40

Жоғары қамқоршылық кеңесінің

2013 жылғы 18 сәуірдегі

шешімімен мақұлданған

«НАЗАРБАЕВ ЗИЯТКЕРЛІК МЕКТЕПТЕРІ»

ДЕРБЕС БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМЫНЫҢ

2020 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ

ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫ

2

МАЗМҰНЫ

1 КІРІСПЕ ................................................................................................................ 4

1.1 Девиз, миссия және пайымдау .................................................................. 4

1.2 Стратегиялық мақсат .................................................................................. 5

1.3 Стратегиялық міндеттер ............................................................................ 5

1.4 Зияткерлік мектептерді құрудың алғышарттары .................................... 5

1.5 Қызметінің қағидаттары ............................................................................ 6

2 БАСҚАРУ ............................................................................................................. 7

2.1 Жоғары Қамқоршылық кеңес .................................................................... 7

2.2 Қамқоршылық кеңес ................................................................................... 8

2.3 Басқарма....................................................................................................... 8

2.4 Зияткерлік мектептердің Директорлар кеңесі ......................................... 8

2.5 Зияткерлік мектептерді мектепішілік басқару ........................................ 9

2.6 Есептілік .................................................................................................... 10

3 СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАҒЫТТАР .................................................................... 10

3.1 Сабақ беру және оқыту ............................................................................ 10

3.2 Білім беру сапасын бағалау жүйесі ......................................................... 25

3.3 Кәсіби даму................................................................................................ 28

3.4 Оқушылар контингентін қалыптастыру ................................................. 33

3.5 Зияткерлік мектептер желісін құру және дамыту ................................. 34

3.6 Тәжірибені тарату ..................................................................................... 35

4 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ .................................................. 38

2020 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫН ........................................ 40

ІСКЕ АСЫРУДАН КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР .............................................. 40

3

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан

Әбішұлы Назарбаев серпінді білім беру бағдарламаларының бастамашысы бола

отырып, білім беру жүйесін дамытуды қолдайды. Мемлекет басшысы барлық

бағдарламалық құжаттарда сапа, адами капиталға инвестициялардың

толықтығы және ұлттың бәсекеге қабілеттілігі арасындағы өзара байланысты

атап көрсетеді. «Қазақстан- 2050» Стратегиясында ол былай деген болатын:

«Бәсекеге қабілетті дамыған мемлекет болу үшін біз сауаттылығы жоғары елге

айналуымыз керек.».

2008 жылғы 12 наурызда Президент жаратылыстану-математика

бағытындағы пәндерді оқуға қабілетті дарынды балаларды іріктеу және оқыту

үшін Қазақстан Республикасының барлық өңірлерінде Зияткерлік мектептер

желісін құру жөніндегі бірегей жобаға бастамашы болды.

Зияткерлік мектептер Президенттің ойынша ұлттың зияткерлік әлеуетін

дамытуға жәрдемдесуге тиіс. Ал мектептердің түлектері Қазақстанның әл-

ауқаты мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруға өрелі үлес қосады.

Президент қойған міндеттерді орындау үшін Зияткерлік мектептер

инновациялық білім беру моделін әзірлейді, олар үздік қазақстандық және

халықаралық тәжірибені интеграциялайды.

Дәл осындай көзқарас мектептердің түлектеріне Назарбаев

Университетіне, үздік қазақстандық және беделді шетелдік жоғары оқу

орындарына ойдағыдай оқуға түсуге және оқуларын аяқтауға мүмкіндік береді.

Олар еңбек нарығында сұранысқа ие болатын болады, әлеуметтік-

экономикалық және саяси салаларда белсенді ынтымақтасатын болады,

инновацияларды жер-жерде енгізеді, осылайша, Қазақстанның халықаралық

аренадағы беделі мен іскер абыройын арттыратын болады.

«Қазақстан - 2050» Стратегиясында айтылғандай «Қазіргі әлемде жай

ғана жаппай сауаттылық жеткіліксіз болып қалғалы қашан. Біздің

азаматтарымыз үнемі ең озық жабдықтармен және ең заманауи өндірістерде

жұмыс жасау машығын меңгеруге дайын болуға тиіс.». Зияткерлік мектептер

қоғамда «өмір бойы оқу» тұжырымдамасын енгізуге арналған, ол Мемлекет

басшысының сөзінше әрбір қазақстандықтың жеке кредосы болуға тиіс.

Қазақстан халқына 2011 жылғы сәуірдегі өзінің жолдауында Нұрсұлтан

Назарбаев білім беруді және адами капиталды дамыту аса маңызды мәселелер

болып табылатындығын баса айтты. Президент Зияткерлік мектептер үкіметтің

тәжірибені трансляциялау арқылы орта білім беру жүйесін реформалау

жөніндегі стратегиясының бір бөлігі болып табылатындығын және Зияткерлік

мектептердің миссиясы Қазақстанның зияткерлік әлеуетін арттыруға ықпал

ететіндігін атап өтті. Зияткерлік мектептердің басты міндеті бәсекеге қабілетті

түлектерді даярлау ғана емес, сонымен бірге өзінің тәжірибесін трансляциялау

арқылы Қазақстанның орта білім беру жүйесін дамытуға ықпал етуден, барлық

адамдарға сапалы орта білім алуға тең қолжетімділікті қамтамасыз етуден

тұрады.

4

1 КІРІСПЕ

1.1 Девиз, миссия және пайымдау

Девиз

Білім берудегі жоғары сапа және көшбасшылық!

Миссия

Өзіне үздік қазақстандық дәстүрлерді, халықаралық тәжірибе мен

практиканы үйлестіретін мектепте жаратылыстану-математика бағытында білім

берудің инновациялық, көптілділік жүйесінің моделін әзірлеу мен енгізу

арқылы Қазақстанның зияткерлік әлеуетін арттыруға ықпал ету.

Пайымдау

Зияткерлік мектептердің түлектері – орнықты адамгершілік құндылығы

қалыптасқан өз елінің патриоты болып табылады, қазақ, орыс және ағылшын

тілдерін еркін қолданады. Олар – үйлесімді дамыған, дені сау, өзін-өзі дамытуға

және шығармашылыққа ұмтылған, сыни ойлайтын және проблемаларды шеше

алатын азаматтар.

Зияткерлік мектептердің түлектері беделді қазақстандық және шетелдік

университеттерге оқуға түсіп, аяқтайды әрі еңбек нарығында табысты

бәсекелесе алады.

Зияткерлік мектептердің түлектері елде болып жатқан әлеуметтік-

экономикалық және саяси процестерге белсене қатысады. Барлық деңгейлерде

кеңінен өзара әрекет етеді және инновацияларды енгізеді, Қазақстанның

халықаралық аренадағы ықпалын ұлғайтады.

Зияткерлік мектептер оқуға инновациялық көзқарастарды, өз тәжірибесі

мен практикасын, үздік шетелдік тәжірибені Қазақстанның орта білім беру

жүйесіне көрсетеді, осылайша елде берілетін білім мен тәрбиенің сапасын

арттыруға жәрдемдеседі.

5

1.2 Стратегиялық мақсат

Үздік қазақстандық және халықаралық тәжірибе мен практиканы

ықпалдастыратын инновациялық білім беру моделін құру және енгізу.

1.3 Стратегиялық міндеттер

«Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының (бұдан

әрі – ДББҰ) жүйесінде қазіргі заманғы басқару нысандарын іске асыру;

бастауыш, негізгі және жоғары мектептер үшін білім беру бағдарламасы

мен оқу материалдарын жасау;

функционалды сауатты, патриот, жауапты, көптілді, креативті, және сыни

ойлайтын, салауатты өмір салтын ұстанатын, өмір бойы оқуға қабілетті,

жетекші қазақстандық және халықаралық университеттерге түсетін

оқушыларды қалыптастыруға ықпал ететін оқытатын орта жасау;

білім беру сапасын бағалаудың айқын жүйесін әзірлеу;

мұғалімдер мен басқа да педагог қызметкерлерді кәсіби дамытуды

қолдау;

жаратылыстану-математика ғылымдарын оқуға қабілетті балаларды

іздестіру мен конкурстық негізде қабылдау;

ДББҰ қызметіне ата-аналар жұртшылығын, үкіметтік емес ұйымдарды,

жергілікті атқарушы органдар мен басқа да мүдделі тараптарды тарту;

Зияткерлік мектептер желісін кеңейту;

Зияткерлік мектептердің тәжірибесін Қазақстанның орта білім беру

жүйесіне көрсету;

әлемде халықаралық деңгейде танылған білім беру және ғылыми

ұйымдармен ынтымақтастықты дамыту.

1.4 Зияткерлік мектептерді құрудың алғышарттары

Қазақстанның 21-ғасырдың басындағы қарқынды әлеуметтік-

экономикалық дамуы техникалық, басқарушылық және көшбасшылық құзыреті

жоғары деңгейдегі мамандарға аса қажеттілікті тудырды, сондықтан 2008 жылы

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан

Назарбаевтың бастамасы бойынша Зияткерлік мектептер құру жөніндегі жоба

іске қосылды.

Зияткерлік мектептер бастауыш мектеп (оның ішінде мектепке дейінгі

тәрбие мен оқыту), негізгі мектеп және жоғары мектеп деңгейлері бойынша

білім беру бағдарламаларының қазіргі заманғы модельдерін әзірлеуді, оларға

мониторинг жүргізуді, зерттеуді, талдауды, байқаудан өткізуді, енгізуді және

іске асыруды жүзеге асыратын эксперименттік алаң болып табылады.

Қазақстан Республикасындағы қазіргі бар білім беру талаптары мен

6

стандарттары білім беру саласындағы қазіргі заманғы басқару нысандарын

лайықты деңгейде енгізуге, инновациялық білім беру бағдарламалары мен

ғылыми жобаларды іске асыруға мүмкіндік бермеді.

Осыған байланысты инновациялық білім беру бағдарламалары мен

ғылыми жобаларды іске асыру үшін қажетті білім беру саласындағы қазіргі

заманғы басқару нысандарын енгізу, академиялық еркіндік пен дербестікті

дамыту үшін 2011 жылғы 19 қаңтарда «Назарбаев Университеті», «Назарбаев

Зияткерлік мектептері» және «Назарбаев қоры» мәртебесі туралы» Қазақстан

Республикасының Заңы қабылданды.

Бұл мәртебе білім беретін оқу бағдарламаларын дербес бекітуге,

қабылдау емтихандарына қойылатын талаптарды белгілеуге, үлгерімділікті

ағымдағы бақылауға, аралық және қорытынды аттестациялау мен басқаларына

құқықты білдіреді. Академиялық еркіндік қағидаты жаңа бағдарламаларды

әзірлеу мен байқаудан өткізуді жеделдетуге, орта білім беру жүйесін

жаңғыртуға мүмкіндік береді.

1.5 Қызметінің қағидаттары

ДББҰ өз қызметінде мынадай қағидаттарды басшылыққа алады:

1) заңдылық

ДББҰ өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына,

Қазақстан Республикасының заңдарына, Қазақстан Республикасының

Президенті мен Үкіметінің актілеріне, өзге де нормативтік-құқықтық актілерге,

сондай-ақ ДББҰ-ның Жарғысына қатаң сәйкестендіріп жүзеге асырады;

2) патриоттық

ДББҰ оқушыларының, педагогтары мен қызметкерлерінің қазақстан

қоғамының, қазіргі заманғы өскелең мемлекеттің игілігіне қызмет етуі;

3) төзімділік

этностық тиесілігіне, жынысына, азаматтығына, әлеуметтік мәртебесі мен

дене жағдайына қарамастан барлығына ашықтық;

4) теңдік

шыққан тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына,

жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, тұрғылықты жеріне немесе кез келген өзге

де жағдайларға қарамастан тең жағдай беру;

5) транспаренттілік

ДББҰ қызмет туралы, оның ішінде оның қаржылық жағдайы, ДББҰ-ның

басқару құрылымы туралы шынайы ақпаратпен, барлық мүдделі адамдарға

мемлекеттік немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді

қоспағанда, ақпаратқа еркін қолжетімділікті қамтамасыз етеді. Қызмет

бағыттары бойынша қоғам мен бұқаралық ақпарат құралдары үшін міндетті

түрде ашықтық;

6) академиялық еркіндік

ДББҰ-ның білім беру бағдарламаларын, білім беру қызметін жүзеге

7

асыру нысандары мен әдістерін, ғылыми зерттеулер жүргізу бағыттарын

әзірлеу мен таңдаудағы дербестігі;

7) білім беруді, ғылым мен өндірісті интеграциялау

Зияткерлік мектептерде білім беру процесінің ғылыми және практикалық

қызметтен бөлінбейтіндігі, ғылыми және кәсіпкерлік ұйымдармен

стратегиялық әріптестікті қамтамасыз ету;

8) инновациялылық

жаңа әдістер мен технологияларды пайдалануға ұдайы ұмтылыс, жаңа

білім мен ақпаратты қолдануға дайын болу;

9) дербестік және өзін-өзі басқарушылық

ДББҰ-ның қаржы-экономикалық, әкімшілік басқарудағы, шешімдер

қабылдаудағы оқшаулығы мен дербестігі, ДББҰ-ның қоғам алдындағы

жауапкершілікпен және есептілікпен үйлесімділікте құзыретіндегі мәселелерді

шешуде дербестігі;

10) шешімдер қабылдаудың алқалылығы

ДББҰ-ның қызметіне байланысты Жоғары Қамқоршылық кеңестің,

Қамқоршылық кеңестің, атқарушы органның шешімдер қабылдауы;

11) әлеуметтік жауапкершілік және ашықтық

ДББҰ-ның қоғамның әл-ауқатын жақсарту мақсатында әлеуметтік

маңызы бар жобаларды әзірлеуі және оларға қатысуы, өз қызметінің бағыттары

бойынша ақпараттық ашықтықты қамтамасыз ету.

2 БАСҚАРУ

Стратегиялық мақсат пен міндеттерге қол жеткізу үшін айрықша

басқару жүйесі құрылды:

1) жоғары басқару органы – «Назарбаев Университеті», «Назарбаев

Зияткерлік мектептері» және «Назарбаев қоры» Жоғары Қамқоршылық

кеңес (бұдан әрі – Жоғары қамқоршылық кеңес);

2) басқару органы – Қамқоршылық кеңес;

3) атқарушы орган – Басқарма.

Басқару жүйесі өзіне сол сияқты Зияткерлік мектептердің Директорлар

кеңесін, Зияткерлік мектептердің Қамқоршылық кеңесін, педагогикалық

кеңесті, әдістемелік кеңесті, оқушылар мен ата-аналар комитеттерін қамтиды.

Қажеттілігіне қарай басқа да басқару органдары құрылуы мүмкін.

2.1 Жоғары Қамқоршылық кеңес

Жоғары Қамқоршылық кеңес ДББҰ-ның жоғары басқару органы болып

табылады. Жоғары Қамқоршылық кеңесті Жоғары Қамқоршылық кеңестің

төрағасы басқарады. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Жоғары

Қамқоршылық кеңестің тұңғыш төрағасы болып табылады.

8

Жоғары Қамқоршылық кеңестің құрылымы, құзыреті, қалыптасу тәртібі,

мүшелерінің өкілеттік мерзімдері, оның шешімдерді қабылдау тәртібі Жоғары

Қамқоршылық кеңестің тұңғыш төрағасы бекіткен Жоғары Қамқоршылық

кеңес туралы қағидамен айқындалады.

2.2 Қамқоршылық кеңес

Қамқоршылық кеңес Жоғары Қамқоршылық кеңестің құзыретіне

жатқызылған мәселелерді шешуді қоспағанда, ДББҰ қызметіне жалпы

басшылықты жүзеге асыратын ДББҰ-ны басқару органы болдып табылады.

Қамқоршылық кеңестің құрамын Жоғары Қамқоршылық кеңес бекітеді.

Қамқоршылық кеңестің құрамына лауазымы бойынша ДББҰ-ның атқарушы

органының басшысы кіреді.

Қамқоршылық кеңес мүшелерінің көпшілігінің шешімі бойынша

комитеттер құруға құқылы. Комитеттер Қамқоршылық кеңестің үш немесе

одан да көп мүшелерінен тұратын болады. Комитеттер құру кез келген мүшені

оған жүктелген жауапкершіліктен босатпайды. Қажет болған кезде

Қамқоршылық кеңес бұрын құрылған комитеттерді қысқарта және қайта

ұйымдастыра алады.

