جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ

حمید درج

ارشد گروه علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران یکارشناسآموخته دانش

1سید داود آقائی

، تهران، ایرانهران، دانشگاه تالمللگروه روابط بین استاد (77/77/29 تاریخ تصویب - 92/7/29 )تاریخ دریافت

چکیده

این روزها اقدامات ترامپ در صدر اخبار منطقه و جهان است. قراردادهای جدید او در فروش

افزارها در جهان ایجاد کرده است. گسیخته جنگبرای رشد عنان تسلیحات نظامی، موجی از نگرانی

ورود مستقیم به عرصه نظامی در دولت ترامپ از زمان روی کار آمدن با ادعاهای مکرری مبنی بر

توجهات را به خود جلب کرده است. وی ابتدا با مطرح کردن منطقه امن در سوریه، در صدد بود ،منطقه

که حضور مستقیم آمریکا را در منطقه غرب آسیا موجه جلوه دهد که با مخالفت روسیه و ایران

ای که واشنگتن برای ورود به عرصه دیدههایی در طرح خود ایجاد کرد. با توجه به مشکلات عتعدیل

که در آمریکا در منطقه انتخاب کرده استنظامی سوریه دارد، ترامپ گزینه جدید را برای عرض اندام

این باره ترامپ دستور استفاده از پهبادهای آمریکایی را برای بمباران مناطق مختلف یمن به بهانه مبارزه

با القاعده داده است. سؤال اصلی پژوهش این است که اهمیت راهبردی یمن در سیاست خارجی و

همچون پاره کرده که ترامپ با اهدافی دهدهای پژوهش نشان مییافتهترامپ در چیست؟ امنیتی

گری به های محور مقاومت، حذف ایران از معادلات منطقه و نیز جلوگیری از سرایت امواج شیعهحلقه

وی برای به رخ طلبانه را در قبال تحولات یمن اتخاذ کرده است. عربستان، رویکردی سخت و قدرت

کارانه و ندارد و با نگاهی کاسبکشیدن قدرت آمریکا در منطقه از دست زدن به اقدامات نمایشی ابایی

های غربی را با دلارهای نفتی مرتجعین عرب به منطقه سرازیر محور به تحولات یمن، انبار سلاحمنفعت

گیرد.می شکل تهاجمی رئالیسم مبنای بر و تحلیلی_ کند. روش پژوهش توصیفیمی

.ژئوپلیتیک، خاورمیانهیمن، دونالد ترامپ، رئالیسم تهاجمی، : کلیدی هایهژوا

:sdaghaee@ut.ac.irEmail نویسنده مسئول 7

. 16-93، صص. 1931زمستان ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

مقدمه

های شدید ها و تکانهمیلادی در معرض شوک 9177سال خاورمیانه و شمال آفریقا از

ای های عربی قرار گرفته است که در این رابطه تحولات یمن از اهمیت ویژهناشی از انقلاب

عرب و برخی دیگر یمن که برخی از تحلیلگران از آن به افغانستان جهان برخوردار است.

نامند، شرایط بحرانی آنرا به سبب شکست عبدالناصر در دهه شصت، ویتنام جهان عرب می

از خاورمیانهکشورهای منطقه هایبحران یمن همانند سایر بحران گذارد.را پشت سر می

های های اجتماعی سبب بروز جنگساختاری برخوردار است. ناپایداری ماهیتی هویتی و

داخلی شده است. منطقه خاورمیانه اکنون بنا بر مداخله عوامل متعدد داخلی و خارجی

های مرزی و درون کشوری و جنگهای درونهای چند سویه است. جنگدچار درگیری

منطقه را در برگرفته است. این روند در آینده نزدیک مشکلات و مصائب ،مرزیبرون

کند، همچنین بر بیشتری را به لحاظ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بر خاورمیانه بار می

تر میتر و پیچیدهافزاید و باعث بازتولید خشونت و جنگ با ابعاد گستردهها میدایره شکاف

ثبات کرده و بحران سیاسی در این ده سیاسی و امنیتی، این کشور را بیشود. اوضاع پیچی

ذکر های عمده اقتصادی و معیشت مردم تأثیرات منفی گذاشته است. شایانکشور بر بخش

و برای عربستان تردر یمن عرصه برای حضور ایران سخت آمریکااست در صورت حضور

میلادی در حالی وارد 9172تسهیل خواهد شد. حمله نظامی عربستان سعودی به یمن در

شود به بینی میپیش ،های آمریکاسومین سال خود شده است که به دنبال تغییر سیاست

ب دونالد ترامپ به عنوان سکاندار سیاست دار در منطقه تبدیل شود. با انتخاجنگی دامنه

ویژه ه رسد واشنگتن به دنبال افزایش کنشگری خود در این منطقه است. بآمریکا به نظر می

