13

ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

Κ Α Λ Ω Σ Η Λ Θ Α Τ Ε

Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες αναστηλωτές

συντηρητές τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων

δουλέψαμε μέρα και νύχτα ώστε σε λιγότερο

από εννέα μήνες να παραδώσουμε το

Ιερό Κουβούκλιο στις τρεις Χριστιανικές

Κοινότητες αλλά και σε ολόκληρη την

Οικουμένη

Σήμερα οι Έλληνες αλλά και όσοι

επισκέπτονται τη χώρα μας αξιοποιώντας

τις δυνατότητες που παρέχει η ψηφιακή

τρισδιάστατη τεχνολογία και διεπιστημονική

και διαδραστική μοντελοποίηση θα έχουν την

αίσθηση ότι μετέχουν στο χώρο στην ιστορία

στη γνώση στα δρώμενα Ο Πανάγιος Τάφος

είναι ζωντανός για όλη την ανθρωπότητα

Όταν μετά από πέντε αιώνες στις 26

Οκτωβρίου 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο

και το National Geographic έδωσε την εικόνα

και την είδηση σε όλο τον κόσμο περισσότεροι

από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι γονάτισαν

νοερά μαζί μας μπροστά του

Η έκθεση όπως και το έργο υπήρξαν υποθέσεις

συλλογικές Είμαστε ευγνώμονες σε όλους

τους δημιουργούς συντελεστές χορηγούς και

διοργανωτές της έκθεσης στη Διεπιστημονική

Ομάδα και τον Πρύτανη του ΕΜΠ στον

Πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα

που στάθηκε δίπλα μας σε δύσκολες ώρες του

έργου και της διοργάνωσης της έκθεσης στον

Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων για τη θερμή

του υποστήριξη στην Υπουργό αλλά και τους

συντελεστές του Υπουργείου Πολιτισμού και

Αθλητισμού για την ουσιαστική συμπαράσταση

και συνεργασία καθώς και στο Υπουργείο

Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και

Ενημέρωσης

Προτεραίως όμως

Στην ΑΕ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κύριο

Προκόπιο Παυλόπουλο που με την αιγίδα του

σφραγίζει το ελληνικό διαβατήριο της έκθεσης

Στο Μακαριώτατο τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών

και Πάσης Ελλάδος κκ Ιερώνυμο Βrsquo και στην

Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος καθώς

και στους Προκαθήμενους των Χριστιανικών

Κοινοτήτων της Ιερουσαλήμ Φυλάκων του

Παναγίου Τάφου και τον Παναγιώτατο

Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως Νέας

Ρώμης και Οικουμενικό Πατριάρχη κκ

Βαρθολομαίο με τις ευλογίες των οποίων

πραγματοποιείται η Έκθεση αυτή

Η παρουσία σας θα δώσει τη δική σας πνοή το

δικό σας laquoάγγιγμαraquo στην Έκθεση

Για την Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου

Πολυτεχνείου που επιμελήθηκε την Έκθεση

ΣΑΣ Κ ΑΛΟΎΜΕ ΣΤΗ Ν ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΗΓΜΕΝΗΣ ΤΕΧ ΝΟΛΟΓΊΑΣ ΓΊΑ ΝΑ ΣΎ ΝΟΜΊΛΗΣΕΤΕ ΜΕ ΤΟ ΕΜΒΛΗΜΑΤΊΚΟΤΕΡΟ Μ ΝΗΜΕΊΟ ΤΟΎ ΧΡΊΣΤΊΑΝΊΣΜΟΎ Κ ΑΊ ΟΧΊ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΊΟ ΤΑΦΟ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΣΤΗ Ν ΊΕΡΟΎΣΑΛΗΜ ΓΊΑ ΝΑ ΜΟΊΡΑΣΤΟΎΜΕ ΜΑΖΊ ΣΑΣ ΤΗ ΣΎΓΚ ΛΟΝΊΣΤΊΚ Η ΕΜΠΕΊΡΊΑ ΠΟΎ ΖΗΣΑΜΕ ΟΤΑΝ Κ ΛΗΘΗΚ ΑΜΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΤΡΊΑΡΧΗ ΊΕΡΟΣΟΛΎΜΩΝ ΚΚ ΘΕΟΦΊΛΟ Γrsquo ΤΟΝ ΚΟΎΣΤΩΔΟ ΤΗΣ ΑΓΊΑΣ ΓΗΣ ΤΟΎ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΦΡΑΓΚ ΊΣΚ ΑΝΩΝ Κ ΑΊ ΤΟΝ ΑΡΜΕΝΊΟ ΠΑΤΡΊΑΡΧΗ ΣΤΗ Ν ΊΕΡΟΎΣΑΛΗΜ ΤΟΎΣ ΦΎΛ ΑΚ ΕΣ ΤΟΎ ΠΑΝΑΓΊΟΎ ΤΑΦΟΎ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΊΗΣΟΎΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΚ ΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΎ

Τώνια ΜοροπούλουΚαθηγήτρια ΕΜΠΕπιστημονικά υπεύθυνη για την αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου

Kathryn KeaneΑντιπρόεδρος της National Geographic Society

Fredrik Hiebert Αρχαιολόγος της National Geographic Society Επιμελητής της έκθεσης ldquoTomb of Christrdquo

Το National Geographic είχε την τιμή να παρέχει την επικοινωνιακή κάλυψη σε αυτό το μοναδικό έργο αποκατάστασης Μέσα από την έκθεση αυτή είμαστε στην ευχάριστη θέση να ενημερώσουμε τον κόσμο για τη διατήρηση αυτού του Ιερού και Ιστορικού τόπου κρατώντας την ιστορία ζωντανή για πολλά ακόμα χρόνια

2 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 3

Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο πρέπει να εκπληρώνει όσα το ίδιο το όνομά του επιβάλλει γιrsquo αυτό και χαίρεται ιδιαίτερα που υποδέχεται μια έκθεση που αφορά σε ένα Μνημείο παγκόσμιας σημασίας Πέρα από την θρησκευτική διάσταση του μνημείου αυτού καθrsquoεαυτού είναι σημαντικό το ότι το ευρύ κοινό αλλά και ο επιστημονικός κόσμος θα μάθουν για το έργο που επιτελέστηκε εκεί Ιδιαίτερα θα ήθελα να δώσω έμφαση στον τρόπο παρουσίασης της έκθεσης πρωτοποριακό για τα μέχρι σήμερα μουσειακά δεδομένα Ελπίζω ο επισκέπτης να βγει πολλαπλά ωφελημένος από την εντυπωσιακή αυτή ψηφιακή απόδοση της αποκατάστασης του Παναγίου Τάφου

Δ ρ Α ι κ α τ ερ ί ν η Π Δ ε λ λ α π ό ρ τ α Διευθύντρια Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου

N AT I O N A L G E O G R A P H I C S O C I E T Y

Α Π Ο Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Τ Ο Ύ Ί Ε Ρ Ο Ύ Κ Ο Ύ Β Ο Ύ Κ Λ Ί Ο Ύ Ο Ί Κ Ο Ύ Μ Ε Ν Ί Κ Η Κ Λ Η Ρ Ο Ν Ο Μ Ί Α Τ Ο Ύ Ε Λ Λ Η Ν Ί Σ Μ Ο Ύ

Μ Η Ν Υ Μ Α Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ο Υ Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Υ Κ Α Ι Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Υ

Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ί Α Ω Σ Π Α Ρ Α Μ Ε Τ Ρ Ο Σ Α Ν Α Δ Ε Ί Ξ Η Σ Ο Ί Κ Ο Ύ Μ Ε Ν Ί Κ Ω Ν Α Ξ Ί Ω ΝΜ Η Ν Υ Μ Α Τ Ο Υ Π Ρ Υ Τ Α Ν Η Τ Ο Υ Ε Θ Ν Ι Κ Ο Υ Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Υ Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Υ

Η καινοτόμος τεχνογνωσία που εφήρμοσε η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού

Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου

Τάφου όπως υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός της Χώρας στην τελετή παράδοσης στις

22 Μαρτίου 2017 στα Ιεροσόλυμα αποτελεί υπόδειγμα των μεγάλων δυνατοτήτων

της Ελλάδος στη διάσωση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας στις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες και ιδιαίτερα

στο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων για τη φύλαξη του Παναγίου Τάφου

ανά τους αιώνες αλλά και για την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν δίνοντας τη μοναδική

ευκαιρία στην Διεπιστημονική Ομάδα του Πολυτεχνείου να αποκαταστήσει το Ιερό

Κουβούκλιο και να συνεχίσει την Οικουμενική Κληρονομιά του Ελληνισμού

Αναγνωρίζουμε την πολύτιμη συμβολή των Ελλήνων επιστημόνων των Ελλήνων

αναστηλωτών και συντηρητών δύο εκ των οποίων αποσπάστηκαν από το ΥΠΠΟΑ

στο ΕΜΠ για το έργο και όλων όσοι έδωσαν και την ψυχή τους για τον σκοπό αυτό

Η ομόλογη έκθεση στο Μουσείο του National Geographic στην Washington είχε

μεγάλη διεθνή απήχηση Το μοναδικό μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής

κληρονομιάς του Χριστιανικού κόσμου και όχι μόνο μαζί με το συγκλονιστικό έργο

του Πολυτεχνείου είναι σήμερα χάρις στις μεγάλες δυνατότητες που δίνουν οι νέες

τεχνολογίες στη διάθεσή σας

Εκτιμούμε την συμβολή του National Geographic στην διάχυση των ειδήσεων και των

ευρημάτων για τον Πανάγιο Τάφο που έκανε κοινωνό των αξιών του μνημείου όλη

την ανθρωπότητα

Διανύουμε το 2018 το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς Παραχωρώντας

το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο για τη διοργάνωση αυτής της έκθεσης

σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο δίνουμε σε όλους εσάς την

δυνατότητα να ζήσετε την εμπειρία του μοναδικού αυτού μνημείου και έργου

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδία Κονιόρδου

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην ιστορική του πορεία των 180 χρόνων

καταγράφει πολυσήμαντα ορόσημα στην προσφορά του στην Παιδεία στην

Έρευνα και στην Κοινωνία Το έργο αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του

Πανάγιου Τάφου έχει τη θέση του στην πορεία αυτή μαζί με άλλες πρόσφατες

σημαντικές ενέργειες προσφοράς του Πολυτεχνείου όπως στο γεφύρι της Πλάκας

στην Ήπειρο την γενέτειρα των μεγάλων ευεργετών του Το ΕΜΠ δικαιολογημένα

υπερηφανεύεται ότι η υψηλή τεχνογνωσία του σε συνδυασμό με την καινοτομία και

τις νέες τεχνολογίες που εφαρμόστηκαν στο απαιτητικό έργο του Πανάγιου Τάφου

επέτρεψαν να παραδοθεί το Ιερό Κουβούκλιο στις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες

που το εμπιστεύτηκαν στη Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ με δομική ακεραιότητα

και με αναδεδειγμένες τις αξίες του Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η μεθοδολογία που

εφαρμόστηκε επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις μελλοντικές τάσεις στην Προστασία

Μνημείων με αποτέλεσμα η αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου να αναγνωρίζεται

ως εμβληματικό έργο αναγνωρισμένο διεθνώς και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού

Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018 από τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις της

Ευρωπαϊκής Επιτροπής Οι επιστήμονες του Πολυτεχνείου εργάστηκαν συλλογικά

και προσεγγίζοντας το έργο με τον απαιτούμενο σεβασμό αλλά και με παραγωγικό

διάλογο με τις Χριστιανικές Κοινότητες Φύλακες του Παναγίου Τάφου εφάρμοσαν

στην πράξη την τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία που το Εθνικό Μετσόβιο

Πολυτεχνείο έχει σωρεύσει για την προστασία των μνημείων Η διατήρηση βέβαια των

Οικουμενικών αξιών του Πανάγιου Τάφου που ενώνουν τον Χριστιανικό κόσμο δεν

εξαρτάται μόνον από την τεχνική αριστεία Καθοριστικός είναι ο ρόλος της κοινωνίας

που γίνεται τόσο πιο σημαντικός όσο αυξάνεται η συμμετοχή της Η παρούσα

έκθεση είναι μια προσπάθεια προς την κατεύθυνση αναβάθμισης του ρόλου αυτού

Προσπάθεια που χρησιμοποιώντας την ιδιαίτερα δυναμική διάσταση της τεχνολογίας

σε διεπιστημονικό επίπεδο συνεισφέρει στην αύξηση της κοινωνικής πρόσβασης σε

ένα μνημείο μοναδικής σημασίας για τον Χριστιανισμό και τον Ελληνισμό με στόχο την

