1

ΣΥΣΤΑΣΗΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥΤΟΥΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΣΩΜΑΤΟΣΣΩΜΑΤΟΣ

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΙΣΤΟΙ:

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

ΠωλΠωλ ΦαρατζιάνΦαρατζιάν

ΔιαιτολόγοςΔιαιτολόγος‐‐διατροφολόγοςδιατροφολόγος

ΕπιστημονικόςΕπιστημονικός συνεργάτηςσυνεργάτης ΓΠΑΓΠΑ

ΔιατροφικήΔιατροφική ΑξιολόγησηΑξιολόγηση

• Σύσταση σώματος• Ανθρωπομετρία

ΣύστασηΣύσταση ΣώματοςΣώματος

Σύσταση σώματος

Μεταβολική και λειτουργικήκατάσταση οργανισμού Πορεία και εξέλιξη νόσων

1) Θεραπεία2) Κατανόηση παθοφυσιολογίας νόσου

1) Μεταβολικές πορείες2) Λειτουργίες ιστών & συστημάτων

ΥΓΕΙΑ

ΕφαρμογέςΕφαρμογές τηςτης μελέτηςμελέτης σύστασηςσύστασης σώματοςσώματος

Ολιστική αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης υγιών καιασθενών.Έλεγχος και παρακολούθηση των αλλαγών εξαιτίαςνοσημάτων.

• Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων διαιτητικών/φαρμακευτικώναγωγώνΠροσδιορισμός του κινδύνου για την υγεία του ατόμουεξαιτίας υπερβολικά χαμηλού ή υψηλού σωματικού λίπους.

• Έλεγχος της αύξησης, της ανάπτυξης και των μεταβολών τουσώματος και των επιμέρους συστατικών του στα διάφοραηλικιακά στάδια.

11οο ΜέροςΜέρος

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΙΣΤΟΙΙΣΤΟΙ ΚΑΙΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣΤΟΥΣ

ΚυριότεροιΚυριότεροι ιστοίιστοί απόαπό τηντην οπτικήοπτικήγωνίαγωνία τηςτης σύστασηςσύστασης σώματοςσώματος

Λιπώδης ιστός

Μυϊκός ιστός

Οστίτης ιστός

ΛιπώδηςΛιπώδης ΙστόςΙστόςΜορφή συνδετικού ιστού

Κύρια περιοχή αποθήκευσης τουπλεονάσματος ενέργειας με τημορφή τριγλυκεριδίων.

Περιλαμβάνει τα λιποκύτταρα, τις φλέβες και ίνες συνδετικούιστού.

Χημική σύσταση:

- Λίπος = 80-83%

- Νερό = 15-18%

- Πρωτεΐνες = 2%

ΑπαραίτητοΑπαραίτητο λίποςλίπος

3-4% Σωματικού βάρους 9-12% Σωματικού βάρουςΕΙ∆ΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΦΥΛΟ ΛΙΠΟΣ:

Περιοχή του στήθους, μηρών, ισχίου(Ορμονικές και αναπαραγωγικέςδιεργασίες)

Άντρες και γυναίκεςΠεριλαμβάνει τα φωσφολιπίδια και τα σφιγγολιπίδιαΑπαραίτητα για τη δομή και τη λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών,

νευρικού ιστού (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός).

ΑποθηκευτικόΑποθηκευτικό λίποςλίπος

Το αποθηκευτικό λίποςπεριλαμβάνει τα τριγλυκερίδια.

Κατανέμεται κυρίως στα υποδόριακαι σπλαγχνικά διαμερίσματα.

Η ποσότητά του αντικατοπτρίζειτο πλεόνασμα ενέργειας τουοργανισμού.

ΟρολογίαΟρολογία ΕπεξήγησηΕπεξήγησηΛιπώδης μάζα σώματος(ΛΜΣ)

Όλα τα λιπίδια που μπορούν να εκχειλιστούν απότο λιπώδη ιστό και τους άλλους ιστούς τουσώματος.

Λιπώδης Ιστός Το σύνολο των αποθηκών λίπους.

~ 83% τριγλυκερίδια συν οι υποστηρικτικές δομέςτου (~ 2% πρωτεΐνη και ~ 15% νερό).

Σπλαχνικό λίπος Λιπώδης ιστός μέσα και γύρω από τα όργανα στηθωρακική και κοιλιακή κοιλότητα

% λίπος σώματος Η λιπώδης μάζα ως ποσοστό του ολικούσωματικού βάρους [(ΛΜΣ / ΣΒ) x 100].

Άλιπη μάζα σώματος (ΑΜΣ) Όλα τα υπόλοιπα, άλιπα χημικά στοιχεία και ιστοί, συμπεριλαμβάνοντας το νερό, τους μυς, τοσυνδετικό ιστό των οστών και τα εσωτερικάόργανα.

Υποδόριο λίπος Λιπώδης ιστός αποθηκευμένος κάτω από το δέρμα

Απαραίτητα λιπίδια Φωσφολιπίδια και σφιγγολιπίδια. Απαραίτητα γιατο σχηματισμό κυτταρικών μεμβρανών.

