ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΝα γνωρίσουν οι µαθητες εννοιες για το περιβαλλονΝα προβληµατιστουν για τις επιπτωσεις των δραστηριοτητων µας στο περιβαλλονΝα αποκτησουν διαθεση ενεργητικης συµµετοχηςγια περιβαλλοντικα προβληµατα του δηµου τουςΝα ερθουν σε επαφη µε αρµοδιους τοπικουςφορειςΝα µαθουν να χρησιµοποιουν διαφορες πηγεςπληροφορησης.

∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΟΜΑ∆ΑΣΣυναντησεις-συζητησειςΕπισκεψη στο κ.Π.Ε. ΣτυλιδαςΕρευνα –ερωτηµατολογιο για εξοικονοµησηενεργειαςΜετεωρολογικες µετρησειςΠαρακολουθηση ενηµερωτικων ταινιων για τη ρυπανση∆ηµιουργια ποστερ «το φαινοµενο του θερµοκηπιου»Ταινια µικρου µηκους µε θεµα τη ρυπανση του περιβαλλοντος

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ• Το 1957 οι Ρ. Ρίβιλ και Χ. Σουις :"Η ανθρωπότητα προωθεί ένα

τεράστιο γεωφυσικό πείραµα, όχι στο εργαστήριο ή στονυπολογιστή αλλά στο ίδιο της τον πλανήτη

• Στις 23 Ιουνίου 1988, η ΝΑΣΑ, δήλωνε στη Γερουσία των ΗΠΑ σεειδική ακρόαση:"Η παγκόσµια θέρµανση έχει αρχίσει''.

• Το 1996, η ∆ιακυβερνητική Επιτροπή για τις κλιµατικές αλλαγές(εν συντοµία IPCC), ένα σώµα 2.500 και πλέον επιστηµόνων υπότην αιγίδα του ΟΗΕ, επεσήµανε : αν συνεχιστούν οι υπάρχουσεςτάσεις στις εκποµπές του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα, τότε τονεπόµενο αιώνα θα προκληθεί µια τέτοια αύξηση της θερµοκρασίας τουπλανήτη ''που παρόµοια δεν έχει δεν θα έχει εµφανιστεί γιαπερισσότερα από 10000 χρόνια".

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙ∆ΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙ∆ΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ

1.Εισροή Ηλιακής Ενέργειας2. Σύσταση της ατµόσφαιρας3. Οι Ωκεανοί4. Ο Κύκλος του Νερού5. Σύννεφα6. Πάγος και Χιόνι7. Χερσαία Επιφάνεια

8. Ανθρώπινη ΕπίδρασηΚαυσαέριαΑστικοποίησηΕρηµοποίησηΑποδάσωσηΑρδευσηΤεχνητές λίµνες

ΠΑΓΕΤΩ∆ΕΙΣ ΠΕΡΙΟ∆ΟΙ

Από την πρώτη εποχή των παγετώνων, 160.000 χρόνιαπριν, µέχρι σήµερα η µέση θερµοκρασία της Γης δενάλλαξε πάνω από 10 οC.

Μολονότι, αλλαγές στη θερµοκρασία έχουν συµβεί αρκετές φορέςαπό το τέλος της τελευταίας παγετώδους εποχής (πριν από 10000χρόνια περίπου) η αύξηση του 0,5 οC του 20ού αιώνα είναιασυνήθιστα µεγάλη, απότοµη και εκτεταµένη.

Τα οκτώ θερµότερα έτη εµφανίζονται από το 1983 και µετά .

Εικόνα 2: Στοιχεία από δείγµατα πάγων της Ανταρκτικής δείχνουν το συσχετισµόδιοξειδίου το άνθρακα και θερµοκρασίας.Τα τελευταία 200 χρόνια υπήρξετόσο µεγάλη όσο και η φυσική µεταβολή του κλίµατος από τις παγετώδειςστις µεσοπαγετώδεις περιόδους

Εικόνα 4: Χάρτης εξάπλωσης τωνπαγετώνων στην Ευρώπη

Εικόνα 3: Υποχώρηση των παγετώνων και µεταβολή της βλάστησης στις ΗΠΑΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΡΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΠΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ, ΜΠΟΟΥΛΝΤΕΡ, ΚΟΛΟΡΑΝΤΟ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΑΕΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥΟ βαθµός απορρόφησης θερµικής ακτινοβολίας και ησχετική τους συνεισφορά στο φαινόµενο τουθερµοκηπίου έχει ως εξής:

∆ιοξείδιο του άνθρακα : 57%Μεθάνιο : 12%Οξείδια του Αζώτου : 6%Χλωροφθοράνθρακες : 25%ή Φρέον

Σύνολο : 100%

∆ΙΟΞΕΙ∆ΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑΠηγές: 1. καύση διαφόρων ορυκτών καυσίµων

(άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου)2. Εκχέρσωση των δασών για τη γεωργία και τηνξυλεία.

