค์วามเจ8บปวด้ ส�ญเส�ยการร�บรส ค์วามจ)าเส, อม

• ประว�ต�การเจ8บป9วยในป6จจ�บ�น (Present illness)• ประว�ต�การเจ8บป9วยในอด้�ต (Past illness)• ประว�ต�ค์รอบค์ร�ว (Family history)• ประว�ต�ทางส�งค์ม ได้�แก� การด้, มแอลกอฮอลล� การส�บ

บ�ห้ร� และการต�ด้ยาเสพิต�ด้

Page 11: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การตรวจท��วไป เน�นการส�งเกตท�าเด้�นข้องผิ��ร �บบร�การส�ห้น�าการเค์ล, อนไห้ว

• การตรวจระด�บค์วามีร��ส+กต�ว (Conciousness) ห้ร,อระด้�บการร� �สต� การท)าห้น�าท� ทางด้�านจ�ตใจ

• ซั( งเก� ยวข้�องก�บ ระด้�บค์วามร� �ส(กต�ว ค์วามร�วมม,อ สต�ป6ญญา ค์วามจ)าระยะส�-น(recent) อารมณ�

ค์วามค์�ด้ การต�ด้ส�นใจ การจ�ด้แบ�งระด้�บค์วามร� �ส(ก ต�วสามารถุแบ�งออกเป4นระด้�บ ด้�งน�-

Page 12: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ระด้�บค์วามร� �ส(กต�วม�ด้�งน�-Alert ระด้�บค์วามร� �ส(กต�วปกต� เห้ม,อนค์นปกต�ท� วไปDrawsiness ระด้�บค์วามร� �ส(กซั(มลง อยากห้ล�บต�องปล�กเร�ยก แต�ย�งพิ�ด้ร� �เร, องConfuse ระด้�บค์วามร� �ส(กซั(มลงมาก พิ�ด้จาไม�ค์�อยร� �เร, อง ไม�ร� �จ�กเวลา สถุานท� และบ�ค์ค์ล ท� เร�ยกว�า DisorientationDelirium ระด้�บค์วามร� �ส(กจะเอะอะอาละวาด้มากข้(-น ห้ง�ด้ห้ง�ด้ตอบค์)าถุามไม�ได้� บางค์ร�-งต�องจ�บ ม�ด้ไว� (restrained)Stupor ระด้�บค์วามร� �ส(กซั(มมาก ต�องปล�กแรงๆ ล,มตาป6ด้ แล�วห้ล�บต�อบางท� เร�ยกว�าSemiComaComa ระด้�บค์วามร� �ส(กไม�ร� �ส(กต�ว ไม�ม�การตอบสนองต�อแรงกระต��นใด้ๆ

Page 13: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การบอกระด�บค์วามีร��ส+กด�วยการตอบสน้องต!อส#�ง เร�า หร,อการใช� Glasglow Coma Score

Page 14: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจประสาทสมีอง (Cranial Nerve)

เป4นเส�นประสาทท� ออกมาจากสมอง โด้ยตรง ซั( งต�างจากเส�นประสาทไข้ส�นห้ล�งท� ออกมาจากแต�ละส�วนข้องไข้ส�นห้ล�ง ประสาทสมองข้องร�างกายม�ท�-งห้มด้12 ค์��• ประสาทสมีองค์�!ท�� 1 (Olfactory Nerve) ม�ห้น�าท�

ในการด้มกล� น (Smell) ให้�ผิ��ป9วยห้ล�บตาให้�ด้มกล� นแล�วบอก

Page 15: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• ประสาทสมีองค์�!ท�� 2 (Optic nerve) ม�ห้น�าท� เก� ยวก�บการมองเห้8น ร�บแสง ส� และภาพิ การตรวจประสาทค์��น�-ส� งท� ต�องท)าการตรวจ ค์,อ การตรวจว�ด้สายตา (Visual Acuity)การตรวจลานสายตา (Visual Field) การตรวจการตรวจจอตา(Funduscopic examination)

Page 16: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 17: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ล�กษณะลานสายตาต�างๆ