؛هستند المندب که مشرف به دریای سرخآنکه اهمیت جزایر راهبردی یمن و تنگه باب

شده است تا این همچنین برخوداری یمن از منابع نفت و گاز در شمال و جنوب، باعث

طلب آمریکا از اهمیت خاصی برخوردار شود. جمهور تاجرمآب و منفعت یسئکشور در نگاه ر

رو دستگاه سیاست خارجی آمریکا درصدد توسعه مانور در یمن است. در این راستا از این

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

ساز مشارکت تواند زمینهالمندب و گسترش فعالیت القاعده میافزایش ناامنی در یمن و باب

مستقیم واشنگتن در حمایت از حملات نظامی عربستان شود.

منطقه است، نیز در قالب ترین متحد آمریکا درسفر اخیر ترامپ به عربستان که کلیدی

روابط عربستان و ،سو های بحران در غرب آسیا قابل پیگیری است. از یکتشدید کانون

ته را نداشت و با وجود قراردادهای نظامی میان این ایالات متحده در زمان اوباما فروغ گذش

ترین بحران خارجی عربستان یعنی یمن، تمام قد در کنار آن قرار نگرفت دو، آمریکا در مهم

،از سوی دیگر ؛کننده اطلاعاتی و پشتیبانی هوایی را بر عهده داشتنقش هماهنگ و بیشتر

در حال حاضر اعراب درصددند تا دولت جدید آمریکا را به مداخله بیشتر در منطقه ترغیب

این مسئله است. در نتیجه به ییدتأدهنده کنند و مواضع اخیر مقامات آمریکا نیز نشان

توان اظهار داشت که ترامپ تلاش دارد تا یکبار دیگر در کنار متحدان عرب قرار می تأجر

711ها فراهم کند. قرارداد فروشا هرچه بیشتر برای فروش سلاح به آنگیرد و زمینه ر

ترین توان یکی از بزرگمیلیارد دلاری تسلیحات آمریکایی به عربستان سعودی را می

بلکه در کل جهان دانست که این امر ،تنها در خاورمیانه نه ،قراردادهای فروش تسلیحات

یدی از رقابت تسلیحاتی را در منطقه خاورمیانه آغاز این امر مسلما دور جد ؛سابقه استکم

های تسلیحاتی آمریکایی خواهد رفت و درخواهد نمود که منافع عظیم آن به جیب شرکت

های انتخاباتی ترامپ مبنی بر ایجاد شغل برای آمریکائیان مؤثر خواهد بود. انعقاد راه وعده

