دانلود فایل های پژوهشی - پیوست شماره 2: تست روایی ...download-thesis.com/.../2016/05/download-thesis.com … · Web viewاین فصل در هشت

دانشگاه شهید بهشتیدانشکده معماری و شهرسازی

گروه برنامه ریزی و طراحی مجتمع زیستیدوره کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی شهری

برنامه ریزی ارتقاء کیفیت زندگی در نواحی خرد شهری،

شهر تهران10مورد پژوهی: منطقه

استاد راهنما: دکتر مظفر صرافی

استاد مشاور: دکتر فرخ مشیری

دانشجو: ..................................

1392زمستان

نام خانوادگي: .................. نام: .................... گروه برنامه ریزی و طراحی رشته تحصيلي: معماري و شهرسازيدانشكده:

مجتمع زیستی- رشته برنامه ریزی شهری نام استادراهنما: آقای دکتر مظفر صرافی تاريخ فراغت از تحصيل:

22/10/1392 عنوان پايان نامه: برنامه ریزی ارتقاء کیفیت زندگی در نواحی خرد شهری، مورد پژوهی

شهر تهران.10محالت منطقه

چكيده رساله: مطالعات کیفیت زندگی به دلیل سودمندی در تدوین و اجرای راهبردها و سیاست های عمومی و برای ارزیRRابی و نظRRارت بRRر سیاسRRت هRRا و راهبردهRRای عمRRومی اجراشRRده، مRRورد توجRRه برنامRRه ریRRزان و سیاستگذاران می باشد. کیفیت زندگی می تواند توسط شاخص های عینی و ذهنی و یRRا بRRا تRRرکیب این دو شاخص سنجش شود. پژوهش های کیفیت زندگی که برای کمک به برنامRRه ریRRزان و سیاسRRتگذاران شهری طراحی شده اند، باید با استفاده از هر دو شاخص عینی و ذهنی سنجش شوند. زیرا این روش

به تشخیص حالت های کیفیت زندگی کمک می کند. در این پژوهش، یک روش ترکیبی از جمع آوری و تحلیل داده ها به منظRRور سRRنجش کیفیت زنRRدگی بRRه کار گرفته شده است. بRه منظRRور آزمRRودن جنبRRه هRRای مختلRRف کیفیت زنRRدگی، چهRRار عرصRRه از ابعRRاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی زندگی انتخاب شRRدند. این عرصRRه هRRا دسترسRRی بRRه خRRدمات و تسRRهیالت شهری، اجتماعی، مسکن و زیست محیطی می باشند. پژوهش بر اساس داده هایی از ممیزی خانوار

سرپرست خانواده از طریRRق ممRRیزی خRRانوار باسRRواالت بRRاز و بسRRته101و داده های ثانویه می باشد. مصاحبه شده اند. خانوارهای نمونه به طور تصادفی انتخاب شده اند. با استفاده از تحلیRRل توصRRیفی و تحلیل فضایی سطح کیفیت زندگی ذهنی و عینی در عرصه ها سRRنجش شRRده اسRRت. بRRا تRRرکیب کیفیت

شRRهر10ذهنی و عینی سنجش شده در عرصRRه هRRا، حRRالت هRRای کیفیت زنRRدگی بRRرای محالت منطقRRه تهران تشخیص داده شده است.

در این پژوهش سطح کیفیت زندگی ذهنی برای هفت محله خوب می باشد. این محلRRه هRRا عبارتنRRد از: هفت چنار، بریانک، کارون جنوبی، سلسبیل جنوبی، زنجان شمالی، کارون شمالی و سلسبیل شRRمالی. سطح کیفیت زندگی عینی نیز بRRرای چهRRار محلRRه کRRارون جنRRوبی، سلسRRبیل جنRRوبی، کRRارون شRRمالی و سلسبیل شمالی مناسب می باشد. با ترکیب کیفیت زندگی ذهنی و عیRRنی، حRRالت هRRای کیفیت زنRRدگی

تشRRخیص10که بهزیستی، سازش پذیری، ناهنجاری و محرومیت می باشند، برای هر محله از منطقRRه داده می شود. که بهزیستی و محرومیت مطابقت میان کیفیت زندگی ذهنی و عینی را نشان می دهد، از طرف دیگر ناهنجاری و سازش پذیری عدم مطابقت میان کیفیت زندگی ذهنی و عینی را نشان می

تشRRخیص داده شRRده انRRد کRRه10دهد. در این پژوهش سه حالت کیفیت زنRRدگی بRRرای محالت منطقRRه کRRه در زمینRRه این عرصRRه هRRا10بهزیسRRتی، محRRرومیت و سRRازش پRRذیری می باشRRند. محالت منطقRRه

) دسترسی بRه خRRدمات و تسRRهیالت شRRهری، اجتمRاعی، مسRRکن و زیسRRت محیطی( در بهزیسRRتی می باشند، محالت کارون جنوبی، سلسبیل جنوبی، کRRارون شRمالی و سلسRRبیل شRRمالی می باشRRند. در این محالت کیفیت زنRRدگی ذهRRنی و عیRRنی سRRاکنین خRRوب می باشRRد. سRRاکنین محلRRه هRRای شRRبیری- جی، سلیمانی- تیموری و هاشمی محرومیت را تجربه می کننRRد. محلRه هRRایی کRRه در محRرومیت می باشRند، کیفیت ذهنی و عینی بد در عرصه ها داشتند. ساکنین محله هRRای هفت چنRRار، بریانRRک و زنجRRان جنRRوبی سازش پذیری را تجربه می کنند، به دلیل آنکه آنهRRا کیفیت زنRRدگی ذهRRنی خRRوبی دارنRRد، اگرچRRه کیفیت عینی زندگی آنها نامناسب است. این نتایج نشان می دهد که این دو سنجه همیشه سطح یکسRRانی از

کیفیت زندگی را نشان نمی دهد. به طور کلی، یافته های این پژوهش بیان می کند که مقیRRاس بRRزرگ مطالعRRات می توانRRد تنRRوع کیفیت زندگی در مقیاس های کوچک را پنهان کند. یافته هRRا همچRRنین اهمیت مطالعRRه همزمRRان کیفیت زنRRدگی

عینی و ذهنی را به جای مطالعه هریک به طور جداگانه، آشکار می سازد. نتایج این گونه مطالعات می تواند به برنامRRه ریRRزان محلی در بهبRRود و داشRRتن درک بهRRتری از وضRRعیت کیفیت زندگی ساکنین کمک نماید. در نتیجRRه آنهRRا می تواننRRد مشRRکالتی کRRه اجتمRRاع و نRRیز اکRRثر نRRواحی

محروم با آن مواجه می شوند را به گونه ی بهتری اولویت بندی کنند.: واژگان كليدي

10، محالت منطقه کیفیت زندگی، کیفیت زندگی ذهنی، کیفیت زندگی عینی، حالت های کیفیت زندگی

ست مطالبفهر1....................................................................................... پژوهشکلیاتفصل اول-

2................................................................................................-مقدمه1-12....................................................................-سابقه و ضرورت پژوهش2-14..................................................................................- مشکل پژوهش3-14...................................................................................- اهدف پژوهش4-1

4......................................................................................-هدف اصلی1-4-14...................................................................................- اهداف فرعی2-4-2

5..........................................................................- پرسش های پژوهش5-16...........................................................................- فرضیه های پژوهش6-17....................................................- تعریف اصطالحات کلیدی پایان نامه7-18.......................................................................- روش شناسی پژوهش8-1

8................................................- منابع داده ها و روش های جمع آوری آنها1-8-19...................................................................................- تحلیل داده ها2-8-115..........................- روش های تجویز راهکارها و راه حل ها در مرحله تجویز3-8-1

15............................................................................- ساختار پایان نامه9-118...................تشریح چارچوب نظری، تجربی و فنی مرتبط با انگاشت کیفیت زندگی فصل دوم-

19.............................................................................................- مقدمه1-219...............................................................................................- هدف2-219.........................................................................................- روش کار3-221.....- معرفی و تشریح پایه های نظری مرتبط با انگاشت کیفیت زندگی4-2

21..........................................................................................- مقدمه1-4-221...........................................................................................- هدف2-4-221......................................................................................- روش کار3-4-222...........................................- معرفی تعاریف پایه انگاشت کیفیت زندگی5-3-2

23.......................................................................- ابعاد کیفیت زندگی1-5-3-223.................................... تعاریف ناظر بر ابعاد عینی و ذهنی کیفیت زندگی2-5-3-2

25.....................................- معرفی سیر تحول تفکر انگاشت کیفیت زندگی6-3-225................................................................- تعریف استاندارد زیست1-6-3-226.............................................- مقایسه استاندارد زیست و کیفیت زندگی2-6-3-227..............................................- تفاوت استاندارد زیست و کیفیت زندگی3-6-3-227....................................................- سیر تحوالت انگاشت کیفیت زندگی4-6-3-2

33..................- معرفی و تعریف انگاشت های مرتبط با انگاشت کیفیت زندگی7-3-235.................................................................- رویکردهای کیفیت زندگی8-3-236............................- بررسی انگاشت کیفیت زندگی در برنامه ریزی شهری9-3-2

36........................- تعریف کیفیت زندگی در چارچوب تفکر و عمل برنامه ریزی1-9-3-236............................................- تاثیر مفهوم کیفیت زندگی بر برنامه ریزی2-9-3-237................................- اهمیت مطالعه کیفیت زندگی در برنامه ریزی شهری3-9-3-2

39....- معرفی و تشریح پایه های تجربی مرتبط با انگاشت کیفیت زندگی4-239..........................................................................................- مقدمه1-4-239...........................................................................................- هدف2-4-239......................................................................................- روش کار3-4-2

- معرفی تجارب بکارگیری انگاشت و شاخص های کیفیت زندگی در کشورهای4-4-240.....................................................................................بیشتر توسعه یافته

Q1998.......40- مطالعه شاخص کیفیت زندگی در گرند تراورس آمریکا موسوم به 1-4-4-242.......................................- مطالعه شاخص کیفیت زندگی در آنتاریو کانادا2-4-4-2

- معرفی تجارب بکارگیری انگاشت و شاخص های کیفیت زندگی در کشورهای در5-4-243..............................................................................................حال توسعه43..........................- مطالعه شاخص کیفیت زندگی در شهر لیما در کشور پرو1-5-4-244...............- مطالعه شاخص کیفیت زندگی در شهر آدیس آبابا در کشور اتیوپی2-5-4-2. گانه شهر تهران در کشور ایران22- مطالعه شاخص کیفیت زندگی در مناطق 3-5-4-2 .46WHOQOL-BREF............46- کیفیت زندگی مردم شهر تهران بر اساس پرسشنامه 4-5-4-2

47.............................- شواهد تجربی در سنجش کیفیت زندگی عینی و ذهنی2- 6-4 معرفی روشها و فنون مرتبط با بکارگیری انگاشت کیفیت زندگی در -5-2

48..................................................................................برنامه ریزی شهری48.........................................................................................- مقدمه1-5-248...........................................................................................- هدف2-5-248......................................................................................- روش کار3-5-250......................................................................- سنجش کیفیت زندگی4-5-2

50........................................................................- عرصه های زندگی1-4-5-252..................................................- اصول اساسی سنجش کیفیت زندگی2-4-5-252..............................................- رهنمودهایی برای سنجش کیفیت زندگی3-4-5-254........- سنجش عینی کیفیت زندگی با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های ثانویه4-4-5-2 - سنجش ذهنی کیفیت زندگی با جمع آوری داده های اولیه و تجزیه و تحلیل داده های5-4-5-2

56.................................................................................................ممیزی57...................- تحلیل مقایسه ای بین رهیافت های ذهنی و عینی کیفیت زندگی6-4-5-259..................- تئوری های رابطه میان شاخص های عینی و ذهنی کیفیت زندگی7-4-5-260.....................................................- ترکیب کیفیت زندگی عینی و ذهنی8-4-5-260................................................................- حالت های کیفیت زندگی9-4-5-2

61........................................................- مدل های انگاشتی کیفیت زندگی5-5-270................................- جمع بندی و معرفی چارچوب انگاشتی پژوهش6-2

70...........................................................................................- هدف1-6-270......................................................................................- روش کار2-6-271.............................- جمع بندی چارچوب های نظری انگاشت کیفیت زندگی3-6-272.........................- جمع بندی تجارب جهانی بکارگیری انگاشت کیفیت زندگی4-6-274................................- جمع بندی چارچوب های فنی انگاشت کیفیت زندگی5-6-276......................................................- معرفی چارچوب انگاشتی پژوهش6-6-278...............................................معرفی فرایند انتخاب و شناخت موردپژوهیفصل سوم-

79.............................................................................................- مقدمه1-379...............................................................................................- هدف2-379.........................................................................................- روش کار3-3 شهر تهران10- تشریح دالیل انتخاب شهر تهران به عنوان زمینه کار و منطقه 4-3

81............................................................به عنوان مورد پژوهی پایان نامه81............................................- شناخت و توصیف محدوده مورد پژوهی5-3

81..........................................................................................- مقدمه1-5-3

ب

شهر تهران به عنوان محیط سيستم مورد10- بررسی و شناخت منطقه 2-5-383..............................................................................................برنامه ريزي83.....................................................................................- مقدمه1-2-5-383...................................................10- سیر تحوالت شکل گیری منطقه 2-2-5-384.....................................................- موقعیت و تقسیمات اداری منطقه3-2-5-386................................. شهر تهران10- ویژگی های سازمان فضایی منطقه 4-2-5-3

به عنوان سيستم مورد برنامه ريزي10- بررسی و شناخت محالت دهگانه منطقه 3-5-3............................................................................................................98

110......................................................................................- جمع بندی6-3.بکارگیری انگاشت کیفیت زندگی در تحلیل ویژگی های مورد پژوهی پایان نامه فصل چهارم- .112

113...........................................................................................- مقدمه1-4113.............................................................................................- هدف2-4113.......................................................................................- روش کار3-4 شهر10- معرفی فرایند سنجش کیفیت زندگی در محالت دهگانه منطقه 4-4