ανάδειξη των Οικουμενικών αξιών της παγκόσμιας αυτής κληρονομιάς

Ο Πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Καθηγητής Ιωάννης Κ Γκόλιας

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 5 4 _

Η Ιερουσαλήμ υπήρξε από ανέκαθεν σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών δυτικά από την Ευρώπη δια θαλάσσης μέσω της Ρόδου και της Κύπρου νότια από την Αφρική ανατολικά από την Ασία βρίσκε-ται στο κέντρο της πολυτάραχης Μέσης Ανατολής Στην Αγία Πόλη της Ιερουσαλήμ συνυπάρχουν δύο λαοί και τρεις θρησκείες Στο Ναό της Ανα-στάσεως όμως είναι σεβαστό το status quo σύμ-φωνα με το οποίο τρεις χριστιανικές κοινότητες (το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων το Τάγμα των Φραγκισκανών και το Πατριαρχείο των Αρμενίων της Ιερουσαλήμ) φυλάσσουν τα ιερότε-ρα προσκυνήματα του Χριστιανισμού

Το Άγιο Φως που φέρει ο Πατριάρχης Ιεροσολύ-μων το Μεγάλο Σάββατο καταυγάζει την συνύ-παρξή τους που μετά από δυο και πλέον αιώνες εκφράστηκε στην κοινή τους απόφαση για το έργο αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου

----

Η ΠΟΛ Η Τ ΗΣ ΙΕ Ρ ΟΥ Σ Α Λ ΗΜ

ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΤΟ 3500 πΧ Η πόλη του Δαυίδ φι-λοξενεί ανά τους αιώνες μέσα από αλληλοδιάδο-χες συγκρούσεις και συμφιλιώσεις καταστροφές και αποκαταστάσεις τα ιερότερα προσκυνήματα όλων των θρησκειών Στο Όρος του Ναού χτίστηκε ο πρώτος Ιουδαϊκός Ναός περί το 950 πΧ από τον Βασιλιά Σολομώντα εκεί ξαναχτίστηκε ο δεύτερος Ναός Στα ερείπιά του το Δυτικό τείχος αποτελεί σήμερα το ιερότερο προσκύνημα του Ιουδαϊσμού Στον ίδιο τόπο στο Χαράμ αλ-Σαρίφ βρίσκεται ο χρυσός Θόλος του Βράχου όπου προσκυνείται ο Προφήτης Μωάμεθ

Εντός των τειχών στην Παλιά Πόλη της Ιερουσα-λήμ ο Ναός της Αναστάσεως οικοδομήθηκε από το Μέγα Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη το 325 μΧ περικλείοντας τον Πανάγιο Τάφο και το ση-μείο της Σταύρωσης στο Γολγοθά

6 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 7

Κ Α Λ Ω Σ Η Ρ Θ Α Τ Ε Σ Τ Ο Ν Π Α Ν Α Γ Ι Ο Τ Α Φ Ο Σ Τ Η Ν Ι Ε Ρ Ο Υ Σ Α Λ Η Μ

ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΡΟΤΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ της Αναστάσεως δεσπόζει το Ιερό Κουβούκλιο με περίπου 70τμ έκταση και ύψος έως το δώμα του αντίστοιχο προς κανονικό συμβατικό διώροφο σπίτι Ακόμη ψηλότερα φτάνει ένας τρούλος στη-ριζόμενος σε 12 κιονίσκους Εσωτερικά χωρίζεται σε προθάλαμο στο ανατολικό τμήμα του και σε ταφικό θάλαμο στο δυτικό ο οποίος συμπίπτει με τον αρχικό ταφικό θάλαμο που ήταν σκαμμένος στο επιχώριο πέτρωμα του οποίου μεγάλο μέρος διατηρείται μέχρι σήμερα γύρω από αυτόν τον χώρο Είναι και το μόνο που διατηρήθηκε από μια πολύ μεγαλύτερη βραχόμαζα μέρος της οποίας ήταν κάποτε και αυτό το μνημείο Εξωτερικά το κτίσμα έχει αρχιτεκτονική διάπλαση της εποχής του κλασικισμού αλλά με στοιχεία της κεντρο-ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής καθώς και της κων-σταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής Επικρατεί ο τοπικός ερυθρός συμπαγής λίθος Εσωτερικά μια αντίστοιχη διάταξη εκτός από τους θόλους με περισσότερο λευκό μάρμαρο από την Προ-κόνησο Αυτά όλα τα υπογράφει ο ταλαντούχος κωνσταντινουπολίτης αρχιτέκτονας Κομνηνός υπεύθυνος για το έργο της αναστήλωσης του Ιε-ρού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1808

ΤΟ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΚΑΙ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΑΥΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΞΙΩΣΥΝΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΕΙΝΑΙ ΥΨΙΣΤΗ ΤΙΜΗ ΝΑ ΕΧΩ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΞΙΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ

Μ α ν ό λ η ς Κ ο ρ ρ έςΟμότιμος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αρχιτεκτόνων Τακτικό Μέλος Ακαδημίας Αθηνών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Τομή Πανίερου Ναού της ΑναστάσεωςΔ Μπαλοδήμος Α Γεωργόπουλος κα ΕΜΠ 2003

Αν δ ρ έα ς Γε ω ρ γ ό π ο υ λ ο ςΚαθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αγρονόμων-Τοπογράφων ΜηχανικώνΜέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Η ΙΣ Τ ΟΡΙΑ Τ ΟΥ ΙΕΡ ΟΥ ΚΟΥ ΒΟΥ Κ Λ ΙΟΥ

Τ ΟΥ Π Α Ν Α Γ ΙΟΥ ΤΑΦΟΥ Σ Τ Ο Ν ΑΟ ΤΗΣ Α Ν Α Σ ΤΑ ΣΕ ΩΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ αρχίζει με την Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα τόσο ο Γολγοθάς όσο και ο Τάφος του Ιωσήφ από την Αριμαθαία όπου ετάφη και αναστήθη ο Χριστός ήταν ακριβώς έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ Όταν αργότερα τα τείχη της πόλεως επεκτάθη-καν τα μεγάλα αυτά τοπόσημα βρέθηκαν εντός των τειχών όπου και ανεγέρθηκε ο Ναός της Αναστάσεως Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη ανασκάπτοντας τον Ναό της Αφροδίτης που είχε χτίσει δυο αιώνες πριν ο Ρωμαίος αυτο-κράτορας Αδριανός αποκάλυψαν τον τάφο που αναγνωρίστηκε ως ο Τάφος του Χριστού καθώς και το σημείο της Σταύρωσης και ανοικοδόμησαν τον Ναό της Αναστάσεως Το Ιερό Κουβούκλιο που περικλείει τον Πανάγιο Τάφο εξελίχθηκε στο πέρασμα των αιώνων ως αποτέλεσμα διαδοχικών επεμβάσεων καταστροφών και αποκαταστάσεων Η σημερινή του μορφή ανάγεται στην αποκα-τάσταση του 1810 από τον Κάλφα Κομνηνό το Μυτιληναίο

Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

8 _

136-137 μΧ Ο αυτοκράτορας Αδριανός χτίζει Καπιτώλιο μπροστά από το Τάφο του Χριστού αφιερωμένο σε τέσσερις θεότητες (Δίας Ήρα Αθηνά και Αφροδίτη) σε ένδειξη κυριαρχίας και εξουσίας

325-326 μΧ Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη αποκαλύπτουν τον Τάφο του Χριστού τον οποίο κλείνουν σε οκταγωνικό κτίσμα γνωστό ως Ιερό Κουβούκλιο

614 μΧ Οι Πέρσες κατακτούν την πόλη της Ιερουσαλήμ και προκαλούν καταστροφές στο Ναό της Αναστάσεως

617 μΧ Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μόδεστος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1009 μΧ Ο αιγύπτιος Χαλίφης al-Hakim bi-Amr Allah (Αλ-Χακίμ μπι-αμρ-Αλλάχ) κατακτά την Ιερουσαλήμ και προκαλεί καταστροφές στα Ιερά Προσκυνήματα

1042-1048 μΧ Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μονομάχος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1099 μΧ Οι Σταυροφόροι προσθέτουν στο Ιερό Κουβούκλιο ως προθάλαμο το Παρεκκλήσι του Αγγέλου στο σημείο που σύμφωνα με τις Αγίες Γραφές στάθηκε ο Άγγελος μετά την Ταφή του Ιησού Χριστού

1244 μΧ Οι Μαμελούκοι καταλύουν την Ιερουσαλήμ στο όνομα του Σουλτάνου της Αιγύπτου και βεβηλώνουν τον Πανάγιο Τάφο

1555 μΧ Ο Κουστωδός του Τάγματος των Φραγκισκανών Fra Bonifacio da Ragusa (Μπονιφάτσιο της Ραγκούζα) αναστηλώνει το Ναό της Αναστάσεως

1808-1810 μΧ Ο αρχιτέκτων Κάλφας Κομνηνός ο Μυτιληναίος αναστήλωσε το Ιερό Κουβούκλιο στη μορφή που έχει σήμερα

2016-2017 μΧ Η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου υπό το συντονισμό της Καθηγήτριας Αντωνίας Μοροπούλου προβαίνει σε αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου με βάση την κοινή απόφαση των τριών Χριστιανικών Κοινοτήτων Φυλάκων του Παναγίου Τάφου

- -

_ 9

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ

ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣ

ΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ

10 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 11

Αποτελεί μοναδική τιμή υπέρβαση στη ζωή και στην επιστήμη η συμβολή μου ως πολιτικός μηχανικός στη διεπιστημονική μελέτη του ΕΜΠ για την πραγματοποίηση επεμβάσεων στον Πανάγιο Τάφο ένα μνημείο παγκόσμιας εμβέλειας διαχρονικής αξίας και πολυδιάστατου συμβολισμού

Η αποκατάσταση του μνημείου αυτού ύψιστης σημασίας για τη Χριστιανοσύνη απαίτησε τη διεπιστημονική συνεργασία μας και τα χέρια μας

για την περάτωσή της ώστε να επαληθευθεί τα αρχαιοελληνικό απόφθεγμα laquoΣυν Αθηνά και χείρα κίνειraquo

Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς Σ π υ ρ ά κ ο ς Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Χ ά ρ η ς Μ ο υ ζ ά κ η ςΕπίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών

Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ Αναπληρωτής Υπεύθυνος Εργοταξίου

ΑΛΛΗΛΟΥ ΧΙΑ ΣΤΑΔΙΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ Αποσυναρμολόγηση και απομάκρυνση ορθομαρμαρώσεων απομάκρυνση αποσαθρωμένων και ασύμβατων κονιαμάτων από την τοιχοποιία που αποκαλύφθηκε αρμολόγηση τοιχοποιίας επισκευή και μερική ανακατασκευή περιοχών της τοιχοποιίας ενεμάτωση μέχρι ύψους 3m ανάταξη και αγκύρωση εξωτερικών πεσσών επανατοποθέτηση ορθομαρμαρώσεων ανάταξη και αγκύρωση μπαλούστρων ενεμάτωση ανώτερης ζώνης και οροφής ανάταξη και αγκύρωση εσωτερικών μαρμάρων επεμβάσεις συντήρησης του κρεμμυδόσχημου τρούλου (Onion Dome) του θόλου του Παρεκκλησίου του Αγγέλου και του θόλου του ταφικού θαλάμου εφαρμογή τελικού κονιάματος αρμολόγησης επεμβάσεις καθαρισμού και προστασίας των εσωτερικών και εξωτερικών αρχιτεκτονικών επιφανειών καθώς και άλλων διακοσμητικών στοιχείων

Π Ι Σ Τ Η Α Π Ο Κ ΑΤΑ Σ ΤΑ Σ Η Μ Ε Σ Υ Μ Β ΑΤ Ο Τ Η ΤΑ ΥΛ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Π Ε Μ Β Α Σ Ε Ω Ν Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Δ Ο Μ Ι Κ Η

Α Κ Ε ΡΑ Ι Ο Τ Η ΤΑ Τ Ο Υ Ι Ε Ρ Ο Υ Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Υ Τ Η Δ Ι ΑΤ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Τ Η Ν Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ

Διαστρωμάτωση Ιερού Κουβουκλίου από τα δεδομένα του Γεωραντάρ(αρχική κατάσταση)