حاکی از اولویت ،الد ترامپ به عربستانزمان با اولین سفر خارجی دوناین قراردادها هم

های ضد ایرانی پادشاه عربستان مسائل تجاری و اقتصادی در نزد دولت ترامپ است. صحبت

های دیرینه دولت و دونالد ترامپ در دیدارهای رسمی در عربستان حاکی از تکرار سیاست

از ؛به نفع ریاض استآمریکا در منطقه خاورمیانه در مخالفت با جمهوری اسلامی ایران و

سال برای کمک به افزایش توان دفاعی 71سوی دیگر قرار است این توافق در مدت

میلیارد دلار افزایش یابد که عمده هدف آن افزایش توان دفاعی 011عربستان به بیش از

ای ایران است که این امر در حقیقت مسائل منطقه عربستان در برابر قدرت منطقه

گیرد و دورنمای حل این قضیه را خیلی بعید می ان یمن را نیز در برخصوص بحرهب

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

روز بر ور نگه خواهد داشت و هرنماید و آتش افروخته جنگ یمن را همچنان شعلهمی

سؤال اصلی پژوهش این . ها و شهدای این تراژدی قرن بیست و یکم خواهد افزودخرابی

های یافتهترامپ در چیست؟ امنیتی است که اهمیت راهبردی یمن در سیاست خارجی و

های محور مقاومت، حلقه ندهدکه ترامپ با اهدافی همچون پاره کردپژوهش نشان می

گری به عربستان، حذف ایران از معادلات منطقه و نیز جلوگیری از سرایت امواج شیعه

به رخ وی برای طلبانه را در قبال تحولات یمن اتخاذ کرده است. رویکردی سخت و قدرت

کشیدن قدرت آمریکا در منطقه از دست زدن به اقدامات نمایشی ابایی ندارد و با نگاهی

های غربی را با دلارهای نفتی محور به تحولات یمن، انبار سلاحکارانه و منفعتکاسب

-مندی از روش توصیفی پژوهش حاضر با بهره کند.مرتجعین عرب به منطقه سرازیر می

ی رئالیسم تهاجمی شکل خواهد گرفت. برای انجام پژوهش از بر نظریه تحلیلی و با تکیه

ای و اینترنتی استفاده شده است.کتابخانه منابع

چهارچوب نظری: رئالیسم تهاجمی

الملل، دستگاه فکری خود های فکری بینروی از دیگر گرایشگرایی تهاجمی به پیواقع

گرایانه بنیان نهاده است. پیروان این مکتب، ضمن های واقعها و مفروضهرا بر اساس آموزه

الملل به ها را به عنوان بازیگران اصلی صحنه روابط بینگرایی دولتارچوب واقعهاینکه در چ

-های بینهای بزرگ هستند که سیاسته این قدرتشناسند، بر این باورند کرسمیت می

های های قدرتالملل، برون دادهدهند و در تأثیرگذاری بر سیستم بینالملل را شکل می

کنند گرایان تهاجمی چنین استدلال میواقع (.4: 7030)کامل، باشدکننده میبزرگ تعیین

نسبی خود را به حداکثر برسانند. سازد تا قدرت یا نفوذ ها را وادار میکه آنارشی دولت

کوشند با به حداکثر رساندن قدرت و نفوذ خود، امنیت خویش را به حداکثر ها میدولت

المللی حائز اهمیت زیادی است. لذا تلاش گرایان تهاجمی، آنارشی بینبرسانند. از دید واقع

چون کسب قدرت ها برای کسب امنیت ممکن است به تعارض با دیگران منجر شود و دولت

دولتی به معنای از دست رفتن قدرت دولت دیگر است، نتیجه محتوم این چنین بازی، تضاد

(.701: 7032)مشیرزاده، و کشمکش است

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

ها برای تضمین بقای خویش باید حفظ یا بهبود موضع قدرت خویش را هدف دولت

هایی به معنی اصلی سیاست خارجی خویش قرار دهند و از آنجا که قدرت در تحلیل ن

دارند کیدتأها همواره بر ایجاد تشکیلات نظامی توانایی اقدام به جنگ است، لذا دولت

های بزرگ را گرایان تهاجمی، قدرتبدین ترتیب، واقع (؛799: 7030، )فالتزگراف و دوئرتی

وقفه در پی کسب قدرت هستند. آنان بر این اعتقادند کهکنند که بیای توصیف میبه گونه

کند تا قدرت نسبی خود را افزایش دهند، زیرا های بزرگ را مجبور میالملل، قدرتنظام بین

حکم « بقا» مسئله توانند امنیت خود را ارتقاء بخشند. به عبارت دیگرآنها بدین طریق می

های بزرگ تنها به دلیل برخورداری کند. عملکرد تهاجمی قدرترفتار تهاجمی را صادر می

جویی نیست، بلکه آنها مجبور هستند تا برای افزایش امکان و مدت بقای سلطه از انگیزۀ

کیدتأ ،مرشایمرجان (. 71: 7032، )متقی و دیگران خویش به دنبال قدرت بیشتری باشند

های بزرگ بازیگران عقلایی هستند. آنها نسبت به محیط خارجی خود آگاهند دارد که قدرت

کنند. به خصوص رفتار استراتژیک مناسب را انتخاب می و برای بقای خود در این محیط

های دیگر دارد ها و اینکه رفتارشان چه تأثیری بر رفتار دولتهای دیگر دولتآنها به اولویت

های دیگر چه تأثیری بر استراتژی آنها برای بقا دارد و همچنین این مسئله که رفتار دولت

ا نه تنها به عواقب کوتاه مدت و فوری بلکه به هنمایند. علاوه بر این، دولتتوجه می

یکی دیگر فرید زکریا (.2: 7024 )ذبیحی، پیامدهای بلند مدت اعمال خود نیز توجه دارند

ها در دهد دولتآن است که تاریخ نشان می گرایی تهاجمی برپردازان واقعترین نظریهاز مهم