115....................................................................................................تهران - گام نخست- انتخاب عرصه های زندگی و شاخص های مربوط به آنها در منطقه1-4-4

115....................................................................................... شهر تهران10 شهر تهران از10- گام دوم- سنجش کیفیت زندگی در محالت دهگانه منطقه 2-4-4

118........................................................................................دیدگاه ساکنان118..........................- طراحی پرسشنامه به منظورجمع آوری داده های اولیه1-2-4-4119......................................................- تحلیل روایی و پايايي پرسشنامه2-2-4-4120............................................- معرفی جامعه آماری و تعیین حجم نمونه3-2-4-4 شهر10- تفکیک حجم نمونه بر حسب جمعیت محالت اداری مورد پژوهی، منطقه 4-2-4-4

121.................................................................................................تهران122..... گانه آن10 و محالت 10- نتایج تحلیل کیفیت زندگی ذهنی در سطح منطقه 5-2-4-4

122............................ شهر تهران10- تحلیل ویژگی های خانوار در منطقه 1-5-2-4-4124............................- تحلیل کیفیت زندگی ذهنی در عرصه های چهارگانه4- 2-5-2-4

143......... شهر تهران10- تعیین وضعیت کیفیت زندگی ذهنی در محالت منطقه 3-5-2-4-4 شهر تهران10- گام سوم- سنجش کیفیت زندگی عینی در محالت دهگانه منطقه 3-4-4

145145.....................................................................- آماده سازی الیه ها1-3-4-4167....................................- تعیین کیفیت زندگی عینی درارتباط با عرصه ها2-3-4-4

..- کیفیت زندگی عینی مربوط به عرصه دسترسی به خدمات و تسهیالت شهری1-2-3-4-4 . .167

174..................................- کیفیت زندگی عینی مربوط به عرصه اجتماعی2-2-3-4-4176....................................- کیفیت زندگی عینی مربوط به عرصه مسکن3-2-3-4-4178..........................- کیفیت زندگی عینی مربوط به عرصه زیست محیطی4-2-3-4-4

181..........................10- تعیین وضعیت کیفیت زندگی عینی در محالت منطقه 3-3-4-4183.......-گام چهارم- تلفیق ابعاد عینی و ذهنی و تعیین حالت های کیفیت زندگی4-4-4

187...................................................................................- جمع بندی5-4 شهر10طراحی برنامه ارتقا کیفیت زندگی نواحی برنامه ریزی منطقه فصل پنجم-

191........................................................................................................تهران192...........................................................................................- مقدمه1-5

ت

192.............................................................................................- هدف2-5192.......................................................................................- روش کار3-5 - تولید بیانیه اهداف برنامه ریزی برای ارتقا کیفیت زندگی نواحی برنامه4-5

193........................................................................ شهر تهران10ریزی منطقه 193........................................................................................- مقدمه1-4-5194........................ شهر تهران10- بازبینی اهداف برنامه های توسعه منطقه 2-4-5 - تدوین اهداف برنامه ریزی ارتقا کیفیت زندگی بر اساس مشکالت تعیین شده در3-4-5

195..........................................................................بخش تحلیل مورد پژوهی - تدوین بیانیه نهایی اهداف برنامه ریزی ارتقا کیفیت زندگی نواحی برنامه ریزی4-4-5

198.............................................................................. شهر تهران10منطقه - انتخاب و بکارگیری روش طراحی برنامه ارتقا کیفیت زندگی در نواحی5-5

199............................................................... شهر تهران10برنامه ریزی منطقه 199................................................- بررسی فنون طراحی برنامه شهری1-5-5

199.......................................- روش تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط1-1-5-5202..............................................................- فن بهينه سازي تصميم2-1-5-5

202.................................................................- معرفی تدوین سناریو3-1-5-5203...............................................................- فن تحلیل سطوح بالقوه4-1-5-5203.................................................................- فن نقشه هاي هم پوش5-1-5-5

- انتخاب فن مناسب طراحی برنامه ارتقا کیفیت زندگی در نواحی برنامه ریزی2-5-5203.............................................................................. شهر تهران10منطقه - بکارگیری فن تحلیل عرصه های تصمیم گیری در برنامه ریزی برای ارتقا کیفیت3-5-5

205............. شهر تهران10زندگی در محالت دچار محرومیت و سازش پذیری منطقه -گام نخست: تولید عرصه های تصمیم گیری مرتبط برای بکارگیری در فرایند برنامه1-3-5-5

205...................... شهر تهران10ریزی ارتقاء کیفیت زندگی نواحی برنامه ریزی منطقه 207......- گام دوم : تولید اختیارهای مربوط به عرصه های تصمیم گیری تعیین شده2-3-5-5208......- گام سوم : تولید نمودار اختیارو تعیین سازگاری/ناسازگاری میان اختیارها3-3-5-5211...- گام چهارم : تولید سناریوهای گزینه بر اساس موانع اختیارهای تصمیم گیری4-3-5-5214..........................................- گام پنجم: ارزيابي و انتخاب سناريوي برتر5-3-5-5

215..............- تولید راهبردهای ارتقای کیفیت زندگی بر اساس سناریوی برتر4-5-5218.............................................................نتیجه گیری و ارائه پیشنهادهافصل ششم-

219...........................................................................................- مقدمه1-6219....................................................................................- نتیجه گیری2-6

219...........................................................- پاسخ به پرسش های پژوهش1-2-6230...............................................................- پاسخ به فرضیات پژوهش2-2-6

234..................................................- دستاوردهای نظری و عملی پژوهش3-6-1 237..............................................................................- ارائه پیشنهادها4-6237.........................- معرفی قیود و محدودیت های انجام این پایان نامه5-6

منابعپیوست شماره یک: پرسشنامه ساکنین

پیوست شماره دو: آلفای کرونباخ سواالتچکیده انگلیسی

فهرست جدول ها

ث

6......................................- رویارویی اهداف و پرسش های پایان نامه1-1جدول شماره 9...........................................................- گردآوری داده های ثانویه1-2جدول شماره 11...........................................- طیف لیکرت به کار رفته در پژوهش1-3جدول شماره 14.........................................................- حالت های کیفیت زندگی1-4جدول شماره 24...........................................- نمونه هایی از تعاریف کیفیت زندگی2-1جدول شماره 31...........................- تحول تاریخی شکل گیری انگاشت کیفیت زندگی2-2جدول شماره31.............................................- مطالعات مربوط به کیفیت زندگی2-3جدول شماره33...........- خالصه ای از تعاریف ارائه شده از بهزیستی در منابع مختلف2-4جدول شماره 47.......................................- خالصه مطالعات کیفیت زندگی شهری2-5جدول شماره 51........................................................- عرصه های کیفیت زندگی2-6جدول شماره 59.............................- قوت ها و ضعف های دو رهیافت کیفیت زندگی2-7جدول شماره 61........................................................- حالت های کیفیت زندگی2-8جدول شماره 73.............................- خالصه شاخص ها: نمونه هایی از سراسر جهان2-9جدول شماره 74........................- خالصه مطالعات بکارگیری انگاشت کیفیت زندگی2-10جدول شماره گانه تهRRران بRRا توجRRه بRRه مRRدلهای مختلRRف22:خطر پذیری زلزله در مناطق 3-1جدول شماره

86...........................................................................................................زلزله 10 - جدول مقایسه جمعيت و میزان رشد جمعیت شRRهر تهRRران و منطقRRه 3-2جدول شماره

87.....................................................................................1385-75در سال های شRRهر10- جدول مقایسه اندازه متوسط خانوار در شهر تهRRران و منطقRRه 3-3جدول شماره

88.............................................................................1385-75تهران در سال های شهر تهران در10 - جمعيت برحسب سن و جنس در شهر تهران و منطقة 3-4جدول شماره

88...................................................................................................1385سال شهر10 گانه تهران و محالت منطقه 22- تعداد و سهم جمعيت در مناطق 3-5جدول شماره

89........................................................................................1385تهران در سال گانRه شRهر تهRRران بRر اسRاس جمعیت22- تراکم ناخالص جمعیتی منRRاطق 3-6جدول شماره

90...................................................................................................1385سال 90..................... شهر تهران10- جدول مقایسه میزان سواد در منطقه 3-7جدول شماره شهر تهRRران بRRر حسRRب جنس، وضRRع10 ساله و بيشتر منطقة 10- جمعيت 3-8جدول شماره

91.............................................................1385 –فعاليت و بخشهاي عمده فعاليت 92.................................................10- مساحت معابر اصلي منطقه 3-9جدول شماره95..............10 درصد و مساحت کاربری های شهر تهران و منطقه – 3-10جدول شماره شRRهر تهRRران10- توزیع نسبی خانوارهای معمولی شهر تهران و منطقRRه 3-11جدول شماره

97..........................................................1385بر اساس نحوه تصرف محل سکونت، شRRهر10-تعداد اتاق در اختیار خانوارهای ساکن در شهر تهRRران و منطقRRه 3-12جدول شماره

97..................................................................................................1385تهران، - واحدهای مسکونی معمولی برحسب مسRRاحت زیربنRRا در شRRهر تهRRران و3-13جدول شماره

98............................................................................1385 شهر تهران،10منطقه 110.............................................- ویژگی های مناطق شهر تهران3-14جدول شماره 111...................................10 گانه منطقه 10- ویژگی های محالت 3-15جدول شماره - فهرست عرصه ها، متغیرها و شاخص های مربRRوط بRRه متغیرهRRای کیفیت4-1جدول شماره

117...................................................................... شهر تهران10زندگی در منطقه و توزیع آن10- تفکیک حجم نمونه بر حسب جمعیت محالت اداری منطقه 4-2جدول شماره

121

ج

123............................... شهر تهران10- ویژگی های فردی در منطقه 4-3جدول شماره 123.............................. شهر تهران10- ویژگی های خانوار در منطقه 4-4جدول شماره - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به شاخص های متغیر حمل و نقل و4-5جدول شماره

125....................................................................................................ارتباطات - میزان رضRRایت پاسRRخ دهنRRدگان نسRRبت بRRه شRRاخص هRRای متغRRیر خRRدمات4-6جدول شماره

126.....................................................................................................آموزشی - میزان رضRRایت پاسRRخ دهنRRدگان نسRRبت بRRه شRRاخص هRRای متغRRیر خRRدمات4-7جدول شماره

128......................................................................................................فرهنگی - میزان رضRRایت پاسRRخ دهنRRدگان نسRRبت بRRه شRRاخص هRRای متغRRیر خRRدمات4-8جدول شماره

129........................................................................................بهداشتی و درمانی - میزان رضRRایت پاسRRخ دهنRRدگان نسRRبت بRRه شRRاخص هRRای متغRRیر خRRدمات4-9جدول شماره

130...................................................................................................اورژانسی - میزان رضایت پاسخ دهنRRدگان نسRRبت بRRه شRاخص هRRای متغRیر خRRدمات4-10جدول شماره

131.........................................................................................تفریحی و ورزشی-11جدول شماره - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسRRبت بRRه شRاخص هRRای متغRیر خRRدمات4

132........................................................................................................تجاری - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به عرصRRه دسترسRRی بRRه خRRدمات و4-12جدول شماره

134............................................................................................تسهیالت شهری135....- میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به شاخص متغیر نرخ سواد4-13جدول شماره .- میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به شاخص متغیر نرخ اشتغال4-14جدول شماره .136 - مRRیزان رضRRایت پاسRخ دهنRRدگان نسRRبت بRRه شRRاخص متغRRیر فضRRای قابRRل4-15جدول شماره

136......................................................................................................سکونت - مRیزان رضRایت پاسRخ دهنRدگان نسRبت بRه عرصRه اجتمRاعی در سRطح4-16جدول شRماره

137......................................................................... و محالت دهگانه آن10منطقه .- میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به شاخص متغیر مساحت مسکن4-17جدول شماره .

138 - میزان رضRRایت پاسRRخ دهنRRدگان نسRRبت بRRه شRRاخص متغRRیر کیفیت واحRRد4-18جدول شماره

139.....................................................................................................مسکونی - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به عرصه مسکن در سطح منطقRه4-19جدول شماره

140.................................................................................. و محالت دهگانه آن10.- میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به شاخص متغیر آالینده های هوا4-20جدول شماره . .