ΜυϊκόςΜυϊκός ιστόςιστός

Τρεις τύποι:Σκελετικοί μύες

Λείοι μύεςΚαρδιακοί μύες

Νεύρωση:Κεντρικό

Νευρικό Σύστημα

Νεύρωση:Αυτόνομο Νευρικό

Σύστημα

ΣύστασηΣύσταση μυϊκούμυϊκού ιστούιστού

Ο μυϊκός ιστός αποτελεί το μεγαλύτερο σε μάζα ιστό τουσώματος (45% του ΣΒ σε άντρες και 36% στις γυναίκες)

ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΜΥ:

- 75% νερό

- 20% πρωτεΐνη

- το υπόλοιπο 5% (ανόργανα άλατα, ιόντα Να, Cl, Ca, Mg, P,ενδομυϊκά τριγλυκερίδια, και γλυκογόνο).

Οι μύες μαζί με το ήπαρ τις κύριες αποθήκες γλυκογόνουστον οργανισμό (περίπου 400 γρ)

ΟστίτηςΟστίτης ΙστόςΙστός

Η στερεότερη μορφή συνδετικού ιστούΑποτελεί περίπου το 15% και 12% τουσωματικού βάρους στους ενήλικες άντρεςκαι γυναίκες, αντίστοιχαΣΥΣΤΑΣΗ :

- 70% μεταλλικά άλατα- 22% πρωτεΐνη- 8% νερό• Περιεκτικότητα σε μικροστοιχεία: οσκελετός περιέχει το 99% του συνολικούασβεστίου του σώματος, το 35% νατρίουκαι περίπου το 60% του μαγνησίου

ΣύστασηΣύσταση οστίτηοστίτη ιστούιστού ((ΣυνεχΣυνεχ))Κυτταρικό μέρος

(4 κύριοι τύποι κυττάρων):

α) οστικά αρχέγονα κύτταρα

β) οστεοβλάστες

γ) οστεοκύτταρα

δ) οστεοκλάστες

ΣύστασηΣύσταση οστίτηοστίτη ιστούιστού ((ΣυνεχΣυνεχ))

Θεμέλια εξωκυττάρια ουσίαπου αποτελείται από:– οργανική εξωκυττάρια ουσία, πουονομάζεται οστεοειδές καιαποτελείται κυρίως απόκολλαγόνο τύπου Ι (90% τωνπρωτεϊνών).

– ανόργανα άλατα πουεναποτίθενται στην εξωκυττάριαουσία με τη μορφή κρυστάλλωντου υδροξυαπατίτη Ca10(PO4)6

(ΟΗ)2

Οστική ανακατασκευή (bone remodeling):∆ιαδικασία ανανέωσης των μικρομονάδων των οστών, με διαδοχικήενεργοποίηση και λειτουργία των οστεοκλαστών και τωνοστεοβλαστών.

Σκοπός:

Eπιδιόρθωση μικροφθορών οστών

Σταθερότητα στις τιμές Ca του

εξωκυττάριου χώρου

ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ→

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ →

ΔιαδικασίαΔιαδικασία οστικήςοστικής ανακατασκευήςανακατασκευής

ΦάσειςΦάσεις οστικήςοστικήςανακατασκευήςανακατασκευής

22οο ΜέροςΜέροςΑνθρωπομετρίαΑνθρωπομετρία -- ΜέθοδοιΜέθοδοι ανάλυσηςανάλυσηςσύστασηςσύστασης σώματοςσώματος

19

ΑνθρωπομετρίαΑνθρωπομετρία

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση ενηλίκωνενηλίκων- Βάρος, ύψος- ΔΜΣ- Περιφέρεια μέσης

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση ανάπτυξηςανάπτυξης καικαι θρέψηςθρέψης- Βρέφη και παιδιά- Εγκυμονούσες

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση ενηλίκωνενηλίκων -- ΔΜΣΔΜΣ

ΜέτρησηΜέτρηση ΎψουςΎψους∆ιαδικασία μέτρησης:

Θέση Frankfοrt horizontal plane.

Πτέρνες ενωμένες, γόναταευθεία, ώμοι χαλαροί.

Κεφάλι, γλουτοί καιωμοπλάτη να εφάπτονταιστην κάθετη επιφάνεια τουαναστημόμετρου

Βαθιά εισπνοή κατά τηδιάρκεια της μέτρησης.

ΜέτρησηΜέτρηση σωματικούσωματικού βάρουςβάρους

∆ιαδικασία μέτρησης:

Ο ζυγός σε σταθερή καιεπίπεδη επιφάνεια.

Ελαφρύς ρουχισμός

Ακίνητος στο κέντροτης πλατφόρμας.

Καταγραφή τουρουχισμού.

ΔείκτεςΔείκτες ΒάρουςΒάρους καικαι ύψουςύψους--ΧρήσηΧρήση σεσεενήλικεςενήλικες

Ανάγκη για καθιέρωση δεικτών βάρους-ύψους γιατην αξιολόγηση του ΣΒ και των κινδύνων υγείαςπου συνεπάγεται το αυξημένο βάρος.