Πορεία: Απορρόφηση από φυτά (χερσαία)Απορρόφηση από ωκεανούς

Ο άνθρωπος απελευθερώνει στην ατµόσφαιρα 7 δισεκατοµµύριατόνους διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο

Αν ο ρυθµός αυτός συνεχιστεί, η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στηνατµόσφαιρα θα διπλασιαστεί σε σχέση µε τα προβιοµηχανικά επίπεδαως το έτος 2060-και ως το τέλος του 21ου αιώνα µπορεί νατετραπλασιαστεί.

ΤΟ ΜΕΘΑΝΙΟΠηγές: 1.Αποικοδόµηση νεκρής φυτικής και ζωικής ύλης

2.Αποικοδόµηση απορριµάτων3. Εκπνοή βοειδών4.Από βακτήρια σε ορυζώνες

Πορεία: Η αποµάκρυνσή του από την ατµόσφαιρα γίνεται µέσωοξειδωτικών διαδικασιών και ιδιαίτερα µέσω αντίδρασής του µετη ρίζα υδροξυλίου (ΟΗ)

Σήµερα είναι περίπου δυόµισι φορές πιο διαδοµένο από όσο ήταν τον18ο αιώνα.

ΤΟ ΦΡΕΟΝΠηγές: 1. σπρέϊ,

2. χηµικοί διαλύτες3. ηλεκτρικά ψυγεία, 4. αιρ-κοντίσιον

Πορεία: Η αποµάκρυνσή του από την ατµόσφαιρα πραγµατοποιείταικυρίως µέσα από την οξείδωσή του.

Ο ιδιαίτερα αργός ρυθµός αποµάκρυνσή του λόγω οξείδωσης γίνεταιαιτία συσσώρευσης, µε ρυθµό 5% το έτος.

Πηγές αερίων θερµοκηπίων

ΑΕΡΟΖΟΛ• Μικροσκοπικά σωµατίδια ή σταγονίδια από :

ανεµοθύελλες, πυρκαγιές, ηφαιστειακές εκρήξεις, είτε από τιςδιάφορες δραστηριότητες του ανθρώπου.

• Μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση της θερµοκρασίας. Προκαλούν µείωση της θερµοκρασίας (του θείου)

• Μετά το 1970, οι µακροπρόθεσµες επιπτώσεις του διοξειδίου τουάνθρακα και του µεθανίου κατανίκησαν τη δράση των βραχύβιωναερολυµάτων, προκαλώντας έτσι την άνοδο της θερµοκρασίας απότότε µέχρι σήµερα

Η ηφαιστειακή έκρηξη του όρους Πινατούµπο στις Φιλιππίνες το 1991

ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΓΕΝΙΚΗΣΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ (GCM)

Ψηφιακές προσοµοιώσεις των αλληλεπιδράσεων µεταξύ τηςξηράς, του αέρα, του νερού, του πάγου και του ηλιακούφωτός.

Σύµφωνα µε το Εθνικό Κέντρο Έρευνας της Ατµόσφαιραςστο Μπόουλντερ του Κολοράντο, όλα τα GCMs προβλέπουναύξηση της θερµοκρασίας της Γης, αλλά µπορούν να δώσουνµόνο τα όρια µέσα στα οποία θα κυµανθεί η προβλεπόµενηθερµοκρασιακή µεταβολή.

•Εικόνα 8: Με δεδοµένο τον αναµενόµενο διπλασιασµό του διοξειδίου του άνθρακα•µέχρι το 2100, η µέση θερµοκρασία του Ιουλίου στις Ν.Α. ΗΠΑ αναµένεται να• αγγίξει τους 37 οC, µια αύξηση 20% σε σχέση µε σήµερα

Εικόνα 9: Χρησιµοποιώντας τα δεδοµένα για τα αέρια του θερµοκηπίου από το 1850, τοµοντέλο της GFDL/NOAA έκανε εκτιµήσεις για τη θερµοκρασία, που πρoσεγγίζουν τιςσηµερινές µετρήσεις. Με την αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα, όπως προβλέπει το µοντέλο, οι θερµοκρασίες θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣΜεταβολές στη θερµοκρασία :Aν οι εκποµπές των αερίων του θερµοκηπίουπλησιάσουν τις µέγιστες τιµές που προβλέπονται στα σενάρια της IPCC, τότεοι αναµενόµενες αυξήσεις στη θερµοκρασία θα είναι ακόµα µεγαλύτερες, φτάνοντας µέχρι και 4,5 οC το 2100.