141 - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسRRبت بRRه شRاخص هRای متغRیر فاصRله از4-21جدول شماره

142........................................................................................................خیابان - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به عرصه زیست محیطی در سطح4-22جدول شماره

143......................................................................... و محالت دهگانه آن10منطقه - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به کیفیت زندگی در سطح منطقRRه4-23جدول شماره

144.................................................................................. و محالت دهگانه آن10171.............. کمیتی ساعتی برای مقایسه دودویی معیارها9- مقایسه 4- 24جدول شماره : معیارها و امتیازدهی بین معیاری و ضریب اهمیت هRRر معیRRار در ارزیRRابی4-25جدول شماره

172............................................کیفیت عرصه دسترسی به خدمات و تسهیالت شهری - میزان رضایت پاسخ دهندگان نسبت به کیفیت زندگی در سطح منطقه4-26جدول شماره

188.................................................................................. و محالت دهگانه آن10

ح

190...............................- ماتریس تشخیص حالت های کیفیت زندگی4-27جدول شماره 194........................................- بازبینی اهداف برنامه های فرادست5-1جدول شماره - تRRدوین اهRRداف بRRر مبنRRای مشRکالت مطRRرح شRده در بخش تحلیRل مRRورد5-2جدول شRماره

196........................................................................................................پژوهی199...............................................................- بیانیه نهایی اهداف5-3جدول شماره

- مقایسRRه روش هRRای طRRراحی برنامRRه شRRهری و انتخRRاب روش مناسRRب5-4جRRدول شRRماره 205....................................................................................................بکارگیری

- تولید نهایی و توجیه عرصه های تصمیم گیری منتج از بیانیه نهRRایی اهRRداف5-5جدول شماره 207.................................................................................................برنامه ریزی

- تعRRیین اختیارهRRا در عرصRRه هRRای تصRRمیم گRRیری، در چRRارچوب اهRRداف و5-6جRRدول شRRماره 208.....................................................................................................راهبردها

209.......................................... - جدول معرفی عرصه ها و اختیارها5-7جدول شماره 211..............................................- تشریح ناسازگاری بین اختیار ها5-8جدول شماره 214.......................................................- معرفی سناریوهای گزینه5-9جدول شماره 215........- امتياز سناريوهاي گزينه از نظر تطابق با اهداف برنامه ريزي5-10جدول شماره - بیانیه راهبردی ارتقاء کیفیت زندگی نواحی برنامه ریRRزی )محالت دارای5-11جدول شماره

217................................. شهر تهران10حالت های محرومیت و سازش پذیری( منطقه 221.........................................- نمونه هایی از تعاریف کیفیت زندگی6-1جدول شماره 222...........................- خالصه شاخص ها: نمونه هایی از سراسر جهان6-2جدول شماره - فهرست عرصه ها، متغیرها و شاخص های مربRRوط بRRه متغیرهRRای کیفیت6-3جدول شماره

225...................................................................... شهر تهران10زندگی در منطقه شهر تهRRران و محالت دهگانRRه10- وضعیت کیفیت زندگی ذهنی در منطقه 6-4جدول شماره

226.............................................................................................................آن229.................................- ماتریس تشخیص حالت های کیفیت زندگی6-5جدول شماره

فهرست نمودارها10.......................................- چارچوب روش شناختی تحلیل داده ها1-1نمودار شماره 17.................................................................- ساختار پایان نامه1-2نمودار شماره 20...................................................................2-روش کار فصل 2-1نمودار شماره 77........................................................ش-چارچوب انگاشتی پژوه2-2نمودار شماره 80.................................................................3- روش کار فصل 3-1نمودار شماره 82..........................هاي تشكيل دهنده ساختار فضايي شهري - سيستم3-2نمودار شماره 114..............................................................4- روش کار فصل 1-1نمودار شماره

AHP.......................................171- ساخت سلسه مراتب برای انجام فرایند 4-2نمودار

فهرست شکل ها.- مدل نمایش ارتباط بین رضایتمندی در عرصه ها و رضایتمندی از زندگی2-1شکل شماره

6364- مدل نشان دهنده روابط بین رضایت عرصه مسکونی و کیفیت زندگی2-2شکل شماره - مدل نمایش دهنده ارتباط بین شرایط عینی، پاسخ های ذهRRنی و رضRRایت2-3شکل شماره 65..................................................................................................از همسایگی

- مدل متصل کننده فعالیت ها ومنابع تفRRریحی بRRه بهزیسRRتی فRRردی )کیفیت2-4شکل شماره 65....................................................................................زندگی( و کیفیت اجتماع

خ

- کیفیت زندگی که بRر، ارتباطRات بین نیازهRای انسRانی، ادراکRات ذهRنی از2-5شکل شماره 67..................................................تامین نیاز و فرصت های ارائه شده داللت می کند.

68..........................................(2009)تسفازقی،- چارچوب مفهومی 2-6شکل شماره - نقشه تحلیلی وضعیت دسترسی به وسائط حمRRل و نقRRل عمRRومی منطقRRه3-1شکل شماره

94............................................................................................... شهر تهران1096................................................10- نقشه کاربری اراضی منطقه 3-2شکل شماره 99............................... شهر تهران 10- نقشه نواحی و محالت منطقه 3-3شکل شماره 146.....- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا ایستگاه اتوبوس4-1شکل شماره ....- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا ایستگاه اتوبوس تندرو4-2شکل شماره

147147......- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا ایستگاه تاکسی4-3شکل شماره 148....................- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا مترو4-4شکل شماره

149.....- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا خیابانهای اصلی 4-5کل شماره ش150..- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص دسترسی به فضای پارکینگ 4-6شکل شماره 150.................- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا دبستان4-7شکل شماره 151...............- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا راهنمایی4-8شکل شماره 152..............- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا دبیرستان4-9شکل شماره 152.............- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا هنرستان4-10شکل شماره - الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا مساجد و مراکز مذهبی4-11شکل شماره

153154....- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا مراکز فرهنگی 4-12شکل شماره 154...........- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا بیمارستان4-13شکل شماره - الیRه هRای رسRتری ایجRاد شRده از شRاخص فاصRله تRا مراکRز بهداشRتی-4-14شکل شRماره

155.......................................................................................................درمانی.- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا ایستگاههای آتشنشانی4-15شکل شماره

156156.- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا ایستگاههای پلیس4-16شکل شماره 157.- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا تسهیالت ورزشی 4-17شکل شماره 158- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا پارک و فضای سبز4-18شکل شماره 158......- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا مراکز تفریحی4-19شکل شماره 159.......- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا مراکز تجاری4-20شکل شماره 160- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله تا راسته های فعالیتی4-21شکل شماره 161.....- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص نرخ مشارکت اقتصادی 4-22شکل شماره 162.......................- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص نرخ سواد4-23شکل شماره 163.......................- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص نرخ سواد4-24شکل شماره 164.....................- الیه رستری ایجاد شده از شاخص مساحت مسکن4-25شکل شماره 164........................- الیه رستری ایجاد شده از شاخص عمر ساختمان4-26شکل شماره 165.- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله از گره های ترافیکی4-27شکل شماره - الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله از پایانه های حمRRل و نقRRل4-28شکل شماره

166......................................................................................................عمومی166...............- الیه های رستری ایجاد شده از شاخص فاصله از خیابان4-29شکل شماره - الیه های رسRRتری ایجRRاد شRده از شRاخص فاصRRله از پمپ بRRنزین و منRRابع4-30شکل شماره

168.......................................................................................................سوخت

د

- الیه های مربوط به متغیرهای هفت گانه عرصه دسترسRRی بRRه خRRدمات و4-31شکل شماره 168............................................................................................تسهیالت شهری

173........- تعیین وضعیت کیفیت دسترسی به خدمات و تسهیالت شهری4-32شکل شماره 174..................................- الیه متغیرهای مربوط به عرصه اجتماعی4-33شکل شماره 175......................................- تعیین وضعیت کیفیت عرصه اجتماعی4-34شکل شماره 176....................................- الیه متغیرهای مربوط به عرصه مسکن4-35شکل شماره 177...............................................- وضعیت کیفیت عرصه مسکن4-36شکل شماره 179.........................- الیه متغیرهای مربوط به عرصه زیست محیطی4-37شکل شماره 180.....................................- وضعیت کیفیت عرصه زیست محیطی4-38شکل شماره 182......................10- وضعیت کیفیت زندگی عینی در محالت منطقه 4-39شکل شماره .- سطوح سه گانه تجرید در روش تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط5-1شکل شماره . .

201202........ - نمودار اختیار در روش تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط5-2شکل شماره ....- نمودار درخت تصمیم در روش تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط5-3شکل شماره

202206......................- گام های فن تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط5-4شکل شماره - نمودار دايره اي عرصه هاي تصميم گيري و ميله هاي مRانع در نRواحی برنامRه5-5شکل شماره 210............................................................................ شهر تهران10ریزی منطقه 213..................................................درخت توليد سناريوهاي گزينه- 5-6شکل شماره - وضعیت کیفیت زندگی ذهنی در عرصه هRRا و کیفیت ذهRRنی کRRل در منطقRRه6-1شکل شماره

227................................................................... شهر تهران و محالت دهگانه آن10 - وضعیت کیفیت زندگی عینی در عرصRRه هRRا و کیفیت ذهRRنی کRRل در محالت6-2شکل شماره

228.......................................................................... شهر تهران10دهگانه منطقه شهر تهران10- حالت های مختلف کیفیت زندگی در محالت دهگانه منطقه 6-3شکل شماره

................................................................................................................229232.........................1385 گانه شهر تهران، 22- کیفیت زندگی مناطق 6-4شکل شماره شهر10- گوناگونی کیفیت عینی در هریک از محالت با کیفیت عینی منطقه 6-5شکل شماره

232.........................................................................................................تهران - گوناگونی کیفیت زندگی ذهنی در هریک از محالت با کیفیت ذهRRنی منطقRRه6-6شکل شماره

233............................................................................................. شهر تهران10

فهرست نقشه ها1085- موقعیت منطقه در شهر تهران و معرفی محالت دهگانه آن منطقه 3-1نقشه شماره 184........ شهر تهران10وضعیت کیفیت ذهنی زندگی در محالت منطقه - 4-1نقشه شماره شهر تهران 10 وضعیت کیفیت عینی زندگی در محالت منطقه -4-2 نقشه شماره شهر تهران10حالت های کیفیت زندگی در محالت منطقه - 4-3نقشه شماره

ذ

کلیات پژوهش فصلاول

برنامه ریزی ارتقاء کیفیت زندگی در نواحی خرد شهری، مورد پژوهی: محالت شهر تهران10منطقه

فصل اول- کلیات پژوهش- مقدمه1-1

این فصل در هشت بخش ارائه می گردد. در بخش نخست موضRRوع پRRژوهش تبRRیین و تشRRریح شده است. در بخش دوم مشکالت پژوهش عنوان شده اند. اهRRداف اصRRلی و اهRRداف فRRرعی پژوهش در بخش سوم معرفی شدند. در بخش چهارم این فصل پرسش های پژوهش عنRRوان شدند و در بخش پنجم فرضیات پRRژوهش مطRRرح گشRRتند. اصRRطالحات کلیRRدی مربRRوط بRRه این پایان نامه در بخش ششم تعریف شدند، در بخش هفتم روش شناسRRی پRRژوهش توضRRیح داده

شد و سرانجام در بخش آخر، ساختار پژوهش ارائه گردید .- طرح موضوع2-1

اهمیت شاخص های اجتماعی و مسائل مرتبط با کیفیت زندگی و رضایتمندی21در آغاز قرن در دانش اجتماعی، در بسیاری از کشورهای جهان به اثبات رسRیده بRود. حجم گسRترده ای از کتابهای به چاپ رسیده، معانی ارائه شده، مجالت انتشار یافته، ایجاد سRازمانهای رسRمی بین المللی، برگزاری کنفرانس ها و همایش های بین المللی، نشانه هایی از گسترش مفاهیمی از

این دست می باشد. در این چارچوب، مفاهیمی نظیر کیفیت و رضایتمندی ریشه های خRRود را از تحقیقRات مختلRف در زمینه های سالمت، امنیت، رفاه، رضایتمندی سکونتی و محیRRط کالبRRدی شRRهری اتخRRاذ می کنند. کیفیت زندگی، انگاشتی جامع، گسترده و پیچیده است که شرایط مادی و معنوی زندگی انسانها را در بر می گیرد و عالوه بر استانداردهای مادی زندگی بRRه ابعRRاد اجتمRRاعی، محیطی، کالبدی، فرهنگی و روان شناختی زندگی نیز توجRRه دارد و در دو سRRطح فRRردی و جمعی مRRورد سنجش قرار می گیرد. کیفیت زندگی دو بعد دارد که به عنRRوان ابعRRاد عیRRنی و ذهRRنی شRRناخته می شوند. کیفیت زندگی عینی، چگونگی شرایط عینی)بیرونی( زنRRدگی مRRردم را منعکس می کند و با استفاده از شاخص های عینی که مرتبط با واقعیات قابل مشاهده زندگی و برآمده از داده های ثانویه می باشند، سنجش می شRRود. کیفیت زنRRدگی ذهRRنی، ادراکRRات ذهRRنی)درونی( مردم را از شرایط عینی و از وضعیت زندگی خود منعکس می سازد و بRRا اسRRتفاده از سRRنجه های ذهنی سنجش می شود. این انگاشت، به روش های متفاوت توسط اجتماعات پژوهشRRی مختلفی به کار گرفته شده است. با این وجود، هیچ تعریف پذیرفته شRRده جهRRانی از آن وجRRود ندارد و در نتیجه در میان انتظام های مختلف بر اساس هدفی که می خواهند بدست بیاورند و روش شناسی که به کار می برند، بRRه روش هRRای متفRRاوتی مفهRRوم سRRازی شRRده اسRRت. این تفاوت ها امکان داشتن تعریف پذیرفته شده جهانی و رویکرد روش شناسRRی بRRرای ارزیRRابی و سنجش کیفیت زندگی را محدود می سازد. اما رویکردهای روش شناختی و انگاشتی موجRRود، می تواند راهنمایی برای انتخاب یک یا ترکیبی از روش های موجود برای تحلیل کیفیت زنRRدگی

برای محدوده ای خاص باشد.


در این مطالعه ما از تالش هRRای قبلی انجRRام شRRده در زمینRRه تعریRRف کیفیت زنRRدگی اسRRتفاده : " کیفیتنموده و با ارائه آنها این تعریف از کیفیت زندگی را مبنای مطالعه قRRرار می دهیم

زندگی انگاشتی چندوجهی، نسبی، متاثر از زمان، مکان و ارزش های فhhردی و اجتماعی اسhhت. این انگاشhhت از یhhک سhhو بhhه عوامhhل بhhیرونی و عیhhنی زنhhدگی وابسته می باشد و از سوی دیگر به برداشتهای فردی افhhراد از جایگاهشhhان در زندگی در بستر فرهنگ و سیستم های ارزشی ای کhhه در آنهhhا رشhhد می کننhhد،

"وابسته می باشد.