Πηλίκο Βάρους-Ύψους Βάρος / Ύψος

Δείκτης Quetelet Βάρος / Ύψος2

Δείκτης Khosla-Lowe Βάρος / Ύψος3

Δείκτης Ponderal Βάρος / Ύψος1/3

Δείκτης Μάζαςσώματος (BMI)

Lee et al, 1981

ΣύστημαΣύστημα κατάταξηςκατάταξης τηςτης παχυσαρκίαςπαχυσαρκίας μεμεβάσηβάση τοτο ΔΜΣΔΜΣ στουςστους ενήλικεςενήλικες

∆είκτης Μάζας Σώματος (∆ΜΣ) = Βάρος (kg) / Ύψος (m)2

ΔΜΣ (kg/m²) ΚατάταξηΚίνδυνος

Νοσηρότητας

<18,5 Ελλειποβαρές Αυξημένος

18,5 - 24,9 Φυσιολογικό Φυσιολογικός

25 - 29,9 Υπέρβαρο Αυξημένος

30,0 - 34,9 Παχυσαρκία 1ου Βαθμού Πολύ αυξημένος

35,0 - 39,9 Παχυσαρκία 2ου ΒαθμούΣοβαρά

αυξημένος

≥ 40,0 Παχυσαρκία 3ου ΒαθμούΠολύ σοβαράαυξημένος

ΣύστημαΣύστημα κατάταξηςκατάταξης τηςτης παχυσαρκίαςπαχυσαρκίας μεμεβάσηβάση τοτο ΔΜΣΔΜΣ στουςστους ενήλικεςενήλικες

Παράδειγμα:

- Βάρος = 85 kg

- Ύψος = 1,75 m

∆ΜΣ= Βάρος/Ύψος2 =27,7

ΔΜΣ (kg/m²) Κατάταξη

<18,5 Ελλειποβαρές

18,5 - 24,9 Φυσιολογικό

25 - 29,9 Υπέρβαρο

30,0 - 34,9 Παχυσαρκία 1ου Βαθμού

35,0 - 39,9 Παχυσαρκία 2ου Βαθμού

≥ 40,0 Παχυσαρκία 3ου ΒαθμούΥΠΕΡΒΑΡΟΣΥΠΕΡΒΑΡΟΣ

ΕπιπολασμόςΕπιπολασμός τηςτης παχυσαρκίαςπαχυσαρκίας μεμε βάσηβάση τοτοΔΜΣΔΜΣ

Υπολογίζεται ότι υπάρχουν:> 500 εκατ. υπέρβαροι και > 250 εκατ. παχύσαρκοι σεόλο τον κόσμο.

∆Ε∆ΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΕΛΛΑ∆ΑΜελέτη ATTICA (2003):Υπέρβαροι 6 στους 10 ενήλικεςΠαχύσαρκοι 20% ανδρών και 15% γυναικών

∆Ε∆ΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΗΠΑ (NHANES I, II, III):1 στους 3 Αμερικανούς είναι υπέρβαρος

Obesity Trends* Among U.S. AdultsObesity Trends* Among U.S. AdultsBRFSS, 1985BRFSS, 1985

(*BMI ≥ 30, or ~ 30 lbs overweight for 5’4” woman)

Source: Mokdad AH.

No Data 10% 10%-14% 15-19% ≥20%

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19819866

19871987

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19891989

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19919911

19921992

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19931993

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19951995

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19961996

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19971997

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19981998

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

19991999

No Data <10% 10%-14% 15-19% ≥20%

Source: Mokdad AH.

Obesity Trends* Among U.S. AdultsObesity Trends* Among U.S. AdultsBRFSS, 2000BRFSS, 2000

(*BMI ≥ 30, or ~ 30 lbs overweight for 5’4” woman)

No Data <10% 10%-14% 15-19% 20%

Source: Mokdad AH.

ΔΜΣΔΜΣ καικαι κίνδυνοςκίνδυνος νοσηρότηταςνοσηρότηταςΤα προτεινόμενα όριαβασίζονται σε μεγάλες μελέτεςσε Καυκάσιους.

• Συσχέτιση ∆ΜΣ μενοσηρότητα ή θνητότητα απόασθένειες όπως:

- Καρδιαγγειακά (στεφανιαίανόσο, αγγειακά εγκεφαλικάεπεισόδια)

- Υπέρταση

- ∆ιαβήτης τύπου 2

- Υπερλιπιδαιμίες

ΠλεονεκτήματαΠλεονεκτήματα τουτου ΔΜΣΔΜΣ ωςως δείκτηδείκτη

Πλεονεκτήματα:

Απλές μετρήσεις (ύψος, βάρος)

Φθηνός εξοπλισμός

Μικρή εκπαίδευση εξεταστή

∆ιαθέσιμα δεδομένα προςσύγκριση από μεγάλεςεπιδημιολογικές μελέτες.