Қамқоршылық кеңес өз қызметін Қамқоршылық кеңес бекіткен

Қағиданың негізінде жүзеге асырады.

2.3 Басқарма

Басқарма ДББҰ-ның алқалы атқарушы органы болып табылады, ол

Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен ДББҰ-ның басқа басқару

органдарының құзыретіне жатқызылмаған оның қызметінің кез келген

мәселелері бойынша шешімдер қабылдай отырып, ұйымға ағымдағы

басшылықты жүзеге асырады.

Басқарма Жоғары Қамқоршылық кеңестің, Қамқоршылық кеңестің

шешімдерін орындайды.

Басқарма Жоғары Қамқоршылық кеңеске, Қамқоршылық кеңеске есеп

береді және олардың алдында өзіне жүктелген міндеттерді орындауға жауапты

болады.

Басқарманың құрамын Қамқоршылық кеңес бекітеді.

2.4 Зияткерлік мектептердің Директорлар кеңесі

Назарбаев Зияткерлік мектептерінің Директорлар кеңесі Зияткерлік

мектептер директорларынан тұратын консультативтік-кеңесші орган болып

табылады.

Директорлар кеңесінің негізгі міндеттері Зияткерлік мектептер арасында

тәжірибе алмасуға ықпал ететін жағдай жасау үшін ұсынымдарды пысықтау

9

және мектептердің білім беру процесі мен жұмыс істеуін жақсарту жөнінде

ұсыныстар әзірлеу болып табылады. Директорлар кеңесінің шешімдері

ұсынымдық сипатта болады.

2.5 Зияткерлік мектептерді мектепішілік басқару

Зияткерлік мектептердегі басқару командалық басқару және бөлінген

көшбасшылық қағидаттарына бағдарланған. Зияткерлік мектептердің

директорлары мектептің алдында тұрған міндеттерді шешуге қабілетті

мамандар командаларының көшбасшылары болып табылады. Әрбір Зияткерлік

мектепте мынадай басқару органдары құрылады:

Қамқоршылық кеңес қоғамдық бастамада тұрақты түрде жұмыс

істейтін алқалы орган болып табылады. Қамқоршылық кеңес қызметінің

мақсаты Зияткерлік мектепке оның жарғыда көзделген міндеттерін

жүзеге асыруына, сондай-ақ материалдық базаны нығайту және

көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру үшін қосымша қаржы

ресурстарын тартуға жәрдемдесу болып табылады. Қамқоршылық

кеңестің құрамына ата-аналар, мемлекеттік органдардың, жергілікті

өзін-өзі басқару органдарының, әр түрлі меншік нысандары

ұйымдарының, кәсіпкерлік және ғылыми топтардың, бұқаралық ақпарат

құралдарының өкілдері, оның ішінде шетелдік, педагог қызметкерлер,

мектептің қызметін жетілдіруге және дамытуға мүдделі өзге де адамдар

кіре алады. Қамқоршылық кеңес Зияткерлік мектептер әкімшілігінің

ағымдағы жедел бөлу қызметіне араласпайды.

Зияткерлік мектептің ана-аналар комитеті – бұл мектепті тұрақты

жұмыс істейтін алқалы өзін-өзі басқару органы, ол өзіне ата-аналар мен

мұғалімдерді қамтиды. Комитет мектеп пен оқушылардың ата-аналары

арасында ақпараттың еркін айналымы үшін қажетті жағдай жасайды.

Оқушылар кеңесіне оқушылар сайлаған әр түрлі жастағы өкілдер

кіреді. Оқушылар кеңесі мектеп әкімшілігіне бірқатар мәселелер,

мәселен, сабақ беру мен оқытуды, мектепте тамақтандыруды, элективті

курстарды жақсарту және басқалары бойынша пікірлер ұсынады.

Педагогикалық кеңес – бұл педагог қызметкерлердің тұрақты жұмыс

істейтін алқалы өзін-өзі басқару органы. Педагогикалық кеңес сабақ

берудің, оқытудың және Зияткерлік мектептің тәрбие жұмысының

негізгі мәселелерін қарау және шешу үшін өткізіледі.

Әдістемелік кеңес – бұл білім берудің мазмұнын жетілдіру және оны

Зияткерлік мектептің даму стратегиясына сәйкес оқу-әдістемелік

қамтамасыз ету мақсатында құрылатын мұғалімдердің тұрақты жұмыс

істейтін алқалы органы. Әдістемелік кеңес педагогикалық ұжым

мүшелеріне дайын бағдарламаларды іске асыруға ғана емес, мұғалімнің

оқушының жеке басын дамытуға бағытталған шығармашылық әлеуетін

жетілдіруді тұрақты ынталандыра отырып, оларды жоспарлау мен

10

әзірлеуге, эксперименттер мен инновацияларды байқаудан өткізуге

белсенді қатысуға мүмкіндік береді.

2.6 Есептілік

ДББҰ қызметі туралы есептерді басқарушы органдарға және

жұртшылыққа мынадай қағидаттарға сәйкес ұсынады:

ашықтық;

еркін қолжетімділік;

нәтижеге бағдарлану.

Осы Даму стратегиясына қосымша ДББҰ өз ресми сайтында

www.nis.edu.kz жарияланатын жоспарлар, қызметі туралы жыл сайынғы есеп

жасайды.

Мектептердің есептері Зияткерлік мектептерді дамыту жоспарларына

негізделген. Олар талқылау үшін мектептің Қамқоршылық кеңесіне, Ата-аналар

комитетіне, сондай-ақ басқа да кеңестерге беріледі. Барлық есептерді

Зияткерлік мектептердің сайтынан алуға болады.

3 СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАҒЫТТАР

3.1 Сабақ беру және оқыту

Қазақстандық және әлемдік білім беру жүйелерінің үздік дәстүрін

үйлестіретін мектепте білім берудің инновациялық моделін қалыптастыру

қазіргі заманғы білім берудің объективті қажеттілігі болып табылады. Осындай

модельді жасау білім беру мазмұнын, оқыту әдістемелерін, оқу жетістіктерін

бағалау қағидаттарын, қалыптасқан мектеп құрылымын, өзара қарым-қатынас

жүйесін өзгертуді талап етеді.

3.1.1 Білім беру модельдері

Зияткерлік мектептер 2 білім беру моделін іске асырады:

Біріншісі – ДББҰ-ның стратегиялық әріптесі Кембридж университетінің

Халықаралық емтихан кеңесімен бірлесіп әзірленген жаратылыстану-

математика бағытындағы Интеграцияланған білім беру бағдарламасы;

Екіншісі – Халықаралық Бакалавриат бағдарламасы;

Зияткерлік мектептерде оқыту 1-кестеде берілген білім беру деңгейлеріне

сәйкес ұйымдастырылған.

1-кесте. Зияткерлік мектептердің білім беру деңгейлері

11

ДЕҢГЕЙЛЕР ЖАСЫ СЫНЫПТАР

Бастауыш мектеп

3-5 жас Балабақша (кіші, орта және

жоғары топтар)

6-11 жас 1-5-сыныптар, бастауыш

сыныптар

Негізгі мектеп 12-16 жас 6-10-сыныптар

Жоғары мектеп 17-18 жас 11-12-сыныптар

Бұл деңгейлерде оқушылардың есею кезеңдері, дамуындағы жас

ерекшеліктері, олардың тану мүмкіндіктері, сондай-ақ әлемдік білім беру

практикасында білім беру процесін ұйымдастырудың оң тәжірибесі ескерілген.

Бірінші білім беру моделі жаратылыстану-математика бағытындағы

Интеграцияланған білім беру бағдарламасын екі құрылымда іске асырады.

1-құрылым білім берудің үш деңгейін көздейді: бастауыш, негізгі және

жоғары мектептер. Ол Талдықорған және Көкшетау қалаларының Зияткерлік

мектептерінде енгізіледі.

2-кесте. 1-білім беру моделі: 1-құрылым

Екінші құрылым екі деңгейді көздейді: негізгі және жоғары мектептер

және барлық қалған Зияткерлік мектептерде енгізіледі.

3-кесте. 1-білім беру моделі: 2-құрылым

12

Интеграцияланған білім беру бағдарламасы Кембридж университетінің

Халықаралық емтихан кеңесімен (CIE), Кембридж университетінің білім беру

факультетімен (FoE) ынтымақтастықта әзірленеді.

Интеграцияланған білім беру бағдарламасының ерекшеліктері:

Бастауыш мектеп

Балабақшадан және бастауыш сыныптардан (1-5-сыныптар) тұрады.

Баланың білуге құмарлығы, ойын, жобалау және танымдық қызмет

арқылы баланың жеке басын дамытады.

Бастауыш мектепте оқуға қажетті ептілік пен дағдыны дамытады.

Оқушылардың зерттеушілік дағдыларын дамытады.

Жаңа интеграцияланған пәндер енгізіледі: «Ғылымға ену», «Әлемді

тану», «АКТ», «Өнер».

Негізгі мектеп

Математика мен жаратылыстану ғылымдарын тереңдетіп оқу.

Екінші тілде оқытатын бірқатар пәндер енгізіледі: «Қазақстан тарихы»,

«География», «Құқық негіздері» қазақ тілінде, «Дүниежүзілік тарих»,

«Информатика», «Дене тәрбиесі» орыс тілінде.

«Өнер» жаңа интеграцияланған пән енгізіледі.

Ағылшын және бірінші тілдерде командалық сабақ беру енгізіледі.

Жоғары мектеп

Стандартты және тереңдетілген деңгейде оқу үшін пәндерді таңдап алу.

Математика мен жаратылыстану ғылымдарын тереңдетіп оқу.

Кәсіби бағдар (CareerBuilding).

Жаңа интеграцияланған пәндер енгізіледі: «Қазіргі заманғы әлемдегі

Қазақстан», «Жаһандық перспективалар мен зерттеулер», «Экономика»,

«Әдебиет».

13

Академиялық қазақ және орыс тілдерін дамытуға көңіл бөлінеді,

ағылшын тілінде оқытуға мән беріледі.

12-сыныптың түлектері Жоғары мектепті бітіргені туралы аттестат, ҰБТ

сертификатын, сондай-ақ халықаралық емтихандар сертификаттарын (IELTS,

бітірушілердің тілегі бойынша TOEFL, SAT I, SAT II және басқалары) алады.

Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011 – 2020

жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында 2015 жылдан бастап 12

жылдық оқытуға көшу көзделген.

Зияткерлік мектептер 12 жылдық оқытуға көшуді 2010 жылдың

Интеграцияланған экспериментальды білім беру бағдарламасына сәйкес 2010

жылдан бастады, 2013 жылы осы бағдарлама бойынша 12-сынып

оқушыларының алғашқы түлегі күтілуде.

2012 жылдан бастап Зияткерлік мектептер 7 және 11-сыныптардың

оқушыларын Кембридж университетінің Халықаралық емтихан кеңесімен (CIE)

бірлесіп әзірленген жаңа Интеграцияланған білім беру бағдарламасы бойынша

оқытуды бастады.

Зияткерлік мектептердің барлық сыныптарын Интеграцияланған білім

беру бағдарламасына толық көшіру 2015 – 2016 оқу жылына жоспарланған.

4-кесте. Зияткерлік мектептерде 12 жылдық оқытуды енгізу схемасы

Деңгейлер Бастауыш мектеп Негізгі мектеп Жоғарғы

мектеп

Сыныптар 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2012-2013 К

2013-2014 К

2014-2015 К

2015-2016 Ж

2016-2017 Ж

2017-2018

2018-2019

*Ж – түлектер жоқ

**К – бірден көшу

2-білім беру моделі негізгі мектеп бағдарламасы (MYP – Middle Years

Programme) – Халықаралық Бакалавриат (бұдан әрі – ХБ) бағдарламаларына

және жоғары мектептің Диплом бағдарламасына (DP – DiplomaProgramme)

сәйкес әзірленген. ХБ дипломын әлемнің 102 елінде 2000-нан астам

14

университет мойындайды. Олардың ішінде әлемге әйгілі Гарвард, Оксфорд,

Кембридж, Йель, Сорбонна, Лондон экономика мектебі сияқты жоғары оқу

орындары және басқалары бар.

5-кесте: 2-білім беру моделі

Жоғарғы мектеп

Пәндер бойынша кредиттері көрсетілген орта білім туралы аттестат, халықаралық емтихандардың сертификаттары мен МБ дипломымен қоса (оқуды табысты

аяқтаған жағдайда)

Негізгі мектеп

7-10 сынып: MYP

(12-16 жас)

грант

Грант Үлгерімін жыл сайын растау

2 білім беру моделі

Конкурстық іріктеу

Жалпы білімберетін

мектептердің 6 сыныптары

Конкурстық іріктеу

Конкурстық іріктеу

грант

Назарбаев Зияткерлік

мектептерінің 10 сыныптары

11-12сынып : DP

(16-18 жас)

ХБ негізгі мектебі бағдарламасының (Middle Years Programme)

ерекшеліктері:

оқушылардың қорытынды жұмыстарын ХБ стандарттарына сәйкес

сырттай бағалау;

емтихандар мен жеке жобалар тапсыру;

оқыту негізінен ағылшын тілінде;

МYР сертификатын және негізгі мектепті бітіргені туралы куәлік алу.

ХБ Диплом бағдарламасының (DiplomaProgramme) ерекшеліктері:

11-12-сыныптарда оқу ХБ Диплом бағдарламасының талаптарына

сәйкес жүзеге асырылады;

пәндердің мазмұны мен оқыту әдістерін ХБ ұйымы регламенттеген;

оқыту негізінен ағылшын тілінде;

ХБ дипломы емтихандар мен эссенің нәтижелері бойынша беріледі;

бағдарламаны сырттай бағалауды ХБ модераторлары жүргізеді;

оқушыларға IELTS, TOEFL және басқа да емтихандарға дайындалуға

және тапсыруға көмек;

жоғары мектепті бітіргеннен кейін бітіруші пәндер бойынша

кредиттер көрсетілген Жоғары мектепті бітіргені туралы аттестат

алады;

15

ХБ дипломы, егер бітіруші жеткілікті балл санын алса (бағдарламаны

ресми авторландырғаннан кейін) беріледі;

міндетті емтихандарды табысты тапсырғаннан кейін қосымша

сертификаттар беру (мысалы, IELTS, TOEFL және басқалары);

өту емтихандарының негізінде басқа Зияткерлік мектептерден 11-

сыныпқа өтудің арнайы бағдарламасы.

ДББҰ іске асыратын барлық бағдарламалар «халықаралық деңгейде

бәсекелесуге»1 қабілетті «Қазақстанның зияткерлік элитасын тәрбиелеу үшін

іргетас» қалыптастыруға, «бастапқы зияткерлік әлеуетті және жас

қазақстандықтардың мықты денсаулығын қалыптастыруға» бағытталған. Олар

сол сияқты барлық орта білім беру жүйесін реформалауға бағытталған.

3.1.2 Сабақ беру мен оқытудың негізгі практикалары

Стратегиялық мақсатқа қол жеткізу үшін отандық және халықаралық

білім беру бағдарламаларын үздік мазмұнын, сондай-ақ сабақ беру мен

оқытудың үздік отандық және халықаралық тәжірибесін интеграциялау жүзеге

асырылады.

Қазақстандық мектептердің дәстүрлі түрде күшті жақтарымен

біріктірілетін отандық және шетелдік алдыңғы қатарлы практикалар өзіне

мыналарды қамтиды:

үздік халықаралық мектептерге қойылатын талаптардың деңгейіне

сәйкес келетін инновациялық интеграцияланған білім беру

бағдарламасы;

үш тілде білім беру;

оқу және оқудан тыс қызметті интеграциялау;

құндылыққа бағдарланған білім беру;

әлеуметтік жобаларды енгізу;

жаңа педагогикалық әдістемелер мен технологияларды енгізу:

o оқушыларды белсенді оқыту, өз бетінше оқуын дамыту;

o пәннің мазмұны мен тілді оқытуды интеграциялау;

o шығармашылық және сыни ойлауды дамыту;

o АКТ және WEB 2.0 технологияларын тиімді пайдалану;

o зерттеу дағдыларын дамыту;

o ынтымақтастықты, коммуникативтік дағдыларды және

мәдениаралық қарым-қатынасты дамыту.