بر اساس سنجش همزمان کیفیت زندگی عینی و ذهنی و تلفیق آنها با یکRRدیگر، سRRطح کیفیت زندگی شRامل چهRار حRالت می گRردد کRه بRه عنRRوان بهزیسRتی، ناهنجRاری، سRازش پRRذیری و محرومیت شناخته می شوند. این حالت هRا، درونRداد مهمی بRRرای سیاسRت گRRذاران و برنامRRه ریزان شهری می باشند تا مشRRکالت نRRواحی، دالیRRل نارضRRایتی و اولRRویت هRRای شRRهروندان در زندگی را تشخیص دهند. بهزیسRتی زمRRانی اسRت کRه احسRاس ذهRنی افRراد و شRرایط عیRRنی

(. اگر هم شرایط ذهنی و هم شرایط عینی بRRد باشRRد، حRRالت1984زندگی خوب است )زپف، محرومیت وجود دارد. از سوی دیگر، اگر شرایط ذهنی خوب و شرایط عینی زندگی بد باشد، حالت سازش پذیری وجود دارد و عالوه بر این اگر شرایط ذهنی بRRد و شRRرایط عیRRنی زنRRدگی

خوب تشخیص داده شود، حالت ناهنجاری اتفاق می افتد. همچنین در بین انتظام های فکری مختلف درگیر با مطالعات کیفیت زندگی، این توافق وجRRود دارد که کیفیت زندگی به توصیف و ارزیابی شرایط زندگی مردم در یRRک مکRRان معین مربRRوط می باشد. با وجود اینکه پژوهش های بسیاری برای مطالعه کیفیت زندگی انجام شRRده اسRRت، این پژوهش ها از نظر عرصه های زندگی که مورد مطالعه قرار می دهنRRد متنRRوع می باشRRند. عالوه بر این، مقیRRاس بRRه کRRار گرفتRRه شRRده در مطالعRRات مختلRRف، متنRRوع می باشRRد، بعضRRی مطالعات در سطح ملی می باشند، برخی در سطح منطقه ای ، اما مطالعات بسRRیار کمی در مقیاس های کوچکتر شبیه همسایگی یا سطح خرد شهری انجام شده اسRRت. بنRRابراین بیشRRتر مطالعات کیفیت زندگی در سطح منطقه و کشRRور می باشRRند. امRRا این نRRوع ارزیRRابی هRRای بRRا مقیاس باال می تواند تغییرات فضایی بزرگ در کیفیت زندگی که ممکن است در مقیاس هRRای کوچک مانند بخش یا مراکز شهر غالب باشRد را پنهRان نمایRد. در چRنین شRرایطی از تغیRیرات محلی در مطالعRات بRRا مقیRاس بRزرگ اغلب چشRم پوشRی می گRردد. در نتیجRه، آن دسRته از مطالعات کیفیت زندگی که تالش دارنRRد تغیRRیرات کیفیت زنRRدگی را در مقیRRاس هRRای کوچکRRتر

بررسی کنند، واجب می باشد. 10به همین خاطر این پایان نامه بر آن اسRRت تRRا کیفیت زنRRدگی را در سRRطح محالت منطقRRه

شهر تهران با در نظر گرفتن هر دو کیفیت زندگی عینی و ذهنی و تلفیق آنها با یکRRدیگر مRRورد سنجش قرار دهد، تا حالت های کیفیت زندگی در این محالت تشخیص داده شود و بر اسRRاس حالت های تشخیص داده شده اولویت های برنامه ریRRزی ارتقRRای کیفیت زنRRدگی بRRرای محالت

تعیین گردد. این مطالعه توجه خاصی به نRRواحی دچRRار محRRرومیت خواهRRد10مختلف منطقه داشت و برنامه های راهبردی در راستای بهبود وضعیت این نواحی تدوین خواهد نمود.

- ضرورت پژوهش3-1 ساخت یک چارچوب مفهومی از کیفیت زندگی جهت ارتقاء زمینه هایی نظRRیر رشRRد و توسRRعه شهری و رفاه فردی الزم و ضروری است. چنین چارچوبی جهت گسترش دانش تئوریک موثر بوده و همچنین گسترش و رشد ابزارهایی جهت ارتقاء جنبه هایی از کیفیت زندگی را فRRراهم می آورد. مطالعRRات کیفیت زنRRدگی از سRRوی افRRراد بسRRیاری بRRه عنRRوان درونRRداد مهمی بRRرای سیاست گذاران و برنامه ریRRزان شRRهری در راسRRتای تشRRخیص عوامRRل کلیRRدی تRRاثیر گRRذار بRRر کیفیت زندگی افراد نگریسته می شوند. با وجود سودمندی این مطالعات، در ایRRران، سRRنجش کیفیت زندگی به شکلی جامع و هدفمند در مقیاس های کوچکتر از شهر انجRRام نشRRده اسRRت. عالوه براین کیفیت زندگی شهری معموالً یا بر اساس شاخص های عینی و با استفاده از داده های ثانویه و یا با استفاده از شاخص های ذهنی از دیدگاه سRRاکنان و ارزیRRابی مRRیزان رضRRایت آنها از زندگی شهری سنجش می شود. به ندرت شاخص های عینی و ذهنی کیفیت زنRRدگی در ارتباط با یکدیگر به کار گرفته می شوند. این در حالیست که سRRنجش همزمRRان آنهRRا و تلفیRRق کیفیت زندگی عینی و ذهنی با یکدیگر، حالت هایی از کیفیت زنRRدگی را روشRRن می سRRازد کRRه درونRRداد مهمی بRRرای سیاسRRت گRRذاران و برنامRRه ریRRزان شRRهری می باشRRند کRRه توسRRط آنهRRا مشکالت نواحی، دلیل نارضایتی و اولویت های شهروندان در زندگی را تشخیص دهند. منطقه

شهر تهران، منطقه ای با ده محله و بRRا فعRRالیت غRRالب مسRRکونی می باشRRد کRRه در طRRول10 زمان با مشکالت اجتماعی و کالبRRدی بسRRیاری مواجRRه بRRوده اسRRت. لRRذا، برنامRRه ریRRزی بRRرای ارتقای کیفیت زندگی در محالت آن مستلزم سنجش کیفیت زندگی با استفاده از شاخص های عینی و ذهنی به طور همزمان می باشد تا محالت دارای اولویت، به منظور ارائRRه راهبردهRRای ارتقای کیفیت زندگی تعیین گشته و برنامه ریزی ارتقای کیفیت زندگی برای محالت موردنظر

صورت گیرد.- اهدف پژوهش4-1

- هدف اصلی1-4-1 شRRهر10هدف اصلی این پژوهش سنجش کیفیت زندگی سRRاکنین شRRهری در محالت منطقRRه

تهران، در سطح خرد شهری، با در نظر گرفتن هر دو کیفیت زندگی عینی و ذهنی و نیز ارائهراهبردهایی به منظور ارتقای کیفیت زندگی در نواحی برنامه ریزی آن می باشد.

در همین راستا، اهداف خردتری را که این بررسی به دنبال دستیابی به آنهاست می تRRوان بRRهصورت زیر برشمرد:

- اهداف فرعی2-4-1 الف( اهداف کلی

4


کوشش در جهت شناخت مفاهیم مرتبط با انگاشت کیفیت زندگی و عوامل تاثیر گRRذار بRRر.1آن.

شناخت نقش و جایگاه مفهوم کیفیت زندگی در برنامه ریزی شهری..2

ب( اهداف موردی کوشش در جهت معرفی عوامل تاثیرگذار بر کیفیت زندگی شهری افراد ساکن در منطقه.1

شهر تهران.10 شهر تهران.10سنجش کیفیت زندگی عینی و ذهنی در محالت منطقه .2 شهر تهران.10تشخیص حالت های کیفیت زندگی در سطح محالت منطقه .3 تجویز یک برنامه در سطح نRRواحی خRرد شRهری شRامل راهبردهRRا و سیاسRت هRRای برنامRه.4

شهر تهران.10ریزی، به منظور ارتقاء کیفیت زندگی در محالت منطقه - پرسش های پژوهش5-1

برای هر یک از اهداف سواالت زیر تعیین شده است. در واقع این رویارویی اهداف با پرسش های پایان نامه نشان می دهد که با پاسخگویی به پرسش هRRای پایRRان نامRRه، بRRه اهRRداف پایRRان

نامه نیز پاسخ داده می شود.الف( پرسش های کلی

کیفیت زندگی شهری چیست و معیارها و شاخص های تعریف کننده آن کدامند؟.1 در برنامه ریزی شهری چه الگوها و مدل هایی برای سنجش کیفیت زندگی شRRهری وجRRود.2

دارد؟ب( پرسش های موردی

شهر تهران کدامند؟10عرصه ها و شاخص های تاثیرگذار بر کیفیت زندگی در منطقه .1 شهر تهران چه اندازه است؟10میزان کیفیت زندگی ذهنی در سطح محالت منطقه .2 شهر تهران چگونه است؟10میزان کیفیت زندگی عینی در سطح محالت منطقه .3 چهار حالتی که نتیجه ترکیب کیفیت زندگی عینی و ذهRRنی اسRRت در سRRطح محالت منطقRRه.4

شهر تهران چیست؟10مزیت های تشخیص حالت های کیفیت زندگی چیست؟.5 چگونه می توان با بکارگیری انگاشت کیفیت زندگی در فرایند برنامه ریزی شهری، کیفیت.6

زندگی را در محالت دارای حالت های سازش پذیری و محرومیت ارتقاء بخشید؟اهداف فرعی و پرسش های پژوهش در جدول زیر نشان داده شده اند.

5

- رویارویی اهداف و پرسش های پایان نامه1-1جدول شماره پرسش های پژوهشاهداف فرعی

کلی

طRRکوشش در جهت شناخت مفاهیم مرتب با انگاشت کیفیت زنRRدگی و عوامRRل تRRاثیر

گذار بر آن.

اRRکیفیت زندگی شهری چیست و معیاره و شاخص های تعریف کننده آن کدامند؟

وم کیفیتRRاه مفهRRناخت نقش و جایگRRش زندگی در برنامه ریزی شهری.

ا وRRه الگوهRRهری چRRزی شRRه ریRRدر برنام مدل هایی برای سRنجش کیفیت زنRدگی

شهری وجود دارد؟

موردی

تحلیلی

کوشش در جهت معرفی عوامل تاثیرگذار بر کیفیت زندگی شهری افراد

شهر تهران.10ساکن در منطقه

عرصه ها و شاخص های تاثیرگذار بر شهر10کیفیت زندگی در منطقه

تهران کدامند؟

سنجش کیفیت زندگی عینی و ذهنی در شهر تهران.10سطح محالت منطقه

میزان کیفیت زندگی ذهنی در سطح شهر تهران چه10محالت منطقه

اندازه است؟میزان کیفیت زندگی عینی در سطح

خرد شهری چه اندازه است؟

تشخیص حالت های کیفیت زندگی در شهر تهران.10سطح محالت منطقه

چهار حالتی که نتیجه ترکیب کیفیت زندگی عینی و ذهنی است، در سطح

شهر تهران چیست؟10محالت منطقه مزیت های تشخیص حالت های کیفیت

زندگی چیست؟

تجویزی

تجویز یک برنامه در سطح نواحی خرد شهری شامل راهبردها و سیاست های برنامه ریزی، به منظور ارتقاء کیفیت

شهر تهران.10زندگی در محالت منطقه

چگونه می توان با بکارگیری انگاشت کیفیت زندگی در فرایند برنامه ریزی شهری، کیفیت زندگی را در محالت

دارای حالت های سازش پذیری ومحرومیت ارتقاء بخشید؟

.1392ماخذ: نگارنده، ،

- فرضیه های پژوهش6-1فرضیات این پژوهش به قرار زیر می باشد:

1فرضیه انRRای محلی را پنهRRاس هRRمقیاس بزرگ مطالعات کیفیت زندگی، گوناگونی فضایی در مقی

می کند.2فرضیه

انRRان امکRRور همزمRRه طRRنی بRRبررسی موقعیت رفاهی افراد با بررسی شرایط عینی و ذه پذیر است .

6


- تعریف اصطالحات کلیدی پایان نامه7-1 این پایان نامه در فرایند مرور موضوع مورد پژوهش با انگاشت ها و اصطالحات کلیRRدی سRRرو

کار دارد که به این شرح می باشد: مفهوم برنامه ریزی با ماهیت چند انتظامه، دورنمای جRRامع، ویRRژگینخست- برنامه ریزی:

های تغییر یابنده و به طور پیوسته خود را در به زیر پرسش بردن، دشوار است که بتوان آنRRرا در یک یا چند جمله تعریRRف کRRرد. بRRا این وجRRود، در زمRRان هRRای مختلRRف برنامRRه ریRRزی توسRRط صاحبنظران تعریف شده است، تعاریفی که با وجود تفاوت ها دارای زمینه های مشRترکی انRد

که به صورت فشرده در زیر قابل بیان است: برنامه ریزی با آینده سروکار دارد. هرچند که باید بRRه این نکتRRه توجRRه نمRRود کRRه مRRاهیتالف(

برنامه ریزی و خصلت آینده نگری آن نشانگر یک ناسازنمایی اسRRت، زیRRرا از یRRک سRRو برنامRRه ریزی به معنای کوششی است در جهت افزایش اطمینان درمورد آینده و از سوی دیگر آینRRده به طور ذاتی غیر قابل پیشگویی است و با احتماالت و عRRدم قطعیت سRRرو کRRار دارد. یRRک راهمیانه، میزانی از پیشگویی، از تدوین آماج و میزان قابل توجهی از عدم قطعیت را می پذیرد.

برنامه ریزی کوشش آگاهانه توسRRط نهادهRRای دموکراتیRRک در جهت دسRRتیابی بRRه اهRRدافیب(مشخص یا گشودن مشکالتی ویژه است.

" کیفیت زندگی انگاشتی چندوجهی، نسبی، متRRاثر از زمRRان، مکRRان ودوم- کیفیت زندگی: ارزش های فردی و اجتماعی است. این انگاشت از یک سو به عوامل بیرونی و عیRRنی زنRRدگی وابسته می باشد و از سوی دیگر به برداشتهای فردی افراد از جایگاهشان در زندگی در بستر

"فرهنگ و سیستم های ارزشی ای که در آنها رشد می کنند، وابسته می باشد.