ΜειονεκτήματαΜειονεκτήματα τουτου ΔΜΣΔΜΣ ωςως δείκτηδείκτηΜειονεκτήματα:

∆εν είναι δείκτης αξιολόγησης τουσωματικού λίπους.

Ο αυξημένος ∆ΜΣ μπορεί να οφείλεταισε αυξημένο μυϊκό ή λιπώδη ιστό.

Αν και ο δείκτης συσχέτισης (r) μεταξύ∆ΜΣ και % λίπους σώματος κυμαίνεταιαπό 0,7-0,9 παρατηρούνται μεγάλεςαποκλίσεις από άτομο σε άτομο.

Παρατηρείται διαφορετική σχέση μεταξύ∆ΜΣ και % λίπους σώματος μεταξύφυλών.

Παχυσαρκία: Το αυξημένολίπος σώματος (WHO, 2000)

Οι Ασιάτες παρατηρείται ότιγια μια συγκεκριμένη τιμήΔΜΣ έχουν % λίπος και

μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισηςνοσηρότητας

Προτείνονταιχαμηλότερα όριαΔΜΣ για τους

Ασιάτες

ΠΑΙΔΙΚΗΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΚΙΑΠΑΧΥΣΑΚΙΑ1ο ΒΗΜΑ: Υπολογισμός του∆ΜΣ (Βάρος/Ύψος2)

2ο ΒΗΜΑ: Σύγκριση με τονπίνακα, βάση φύλου & ηλικίας

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ:

Αγόρι ηλικίας 11 ετών με

βάρος 60 kg και ύψος 1,62 m

ΔΜΣ= 60/1,622 = 22,8

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: ΥΠΕΡΒΑΡΟ

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση παιδικήςπαιδικής παχυσαρκίαςπαχυσαρκίαςμεμε βάσηβάση τοτο ΔΜΣΔΜΣ

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση τουτου βάρουςβάρους σεσε παιδιάπαιδιά καικαιέφηβουςέφηβους-- ΚαμπύλεςΚαμπύλες βάρουςβάρους--ύψουςύψους

Καμπύλες βάρους γιαύψος (CDC)

Μπορούν ναχρησιμοποιηθούν γιααξιολόγηση παιδικήςπαχυσαρκίας και τουυποσιτισμού.

>85ου Υπέρβαρο

>95ου Παχύσαρκο

< 5ου Χαμηλό βάρος

ΜελέτηΜελέτη εκτίμησηςεκτίμησης παιδικήςπαιδικήςπαχυσαρκίαςπαχυσαρκίας στηνστην ΕλλάδαΕλλάδα-- GRECOGRECO

4786 παιδιά10 περιφέρειες14 νομοίΑντιπροσωπευτικό δείγμαΑποτελέσματα (Cole, 2000)

- 29% των παιδιώνυπέρβαρα

- 11.2% των παιδιώνπαχύσαρκα

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση τηςτης αύξησηςαύξησης βάρουςβάρους σεσε εγκύουςεγκύους

Κατάστασηπριν την

εγκυμοσύνη

Προτεινόμενησυνολικήαύξηση

βάρους (kg)

Ελλειποβαρής 12-18

Κανονική 11,5-16

Υπέρβαρη 7-11,5

Παχύσαρκη 6,8 τουλάχιστο

WHOWHO

Παχυσαρκία

Η κατάσταση που χαρακτηρίζεται απόυπερβάλλον σωματικό λίπος, σε βαθμόπου επηρεάζεται αρνητικά η υγεία καιευεξία του ατόμου.

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση τηςτης κατανομήςκατανομής τουτου λίπουςλίπουςστοστο σώμασώμα

ΤύποιΤύποι κατανομήςκατανομής τουτου λίπουςλίπους

Κεντρικήπαχυσαρκία

(συχνότερη στουςάντρες)

Περιφερικήπαχυσαρκία

(συχνότερη στιςγυναίκες)

κοιλιακόλίπος

ενδο-κοιλιακόλίπος

Μεταβολικέςδιαταραχές

Ορμόνες λιπώδουςιστού & έκκρισηπαθογόνων μορίων

Μεταβολικέςδιαταραχές

ΠεριφέρειαΠεριφέρεια μέσηςμέσης∆ιαδικασία μέτρησης:Όρθια στάση σώματοςΚοιλιά χαλαρήΑνατομικό σημείο: Μεταξύτελευταίας πλευράς καιπάνω από τον ομφαλό (στηφυσιολογική στενή περιοχήτης μέσης).Μέτρηση κατά το τέλοςμιας φυσιολογικής εκπνοήςΣε παχύσαρκα άτομα, στοεπίπεδο του ομφαλού.