• ลานสายตาปกต� โรค์ตาบอด้ค์ร( งซั�กค์��นอก

โรค์ตาบอด้ค์ร( งซั�กค์��ใน โรค์ตาบอด้ค์ร( งซั�กซั�ายห้ร,อข้วา

Page 18: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การตรวจว�ด้สายตา เป4นการตรวจค์วามผิ�ด้ปกต�ข้องสายตา ว�ธี�ตรวจ ท)าได้�โด้ยใช่�การให้�ผิ��ป9วยห้น�งส,อ ห้ร,ออ�าน Snellen ‘chart

• การตรวจลานสายตา (Visual Field) เป4นการตรวจค์วามสามารถุในการมองได้�กว�างมากน�อยเท�าใด้ เช่�น ใช่�ว�ธี�การแบบเผิช่�ญห้น�า(confrontation test) โด้ยพิยาบาลและผิ��ร�บบร�การห้�นห้น�าเข้�าห้าก�นห้�างก�นประมาณ 3 ฟุ�ต จ�องมองจม�กข้องก�นและก�น ป=ด้ตาด้�านตรงข้�ามก�นพิยาบาลค์�อยๆ กระด้กน�-วจากนอกลานสายตาด้�านบน ล�าง ด้�านนอก ค์�อยๆเค์ล, อนว�ตถุ�ห้ร,อน�-ว ห้ากผิ��ป9วยมองไม�เห้8นพิร�อมก�บผิ��ป9วยถุ,อว�าลานสายตาผิ�ด้ปกต�

Page 19: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจจอตา (Funduscopic examination)• พิยาบาลใช่�เค์ร, องตรวจตา (Ophthalmoscope)

เม, อตรวจตาข้วาข้อง ผิ��ร �บบร�การ พิยาบาลจ�บเค์ร, องม,อด้�วยม,อข้วาให้�น�-วม,อทาบอย��บนแป>นปร�บระด้�บค์วามค์มช่�ด้ จ�บเค์ร, องม,อห้�างจากตาผิ��ร �บบร�การประมาณ 10 น�-ว เย,-องไปด้�านข้�างประมาณ 15 องศา ค์วรตรวจในห้�องท� ม�แสงค์�อนข้�างม,ด้เพิ, อให้�ม�านตา ข้องผิ��ร �บบร�การข้ยาย ในข้ณะตรวจให้�ผิ��ร �บบร�การมองตรงไปข้�างห้น�าน� งๆ ไกลๆ พิยาบาลมองผิ�านร�ข้อง Ophthalmoscope ตรงไปย�ง Pupil ส�งเกตแสงส�ส�ม

Page 20: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 21: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• ประสาทสมองค์�!ท�� 3 (Oculomotor nerve CNIII), ค์�!ท�� 4 (Trochlear nerve CNIV), ค์�!ท�� 6 (Abducens nerve CNVI) การท)างานข้องประสาทท�-ง 3 ค์��น�- จะท)างานประสานพิร�อม ๆ ก�น ม�ห้น�าท� เก� ยวก�บการเค์ล, อนไห้วข้องล�กตาการตรวจ Accomodation ) ร�ม�านตาท�-งสองข้�างไม�เท�าก�น สาเห้ต�จากค์วามผิ�ด้ปกต�ข้องประสาทสมองค์��ท� 3 พบใน้โรค์มี!าน้ตาอ�กเสบ (Iritis)

Page 22: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ประสาทสมีองค์�!ท�� 5 (Trigeminal nerve CNV)

เป4นการตรวจค์วามร� �ส(กเจ8บ (Pain) และค์วามร� �ส(กส�มผิ�ส(Touch Sensation)และกล�ามเน,-อการเค์�-ยว Pain เป4นการตรวจค์วามเจ8บโด้ยใช่�เข้8มห้ม�ด้ปลายแห้ลม

แตะต�-งแต�ห้น�าผิาก แก�ม ค์าง รวมท�-งห้น�งศ�รษะและม�ม ค์าง Touch Sensation โด้ยใช่�ส)าล�แตะบร�เวณผิ�วห้น�า

ตามต)าแห้น�งเด้�ยวก�นและเปร�ยบเท�ยบก�น การเค์�/ยวอาหาร เป4นการตรวจกล�ามเน,-อท� ใช่�ในการ

เค์�-ยวอาห้าร โด้ยให้�ผิ��ป9วยข้บกรามเข้�าออก ผิ��ตรวจใช่�น�-ว ค์ล)าท� กระพิ� �งแก�มท�-งสองข้�าง ค์นปกต�ค์ล)าพิบการเกร8ง