Αρχιτεκτονικό σχέδιο αποτύπωσης

παραμορφώσεων κολώνας εισόδου Ιερού

Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου(μετά την αποκατάσταση)

Χρονική εξέλιξη των αποκλίσεων των πεσσών από την καθετότητα

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

Μοντέλο πεπερασμένων στοιχείων δομικής αποτίμησης

του Ιερού Κουβουκλίου (μετά την αποκατάσταση)

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Κ Ο Ι Ν Η Σ Υ Μ Φ Ω Ν Ι Α Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ω Ν Κ Ο Ι Ν Ο Τ Η Τ Ω Ν

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ

ΕΡΓΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

(Ελληνορθόδοξο

Πατριαρχείο

Ιεροσολύμων 22

Μαρτίου 2017)

Α Ν Ο Ι Γ Μ Α Τ Ο Υ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

12 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 13

Ο Π Α ΝΑ Γ ΊΟΣ ΤΑΦ ΟΣ Μ Ν Η Μ ΕΊΟ ΠΟΎ Ε ΝΩ Ν ΕΊ ΤΟΝ Χ ΡΊ ΣΤ Ί Α Ν Ί Σ ΜΟ Τ Η ΦΛ ΕΓΟΜ Ε Ν Η Μ ΕΣ Η Α ΝΑΤΟΛ Η Τ Η Ν ΟΊ ΚΟΎ Μ Ε Ν Η Μ Ε Τ Η Σ Η Μ ΕΡΊ Ν Η ΕΛ Λ Α Δ Α ΣΤΟ ΕΠ Ί Κ Ε Ν Τ ΡΟ

laquo Όταν μετά από πέντε αιώνες στις 26 Οκτωβρίου 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο και το National Geographic έδωσε την εικόνα και την είδηση σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από δυο δισεκατομμύρια άνθρωποι γονάτισαν νοερά μαζί μας μπροστά του Ο Πανάγιος Τάφος είναι ζωντανός για όλη την ανθρωπότηταraquo

14 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 15

Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Σ Η Μ Ε Ρ Α Τ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι Τ Ο Υ Σ Τ Ο Φ Ω Σ

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχου της τηλεματικής των πολυαισθητήρων και της ρομποτικής μας επέτρεψαν να laquoδούμεraquo μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις του Ιερού Κουβουκλίου και να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά του Μας επέτρεψαν να σχεδιάσουμε και να αποτιμήσουμε τα συμβατά και επιτελεστικά υλικά και τις ελάχιστα παρεμβατικές επεμβάσεις αποκατάστασής τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Α Π Ο Τ Ο Μ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Ο Ε Λ Ε Γ Χ Ο Κ Α Ι Τ Η Ν Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Η

Ψ Η Φ Ι Α Κ Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Μ Ο Ν Τ Ε Λ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Σ Τ Η Ν

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Η Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Η Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Α Ξ Ι Ο

Καθ ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος Γεωμετρική τεκμηρίωση με σάρωση laser του εσωτερικού θόλου του Τρούλου του Ιερού Κουβουκλίου

Διασκόπηση με γεωραντάρ του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου για την αποκάλυψη της εσωτερικής του δομής

Μοντέλο Πεπερασμένων Στοιχείων Μετά την αποκατάσταση

το Ιερό Κουβούκλιο φέρει αποτελεσματικά και ομοιογενώς

τις μέγιστες κύριες τάσεις

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 2: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

Α Π Ο Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Τ Ο Ύ Ί Ε Ρ Ο Ύ Κ Ο Ύ Β Ο Ύ Κ Λ Ί Ο Ύ Ο Ί Κ Ο Ύ Μ Ε Ν Ί Κ Η Κ Λ Η Ρ Ο Ν Ο Μ Ί Α Τ Ο Ύ Ε Λ Λ Η Ν Ί Σ Μ Ο Ύ

Μ Η Ν Υ Μ Α Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ο Υ Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Υ Κ Α Ι Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Υ

Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ί Α Ω Σ Π Α Ρ Α Μ Ε Τ Ρ Ο Σ Α Ν Α Δ Ε Ί Ξ Η Σ Ο Ί Κ Ο Ύ Μ Ε Ν Ί Κ Ω Ν Α Ξ Ί Ω ΝΜ Η Ν Υ Μ Α Τ Ο Υ Π Ρ Υ Τ Α Ν Η Τ Ο Υ Ε Θ Ν Ι Κ Ο Υ Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Υ Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Υ

Η καινοτόμος τεχνογνωσία που εφήρμοσε η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού

Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου

Τάφου όπως υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός της Χώρας στην τελετή παράδοσης στις

22 Μαρτίου 2017 στα Ιεροσόλυμα αποτελεί υπόδειγμα των μεγάλων δυνατοτήτων

της Ελλάδος στη διάσωση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας στις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες και ιδιαίτερα

στο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων για τη φύλαξη του Παναγίου Τάφου

ανά τους αιώνες αλλά και για την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν δίνοντας τη μοναδική

ευκαιρία στην Διεπιστημονική Ομάδα του Πολυτεχνείου να αποκαταστήσει το Ιερό

Κουβούκλιο και να συνεχίσει την Οικουμενική Κληρονομιά του Ελληνισμού

Αναγνωρίζουμε την πολύτιμη συμβολή των Ελλήνων επιστημόνων των Ελλήνων

αναστηλωτών και συντηρητών δύο εκ των οποίων αποσπάστηκαν από το ΥΠΠΟΑ

στο ΕΜΠ για το έργο και όλων όσοι έδωσαν και την ψυχή τους για τον σκοπό αυτό

Η ομόλογη έκθεση στο Μουσείο του National Geographic στην Washington είχε

μεγάλη διεθνή απήχηση Το μοναδικό μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής

κληρονομιάς του Χριστιανικού κόσμου και όχι μόνο μαζί με το συγκλονιστικό έργο

του Πολυτεχνείου είναι σήμερα χάρις στις μεγάλες δυνατότητες που δίνουν οι νέες

τεχνολογίες στη διάθεσή σας

Εκτιμούμε την συμβολή του National Geographic στην διάχυση των ειδήσεων και των

ευρημάτων για τον Πανάγιο Τάφο που έκανε κοινωνό των αξιών του μνημείου όλη

την ανθρωπότητα

Διανύουμε το 2018 το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς Παραχωρώντας

το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο για τη διοργάνωση αυτής της έκθεσης

σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο δίνουμε σε όλους εσάς την

δυνατότητα να ζήσετε την εμπειρία του μοναδικού αυτού μνημείου και έργου

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδία Κονιόρδου

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην ιστορική του πορεία των 180 χρόνων

καταγράφει πολυσήμαντα ορόσημα στην προσφορά του στην Παιδεία στην

Έρευνα και στην Κοινωνία Το έργο αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του

Πανάγιου Τάφου έχει τη θέση του στην πορεία αυτή μαζί με άλλες πρόσφατες

σημαντικές ενέργειες προσφοράς του Πολυτεχνείου όπως στο γεφύρι της Πλάκας

στην Ήπειρο την γενέτειρα των μεγάλων ευεργετών του Το ΕΜΠ δικαιολογημένα

υπερηφανεύεται ότι η υψηλή τεχνογνωσία του σε συνδυασμό με την καινοτομία και

τις νέες τεχνολογίες που εφαρμόστηκαν στο απαιτητικό έργο του Πανάγιου Τάφου

επέτρεψαν να παραδοθεί το Ιερό Κουβούκλιο στις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες

που το εμπιστεύτηκαν στη Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ με δομική ακεραιότητα

και με αναδεδειγμένες τις αξίες του Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η μεθοδολογία που

εφαρμόστηκε επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις μελλοντικές τάσεις στην Προστασία

Μνημείων με αποτέλεσμα η αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου να αναγνωρίζεται

ως εμβληματικό έργο αναγνωρισμένο διεθνώς και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού

Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018 από τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις της

Ευρωπαϊκής Επιτροπής Οι επιστήμονες του Πολυτεχνείου εργάστηκαν συλλογικά

και προσεγγίζοντας το έργο με τον απαιτούμενο σεβασμό αλλά και με παραγωγικό

διάλογο με τις Χριστιανικές Κοινότητες Φύλακες του Παναγίου Τάφου εφάρμοσαν

στην πράξη την τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία που το Εθνικό Μετσόβιο

Πολυτεχνείο έχει σωρεύσει για την προστασία των μνημείων Η διατήρηση βέβαια των

Οικουμενικών αξιών του Πανάγιου Τάφου που ενώνουν τον Χριστιανικό κόσμο δεν

εξαρτάται μόνον από την τεχνική αριστεία Καθοριστικός είναι ο ρόλος της κοινωνίας

που γίνεται τόσο πιο σημαντικός όσο αυξάνεται η συμμετοχή της Η παρούσα

έκθεση είναι μια προσπάθεια προς την κατεύθυνση αναβάθμισης του ρόλου αυτού

Προσπάθεια που χρησιμοποιώντας την ιδιαίτερα δυναμική διάσταση της τεχνολογίας

σε διεπιστημονικό επίπεδο συνεισφέρει στην αύξηση της κοινωνικής πρόσβασης σε

ένα μνημείο μοναδικής σημασίας για τον Χριστιανισμό και τον Ελληνισμό με στόχο την

ανάδειξη των Οικουμενικών αξιών της παγκόσμιας αυτής κληρονομιάς

Ο Πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Καθηγητής Ιωάννης Κ Γκόλιας

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 5 4 _

Η Ιερουσαλήμ υπήρξε από ανέκαθεν σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών δυτικά από την Ευρώπη δια θαλάσσης μέσω της Ρόδου και της Κύπρου νότια από την Αφρική ανατολικά από την Ασία βρίσκε-ται στο κέντρο της πολυτάραχης Μέσης Ανατολής Στην Αγία Πόλη της Ιερουσαλήμ συνυπάρχουν δύο λαοί και τρεις θρησκείες Στο Ναό της Ανα-στάσεως όμως είναι σεβαστό το status quo σύμ-φωνα με το οποίο τρεις χριστιανικές κοινότητες (το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων το Τάγμα των Φραγκισκανών και το Πατριαρχείο των Αρμενίων της Ιερουσαλήμ) φυλάσσουν τα ιερότε-ρα προσκυνήματα του Χριστιανισμού

Το Άγιο Φως που φέρει ο Πατριάρχης Ιεροσολύ-μων το Μεγάλο Σάββατο καταυγάζει την συνύ-παρξή τους που μετά από δυο και πλέον αιώνες εκφράστηκε στην κοινή τους απόφαση για το έργο αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου

----

Η ΠΟΛ Η Τ ΗΣ ΙΕ Ρ ΟΥ Σ Α Λ ΗΜ

ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΤΟ 3500 πΧ Η πόλη του Δαυίδ φι-λοξενεί ανά τους αιώνες μέσα από αλληλοδιάδο-χες συγκρούσεις και συμφιλιώσεις καταστροφές και αποκαταστάσεις τα ιερότερα προσκυνήματα όλων των θρησκειών Στο Όρος του Ναού χτίστηκε ο πρώτος Ιουδαϊκός Ναός περί το 950 πΧ από τον Βασιλιά Σολομώντα εκεί ξαναχτίστηκε ο δεύτερος Ναός Στα ερείπιά του το Δυτικό τείχος αποτελεί σήμερα το ιερότερο προσκύνημα του Ιουδαϊσμού Στον ίδιο τόπο στο Χαράμ αλ-Σαρίφ βρίσκεται ο χρυσός Θόλος του Βράχου όπου προσκυνείται ο Προφήτης Μωάμεθ

Εντός των τειχών στην Παλιά Πόλη της Ιερουσα-λήμ ο Ναός της Αναστάσεως οικοδομήθηκε από το Μέγα Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη το 325 μΧ περικλείοντας τον Πανάγιο Τάφο και το ση-μείο της Σταύρωσης στο Γολγοθά