Жоғарыда санамаланған практикалар мынадай құндылықтарға

негізделген:

Өзіне және айналадағы адамдарға құрмет: әлеуметтік

бейімдеушілікті және салауатты өмір салтын ұстануды білдіреді. Өз

1Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дағы

«Қазақстан дағдарыстан кейінгі әлемде: болашаққа зияткерлік серпін» дәрісінен

16

мәдениеті мен тіліне құрмет сияқты, басқа да мәдениеттер мен

тілдерге, құқықтарға, адамгершілік пен пікірлердің әртүрлілігіне

құрметті қамтиды.

Ынтымақтастық: өзіне жағымды қатынастарды дамытуды,

ынтымақтастық дағдыларын қалыптастыруды және сындарлы

көзқарасты дамытуды, өзара қарым-қатынастар құрған кезде сыни

ойлай білуді қамтиды.

Жауапты азаматтық позиция: өзіне патриоттықты қамтиды.

Жауапты азаматтар адал, сындарлы әрі белсенді, олар тұтастық, сыни

идеялар мен қоғамды дамыту, ұлт пен қоршаған ортаны қорғау үшін

пікір алуандығын әкеледі, олар қазақша, орысша және шет тілдерінде

сөйлейді.

Академиялық әділдік: академиялық әділдік, шығармашылық ұрлыққа

және ақпаратты оның шыққан көзін көрсетпей көшіруге төзбеушілік

қағидаттарын сақтаудан тұратын басқа адамдардың идеялары мен

ойларын құрметтеу.

Өмір бойы оқу: білуге құштарлық, шығармашылық және оқылатын

материалға сыни қарау арқылы оқуға құштарлыққа баулу, ақылын,

денесін, қарым-қатынас пен мінезді ұдайы дамыту. Өзіне оқушылардың

өз бетімен оқуына ықпал ететін икемділік мен дағдыларды дамытуды

қамтиды.

Ашықтық: өзіне Зияткерлік мектептің даму жоспарлары, оқытудан

күтілетін нәтижелер мен бағалау рәсімдері сияқты ақпаратқа еркін

қолжетімділікті қамтамасыз етуді қамтиды. Бір-бірінің сабақтарына

қатысу (сынайтын достар), сұхбат, сауалнама жүргізу.

Жоғарыда келтірілген құндылықтар оқушыларға болашақта өз білімін

табысты дамытуға, еңбек нарығында бәсекелесуге және социумда өзара әрекет

етуге, өзінің мақсаты мен қоғамның мақсатына жету үшін білімін пайдалануға

ықпал ететін функционалдық сауаттылықты дамытуға бағытталған.

3.1.3 Үш тілді орта

Зияткерлік мектептерде үш тілді орта құру оқушылардың жалпы дамуына

ықпал етеді. Осы саланың негізгі ерекшелігі үш тілде сабақ беру мен сабақтан

тыс қызметті жүргізуді білдіреді, бұл қосымша ақпаратқа қолжетімділікті және

басқа мәдениеттерді түсінуді кеңейтеді. Құрылған үш тілді ортаның арқасында

оқушылардың әлеуеті артады, икемділік, сыни және шығармашылық ойлау,

мәдениаралық ынтымақтастыққа қабілеттілік, өзіне және айналасындағыларға

құрмет, басқа тілдерді білуге құштарлық пен дағды дамиды.

Үш тілді оқыту моделін қалыптастыру үшін мынадай міндеттерді шешу

қажет:

оқушыларға тіл құзыретін және пәндерді үш тілде оқыту үшін

қабілеттілікті өрістетуге көмектесу үшін үш тілді орта құру;

17

ағылшын тілінде сабақ беру үшін шет елдің жоғары білікті мұғалімдерін

тарту арқылы жасанды ағылшын тілді орта құру;

ағылшын және бірінші тілдерде командалық оқыту әдісін енгізу;

өзіне тілді оқытуды және мазмұнды, тіларалық интеграция мен

кооперацияның элементтерін үйлестіретін бағдарлама әзірлеу;

оқулықтар мен басқа да білім беру ресурстарын әзірлеу;

мектепте және одан тысқары жерде үш тілді қолданып, сабақтан тыс іс-

шаралар өткізу үшін мүмкіндік жасау;

үш тілде білім беруді әзірлеу және енгізу нәтижесінде алынған білімді

айқындау және оларды басқара білу;

білім беру процесін қажетті жабдықпен және бағдарламалық қамтыммен

қамтамасыз ету;

оқушыларға басқа оқушылармен және ересек адамдармен үш тілде

сындарлы коммуникация мүмкіндігін беру;

түпнұсқамен үш тілде кітапхана қорын жасау;

білім беру процесінің барлық мүдделі адамдарына ақпараттық

материалдар әзірлеу;

үш тілді ортада жұмыс істеу үшін директорлардың, директорлардың

орынбасарларының, әдіскерлердің, мұғалімдердің,

жаттықтырушылардың, кітапханашылардың және қосалқы персоналдың

біліктілігін арттыру.

Жоғарыда көрсетілген міндеттерді іске асыру үшін ДББҰ-ға орта білім

беруде үш тілде оқытуды әзірлеу, енгізу және іске асыру саласында жұмыс

тәжірибесі бар халықаралық танылған стратегиялық әріптестер мен

сарапшылар тартылады.

Қазақ, орыс және ағылшын тілдері бойынша деңгейлі оқу

бағдарламаларын әзірлеу үшін негіз ретінде шет тілін меңгерудің алты

деңгейден тұратын жалпы еуропалық құзырет жүйесі пайдаланылды.

Осы жүйеге сәйкес А1 тілді білу деңгейі ең төменгі, ал С2 ең жоғары

болып табылады. Зияткерлік мектептердің оқушылары 12-сыныпты бітірген

кезде бірінші тілді С2 деңгейінде, екінші тілді С1 деңгейінде және ағылшын

тілін С1 деңгейінде білетін болады деп күтілуде. Ағылшын тілін С1 деңгейінде

білу IELTS халықаралық тестінің 6,5-7,5 балына сәйкес келеді, бұл әлемнің

жетекші университеттеріне түсу және оқу үшін академиялық ағылшын тілін

білудің көрсеткіші болып табылады.

3.1.4 Оқушылардың оқу жетістіктерін өлшемдік бағалау

Интеграцияланған білім беру бағдарламасын және Халықаралық

Бакалавриат бағдарламаларын тиімді енгізу үшін оқушылардың жоспарланған

оқу нәтижелеріне қол жеткізуін шынайы бағалауға мүмкіндік беретін бағалау

жүйесі қажет.

18

Оқушылардың жеке жетістіктерін нормамен немесе көпшілік оқушының

көрсеткіштерімен салыстыруға негізделген білім беру жүйесінде

пайдаланылатын нормативтік бағалау оқудағы нәтижелерді және жеке

прогресті шынайы бағалауға мүмкіндік бермейді.

Оқу жетістіктерін және оқушылардың прогресін шынайы және адал

бағалауды қамтамасыз ету мақсатында ДББҰ өлшемді бағалау жүйесін

әзірлейді әрі енгізеді, ол мыналарды қамтиды:

өлшемді бағалауды қолдану моделі мен технологиясын әзірлеу;

өлшемді бағалау жүйесін Кембридж Университетімен бірлесіп

әзірленген пәндер бойынша оқу бағдарламаларын күтілетін оқу

нәтижелеріне сәйкес жетілдіру;

өлшемді бағалау жүйесін қолдануды регламенттейтін нормативтік

құқықтық құжаттар, саясат пен рәсімдер әзірлеу;

Зияткерлік мектептердің мұғалімдері үшін бағалауда өлшемді

көзқарасты әзірлеу және қолдану жөніндегі біліктілікті арттыру

курстарын ұйымдастыру;

Зияткерлік мектептер мұғалімдерінің формативті және суммативті

бағалауды қолдануда тәжірибе алмасуы бойынша семинарлар

ұйымдастыру және өткізу;

өлшемді бағалаудың объективтілігін және ата-аналар мен

оқушылардың оқу процесін ұйымдастыру сапасына қанағаттануын

бағалау үшін социологиялық зерттеулер ұйымдастыру және жүргізу.

Оқушылардың оқу жетістіктерін және социологиялық зерттеулерді

өлшемді бағалау нәтижелерін Зияткерлік мектептердің мұғалімдері сараланған

оқытуды ұйымдастыру және оқушыларға педагогикалық қолдау көрсету, оқу

процесін ұйымдастыруда уақтылы түзету үшін қолданады.

Өлшемді бағалауды қолдану моделі, технологиясы және нормативтік

құжаттар ҚР-дың жалпы білім беретін мектептеріне елдің білім беру жүйесіне

өлшемді бағалауды енгізу үшін көрсетілетін болады.

3.1.5 Тәрбие жүйесі

Зияткерлік мектептердегі тәрбие жүйесі теңгерімді, шығармашылық және

аса өнегелі, бәсекелі ортада табысты әрекет етуге қабілетті, мәдениеті жоғары

және азаматтық жауапкершілік жүктеген, өз Отанына берілген жеке тұлға

қалыптастыруға бағытталған.

Тәрбие жүйесі жаңа Интеграцияланған білім беру бағдарламасының және

пәндік оқу бағдарламаларының, қосымша білім беру бағдарламаларының,

демалыс қызметінің мазмұнын мынадай бағыттар арқылы интеграциялау

жолымен іске асырылады:

патриоттық тәрбие;

интеллектуалды даму;

19

адамгершілік тәрбие;

физикалық және психологиялық даму;

алуан мәдениетті даму;

көшбасшылық қасиетті дамыту;

көркем-эстетикалық даму.

Оқушылардың сабақта және сабақтан тыс қызметте интеграциялануы

мыналар арқылы жүзеге асырылады:

Интеграцияланған білім беру бағдарламасының құндылықтары;

әлеуметтік-гуманитарлық цикл пәндеріндегі «Алаштану», «Абайтану»

ұлттық құрамдас бөлік;

түйінді пәнаралық тақырыптар;

«Өнер» және «Дене тәрбиесі» пәндерін және қосымша білім беру

бағдарламаларын оқытудағы көзқарастардың байланысы.

Білім беру қызметінің осы интеграциясының нәтижесінде тәрбиелеу

жұмысы мынадай нысандар мен әдістер арқылы ұйымдастырылады:

әлеуметтік жобалар мен практикалар;

Қазақстан бойынша өлкетану экспедициялары;

мүдделер бойынша сабақтар (спорттық, көркем, технологиялық және

интеллектуалды);

элективті курстар;

оқушылардың өзін-өзі басқаруы мен қоғамдастықтар («Шаңырақ» және

басқалары);

драмалық және театр көрсетілімдері;

интеллектуалды және іскер ойындар;

желілік іс-шаралар және басқалары.

Коммуникативтік және зерттеу дағдылары, жобалау қызметінің,

командалық жұмыс пен көшбасшылық дағдылары қалыптасатын болады.

Мәдениаралық коммуникация, жаһандық ойлау мен төзімділік

дағдыларына баулу үшін мыналар көзделеді:

әр түрлі елдердің оқушылары мен мұғалімдерінің алмасуы үшін

«Әріптес мектептер» жобасы;

Зияткерлік мектептер желісінің ішіндегі алмасу бағдарламалары;

оқушылар үшін халықаралық конференцияларға, симпозиумдарға,

саммиттерге қатысу;

басқа елдердің оқушыларымен жобалау және зерттеу қызметі;

халықаралық жазғы лагерлерге бару.

Оқушылардың мансаптық дамуы (CareerAdvising) мақсатында Зияткерлік

мектептер:

кәсіпорындармен, жоғары оқу орындарымен, ғылыми мекемелермен

ынтымақтасады;

20

әр түрлі кәсіптердің өкілдерімен және Зияткерлік мектептердің

түлектерімен кездесулер өткізеді;

үздік отандық және халықаралық жоғары оқу орындарының

дерекқорын қалыптастырады;

елдің және әлемнің университеттері туралы ақпарат алады, білім беру

көрмелеріне қатысады.

Осылайша, бүгінгі таңда Зияткерлік мектептердің тәрбие жүйесінің

тұғырнамасы құрылды, ол анық көшбасшыны, тәуелсіз оқушыны, азаматтық

ұстанымы белсенді, өз елінің әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосуға

дайын сенімді жеке тұлғаны қалыптастырады.

3.1.6 Оқушылардың ғылыми-зерттеу қызметі

Қазіргі заман мектептердің түлектеріне жоғары талап қояды: жоғары

дәрежедегі құзыретке ие болу, өз бетімен өмір сүруге және кәсіби қызметке

шығармашылық тұрғыдан дайын болу. Адам көп жағдайда дайын рецепттер

көмектеспейтін жағдайларға жиі ұшырайды. Мектепте алған зерттеу дағдысы

оны бітірушіге кез келген жағдайда табысты болуға көмектеседі.

Бұл кезеңде елдің білім беру жүйесінде білімді қолдану проблемасы

барынша өткір қойылуда. Оқушылардың ғылыми-зерттеу және ғылыми-

практикалық қызметке қатысуын көздейтін бағыт барынша маңызды болуда.

Нағыз осы бағыт оқушыда теоретикалық білімді практикалық тұрғыдан

қолдана білу және қолдану дағдысын қалыптастырады.

Зияткерлік мектептер оқушыларының ғылыми-зерттеу қызметінің

мақсаты оқушылардың танымдық дағдыларын, олардың сыни және

шығармашылық ойлауын, өз білімін өз бетінше үйлестіре білуін және

ақпараттық кеңістікте бағдарлануын дамыту болып табылады.

Зияткерлік мектептердегі оқу процесі зерделетін проблеманың мән-

жайына әбден түсінуді қамтамасыз ететін, әрбір оқушының жеке қатысуын

және оның оқуға қызығушылығын арттыратын белсенді оқыту әдістерінен

құрылған.

Ғылыми-зерттеу қызметінің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

оқушыда ғылыми шығармашылыққа қызығушылықты қалыптастыру,

ғылыми-зерттеу міндеттерін өз бетінше шешу әдістемесі мен

тәсілдеріне оқыту;

шығармашылық ойлауды және өз бетінше жұмыс істеуді дамыту,

оқыған кезде алған теоретикалық және практикалық білімді тереңдету

және бекіту;

неғұрлым дарынды және талантты оқушыларды анықтау, өзекті

міндеттерді шешу үшін олардың шығармашылық және

интеллектуалдық әлеуетін пайдалану.

21

Зияткерлік мектептерде зерттеу қызметінің дағдыларын меңгеру

оқушыларда базалық білім жүйесінің бар екендігін және зерттеу жұмысына

тікелей қатысуды болжайды. Бірінші шарт теоретикалық және пратикалық

білім жүйесі, оқушылардың өз бетімен жасайтын жұмысы, ғылыми

зертханалардағы практикалық сабақтары арқылы іске асырылады. Екінші шарт

меншікті зерттеу жұмысын әзірлеу процесінде базалық білімді іске асырумен

қамтамасыз етіледі.

Мәселен, Зияткерлік мектептерде зерттеу жұмыстарын және кеңейтілген

зертханаларда биология, химия, физика және математика бойынша 3D

технологияларды пайдаланып оқу процесін неғұрлым қызықты ететін

тәжірибелер өткізуге мүмкіндік беретін барлық қажетті жағдай жасалған.

Зияткерлік мектептерде мультитач экран мен компьютерді біріктіретін,

қазіргі заманғы сынып талаптарына жауап беретін интерактивті үстел

пайдалану оқушылардың оқуы мен ынтымақтастықта бірлесіп жұмыс істеуін

ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Зияткерлік мектептер оқушыларының ғылыми-зерттеу және оқу-тану

қызметін ынталандыру, ғылымға, техникаға қызығушылықты қолдау, неғұрлым

талантты және дарынды жас зерттеушілерді іріктеу және қолдау мақсатында

олимпиадалар, элективті курстар өткізіледі.

Бұдан басқа консультация үшін елдің жоғары оқу орындарына шығатын

топтар ұйымдастырылады және «Қалай табысты жоба жазуға болады?» деген

тақырыпқа шеберлік сабақтары өткізіледі.

Элективті курстар кезінде оқуында жақсы көрсеткіштері мен ғылыми

әлеуеті бар оқушылар елдің жетекші оқу орындарында (Назарбаев

Университеті, Ұлттық биотехнология орталығы, Ядролық физика институты

және басқалары) және шет елдерде (BigBang ғылыми көрмесі, Суррей ғарыш

орталығы, Лондондағы ғылым мұражайы, Корольдік қоғамдастығының Жазғы

ғылыми көрмесі) практикалық сабақтарға, зертханалық жұмыстарға және

ғылыми дәрістерге қатысады.