บร�เวณด้�งกล�าวเท�าก�นท�-งสองข้�าง

Page 23: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 24: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ประสาทสมีองค์�!ท�� 7 (Facial Nerve CNVII)

• ห้น�าท� ค์วบค์�มการย�กค์�-ว ห้ล�บตาล,มตา การย�-ม และร�บรสการตรวจกล�ามเน,-อ Frontalis โด้ยให้�ผิ��ป9วยย�กค์�-ว ห้ร,อข้มวด้ค์�-ว ด้�ห้น�าผิากย�น

• การตรวจกล�ามเน,-อ Orbicularis Oculi โด้ยให้�ผิ��ป9วยห้ล�บตาตามปกต�ก�อน ในค์นปกต�จะห้ล�บตาได้�สน�ท ในรายท� ผิ�ด้ปกต�จะมองเห้8นตาข้าว จากน�-นผิ��ตรวจใช่�น�-วพิยายามเป=ด้ตาผิ��ป9วย ปกต�จะไม�สามารถุเป=ด้ตาได้�

• การตรวจกล�ามเน,-อ Zygomaticus โด้ยให้�ผิ��ป9วยย�งฟุ6นให้�เต8มท� ผิ��ตรวจด้�การยกข้องม�มปาก

• การตรวจกล�ามเน,-อ Orbicularis Oris โด้ยให้�ผิ��ป9วยเป9าแก�มท�-งสองข้�าง ท)าปากจ�? และผิ�วปาก

• การตรวจการร�บรส บร�เวณร�บรสข้องล�-น

Page 25: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 26: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ประสาทสมีองค์�!ท�� 8 (Auditory nerve หร,อAcoustic nerve) CNVII

• การตรวจห้น�าท� ข้องการได้�ย�น และฟุ6ง โด้ยการใช่�เค์ร, องม,อท� เร�ยกว�า Tuning Fork ช่�วยตรวจ ม� 2 ว�ธี� ค์,อ Air Condition และ Bone Conduction

• Weber’s Test โด้ยใช่� Tuning Fork เค์าะให้�ส� นแล�วเอาปลายมาแตะกลางศ�รษะ ค์นปกต�จะได้�ย�นเส�ยงส� นสะเท,อนเท�าก�น

• Rinne’s Test โด้ยใช่� Tuning Fork เค์าะให้�ส� นแล�วแตะท� Mastoid Process จนผิ��ป9วยบอกว�าไม�ได้�ย�นเส�ยงแล�ว จ(งยก Tuning Fork มาวางท� ห้น�าห้� ค์นปกต�จะค์งย�งได้�ย�นเส�ยงต�อไป แสด้งว�า Bone Conduction ด้�กว�า Air Conduction ถุ�าฟุ6งไม�ได้�ย�นแสด้งว�า Air Conduction มากกว�า Bone Conduction ซั( งม�กพิบในผิ��ป9วยท� ม�

Page 27: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ว#ธี�การทดสอบRinne• การทด้สอบ Rinne ข้ณะท� วางบน mastoid process จะ

เป4นการทด้สอบ bone conduction เม, อไม�ได้�ย�นแล�วจ(งเปล� ยนมาวางห้น�าห้�ข้�างน�-น เพิ, อด้�ว�า air conduction ข้องห้�ข้�างน�-น ด้�ห้ร,อไม� ปกต�แล�ว air conduction ย�อมด้�กว�า bone conduction เน, องจากการ amplification ข้องห้�ช่�-นนอกและช่�-นกลาง ด้�งน�-น การวางส�อมเส�ยงห้น�าห้�ข้องห้�ท� ปกต� ก8ค์วรจะได้�ย�นเส�ยงอ�กค์ร�-งห้น( ง เน, องจาก air conduction ด้�กว�า bone conduction

ถุ�าพิบว�า วางห้น�าห้�แล�วไม�ได้�ย�นเส�ยง แสด้งว�า ห้�ข้�างน�-น air conduction ไม�ได้�ด้�กว�า bone conduction แสด้งว�า ห้�น�-นน�าจะม� conductive hearing loss/deafness