کیفیت زندگی عینی، چگونگی شرایط عینی)بیرونی( زنRRدگیسوم: کیفیت زندگی عینی: مردم را منعکس می کند و با اسRRتفاده از شRRاخص هRRای عیRRنی کRRه مرتبRRط بRRا واقعیRRات قابRRل

مشاهده زندگی و برآمده از داده های ثانویه می باشند، سنجش می شود. ادراکRRات ذهRRنی)درونی( مRRردم را از شRRرایط عیRRنی و ازچهارم: کیفیت زنhhدگی ذهhhنی:

وضعیت زندگی خود منعکس می سازد و با استفاده از سنجه های ذهنی سنجش می شود. اگر شRRهر بRRه عنRRوان یRRک سیسRRتم کلی در نظRRر گرفتRRه شRRود،سوم- نواحی خرد شهری:

متشکل از اجزایی خواهد بود که این اجزا با یکدیگر ارتباط تنگاتنگ دارند و این موضوع پویایی شهر را به دنبال دارد. بر این اساس مکان هRRا توسRRط یRRک نظRRام متقابRRل فضRRایی بRRا یکRRدیگر همبستگی یافته اند. این اجزا در قالب نواحی خرد شهری قابRRل بررسRRی می باشRRند و برنامRRه

ریزی برای این نواحی نیز برنامه ریزی نواحی خرد شهری نامیده می شود.

- روش شناسی پژوهش8-1

7

روش های پژوهش به کار گرفته شده در این مطالعه تRRرکیب هRRردو روش کیفی و کمی می باشد. داده های کمی، در مورد شرایط عینی و اطالعات پایRRه دیگRRر از داده هRRای ثانویRRه جمRRع آوری گردید. داده های کیفی در مRRورد ادراکRRات محلی، از خانوارهRRای نمونRRه و بRRا اسRRتفاده از

پرسشنامه ساختار یافته حاصل گردید.

- منابع داده ها و روش های جمع آوری آنها1-8-1 پژوهش حاضر بر اساس منابع اولیه و ثانویه اطالعات است. داده های اولیه از طریRRق نمونRRه گیری خانوار، روشهای مبتنی بر مصاحبه و مصRRاحبه هRRای میRRدانی جمRRع آوری شRRد. داده هRRای ثانویه از روش کتابخانه ای جمع آوری گردید. منابع و روش هRRای بکارگرفتRه شRده بRرای جمRع

آوری داده های موردنیاز پژوهش به طور خالصه آورده شده است.- جمع آوری داده های اولیه1-1-8-1

برای تولید داده های موردنیاز از منابع اولیRRه، از رویکردهRRای روش شRRناختی میRRدانی اسRRتفاده گردید. این روش شRRامل تکمیRRل پرسشRRنامه از واحRRدهای تحلیRRل ) سRRاکنین اجتماعRRات محلی

شRRهر تهRRران(، مصRRاحبه بRRا مRRردم محلی، مشRRاهده موضRRوعات در محRRدوده هRRای10منطقRRه سکونتگاهی منطقه، مصاحبه بRRا متخصصRRین موضRRوع پRRژوهش در جهت اصRRالح شRRاخص هRRای نظری می باشد. این تکنیک ها برای جمع آوری داده های مربوط به عرصه های ذهنی زندگی به کار گرفته شدند. پرسشنامه های ساختار یافته برای مصاحبه استفاده شدند. پرسشنامه ها

به دو شیوه زیر تکمیل شدند: در این شRRیوه خRRود پرسشRRنامه را در دسRRتالف( تکمیل پرسشنامه توام با مصhhاحبه:

گرفتRRه و سRRواالت را بRRه تRRرتیب طRRرح نمRRوده و جRRواب آنهRRا را پس ازدریRRافت از پاسRRخگو در پرسشنامه وارد نمودیم. معموالً این نوع استفاده از پرسشRنامه در مRورد خانوارهRایی بRRه کRار گرفته شد که سطح سواد و آگاهیهای عمومی آنها نسبتاً پایین بوده و پاسخگویان شخصاً قRRادر

به خواندن سواالت و یا درک مفهوم آنها نبودند. ًب( تکمیل پرسشنامه بدون مصاحبه : در این شیوه پرسشنامه را پاسRRخگو خRRود شخصRRا

تکمیل نمود و پرسشگر تنها بکار تکمیل پرسشنامه نظارت نمود. این شیو معموالً در مRRواردی بکار گرفته شد که پاسخگویان از اقشار تحصیلکرده و برخوردار از حد متوسRطی از آگاهیهRRای

اجتماعی بودند. در ارتباط با جامعه آماری، حجم نمونه، روش نمونه گیری و نیز پایایی و پویایی پرسشنامه هRRا

در بخش تحلیل کیفیت زندگی ذهنی به طور مفصل توضیح داده خواهد شد.

- جمع آوری داده های ثانویه2-1-8-1

8


، جمع آوری شدند. بRRرای جمRRع10داده های ثانویه برای تحلیل کیفیت زندگی عینی در منطقه آوری این داده هRRا از روش کتابخانRRه ای اسRRتفاده گردیRRد. این روش شRRامل مطالعRRه اسRRناد مختلف، تهیه داده ها و آمارها از سازمان هRای متعRدد) نظRRیر داده هRای جمعیRتی، اقتصRادی و غیره( ، بررسی های اینترنتی و مطالعه پایگاههای مختلف داده هRRا، مطالعRRه پایRRان نامRRه هRRا و کتب علمی، بررسی گزارش ها و طرح های سازمان های مختلRRف، تهیRRه نقشRRه هRRای مختلRRف موضوعی و نظایر آنها می باشد. در جدول زیر داده های جمRRع آوری شRRده در طی بRRه انجRRام رسیدن پژوهش معرفی شدند. ضمناً، منابع داده ها و فرمت منRابع در جRدول زیRRر نشRان داده

شده است.- گردآوری داده های ثانویه1-2جدول شماره

ردیف

فرمتمنبعداده

1234

( شهر تهران1385- 1375اطالعات ) شهر تهران10( منطقه 1385- 1375اطالعات )

(1385 )10اطالعات محالت منطقه نقشه های کاربری زمین، توزیع کاربری های خدماتی

مختلف، خیابان ها و جزآننقشه های نرخ سواد، نرخ مشارکت اقتصادی

آمار مرکز آمار ایرانآمار مرکز آمار ایران

سRRRRند توسRRRRعه محالت10منطقه

10شهرداری منطقه شهر تهران

1385جمعیت

pdf

Pdf

Pdf

GIS

Shp

.1392ماخذ: نگارنده،

- تحلیل داده ها2-8-1 داده های خام جمع آوری شده، با توجه بRه نیRاز پRژوهش مRورد پRردازش و طبقRه بنRدی قRRرار

و برای تجزیه و تحلیRRل فضRRایی وSPSSگرفته اند و برای تجزیه و تحلیل آماری وارد نرم افزار شدند. GISتولید نقشه های مبتنی بر داده های آماری، وارد نرم افزار

- شیوه های تحلیل داده ها1-2-8-1 استراتژی های پژوهش که در این مطالعه به کار رفتند روش های کمی و کیفی را بRRا یکRRدیگر ترکیب می کنند. مزیت کاربرد هم زمRRان روش هRRای کمی و کیفی در مطالعRRه کیفیت زنRRدگی شهری، در بین پژوهشگران به طور فزاینده ای رسمیت یافته است. چارچوب روش شناسRRی

بکار گرفته شده برای تحلیل داده ها در نمودار زیر نشان داده شده است.

- چارچوب روش شناختی تحلیل داده ها1-1نمودار شماره

9

کلیات

تعریف مساله


شیوه های تحلیل کیفیت زندگی ذهنی و عینی در ادامه به تفصیل توضیح داده شده است.

- تحلیل کیفیت زندگی ذهنی1-1-2-8-1 ، تحلیRRل آنهRRا بRهSPSSپس از ورود اطالعات مربوط به پرسشRRنامه هRا در نRRرم افRRزار

صورت زیر انجام گرفته است.

10

تعیین اهداف اصلی واهداف فرعی پژوهش

تعیین سواالت پژوهش

تشخیص داده های موردنیاز

ایRRRRRRRRRRRRRداده ه سرشماری

دمات وRRRRRRRRRRRRRخ تسRRهیالت کالبRRدی ماننRRRد مRRRدارس،

پارک و جز آنمحدوده محالت

تحلیل سیستم اطالعات(GISجغرافیایی )

تحلیل فضایی Spatial Analysis

وضعیت کیفیت زندگی عینی و ذهنی در محالت

10منطقه تشخیص چهار حالت

کیفیت زندگی

تعیین فرضیات پژوهش

AHP

Index Ovelay


- ساختار پایان نامه9-1 فصل کلی تدوین می گردد که عبارتند از: فصل اول: ارائRRه طRRرح6پایان نامه حاضر در قالب

کلی پایان نامه، فصل دوم: معرفی چارچوب های نظRRری، تجRRربی و فRRنی مرتبRRط بRRا انگاشRت کیفیت زندگی، فصل سوم: شناخت مورد پژوهی، فصRRل چهRRارم: بکRRارگیری انگاشRRت کیفیت زندگی در تحلیل مورد پژوهی پایان نامه، فصRRل پنجم: طRRراحی برنامRRه بRRرای مRRورد پRRژوهی و

فصل ششم: جمع بندی و تبیین نتایج می باشد. این فصل به طرح کلی پایان نامه اشاره دارد و با توجه به عنوان پایRRان نامRRه بRRهفصل اول-

بیان مشکل پRRژوهش، اهRRداف پRRژوهش، سRRواالت پRRژوهش، چRRارچوب مفهRRومی پRRژوهش میپردازد.

این فصل چارچوب نظری، تجربی و فنی برای کیفیت زنRRدگی می سRRازد. هRRدففصل دوم- از تشریح چارچوب نظری، تجربی و فRRنی انگاشRRت کیفیت زنRRدگی، تعRRیین چRRارچوب نظRRری و فRRنی مناسRبی بRRرای بکRRارگیری در مRRورد پRRژوهی می باشRRد. در این گRRام تعRRاریف گونRRاگون از انگاشت کیفیت زنRRدگی و چگRRونگی ارتبRRاط آن بRRا برنامRRه ریRRزی شRRهری، توسRRعه تRRاریخی این انگاشت و تجارب بکارگیری آن در سایر کشورها و سپس روش هRRا و فنRRون بکRRارگیری کیفیت

زندگی و سنجش آن ارائه شده است.

11

در این فصل، نتایج چارچوب های نظری، تجRRربی و فRRنی امکRRان انتخRRاب مRRوردفصل سوم- شهر تهران به عنوان مRRورد پRRژوهی پایRRان نامRRه10پژوهی را فراهم می کند، محالت منطقه

انتخاب می گردد و ساختار فضایی آن با هدف فراهم نمودن نیازهای اطالعRRاتی بRRرای مرحلRRهتحلیل مورد بررسی و شناخت قرار می گیرد.

این فصل به معرفی فراینRRد سRRنجش کیفیت زنRRدگی در مRRورد پRRژوهی پایRRانفصل چهارم- نامه می پردازد. معرفی و بکارگیری روش، اصول و فراینRRد قابRRل بکRRارگیری انگاشRRت کیفیت زندگی در تحلیل مورد پژوهی پایان نامه و تعیین حالت های کیفیت زنRRدگی در آن. در واقRRع در این مرحله، بر مبنای چارچوب قابل بکارگیری در مورد مورد پRRژوهی، بRRه بکRRارگیری روشRRهای

شRRهر تهRRران بRRا معیارهRRای کیفیت10انتخاب شده در ارزیابی وضعیت جRRاری محالت منطقRRه زندگی پرداخته می شود.

در این فصل با بکارگیری بروندادهای حاصRRل شRده از فصRRل پیشRRین بRRه تRRدوینفصل پنجم- برنامه پرداخته می شود، یعنی یک برنامه ریزی ارتقای کیفیت زندگی برای محالتی از منطقRRه

، که دارای حالت محرومیت می باشند صورت می گیرد. نتایج این فصل امکان پاسخگویی10به پرسش ها و اهداف و فرضیات پایان نامه را فراهم می کند.

در این فصل چگونگی دستیابی به اهداف و پرسRRش هRRای پایRRان نامRRه توضRRیحفصل ششم- داده می شود. همچنین دستاوردهای پایان نامه و پیشنهادهای مربوط به ادامه کار پایRRان نامRRه

تشریح می گردند. ساختار پایان نامه در نمودار زیر نشان داده شده است.

12

(.1392- ساختار پایان نامه )ماخذ: نگارنده، 1-2نمودار شماره

تشریح چارچوب نظری، تجربی و فنی مرتبط باانگاشت کیفیت زندگی

فصل دوم- تشریح چارچوب نظری، تجhhربی و فhhنی مرتبhhط بhhا انگاشhhت کیفیتزندگی

- مقدمه1-2

فصلدوم

- فهرست عرصه ها، متغیرها و شاخص های مربوط به متغیرهای6-3جدول شماره شهر تهران10کیفیت زندگی در منطقه

شاخص ذهنی(Indexشاخص عینی)متغیرعرصه

دسترس ی به

خدمات و

تسهیال ت

شهری

حمل و نقل وارتباطات

فاصله تا ایستگاه اتوبوس میزان رضایت از دسترسی به وسایل

حمل و نقل عمومی) قابل استفاده بودن،راحتی و امنیت (

فاصله تا ایستگاه اتوبوس تندروفاصله تا خطوط تاکسیرانی

فاصله تا ایستگاه مترو میزان رضایت از دسترسی به خیابان هایفاصله از شبکه های دسترسی

اصلی منطقه میزان رضایت از دسترسی به پارکینگدسترسی به فضای پارکینگ

های عمومی

خدماتآموزشی

میزان رضایت از دسترسی به دبستانفاصله تا دبستان میزان رضایت از دسترسی به مدرسهفاصله تا مدرسه راهنمایی

راهنماییمیزان رضایت از دسترسی به دبیرستانفاصله تا دبیرستانمیزان رضایت از دسترسی به هنرستانفاصله تا هنرستان

خدماتفرهنگی

میزان رضایت از دسترسی به مراکزفاصله تا مساجد و مراکز مذهبیمذهبی

میزان رضایت از دسترسی به مراکزفاصله تا مراکز فرهنگیفرهنگی

خدمات بهداشتی و

درمانی

میزان رضایت از دسترسی به بیمارستانفاصله تا بیمارستان میزان رضایت از دسترسی به مراکزفاصله تا مراکز بهداشتی- درمانی