ΠεριφέρειαΠεριφέρεια ισχίουισχίου

∆ιαδικασία μέτρησης:

Όρθια στάση

Ο εξεταστής σε πλάγια θέσησε σχέση με τον εξεταζόμενο

Μέτρηση της μέγιστηςπεριφέρειας ισχίου

Εξασφάλιση ότι η ταινία έχειτοποθετηθεί σε παράλληλοεπίπεδο

ΠεριφέρειαΠεριφέρεια μέσηςμέσης & & ΠηλίκοΠηλίκο περιφέρειαςπεριφέρειαςμέσηςμέσης προςπρος περιφέρειαπεριφέρεια ισχίωνισχίων -- ΌριαΌρια

Κίνδυνος

Περιφέρεια μέσηςΠηλίκο Μέσης-

Ισχίων

Φύλο ΑυξημένοςΙδιαίτερααυξημένος

Αυξημένος

Άνδρες > 94 cm ≥ 102 cm >1.0

Γυναίκες ≥80 cm ≥ 88 cm >0.8

53

ΜέθοδοιΜέθοδοι ανάλυσηςανάλυσης σύστασηςσύστασηςσώματοςσώματος

Βιοηλεκτρική ΕμπέδησηDXAΑξονική τομογραφίαΥπέρηχοιΕνεργοποίηση νετρονίωνΟλικό 40ΚΑραίωση ισοτόπων

ΑπορροφησιομετρίαΑπορροφησιομετρία ΑκτίνωνΑκτίνων ΧΧ ΔιπλήςΔιπλήςΕνέργειαςΕνέργειας ((DXA)DXA)

Ποσοτική μέτρηση μαλακών ιστών(λίπος και ισχνή μάζα σώματος) καιτων οστών σώματος.

Εκπομπή ακτίνων Χ χαμηλής καιυψηλής ενέργειας σε κάθε pixel τουσώματος.

Μέτρηση της εξασθένισης τωνακτίνων Χ (χαμηλής και υψηλήςενέργειας) καθώς διέρχονται απότους ιστούς.

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα τηςτης μεθόδουμεθόδου ((DXA)DXA)

Μοριακό μοντέλο 3 διαμερισμάτων

1) Λιπώδη μάζα σώματος

2) Ισχνή μάζα σώματος

3) Οστική μάζα

% λίποςσώματος

Ισχνή μάζασώματος

Οστικήμάζα

ΛΜΣ

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα DXADXA--ΟστικήΟστική πυκνότηταπυκνότητα«Χρυσή» μέθοδος αναφοράςγια μέτρηση οστικής μάζας καιπυκνότητας.Οστική πυκνότητα σε g/cm2

∆ιάφορα ανατομικά σημεία:- Ολικό σώμα- Κεφαλή μηριαίου- Σπονδυλική στήλη- Αντιβράχιο∆ιάγνωση οστεοπενίας καιοστεοπόρωσης.

ΑξονικήΑξονική τομογραφίατομογραφία

Απεικονιστική μέθοδος

Κυρίως διαγνωστική μέθοδοςστην ιατρική αλλά και για τηνανάλυση σύστασης σώματος.

Εκπομπή ακτίνων Χ σε κάθεpixel.

ΑΡΧΗ ΜΕΘΟ∆ΟΥ:

- Εξασθένιση ακτίνων Χ κατά τοπέρασμα από ιστούς.

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα αξονικήςαξονικής τομογραφίαςτομογραφίας

Διαχωρισμός:

- Λιπώδης μάζα σώματος

- Μυϊκός ιστός

- Οστίτης ιστός

• Λιπώδης μάζα σώματος:

- ∆ιαχωρισμός σε υποδόριο καισπλαχνικό λίπος

• Οστίτης Ιστός:

- Οστική μάζα, διαχωρισμός σεφλοιώδες και σπογγώδες οστίτηιστό

- Αξιολόγηση αρχιτεκτονικής οστού.

Υποδόριολίπος

Σπλαχνικόλίπος

Ποιοτική καιποσοτική μέτρηση

Μέθοδος μέτρησης τηςαγωγιμότητας σώματος.

Εφαρμογή εναλλασσόμενουρεύματος ↓ έντασης.

Ιστοί πλούσιοι σε νερό καιηλεκτρολύτες: Αίμα, εγκεφαλονωτιαίο υγρό, μύες

Αγώγιμοι

• Λίπος και οστά (φτωχά σε νερό)

↓↓ Αγώγιμοί

ΒιοηλεκτρικήΒιοηλεκτρική ΕμπέδησηΕμπέδηση ((ΒΙΑΒΙΑ))

ΤοποθέτησηΤοποθέτηση ηλεκτροδίωνηλεκτροδίων

2 ηλεκτρόδια εισαγωγήςρεύματος μεταξύ 2ου και3ου δακτύλου χεριού καιποδιού.2 ηλεκτρόδια ανίχνευσης

Χέρι στο καρπό μεταξύκερκίδας και ωλένης

Πόδι στον αστράγαλομεταξύ έσω και έξωσφυρού

ΤιΤι μπορούμεμπορούμε νανα υπολογίσουμευπολογίσουμε μεμε τητημέθοδομέθοδο BIABIA;;

Περιεκτικότητα λίπους(% και κιλά)

Άλιπη μάζα σώματος

Περιεκτικότητα νερού(% και κιλά)