6 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 7

Κ Α Λ Ω Σ Η Ρ Θ Α Τ Ε Σ Τ Ο Ν Π Α Ν Α Γ Ι Ο Τ Α Φ Ο Σ Τ Η Ν Ι Ε Ρ Ο Υ Σ Α Λ Η Μ

ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΡΟΤΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ της Αναστάσεως δεσπόζει το Ιερό Κουβούκλιο με περίπου 70τμ έκταση και ύψος έως το δώμα του αντίστοιχο προς κανονικό συμβατικό διώροφο σπίτι Ακόμη ψηλότερα φτάνει ένας τρούλος στη-ριζόμενος σε 12 κιονίσκους Εσωτερικά χωρίζεται σε προθάλαμο στο ανατολικό τμήμα του και σε ταφικό θάλαμο στο δυτικό ο οποίος συμπίπτει με τον αρχικό ταφικό θάλαμο που ήταν σκαμμένος στο επιχώριο πέτρωμα του οποίου μεγάλο μέρος διατηρείται μέχρι σήμερα γύρω από αυτόν τον χώρο Είναι και το μόνο που διατηρήθηκε από μια πολύ μεγαλύτερη βραχόμαζα μέρος της οποίας ήταν κάποτε και αυτό το μνημείο Εξωτερικά το κτίσμα έχει αρχιτεκτονική διάπλαση της εποχής του κλασικισμού αλλά με στοιχεία της κεντρο-ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής καθώς και της κων-σταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής Επικρατεί ο τοπικός ερυθρός συμπαγής λίθος Εσωτερικά μια αντίστοιχη διάταξη εκτός από τους θόλους με περισσότερο λευκό μάρμαρο από την Προ-κόνησο Αυτά όλα τα υπογράφει ο ταλαντούχος κωνσταντινουπολίτης αρχιτέκτονας Κομνηνός υπεύθυνος για το έργο της αναστήλωσης του Ιε-ρού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1808

ΤΟ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΚΑΙ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΑΥΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΞΙΩΣΥΝΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΕΙΝΑΙ ΥΨΙΣΤΗ ΤΙΜΗ ΝΑ ΕΧΩ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΞΙΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ

Μ α ν ό λ η ς Κ ο ρ ρ έςΟμότιμος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αρχιτεκτόνων Τακτικό Μέλος Ακαδημίας Αθηνών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Τομή Πανίερου Ναού της ΑναστάσεωςΔ Μπαλοδήμος Α Γεωργόπουλος κα ΕΜΠ 2003

Αν δ ρ έα ς Γε ω ρ γ ό π ο υ λ ο ςΚαθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αγρονόμων-Τοπογράφων ΜηχανικώνΜέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Η ΙΣ Τ ΟΡΙΑ Τ ΟΥ ΙΕΡ ΟΥ ΚΟΥ ΒΟΥ Κ Λ ΙΟΥ

Τ ΟΥ Π Α Ν Α Γ ΙΟΥ ΤΑΦΟΥ Σ Τ Ο Ν ΑΟ ΤΗΣ Α Ν Α Σ ΤΑ ΣΕ ΩΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ αρχίζει με την Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα τόσο ο Γολγοθάς όσο και ο Τάφος του Ιωσήφ από την Αριμαθαία όπου ετάφη και αναστήθη ο Χριστός ήταν ακριβώς έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ Όταν αργότερα τα τείχη της πόλεως επεκτάθη-καν τα μεγάλα αυτά τοπόσημα βρέθηκαν εντός των τειχών όπου και ανεγέρθηκε ο Ναός της Αναστάσεως Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη ανασκάπτοντας τον Ναό της Αφροδίτης που είχε χτίσει δυο αιώνες πριν ο Ρωμαίος αυτο-κράτορας Αδριανός αποκάλυψαν τον τάφο που αναγνωρίστηκε ως ο Τάφος του Χριστού καθώς και το σημείο της Σταύρωσης και ανοικοδόμησαν τον Ναό της Αναστάσεως Το Ιερό Κουβούκλιο που περικλείει τον Πανάγιο Τάφο εξελίχθηκε στο πέρασμα των αιώνων ως αποτέλεσμα διαδοχικών επεμβάσεων καταστροφών και αποκαταστάσεων Η σημερινή του μορφή ανάγεται στην αποκα-τάσταση του 1810 από τον Κάλφα Κομνηνό το Μυτιληναίο

Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

8 _

136-137 μΧ Ο αυτοκράτορας Αδριανός χτίζει Καπιτώλιο μπροστά από το Τάφο του Χριστού αφιερωμένο σε τέσσερις θεότητες (Δίας Ήρα Αθηνά και Αφροδίτη) σε ένδειξη κυριαρχίας και εξουσίας

325-326 μΧ Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη αποκαλύπτουν τον Τάφο του Χριστού τον οποίο κλείνουν σε οκταγωνικό κτίσμα γνωστό ως Ιερό Κουβούκλιο

614 μΧ Οι Πέρσες κατακτούν την πόλη της Ιερουσαλήμ και προκαλούν καταστροφές στο Ναό της Αναστάσεως

617 μΧ Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μόδεστος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1009 μΧ Ο αιγύπτιος Χαλίφης al-Hakim bi-Amr Allah (Αλ-Χακίμ μπι-αμρ-Αλλάχ) κατακτά την Ιερουσαλήμ και προκαλεί καταστροφές στα Ιερά Προσκυνήματα

1042-1048 μΧ Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μονομάχος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1099 μΧ Οι Σταυροφόροι προσθέτουν στο Ιερό Κουβούκλιο ως προθάλαμο το Παρεκκλήσι του Αγγέλου στο σημείο που σύμφωνα με τις Αγίες Γραφές στάθηκε ο Άγγελος μετά την Ταφή του Ιησού Χριστού

1244 μΧ Οι Μαμελούκοι καταλύουν την Ιερουσαλήμ στο όνομα του Σουλτάνου της Αιγύπτου και βεβηλώνουν τον Πανάγιο Τάφο

1555 μΧ Ο Κουστωδός του Τάγματος των Φραγκισκανών Fra Bonifacio da Ragusa (Μπονιφάτσιο της Ραγκούζα) αναστηλώνει το Ναό της Αναστάσεως

1808-1810 μΧ Ο αρχιτέκτων Κάλφας Κομνηνός ο Μυτιληναίος αναστήλωσε το Ιερό Κουβούκλιο στη μορφή που έχει σήμερα

2016-2017 μΧ Η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου υπό το συντονισμό της Καθηγήτριας Αντωνίας Μοροπούλου προβαίνει σε αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου με βάση την κοινή απόφαση των τριών Χριστιανικών Κοινοτήτων Φυλάκων του Παναγίου Τάφου

- -

_ 9

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ

ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣ

ΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ

10 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 11

Αποτελεί μοναδική τιμή υπέρβαση στη ζωή και στην επιστήμη η συμβολή μου ως πολιτικός μηχανικός στη διεπιστημονική μελέτη του ΕΜΠ για την πραγματοποίηση επεμβάσεων στον Πανάγιο Τάφο ένα μνημείο παγκόσμιας εμβέλειας διαχρονικής αξίας και πολυδιάστατου συμβολισμού

Η αποκατάσταση του μνημείου αυτού ύψιστης σημασίας για τη Χριστιανοσύνη απαίτησε τη διεπιστημονική συνεργασία μας και τα χέρια μας

για την περάτωσή της ώστε να επαληθευθεί τα αρχαιοελληνικό απόφθεγμα laquoΣυν Αθηνά και χείρα κίνειraquo

Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς Σ π υ ρ ά κ ο ς Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Χ ά ρ η ς Μ ο υ ζ ά κ η ςΕπίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών

Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ Αναπληρωτής Υπεύθυνος Εργοταξίου

ΑΛΛΗΛΟΥ ΧΙΑ ΣΤΑΔΙΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ Αποσυναρμολόγηση και απομάκρυνση ορθομαρμαρώσεων απομάκρυνση αποσαθρωμένων και ασύμβατων κονιαμάτων από την τοιχοποιία που αποκαλύφθηκε αρμολόγηση τοιχοποιίας επισκευή και μερική ανακατασκευή περιοχών της τοιχοποιίας ενεμάτωση μέχρι ύψους 3m ανάταξη και αγκύρωση εξωτερικών πεσσών επανατοποθέτηση ορθομαρμαρώσεων ανάταξη και αγκύρωση μπαλούστρων ενεμάτωση ανώτερης ζώνης και οροφής ανάταξη και αγκύρωση εσωτερικών μαρμάρων επεμβάσεις συντήρησης του κρεμμυδόσχημου τρούλου (Onion Dome) του θόλου του Παρεκκλησίου του Αγγέλου και του θόλου του ταφικού θαλάμου εφαρμογή τελικού κονιάματος αρμολόγησης επεμβάσεις καθαρισμού και προστασίας των εσωτερικών και εξωτερικών αρχιτεκτονικών επιφανειών καθώς και άλλων διακοσμητικών στοιχείων

Π Ι Σ Τ Η Α Π Ο Κ ΑΤΑ Σ ΤΑ Σ Η Μ Ε Σ Υ Μ Β ΑΤ Ο Τ Η ΤΑ ΥΛ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Π Ε Μ Β Α Σ Ε Ω Ν Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Δ Ο Μ Ι Κ Η

Α Κ Ε ΡΑ Ι Ο Τ Η ΤΑ Τ Ο Υ Ι Ε Ρ Ο Υ Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Υ Τ Η Δ Ι ΑΤ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Τ Η Ν Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ

Διαστρωμάτωση Ιερού Κουβουκλίου από τα δεδομένα του Γεωραντάρ(αρχική κατάσταση)

Αρχιτεκτονικό σχέδιο αποτύπωσης

παραμορφώσεων κολώνας εισόδου Ιερού

Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου(μετά την αποκατάσταση)

Χρονική εξέλιξη των αποκλίσεων των πεσσών από την καθετότητα

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

Μοντέλο πεπερασμένων στοιχείων δομικής αποτίμησης

του Ιερού Κουβουκλίου (μετά την αποκατάσταση)

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Κ Ο Ι Ν Η Σ Υ Μ Φ Ω Ν Ι Α Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ω Ν Κ Ο Ι Ν Ο Τ Η Τ Ω Ν

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ

ΕΡΓΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

(Ελληνορθόδοξο

Πατριαρχείο

Ιεροσολύμων 22

Μαρτίου 2017)

Α Ν Ο Ι Γ Μ Α Τ Ο Υ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

12 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 13

Ο Π Α ΝΑ Γ ΊΟΣ ΤΑΦ ΟΣ Μ Ν Η Μ ΕΊΟ ΠΟΎ Ε ΝΩ Ν ΕΊ ΤΟΝ Χ ΡΊ ΣΤ Ί Α Ν Ί Σ ΜΟ Τ Η ΦΛ ΕΓΟΜ Ε Ν Η Μ ΕΣ Η Α ΝΑΤΟΛ Η Τ Η Ν ΟΊ ΚΟΎ Μ Ε Ν Η Μ Ε Τ Η Σ Η Μ ΕΡΊ Ν Η ΕΛ Λ Α Δ Α ΣΤΟ ΕΠ Ί Κ Ε Ν Τ ΡΟ

laquo Όταν μετά από πέντε αιώνες στις 26 Οκτωβρίου 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο και το National Geographic έδωσε την εικόνα και την είδηση σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από δυο δισεκατομμύρια άνθρωποι γονάτισαν νοερά μαζί μας μπροστά του Ο Πανάγιος Τάφος είναι ζωντανός για όλη την ανθρωπότηταraquo

14 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 15

Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Σ Η Μ Ε Ρ Α Τ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι Τ Ο Υ Σ Τ Ο Φ Ω Σ

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχου της τηλεματικής των πολυαισθητήρων και της ρομποτικής μας επέτρεψαν να laquoδούμεraquo μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις του Ιερού Κουβουκλίου και να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά του Μας επέτρεψαν να σχεδιάσουμε και να αποτιμήσουμε τα συμβατά και επιτελεστικά υλικά και τις ελάχιστα παρεμβατικές επεμβάσεις αποκατάστασής τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Α Π Ο Τ Ο Μ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Ο Ε Λ Ε Γ Χ Ο Κ Α Ι Τ Η Ν Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Η

Ψ Η Φ Ι Α Κ Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Μ Ο Ν Τ Ε Λ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Σ Τ Η Ν

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Η Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Η Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Α Ξ Ι Ο

Καθ ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος Γεωμετρική τεκμηρίωση με σάρωση laser του εσωτερικού θόλου του Τρούλου του Ιερού Κουβουκλίου

Διασκόπηση με γεωραντάρ του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου για την αποκάλυψη της εσωτερικής του δομής

Μοντέλο Πεπερασμένων Στοιχείων Μετά την αποκατάσταση

το Ιερό Κουβούκλιο φέρει αποτελεσματικά και ομοιογενώς

τις μέγιστες κύριες τάσεις

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 3: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