Жыл сайын Зияткерлік мектептерде Ұлыбританияның Корольдік

институтында Фарадей зертханасының базасында туындаған рождестволық

дәрістер мысалында Зияткерлік мектептердің мен елдің жалпы білім беретін

мектептерінің 9-10-сыныптарының оқушылары үшін жаратылыстану-ғылыми

цикл пәндері бойынша Наурыздағы кездесулер өткізіледі.

Оқушылардың зерттеу дағдыларын дамыту үшін «Жаһандық

перспективалар мен зерттеулер» атты жаңа пән енгізілді.

Әр түрлі теоретикалық және практикалық сабақтарда алынған білімді

Зияткерлік мектептердің оқушылары Зияткерлік мектептер мұғалімдерінің

басшылығымен жеке зерттеу жұмыстарын әзірлеу арқылы іске асырады, олар

біліктілігін уақтылы арттырады, өз жұмысын және жаңа технологияларды

қолданып, пәндерді оқыту әдістерін жетілдіреді.

Тұтастай алғанда, ғылыми-зерттеу қызметінің құндылығы Зияткерлік

мектептердің оқушылары әр түрлі проблемаларға қазақстандық және шетелдік

22

жоғары оқу орындарына түспей тұрып-ақ ғылыми зерттеуге қойылатын

талаптардың барлық спектрін түйсінетін ғалымдардың позициясынан қарау

мүмкіндігін алады.

3.1.7 Білім беру қызметін ақпараттандыру

Зияткерлік мектептерді ақпараттандырудың басты мақсаты ДББҰ-ны

ақпараттандыру саясатын жетілдіру, инновациялық-ақпараттық технологиялар

мен жүйелерді әзірлеу, енгізу және дамыту негізінде білім беру деңгейін

арттыру және оқушылардың, мұғалімдердің, ата-аналардың және

қызметкерлердің мәдени және интеллектуалдық байлығын өсіру үшін

инфрақұрылымдық жағдай жасау болып табылады.

Ақпараттандыру Зияткерлік мектептердің білім беру бағдарламаларының

модельдеріне сәйкес сабақ беру мен оқыту сапасын арттыруға және білім беру

процесіне қатысушылардың барлығының қазіргі заманғы инновациялық

ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану мәдениетін және

оларды ұдайы жетілдіру қажеттілігін қалыптастыруға бағытталған.

Аталған мақсатқа қол жеткізу үшін ДББҰ мыналарды іске асырады:

ақпараттық білім беру жүйесін және ақпараттық-коммуникациялық

басқару жүйесін құру;

ақпараттық сауаттылықты, оқу-тәрбие процесінде жаңа ақпараттық

технологияларды пайдалану арқылы білім берудің және ғылыми

қызметтің тиімділігі деңгейін арттыру;

оқу-тәрбие процесінде ақпараттық технологияларды үздіксіз

пайдаланып, оқу бағдарламаларын енгізу;

білім беру процесіне барлық қатысушылардың ақпараттық мәдениетті

қалыптастыруы;

қазіргі заманғы инновациялық ақпараттық-коммуникациялық

технологияларды, жабдықтар мен бағдарламалық қамтымды үздіксіз енгізу;

инновациялық технологиялар базасында тотальды автоматтандыру

жүйесін құру.

Ақпараттандыруда ДББҰ мынадай қағидаттарды ұстанады:

ұғымдылық қағидаты – кез келген есеп құжатында берілген ақпарат

осы құжатты пайдаланушыға орынды және түсінікті болуға тиіс;

дұрыстылық қағидаты – ақпарат шынайы және қарама-қайшы

келмейтіндей болуға тиіс;

толықтық қағидаты – оқу процесінде болатын барлық механизмдер

жүйесінде көрініс табу;

ашықтық қағидаты – Бірыңғай ақпараттық-білім беру жүйесі (бұдан

әрі – БАБЖ) арқылы ата-аналар өз балаларының үлгерімі мен мектепке барып

жүргендігін бақылайды, бақылаушы органдар Зияткерлік мектептердегі басқару

процестерін (бюджеттеу, сатып алу және т.б.) бақылайды;

23

жеткіліктілік қағидаты – бағдарламаны іске асыру нәтижесінде

білім беру процесін қамтамасыз ету үшін қажетті техникалық құралдар мен

ақпараттың жеткіліктілігіне қол жететін болады;

үйлесімділік қағидаты – барлық кіші жүйелер мен модульдердің

үйлесімділігі. Бір дерекқорды бірнеше жүйенің сыпайы пайдалануы,

ақпараттың дұрыс көрінуі және есептілікті қалыптастыру.

Әлемдік тәжірибені, жалпы білім беретін мектептердің ағымдағы жай-

күйін талдауды және оқушылардың, мұғалімдер мен ата-аналардың

қажеттілігін назарға ала отырып, ақпараттандыру негізіне оқу процесін басқару

сапасын арттыруға ықпал ететін технологияларды енгізу жатады.

Бірыңғай ақпараттық білім беру ортасы (БАБО) – бірыңғай

ақпараттық әлеуметтік білім беру жүйесін білдіреді, ол мыналардан тұрады:

Ақпараттық білім беру жүйесі (АБЖ) – бағдарламалық-

телекоммуникациялық кешенді білдіретін жүйе, ол оқу процесін жүргізуді, оны

ақпараттық қолдауды және құжаттандыруды қамтамасыз етеді. АБЖ мынадай

кіші жүйелерден тұратын болады: оқу процесін басқару (LMS –

LearningManagementSystem), мектепті басқару (SMS –

SchoolManagementSystem), сыныпты басқару (CRMS –

ClassroomManagementSystem), контентті басқару (CMS -

ContentManagementSystem), тестілеу модулі және «электронды кітапхана»

модулі;

Ақпараттық-әкімшілік жүйе (АӘЖ) – ДББҰ-ның әкімшілік

қызметін жоспарлау, есепке алу және басқару процестерін автоматтандыратын

жүйе, оны мынадай кіші жүйелердің интеграцияланған жиынтығы ретінде

қарауға болады: материалдық-техникалық құралдарды есепке алу және бақылау

жүйесі, бюджеттеу жүйесі, сатып алуды ұйымдастыру жүйесі, адами

ресурстарды басқару жүйесі.

Цифрлық білім беру ресурстарын және қозғалысты танудың

мультимедиялық бақылаушылары сияқты жаңа технологияларды пайдалану

оқушылармен тәрбие және сабақтан тыс жұмыстардың жаңа түрін (ойындар,

жарыстар, тапқыр математика сабақтарын өткізу, топтық сабақтар) өткізу үшін

жаңа мүмкіндік береді.

Робот техникасы негіздерін қалыптастыру модельдеу және бағдарлама

жасау және математикалық процестерді өмірде тереңдетілген оқыту

процестерін анық түсінуге мүмкіндік береді.

Оқушылардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін оқуды аяқтағаннан

кейін ECDL сертификаттау (Еуропа компьютерлік құқықтары) – дербес

компьютерді игеру дағдыларын тәуелсіз халықаралық сертификаттауды енгізу

мәселесі зерделенеді.

ECDL сертификаты Еуропа мен АҚШ-та жалпыға бірдей танылған, оның

иесі ақпараттық технологиялардың негізгі тұжырымдамаларымен таныс, дербес

компьютерді және неғұрлым таралған қосымшаларды қолдана алатындығын

24

растайтын стандарт болып табылады. Көптеген елдерде ECDL сертификатының

болуы жұмысқа қабылдау кезіндегі міндетті талап болып табылады.

Білім беру саласына ақпараттық-коммуникациялық технологияларды

(АКТ) енгізудің үздік әлемдік практикаларын зерделеу жөнінде жұмыстар

үздіксіз негізде жүргізілуде, мәселен, атап айтқанда, Live@Edu (білім беру

мекемелері үшін тегін лайықты сервис), Office365,DreamSpark (әзірлеу және

дизайн үшін Microsoft құралдарының толық лицензиялық нұсқаларына тегін

қолжетімділік) бағдарламаларын енгізу, бұл Зияткерлік мектептерде АКТ-ның

ең соңғы жетістіктерін пайдалану тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

Толыққанды Бірыңғай ақпараттық білім беру ортасын құру барлық

ДББҰ-ны біріктіретін бірыңғай корпоративтік желі құрғаннан кейін ғана

мүмкін. Үлкен қашықтықтың және Интернет-провайдерлер қызметі құнының

бірте-бірте төмендеуі салдарынан корпоративтік желі құру Интернет желінің

мүмкіндіктеріне және әлемдік үрдістерді ескере отырып негізделетін болады.

Бірыңғай корпоративтік желіге ДББҰ және өздерінің ішкі компьютерлік

желілері бар Зияткерлік мектептер қосылатын болады. ДББҰ-ның бірыңғай

корпоративтік желісі және ішкі желілер тұтастылық, жеткіліктілік және қарсы

тұруға тұрақтылық ұғынымдарынан құралатын болады. Ақпараттық орта құру

әкімшіліктің басқару қызметінің сапасын арттыру туралы айтуға мүмкіндік

береді.

3.1.8 Білім беру бағдарламаларының орталығы

Ұдайы зерттеу жүргізу және байқаудан өткізу нәтижелерін талдау және

интеграцияланған білім беру бағдарламасын, сондай-ақ көрсетілетін білім беру

қызметтерінің сапасын үздіксіз арттыру үшін Білім беру бағдарламаларының

орталығы (бұлан әрі – ББО) құрылды. ББО алдыңғы қатарлы қазақстандық

және шетелдік тәжірибені интеграциялауды жүзеге асырады. ББО қызметінің

негізгі бағыттары мыналар болып табылады:

алдыңғы қатарлы қазақстандық және шетелдік сабақ беру және оқыту

практикасына зерттеулер жүргізу және талдау, оларды Қазақстанның

білім беру жүйесіне бейімдеу және енгізу;

Зияткерлік мектептер мұғалімдерінің және бастауыш, негізгі және

жоғары мектептер үшін Интеграцияланған білім беру бағдарламасын

әзірлеумен айналысатын халықаралық сарапшылардын жұмысын

үйлестіру және ұйымдастыру;

Интеграцияланған білім беру бағдарламасын байқаудан өткізу,

мониторинг жүргізу және жетілдіру;

Зияткерлік мектептерге Интеграцияланған білім беру бағдарламасын

енгізуге әдіснамалық қолдау көрсету;

базалық және басқа да жалпы білім беретін мектептерге

Интеграцияланған білім беру бағдарламасын қоса алғанда, ДББҰ-ның

білім беру моделін бейімдеуге және енгізуге қолдау көрсету;

25

ел ішінде конференциялар мен семинарлар өткізу, халықаралық

конференцияларға қатысу.

ББО қызметі білім беру сапасын арттыруға ықпал етеді.

ДББҰ оқу-әдістемелік ресурстарды үздік әлемдік практикаға сәйкес

әзірлеу, бейімдеу және енгізу жөніндегі жүйені қалыптастыру үшін, сондай-ақ

e-learning жүйесін дамытуға білім беру контентін әзірлеу үшін жеке

мамандандырылған институт – Білім беру ресурстары орталығын құрады.

Қызметтің негізгі бағыттары мыналар болып табылады:

ДББҰ-ның жаңа интеграцияланған білім беру бағдарламасының

талаптарына сәйкес келетін оқу-әдістемелік кешен әзірлеу;

дайын білім беру ресурстарын аудару және бейімдеу;

e-learning жүйесін дамыту үшін білім беру контентін әзірлеу;

қазақстандық авторларды, редакторларды, дизайнерлерді,

иллюстраторларды, суретшілерді, аудармашыларды, медиа-

зерттеушілерді және оқу ресурстарын әзірлеу жөніндегі басқа да

мамандарды оқыту.

3.2 Білім беру сапасын бағалау жүйесі

Білім беру процесін тиімді ұйымдастыру, білім беру қызметтерінің

жоғары сапасын қамтамасыз ету жөніндегі қызметті жоспарлау және

жұртшылықты білім берудің жай-күйі туралы ақпараттандыру үшін

стандартталған бағалау нәтижелері қажет. Қазақстанның білім беру жүйесінде

жалпы орта білім беру ұйымдарының қызметін және оқушылардың оқу

жетістіктерін бағалауға стандартталған көзқарас жеткілікті әзірленбеген және

пайдаланылмайды. Сондықтан ДББҰ көрсетілетін білім беру қызметтерінің

жоғары сапасын қамтамасыз ету және олардың қызметінің тиімділігін бағалау

үшін білім беру сапасына мониторинг жүргізу мен бағалаудың кешенді жүйесін

әзірлейді және енгізеді.

Сапаға мониторинг жүргізу мен бағалау жүйесінің негізгі міндеттері

мыналар болып табылады:

оқушылардың оқу жетістіктерін конкурстық іріктеуден қорытынды

аттестациялауға дейін бағалау;

халықаралық ұйымдардың мектептердің қызметін бағалауы

(аккредиттеу және авторландыру);

білім беру сапасын қамтамасыз етуді бағалау.

Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау мыналарды қамтиды:

оқушылардың жаратылыстану-математика ғылымдарын оқуға

қабілетін бағалау. Бұл үшін ДББҰ Сито Педагогикалық өлшемдер

институтымен (Голландия) және Джонс Хопкинс Университетінің (АҚШ)

Талантты жастар орталығымен (CTY) бірлесіп, күрделілігі жоғары деңгейдегі

оқу бағдарламалары бойынша оқу үшін оқушыларды анықтау және қабылдау

26

мақсатында пәндер бойынша функционалдық сауаттылықты бағалауды және

қабілетті психометриялық бағалауды үйлестіретін оқушыларды конкурстық

негізде іріктеу жүйесін әзірлейді және енгізеді;

оқушыларды оқытудағы жеке дара прогреске мониторинг жүргізу.

Бұл үшін ДББҰ Сито Педагогикалық өлшемдер институтымен

(Голландия) бірлесіп, әрбір оқушының жеке оқу траекториясын ұдайы түзету

үшін оқушылардың пәндер бойынша жетістіктеріне мониторинг жүргізу

жүйесін (модель, құралдар, технология) әзірлейді және енгізеді;

оқушыларды бастауыш, негізгі және жоғары мектептерді

бітіргеннен кейін сырттай қорытынды бағалау.

Бұл үшін ДББҰ Кембридж Университетімен бірлесіп, халықаралық

көзқарас деңгейінде бағалау құралдарын (тапсырмалар, әртүрлі типтегі тесттер,

портфолио форматтары, жобалар, шығармашылық жұмыстар), өлшемдері мен

технологияларын әзірлейді және енгізеді. Ағылшын, қазақ (екінші ретінде)

және орыс (екінші ретінде) тілдерін тіл білудің жалпы еуропалық шеңбер

деңгейіне сәйкес білуді бағалау үшін Педагогикалық өлшемдер орталығы

базасында CambridgeEnglishLanguageAssessment орталығының филиалы

ашылатын болады.

Оқушылардың жекелеген пәндер бойынша оқу жетістіктерін тәуелсіз

білім беру ұйымдарының халықаралық сертификаттар беріп сырттай бағалауы

ұйымдастырылатын болады.

Халықаралық ұйымдардың Зияткерлік мектептердің қызметін

бағалауы (аккредиттеу және авторландыру)

Зияткерлік мектептерге көрсетілетін білім беру қызметтерінің жоғары

сапасын растау, мектептердің білім беру бағдарламасын халықаралық тану,

бітірушілерге әлемнің жетекші университеттеріне түсуге мүмкіндік беру үшін

олардың қзыметін бағалау нәтижелері бойынша халықаралық ұйым

аккредиттеген мектептердің мәртебесін алу қажет. Астана қаласының

Зияткерлік мектебіне жоғары (DP) және негізгі (MYP) мектептің білім беру

бағдарламалары бойынша «Халықаралық Бакалавриат мектептері» мәртебесін

алу қажет.

Зияткерлік мектептер үш кезеңнен өтеді: дайындық – қызметін

халықаралық стандарттардың талаптарына өзін-өзі бағалау үшін, халықаралық

ұйымға өтінім беру кезеңі, өзін-өзі бағалау нәтижелерін валидациялау және

мәртебе беру туралы шешім қабылдау үшін халықаралық ұйым комиссиясының

сапары.

Аккредиттеу және авторландыру жөніндегі жұмыс Кембридж

Университеті мен Халықаралық Бакалавриат Ұйымы халықаралық

сарапшыларының консультациялық қолдауымен жүзеге асырылады.