Page 28: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ถุามผิ��ร �บบร�การว�าได้�ย�น เส�ยงส� นห้ร,อไม� ถุ�าได้�ย�นวางต�อไปจนกระท� งผิ��ร �บบร�การบอกว�า ไม�ได้�ย�นเส�ยง ส� น ร�บน)าซั�อมเส�ยงไปวางท� บร�เวณห้น�าห้�ข้�างเด้�มห้�างประมาณ 1 เซันต�เมตร ถุ�าผิ��ร �บบร�การได้�ย�นเส�ยงส� นอ�ก แสด้งว�า การได�ย#น้เส�ยงปกต# ห้มายถุ(ง การน้1าของเส�ยงผ่!าน้อากาศ (Air conduction) ด�กว!าการน้1าเส�ยงผ่!าน้ กระด�ก (Bone conduction)

Page 29: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

Rinne test • เปร�ยบเท�ยบ AC & BC ในห้�ข้�างเด้�ยวก�น • วาง tuning fork ท� ห้น�าห้� (AC) และ mastoid(BC) • การแปลผิล AC > BC (positive)

: normal conductive functionBC > AC (negative): conductive pathology• AC = BC• : technique error• Not heard• : severe SNHL (Neuro Sensory Hearing Loss)

Page 30: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ประสาทสมีองค์�!ท�� 9 และ 10 (Glossopharyngeal and Vagus

Nerve ) CNIX, CNX• ม�ห้น�าท� ค์วบค์�มการท)างานข้องล�-นไก� เพิด้านปาก

ห้ลอด้ค์อ กล�องเส�ยง การห้ล� ง น)-าลาย และการร�บ รสท� โค์นล�-น การตรวจเส�นประสาทค์��ท� 9 และ 10 ม�

ว�ธี�การตรวจพิร�อมก�น ด้�งน�-• ส�งเกตว�าม�เส�ยงแห้บห้ร,อเส�ยงข้(-นจม�ก ห้ร,อไม�• ให้�ผิ��ป9วยร�อง อา พิยาบาลส�งเกตการยกต�วข้อง

ล�-นไก� ปกต�ล�-นไก�จะยกข้(-นในแนวตรง• ทด้สอบ Gag reflex โด้ยใช่�ไม�กด้ล�-นแตะผิน�งค์อ

ห้ร,อโค์นล�-น ปกต�จะม�การข้ย�อน

Page 31: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 32: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทด้สอบการร�บรสให้�ผิ��ร �บบร�การห้ล�บตา ใช่� เกล,อห้ร,อน)-าตาลวางบนไม�กด้ล�-นท� สะอาด้ แล�วน)า

ไปวางท� โค์นล�-นข้องผิ��ร �บบร�การห้ร,อใช่�ไม�พิ�นส)าล� สะอาด้แตะเกล,อห้ร,อน)-าตาลเบาๆ แล�วน)าไปแตะท�

โค์นล�-นข้องผิ��ป9วย สอบถุามว�ารสท� ส�มผิ�สเป4นรส อะไร ถุ�าตอบถุ�กต�องแสด้งว�า ปกต�ค์วามผิ�ด้ปกต�ท�

พิบในการตรวจเส�นประสาทสมองค์��ท� 9 และค์��ท� 10 ท� พิบบ�อย ค์,อ อาการอ�อนแรงข้องเพิด้านอ�อน ล�-น ไก�ไม�ตรง การกล,นล)าบาก ส)าล�กน)-าและอาห้าร

Page 33: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ประสาทสมีองค์�!ท�� 11 (Accessory Nerve) CNXI)

• ห้น�าท� ข้องประสาทสมองค์��ท� 11 ค์,อ ค์วบค์�มการท)างานข้อง กล�ามเน,-อ Sternocleidomastiod และส�วนบนข้อง Traprzius

muscle• ว�ธี�การตรวจ ให้�ผิ��ป9วยห้�นห้น�าไปด้�านใด้ด้�านห้น( ง ผิ��ป9วย

พิยายามด้�นค์างกล�บทางเด้�ม ในค์นปกต�จะต�านแรงผิ��ตรวจ ได้� และจะเห้8นกล�ามเน,-อ Sternocleidomastiod เกร8ง