Η Ιερουσαλήμ υπήρξε από ανέκαθεν σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών δυτικά από την Ευρώπη δια θαλάσσης μέσω της Ρόδου και της Κύπρου νότια από την Αφρική ανατολικά από την Ασία βρίσκε-ται στο κέντρο της πολυτάραχης Μέσης Ανατολής Στην Αγία Πόλη της Ιερουσαλήμ συνυπάρχουν δύο λαοί και τρεις θρησκείες Στο Ναό της Ανα-στάσεως όμως είναι σεβαστό το status quo σύμ-φωνα με το οποίο τρεις χριστιανικές κοινότητες (το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων το Τάγμα των Φραγκισκανών και το Πατριαρχείο των Αρμενίων της Ιερουσαλήμ) φυλάσσουν τα ιερότε-ρα προσκυνήματα του Χριστιανισμού

Το Άγιο Φως που φέρει ο Πατριάρχης Ιεροσολύ-μων το Μεγάλο Σάββατο καταυγάζει την συνύ-παρξή τους που μετά από δυο και πλέον αιώνες εκφράστηκε στην κοινή τους απόφαση για το έργο αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου

----

Η ΠΟΛ Η Τ ΗΣ ΙΕ Ρ ΟΥ Σ Α Λ ΗΜ

ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΤΟ 3500 πΧ Η πόλη του Δαυίδ φι-λοξενεί ανά τους αιώνες μέσα από αλληλοδιάδο-χες συγκρούσεις και συμφιλιώσεις καταστροφές και αποκαταστάσεις τα ιερότερα προσκυνήματα όλων των θρησκειών Στο Όρος του Ναού χτίστηκε ο πρώτος Ιουδαϊκός Ναός περί το 950 πΧ από τον Βασιλιά Σολομώντα εκεί ξαναχτίστηκε ο δεύτερος Ναός Στα ερείπιά του το Δυτικό τείχος αποτελεί σήμερα το ιερότερο προσκύνημα του Ιουδαϊσμού Στον ίδιο τόπο στο Χαράμ αλ-Σαρίφ βρίσκεται ο χρυσός Θόλος του Βράχου όπου προσκυνείται ο Προφήτης Μωάμεθ

Εντός των τειχών στην Παλιά Πόλη της Ιερουσα-λήμ ο Ναός της Αναστάσεως οικοδομήθηκε από το Μέγα Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη το 325 μΧ περικλείοντας τον Πανάγιο Τάφο και το ση-μείο της Σταύρωσης στο Γολγοθά

6 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 7

Κ Α Λ Ω Σ Η Ρ Θ Α Τ Ε Σ Τ Ο Ν Π Α Ν Α Γ Ι Ο Τ Α Φ Ο Σ Τ Η Ν Ι Ε Ρ Ο Υ Σ Α Λ Η Μ

ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΡΟΤΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ της Αναστάσεως δεσπόζει το Ιερό Κουβούκλιο με περίπου 70τμ έκταση και ύψος έως το δώμα του αντίστοιχο προς κανονικό συμβατικό διώροφο σπίτι Ακόμη ψηλότερα φτάνει ένας τρούλος στη-ριζόμενος σε 12 κιονίσκους Εσωτερικά χωρίζεται σε προθάλαμο στο ανατολικό τμήμα του και σε ταφικό θάλαμο στο δυτικό ο οποίος συμπίπτει με τον αρχικό ταφικό θάλαμο που ήταν σκαμμένος στο επιχώριο πέτρωμα του οποίου μεγάλο μέρος διατηρείται μέχρι σήμερα γύρω από αυτόν τον χώρο Είναι και το μόνο που διατηρήθηκε από μια πολύ μεγαλύτερη βραχόμαζα μέρος της οποίας ήταν κάποτε και αυτό το μνημείο Εξωτερικά το κτίσμα έχει αρχιτεκτονική διάπλαση της εποχής του κλασικισμού αλλά με στοιχεία της κεντρο-ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής καθώς και της κων-σταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής Επικρατεί ο τοπικός ερυθρός συμπαγής λίθος Εσωτερικά μια αντίστοιχη διάταξη εκτός από τους θόλους με περισσότερο λευκό μάρμαρο από την Προ-κόνησο Αυτά όλα τα υπογράφει ο ταλαντούχος κωνσταντινουπολίτης αρχιτέκτονας Κομνηνός υπεύθυνος για το έργο της αναστήλωσης του Ιε-ρού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1808

ΤΟ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΚΑΙ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΑΥΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΞΙΩΣΥΝΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΕΙΝΑΙ ΥΨΙΣΤΗ ΤΙΜΗ ΝΑ ΕΧΩ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΞΙΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ

Μ α ν ό λ η ς Κ ο ρ ρ έςΟμότιμος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αρχιτεκτόνων Τακτικό Μέλος Ακαδημίας Αθηνών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Τομή Πανίερου Ναού της ΑναστάσεωςΔ Μπαλοδήμος Α Γεωργόπουλος κα ΕΜΠ 2003

Αν δ ρ έα ς Γε ω ρ γ ό π ο υ λ ο ςΚαθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αγρονόμων-Τοπογράφων ΜηχανικώνΜέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Η ΙΣ Τ ΟΡΙΑ Τ ΟΥ ΙΕΡ ΟΥ ΚΟΥ ΒΟΥ Κ Λ ΙΟΥ

Τ ΟΥ Π Α Ν Α Γ ΙΟΥ ΤΑΦΟΥ Σ Τ Ο Ν ΑΟ ΤΗΣ Α Ν Α Σ ΤΑ ΣΕ ΩΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ αρχίζει με την Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα τόσο ο Γολγοθάς όσο και ο Τάφος του Ιωσήφ από την Αριμαθαία όπου ετάφη και αναστήθη ο Χριστός ήταν ακριβώς έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ Όταν αργότερα τα τείχη της πόλεως επεκτάθη-καν τα μεγάλα αυτά τοπόσημα βρέθηκαν εντός των τειχών όπου και ανεγέρθηκε ο Ναός της Αναστάσεως Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη ανασκάπτοντας τον Ναό της Αφροδίτης που είχε χτίσει δυο αιώνες πριν ο Ρωμαίος αυτο-κράτορας Αδριανός αποκάλυψαν τον τάφο που αναγνωρίστηκε ως ο Τάφος του Χριστού καθώς και το σημείο της Σταύρωσης και ανοικοδόμησαν τον Ναό της Αναστάσεως Το Ιερό Κουβούκλιο που περικλείει τον Πανάγιο Τάφο εξελίχθηκε στο πέρασμα των αιώνων ως αποτέλεσμα διαδοχικών επεμβάσεων καταστροφών και αποκαταστάσεων Η σημερινή του μορφή ανάγεται στην αποκα-τάσταση του 1810 από τον Κάλφα Κομνηνό το Μυτιληναίο

Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

8 _

136-137 μΧ Ο αυτοκράτορας Αδριανός χτίζει Καπιτώλιο μπροστά από το Τάφο του Χριστού αφιερωμένο σε τέσσερις θεότητες (Δίας Ήρα Αθηνά και Αφροδίτη) σε ένδειξη κυριαρχίας και εξουσίας

325-326 μΧ Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη αποκαλύπτουν τον Τάφο του Χριστού τον οποίο κλείνουν σε οκταγωνικό κτίσμα γνωστό ως Ιερό Κουβούκλιο

614 μΧ Οι Πέρσες κατακτούν την πόλη της Ιερουσαλήμ και προκαλούν καταστροφές στο Ναό της Αναστάσεως

617 μΧ Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μόδεστος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1009 μΧ Ο αιγύπτιος Χαλίφης al-Hakim bi-Amr Allah (Αλ-Χακίμ μπι-αμρ-Αλλάχ) κατακτά την Ιερουσαλήμ και προκαλεί καταστροφές στα Ιερά Προσκυνήματα

1042-1048 μΧ Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μονομάχος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1099 μΧ Οι Σταυροφόροι προσθέτουν στο Ιερό Κουβούκλιο ως προθάλαμο το Παρεκκλήσι του Αγγέλου στο σημείο που σύμφωνα με τις Αγίες Γραφές στάθηκε ο Άγγελος μετά την Ταφή του Ιησού Χριστού

1244 μΧ Οι Μαμελούκοι καταλύουν την Ιερουσαλήμ στο όνομα του Σουλτάνου της Αιγύπτου και βεβηλώνουν τον Πανάγιο Τάφο

1555 μΧ Ο Κουστωδός του Τάγματος των Φραγκισκανών Fra Bonifacio da Ragusa (Μπονιφάτσιο της Ραγκούζα) αναστηλώνει το Ναό της Αναστάσεως

1808-1810 μΧ Ο αρχιτέκτων Κάλφας Κομνηνός ο Μυτιληναίος αναστήλωσε το Ιερό Κουβούκλιο στη μορφή που έχει σήμερα

2016-2017 μΧ Η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου υπό το συντονισμό της Καθηγήτριας Αντωνίας Μοροπούλου προβαίνει σε αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου με βάση την κοινή απόφαση των τριών Χριστιανικών Κοινοτήτων Φυλάκων του Παναγίου Τάφου

- -

_ 9

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ

ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣ

ΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ

10 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 11

Αποτελεί μοναδική τιμή υπέρβαση στη ζωή και στην επιστήμη η συμβολή μου ως πολιτικός μηχανικός στη διεπιστημονική μελέτη του ΕΜΠ για την πραγματοποίηση επεμβάσεων στον Πανάγιο Τάφο ένα μνημείο παγκόσμιας εμβέλειας διαχρονικής αξίας και πολυδιάστατου συμβολισμού

Η αποκατάσταση του μνημείου αυτού ύψιστης σημασίας για τη Χριστιανοσύνη απαίτησε τη διεπιστημονική συνεργασία μας και τα χέρια μας

για την περάτωσή της ώστε να επαληθευθεί τα αρχαιοελληνικό απόφθεγμα laquoΣυν Αθηνά και χείρα κίνειraquo

Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς Σ π υ ρ ά κ ο ς Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Χ ά ρ η ς Μ ο υ ζ ά κ η ςΕπίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών

Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ Αναπληρωτής Υπεύθυνος Εργοταξίου

ΑΛΛΗΛΟΥ ΧΙΑ ΣΤΑΔΙΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ Αποσυναρμολόγηση και απομάκρυνση ορθομαρμαρώσεων απομάκρυνση αποσαθρωμένων και ασύμβατων κονιαμάτων από την τοιχοποιία που αποκαλύφθηκε αρμολόγηση τοιχοποιίας επισκευή και μερική ανακατασκευή περιοχών της τοιχοποιίας ενεμάτωση μέχρι ύψους 3m ανάταξη και αγκύρωση εξωτερικών πεσσών επανατοποθέτηση ορθομαρμαρώσεων ανάταξη και αγκύρωση μπαλούστρων ενεμάτωση ανώτερης ζώνης και οροφής ανάταξη και αγκύρωση εσωτερικών μαρμάρων επεμβάσεις συντήρησης του κρεμμυδόσχημου τρούλου (Onion Dome) του θόλου του Παρεκκλησίου του Αγγέλου και του θόλου του ταφικού θαλάμου εφαρμογή τελικού κονιάματος αρμολόγησης επεμβάσεις καθαρισμού και προστασίας των εσωτερικών και εξωτερικών αρχιτεκτονικών επιφανειών καθώς και άλλων διακοσμητικών στοιχείων

Π Ι Σ Τ Η Α Π Ο Κ ΑΤΑ Σ ΤΑ Σ Η Μ Ε Σ Υ Μ Β ΑΤ Ο Τ Η ΤΑ ΥΛ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Π Ε Μ Β Α Σ Ε Ω Ν Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Δ Ο Μ Ι Κ Η

Α Κ Ε ΡΑ Ι Ο Τ Η ΤΑ Τ Ο Υ Ι Ε Ρ Ο Υ Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Υ Τ Η Δ Ι ΑΤ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Τ Η Ν Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ

Διαστρωμάτωση Ιερού Κουβουκλίου από τα δεδομένα του Γεωραντάρ(αρχική κατάσταση)

Αρχιτεκτονικό σχέδιο αποτύπωσης

παραμορφώσεων κολώνας εισόδου Ιερού

Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου(μετά την αποκατάσταση)

Χρονική εξέλιξη των αποκλίσεων των πεσσών από την καθετότητα

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

Μοντέλο πεπερασμένων στοιχείων δομικής αποτίμησης

του Ιερού Κουβουκλίου (μετά την αποκατάσταση)

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Κ Ο Ι Ν Η Σ Υ Μ Φ Ω Ν Ι Α Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ω Ν Κ Ο Ι Ν Ο Τ Η Τ Ω Ν