Зияткерлік мектептердің қызметін өзін-өзі бағалау құралдары мен

технологиялары білім беру ұйымдарының қызметін стандартталған

инспекторлық тексеруді ұйымдастыру үшін еліміздің білім беру жүйесіне

берілетін болады.

27

Білім беру сапасын қамтамасыз етуді бағалау мыналарды бағалауды

қамтиды:

мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың тиімділігі;

Зияткерлік мектептер іске асыратын оқу бағдарламаларының

сапасы;

үш тілділік саясатының тиімділігі;

педагогтардың кәсіби құзыретінің сапасы;

педагог кадрлардың және басқа да қызметкерлердің біліктілігін

арттыру сапасы;

ПШО базасында біліктілікті арттырудың деңгейлі курстарының

мұғалімдері мен жаттықтырушылары қызметінің тиімділігі;

оқытатын ортаның жай-күйі;

оқушылардың денсаулық жағдайы және психологиялық қызмет

жұмысының тиімділігі;

мектеп әкімшілігі жұмысының тиімділігі;

мектепті басқару тиімділігі.

Білім беру сапасын қамтамасыз етуді бағалау жөнінде зерттеулер жүргізу

үшін зерттеу нәтижелерін жинау, өңдеу және талдамалық қорытындылар

дайындау үшін құралдар (көрсеткіштер, индикаторлар, сауалнамалар,

сұрастыру және т.б.) мен тиісті технологиялар әзірлеу қажет.

Зияткерлік мектептердегі білім берудің жай-күйін және көрсетілетін білім

беру қызметтерінің сапасын кешенді бағалау үшін қызметкерлерді оқыту,

бағалау процесіне Зияткерлік мектептің әкімшілігін және тәуелсіз

сарапшыларды тарту қажет. Бұл Зияткерлік мектептердің рейтингін айқындауға

және сапалы білім беру қызметтерін көрсетуде кінәратсыз бәсекені құруға

мүмкіндік береді.

Білім берудің жай-күйін кешенді бағалау нәтижелері мыналар үшін

пайдаланылатын болады:

білім беру қызметтерінің сапасын арттыру мақсатында даму

бағдарламаларын және мектептердің қызметінің тиімділігін жетілдіру жөнінде

ұсынымдар мен ұсыныстар әзірлеу;

қоғамды ақпараттандыру мақсатында талдамалық баяндамалар

дайындау.

Білім беру сапасын бағалаудың кешенді жүйесін жасау және енгізу,

бағалау саласындағы әлеуетті орнату үшін Педагогикалық өлшемдер орталығы

(бұдан әрі – ПӨО) құрылды.

3.2.1 Педагогиккалық өлшемдер орталығы

ПӨО оқушылар мен педагогтарды конкурстық негізде іріктеу рәсімдерін

ғылыми-зерттеу, ұйымдастырушылық және ақпараттық-технологиялық

қамтамасыз етуді, оқушылардың оқу жетістіктеріне мониторинг жүргізуді,

28

Зияткерлік мектептерді бітірушілерді қорытынды аттестаттауды, көрсетілетін

білім беру қызметтерінің сапасын қамтамасыз етуді бағалауды жүзеге асырады,

Педагогикалық шеберлік орталығының біліктілікті арттыру крустарында

жаттықтырушылар мен мұғалімдердің қызметін бағалауды жүзеге асырады.

Бағалау рәсімдерінің нәтижелері бойынша білім беру қызметінің жай-күйі

туралы ақпарат білім беру қызметтерінің сапасын арттыру мақсатында

басқарушылық шешімдер қабылдау үшін Зияткерлік мектептерге және ДББҰ-

ның құрылымдық бөлімшелеріне, сондай-ақ Зияткерлік мектептердің қызметі

туралы ақпараттандыру мақсатында барлық мүдделі тараптарға беріледі.

Әзірленген құралдар (көрсеткіштер, индикаторлар, сауалнамалар,

сұрастыру және т.б.) мен тиісті технологиялар білім беру сапасын қамтамасыз

етуді бағалау жөніндегі зерттеу нәтижелерін жинау, өңдеу және талдау үшін

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіне берілетін болады.

3.3 Кәсіби даму

3.3.1 Зияткерлік мектептердің педагог қызметкерлері

Стратегиялық бағыт өзіне оқытушылар құрамын, өз ісіне берілген

адамдарды жасауды және дамытуды, оларды кәсіби даярлығына және жеке

мүмкіндіктеріне сәйкес оңтайлы және орынды пайдалануды, олардың ұдайы

кәсіби өсуін ынталандыруды қамтиды.

Мұғалімдер Зияткерлік мектептерге тестілеуді, эссе дайындауды,

портфолио көрсетуді, әңгімелесуді және т.б. көздейтін конкурстық рәсімдердің

қорытындылары бойынша қабылданады.

Қазіргі жұмыс істеп тұрған Зияткерлік мектептерде педагогтар

контингенті – тәжірибелі мамандар симбиозы, Қазақстан мектептерінде жұмыс

тәжірибесі көп жоғары білікті пән мұғалімдері мен қажетті тілді және IT-

құзыретті білетін жас перспективалы мамандар қалыптасқан.

Үздіксіз білім алу мұғалімнің негізгі кәсіби өсуі болып табылады, осыған

байланысты Зияткерлік мектептердің педагог кадрлары үшін арнайы

Біліктілікті арттыру жүйесі (бұдан әрі – БАЖ) құрылды, ол мынадай

модульдерден тұрады:

Модуль – «АҚТ» – Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар,

Модуль – «Қазтест» – Қазақ тілі,

Модуль – «English» – Ағылшын тілі,

Модуль - «Педагогикалық білім»

Модульдер жинағы оқу-тәрбие процесінде ақпараттық-коммуникациялық

ортаның мүмкіндіктерін тиімді пайдалану және үштілділікті іске асыру

қажеттілігіне сәйкес жасалған.

Әрбір модуль күрделілік дәрежесі өсіп отыратын құзыреттіліктің үш

деңгейінен тұрады.

29

Модельдердің мазмұндық толығуы (тақырып және деңгейлер) педагогтың

әлеуетінің өсуіне және Зияткерлік мектептердің талаптарына сәйкес ауысатын

болады.

Зияткерлік мектепте оқыту «жағдайы тең» әдісі бойынша жүреді, яғни

әріптестерінің оқытуы (тіл курстары – қазақ және ағылшын тілдерінің

мұғалімдері, АКТ – информатика мұғалімдері). Бұл іргелі пәндік дайындығы

бар, Зияткерлік мектептерге конкурстық іріктеуден өткен педагогтардың

әлеуетін толыққанды пайдалануға мүмкіндік береді. Бұл оқыту қаржылық

жағынан аз шығын шығатын болып табылады.

Елде оқыту республикалық және халықаралық деңгейдегі сарапшыларды

тартып жүреді.

Шетелде оқыту халықаралық деңгейдегі сарапшыларды тарта отырып,

үздік білім беру ұйымдарының базасында жүреді.

Біліктілікті арттыру жүйесі өзіне мұғалімді оқытудың жеке

траекториясын қамтиды. Бұл мұғалімге кәсіби өсуі мен мансабын өзі

құрастыруына мүмкіндік береді.

Біліктілікті арттыру жүйесі тәуелсіз, танылатын және аккредиттелген

ұйымдар арқылы сертификаттар алуды көздейді.

Біліктілікті табысты арттыру (жетістіктер портфелі), сертификаттардың

болуы және алынған дағдыны оқу-тәрбие процесіне практикалық енгізу

мұғалімнің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыруға ықпал етеді, олар тиімділіктің

түйінді көрсеткіштерімен және педагогтың сараланған еңбекақысымен

өзара байланысты. Біліктілікті арттыру жүйесі ұдайы дамуда болады.

Тілдік пәндердің мұғалімдері үшін неғұрлым жоғары деңгейдегі –

CELTA (CertificateinEnglishLanguageTeachingtoAdults), DELTA

(DiplomainEnglishLanguageTeachingtoAdults) халықаралық емтихандар

көзделеді. CELTA – ағылшын тілін шет тілі ретінде оқытуда бірінші сатыдағы

неғұрлым танылатын біліктілік, тілді оқытудың коммуникативтік көзқарасын

зерделеуге бағытталған және тілді кәсіби деңгейде білетіндерге арналған.

DELTA халықаралық біліктілігі ағылшын тілін шет тілі ретінде оқытуда

неғұрлым кеңейтілген білім береді және дипломға дайындалуға біліктілігі

жоғары оқытушылар ғана қабылданады.

Барлық бағыттағы мұғалімдер үшін ЮНЕСКО2 стандарттарына сәйкес

келетін IT құзыретті халықаралық деңгейге дейін дамыту жоспарлануда.

Пән мұғалімдері үшін перспективада PGСE

(PostGraduateCertificateofEducation) шағын бағдарламасын енгізу

жоспарланады.

2 Мұғалімдерге арналған АКТ–құзыреттерінің стандарттары, ЮНЕСКО, 2009 ж., ЮНЕСКО ТҚАИ-ның

Білім беруде АКТ қолдану саласында педагог кадрлардың даярлау және олардың біліктілігін арттыру

жөніндегі білім беру бағдарламасы, ЮНЕСКО Институты, 2006 ж.

30

PGСE – Білікті мұғалім мәртебесін (QTS) алу үшін бакалавр-

педагогтардың бір жылдық курсы.

Біліктілікті арттыру жүйесі өз әріптестерін үздік халықаралық

практикаларға сәйкес оқытуды ұйымдастыруға қабілетті халықаралық

деңгейдегі жаттықтырушыларды дайындауға бағытталған.

Жаттықтырушылардың алдыңғы қатарлы тобы өз қызметін жаңадан

ашылатын Зияткерлік мектептердің педагогтарын Зияткерлік мектептердің

ең төменгі талаптарына сәйкес келу үшін қажетті деңгейге дейін «жеткізуге»

бағыттайды, бұл басып озатын жалдауды және мұғалімдерді арнайы оқытуды

жүргізуге негіздейді.

БАЖ жұмыс істеген кезеңде біліктілікті арттыру курстарында және

«Сыни ойлау» (Кембридж Университетінің сертификаттары), «Балалардың

дарындылығын дамыту» (Джонс Хопкинс Университеті Талантты жастар

орталығының сертификаттары) (АҚШ) бағдарламасы бойынша халықаралық

бағдарламалар бойынша оқудан, пәнді ағылшын тілінде оқыту (ТКТ)

дағдылары бойынша ағылшын тілінде оқудан өткен Зияткерлік мектептердің

педагогтары қатарынан басты ішкі даму ресурсы – сертификатталған

жаттықтырушылар кластері, Кембридж Университетімен бірлесіп,

Педагогикалық шеберлік орталығы дайындаған Жалпы білім беретін мектептер

мұғалімдерінің біліктілікті арттыру бағдарламасының үшінші (базалық) деңгей

бағдарламасы бойынша бағалау жөніндегі жаттықтырушылар мен сарапшылар

қалыптасты.

БАЖ бағыттарының бірі Зияткерлік мектептердің мұғалімі лауазымына

кіргенге дейін мұғалімдердің біліктілігін алдын ала арттыру жөніндегі жұмыс

болып табылады. Осылайша, Университет Колледж Лондон, Ұлыбритания

(UCL) бірлесіп әзірленген бағдарламалар бойынша Назарбаев Университетінің

базасында 100 педагогты дайындау жөніндегі жоба іске асырылды.

Қазақстанның білім беру жүйесін инновациялық дамыту жағдайында мектепті

басқару тәжірибесін зерделеу, тиімді басқару технологияларын игеру

мақсатында ашылатын Зияткерлік мектептердің болашақ директорларын алдын

ала даярлау (тағылымдамадан өткізу) жүзеге асырылады.

Сабақ берудің халықаралық тәжірибесін енгізу мақсатында шетелдік пән

мұғалімдерін Зияткерлік мектептерге шақыру жөніндегі жоба іске асырылады.

Стратегиялық әріптестермен бірлескен жұмыс Ұлыбританиядан, АҚШ-

тан, Жаңа Зеландиядан, ОАР-дан және басқа да елдерден шетелдік оқытушылар

– халықаралық деңгейдегі жоғары білікті мамандар тартуға мүмкіндік берді.

Бұл жоба ұдайы дамиды, ол Зияткерлік мектептерге сteamleader

басшылығымен педагогтар командасын жіберуді, сыныпта бір мезгілде екі –

қазақстандық және шетелдік педагог жұмыс істейтін «teamteacher» жүйесін

енгізуді көздейді.

Педагогтарды кәсіби дамыту жөніндегі жүйелі шаралар Зияткерлік

мектептер мұғалімдерінің «Болашақ» бағдарламасына қатысу мүмкіндігін,

31

оның ішінде Зияткерлік мектептер педагогтарын нысаналы даярлауды ашу

арқылы кеңейтеді.

Назарбаев Университетімен бірлескен педагогтарды сыни ойлау

жөніндегі курстарда оқыту, біліктілікті жыл сайын арттыру жөніндегі жобалар

Білім беру Факультетінің ұйымында өз жалғасын табады, мұндай мұғалімдер

магистр дәрежесін ала алады.

Тұтастай алғанда, педагогтар сабақ берудегі технологияларды

интерактивті пайдалануға, сабақ беру мен оқытудың, зерттеу жұмысының

тұжырымды (рәсімдік емес) әдістерін енгізуге қабілеттілікті игереді, ол

сынамалар мен қателер әдісінің, практикалық жұмыстардың көмегімен терең

түсінуді дамытады.

Тағылымдамадан өтуші мұғалімнен шебер мұғалімге дейін мұғалімдердің

біліктілігінің 6 деңгейлік жүйесін көздейтін қалыптасатын педагогтарды

аттестаттау жүйесі осы маңызды процеске ықпал етуге танылған. Жаңа

аттестаттау жүйесі педагогикалық еңбекке қатынасты өзгертуді, педагогтардың

қызметін бағалаудың оңтайлы өлшемдерін пысықтауды болжайды, мұғалімнің

әлеуметтік мәртебесін арттыруға ықпал ететін болады.

Мұғалімнің кәсіби өсуіне сол сияқты «Назарбаев Зияткерлік мектебінің

үздік мұғалімі» конкурсы ықпал ететін болады.

БАЖ дамытудың жаңа кезеңі басты назарды инновациядан сапалы іске

асыруға, мұғалімдердің біліктілігін арттыру тақырыбы мен нысандарын

кеңейту арқылы инновацияларды қолдауға ауыстыру қажеттілігіне байланысты

кәсіби дамытудың интеграцияланған жүйесін құру болады.

Зияткерлік мектептердің БАЖ қисынды дамуы Педагогикалық шеберлік

орталығын (бұдан әрі – ПШО) құру болды.

3.3.2. Педагогикалық шеберлік орталығы

ПШО жалпы білім беретін мектептер мұғалімдерінің біліктілігін

арттыруды ұйымдастыру жолымен республиканың мұғалімдерінің

педагогикалық шеберлігін дамытады. ПШО-да деңгейлік бағдарламаларды

әзірлеу, жаттықтырушыларды, бағалау жөніндегі сарапшыларды дайындау

ұйымдастырылған, осылайша елдің педагогтарын жаңа деңгейде кәсіби дамыту

үшін жүйелі шаралар қабылданды.

Зияткерлік мектептерде енгізілетін және іске асырылатын халықаралық

деңгейдегі педагогикалық практикадан үздік мысалдар курстардың негізі

болды. Деңгейлік бағдарламалардың мазмұны мынадай мәселелерді кешенді

қарауға негізделеді:

сабақ беру мен оқытудағы жаңа көзқарас;

сыни ойлауды оқыту;

оқыту үшін бағалау және оқытуды бағалау;

сабақ беруде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды

пайдалану;

32

талантты және дарынды балаларды оқыту;

оқушыларға жас ерекшеліктеріне сәйкес сабақ беру және оқыту;

оқытудағы басқару және көшбасшылық.

Деңгейлік бағдарламаларды іске асыруда қазақстандық әріптестер

арасында «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» акционерлік қоғамы

мен елдің педагогикалық жоғары оқу орындарының біліктілігін арттыру

бөлімшелері әрекет етеді. Кембридж Университетінің Білім беру факультеті

халықаралық әріптес ретінде әрекет етеді.