Μεταβολές στην Εµφάνιση Ακραίων Φαινοµένων :πιο συχνές ξηρασίες και πληµµύρες

Ανοδος του επιπέδου της θάλασσας: 1-3µέτρα έως το 2100 λόγω θερµικής διαστολής του νερού

Αυξηση της Ερηµοποίησης:Ελλάδα,Β.Αφρική,Εγγύς Ανατολή, Ισπανία

Αύξηση των δασικών πυρκαγιών

Μείωση των υδατικών αποθεµάτων:Μείωση υπόγειων-επιφανειακών υδάτων

Αλλαγή ποιότητας νερού :Αλάτωση νερού

Μείωση παραγωγικότητας βοσκοτόπων

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Επέκταση ξηρασιώνΜετατόπιση καλλιεργήσιµων ζωνών

Μείωση γεωργικής παραγωγής (Κίνα, ΗΠΑ το 1990,στην Καρδίτσα και Νάουσα θα µειωθούν κατά 8%

µέχρι το 20030 )

Καλλιέργεια τροπικών ειδών σε βορειότερες χώρες

Μείωση παραγωγής τροφίµων στη περιοχή τηςΜεσογείου

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΑ ΦΥΣΙΚΑΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

∆ραστική µείωση της βλάστησης

∆ραστική µείωση της βιολογικής ποικιλίας

Μείωση της έκτασης της βλάστησης τωνυγρότοπων

Μείωση παραγωγικότητας των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ

Απώλεια των ανθρώπινων ζωών λόγω συχνών ακραίων καιρικών φαινοµένων

Εξάπλωση των τροπικών ασθενειών σε εκατοµµύρια ανθρώπωνπου σήµερα δεν κινδυνεύουν.

Η αύξηση της συχνότητας εµφάνισης κυµάτων καύσωνα θασυµβάλλει στην αύξηση των ασθενειών και της θνησιµότητας(Αθήνα 1993)

Η έλλειψη πόσιµου νερού και οι αυξηµένες συγκεντρώσεις ρύπων,αυξάνουν τον κίνδυνο εµφάνισης χολέρας, σαλµονέλας καιδυσεντερίας.

Αλάτωση του υδροφόρου ορίζονταΚόστος αντισταθµιστικών µέτρων (φράγµατα-επιχωµατώσεις) Μείωση παροχής υδροηλεκτρικής ενέργειας

Μεγάλες ζηµιές από καταστροφικά καιρικά φαινόµενα

Πλήγµα σοβαρό θα δεχτεί και η τουριστική βιοµηχανία

Το πρόβληµα των περιβαλλοντικών προσφύγων

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣΑ) «Βλέποντας και κάνοντας»Β) Προετοιµασία για «προσαρµογή»

(ειδικοί βιότοποι, φράγµατα, επαναδιανοµή νερού)Γ) Προετοιµασία αποτροπής του φαινοµένου.

-να περικοπούν οι συνολικές εκποµπές κατά 50-80% -χρήση φυσικού αερίου-εναλλακτικές µορφές ενέργειας-βελτίωση µηχανών εσωτερικής καύσης και ηλεκτρικών συσκευών-θερµοµόνωση και της ανακύκλωση-Αύξηση ρυθµού αναδάσωσης,διατήρηση τροπικών δασών- «Φόρος άνθρακα »-∆ωρεάν παροχή βασικών προϊόντων τεχνολογικής καινοτοµίας-Έλεγχος του υπερπληθυσµού των Χωρών του Τρίτου Κόσµου

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ;Περίοδος 1990-1998: Αύξηση εκποµπών αερίων κατά 18%

Προικισµένη σε δυναµικό παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµεςπηγές ( άνεµος, ήλιος), το δυναµικό αυτό παραµένει σχεδόνανεκµετάλλευτο.