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ

ΕΡΓΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

(Ελληνορθόδοξο

Πατριαρχείο

Ιεροσολύμων 22

Μαρτίου 2017)

Α Ν Ο Ι Γ Μ Α Τ Ο Υ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

12 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 13

Ο Π Α ΝΑ Γ ΊΟΣ ΤΑΦ ΟΣ Μ Ν Η Μ ΕΊΟ ΠΟΎ Ε ΝΩ Ν ΕΊ ΤΟΝ Χ ΡΊ ΣΤ Ί Α Ν Ί Σ ΜΟ Τ Η ΦΛ ΕΓΟΜ Ε Ν Η Μ ΕΣ Η Α ΝΑΤΟΛ Η Τ Η Ν ΟΊ ΚΟΎ Μ Ε Ν Η Μ Ε Τ Η Σ Η Μ ΕΡΊ Ν Η ΕΛ Λ Α Δ Α ΣΤΟ ΕΠ Ί Κ Ε Ν Τ ΡΟ

laquo Όταν μετά από πέντε αιώνες στις 26 Οκτωβρίου 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο και το National Geographic έδωσε την εικόνα και την είδηση σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από δυο δισεκατομμύρια άνθρωποι γονάτισαν νοερά μαζί μας μπροστά του Ο Πανάγιος Τάφος είναι ζωντανός για όλη την ανθρωπότηταraquo

14 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 15

Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Σ Η Μ Ε Ρ Α Τ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι Τ Ο Υ Σ Τ Ο Φ Ω Σ

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχου της τηλεματικής των πολυαισθητήρων και της ρομποτικής μας επέτρεψαν να laquoδούμεraquo μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις του Ιερού Κουβουκλίου και να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά του Μας επέτρεψαν να σχεδιάσουμε και να αποτιμήσουμε τα συμβατά και επιτελεστικά υλικά και τις ελάχιστα παρεμβατικές επεμβάσεις αποκατάστασής τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Α Π Ο Τ Ο Μ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Ο Ε Λ Ε Γ Χ Ο Κ Α Ι Τ Η Ν Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Η

Ψ Η Φ Ι Α Κ Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Μ Ο Ν Τ Ε Λ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Σ Τ Η Ν

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Η Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Η Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Α Ξ Ι Ο

Καθ ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος Γεωμετρική τεκμηρίωση με σάρωση laser του εσωτερικού θόλου του Τρούλου του Ιερού Κουβουκλίου

Διασκόπηση με γεωραντάρ του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου για την αποκάλυψη της εσωτερικής του δομής

Μοντέλο Πεπερασμένων Στοιχείων Μετά την αποκατάσταση

το Ιερό Κουβούκλιο φέρει αποτελεσματικά και ομοιογενώς

τις μέγιστες κύριες τάσεις

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 4: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΡΟΤΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ της Αναστάσεως δεσπόζει το Ιερό Κουβούκλιο με περίπου 70τμ έκταση και ύψος έως το δώμα του αντίστοιχο προς κανονικό συμβατικό διώροφο σπίτι Ακόμη ψηλότερα φτάνει ένας τρούλος στη-ριζόμενος σε 12 κιονίσκους Εσωτερικά χωρίζεται σε προθάλαμο στο ανατολικό τμήμα του και σε ταφικό θάλαμο στο δυτικό ο οποίος συμπίπτει με τον αρχικό ταφικό θάλαμο που ήταν σκαμμένος στο επιχώριο πέτρωμα του οποίου μεγάλο μέρος διατηρείται μέχρι σήμερα γύρω από αυτόν τον χώρο Είναι και το μόνο που διατηρήθηκε από μια πολύ μεγαλύτερη βραχόμαζα μέρος της οποίας ήταν κάποτε και αυτό το μνημείο Εξωτερικά το κτίσμα έχει αρχιτεκτονική διάπλαση της εποχής του κλασικισμού αλλά με στοιχεία της κεντρο-ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής καθώς και της κων-σταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής Επικρατεί ο τοπικός ερυθρός συμπαγής λίθος Εσωτερικά μια αντίστοιχη διάταξη εκτός από τους θόλους με περισσότερο λευκό μάρμαρο από την Προ-κόνησο Αυτά όλα τα υπογράφει ο ταλαντούχος κωνσταντινουπολίτης αρχιτέκτονας Κομνηνός υπεύθυνος για το έργο της αναστήλωσης του Ιε-ρού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1808

ΤΟ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΚΑΙ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΑΥΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΞΙΩΣΥΝΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΕΙΝΑΙ ΥΨΙΣΤΗ ΤΙΜΗ ΝΑ ΕΧΩ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΞΙΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ

Μ α ν ό λ η ς Κ ο ρ ρ έςΟμότιμος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αρχιτεκτόνων Τακτικό Μέλος Ακαδημίας Αθηνών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Τομή Πανίερου Ναού της ΑναστάσεωςΔ Μπαλοδήμος Α Γεωργόπουλος κα ΕΜΠ 2003

Αν δ ρ έα ς Γε ω ρ γ ό π ο υ λ ο ςΚαθηγητής ΕΜΠ Σχολή Αγρονόμων-Τοπογράφων ΜηχανικώνΜέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Η ΙΣ Τ ΟΡΙΑ Τ ΟΥ ΙΕΡ ΟΥ ΚΟΥ ΒΟΥ Κ Λ ΙΟΥ

Τ ΟΥ Π Α Ν Α Γ ΙΟΥ ΤΑΦΟΥ Σ Τ Ο Ν ΑΟ ΤΗΣ Α Ν Α Σ ΤΑ ΣΕ ΩΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ αρχίζει με την Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα τόσο ο Γολγοθάς όσο και ο Τάφος του Ιωσήφ από την Αριμαθαία όπου ετάφη και αναστήθη ο Χριστός ήταν ακριβώς έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ Όταν αργότερα τα τείχη της πόλεως επεκτάθη-καν τα μεγάλα αυτά τοπόσημα βρέθηκαν εντός των τειχών όπου και ανεγέρθηκε ο Ναός της Αναστάσεως Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη ανασκάπτοντας τον Ναό της Αφροδίτης που είχε χτίσει δυο αιώνες πριν ο Ρωμαίος αυτο-κράτορας Αδριανός αποκάλυψαν τον τάφο που αναγνωρίστηκε ως ο Τάφος του Χριστού καθώς και το σημείο της Σταύρωσης και ανοικοδόμησαν τον Ναό της Αναστάσεως Το Ιερό Κουβούκλιο που περικλείει τον Πανάγιο Τάφο εξελίχθηκε στο πέρασμα των αιώνων ως αποτέλεσμα διαδοχικών επεμβάσεων καταστροφών και αποκαταστάσεων Η σημερινή του μορφή ανάγεται στην αποκα-τάσταση του 1810 από τον Κάλφα Κομνηνό το Μυτιληναίο

Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

8 _

136-137 μΧ Ο αυτοκράτορας Αδριανός χτίζει Καπιτώλιο μπροστά από το Τάφο του Χριστού αφιερωμένο σε τέσσερις θεότητες (Δίας Ήρα Αθηνά και Αφροδίτη) σε ένδειξη κυριαρχίας και εξουσίας

325-326 μΧ Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη αποκαλύπτουν τον Τάφο του Χριστού τον οποίο κλείνουν σε οκταγωνικό κτίσμα γνωστό ως Ιερό Κουβούκλιο

614 μΧ Οι Πέρσες κατακτούν την πόλη της Ιερουσαλήμ και προκαλούν καταστροφές στο Ναό της Αναστάσεως

617 μΧ Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μόδεστος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1009 μΧ Ο αιγύπτιος Χαλίφης al-Hakim bi-Amr Allah (Αλ-Χακίμ μπι-αμρ-Αλλάχ) κατακτά την Ιερουσαλήμ και προκαλεί καταστροφές στα Ιερά Προσκυνήματα

1042-1048 μΧ Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μονομάχος ανοικοδομεί τον Ναό της Αναστάσεως

1099 μΧ Οι Σταυροφόροι προσθέτουν στο Ιερό Κουβούκλιο ως προθάλαμο το Παρεκκλήσι του Αγγέλου στο σημείο που σύμφωνα με τις Αγίες Γραφές στάθηκε ο Άγγελος μετά την Ταφή του Ιησού Χριστού

1244 μΧ Οι Μαμελούκοι καταλύουν την Ιερουσαλήμ στο όνομα του Σουλτάνου της Αιγύπτου και βεβηλώνουν τον Πανάγιο Τάφο

1555 μΧ Ο Κουστωδός του Τάγματος των Φραγκισκανών Fra Bonifacio da Ragusa (Μπονιφάτσιο της Ραγκούζα) αναστηλώνει το Ναό της Αναστάσεως

1808-1810 μΧ Ο αρχιτέκτων Κάλφας Κομνηνός ο Μυτιληναίος αναστήλωσε το Ιερό Κουβούκλιο στη μορφή που έχει σήμερα

2016-2017 μΧ Η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου υπό το συντονισμό της Καθηγήτριας Αντωνίας Μοροπούλου προβαίνει σε αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου με βάση την κοινή απόφαση των τριών Χριστιανικών Κοινοτήτων Φυλάκων του Παναγίου Τάφου

- -

_ 9

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ

ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣ

ΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ

10 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 11

Αποτελεί μοναδική τιμή υπέρβαση στη ζωή και στην επιστήμη η συμβολή μου ως πολιτικός μηχανικός στη διεπιστημονική μελέτη του ΕΜΠ για την πραγματοποίηση επεμβάσεων στον Πανάγιο Τάφο ένα μνημείο παγκόσμιας εμβέλειας διαχρονικής αξίας και πολυδιάστατου συμβολισμού

Η αποκατάσταση του μνημείου αυτού ύψιστης σημασίας για τη Χριστιανοσύνη απαίτησε τη διεπιστημονική συνεργασία μας και τα χέρια μας

για την περάτωσή της ώστε να επαληθευθεί τα αρχαιοελληνικό απόφθεγμα laquoΣυν Αθηνά και χείρα κίνειraquo

Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς Σ π υ ρ ά κ ο ς Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Χ ά ρ η ς Μ ο υ ζ ά κ η ςΕπίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών

Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ Αναπληρωτής Υπεύθυνος Εργοταξίου

ΑΛΛΗΛΟΥ ΧΙΑ ΣΤΑΔΙΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ Αποσυναρμολόγηση και απομάκρυνση ορθομαρμαρώσεων απομάκρυνση αποσαθρωμένων και ασύμβατων κονιαμάτων από την τοιχοποιία που αποκαλύφθηκε αρμολόγηση τοιχοποιίας επισκευή και μερική ανακατασκευή περιοχών της τοιχοποιίας ενεμάτωση μέχρι ύψους 3m ανάταξη και αγκύρωση εξωτερικών πεσσών επανατοποθέτηση ορθομαρμαρώσεων ανάταξη και αγκύρωση μπαλούστρων ενεμάτωση ανώτερης ζώνης και οροφής ανάταξη και αγκύρωση εσωτερικών μαρμάρων επεμβάσεις συντήρησης του κρεμμυδόσχημου τρούλου (Onion Dome) του θόλου του Παρεκκλησίου του Αγγέλου και του θόλου του ταφικού θαλάμου εφαρμογή τελικού κονιάματος αρμολόγησης επεμβάσεις καθαρισμού και προστασίας των εσωτερικών και εξωτερικών αρχιτεκτονικών επιφανειών καθώς και άλλων διακοσμητικών στοιχείων

Π Ι Σ Τ Η Α Π Ο Κ ΑΤΑ Σ ΤΑ Σ Η Μ Ε Σ Υ Μ Β ΑΤ Ο Τ Η ΤΑ ΥΛ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Π Ε Μ Β Α Σ Ε Ω Ν Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Δ Ο Μ Ι Κ Η

Α Κ Ε ΡΑ Ι Ο Τ Η ΤΑ Τ Ο Υ Ι Ε Ρ Ο Υ Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Υ Τ Η Δ Ι ΑΤ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Τ Η Ν Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ

Διαστρωμάτωση Ιερού Κουβουκλίου από τα δεδομένα του Γεωραντάρ(αρχική κατάσταση)

Αρχιτεκτονικό σχέδιο αποτύπωσης

παραμορφώσεων κολώνας εισόδου Ιερού

Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου(μετά την αποκατάσταση)