Барлық оқу материалдары қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде басылып

шығады және ПШО сайтында www.cpm.kz орналастырылады.

Тұтастай алғанда, ПШО және оның филиалдарының базасында жыл

сайын деңгейлік курстардың бағдарламалары бойынша 5000-ға жуық мұғалімді

оқыту жоспарланып отыр.

3.3.3. Орталық аппараттың және Орталықтардың қызметкерлері

ДББҰ Орталық аппараты мен Орталықтарының қызметкерлеріне кәсіби

даму мүмкіндігі берілген, бұл білім беру ұйымдарының тез өзгеретін жұмыс

істеу, Зияткерлік мектептерде инновацияларды енгізудің өсу қарқыны

жағдайында айрықша маңызды. Елде, сол сияқты шет елдерде семинарларға,

конференцияларға, тренингтер мен біліктілікті арттыру курстарына қатысу

көзделген.

ДББҰ орта білім беруді дамыту, шетелдік модельдердің отандық

тәжірибемен бейімделуі мен интеграциялануын қамамасыз ету бөлігінде

меншікті қызметті ғылыми сүйемелдеуді жүзеге асырады.

Зерттеу мақсаты

Зерттеулердің негізгі мақсаты ДББҰ миссиясы мен пайымдауына қол

жеткізуге ықпал ететін практикалар мен іс-қимылдарды айқындау және

жетілдіру болып табылады. Бұл үш тілді оқыту, нәтижеге бағдарланған оқыту,

функционалдық сауаттылық, оқушылардың дағдыларға қол жеткізуін сыни

бағалау сияқты инновацияларды енгізу жағдайында аса маңызды.

Зерттеулердің нәтижелері инновацияларды одан әрі жетілдіру және білім беру

процесінің табыстылығы үшін пайдаланылады.

Бұдан басқа, бұл білімдер Зияткерлік мектептердің моделін өз жағдайына

енгізетін жалпы білім беретін мектептерді қолдау үшін пайдаланылады.

Зерттеулердің бағыты

Қолданбалы зерттеулер мынадай салаларда: педагогика (оқушыларды

оқыту және олардың жетістігі, белсенді зерттеу әдісі және т.б.), менеджмент

(мүдделі адамдардың өзара қарым-қатынасы, мақсаттар мен тәжірибені келісу

және т.б.), социология (қоғамның ДББҰ қызметіне қатынасы және т.б.),

психология (оқушылардың психологиялық жай-күйі, мұғалімдер мен ата-

аналардың қарым-қатынасы, олардың құндылықтары және т.б.) практикалық

шешімдер іздеуге бағдарланған.

33

ДББҰ Action Reaseach жобасы шеңберінде мұғалімдердің, Leadership

жобасы шеңберінде мектеп директорлары мен әкімшілігінің жеке практикасын

жетілдіру, Super, Hertcam жобасы шеңберінде Ұлыбританияның мектептерімен

ынтымақтастық мәселелері бойынша жеке зерттеулер мен әзірленімдер

жүргізетін болады.

3.4 Оқушылар контингентін қалыптастыру

Назарбаев Зияткерлік мектептері оқушыларының контингенті Зияткерлік

мектептің оқу бағдарламасын игеруге қабілетті балаларды конкурстық іріктеу

арқылы қалыптасады.

1-6-сыныптардың контингентін қалыптастыру «Назарбаев Зияткерлік

мектептері» мамандандырылған білім беру ұйымдарының 1-6-сыныптарына

қабылдау қағидасына сәйкес Зияткерлік мектептерде бос орындар болған кезде

конкурстық негізде жүзеге асырылады.

Бұған Талдықорған қаласындағы Зияткерлік мектеп жатпайды, онда

эксперимент ретінде 1-6-сыныптарды қалыптастыру үшін балабақша құрылды,

оның контингенті жергілікті атқарушы орган айқындаған рәсімге сәйкес және

Талдықорған қаласындағы Зияткерлік мектептің 2-6-сыныптарына оқуға

қабылдау қағидасына сәйкес жинақталады. Экспериментті Көкшетау қаласында

бастауыш сыныптар ашу арқылы кеңейту жоспарлануда.

Оқушыларды 1-6-сыныптарда оқыту ішінара ата-аналарының қаражаты

есебінен ақылы негізде жүзеге асырылады, 7-сыныптан бастап оқушылар

Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің «Өркен» білім беру грантын

тағайындау және оның мөлшері қағидасына сәйкес Қазақстан Республикасы

Тұңғыш Президентінің «Өркен» гранты есебінен оқиды.

Грант тағайындау жасы оқушылардың дарындылығын бағалаудың және

айқындаудың халықаралық тәжірибесін талдауға негізделген. 12-14 жаста

оқушыларда жаратылыстану-математика ғылымдарын оқуға қабілеттілік

анықталады.

Кембридж Университетімен бірлесіп әзірленген және оқушылардың

функционалдық сауаттылығын, шығармашылық және сыни ойлауын, зерттеу

дағдыларын және тіл құзыреттілігін дамытуға бағдарланған Интеграцияланған

білім беру бағдарламасын енгізуге байланысты оқушылар қабылдауға

қойылатын талаптар өзгерді. Білім берудің жаңа мазмұнын игеру үшін

үміткерлер пәндер бойынша білімді ғана емес, жаратылыстану-математика

ғылымдарын оқуға қабілетті болуы қажет, бұл оларға Зияткерлік мектепте

оқудың барлық кезеңінде табысты болуға мүмкіндік береді.

Оқушыларды конкурстық негізде қабылдаудың жаңа жүйесін әзірлеу

үшін Ұлыбританияның, Австралияның, АҚШ пен Нидерландының

халықаралық тәжірибесі зерттелді.

34

Жұмыс стратегиялық әріптестер: Cito Педагогиялық өлшемдер

институтымен (Нидерланды) және Джонс Хопкинс Университетінің (АҚШ)

Талантты жастар орталығымен (CTY) бірлесіп жүргізілді.

Әзірленген жүйе жаратылыстану-математика ғылымдарын оқуға қабілетті

балаларды іріктеуге бағытталған және математика бойынша суреттермен,

кестелермен, диаграммалармен жұмысты бағалау, тілдер бойынша мәтінмен

жұмыс істеген кезде тілдік құзыретті бағалау арқылы оқушылардың

функционалдық сауаттылығын тексеруге бағдарланған жаңа тапсырмаларды

қамтиды.

Сол сияқты көргенін есте сақтауды, кеңістік ойлауды, логиканы бағалау

жүзеге асырылатын болады, бұл оқушылардың жаратылыстану-математика

бағытындағы мектептерде оқуы үшін маңызды.

Алғаш рет тест тапсырмаларының сапасын ескеруге және барлық

үміткерлерге апелляция өткізбестен тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ете

отырып, қорытынды балдарды автоматты түрде түзетуге мүмкіндік беретін

оқушылардың нәтижелерін психометриялық өңдеу қолданылатын болады.

Жалпы білім беретін мектептердің 5 және 6-сыныптарының қабілетті

оқушыларын қолдауды және кейіннен 7-сыныпқа түсуін қамтамасыз ету үшін

«Виртуалды мектеп» және «Каникулярлы мектеп» жобалары іске асырылуда.

«Үздік» және «жақсы» бағаларға оқитын оқушылар Виртуалды мектепте

онлайын оқу үшін тіркеле алады. Виртуалды мектеп 5 – 6-сыныптардың

оқушыларына жалпы білім беретін мектептің бағдарламасы бойынша

күрделілігі әр түрлі деңгейдегі онлайн-тапсырмалардың сериясын ұсынады.

Виртуалды мектептің тапсырмаларын табысты орындаған оқушылар мектеп

каникулдары кезінде Каникулярлы мектепке оқуға шақырылады. Каникулярлы

мектеп оқушыларға Зияткерлік мектепке түсу үшін білімін жақсартуға қолдау

көрсетуге бағытталған және бірінші кезекте пәндік бағдарланған оқытуды

қамтамасыз етеді.

Каникулярлы мектепке қабылдаудың басқа да мүмкіндігі бар. ДББҰ

мұғалімдері мен психологтарын қамтитын топтар 5 және 6-сыныптардың

оқушыларын байқау үшін үлгерім көрсеткіштері үздік мектептерге барады,

пәндік және психологиялық тестілеу өткізеді, тестілеуден табысты өткен

оқушыларды Каникулярлы мектепте оқуға шақырады.

Талантты жастарды анықтау және қолдау, олардың академиялық және

әлеуметтік әлеуетін дамыту мақсатында Зияткерлік мектептер базасында жазғы

мектептер өткізу және жыл бойғы оқу-сауықтыру орталықтарын құру

жоспарлануда.

3.5 Зияткерлік мектептер желісін құру және дамыту

Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму

жоспарына сәйкес Қазақстанның бүкіл өңірлерінде 20 Назарбаев Зияткерлік

мектебі жұмыс істейтін болады. 2013 жылғы наурызда Астана қаласында (2

35

мектеп), Көкшетау, Семей, Талдықорған, Орал, Өскемен, Қарағанды, Ақтөбе

және Шымкент (2 мектеп) қалаларында 11 Зияткерлік мектеп жұмыс істейді.

2015 жылы Қазықстанның бүкіл өңірінде Зияткерлік мектептер салуды аяқтау

жоспарлануда.

Зияткерлік мектептер оқу бейініне қарай физика, химия, биология,

информатика және басқа да пәндер бойынша мамандандырылған оқу және

кеңейтілген зертханалармен жарақтандырылатын болады.

Тұтастай алғанда, жобалау, салу, материалдық-техникалық жарақтандыру

жөніндегі жұмысты ұйымдастыру білім беру моделінің талаптары ескеріле

отырып жүзеге асырылады.

Бұдан басқа, оқушылардың физикалық және рухани жан-жақты дамуын

қамтамасыз ету үшін жыл бойғы оқу-сауықтыру орталықтары құрылады.

Жобалау мен салуды ұйымдастыру үшін ДББҰ жанынан еншілес ұйым

құрылды, оның құзыретіне болашақта салынған ғимараттарды күтіп ұстау

мәселелері кіретін болады.

3.6 Тәжірибені тарату

Мемлекет басшысының Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы

18 сәуірдегі кеңейтілген отырысында берген Назарбаев Зияткерлік

мектептерінің тәжірибесін көрсету туралы тапсырмасына сәйкес Қазақстан

Республикасының Үкіметі ДББҰ тәжірибесін тарату жөніндегі тұжырымды

көзқарастарды мақұлдады.

Мемлекет басшысының Зияткерлік мектептердің тәжірибесін көрсету

туралы тапсырмасын орындаудың маңызды бөлігі педагогтардың біліктілігін

арттырудың түбегейлі қайта құрылған жүйесі болып табылады. Оны

жаңғыртуды ПШО әлемдік тәжірибені және халықаралық көзқарастар

деңгейінде даярлықтан өткен үздік педагог ұжымдар жиналған Зияткерлік

мектептер тәжірибесін интеграциялау негізінде жүргізеді.

Кәсіби қоғамдастықтарды дербес оқытуды және дамытуды қолдайтын

кәсіби даму бағдарламалары әзірленді, онлайн ресурстар құрылды, онда кәсіби

даму үшін мүмкіндік беріледі, онлайн сабақтар мен семинарлар, әр түрлі

конференциялар мен шеберлік сабақтары ұйымдастырылады.

Республиканың педагог қызметкерлерінің үздіксіз кәсіби дамуына жағдай

жасау үшін ПШО сайтының базасында www.cpm.kz. біліктілікті арттырудың

деңгейлі бағдарламалары шеңберінде оқудан өткен педагогтардың желілік

қоғамдастығы құрылды. ПШО сайтының форумы мұғалімге білікті

консультативтік көмек алуға мүмкіндік береді.

Кәсіби желілік қоғамдастық Қазақстанның әр түрлі өңірлерінде тұратын

мұғалімдерге кәсіби мәселелерді шешуге және өзінің шеберлік деңгейін

арттыруға мүмкіндік береді.

Республика ауқымында бірыңғай ақпараттық-әдістемелік кеңістік құру

қашықтықтан оқытуды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға, оқушыларды

36

ПШО жаттықтырушыларының және қызметкерлерінің тьюторлық

сүйемелдеуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Желілік қоғамдастықтың негізгі міндеттері:

мұғалімнің кәсіби қызметіне қолдау көрсету;

бірлескен желілік практикалық қызмет арқылы өзін-өзі іске асыру

мүмкіндігін беру;

жаңа білім беру бастамаларын жасау және қолдау;

бірыңғай ақпараттық педагогикалық ресурс құру;

мұғалімдердің желідегі практикалық қызметін ұйымдастыру;

құрылатын жобаларға қатысушылардың шығармашылық қабілетін

дамыту және іске асыру.

Біліктілікті арттыру және педагогикалық шеберлікті жетілдіру саласында

жол сілтеуші – ПШО ақпараттық-әдістемелік журналын шығару көзделген.

Журналдың негізгі мақсаты – Зияткерлік мектептердің тәжірибесін көрсету

және әлемдік және отандық практиканың алдыңғы қатарлы педагогикалық

технологияларын көрсету мүмкіндігін беру.

Оқу процесіне білім берудің барлық деңгейінде Зияткерлік мектептердің

тәжірибесін ескере отырып, қазіргі заманғы әдістемелер мен технологияларды

енгізуді қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Білім және

ғылым министрлігі ДББҰ-мен тығыз ынтымақтастықта жұмыс істейтін

35 базалық мектепті айқындады.

Әрбір Зияткерлік мектеп мыналар арқылы өз тәжірибесін бере отырып,

3 – 7 мектеппен әріптестікте жұмыс істейді:

коучинг және консалтинг – топтық және жеке консультациялар;

шеберлік сабақтары;

жаңа оқу технологиялары мен әдістемелері, үш тілді ортада, сыни

бағалау жүйесі, тәрбие жұымысындағы бағыттар мен көзқарастар

бойынша семинарлар;

кітапханалар қызметін ұйымдастыру жөніндегі консультациялар;

Зияткерлік мектептер базасында мектеп директорлары үшін

практикалар (JobShadowing) ұйымдастыру;

үздік халықаралық тәжірибе мен практиканы ұсыну.

Осылайша, Зияткерлік мектептердің директорлары мен педагогикалық

құрамы әр түрлі шеберлік сабақтарын, семинарлар, ғылыми-практикалық

конференциялар өткізу арқылы сабақ беру мен оқыту, мектепті басқару және

көшбасшылық мәселелерінде өз тәжірибесімен бөліседі. Зияткерлік

мектептерге базалық мектеп қызметкерлерінің баруы, базалық мектеп

оқушыларының Зияткерлік мектептердің пәндік олимпиадаларына қатысуы

ұйымдастырылады. Базалық мектептерге Кембридж Университетімен бірлесіп,

үш деңгей (базалық, негізгі, ілгерілеген) бойынша әзірленген Интеграцияланған

білім беру бағдарламасы негізінде бейімделген оқу бағдарламаларын, элективті

курстардын байқаудан өткен бағдарламаларын беру жоспарланды.

37

Жалпы білім беретін мектептердің оқушыларына онлайн сабақтар мен

мұғалімдері үшін онлайн семинарлар өткізіледі. Жобалар жалпы білім беретін

мектептерде сабақ беру сапасын арттыруға бағытталған. Онлайн сабақтар мен

семинарларды Зияткерлік мектептердің мұғалімдері өткізеді.

ДББҰ -ның ресми веб-сайтында, Қазақстан Республикасы Білім және

ғылым министрлігінің веб-сайтында www.elp.kz және қоғамдық порталда

moodle.nis.edu.kz Зияткерлік мектептердің мұғалімдері математика, физика,

химия, биология, ағылшын тілі және информатика пәндері бойынша 2011 және

2012 жылдары өткізген 800-ден астам онлайн сабақ орналастырылған. Онлайн

сабақтар өзіне күрделілігі жоғары тапсырмаларды шешуді, практикалық және

зертханалық тапсырмаларды қолдануды көрсетуді қамтиды. Бұл сабақтарды

Қазақстанның барлық мұғалімдері көре алады. Сол сияқты ДББҰ онлайн

сабақтарды тарату мақсатында облыстық білім беру басқармаларына

сабақтардың жазбалары бар CD-дискілерді береді.

Интерактивті сабақтар мен семинарларды ұйымдастыру мақсатында

ДББҰ-да әдіснамалық, ұйымдастырушылық, техникалық және ақпараттық

қамтамасыз етуді ұсынатын тұрақты жұмыс істейтін үйлестірушілер тобы

жұмыс істейді.