بهداشتی

219


خدماتاورژانسی

میزان رضایت از دسترسی بهفاصله تا ایستگاه آتش نشانیایستگاههای آتش نشانی

میزان رضایت از دسترسی به نیروهایفاصله تا ایستگاه های پلیسامنیتی

خدمات تفریحی وورزشی

میزان رضایت از دسترسی به تسهیالتفاصله تا تسهیالت ورزشیورزشی

میزان رضایت از دسترسی به پارک وفاصله تا پارک و فضای سبزفضای سبز

میزان رضایت از دسترسی به مراکزفاصله تا مراکز تفریحیتفریحی

میزان رضایت از دسترسی به مراکزفاصله تا مراکز تجاری روزانهخدمات تجاریتجاری روزانه

میزان رضایت از دسترسی به راسته هایفاصله از راسته های فعالیتیفعالیتی

اجتماعی

میزان رضایت از سطح سواد سال6نرخ باسوادی باالی نرخ باسوادیمیزان رضایت از وضعیت شغلینرخ مشارکت اقتصادیاشتغال

فضای قابلسکونت

میزان رضایت از تعداد خانوار در واحدنرخ تراکم خانوار در واحد مسکونیمسکونی

مسکن مساحتمسکن

میزان رضایت از مساحت مسکنمساحت عرصه مسکونی

میزان رضایت از کیفیت واحد مسکونیعمرساختمان مسکونیکیفیت مسکن

زیستمحیطی

آالینده هایهوا

میزان رضایت نسبت به دور بودن ازفاصله از گره های ترافیکی تاثیر آلودگی های ناشی از گره های

ترافیکی منطقه فاصله از پایانه های حمل و نقل

عمومی )پایانه اتوبوس، پایانه خط اتوبوس، ایستگاه مترو و ایستگاه

بی. ار.تی(

میزان رضایت نسبت به دور بودن از تاثیر آلودگی های ناشی از پایانه های

حمل و نقل عمومی و توقف گاهها

فاصله از پمپ بنزین و منابعسوخت

میزان رضایت نسبت به دور بودن از تاثیر آلودگی های ناشی از پمپ بنزین و منابع

سوخت میزان رضایت نسبت به دور بودن ازفاصله از خیابان های اصلیآالینده صوتی

تاثیر آلودگی های ناشی از خیابان هایاصلی به عنوان آلوده کننده صوتی


:2پاسخ به سوال ، حاصRRل وضRعیت کیفیت زنRRدگی10وضRعیت کیفیت زنRدگی ذهRRنی در سRطح محالت منطقRRه

ذهنی در هریک از عرصه های چهارگانه دسترسی بRRه خRRدمات و تسRRهیالت شRRهری، اجتمRRاعی، شRRهر10مسکن و زیست محیطی بوده است که نسبت بRRه کیفیت زنRRدگی ذهRRنی در منطقRRه

تهران سنجیده شده است. برای هریRRک از شRRاخص هRRا، متغیرهRRا و عرصRRه هRRا نمRRره میRRانگین بدست آمده است. چنانچه نمره میانگین شRاخص/متغRیر/عرصRه ای بزرگRتر از نمRRره میRRانگین

شRRهر تهRRران باشRRد وضRRعیت کیفیت زنRRدگی10همان شاخص/متغیر/عرصه در سطح منطقRRه ذهنی ناراضی و چنانچه کمتر مساوی آن باشد، وضعیت کیفیت زندگی ذهنی راضی تعRRیین می

گردد.

220

در جدول و شکل زیر وضعیت کیفیت زندگی در هریک از عرصRRه هRRای چهارگانRRه و نRRیز کیفیت شهر تهران نشان داده شده است. 10زندگی ذهنی در محالت منطقه

10منطقه عرصه و محالت

آن میانگینعرصه

عرصه

و10منطقه محالت آن

میانگینعرصه

عرصه

و10منطقه محالت آن

میانگینعرصه

تیال

سهو ت

ت ما

خده

ی بس

ترس

د

یهر

شی

طحی

مت

سزی

سلسبیلشمالی

سلسبیلراضیشمالی

راضی2.5 کارونشمالی

کارونناراضیشمالی

راضی2.8 زنجانجنوبی

راضی3.1زنجان جنوبیراضی سلسبیلجنوبی

سلسبیلناراضیجنوبی

راضی3.2 کارونجنوبی

راضی3کارون جنوبیراضیناراضی3.6هاشمیراضیهاشمیراضی3بریانکراضیبریانک

راضی2.9هفت چنارراضیهفت چنارسلیمانی-تیموری

سلیمانی-ناراضیتیموری

ناراضی3.6 شبیری-

جیناراضی3.5شبیری- جیناراضی

شهر تهران و محالت10- وضعیت کیفیت زندگی ذهنی در منطقه 6-4جدول شماره دهگانه آن

1392ماخذ: نگارنده، بر اساس نتایج پرسشنامه ها.

شهر10- وضعیت کیفیت زندگی ذهنی در عرصه ها و کیفیت ذهنی کل در منطقه 6-1شکل شماره (.1392تهران و محالت دهگانه آن )ماخذ: نگارنده،

221


صهعر

ی هن

ذی

دگزن

ت فی

کیت

عیض

و

یاع

تماج

صهعر

ی هن

ذی

دگزن

ت فی

کیت

عیض

و

یط

حی م

تس

زی

: 3سوال شماره

222

شاخص و نیز تعریف آستانه هایی برای هر شRRاخص30وضعیت کیفیت زندگی عینی با معرفی تعیین شRRد. این آسRتانه هRRا بRRا اسRRتفاده از نظRRر کارشناسRان، مطالعRRات پیشRRین انجRRام شRRده، مطالعات مهندسان مشاور و کتاب دکRRتر حبیRRبی و مهنRRدس مسRRائلی انتخRRاب گردیRRد. چنانچRRه ناحیه ای بیرون از آستانه تعریف شده قRRرار بگRRیرد امتیRRاز صRRفر و نRRواحی درونی آسRRتانه هRRا، امتیاز یک را به خود اختصاص می دهند. وضعیت کیفیت عیRRنی هRRر عرصRRه بRRا رویهم گRRذاری و وزن دهی به الیه متغیرهای )که از رویهم گذاری الیRRه شRRاخص هRRا بRRا نسRRبت تRRاثیر یکسRRان در کیفیت زندگی بدست آمد( آن عرصه بدست آمد. در مرحله آخر با فرض نسبت تRRاثیر یکسRRان الیه عرصه های چهارگانه در کیفیت عینی، رویهم گRRذاری الیRRه عرصRه هRRا انجRRام گردیRد و الیRه

شهر تهران بدست آمRRد. محلRRه ای10رستری وضعیت کیفیت زندگی عینی در محالت منطقه داشتند به عنRRوان محلRRه بRRا کیفیت زنRRدگی0.5 درصد سطح آن امتیاز باالتر از 50که بیش از

مناسب و در غیر این صورت کیفیت زندگی نامناسب تشخیص داده شد. - وضعیت کیفیت زندگی عینی در عرصه ها و کیفیت ذهنی کل در محالت دهگانه منطقه6-2شکل شماره

(.1392 شهر تهران )ماخذ: نگارنده،10

:4پاسخ به سوال

223


شهر تهران برحسب10مقایسه بین کیفیت عینی و ذهنی زندگی در سطح محالت منطقه و با استفاده از جدول متقاطع انجام(Zapf,1984)حاالت چهارگانه مطرح شده توسط زپف

گرفت. وضعیت کیفیت زندگی هر یک از محالت به عنوان یکی از چهار حالت بهزیستی،ناهنجاری، سازش پذیری و محرومیت شناسایی شد.

- ماتریس تشخیص حالت های کیفیت زندگی6-5جدول شماره کیفیت زندگی ذهنی

کیفیت زندگی عینیکیفیت زندگی ذهنی

ناراضیراضی

کیفیت زندگیعینی

مناسببهزیستی

)سلسبیل شمالی، کارون شمالی، سلسبیل جنوبی،

زنجان جنوبی(

ناهنجاری)-(

نامناسبسازش پذیری

) زنجان جنوبی، بریانک، هفتچنار(

محرومیت ) هاشمی، سلیمانی- تیموری،

شبیری- جی(ماخذ: نگارنده، بر اساس زپف

همانگونه که در نقشه زیر نشان داده شده اسRت، سRه حRالت از حRالت هRای جRدول فRوق در شهر تهران وجود دارد و حالت ناهنجاری بRRه معنRRای آنکRRه شRRرایط عیRRنی و10محالت منطقه

بیرونی خوب باشد ولی ساکنین ابراز نارضایتی داشته باشRRند، در این محالت مشRRاهده نشRRدهاست.

- تشخیص حالت های کیفیت زندگی)کیفیت زندگی ذهنی+ کیفیت زندگی6-3شکل شماره عینی= حالت های کیفیت زندگی(

حالت های کیفیت زندگی در محالت:10منطقه

،محالت کارون جنوبی، سلسبیل جنوبی کارون شمالی و سلسبیل شمالی:

بهزیستی:محالت هفت چنار، بریانک، زنجان جنوبی

سازش پذیریمحالت شبیری- جی، سلیمانی- تیموری و

محرومیتهاشمی:

وضعیت کیفیت زندگی عینی:،محالت کارون جنوبی، سلسبیل جنوبی

کارون شمالی و سلسبیل شمالی: مناسب،محالت شبیری- جی، سلیمانی- تیموری

هفت چنار، بریانک، هاشمی، زنجانجنوبی: نامناسب

وضعیت کیفیت زندگی ذهنی:محالت شبیری- جی، سلیمانی- تیموری و

هاشمی: ناراضی،هفت چنار، بریانک، کارون جنوبی

سلسبیل جنوبی، زنجان جنوبی، کارونشمالی و سلسبیل شمالی: راضی

: 5پاسخ به سوال

224

تشخیص حالت های کیفیت زندگی برای تشخیص مطابقت و یا عRRدم مطRRابقت کیفیت زنRRدگی عینی و ذهنی مهم است. عالوه بر این تشخیص حالت های کیفیت زنRRدگی اطالعRRات مهمی در مورد اولویت های ساکنین در زندگی و رضایتمندی یا ادراک از شرایط موجRRود زنRRدگی آنهRRا در اختیار قRRرار می دهRRد. این قضRRیه می توانRRد بRRه برنامRRه ریRRزان و سیاسRRت گRRذاران شRRهری در طراحی و اجرای پروژه ها و سرمایه گذاری هRRای توسRRعه، بRRه منظRRور ارتقRRای کیفیت زنRRدگی ساکنین یک ناحیه کمک کند. این حالت ها همچنین این موضوع که در کجا، چه زمانی و در چRRه سطحی سرمایه گذاری های توسعه باید انجRRام گRRردد را برجسRRته می کنRRد. داشRRتن اطالعRRات واضح در زمینه اینکه چه سرمایه گذاری خاصی برای یک ناحیه بخصوص موثر است، مهم می باشد. تشخیص حالت های کیفیت زندگی، همچنین می توانRRد بRه فرمRول بنRRدی و بRRه کRRاربردن سیاست ها و راهبردهای عمومی بر اساس عالیق و اولویت های شهروندان برای زندگی کمک

می کند. تشخیص حالت های کیفیت زندگی، همچنین برای ارزیابی تRRاثیر سRRرمایه گRRذاری هRRای بRRه کRRار گرفته شده بر وضعیت زندگی ساکنان مهم است. زیرا سرمایه گذاری ها می تواند اثر مثبت و منفی بر زندگی شهروندان داشته باشRRد. این مهم اسRRت کRRه تRRاثیر آنهRRا در زنRRدگی سRRاکنین ارزشگذاری گردد. اثرات تشخیص داده شده میتوانند برای سرمایه گذاری هRRای توسRRعه آینRRده

از طریق درس گرفتن از موارد پیشین به کار گرفته شوند. تشخیص حالت های کیفیت زندگی همچنین برای مطالعات بیشتر در زمینه کیفیت زنRRدگی نRRیز مهم می باشد، بویژه برای یافتن دالیلی که موجب می شود افراد نسRRبت بRRه شRRرایط موجRRود زندگی خود، ادراکات متفاوتی داشته باشند. زیرا فهمیدن دالیRRل عRRدم مطRRابقت می توانRRد بRRه برنامه ریزان و سیاست گذاران در طراحی و اجرای برنامه های توسعه بر اساس اولRRویت هRRا

و ادراکات ساکنین کمک می کند.:6پاسخ به سوال

با تدوین بیانیه اهداف در راستای هRRدف اصRRلی و اسRRتراتژیک این پRRژوهش کRRه ارتقRRای کیفیت شهر تهران می باشد، اهداف توسعه و ارتقا در هریک از عرصRRه10زندگی در محالت منطقه

برای تولید سناریوهای گزینه استفاده میAIDAهای چهارگانه تحلیل تعیین می شود. از تکنیک در هریRRک ازگردد. عرصه های تصمیم گیری با توجRRه بRRه عرصRRه هRRای تحلیRRل انتخRRاب شRRده و

. از نمودار تولیRRد اختیRRارعرصه های تصمیم گیری دو اختیار باهم گرد نیامدنی تعیین می شوند برای تولید سRناریوهای گزینRRه اسRتفاده می گRRردد. سRناریوها رتبRRه بنRدی می شRوند و بهRRترین سناریو با باالترین امتیاز نسبت به سناریوهای دیگر برای ارائRRه راهRRبرد بRRر اسRRاس آن انتخRRاب

می گردد.اجزای این سناریو عبارت است از:

توسعه حمل و نقل عمومی توسعه جدید کاربری های خدماتی

225


ارتقاء امنیت اجتماعی با استفاده از نظارت مردمی ارتقاء وضعیت اقتصادی ساکنانافزایش مشارکت مردمی ارتقاء کیفیت مسکن ارتقاء کیفیت محیط زیست

که در هریک از این زمینه های موضوعی راهبردها و سیاست هRایی بRه منظRRور ارتقRای کیفیتزندگی در محالت دارای حالت های سازش پذیری و محرومیت ارائه می گردد.

- پاسخ به فرضیات پژوهش2-2-6فرضیه اول مقیاس بزرگ مطالعات کیفیت زنhhدگی، گونhhاگونی فضhhایی در مقیhhاس هhhای"

"محلی را پنهان می کند.