Άλιπη – Άνυδρη μάζασώματος

Λιπώδη μάζασώματος

(ΛΜΣ)

Άλιπη μάζασώματος

(ΑΜΣ)

Το σύνολο τωνλιπιδίων πουυπάρχουν στονοργανισμό(λιπώδης ιστός, λιπίδια σεάλλους ιστούς)

Το σύνολο τηςπρωτεΐνης, τουνερού και τουγλυκογόνου τουοργανισμού

ΣωματικόΣωματικό ΒάροςΒάρος = = ΛΜΣΛΜΣ + + ΑΜΣΑΜΣ

ΒιοηλεκτρικήΒιοηλεκτρική ΕμπέδησηΕμπέδηση ((ΒΙΑΒΙΑ))Μετρούμενες παράμετροι:

- R (Ωμική Αντίσταση)

- Χc (Μη ωμική αντίσταση)

- Ζ (Σύνθετη αντίσταση ή Εμπέδηση)

Με τη χρήση εξισώσεων είναιδυνατός ο υπολογισμός της ΑΜΣκαι του Ολικού νερού σώματος

Πραγματική αντίσταση στηδιέλευση ρεύματος

Χωρητική αντίσταση λόγωτης συμπεριφοράς κυττάρων

ως πυκνωτές

Ζ= √ (R2+Xc2)

ΕξισώσειςΕξισώσεις υπολογισμούυπολογισμού τηςτης ΑΜΣΑΜΣΕξισώσεις ειδικέςγια πληθυσμούς:

ΗλικίαΦύλο

ΑσθένειαΕθνικότητα

Με τη χρήση εξισώσεων είναι δυνατός ο υπολογισμός της ΑΜΣ.Μοντέλο 2 C: ΣΒ = ΑΜΣ + ΛΜΣΣυνεπώς ΛΜΣ = ΣΒ - ΑΜΣ

Έλεγχος εγκυρότηταςέναντι

υδροπυκνομετρίας

ΕξισώσειςΕξισώσεις υπολογισμούυπολογισμού τουτουΟλικούΟλικού νερούνερού σώματοςσώματος ((TBW)TBW)

Με τη χρήση εξισώσεων είναι δυνατός ο υπολογισμός του TBW.Μοντέλο 2 C: ΤΒW = 73% ΑΜΣ

Υπολογισμός της ΑΜΣΣυνεπώς ΛΜΣ = ΣΒ - ΑΜΣ

Έλεγχοςεγκυρότητας έναντιμεθόδου αραίωσηςισοτόπων (2Η, 18Ο)

ΠλεονεκτήματαΠλεονεκτήματα καικαι μειονεκτήματαμειονεκτήματατηςτης μεθόδουμεθόδου ΒΙΑΒΙΑ

ΠλεονεκτήματαΕύκολη, ασφαλήςΑξιόπιστα αποτελέσματα(εφόσον τηρούνται οι συνθήκες)Καμία διαφοροποίηση τιμώνμεταξύ διαφορετικών εξεταστών∆εν προκαλεί πόνοΣχετικά φτηνή μέθοδοςΚαλή επαναληψιμότηταΠολύ γρήγορη (10 λεπτά)Απόλυτα αποδεκτή από τονπελάτη/ασθενή

Μειονεκτήματα× Πολλές διαθέσιμεςεξισώσεις

× Αμφίβολα τααποτελέσματα σε παιδιάκαι παχύσαρκα άτομα

ΜέτρησηΜέτρηση ΔερματικώνΔερματικών πτυχώνπτυχών

ΣκοπόςΣκοπός μέτρησηςμέτρησης δερματικώνδερματικών πτυχώνπτυχών

Μέτρηση πάχους διπλήςπτυχής υποδόριου λίπουςκαι δέρματος.

Εργαλείο: ∆ερματοπτυχόμετρο

ΣΚΟΠΟΣ: Έμμεσηεκτίμηση της λιπώδουςμάζας σώματος & κατανομή υποδόριουλίπους.

ΣκοπόςΣκοπός μέτρησηςμέτρησης δερματικώνδερματικών πτυχώνπτυχών

Μέτρηση πάχους διπλής πτυχήςυποδόριου λίπους και δέρματος.

Εργαλείο: Δερματοπτυχόμετρο

ΣΚΟΠΟΣ: Έμμεση εκτίμηση τηςλιπώδους μάζας σώματος & κατανομή υποδόριου λίπους.

ΑνατομικάΑνατομικά σημείασημεία μετρήσεωνμετρήσεωνΤρικέφαλου

- Λύγισμα χεριού κατά 90º

- Υπολογισμός μέσου μεταξύακρώμιου και ωλέκρανου

- Χαλάρωση χεριού

- Μέτρηση πάνω από τοτρικέφαλο μυ.

ΑνατομικάΑνατομικά σημείασημεία μετρήσεωνμετρήσεων ((συνεχσυνεχ))

Δικέφαλου

- Προέκταση του σημείου γιατη μέτρηση του τρικέφαλουστη πρόσθια πλευρά τουβραχίονα.

- Μέτρηση πάνω στο δικέφαλομυ.