Жалпы білім беретін мектептердің мұғалімдері үшін онлайн семинарлар

аптасына бір рет өткізіледі. Қазіргі уақытта олар Зияткерлік мектептердің

оқушылардың оқу жетістіктерін өлшемдік бағалау жүйесін әзірлеу және енгізу

жөніндегі тәжірибесін көрсетуге бағытталған. Бір жылдың ішінде барлығы 48

онлайн семинар өткізіледі.

Онлайн семинарларды дайындауға және өткізуге Зияткерлік мектептердің

мұғалімдері қатысады. Семинарлар өлшемдік бағалаудың теоретикалық негізі

мен әдіснамасын, әр түрлі сыныптарда әр түрлі пәндер бойынша оқу

бағдарламасының нақты бөлімдерін зерделеу кезінде формативті және

суммативті бағалау тәжірибесін қамтиды. Мұғалімдер онлайн семинарлар

өткізу процесінде оқу процесін ұйымдастыруды түзету және бағалаудағы

өлшемдік көзқарастың негізінде әрбір оқушыны оқытудың жеке траекториясы

жөнінде ұсынымдар береді. Нақты уақыт режимінде жалпы білім беретін

мектептердің мұғалімдері сұрақтар қою, консультациялар алу және семинардың

мазмұнын талқылау мүмкіндігіне ие болады.

Онлайн сабақтар мен семинарлар өткізу қағидасы, көрсету кестесі, оқу

бағдарламасы, тұсаукесерлер, сабақтар мен семинарлар барысында айтылған

сұрақтар мен жауаптар ДББҰ-ның сайтында орналастырылған.

Болашақта онлайн семинарлардың тақырыбы жалпы білім беретін

мектептердің қажеттілігіне қарай айқындалатын болады.

Жалпы білім беретін мектептердің мұғалімдеріне әдістемелік көмек

көрсету үшін ДББҰ-ның сайтында математика, физика, химия, биология және

ағылшын тілі бойынша бөлімдер жұмыс істейді.

38

Тұтастай алғанда, Зияткерлік мектептер тәжірибесін көрсетуді отандық

орта білім беру жүйесін одан әрі реформалау призмасы арқылы қарастырған

жөн.

Зияткерлік мектептердің тәжірибесін тиімді пайдалану үшін кешенді

көзқарас айқындалатын болады, ол Зияткерлік мектептердің инновациялық

білім беру бағдарламаларын, оқу ресурстарын, оқушыларына сабақ беру және

оқыту әдістемелерін көрсету ғана емес, сондай-ақ осы тәжірибені өзіне алатын

жалпы білім беретін мектептерді қолдауды білдіреді.

Жалпы білім беретін мектептерді қолдау мектептің дәстүрлі моделінен

Зияткерлік мектептердің инновациялық әлеуетіне сүйене отырып,

функционалдық сауаттылықты қамтамасыз ететін оңтайлы модельге көшуді

ескере отырып жүзеге асырылатын болады.

4 ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

ДББҰ-ның қызметі танылған шетелдік ұйымдармен – білім беру

провайдерлерімен тығыз әріптестікте іске асырылады. .

Білім берудің мазмұнын айқындау мәселелерінде ДББҰ Кембридж

Университетінің Халықаралық Емтихан Кеңесімен ынтымақтасады.

Оқу-әдістемелік кешенді әзірлеу және қазақстандық авторларды,

редакторларды, дизайнерлерді, иллюстраторларды, суретшілерді,

аудармашылар мен медиа-зерттеушілерді оқыту мәселелері бойынша ДББҰ

Кембридж Университетінің және Оксфорд Университетінің Баспаларымен

ынтымақтасады.

Мектептердің мұғалімдері, директорларының орынбасарлары мен

директорлары үшін кәсіби даму бағдарламаларын әзірлеу, инновацияларды

енгізудің тиімділігі бойынша зерттеулер ұйымдастыру және жүргізу Кембридж

Университетінің Білім беру Факультетімен бірлесіп жүзеге асырылады.

Халықаралық Бакалавриат философиясы мен қағидаттарына сәйкес

келетін білім беру бағдарламасы, оқу бағдарламалары мен пәндер бойынша

жоспарлар, бағалау құралдары Халықаралық Бакалавриат Ұйымымен бірлесіп

әзірленеді.

Оқушылардың жаратылыстану-математика ғылымдарын оқуға қабілетін

психометриялық бағалау үшін тесттер әзірлеу және алынған білімді Зияткерлік

мектептерге конкурстық іріктеу кезінде қолдана білуін бағалау, оқушының

оқуға қабілетінің әсерін бағалау жөніндегі зерттеулерді ұйымдастыру және

жүргізу мәселелерінде ДББҰ Джонс Хопкинс Университетінің Талантты

жастар орталығымен және CITO Педагогикалық өлшемдер институтымен

(Нидерланды) тығыз ынтымақтасады.

ДББҰ қызметкерлерін кәсіби дамыту Кембридж Университетімен,

Пенсильвания Университетімен, Хельсинки Университетімен, Темасек

Политехник (TemasekPolytechnic, Сингапур), CITO Педагогикалық өлшемдер

39

институтымен (Нидерланды), Джонс Хопкинс Университетінің Талантты

жастар орталығымен және басқалармен тығыз ынтымақтаста жүзеге

асырылады.

Оқушылардың пәндер бойынша оқу жетістіктеріне мониторинг жүргізу

жүйесін әзірлеу CITO Педагогикалық өлшемдер институтымен (Нидерланды)

бірлесіп жүзеге асырылады.

Оқушылардың элективті курстары мен алмасу бағдарламалары Bell

(Кембридж), IH (Ирландия), CTY (АҚШ), Колмогоров атындағы МОҒО-мен

(Ресей), Корольдік университетімен (Ұлыбритания), Табиғи ғылымдардың

тарихи мұражайымен (АҚШ) және басқаларымен ынтымақтастықта іске

асырылады.

Шетелдік мұғалімдер мен қызметкерлердің рекрутингін ДББҰ

Teachanywhere, SearchAssociates, TIC және InternationalHouse әріптестікте

жүзеге асырады.

Тәжірибе нәтижелерге қол жеткізу үшін шетелдік әріптестермен

ынтымақтастық жөніндегі жұмыс бәсекелі, тұрақты және өтемді (келісім-

шартты) негізде жүргізілуге тиіс екендігін көрсетеді.

Халықаралық ынтымақтастықтың басты мақсаты сабақ беру мен оқытуда

сапа көрсеткіштері жоғары Зияткерлік мектептер желісін құруда, мониторинг

жүргізу мен бағалаудың кешенді жүйесін әзірлеуде үздік халықаралық тәжірибе

алу болып табылады.

Халықаралық ынтымақтастық әлемдік үздік практикаларды тарту және

оларды отандық тәжірибемен интеграциялау призмасы арқылы ғана емес,

ДББҰ-ның халықаралық білім беру кеңістігінде толыққанды «ойыншы» ретінде

өзара дамуы және өзара молаюы, қалыптасуы негізінде тең әріптесті орнату

ретінде қаралады.

40

2020 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫН

ІСКЕ АСЫРУДАН КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР

№ Жоспарланған өнімдер 2014 жыл 2017 жыл 2020 жыл

Стратегиялық мақсат. Үздік қазақстандық және халықаралық тәжірибе мен практиканы интеграциялайтын инновациялық білім беру моделін жасау

және енгізу

1-стратегиялық бағыт 1: Басқару және менеджмент.

1.1-стратегиялық міндет:

ДББҰ жүйесіндегі қазіргі заманғы басқару нысандарын іске асыру

1.2-стратегиялық міндет:

ДББҰ-ның қызметіне ата-аналар жұртшылығын, үкіметтік емес ұйымдарды және басқа да мүдделі тараптарды тарту

1-күтілетін нәтиже: Зияткерлік мектептер едәуір дербестік алды және ДББҰ миссиясы мен пайымдауын жүзеге асыру үшін кәсіби оқытатын ортада

бірлесіп жұмыс істейді

1. Зияткерлік мектептер қызметін дербес ұйым ретінде жүзеге

асырады, персоналды іріктеу, кәсіби даму, басқа да жалпы

білім беретін мектептермен ынтымақтастық, материалдық-

техникалық базаны қамтамасыз ету, сатып алуды

ұйымдастыру үшін өзіне көп жауапкершілік қабылдайды

мектеп персоналының

20% мектептің өзі

жинақтады

мектеп персоналының

50% мектептің өзі

жинақтады

мектеп персоналының

90% мектептің өзі

жинақтады

Зияткерлік мектептерді

кәсіби дамыту жөніндегі

барлық бастамалардың

20% тікелей мектеп

реттейді

Зияткерлік мектептерді

кәсіби дамыту жөніндегі

барлық бастамалардың

50% тікелей мектеп

реттейді

Зияткерлік мектептерді

кәсіби дамыту жөніндегі

барлық бастамалардың

90% тікелей мектеп

реттейді

сатып алудың 20%

Зияткерлік мектептер

дербес жүзеге асырады

сатып алудың 60%

Зияткерлік мектептер

дербес жүзеге асырады

сатып алудың 80%

Зияткерлік мектептер

дербес жүзеге асырады

2. Зияткерлік мектептер басқа да әріптес мектептермен

ынтымақтасады

әрбір мектеп 1-2 әріптес

мектеппен

ынтымақтасады

әрбір мектеп 3-5 әріптес

мектеппен

ынтымақтасады

әрбір мектеп 5-8 әріптес

мектеппен

ынтымақтасады

3. Мектептердің Қамқоршылық кеңестері жұмыс істейді мектептердің 100% мектептердің 100% мектептердің 100%

4. Мектептердің Директорлар кеңесі жұмыс істейді жұмыс істейді жұмыс істейді жұмыс істейді

2-күтілетін нәтиже: ДББҰ көшбасшылық және басқару жағынан үздік тәжірибесі бар үлгі болып табылады.

5. Тәуелсіз аудиторлық компанияның есебі есеп есеп есеп

6. ДББҰ қызметінің жыл сайынғы есебі жұртшылыққа есеп есеп есеп

41

қолжетімді

7. Екі тілде жұмыс істей алатын персоналдың пайызы 30% 50% 70%

8. Үш тілде жұмыс істей алатын персоналдың пайызы 20% 30% 50%

9. Жоспарлау құралдары зерттеулер нәтижелеріне негізделді 10% 20% 30%

2-стратегиялық бағыт: Сабақ беру және оқыту.

2.1-стратегиялық міндет:

Бастауыш, негізгі және жоғары мектептер үшін білім беру бағдарламасы мен оқу материалдарын жасау.

2.2-стратегиялық міндет:

Функционалды сауатты, патриот, жауапты, коп тілді, креативті, және сыни ойлайтын, салауатты өмір салтын ұстанатын, өмір бойы оқуға қабілетті,

жетекші қазақстандық және халықаралық университеттерге түсетін оқушыларды қалыптастыруға ықпал ететін оқитын орта жасау.

1-күтілетін нәтиже: білім беру бағдарламасы қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде әзірленген, оқу процесіне енгізілген және оны тұрақты жаңарту

тетіктері көзделген

10. Барлық сыныптар мен пәндер үшін Интеграцияланған білім

беру бағдарламасы, оқу бағдарламалары және оқу

жоспарлары Кембридж Университетімен бірлесіп әзірленді

167 құжат

11. Интеграциялық бағдарламаны байқаудан өткізу 167 құжат 167 құжат

12. Білім беру бағдарламасы қазақ, орыс және ағылшын

тілдерінде әзірленген, оқу процесіне енгізілген және оны

тұрақты жаңарту тетіктері көзделген

100%

2-күтілетін нәтиже: оқу ресурстары қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде жасалған, оқу процесіне енгізілген және оны тұрақты жаңарту тетіктері

көзделген

13. Оқулықтардың, жұмыс дәптерлерінің және басшылықтардың

мұғалімдерге арналған жобалық нұсқалары

CambridgeUniversityPress-пен бірлесіп әзірленген

1-2-сыныптар үшін –

мұғалімдер үшін 10

оқулық, 10 жұмыс

дәптері, 10 басшылық

3-5-сыныптар үшін –

мұғалімдер үшін 15

оқулық, 15 жұмыс

дәптері, 15 басшылық

14. Оқулықтардың, жұмыс дәптерлерінің және басшылықтардың

мұғалімдерге арналған жобалық нұсқалары

OxfordUniversityPress-пен бірлесіп әзірленген

6-сынып үшін –

мұғалімдер үшін 8

оқулық, 8 жұмыс

дәптері, 8 басшылық

7-10-сыныптар үшін –

мұғалімдер үшін 32

оқулық, 32 жұмыс

дәптері, 32 басшылық

15. Оқулықтар мен басқа да оқу материалдарының жобалық

нұсқалары байқаудан өткізілді

1-2 және 6-сынып үшін 3-5 және 7-10-сыныптар

үшін

16. Зияткерлік мектептердің оқу процесінде әзірленген оқулықтар

мен оқу материалдары пайдаланылады

1-5 және 6-сыныптар

үшін

100%

3-күтілетін нәтиже: Оқушыларды оқуға тартудың және қолдаудың кешенді үштілдік жүйесі жұмыс істейді (мысалы, кітапхана, сабақтан тыс қызмет,

электронды тұғырнама, кәсіби бағдар және басқалары)

42

17. Пәндер 3 тілде оқытылады орыс тілінде оқытатын

сыныптарда 2 пән қазақ

тілінде

қазақ тілінде оқытатын

сыныптарда 2 пән орыс

тілінде

қазақ және орыс

тілдерінде оқытатын

сыныптарды 4 пән

ағылшын тілінде

орыс тілінде оқытатын

сыныптарда 2 пән қазақ

тілінде

қазақ тілінде оқытатын

сыныптарда 2 пән орыс

тілінде

қазақ және орыс

тілдерінде оқытатын

сыныптарды 4 пән

ағылшын тілінде

орыс тілінде оқытатын

сыныптарда 2 пән қазақ

тілінде

қазақ тілінде оқытатын

сыныптарда 2 пән орыс

тілінде

қазақ және орыс

тілдерінде оқытатын

сыныптарды 4 пән

ағылшын тілінде

4-күтілетін нәтиже: Оқушылардың оқу жетістіктерін сыни бағалау жүйесі әзірленді және енгізілді

18. Интеграцияланған білім беру бағдарламасына жетілдірілген

және бейімделген сыни бағалау жүйесі байқаудан өткізілді

енгізілген жұмыс істейді жұмыс істейді

5-күтілетін нәтиже: Сапалы аударма қамтамасыз етілді: білім беру бағдарламасы және оқу материалдары, сондай-ақ ақпарат бар материалдар

жұртшылыққа қазақ, орыс және ағышлын тілдерінде берілді

19. Аударманы қамтамасыз жөніндегі құрылымдық бөлімше

құрылды

жылына 5000 парақ жылына 7000 парақ жылына 9000 парақ

аударманың 55%

сарапшылар комитеті

«өте сапалы» деп

бағалады

аударманың 75%

сарапшылар комитеті

«өте сапалы» деп

бағалады

аударманың 95%

сарапшылар комитеті

«өте сапалы» деп

бағалады

6-күтілетін нәтиже: Оқу-тәрбие процесінің тиімділігін арттыру үшін ақпараттық технологиялар пайдаланылады

20. ДББҰ-ның барлық құрылымдық бөлімшелерін, филиалдарын,

ұйымдарын байланыстыратын бірыңғай ақпараттық-білім

беру жүйесі

пайдаланылады пайдаланылады пайдаланылады

21. Зияткерлік мектептерді ең жаңа компьютерлік жабдықпен

және бағдарламалық қамтыммен жабдықтау

100 % 100 % 100 %

22. Зияткерлік мектептер оқушыларының ECDL (Еуропа

компьютерлік құқықтары) сертификаттарын алуы

20 % 60 % 100 %

3-стратегиялық бағыт: Білім беру сапасын бағалау

3.1-стратегиялық міндет:

Білім беру сапасын бағалаудың айқын жүйесін әзірлеу

1-күтілетін нәтиже: Оқушыларды конкурстық іріктеу, оқушылардың оқудағы жеке прогресіне мониторинг жүргізу, мектептердің оқушыларын

сырттай қорытынды бағалау жүйелері жасалды

43

23. Оқушыларды конкурстық іріктеу жүйесі әзірленді, байқаудан

өткізілді және енгізілді

Байқаудан өткізілді

және жетілдірілді

енгізілді Жұмыс істейді

24. Оқушылардың оқудағы жеке прогресіне мониторинг жүргізу

жүйесі әзірленді, байқаудан өткізілді және енгізілді

Байқаудан өткізілді

және жетілдірілді

енгізілді Жұмыс істейді

25. Оқушыларды сырттай қорытынды бағалау жүйесі әзірленді,

байқаудан өткізілді және енгізілді

Байқаудан өткізілді

және жетілдірілді

енгізілді Жұмыс істейді

2-күтілетін нәтиже: Зияткерлік мектептер халықаралық ұйымдар көрсетілетін білім беру қызметтері сапасының халықаралық стандарттар жинағына

сәйкестігіне аккредиттеген мектептер мәртебесіне ие. Зияткерлік мектептердің түлектері оқуды Назарбаев Зияткерлік мектептерінің

Интеграцияланған білім беру бағдарламасы бойынша аяқтағандығы туралы халықаралық танылған құжат алады.