در فصل دوم، بخش چهارم با عنوان معرفی و تشRRریح پایRRه هRRای تجRRربی مرتبRRط بRRا انگاشRRت کیفیت زندگی، به پژوهش انجام شده توسRط شRهرداری تهRRران بRا موضRRوع مطالعRRه شRاخص

مطالعRRه کیفیت گانRRه شRRهر تهRRران اشRRاره شRRده اسRRت. در این 22کیفیت زنRRدگی در منRRاطق گانه شهر تهران با معرفی عوامل و شاخص هRRای مربRRوط بRRه این22زندگی عینی در مناطق

عوامل سنجش گردید. الزم به ذکر است که این مطالعه فقRط شRاخص هRای عیRنی محRدودی را در گانRRه شRRهر تهRRران قابRRل دسRRترس بودنRRد(22)شاخص های عینی که در سطح منRRاطق

سنجش کیفیت زندگی در شهر تهران به کار گرفته و امکان تلفیق این داده ها با شاخص هRRای ذهنی فراهم نبوده است. تصویر بRRه دسRRت آمRRده از کیفیت زنRRدگی در شRRهر تهRRران حRRاکی از

شهر تهران است.10کیفیت زندگی مناسب در سطح منطقه

226

1385 گانه شهر تهران، 22- کیفیت زندگی مناطق 6-4شکل شماره

.1385ماخذ: اطلس کالنشهر تهران، این پژوهش تالش شده است بRRا انتخRRاب مRورد پRRژوهی دردر ارتباط با آزمون این فرضیه، در

سطح خرد شهری در یکی از مناطق شهر تهران و نیز انتخاب عرصه ها و شاخص هایی بRRرای سنجش کیفیت زندگی که تا حRRدودی بRRه عرصRRه هRRا و شRRاخص هRRای مطالعRRه سRRنجش کیفیت

شاخص های عینی که در سRRطح محالت گانه شهر تهران نزدیک هستند )22زندگی در مناطق به آزمون آن پرداخته شود.شهر تهران قابل دسترس بودند(10منطقه

شهر تهران، نشان می دهد10نتیجه حاصل از سنجش کیفیت زندگی عینی در محالت منطقه شRRهر تهRRران10که در این محالت دهگانه وضعیت کیفیت زندگی عینی با کیفیت عینی منطقه

)مناسب( مشابهت ندارد.

227


- گوناگونی کیفیت عینی در هریک از محالت با کیفیت عینی منطقه6-5شکل شماره شهر تهران10

.1392ماخذ: نگارنده، در زمینه کیفیت زندگی ذهنی نیز همانگونه که در این پژوهش نشان داده شد، میانگین سRRطح

می باشRد کRه بRر اسRاس3.2 شRهر تهRران 10رضایتمندی از کیفیت زندگی در سطح منطقه طیف لیکرت پنج نقطه ای به کار گرفته شده، این سطح رضایتمندی در حد متوسط قرار می گیرد. این در حالیست که در سطح محالت دهگانه منطقه، میانگین سRطح رضRRایتمندی نسRRبت به کیفیت زندگی بر اسRRاس طیRRف لیکRRرت بRRه سRRه دسRRته راضRRی، درحRRد متوسRRط و ناراضRRی

تشخیص داده شده است. - گوناگونی کیفیت زندگی ذهنی در هریک از محالت با کیفیت ذهنی منطقه6-6شکل شماره

(1392 شهر تهران )ماخذ: نگارنده، 10

228

این به این معناست که که کیفیت زندگی در مقیاس های کوچک، متنوع و گوناگون می باشد و بنابراین این فرضیه که مقیاس بزرگ مطالعات کیفیت زنRRدگی، گونRRاگونی فضRRایی در مقیRRاس

های محلی را پنهان می کند تایید می گردد. 2فرضیه شماره بررسی موقعیت رفاهی افhhراد بhhا بررسhhی شhhرایط عیhhنی و ذهhhنی بhhه طhhور"

"همزمان امکان پذیر است .

همانگونه که در فصل چهارم در بخش ترکیب کیفیت زندگی عینی و ذهنی بر اساس مRRاتریس شهر تهران نشان داده شد، با ترکیب کیفیت زندگی عیRRنی10( در محالت منطقه 1984زپف)

شهر تهران، حRRالت هRRای جدیRRدی از کیفیت10و ذهنی سنجش شده در سطح محالت منطقه زندگی حاصل می گردد که این حRRالت هRRا، مRRوقعیت رفRRاهی سRRاکنین در محالت را نشRRان می دهد. بنابراین مطالعه همزمان کیفیت زندگی ذهنی و عینی به جای مطالعه هر یک بRRه صRRورت

جداگانه اهمیت پیدا می کند. در محالت منطقهسنجش کیفیت عینیهمانطور که در فصل چهارم بدان پرداخته شد، در

کیفیت محالتی بRRRا زنجhhان جنhhوبی و هفت چنhhار، بریانک شRRRهر تهRRRران، محالت 10 تشخیص داده شدند. این در حالیست که بر اساس پرسشنامه هRRای تکمیRRل شRRده،نامناسب

بودند. بنابراین تنهRRا بRRا سRRنجش کیفیتراضی از کیفیت زندگی در آن ساکنین این محالت عینی محالت نمی توان در ارتباط با وضعیت رفRRاهی سRRاکنین آن قضRRاوت نمRRود. در واقRRع این محالت توسط ساکنین آنها مورد پذیرش قرار گرفته اند و می توان آنها را یک محیط تاثیرگذار دانست، این منطق تحلیل توسط گانز ارائه شده اسRRت. وی عنRRوان می کنRRد کRRه یRRک محیRRط تاثیرگذار می تواند نوعی محیط بالقوه باشد که به صورت آشRRکارا یRRا پنهRRان توسRRط اسRRتفاده

کنندگان مورد پذیرش قرار

229


230

منابع و ماخذ( دhh1381تقی زاده مطلق، محم،)دگی ازRRعیت زنRRود وضRRرای بهبRRزی بRRه ریRRبرنام "

استاندارد تا کیفیت زندگی"، فصلنامه جستارهای شهرسازی، شماره اول، تهران.( .1365چدويك، ج. م hh،)،»هري و منطقه ايRRامه ريزي شRRد برنRRابي در رونRRنقش ارزي«

ترجمه: زهره قراگزلو، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، تهران.،ران "(،1383شهیندخت ) خوارزمیRRال در ایRRکیفیت زندگی و الزامات عصر دیجیت "،

.اسفند ماه 12و 11و 10و 9اقتصاد، مورخه دنیاي روزنامه( 1388دانشپور، زهره،)هRRجزوه روشهای طراحی برنامه و معرفی فن تحلیل عرص "

("، دانشکده معماری و شهرسRRازی، درس کارگRRاه برنامRRهAIDAهای تصمیم گیری مرتبط )ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

( 1389دانشپور، زهره hh،)ايRRهري«، درس نظريه هRRامه ريزي شRRجزوه اصول پايه برن« ريزي شهري، دانشكده معماري و شهرسازي، دانشگاه شهيد بهشتي، تهران. برنامه

( بیhh1387رفیعیان، مجت hh،)هRRاکنان محلRRکونتی سRRایتمندی سRRیزان رضRRنجش مRRس " .53-68، 67نواب"، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره

( ،1380زبردست، اسفندیار،)زیRRه ریRRکاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنام" .13-21، 10شهری و منطقه ای"، نشریه هنرهای زیبا،

( 1388غیاثوند، الهام،)لنامهRRدگی، فصRRر کیفیت زنRRاعی بRRای اجتمRRرمایه هRRاثیر سRRت " .45مهندس مشاور، شماره

(1388لطفی، صدیقه،)نجش آنRRاد و سRRاریف، ابعRRمفهوم کیفیت زندگی شهری: تع " در برنامه ریزی شهری"، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، شماره چهارم.

،تهران.1375 »نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال مركز آمار ايران ،»،تهران.1385 »نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال مركز آمار ايران ،»( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله شبیری-جی"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله سلیمانی- تیموری"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله هفت چنار"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر ،).توصیف محله بریانک"، تهران "( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله هاشمی"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله کارون جنوبی"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله سلسبیل جنوبی"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله زنجان جنوبی"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله کارون شمالی"، تهران " ( ،1389موسسه اندیشه سرای شهر،).توصیف محله سلسبیل شمالی"، تهران " ( 1382مهدیزاده، جواد،)برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری، تجربیات اخیر جهانی "

و جایگاه آن در ایران"، مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران، تهران.( اریhرح و معمhاور طhين مشh1384مهندس،) هRRيلي منطقRRرح تفصRRهر10 »طRRش

تهران«، تهران.( ارگادhhاوش پاسhhرح و کhhاور طhhین مشhh1391مهندس،)عهRRند توسRRزارش سRRگ "

محله شبیری- جی"، تهران.CDSراهبردی ( 1391مهندسین مشاور بانی شهر،).سند توسعه محله هفت چنار"، تهران" ( رح و نقش امینhhاور طhh1391مهندسین مش،)" گRRزارش سRRند برنامRRه ریRRزی

توسعه محله بریانک "، تهران.

238

( ارگادhhاوش پاسhh1391مهندسین مشاور طرح و ک،)زی وRRه ریRRزارش برنامRRگ " مطالعات محله هاشمی "، تهران.

( 1391مهندسین مشاور شهر کالبد،)بیلRRه سلسRRدامات محلRRه اقRRزارش برنامRRگ " جنوبی "، تهران.

( 1391مهندسان مشاور تخت پوالد،).سند توسعه محله سلسبیل شمالی"، تهران" ( 1386مهندسين مشاور بوم سازگان ،) .طرح جامع جديد تهران«، تهران«( 1385نورمحمدزاد، حسين،)،»هرRRامه ريزي شRRد برنRRدف در فرآينRRيين هRRيين و تبRRتع«

، تهران.1385، تابستان 26نشريه هنرهاي زيبا، شماره Refrences: Aklanoğlu Filiz and Erdoğan Elmas. (2011)" Improvement Quality of Life for an

Anatolian Traditional Settlement: Konya-Sille Case" Social and Behavioral Sciences 35 ,

420 – 430.

Bardo,A.R (2010)"THE COMPARABILITY OF HAPPINESS AND LIFE

SATISFACTION: A LIFE COURSE APPROACH", Master of Gerontological Studies,

Miami University.

Boyer R. and D. Savageau (1981)"Places Rated Almanac : Your Guide To Finding The

Best Places To Live In America", New York : Rand Mc Nally.

Das,D (2008)," Urban Quality of Life: A Case Study of Guwahati", Social Indicators

Research, 88(2), 297–310.

Dekker, F. & Others (1978): "A Multi-Level Application of Strategic Choice at the Sub-

Regional Level", TPR, Vol.49.

Dissart, J. Deller, S. (2000)."Quality of Life in the Planning Literature". Journal of

Planning Literature, 15: 135-161.

EDAW, Inc., 753 Davis Street, San Francisco, CA 94111, Quality of Life

Bulletin/Manual ,1998.

Federation Of Canadian Municipalities(FCM) (2002)"The FCM Quality Of Life

Reporting System- Second Report " Canada.

Federation Of Canadian Municipalities (FCM),(2003)," Quality Of Life Reporting

System"- Third Report. Canada .

Ilić Ivana , Milić Ivona and Aranđelović Mirjana. (2010)" ASSESSING QUALITY OF

LIFE: CURRENT APPROACHES" Acta Medica Medianae 49(4):52-60.

Kamp,I.,K,Van, Leidelmeijer, K., Marsman, G. and de Hollander, A. (2003)" Urban

environmental quality and human well-being: Towards a conceptual framework and

demarcation of concepts; a literature study", Landscape and Urban Planning, NO.65(1-2).

239

Keles Rusen. (2011) " The Quality of Life and the Environment" Social and Behavioral

Sciences 35:23 – 32.

Kerce,E. (1992) "Quality of Life: Meaning, Measurement, and Models", San Diego,

California: Delbert M. Nebeker.

Lambiri, Dionysia. (2006), "Quality of Life in the Economic and Urban Economic

Literature", JEL classification: R00, 131, R12.

Maggino,F.& Ruviglioni,E.,(2009) "Methodologies to Integrate Subjective and Objective

Information to Build Well-Being Indicators", Introduction to Social Epidemiology, 23-1.

Marans, R. W. (2002) "Understanding environmental quality through quality of life

studies: The 2001 DAS and its use of subjective and objective indicators", Landscape and

Urban Planning, 65 (2003) 73–83.

Marans, R. W. (2011) "Quality of Urban Life Studies: An Overview and Implications

for Environment-Behaviour Research", Procedia - Social and Behavioral Sciences 35

9-22.

Marans,R.W & Stimson,R.J(2011)" Investigating Quality of Urban Life:Theory,

Methods, and Empirical Research", Social Indicators Research Series, Volume 45.

Massam, B.H. (2002),"Quality of life: Public planning and private living", Progress in

Planning, 58: 141–227.

McCrea, R., Shyy, T., Stimson, R. (2006)"What is the Strength of the Link Between

Objective and Subjective Indicators of Urban Quality of Life?",Applied Research in

Quality of Life, 1: 79–96.

Mccrea, R., Marans, R., & Stimson, R. (2011)" Subjective Measurement of Quality

of Life Using Primary Data Collection and the Analysis of Survey Data", Social

Indicator Research,45.55-75.

Michelson, W.(1966)" An Empirical Analysis of Urban Environmental Preferences", J. of

the Amer. Institute of Planners, 31: 355-360.

Mihaela,C. & Daniel,M." COMPARATIVE ANALISYS BETWEEN THE OBJECTIVE

AND THE SUBJECTIVE QUALITY OF LIFE APPROACH – STRENGTHS AND

WEAKNESSES",Cod JEL: I31.

Myers Dowell (1987) " Community- Relevant Measurmant Of Quality Of Life " U.S.A. :

Urban Affairs Quarterly,Vol. 23 No. 1.

Myers, D. (1988)"Building knowledge about quality of life for urban planning", Journal

of the American Planning Association, 54(3), 347–358.