ต�วอย�างช่�ด้เจน• ว�ธี�ตรวจกล�ามเน,-อ Traprzius ให้�ผิ��ป9วยน� งห้ร,อย,นต�ว

ตรง ๆ ส�งเกตระด้�บไห้ล�ว�าเท�าก�นห้ร,อไม� กล�ามเน,-อล�บว�าก�น ห้ร,อไม� ผิ��ตรวจกด้ไห้ล�ข้องผิ��ป9วย เพิ, อด้�ก)าล�งข้องกล�ามเน,-อ

Page 34: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• ห้ากผิ��ร �บบร�การไม�สามารถุจะเค์ล, อนไห้วศ�รษะค์อได้�ตามปกต�

• ห้ร,อไม�สามารถุยกไห้ล�ได้�ต�องม� นใจว�าไม�ได้�เก�ด้จากค์วามผิ�ด้ปกต�ข้องกล�ามเน,-อ

• จ(งจะประเม�นว�าเก�ด้จากประสาทสมองค์��ท� 11 ได้�ร�บบาด้เจ8บได้�

Page 35: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

ประสาทสมีองค์�!ท�� 12 (Hypoglossal nerve CNVII)

• ให้�ผิ��ร �บบร�การอ�าปากแลบล�-นเข้�าออกเร8วๆ พิร�อม ตว�ด้ล�-นไปมา ส�งเกตข้นาด้และล�กษณะข้องล�-น ถุ�า

ล�-นเอ�ยงไปด้�านใด้ด้�านห้น( ง แสด้งว�าม�ค์วามผิ�ด้ ปกต� และบอกให้�ผิ��ร �บบร�การเอาล�-นด้�นแก�ม

พิยาบาลออกแรงด้�นบร�เวณแก�มซั�ายข้วาส�งเกตค์วามแข้8งแรงข้องล�-นในรายท� เป4นอ�มพิาตล�-นข้�าง

น�-นจะล�บย�น ส�นข้องล�-นจะเฉเฉ�ยงข้�างท� เป4น

Page 36: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจระบบประสาทมีอเตอร� (Motor System)

• สามารถุด้�รายละเอ�ยด้การประเม�นได้�จากประเม�น ภาวะส�ข้ภาพิระบบกระด้�ก ข้�อ และกล�ามเน,-อ

Page 37: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจระบบประสาทร�บร��ส+ก (Sensory System)

• Pain Sensation ,Touch Sensation การทด้สอบค์วามจ)าแนกล�กษณะข้องว�ตถุ�โด้ยการส�มผิ�ส(Sterognosia)

บอกให้�ผิ��ร �บบร�การห้ล�บตา พิยาบาลน)าว�ตถุ�ท� ค์��นเค์ย เช่�นปากกา ยางลบ ก�ญแจ วางในม,อข้องผิ��ร �บบร�การ

และให้�ผิ��ร �บบร�การบอกว�าค์,อว�ตถุ�อะไร ทด้สอบท�ละข้�าง• Vibration Sensation การร�บร� �ค์วามร� �ส(กส� นสะเท,อน โด้ย

การใช่�ส�อมเส�ยงค์วามถุ� เค์าะให้�ส� นแล�ววางบนห้ล�ง กระด้�ก เช่�น ตาต��ม ห้�วเข้�า ข้�อศอก ข้�อม,อ ห้ร,อตาม

กระด้�กส�นห้ล�ง• Traced Figure Identification การร�บร� �ส� งท� เข้�ยนบน

ผิ�วห้น�ง

Page 38: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจร�เฟล6กซั�• การแบ�งระด้�บค์วามไวด้�งน�- 4+ ไวมาก, 3+ ไว, 2+

ปรกต�, 1+ น�อยกว�าปกต�, 0 ไม�ม� ปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนอง ห้ร,อ ร�แฟุลกซั� ค์,อ ปฏิ�ก�ร�ยาท� ตอบสนองต�อการกระต��

นอย�างรวด้เร8วอย�างอ�ตโนม�ต�โด้ยการเค์ล, อนไห้วห้น� ออก ซั( งเป4นห้น�าท� ข้องประสาทไข้ส�นห้ล�ง เช่�น ถุ�าเด้�น

เห้ย�ยบข้องแห้ลมห้ร,อข้องร�อนๆ จะร�บช่�กเท�าห้น�ท�นท� ร�แฟุลกซั�จ(งม�ประโยช่น�ต�อการช่�-ต)าแห้น�งค์วามผิ�ด้ปกต�

ข้องเส�นประสาทไข้ส�นห้ล�งข้องร�างกาย การตรวจ ปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนอง แบ�งเป4น 2 ช่น�ด้ ได้�แก� การตรวจ

ปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนองช่น�ด้ล(ก (Deep tendon reflex) และการตรวจปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนองช่น�ด้ต,-น

Page 39: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทด้สอบปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนองช่น�ด้ล(ก ม�ห้ล�ก การตรวจโด้ยผิ��ร �บบร�การต�องอย��ในท�าท� ผิ�อนค์ลาย

กล�ามเน,-อม�ค์วามต(งต�วพิอสมค์วรและไม�เกร8ง และจ�ด้ให้�แข้นข้าอย��ในท�าท� เห้มาะสมเม, อท)าการทด้สอบค์วามไวข้องปฏิ�ก�ร�ยาต�องเปร�ยบเท�ยบก�นท�-งสอง

ข้�างเสมอ ท� น�ยมตรวจม� 3 แห้�ง ด้�งน�-

Page 40: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทด้สอบ Biceps reflex เป4นการตรวจการท)างานข้องเส�นประสาท Cervical spinal nerve ค์��ท� 5การทด้สอบ Biceps reflex เป4นการตรวจการท)างานข้องเส�นประสาท Cervical spinal nerve ค์��ท� 5 (C5) และMusculocutaneous nerve ท)าโด้ยให้�ผิ��ร �บบร�การงอข้�อศอกเล8กน�อย ผิ��ตรวจวางน�-วห้�วแม�ม,อลงบน Biceps tendon กด้ปลายน�-วห้�วแม�ม,อลงเล8กน�อย ใช่�ไม�เค์าะร�แฟุล8กซั�

Page 41: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทด้สอบ Triceps reflex เป4นการตรวจการท)างานข้องเส�นประสาทCervical spinal nerve ค์��ท� 6 และ 7 (C6, 7) และ Radial nerveโด้ยให้�ปลายแข้นห้�อย ใช่�ไม�เค์าะตรงบร�เวณเอ8นข้องกล�ามเน,-อ Triceps brachealis(ประมาณ 2 น�-วเห้น,อข้�อศอกด้�านห้ล�ง)

Page 42: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทด้สอบ Quadriceps reflex เป4นการตรวจการ• ท)างานข้องเส�นประสาท Lumbar spinal nerve ค์��ท� 2 ถุ(ง ค์��ท� 4 (L2-4)

และ• Femoral nerve ท)าโด้ยให้�ผิ��ร �บบร�การน� งห้�อยเท�าท� ข้อบเต�ยง พิยาบาล

ใช่�ไม�เค์าะร�• แฟุล8กซั�เค์าะบร�เวณ Patella tendon ซั( งเป4นเอ8นข้องกล�ามเน,-อ

Quadriceps• femolis โด้ยตรง ( ด้�งภาพิท� 32) การตอบสนองปกต�ท� พิบค์,อ ข้าท�อน

ล�างจะ• เห้ย�ยด้ เน, องจาก Quadriceps femolis ห้ด้ต�ว ประเม�นค์วามไวข้อง

ปฏิ�ก�ร�ยาเป4น• เกรด้ต�างๆ ท�-งสองข้�าง

Page 43: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 44: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจปฏิ#ก#ร#ยาตอบสน้องชน้#ดต,/น้ (Superficial reflex

• การทดสอบปฏิ#ก#ร#ยาของแก�วตา (Corneal reflex) เป4นการทด้สอบการท)างานข้องเส�นประสาทสมองค์��ท� 5 (Trigeminal nerve: CNV)

• การทดสอบปฏิ#ก#ร#ยาตอบสน้องท��ผ่น้�งหน้�าท�อง(Abdominal reflex) เป4นการตรวจการท)างานข้อง Thoracic spinal nerve ค์��ท� 8-12 (T8-12) ผิ��ร �บบร�การนอนห้งาย ใช่�ว�สด้�ปลายท��เข้� ยบร�เวณห้น�าท�องรอบๆ สะด้,อเบาๆ โด้ยลากเฉ�ยงจากด้�านนอกเข้�าด้�านใน (ด้�งภาพิท� 33) จะเห้8นปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนองโด้ยผิน�งห้น�าท�องจะห้ด้ต�วตามการกระต��น สะด้,อจะเอ�ยงไปด้�านท� ท)าการทด้สอบแสด้งการทด้สอบปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนองท� ผิน�งห้น�าท�อง

.