26. Зияткерлік мектептердің түлектері қазақ, орыс және ағылшын

тілдерінде оқытатын беделді жоғары оқу орындарына

табысты түседі

70% 80% 90%

27. Зияткерлік мектептерді халықаралық ұйымның аккредиттеуі 5% 30% 100%

28. Астана қаласының Зияткерлік мектебі жоғары мектебінің

бағдарламасын (DiplomaProgramme) авторландыру

мәртебені айқындайтын

құжат

мәртебені растау

29. Астана қаласының Зияткерлік мектебі негізгі мектебінің

бағдарламасын (MiddleYearsProgramme) авторландыру

мәртебені айқындайтын

құжат

мәртебені растау

3-күтілетін нәтиже: білім беру қызметтері сапасының деректерін жинау, өңдеу және талдау, ақпаратты бағалау нәтижелері бойынша Зияткерлік

мектептердің қызметін жақсарту және дамытуды жоспарлау мақсатында басқарушылық шешімдер қабылдау үшін барлық мүдделі тараптарға беру

жүйесі жасалды

30. Білім берудің жай-күйін бағалау үшін көрсеткіштер мен

индикаторлар жинағы әзірленді

30 көрсеткіш 50 көрсеткіш 100 көрсеткіш

31. Зияткерлік мектептердің қызметін жақсарту және дамытуды

жоспарлау мақсатында ақпарат беру, басқарушылық

шешімдер қабылдау үшін бағалау нәтижелері бойынша

барлық мүдделі тараптарға талдамалық баяндамалар берілді

10 талдамалық баяндама 15 талдамалық баяндама 15 талдамалық баяндама

4-стратегиялық бағыт: Кәсіби даму

4.1-стратегиялық міндет: мұғалімдер мен басқа да педагог қызметкерлерді кәсіби дамытуды қолдау

1-күтілетін нәтиже: Барлық Зияткерлік мектептер білікті мұғалімдермен, мектеп басшыларымен және қосалқы персоналмен толығымен

жиынтықталған, олар бірыңғай кәсіби қоғамдастықты құрайды және ДББҰ-ны өз мақсатына жетуде қолдайды

32. Шетелдік педагогтардың жоспарланған контингенті жиналды педагогтардың жалпы

санының 25%

педагогтардың жалпы

санының 25%

педагогтардың жалпы

санының 10%

33. Зияткерлік мектептер педагогының біліктілік талаптарына

және моделіне сәйкес педагогтарды қызметтік бағалау

(аттестаттау) жүйесі жұмыс істейді

«модератор мұғалім» -

30%

«сарапшы мұғалім» -

«модератор мұғалім» -

40%

«сарапшы мұғалім» -

«модератор мұғалім» -

50%

«сарапшы мұғалім» -

44

10% 15%

«зерттеуші мұғалім» -

5%

«шебер мұғалім» - 1%

20%

«зерттеуші мұғалім» -

10%

«шебер мұғалім» - 3%

2-күтілетін нәтиже: Мектеп мұғалімдерін, басшыларын және басқа да мүдделі топтарды (сертификатталған жаттықтырушылар, бағдарламаларды

әзірлеушілер және басқалары) кәсіби дамытудың кешенді жүйесі мен оны одан әрі дамыту үшін жағдай жасалды

34. Педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру жүйесі жұмыс

істейді

ағылшын тілінде сабақ

берудің 15%

қазақстандық

мұғалімдер жүзеге

асырады

ағылшын тілінде сабақ

берудің 25%

қазақстандық мұғалімдер

жүзеге асырады

ағылшын тілінде сабақ

берудің 35%

қазақстандық мұғалімдер

жүзеге асырады

оқыту тілі қазақ тілі

болатын мұғалімдердің

жалпы санының 35%

Қазтесттің «Жоғары

деңгей» деңгейлі

сертификаты бар

оқыту тілі қазақ тілі

болатын мұғалімдердің

жалпы санының 50%

Қазтесттің «Жоғары

деңгей» деңгейлі

сертификаты бар

оқыту тілі қазақ тілі

болатын мұғалімдердің

жалпы санының 70%

Қазтесттің «Жоғары

деңгей» деңгейлі

сертификаты бар

оқыту тілі орыс тілі

болатын мұғалімдердің

жалпы санының 30%

Қазтесттің «Орта

деңгей» деңгейлі

сертификаты бар

оқыту тілі орыс тілі

болатын мұғалімдердің

жалпы санының 50%

Қазтесттің «Орта

деңгей» деңгейлі

сертификаты бар

оқыту тілі орыс тілі

болатын мұғалімдердің

жалпы санының 70%

Қазтесттің «Орта

деңгей» деңгейлі

сертификаты бар

Зияткерлік мектептердің

желісі бойынша

біліктілікті арттыру

курстарының 60%

қазақстандық педагогтар

жүзеге асырады

35. Жаңа оқулықтар мен оқу ресурстарын пайдаланып, сабақ беру

әдістемесі бойынша педагогтарды оқыту жүйесі жұмыс

істейді

100% әдістемеге

оқытылды

45

36. Педагог қызметкерлерді және оларға теңестірілген адамдарды

«Болашақ» бағдарламасы бойынша, «Назарбаев

Университеті» магистратурасына оқуға және тағылымдамадан

өтуге жіберу

20 педагог қызметкер 40 педагог қызметкер 60 педагог қызметкер

37. Қазақстандық және халықаралық деңгейде сертификатталған

жаттықтырушылар кластері құрылды

20 % педагог қызметкер 25% педагог қызметкер 50 % педагог қызметкер

38. Зияткерлік мектептер педагогтарының желілік қоғамдастығы

құрылды және жұмыс істейді

педагогтардың қатысуы

50%

педагогтардың қатысуы

100%

педагогтардың қатысуы

100%

39. Зерттеу жобалары жүргізілуде 10 аяқталған зерттеу

жобасы

15 аяқталған зерттеу

жобасы

30 аяқталған зерттеу

жобасы

3-күтілетін нәтиже: ДББҰ электрондық портал базасында ҚР педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың деңгейлі курстар бағдарламасын іске

асыру деректерін жинауды, өңдеу мен сапасын талдауды қамтамасыз етеді, ҚР-да білім беру жүйесінің деңгейін арттыру мақсатында басқарушылық

шешімдер қабылдау үшін барлық мүдделі тараптарға бағалау және мониторинг жүргізу нәтижелері бойынша ақпарат береді

40. Сертификатталған мұғалімдердің курстан кейінгі

педагогикалық қызметін бағалау және мониторинг жүргізу

үшін көрсеткіштер мен индикаторлар жинағы

әзірленген көрсеткіштер

мен индикаторлар

көрсеткіштер мен

индикаторларды

байқаудан өткізу,

пысықтау және

пайдалану

көрсеткіштер мен

индикаторларды

пайдалану

41. Бағалау және мониторинг жүргізу нәтижелері бойынша

талдамалық деректер

4 талдамалық

қорытынды

6 талдамалық

қорытынды

6 талдамалық

қорытынды

5-стратегиялық бағыт: Оқушылар контингентін қалыптастыру

5.1-стратегиялық міндет:

Жаратылыстану-математика ғылымдарын оқуға қабілетті балаларды іздеу және конкурстық негізде қабылдау

1-күтілетін нәтиже: «Өркен» грантын тағайындауға оқушыларды конкурстық іріктеу рәсімдері анық және ашық

42. Контингентті қалыптастыру 15 Зияткерлік мектепте

сыныптар мен

топтардың толуы 80%

20 Зияткерлік мектепте

сыныптар мен

топтардың толуы 90%

20 Зияткерлік мектепте

сыныптар мен топтардың

толуы 100%

43. Жаратылыстану-математика ғылымдарын оқуға қабілетті

балаларды қабылдауды қамтамасыз ететін 7-сыныпқа

оқушыларды конкурстық іріктеу жүйесі енгізілді

100 % 100 % 100 %

44. Конкурстық іріктеуді онлайн көрсету көрсетудің пилоттық

жобасы

онлайн көрсету енгізілді

2-күтілетін нәтиже: Виртуальды және Каникулярлы мектептердің оқушылары Зияткерлік мектептерге түсу кезінде жоғары нәтиже көрсетеді

45. ҚР мектептерінің 5 – 6-сынып оқушылары үшін Виртуальды

мектеп жұмыс істейді

Виртуальды мектептің

3600 қатысушысының

Виртуальды мектептің

5000 қатысушысының

Виртуальды мектептің

7000 қатысушысының

46

360 «Өркен» грантына

конкурсқа қатысады,

«Виртуальды мектеп»

жобасына

қатысушылардың 10%

конкурсқа қатысқан

кезде шекті балл

жинайды

500 «Өркен» грантына

конкурсқа қатысады,

«Виртуальды мектеп»

жобасына

қатысушылардың 20%

конкурсқа қатысқан

кезде шекті балл

жинайды

700 «Өркен» грантына

конкурсқа қатысады,

«Виртуальды мектеп»

жобасына

қатысушылардың 50%

конкурсқа қатысқан

кезде шекті балл

жинайды

3-күтілетін нәтиже: Тілдік дағдыларды жетілдіру мақсатында Зияткерлік мектептер базасында Жазғы мектептер құрылды

46. Жазғы мектептер құрылды 11 20 20

4-күтілетін нәтиже: Зияткерлік мектептердің оқушылары жаратылыстану-математика, гуманитарлық бағыттағы пәндер бойынша халықаралық

конкурстар мен олимпиадаларға қатысып, жоғары нәтижелер көрсетеді

47. Қатысушылардың саны

Республикалық

олимпиадалардың

жеңімпазы

Халықаралық

олимпиадалардың 6

жеңімпазы

оқушылардың

республикалық ғылыми

жарыстарының 10

жеңімпазы

оқушылардың

халықаралық ғылыми

жарыстарының 5

жеңімпазы

Зияткерлік мектептердің

3 оқушысы Қазақстан

Республикасының

олимпиада құрамында

Республикалық

олимпиадалардың 20

жеңімпазы

Халықаралық

олимпиадалардың 15

жеңімпазы

оқушылардың

республикалық ғылыми

жарыстарының 15

жеңімпазы

оқушылардың

халықаралық ғылыми

жарыстарының 7

жеңімпазы

Зияткерлік мектептердің

5 оқушысы Қазақстан

Республикасының

олимпиада құрамында

Республикалық

олимпиадалардың 25

жеңімпазы

Халықаралық

олимпиадалардың 30

жеңімпазы

оқушылардың

республикалық ғылыми

жарыстарының 20

жеңімпазы

оқушылардың

халықаралық ғылыми

жарыстарының 10

жеңімпазы

Зияткерлік мектептердің

7 оқушысы Қазақстан

Республикасының

олимпиада құрамында

5-күтілетін нәтиже: Зияткерлік мектептердің оқушыларын оқу-сауықтыру орталықтарына іріктеу рәсімдері әзірленді және жұмыс істейді

48. Оқушылардың оқу-сауықтыру орталықтарына жыл бойы

қатысуын ұйымдастыру

жоспарды 80% орындау жоспарды 100% орындау

6-стратегиялық бағыт: Зияткерлік мектептер желісін құру және дамыту

6.1-стратегиялық міндет:

47

Зияткерлік мектептер желісін кеңейту

1-күтілетін нәтиже: ДББҰ-ның білім беру объектілерінің желісі тиісті материалдық-техникалық базамен жарақтандырылған

49. «Назарбаев Зияткерлік мектептері» жобасы шеңберіндегі

мектептердің саны

18 20 20

50. Оқу-сауықтыру орталықтарының саны 1 2

7-стратегиялық бағыт: Тәжірибені көрсету

7.1-стратегиялық міндет:

Зияткерлік мектептердің тәжірибесін Қазақстанның орта білім беру жүйесіне көрсету

1-күтілетін нәтиже: білім беру бағдарламасы Зияткерлік мектептер моделін енгізетін жалпы білім беретін мектептер үшін күрделілігі үш түрлі

деңгейде пайдалану үшін бейімделген

51. Үш жобалау білім беру бағдарламасы (базалық, негізгі және

тереңдетілген деңгейлер) жасалды

жасалды

52. Жобалау білім беру бағдарламалары пилотталды 60 мектеп

53. Білім беру бағдарламалары енгізілді ел мектебінің 90%

54. Сыни жобалау жүйесі әзірленді 35 мектеп үшін

пилоттық жоба

жүйе енгізілді жүйе жұмыс істейді

55. ҚР білім беру жүйесіне білім беру сапасын қамтамасыз етуді

бағалау жөніндегі зерттеулер нәтижелерін жинау, өңдеу және

талдау үшін құралдар (көрсеткіштер, индикаторлар,

сауалнамалар, сұраулар және т.б.) мен технологиялар берілді

ел мектебінің 10% ел мектебінің 70% ел мектебінің 90%

2-күтілетін нәтиже: Зияткерлік мектептер, базалық мектептер және жалпы білім беретін мектептер қызметкерлерінің (директорлар, директорлардың

орынбасарлары, мұғалімдер мен жаттықтырушылар) біліктілігін арттыру жүйесі жұмыс істейді

56. Жалпы орта білім беру ұйымдарының басшы

қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бағдарламасы әзірленді

20 сертификатталған

жаттықтырушы 250

басшы қызметкер

оқытылды

2972 адам оқытылды 2972 адам оқытылды

57. Қазақстан Республикасының педагог қызметкерлерінің

біліктілігін арттырудың деңгейлік бағдарламалары

шеңберінде Кембридж университеті сарапшыларының

қатысуымен жаттықтырушылар оқытылды

150 сертификатталған

жаттықтырушы

500 сертификатталған

жаттықтырушы

700 сертификатталған

жаттықтырушы

58. Қазақстан Республикасының педагог қызметкерлерінің

біліктілігін арттырудың деңгейлік бағдарламалары

шеңберінде Педагогикалық шеберлік орталығы базасында

педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру жүзеге

асырылды

10230 адам 25530 адам 40830 адам

48

59. Қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде ақпараттық-әдістемелік

журнал шығарылады

жылына 4 басылым жылына 4 басылым жылына 4 басылым

60. «Педагогикалық шеберлік орталығының Әдістемелік

кітапханасы» құрылды

50 брошюра 250 брошюра 1000 брошюрадан астам

61. ПШО мен филиалдардың базасында оқыған педагогтардың

желілік қоғамдастығы жұмыс істейді

www.cpm.kz сайтында

тіркелген педагогтардың

80%

www.cpm.kz сайтында

тіркелген педагогтардың

100%

www.cpm.kz сайтында

тіркелген педагогтардың

100%

62. Педагог кадрларды даярлауды жүзеге асыратын ҚР-дың

жоғары оқу орындары ПШО әдістемелік және

консультациялық көмегімен қамтылған

10% 100% 100%

3-күтілетін нәтиже: орыс және ағылшын тілдерін оқуды да қолдайтын қазақ тіліне сіңісу бағдарламасы білім беру жүйесінің ажырамас бөлігі болып

табылады

63. Мектептердің басшылары мен педагогтар сіңісу

бағдарламасын іске асыру үшін оқытылды

10 басшы

100 педагог

50 басшы

500 педагог

100 басшы

1000 педагог

64. Зияткерлік мектептердің қазақ тіліне тілдік сіңісу

бағдарламасын енгізу жөніндегі тәжірибесін көрсету процесі

айқындалды, келісілді және пилотталды

3 мектеп 20 мектеп 50 мектеп