ΑνατομικάΑνατομικά σημείασημεία μετρήσεωνμετρήσεων ((συνεχσυνεχ))

Υπο-ωμοπλατιαία

- Ψηλάφηση τηςκατώτερης γωνίαςωμοπλάτης

- Μέτρηση 1 cm κάτω απότη γωνία

- Κλίση δερματικής πτυχής45º ως προς το οριζόντιοεπίπεδο

ΑνατομικάΑνατομικά σημείασημεία μετρήσεωνμετρήσεων ((συνεχσυνεχ))

Υπερλαγόνια

- Πάνω στην νοητήευθεία που περνάαπό τη μασχάλη καικαταλήγει στηλαγόνια ακρολοφία.

- Μέτρηση 1cm πάνωαπό τη λαγόνιαακρολοφία.

- Γωνία 45º ως προςτο οριζόντιο επίπεδο.

ΕξισώσειςΕξισώσεις υπολογισμούυπολογισμού % % λίποςλίπος σώματοςσώματος

Για άντρες ηλικίας 20-69 ετών

D = 1,1765 – 0,0744 (log10 Σ4S) Durnin and WormersleyΓια γυναίκες ηλικίας 20-69 ετών

D = 1,1567 – 0,0717 (log10 Σ4S)Όπου Σ4S είναι το άθροισμα μετρήσεων τεσσάρων δερματικών πτυχών: τρικέφαλου, δικέφαλου, υπερ-λαγόνιου, και υπο-ωμοπλατιαίαςD:Πυκνότητα σώματος

% Λίπους Σώματος = (4,57/D – 4,142) × 100(Brozek et al)

% Λίπους Σώματος = (4,95/D – 4,5) × 100(Siri et al)

ΥπολογισμόςΥπολογισμός % % λίπουςλίπους σώματοςσώματος

ΠλεονεκτήματαΠλεονεκτήματα καικαι μειονεκτήματαμειονεκτήματαμετρήσεωνμετρήσεων δερματικώνδερματικών πτυχώνπτυχών

Πλεονεκτήματα

Εύκολη, γρήγορή

∆εν προκαλεί πόνο

Φτηνή μέθοδος

Αξιολόγηση και ωςαπόλυτη τιμή

Ειδικές εξισώσεις γιαπληθυσμούς (>100)

Μειονεκτήματα× Πολλές παραδοχές× Λάθη στην τεχνική τωνεξεταστών (intra & inter)

× ∆ύσκολη η μέτρηση σεπαχύσαρκα άτομα

× Λάθος εκτίμησης ±3,3% (Lohman et al, 1981)

× Επιλογή δερμ/τρου

33οο ΜέροςΜέροςΑλλαγέςΑλλαγές πουπου υφίστανταιυφίστανται οιοι ιστοίιστοί::

ΗλικίαΗλικία καικαι φύλοφύλο

ΕπίδρασηΕπίδραση τηςτης ηλικίαςηλικίας καικαι τουτου φύλουφύλου στηνστηνΑΜΣΑΜΣ καικαι στηνστην ΛΜΣΛΜΣ

Λιπώδη μάζα σώματος

(ΛΜΣ)

Άλιπη μάζα σώματος

(ΑΜΣ)Το σύνολο των λιπιδίωνπου υπάρχουν στονοργανισμό (λιπώδης ιστός, λιπίδια σε άλλους ιστούς)

Το σύνολο τηςπρωτεΐνης, του νερού καιτου γλυκογόνου τουοργανισμού (δομικάστοιχεία των μυών, οστών, εσωτερικών οργάνων)

ΕπίδρασηΕπίδραση τηςτης ηλικίαςηλικίας καικαι τουτου φύλουφύλου στηνστηνΑΜΣΑΜΣ καικαι στηνστην ΛΜΣΛΜΣ

Ηλικία 6-8: Adiposity rebound

Εφηβεία:Κορίτσια 1,5 φορά > ΛΜΣαπό αγόρια

Εφηβεία:Αγόρια 1,5 φορά > ΑΜΣαπό κορίτσια

Ενήλικες: ΛΜΣ και ενδο-

κοιλιακούλίπους

Ενήλικες:Μείωση

ΑΜΣ κατά0,65 kg/έτος

ΕπίδρασηΕπίδραση τηςτης ηλικίαςηλικίας καικαι τουτου φύλουφύλου στασταεπιμέρουςεπιμέρους συστατικάσυστατικά τηςτης ΑΜΣΑΜΣ

Μυϊκός ιστός:

ΠΑΙ∆ΙΑ & ΕΦΗΒΟΙ

- Η μυϊκή μάζα των αγοριών > κοριτσιών.