Χρονική εξέλιξη των αποκλίσεων των πεσσών από την καθετότητα

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

Μοντέλο πεπερασμένων στοιχείων δομικής αποτίμησης

του Ιερού Κουβουκλίου (μετά την αποκατάσταση)

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Κ Ο Ι Ν Η Σ Υ Μ Φ Ω Ν Ι Α Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ω Ν Κ Ο Ι Ν Ο Τ Η Τ Ω Ν

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ

ΕΡΓΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

(Ελληνορθόδοξο

Πατριαρχείο

Ιεροσολύμων 22

Μαρτίου 2017)

Α Ν Ο Ι Γ Μ Α Τ Ο Υ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

12 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 13

Ο Π Α ΝΑ Γ ΊΟΣ ΤΑΦ ΟΣ Μ Ν Η Μ ΕΊΟ ΠΟΎ Ε ΝΩ Ν ΕΊ ΤΟΝ Χ ΡΊ ΣΤ Ί Α Ν Ί Σ ΜΟ Τ Η ΦΛ ΕΓΟΜ Ε Ν Η Μ ΕΣ Η Α ΝΑΤΟΛ Η Τ Η Ν ΟΊ ΚΟΎ Μ Ε Ν Η Μ Ε Τ Η Σ Η Μ ΕΡΊ Ν Η ΕΛ Λ Α Δ Α ΣΤΟ ΕΠ Ί Κ Ε Ν Τ ΡΟ

laquo Όταν μετά από πέντε αιώνες στις 26 Οκτωβρίου 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο και το National Geographic έδωσε την εικόνα και την είδηση σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από δυο δισεκατομμύρια άνθρωποι γονάτισαν νοερά μαζί μας μπροστά του Ο Πανάγιος Τάφος είναι ζωντανός για όλη την ανθρωπότηταraquo

14 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 15

Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Σ Η Μ Ε Ρ Α Τ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι Τ Ο Υ Σ Τ Ο Φ Ω Σ

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχου της τηλεματικής των πολυαισθητήρων και της ρομποτικής μας επέτρεψαν να laquoδούμεraquo μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις του Ιερού Κουβουκλίου και να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά του Μας επέτρεψαν να σχεδιάσουμε και να αποτιμήσουμε τα συμβατά και επιτελεστικά υλικά και τις ελάχιστα παρεμβατικές επεμβάσεις αποκατάστασής τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Α Π Ο Τ Ο Μ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Ο Ε Λ Ε Γ Χ Ο Κ Α Ι Τ Η Ν Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Η

Ψ Η Φ Ι Α Κ Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Μ Ο Ν Τ Ε Λ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Σ Τ Η Ν

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Η Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Η Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Α Ξ Ι Ο

Καθ ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος Γεωμετρική τεκμηρίωση με σάρωση laser του εσωτερικού θόλου του Τρούλου του Ιερού Κουβουκλίου

Διασκόπηση με γεωραντάρ του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου για την αποκάλυψη της εσωτερικής του δομής

Μοντέλο Πεπερασμένων Στοιχείων Μετά την αποκατάσταση

το Ιερό Κουβούκλιο φέρει αποτελεσματικά και ομοιογενώς

τις μέγιστες κύριες τάσεις

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 5: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ

ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣ

ΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ

10 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 11

Αποτελεί μοναδική τιμή υπέρβαση στη ζωή και στην επιστήμη η συμβολή μου ως πολιτικός μηχανικός στη διεπιστημονική μελέτη του ΕΜΠ για την πραγματοποίηση επεμβάσεων στον Πανάγιο Τάφο ένα μνημείο παγκόσμιας εμβέλειας διαχρονικής αξίας και πολυδιάστατου συμβολισμού

Η αποκατάσταση του μνημείου αυτού ύψιστης σημασίας για τη Χριστιανοσύνη απαίτησε τη διεπιστημονική συνεργασία μας και τα χέρια μας

για την περάτωσή της ώστε να επαληθευθεί τα αρχαιοελληνικό απόφθεγμα laquoΣυν Αθηνά και χείρα κίνειraquo

Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς Σ π υ ρ ά κ ο ς Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ

Χ ά ρ η ς Μ ο υ ζ ά κ η ςΕπίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών

Μέλος της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ Αναπληρωτής Υπεύθυνος Εργοταξίου

ΑΛΛΗΛΟΥ ΧΙΑ ΣΤΑΔΙΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ Αποσυναρμολόγηση και απομάκρυνση ορθομαρμαρώσεων απομάκρυνση αποσαθρωμένων και ασύμβατων κονιαμάτων από την τοιχοποιία που αποκαλύφθηκε αρμολόγηση τοιχοποιίας επισκευή και μερική ανακατασκευή περιοχών της τοιχοποιίας ενεμάτωση μέχρι ύψους 3m ανάταξη και αγκύρωση εξωτερικών πεσσών επανατοποθέτηση ορθομαρμαρώσεων ανάταξη και αγκύρωση μπαλούστρων ενεμάτωση ανώτερης ζώνης και οροφής ανάταξη και αγκύρωση εσωτερικών μαρμάρων επεμβάσεις συντήρησης του κρεμμυδόσχημου τρούλου (Onion Dome) του θόλου του Παρεκκλησίου του Αγγέλου και του θόλου του ταφικού θαλάμου εφαρμογή τελικού κονιάματος αρμολόγησης επεμβάσεις καθαρισμού και προστασίας των εσωτερικών και εξωτερικών αρχιτεκτονικών επιφανειών καθώς και άλλων διακοσμητικών στοιχείων

Π Ι Σ Τ Η Α Π Ο Κ ΑΤΑ Σ ΤΑ Σ Η Μ Ε Σ Υ Μ Β ΑΤ Ο Τ Η ΤΑ ΥΛ Ι Κ Ω Ν Κ Α Ι Ε Π Ε Μ Β Α Σ Ε Ω Ν Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Δ Ο Μ Ι Κ Η

Α Κ Ε ΡΑ Ι Ο Τ Η ΤΑ Τ Ο Υ Ι Ε Ρ Ο Υ Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Υ Τ Η Δ Ι ΑΤ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Τ Η Ν Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ

Διαστρωμάτωση Ιερού Κουβουκλίου από τα δεδομένα του Γεωραντάρ(αρχική κατάσταση)

Αρχιτεκτονικό σχέδιο αποτύπωσης

παραμορφώσεων κολώνας εισόδου Ιερού

Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου(μετά την αποκατάσταση)

Χρονική εξέλιξη των αποκλίσεων των πεσσών από την καθετότητα

Τρισδιάστατο μοντέλο Ιερού Κουβουκλίου (αρχική κατάσταση)

EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΤΟ ΕΡΓΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΕΤΣΟΒΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ

ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΜΠ

ΚΑΘ Ε ΚΟΡΡΕΣ ΚΑΘ Α ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΘ Α ΜΟΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘ Κ ΣΠΥΡΑΚΟΣΕΠ ΚΑΘ Χ ΜΟΥΖΑΚΗΣ

Μοντέλο πεπερασμένων στοιχείων δομικής αποτίμησης

του Ιερού Κουβουκλίου (μετά την αποκατάσταση)

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Κ Ο Ι Ν Η Σ Υ Μ Φ Ω Ν Ι Α Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ω Ν Κ Ο Ι Ν Ο Τ Η Τ Ω Ν

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ

ΕΡΓΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

(Ελληνορθόδοξο

Πατριαρχείο

Ιεροσολύμων 22

Μαρτίου 2017)

Α Ν Ο Ι Γ Μ Α Τ Ο Υ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

12 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 13

Ο Π Α ΝΑ Γ ΊΟΣ ΤΑΦ ΟΣ Μ Ν Η Μ ΕΊΟ ΠΟΎ Ε ΝΩ Ν ΕΊ ΤΟΝ Χ ΡΊ ΣΤ Ί Α Ν Ί Σ ΜΟ Τ Η ΦΛ ΕΓΟΜ Ε Ν Η Μ ΕΣ Η Α ΝΑΤΟΛ Η Τ Η Ν ΟΊ ΚΟΎ Μ Ε Ν Η Μ Ε Τ Η Σ Η Μ ΕΡΊ Ν Η ΕΛ Λ Α Δ Α ΣΤΟ ΕΠ Ί Κ Ε Ν Τ ΡΟ

laquo Όταν μετά από πέντε αιώνες στις 26 Οκτωβρίου 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο και το National Geographic έδωσε την εικόνα και την είδηση σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από δυο δισεκατομμύρια άνθρωποι γονάτισαν νοερά μαζί μας μπροστά του Ο Πανάγιος Τάφος είναι ζωντανός για όλη την ανθρωπότηταraquo

14 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 15

Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Σ Η Μ Ε Ρ Α Τ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι Τ Ο Υ Σ Τ Ο Φ Ω Σ

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχου της τηλεματικής των πολυαισθητήρων και της ρομποτικής μας επέτρεψαν να laquoδούμεraquo μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις του Ιερού Κουβουκλίου και να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά του Μας επέτρεψαν να σχεδιάσουμε και να αποτιμήσουμε τα συμβατά και επιτελεστικά υλικά και τις ελάχιστα παρεμβατικές επεμβάσεις αποκατάστασής τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Α Π Ο Τ Ο Μ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Ο Ε Λ Ε Γ Χ Ο Κ Α Ι Τ Η Ν Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Η

Ψ Η Φ Ι Α Κ Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Μ Ο Ν Τ Ε Λ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Σ Τ Η Ν

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Η Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Η Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Α Ξ Ι Ο

Καθ ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος Γεωμετρική τεκμηρίωση με σάρωση laser του εσωτερικού θόλου του Τρούλου του Ιερού Κουβουκλίου

Διασκόπηση με γεωραντάρ του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου για την αποκάλυψη της εσωτερικής του δομής

Μοντέλο Πεπερασμένων Στοιχείων Μετά την αποκατάσταση

το Ιερό Κουβούκλιο φέρει αποτελεσματικά και ομοιογενώς

τις μέγιστες κύριες τάσεις

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 6: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Κ Ο Ι Ν Η Σ Υ Μ Φ Ω Ν Ι Α Τ Ω Ν Τ Ρ Ι Ω Ν Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ω Ν Κ Ο Ι Ν Ο Τ Η Τ Ω Ν

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ

ΕΡΓΟΥ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

(Ελληνορθόδοξο

Πατριαρχείο

Ιεροσολύμων 22

Μαρτίου 2017)

Α Ν Ο Ι Γ Μ Α Τ Ο Υ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Υ Τ Α Φ Ο Υ

12 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 13

Ο Π Α ΝΑ Γ ΊΟΣ ΤΑΦ ΟΣ Μ Ν Η Μ ΕΊΟ ΠΟΎ Ε ΝΩ Ν ΕΊ ΤΟΝ Χ ΡΊ ΣΤ Ί Α Ν Ί Σ ΜΟ Τ Η ΦΛ ΕΓΟΜ Ε Ν Η Μ ΕΣ Η Α ΝΑΤΟΛ Η Τ Η Ν ΟΊ ΚΟΎ Μ Ε Ν Η Μ Ε Τ Η Σ Η Μ ΕΡΊ Ν Η ΕΛ Λ Α Δ Α ΣΤΟ ΕΠ Ί Κ Ε Ν Τ ΡΟ

laquo Όταν μετά από πέντε αιώνες στις 26 Οκτωβρίου 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο και το National Geographic έδωσε την εικόνα και την είδηση σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από δυο δισεκατομμύρια άνθρωποι γονάτισαν νοερά μαζί μας μπροστά του Ο Πανάγιος Τάφος είναι ζωντανός για όλη την ανθρωπότηταraquo

14 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 15

Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Σ Η Μ Ε Ρ Α Τ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι Τ Ο Υ Σ Τ Ο Φ Ω Σ

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχου της τηλεματικής των πολυαισθητήρων και της ρομποτικής μας επέτρεψαν να laquoδούμεraquo μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις του Ιερού Κουβουκλίου και να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά του Μας επέτρεψαν να σχεδιάσουμε και να αποτιμήσουμε τα συμβατά και επιτελεστικά υλικά και τις ελάχιστα παρεμβατικές επεμβάσεις αποκατάστασής τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Α Π Ο Τ Ο Μ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Ο Ε Λ Ε Γ Χ Ο Κ Α Ι Τ Η Ν Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Η

Ψ Η Φ Ι Α Κ Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Μ Ο Ν Τ Ε Λ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Σ Τ Η Ν

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Η Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Η Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Α Ξ Ι Ο