Page 45: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทดสอบการหดต�วของถ�งอ�ณัฑะ (Cremasteric reflex) เป4นการทด้สอบการท)างานข้อง Lumbar spinal nerve ค์��ท� 1-2 (L1-2) ให้�ผิ��ร �บบร�การนอนห้ร,อน� ง พิยาบาลใช่�ว�ตถุ�ท��ๆ ข้�ด้ลากท� ด้�านในข้องต�นข้าใน แนวเฉ�ยงลงล�างและเข้�าใน ปฏิ�ก�ร�ยาตอบสนองค์,อจะเห้8นถุ�งอ�ณฑะด้�านท� ทด้สอบห้ด้ต�ว (ตรวจเฉพิาะในรายท� ม�ค์วามผิ�ด้ปกต�)

Page 46: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การทด้สอบ Plantar reflex

• เป4นการทด้สอบการท)างานข้อง Lumbar spinal nerve ค์��ท� 5 (L5) และ Sacral spinal nerve ค์��ท� 1-2 (S1-2) ท)าโด้ยให้�ผิ��ร �บบร�การนอนห้งายไม�เกร8งกล�ามเน,-อ ใช่�ว�ตถุ�ปลายท��ข้�ด้ท� ฝ่9าเท�าจากปลายเท�าทางด้�านนอกมาทางน�-วก�อยและวนไปทางน�-วห้�วแม�เท�าการแปลผิลถุ�าห้ากม�การเห้ย�ยด้ออกข้องน�-วเท�า ถุ,อว�าม� การตอบสนองท� ผิ�ด้ปกต� เร�ยกว�า ม� barbinski response ห้ร,อ barbinski ให้�ผิลบวก

Page 47: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจการท1างาน้ประสาน้ก�น้ (COORDINATION)

• เป4นการตรวจห้น�าท� ในการท)างานประสานก�นข้องระบบประสาทและกล�ามเน,-อในการทด้สอบการ

ท)างานประสานก�นต�อไปน�- ให้�ส�งเกตว�าผิ��ป9วย สามารถุท)าได้�ราบร, นและแม�นย)าด้�ห้ร,อไม� ได้�แก�

• การทดสอบ finger to fingerให้�ผิ��ป9วยห้ล�บตาและกางแข้นออกเต8มท� , แล�วเห้ว� ยงแข้นเข้�าในให้�เป4นวงจนปลายน�-วท�-งสองข้�างมาแตะก�นตรงกลาง

Page 48: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทด้สอบ Finger to nose ท)าโด้ยให้�ผิ��ร �บบร�การห้ล�บตาและกางแข้นข้�างห้น( งออกเต8มท� โด้ยย, นน�-ว

ช่�-ออกด้�วย น�-วช่�-ข้องม,ออ�กข้�างห้น( งส�มผิ�สท� จม�กน)าน�-วช่�-ข้�างท� ส�มผิ�สจม�กไปส�มผิ�สก�บปลายน�-วช่�-ข้�าง

ท� กางออกท)าซั)-า 2- 3 ค์ร�-ง สล�บท)าอ�กข้�างห้น( ง

Page 49: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทด้สอบ Finger to nose to finger ให้�ผิ��ร �บบร�การล,มตาใช่�ปลายน�-วส�มผิ�สจม�กตนเองและน)าไปส�มผิ�สก�บปลายน�-วช่�-ข้องพิยาบาล

• โด้ยพิยาบาลเปล� ยนต)าแห้น�งข้องน�-วไปทางซั�าย และข้วา (น�-วช่�-ข้องพิยาบาลค์วรอย��ห้�างจากผิ��ร �บ

บร�การเก,อบส�ด้ปลายแข้น)

Page 50: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• การทดสอบ heel to knee ท�าท� เห้มาะสมส)าห้ร�บตรวจค์,อท�าผิ��ป9วยนอน ผิ��ป9วย