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ

- Η παρατεταμένη απώλεια μυϊκήςμάζας προκαλεί συχνάσαρκοπενία (μειωμένη μυϊκήδύναμη, αιμάτωση, γρήγοροκάματο, και μειωμένη ικανότηταμεταβολισμού των ενεργειακώνυποστρωμάτων)

ΕπίδρασηΕπίδραση τηςτης άσκησηςάσκησης στηστη ΛΜΣΛΜΣ καικαιστηστη ΑΜΣΑΜΣ

ΕπίδρασηΕπίδραση τηςτης σωματικήςσωματικής δραστηριότηταςδραστηριότηταςστηστη ΛΜΣΛΜΣ

Συνδυασμός διαιτητικής αγωγής και προγραμμάτωνφυσικής δραστηριότητας

ΕπίδρασηΕπίδραση τηςτης φυσικήςφυσικής δραστηριότηταςδραστηριότητας στασταεπιμέρουςεπιμέρους συστατικάσυστατικά τηςτης ΑΜΣΑΜΣ: : ΜυϊκόςΜυϊκός ιστόςιστός

((MacalusoMacaluso et al, 2004)et al, 2004)

15 18 2024

0

102030

% αύξησηδύναμης

% αύξησημυικώνινών

ΆντρεςΓυναίκες

Πρωτόκολλα μυϊκής ενδυνάμωσης με άσκηση αντίστασης:- Ηλικίες εθελοντών: 60-96- ∆ιάρκεια: 8-24 εβδομάδες- Προπονήσεις / εβδομάδα: 3-7 φορές- Ημερήσια set: 3-6- Επαναλήψεις: 8-12 στο 50-80% της μέγιστης επανάληψης

ΕπίδρασηΕπίδραση τηςτης φυσικήςφυσικής δραστηριότηταςδραστηριότηταςσταστα επιμέρουςεπιμέρους συστατικάσυστατικά τηςτης ΑΜΣΑΜΣ

ΟΣΤΙΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕυεργετική δράση της άσκησηςστον οστίτη ιστόΒέλτιστος τύπος άσκησης:

- Συνδυασμός άσκησης πουπροκαλεί μέγιστη δύναμη στα οστάμε υψηλή συχνότητα καιασυνήθιστη κατανομή τωνασκούμενων μηχανικών τάσεων.Μηχανισμός:

- Ενεργοποίηση των οστεοβλαστώνκαι αδρανοποίηση τωνοστεοκλαστών.

ΕπίδρασηΕπίδραση τουτου ισοζυγίουισοζυγίου ενέργειαςενέργειας στηστησύστασησύσταση σώματοςσώματος

Ενεργειακό ισοζύγιο και ρύθμισή του

ΕπίδρασηΕπίδραση τουτου ενεργειακούενεργειακού ισοζυγίουισοζυγίου

Ενεργειακό ισοζύγιο = Προσλαμβανόμενη ενέργεια – ∆απανούμενη ενέργεια

ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΘΕΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Καταβολισμός ενώσεων Αναβολισμός ενώσεων(Λίπους, γλυκογόνου, πρωτεϊνών) (Κυρίως λίπους)

ΘετικόΘετικό ισοζύγιοισοζύγιο ενέργειαςενέργειας

Περίσσεια ενέργειας Αποθήκευση TG στα λιποκύτταρα

Αύξηση της ΛΜΣ

• Η αύξηση επιτελείται με αύξηση του όγκουτων λιποκυττάρων (υπερτροφία) ή / καιμε την αύξηση του αριθμού τους (υπερπλασία)

• Παράλληλη αύξηση της ΑΜΣ (αυξημένες ανάγκεςστήριξης του βάρους των παχύσαρκων ατόμων)

ΥπερτροφίαΥπερτροφία--υπερπλασίαυπερπλασία λιποκυττάρωνλιποκυττάρων((παιδιάπαιδιά & & έφηβοιέφηβοι))

Προτεινόμενη Θεωρία1ο Στάδιο: Αύξηση τουμεγέθους τωνλιποκυττάρων(υπερτροφία).2ο Στάδιο: Αύξηση τουόγκου μέχρι ένασυγκεκριμένο βαθμό.3ο Στάδιο: Ενεργοποίησησχηματισμού νέωνλιποκυττάρων(υπερπλασία).

ΘετικόΘετικό ισοζύγιοισοζύγιο ενέργειαςενέργειας--ΠαχυσαρκίαΠαχυσαρκίαΠαχυσαρκία: «Η υπερβάλλουσασυσσώρευση σωματικού λίπος, σεβαθμό που να επηρεάζονται αρνητικά ηυγεία και η ευεξία του ατόμου».(WHO, 2000)

Αριθμός λιποκυττάρων καιπεριεκτικότητα σε TG

- Ενήλικας φυσιολογικού βάρους 35 δισεκατομμύρια λιποκύτταρα με 0.4 έως0.6 μg τριγλυκεριδίων,

- Εξαιρετικά παχύσαρκος ενήλικας 125 δισεκατομμύρια λιποκύτταρα με 0,8 έως1,2 μg τριγλυκεριδίων

ΑρνητικόΑρνητικό ισοζύγιοισοζύγιο ενέργειαςενέργειαςΑρνητικό ισοζύγιο ενέργειας

Καταβολισμός ενεργειακών υποστρωμάτων

Απώλεια ΑΜΣ και ΛΜΣ