Καθ ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος Γεωμετρική τεκμηρίωση με σάρωση laser του εσωτερικού θόλου του Τρούλου του Ιερού Κουβουκλίου

Διασκόπηση με γεωραντάρ του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου για την αποκάλυψη της εσωτερικής του δομής

Μοντέλο Πεπερασμένων Στοιχείων Μετά την αποκατάσταση

το Ιερό Κουβούκλιο φέρει αποτελεσματικά και ομοιογενώς

τις μέγιστες κύριες τάσεις

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 7: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

14 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 15

Τ Ο Ι Ε Ρ Ο Κ Ο Υ Β Ο Υ Κ Λ Ι Ο Σ Η Μ Ε Ρ Α Τ Ο Τ Α Ξ Ι Δ Ι Τ Ο Υ Σ Τ Ο Φ Ω Σ

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχου της τηλεματικής των πολυαισθητήρων και της ρομποτικής μας επέτρεψαν να laquoδούμεraquo μέσα από τις ορθομαρμαρώσεις του Ιερού Κουβουκλίου και να ξεκλειδώσουμε τα μυστικά του Μας επέτρεψαν να σχεδιάσουμε και να αποτιμήσουμε τα συμβατά και επιτελεστικά υλικά και τις ελάχιστα παρεμβατικές επεμβάσεις αποκατάστασής τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Α Π Ο Τ Ο Μ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Ο Ε Λ Ε Γ Χ Ο Κ Α Ι Τ Η Ν Τ Ρ Ι Σ Δ Ι Α Σ Τ Α Τ Η

Ψ Η Φ Ι Α Κ Η Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Α Ι Μ Ο Ν Τ Ε Λ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Σ Τ Η Ν

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Η Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Η Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Α Ξ Ι Ο

Καθ ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος Γεωμετρική τεκμηρίωση με σάρωση laser του εσωτερικού θόλου του Τρούλου του Ιερού Κουβουκλίου

Διασκόπηση με γεωραντάρ του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου για την αποκάλυψη της εσωτερικής του δομής

Μοντέλο Πεπερασμένων Στοιχείων Μετά την αποκατάσταση

το Ιερό Κουβούκλιο φέρει αποτελεσματικά και ομοιογενώς

τις μέγιστες κύριες τάσεις

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 8: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

16 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 17

laquoΤο έργο τελείωσε Η έρευνα συνεχίζεται

Ιστορικοί αρχαιολόγοι θεολόγοι

κοινωνιολόγοι σε όλο τον κόσμο από

τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά

να πουν στο μέλλον για τις αξίες και

την ιστορία του Εμείς όμως τις αξίες

τις αναδείξαμε και επιβεβαιώσαμε

επιστημονικά την ιστορία τουraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Δ Ι Α Τ Η Ρ Η Σ Η Κ Α Ι Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Α Ξ Ι Ω Ν Τ Ο Υ Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Υ

Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό Μετά τον καθαρισμό | Πριν τον καθαρισμό

Μετά τις επεμβάσεις συντήρησης

Συντήρηση του θόλου του

ταφικού θαλάμου

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 9: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

18 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 19

laquoΟι προηγμένες τεχνολογίες του μη καταστροφικού ελέγχουμας επέτρεψαν να παραδώσουμε το Ιερό κουβούκλιο δομικά ακέραιο με διατηρημένες και αναδεδειγμένες τις αξίες του και επιπλέον να παραδώσουμε τη μελέτη για την ολοκλήρωση του έργου σε όλο το Ναό της Αναστάσεως που θα διασφαλίζει τη διατήρησή του στους αιώνεςraquo

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Η Α Ε Ι Φ Ο Ρ Ι Α Τ Η Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Η ΣΚ Α Ι Η Σ Υ Ν Ε Χ Ι Σ Η Τ Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Υ

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 10: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

20 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 21

Χάρη στη γενναιόδωρη ευεργεσία της Mica Ertegun μέσω του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων μαζί με το Jack Shear στην αερογέφυρα που έστησε η Aegean Airlines ανάμεσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τον Πανάγιο Τάφο αλλά και στις εισφορές των Χριστιανικών Κοινοτήτων στους μικρούς και μεγάλους χορηγούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο

Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ

Τ Ο Α Δ Υ Ν Α Τ Ο Ε Γ Ι Ν Ε Ε Φ Ι Κ Τ Ο | Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Ρ Γ Ο Υ Η Ε Κ Θ Ε Σ Η | Ε Π Ι Μ Ε Λ Ε Ι Α

Διεπιστημονική Ομάδα Εθνικού Μετσόβιου ΠολυτεχνείουΥπεύθυνη Καθ Α Μοροπούλου Κύρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

Ομοτ Καθ Εμμ Κορρές Καθ Α Γεωργόπουλος Καθ Κ Σπυράκος Επικ Καθ Χ Μουζάκης

National Geographic SocietyFredrik T Hiebert Δρ Αρχαιολόγος

Τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην έκθεση laquoΠανάγιος Τάφος Tο μνημείο και το έργοraquo αποτελούν δεδομένα

που διακατέχει η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ καθώς και δεδομένα που διέθεσε το National Geographic στην Διεπιστημονική Ομάδα όπως παρουσιάστηκαν στην Έκθεση lsquoTomb of Christrsquo του Μουσείου του National

Geographicστην Washington DCστην οποία συνεργάστηκε επίσης και η Διεπιστημονική Ομάδα του ΕΜΠ

PANOU SYSTEMS INTEGRATOR (SA) Προσαρμογή και εγκατάσταση ηλεκτρονικού

οπτικοακουστικού και προβολικού εξοπλισμού

Υιοί Π Ζαφείρη Τεχνική Εταιρεία Διαμόρφωση του χώρου της έκθεσης

τεχνικός σχεδιασμός ηλεκτρολογικές επεμβάσεις ηχομόνωση και υλοποίηση

Κωνσταντίνος Βαβυλουσάκης Γεώργιος Βαβυλουσάκης Σχεδιασμός και γραφιστική επιμέλεια της έκθεσης

STEFI Productions ΑΕ Επεξεργασία και προσαρμογή οπτικοακουστικού υλικού

Δημήτριος Μπαλαγεώργος Αν Καθ Βυζαντινής Μουσικολογίας

ΕΚΠΑ-Ευγενής διάθεση Αγιοταφίτικων ύμνων

Στέφανος ΤορτόπογλουΣύνθεση ήχου

AbFab PRODUCTIONS ΕΠΕΜετάφραση αφήγηση και συντονισμός

οπτικοακουστικού υλικού

Φρέντυ Γκίζας Ευγενής συμβολή στην

σκηνογραφία Εισόδου της Αίθουσας 1

ΑΜΚΕ Έκθεση για το μνημείο και το έργο στον Πανάγιο Τάφο

Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ Η Σ Η

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι

Χ Ο Ρ Η Γ Ο Ι Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Σ

Υ Π Ο Σ Τ Η Ρ Ι Κ Τ Ε Σ

Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ

MICA ERTEGUN Μέγας Ευεργέτης μέσω Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (WMF)

Με τις ευλογίες του Πατήρ Alex Karloutsos από την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και την ενεργό συμμετοχή του Παγκοσμίου Ταμείου Μνημείων (τ Προέδρου Bonnie Burnham)

Τα μέλη της Διεπιστημονικής Ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου προσέφεραν τις επιστημονικές τους υπηρεσίες στη μελέτη και στο έργο

Το ΥΠΠΟΑ συνεισέφερε στο έργο με την απόσπαση δυο συντηρητών του

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΟΣΟ (ΕΥΡΩ)

Διάφοροι δωρητές (βλ σχετικό αναλυτικό πίνακα) 1680781World Monuments Fund 1156202Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε είδος 324495Εισφορές των τριών Εκκλησιών σε μετρητά 384180Aegean (εισφορά σε είδος) 159000

που υπερκάλυψαν τις ανάγκες του Έργου

Attica BankΑθανάσιος ΜαρτίνοςΣουλτάνα Παπαδοπούλου Eurobank Ergasias SAΜητροπολίτης ΜεσογαίαςΕλληνικός Σύνδεσμος Παναγίου ΤάφουΠατήρ Κλεάνθης ΠαντελήςΠατήρ Ιωάννης Ιερομόναχος Σκήτης Αγίας ΆνναςΜητροπολίτης Σερρών κrsquo ΝιγρίτηςΜητροπολίτης Εδέσσης Αλμωπίας κrsquo ΠέλληςΙερά Κοινότης Αγίου Όρους Ιερά Μονή Μεγίστης ΛαύραςΜητρόπολη ΔράμαςΙερά Μονή Οσίου ΓρηγορίουΝικόλαος ΑγαθοκλέουςΙερά Μονή Φιλοθέου Αγίου ΌρουςThe Privy Purse Amman Jordan (Προσωπική Χορηγία του Βασιλιά της Ιορδανίας) Boris Socol St GallenSiraj Fund Management Company Capinvest MI LtdΜητροπολίτης πρώην Μαυροβουνίου κ Αθανάσιος Γιέφτιτς Bashar Qumseya Amira e QumseyaCapinvest MI LtdShareef Issa DahabrehBoris Socol St GallenCapinvest MI LtdΠατήρ Αλέξανδρος εκ Σερβίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ ΧρυσόστομοςPeter PouloutidisΜητροπολίτης Μαυροβουνίου κ ΑμφιλόχιοςArchbishop Elisei Ukraine Iziumska Panayiota VarytouAl LahhamRepresentative Office of Hungary Udeh for Import and DistributionVemorsitaΟικουμενικός Πατριάρχης κκ ΒαρθολομαίοςPalestine for Development

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 11: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

22 _ Π Α Ν Α Γ Ι Ο Σ Τ Α Φ Ο Σ | Τ Ο Μ Ν Η Μ Ε Ι Ο Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο _ 23

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο

Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Σ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Θ Ε Σ Η Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο | Δ Ι Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι Κ Η Ο Μ Α Δ Α Ε Μ Π Γ ΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Δ Ι Α Ρ Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Η

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 3

Το έργο της αποκατάστασης

του Ιέρου Κουβουκλίου

του Πανάγιου Τάφου από την

Διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ

Τρισδιάστατη περιήγηση στο

Ιερό Κουβούκλιο πριν και μετά

τις εργασίες αποκατάστασης

Έργο αποκατάστασης από το ΕΜΠ

Διαδραστική πλατφόρμα γνώσης

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 1

Αναδρομή στην ιστορία των

Ιεροσολύμων και εισαγωγή

στο έργο αποκατάστασης

από το ΕΘνικό Μετσώβιο

Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 2

Τρισδιάστατη ιστορική

περιήγηση στο Ναό

της Αναστάσεως

Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Ο Σ

Εισαγωγή στην έκθεση Οδηγίες Συντελεστές Διεθνής απήχηση

Α Ι Θ Ο Υ Σ Α 4

Διατήρηση και ανάδειξη

των αξιών του Μνημείου

Η ανάδειξη και διατήρηση των

αξιών του Πανάγιου Τάφου

μέσα από το έργο του ΕΜΠ

Άνοιγμα Του Τάφου

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

1

+2

N

AT

IO

NA

L

GE

OG

RA

PH

IC

ΑΙ

ΘΟ

ΥΣ

ΕΣ

3

+4

Ε

ΘΝ

ΙΚ

Ο

ΜΕ

ΤΣ

ΟΒ

ΙΟ

Π

ΟΛ

ΥΤ

ΕΧ

ΝΕ

ΙΟ

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr

Page 12: ΚΑΛΩΣ - NTUAΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ! Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες, διαφόρων ειδικοτήτων,

Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Β α σ Σ ο φ ί α ς 2 2 1 0 6 7 5 Α θ ή ν α

Π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς 2 1 3 2 1 3 9 5 7 2 2 1 3 2 1 3 9 5 0 0

Ώ ρ ε ς Λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς Δ ε υ τ έ ρ α - Κ υ ρ ι α κ ή 0 8 0 0 - 2 0 0 0

Γι α λ ό γ ο υ ς α σ φ α λ ε ί α ς η τ ε λ ευ τ α ί α ε ί σ ο δ ο ς ε π ι σ κ έ π τ η ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι 1 5 λ ε π τ ά

π ρ ι ν α π ό τ ο κ λ ε ί σ ι μ ο τ ο υ Μ ο υ σ ε ί ο υ

Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ο amp Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Α Ν Ι Κ Ο Μ Ο Υ Σ Ε Ι Ο h t tp wwwbyzant inemuseumgr

Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ amp Κ Ρ Α Τ Η Σ Ε Ι Σ h t tp wwwv iva gr