240

Nedjat, S., Montazeri, A., Holakoui, K., Mohammad, K., & Majdzadeh, R.

(2008)"Psychometric properties of the Iranian interview-administered version of the

World Health Organization’s Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-BREF): a

population-based study", BMC Health Services Research, 21, 61.

Patrik Vesan, (2011) , "Quality of Life in Europe, Conceptual approaches and empirical

definitions".

Porter micheal (2001) "Regional Foundation Of U.S. competitiveness : Finding From

The Clusters Of Innovation Project", San Diego, Clafornia.

Rogerson Robert J. (1998) " Quality Of Life and City Competitiveness", U.S.A : Urban

Studies, Vol. 36, No. 5-6.

Santos dela Cruz,P.M. (2011),"MAPPING THE QUALITY OF LIFE EXPERIENCE IN

ALFAMA, A case study in Lisbon", Portugal.Master of Science thesis, Geospatial

Technologies.

Santos, L. Martins, I. Brito,p (2007)" Measuring Subjective Quality of Life: A Survey to

Porto's Residents", Applied Research in Quality of Life, 2(1), 51-64.

Scottish Executive Social Research. (2005)" WELL-BEING AND QUALITY OF

LIFE:MEASURINGTHE BENEFITS OF CULTURE AND SPORT:A LITERATURE

REVIEW AND THINKPIECE".

Smith D.M. (1994) ," Geography and Social Justice ", Oxford: Bastl Blackwell Press.

Tehran Municipality ICT Organization,(2011)"ATLAS OF TEHRAN METROPOLIS".

Teklay,Rishan (2012)"Adaptation and Dissonance in Quality of Life: Indicator For Urban

Planning and Policy Making", MSc Thesis.

Tesfazghi, E. S. (2009)" Urban quality of life and its spatial distribution in Addis Ababa:

Kirkos sub-city", Enschede: ITC.

Tesfazghi, E. S., Martinez, J. A., & Verplanke, J. J. (2010)"Variability of Quality of Life

at small scales:Addis Ababa, Kirkos Sub-City", Social Indicators Research, 98, 73–88.

THE INTERNATIONAL ASSOCIATION FOR THE SCIENTIFIC STUDY OF (2000)"

QUALITY OF LIFE:ITS CONCEPTUALIZATION, MEASUREMENT, AND

APPLICATION", WHO-IASSID WORK PLAN.

UNDP. (1994)"Human Development Report",Oxford:Oxford University Press.

Veenhoven, Ruut (2001)" QUALITY-OF-LIFE AND HAPPINESS: NOT QUITE THE

SAME"Torino, Italia, pp 67-95.

Zapf, W. (1984). Individuelle Wohlfahrt: Lebensbedingungen und wahrgenommene

Lebensqualita¨t [Individual welfare: Living conditions and noticed quality of life]. In W.

241

Glatzer & W. Zapaf (Eds.),Lebensqualita¨t in der Bundesrepublik. Objektive

Lebensbedingungen und subjektives Wohlempfinden (pp. 13–26). Campus: Frankfurt am

Main.

Zebardast, E. (2009)" The housing domain of quality of life and life satisfaction in the

spontaneous settlements on the Tehran metropolitan fringe", Social Indicators Research,

90, 307–324.

منابع اینترنتی

،پایگاه اطالعاتی مرکز آمار ایرانamar.sci.org.ir.www.سازمان شهرداری ها و دهیاری ها ،www.imo.org.ir.مرجع مدیریت شهری ،www.urbanmanagement.ir.

(www.investopedia.com).

www.Amazon.com (2005) "Notes On Quality Of Life "

دانشکده معماری و شهرسازی: پرسشنامه1پیوست شماره گروه برنامه ریزی و طراحی مجتمع زیستی

رشته برنامه ریزی شهری پرسشنامه ساکنین

شهروند گرامی این پرسشنامه در جهت انجام پایان نامه دانشRRجویی اینجRRانب بRRا عنRRوان " برنامRRه ریRRزی ارتقRRای

شRRهر تهRRران( در مقطRRع10کیفیت زنRRدگی در نRRواحی خRRرد شRRهری، مRRورد پRRژوهی محالت منطقRRه کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی تهران و به منظور شناخت نظRRرات شما درمورد برخی جنبه های زندگی در محلی که ساکن هستید طراحی شده است. خواهشRRمندیم بRRا

همکاري و ارائه نظرات خود ما را در بررسي این موضوع ياري بفرماييد.

اطالعات کلی از پرسش شوندگان – 1بخش

پاسخ دهندگان

242

مشخصات پرسشنامه

شماره پرسشنامه:

تاریخ تکمیل:

نام محله:

http://www.Amazon.com/

سرپرستخانوار

زن مرد

سنشاغل بیکاروضعیت شغلی بی سواد تحصیالت ابتدایی تحصیالت راهنمایی تحصیالت متوسطه درجهسطح تحصیالت

دانشگاهی و باالتراندازه خانوار

رایگان در برابر خدمتاجاره ای ملکی اعیانملکی عرصه و اعیاننوع مالکیتسایر

هزینه ماهانهخانوار

- ارزیابی ادراک ساکنین از عرصه های زندگی )مقیاس لیکرت( 2 بخش

عرصهسطوح ارزیابیارزیابی مشخصه هامتغیر

12345شاخص ذهنی

دستر سی

بهخدما ت و

تسهی الت

شهری

حمل و نقلو ارتباطات

میزان رضایت شما از دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی) قابل استفاده بودن،

راحتی و امنیت ( چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی

بسیارناراضی

میزان رضایت شما از دسترسی به خیابانهای اصلی منطقه چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضایت شما از دسترسی به پارکینگهای عمومی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


خدماتآموزشی

میزان رضایت شما از دسترسRRی بRRه دبسRRتانچگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضایت شما از دسترسRRی بRRه مRRدارسراهنمایی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضایت شما از دسترسRRی بRRه مRRدارسمتوسطه چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضایت شما از دسترسی به هنرستانچگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


خدماتفرهنگی

میزان رضایت شما از دسترسی به مسRRاجد ومراکز مذهبی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضRRایت شRRما از دسترسRRی بRRه مراکRRزفرهنگی )کتابخانه( چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


243

خدمات بهداشتی و

درمانی

مRRRRیزان رضRRRRایت شRRRRما از دسترسRRRRی بRRRRهبیمارستان چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضRRایت شRRما از دسترسRRی بRRه مراکRRزدرمانی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


خدماتاورژانسی

مRRRRیزان رضRRRRایت شRRRRما از دسترسRRRRی بRRRRهایستگاههای آتش نشانی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضایت شما از دسترسRRی بRه نیروهRایامنیتی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


خدمات تفریحی و

ورزشی

میزان رضRRایت شRRما از دسترسRRی بRRه فضRRایسبز چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضRRایت شRRما از دسترسRRی بRRه فضRRایورزشی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضRRایت شRRما از دسترسRRی بRRه مراکRRزتفریحی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


خدماتتجاری

میزان رضRRایت شRRما از دسترسRRی و امکانRRات مراکRRز خریRRد چگونRRه اسRRت؟)روزانRRه و غRRیر

روزانه(

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضRRایت شRRما از دسترسRRی بRRه راسRRتههای فعالیتی چگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


12345- اجتماعی2عرصه عنوان

اجتماعی

میزان رضایت شما از سطح سوادتان چگونRRهسطح سوادمی باشد؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


فضای قابلسکونت

مRRیزان رضRRایت شRRما از فضRRای سRRکونتتانچگونه است؟)تعدادخانوار در واحد مسکونی(

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


مRRیزان رضRRایت شRRما از وضRRعیت شRRغلیتاناشتغالچگونه است؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


12345- مسکن3عرصه عنوان

مسکن مRRیزان رضRRایت شRRما از مسRRاحت مسRRکنتانمساحت

چگونه است؟بسیا

رراض

راضی

در حد

متوس

ناراضی


244

طی چRRه مقRRدار از کیفیت واحRRد مسRRکونی خRRودکیفیت

راضی هستید؟)عمر واحد( راضی هستید؟بسیا

رراضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


12345- زیست محیطی4عرصه عنوان زیستمحیط

آالینده هاییهوا

میزان رضایت شما نسبت به دور بودن از تRRاثیر آلRRودگی هRRای ناشRRی از گRRره هRRای

چگونه است؟ترافیکی

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضایت شما نسبت به دور بودن از تRRاثیر آلRRودگی هRRای ناشRRی از پایانRRه هRRای

چگونRRه حمل و نقل عمومی و توقف گاههااست؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


میزان رضایت شما نسبت به دور بودن از تاثیر آلودگی های ناشRRی از پمپ بRRنزین و

چگونه است؟منابع سوخت

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


آالیندهصوتی

میزان رضایت شما نسبت به دور بودن از تاثیر آلودگی هRRای ناشRRی از خیابRRان هRRای

چگونRRهاصلی به عنوان آلوده کننده صوتیاست؟

بسیا ر

راضی

راضی

در حد

متوسط

ناراضی


عالوه بر موارد مطرح شده در باال، به منظور ارتقای کیفیت زندگیتان چه موارد دیگری را پیشنهاد می کنید؟

مهمترین مشکالت محله شما کدام است؟ها وجود فعالیت های مزاحم مانند انبارها و کارگاه-1ها و معابر و مشکل تردد در آنها باریک بودن خیابان-2ازدحام جمعیت و سر و صدای زیاد در محل -3 عدم امنیت -4عدم پاکیزگی و بهداشت محله -5آلودگی ناشی از فاضالب-6آلودگی ناشی از تجمع زباله -7آلودگی هوا -8عدم وجود فضاهای گذران اوقات فراغت -9

245

کیفیت پایین مسکن-10سایر.........-11

: تست روایی پرسشنامه 2پیوست شماره برای حصول اطمینان از روایی پرسشنامه، از تست آلفای کرونباخ استفاده شده است. با به

و وارد نمودن اطالعات استخراج شده از پرسشنامه ها و نتایجSPSSکارگیری نرم افراز شود. نتایج حاصل به صورت زیر است:حاصل از آن ضریب آلفای کرونباخ محاسبه می

نشان از صحت روایی پرسشنامه است.7/0آلفای کرونباخ بزرگتر از

Reliability

Scale: ALL VARIABLES

246

Reliability Statistics

Cronbach's

AlphaN of Items

.71727

Last name: Zolfaghari Gorjkolaee First name: SoghraFaculty of: Architecture and Urbanism Branch: Urban plannigUnder Supervision of: Dr. Sarrafi The date of graduation:1392/10/22The title of thesis: Planning for Upgrading of Quality of Life at the Sub-City Levels ; Case Study: District 10 in Tehran city.

247

Abstract Quality of life (QOF) studies are attracting urban planners and policy makers because of their usefulness for formulating and implementing public policies and strategies and for evaluating and monitoring implemented public policies and strategies. QoL can be measured using subjective, objective indicators or by combining both. QoL research which is designed to facilitate urban planning and policy making should be measured using both subjective and objective indicators. Since This help's to identify the states of QoL.To measure QoL a mixed method of data collection and analysis is applied in this study. To examine different aspects of QoL , four domains from social, economic and physical dimensions of life were selected. These are access to urban facilities and services, social, housing and environment. The study is based on data from a household survey and some secondary data. 101 family head was interviewed through household survey with closed and open ended questions. The sample households were selected randomly. Using descriptive analysis and spatial analysis the level of subjective and objective QoL is measure at domains level. by combining the measured subjective and objective QoL at domains level, the states of QoL are identified for neighborhood of district 10 of Tehran city. In this study the level subjective QoL is good for seven neighborhoods. These neighborhoods are Haft chenar, Beryanak, Karoun jonobi, Salsabil jonobi, Zanjan jonobi, Karoun shomali and Salsabil shomali. The level objective QoL is suitable for four neighborhoods. These neighborhoods are Karoun jonobi, Salsabil jonobi, Karoun shomali and Salsabil shomali. By combining the subjective and objective Qol the states of QoL that are Wellbeing, Adaptation, Dissonance or Deprivation are identified for each neighborhoods of district 10. Where wellbeing and deprivation shows the match between the subjective and objective QoL; on the other hand adaptation and dissonance shows mismatch between the subjective and objective QoL. In this study the three states of QoL that are wellbeing, adaptation and deprivation are identified for neighborhoods of district 10 . the neighborhoods of district 10 that are in wellbeing with this domains(access to urban facilities and services, social, housing and environment) are neighborhood Karoun jonobi, Salsabil jonobi, Karoun shomali and Salsabil shomali. In this neighborhoods the subjective and objective QoL of residents is good with four domains. Residents of neighborhoods Shobeiri-jey, Soleimani-Teimori and Hashemi are experiencing deprivation. The neighborhoods that are in deprivation have bad subjective and objective QoL in domains. Residents of neighborhood Haft chenar, Beryanak, Zanjan jonobi are experiencing adaptation since they have good subjective QoL however their objective QoL is unsuitable. Such results suggest that the two measures do not always indicate the same level of QoL.In general, the findings of this study indicate that large scale study can hide the variability of QoL at small scales. The findings also reveal the importance of studying both subjective and objective QoL instead of any one of these separately.The outcomes of these studies may help local planners in improving and having a better understanding of the quality of life conditions of the population. Consequently they can better prioritize the problems that the community face as well as the most deprived areas.

Key words: Quality of life, Subjective quality of life, Objective quality of life, States of quality of

Shahid Beheshti University

Faculty of Architecture & Urbanism

Dept of Design & Urban Planning

A Dissertation Submitted in partial of the Requirements for the Master of

Science in Urban Planning

Planning for Upgrading of Quality of Life at the Sub-City Levels; Case Study: District 10 in Tehran city.

Supervisor:

Dr. Mozafar Sarafi

Advisor:

Dr. Farokh Moshiri

By: Soghra Zolfaghari Gorjkolaee

February 2014

Documents

دانلود فایل های پژوهشی - پیوست شماره 2: تست روایی ...download-thesis.com/.../2016/05/download-thesis.com … · Web viewاین فصل در هشت