ยกข้าข้�างห้น( งข้(-นแล�ววางส�นเท�าลงบนเข้�าอ�กข้�างห้ล�งจากน�-นไถุส�นเท�าไปตามห้น�าแข้�งและห้ล�งเท�า

จนถุ(งปลายเท�าด้�วยค์วามเร8วพิอสมค์วร อาจให้�ผิ��ป9วยไถุส�นเท�ากล�บข้(-นไปอ�กค์ร�-งเพิ, อจะได้�ม�โอกาส

ส�งเกตนานข้(-น ทด้สอบท�ละข้�าง

Page 51: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• Romberg test. ให้�ผิ��ป9วยย,นห้ล�บตา เท�าช่�ด้ก�น ห้งายฝ่9าม,อและเห้ย�ยด้แข้นไปข้�างห้น�า ส�งเกตว�าผิ��

ป9วยสามารถุทรงต�วอย��ได้�ห้ร,อไม� ห้ร,อล�มเอ�ยงไป ข้�างใด้ข้�างห้น( ง ผิ��ประเม�นอาจออกแรงผิล�กผิ��ป9วย

เบาๆด้�วยปลายน�-วไปข้�างใด้ข้�างห้น( ง

Page 52: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การทด้สอบอ, นๆท� จ)าเป4นการตรวจอาการระค์ายเค์,องข้องเย, อห้��มสมอง (Signs ofmeningeal irritation) ม�ว�ธี�การทด้สอบต�างๆ ด้�งน�-การทด้สอบอาการค์อแข้8ง (Stiff neck) ปกต�จะสามารถุยกศ�รษะข้(-นได้�โด้ยไม�ม�อาการเจ8บปวด้ ถุ�าม�อาการเจ8บค์อห้ร,อม�การเกร8งกล�ามเน,-อบร�เวณค์อ แสด้งว�า การทด้สอบให้�ผิลบวก ซั( งอาจห้มายถุ(งม�พิยาธี�สภาพิข้องเย, อห้��มสมอง• การทด้สอบอาการ Kernig (Kernig’s sign) ท)าโด้ยให้�

ผิ��ร �บบร�การงอเข้�า 90O พิยาบาลค์�อยๆ จ�บเข้�าข้องผิ��ร�บบร�การย,ด้ออก ถุ�าย,ด้ไม�ได้�และม�อาการปวด้กล�ามเน,-อต�นข้าด้�านห้ล�ง แสด้งว�า การตรวจได้�ผิลบวก ซั( งอาจเก�ด้จากม�การระค์ายเค์,องเย, อห้��มสมอง

Page 53: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)
Page 54: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

การตรวจทางห�องปฏิ#บ�ต#การและการตรวจพ#เศษ• การเจาะหล�ง (Lumbar puncture) การเจาะห้ล�งเป4น

บทบาทข้องแพิทย�ในการว�เค์ราะห้�ค์วามผิ�ด้ปกต�ข้องระบบประสาท

• การตรวจทางร�งส�Computer tomography (CT) เป4นว�ธี�การฉายภาพิทางร�งส�ท� ใช่�ค์อมพิ�วเตอร�ช่�วยต�ด้ต�อและเล,อกภาพิให้�ม�ค์วามช่�ด้เจนและมองเห้8นรายละเอ�ยด้ได้�มากข้(-น

• Magnetic resonance imaging เป4นว�ธี�การตรวจโด้ยการ

• ใช่�ค์ล, นแม�เห้ล8กไฟุฟุ>าท� สามารถุมองเห้8นรายละเอ�ยด้ข้องสมองห้ร,อส�วนท� ต�องการตรวจได้�ช่�ด้เจนกว�าการตรวจ Computer tomography (CT)

Page 55: การตรวจร่างกายระบบประสาท (Nervous System)

• Cerebral angiogram เป4นว�ธี�การฉ�ด้สารท(บแสง เข้�าทางห้ลอด้เล,อด้ Femoral artery ด้�การอ�ด้ต�นท�

ห้ลอด้เล,อด้ในสมองต�างๆภาวะเน,-องอกในสมอง• Electroenphalography เป4นว�ธี�ท� ใช่�ว�ด้ค์ล, นไฟุฟุ>า

บร�เวณเปล,อกนอกข้องเน,-อสมอง (Cerebral cortex)