Η Ελλάδα δεν παρακολούθησε, τουλάχιστον για το δεύτερο ήµισυ του20ου αιώνα, τη σηµαντική τάση θέρµανσης του βόρειου ηµισφαιρίου

Η Ελλάδα βρίσκεται γεωγραφικά σε µια µεθοριακή περιοχή µεταξύδύο κλιµατικών ζωνών, της εύκρατης και της υποτροπικήςΟποιαδήποτε κλιµατική αλλαγή µπορεί πολύ εύκολα να τηµεταθέσει βαθύτερα στη µία ή στην άλλη.

Συµµετοχή στο ηµερήσιο πρόγραµµα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης στο Κέντρο Περιβαλλοντικής ΕκπαίδευσηςΣτυλίδας-Υπάτης

Παρουσίαση του φαινοµένου του θερµοκηπίου µε χρήση τηςσύγχρονης τεχνολογίας.

Επίσκεψη στην περιοχή του χειµάρρου Κοκκινοσαράπαρατήρηση των ανθρώπινων παρεµβάσεων, αξιολόγησήτους και σύγκριση µε τα οικοσυστήµατα της ευρύτερηςπεριοχής του Καρπενησίου.

Ξενάγηση στο µετεωρολογικό σταθµό του ΚΠΕ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ• Υπάρχει συνείδηση της εξοικονόµησης ενέργειας και νερού

• Οι περισσότεροι προτιµούν τη µετακίνηση στη πόλη µε το αυτοκίνητο, συµβάλλοντας στην αύξηση των εκπεµπόµενων αερίων του θερµοκηπίου

• Οι περισσότεροι δεν ανακυκλώνουν το χαρτί, το γυαλί κ.λ.π. Ηανακύκλωση δεν έχει γίνει προς το παρόν µία συνειδητή καθηµερινήδραστηριότητα

• Η συχνή καύση νεκρής φυτικής ύλης από τους αγρότες αυξάνει τα αέριατου θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί πολύ συχνήαιτία πυρκαγιάς.

• Η υπερκατανάλωση ακολουθείται σαν πρακτική, συνειδητά και µη, απότο 50% περίπου των ερωτηθέντων.

• Μόνο το 39 % φαίνεται να εκµεταλλεύεται συστηµατικά την ενέργειατου ήλιου

ΕΝΑΣ Ο∆ΗΓΟΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΓια κάθε κιλοβατώρα που καταναλώνουµε, πάνω από ένακιλό CO2 εκλύεται στην ατµόσφαιρα.

Μην ξεχνάτε να σβήνεται όσα φώτα δε σας χρειάζονται.Η αντικατάσταση των κοινών λαµπτήρων σε ένα µεσαίουµεγέθους σπίτι, θα σήµαινε 3,5 τόνους λιγότερο CO2Τοποθετείστε ηλιακό θερµοσίφωνα. Προσθέστε θερµοµόνωση. Βάλτε διπλά κουφώµατα και τζάµια (ιδίως στα βόρεια ανοίγµατα).Κλείστε τις χαραµάδες. Μονώστε το θερµοσίφωνα σας και τις σωληνώσειςΦροντίστε για τη συντήρηση του λέβητα-καυστήρα δύο φορές τοχρόνο. Προτιµήστε ανεµιστήρες οροφήςΦυτέψτε φυλλοβόλα δένδρα σε αυλές, κήπους, πεζοδρόµια, ακάλυπτους χώρους. Οταν αγοράζετε ηλεκτρικές συσκευές προσέχετε την ενεργειακή τουςκατανάλωσηΜην αφήνετε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή άλλες ηλεκτρικέςσυσκευές σε κατάσταση αναµονής (stand by).

….Μόνο εγώ ! Και τι θα καταφέρω;….

Πίσω από το "ΕΓΩ" κρύβεται το " Εµείς", γιατί αν ο καθέναςκάνει µια ελάχιστη, µια µικρή προσπάθεια, τότε τα συνολικάαποτελέσµατα θα είναι τεράστια και θεαµατικά.Αν, λοιπόν, αρχίσω ΕΓΩ και µετά συνεχίσεις ΕΣΥ και αργότεραΑΥΤΟΣ και ΑΥΤΗ, στο τέλος όλοι µαζί θα κάνουµε το βράχοχαλίκι, τα αδύνατα δυνατά. Το µόνο που χρειάζεται είναι η λήψηµιας απόφασης και µία µικρή προσπάθεια.

…Εντάξει! Τι λες, αρχίζουµε;……..