آورند، های بزرگ روی میایجاد ارتش شوند، بهشرایطی که به شکلی فزاینده ثروتمند می

المللی خود کنند، و به دنبال افزایش نفوذ بینخود را درگیر مسائل خارج از مرزهایشان می

های نسبی تا گرایان تهاجمی بر این نظرند که تواناییواقع .(Zakaria, 1998: 3) روندمی

کوشد شود، میقدرتمندتر میدهند. هنگامی که دولتی ها شکل میحد زیادی به نیات دولت

المللی را کنترل نماید. بنابراین نفوذ خود را افزایش دهد و به حداکثر برساند و محیط بین

گیرندگان اصلی آنها تصور کنند توانمندی نسبی کشور بیشتر ها در مواردی که تصمیمدولت

نبال خواهند سازی قدرت و نفوذ خود دشده است راهبردهای تهاجمی را با هدف بیشینه

00 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

های یابد، این دولت به سیاستکرد. بنابراین هر اندازه که قدرت یک دولت افزایش می

گرایی . واقع(Taliaferro,1999:1) آوردتری روی میطلبانهگرایانه و توسعهخارجی تجاوز

رسد و رسیدن به امنیت الملل میتهاجمی از تبیین سیاست خارجی به فهم سیاست بین

داند که تنها از طریق قدرت و دستیابی به های بزرگ میی قدرتترین خواستهمهممطلق را

الملل هستند و در یک بین های مزبور، بازیگران اصلی نظامهژمون قابل تحصیل است. قدرت

-باشند و لذا در طرح و برنامهمحیط آنارشیک به دنبال حفظ بقاء و افزایش قدرت خود می

)متقی و ، تلاش دارند نسبت به دیگر بازیگران به برتری برسندریزی سیاست خارجی خود

(. 7032 :79، دیگران

الملل است که در تحولات یمن در واقع آمریکا از جمله کشورهای تأثیرگذار در نظام بین

از سران حاکم حمایت کرده و در راستای حفظ و تثبیت قدرت اقلیت حاکم بر مسند قدرت

ای آن در حائز اهمیت این که ایالات متحده آمریکا و متحدان منطقهنکته دارد. گام بر می

ارچوب نظریه رئالیسم تهاجمی، وقوع تحولات سیاسی در یمن را تهدیدی علیه امنیت و هچ

کنند و با اعمال سیاست دخالت فعال در این کشور سعی دارند از منافع خود تلقی می

کوشند تا با به حداکثر و در این راستا می افزایش قدرت رقبا به ضرر خود جلوگیری کنند

دهی رساندن قدرت خود، نقش و امنیت خود را در منطقه به حداکثر رسانده و با جهت

مناسب به تحولات سیاسی یمن به نفع خود به جایگاه هژمونیک در منطقه خاورمیانه دست

ایگاه یمن در سیاست مندی از این مفاهیم نظری، به بررسی جیابند. پژوهش موجود با بهره

پردازد.خارجی و امنیتی ترامپ و رفتار واشنگتن در قبال تحولات این کشور می

المللی ای و بیناهمیت راهبردی یمن در معادلات منطقه

جزیره عربستان، واقع در کشوری عربی در جنوب غربی آسیا و در جنوب شبه ،یمن

موقعیت جغرافیایی این کشور برای بازیگران خاورمیانه، و پایتخت آن شهر صنعا است.

درصد مردم یمن 22ای برخوردار است. بیش از ای از اهمیت ویژهمنطقهای و فرامنطقه

مسلمان هستند. هرچند آمار رسمی و دقیقی از درصد جمعیت شیعه و سنی در این کشور

درصد را 92ان و درصد جمعیت این کشور را شیعی 02توان گفت حدود وجود ندارد، اما می

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

. یمن مرزهای دریایی (77: 7024 )عباسی و گلچین، دهنداهل تسنن تشکیل می

ای در دریای سرخ و خلیخ عدن دارد. موقعیت استراتژیک این کشور از نظر اشراف گسترده

بر شاخ آفریقا و امکان کنترل تحرکات این منطقه و نیز سواحل شرقی آفریقا از راه مرزهای

ای به این کشور داده است. به ب و غرب یمن و نیز جزیره سوکاترا، اهمیت ویژهدریایی جنو

المندب به آن اهمیت مضاعفی داده است. درواقع درصد علاوه اشراف این کشور بر تنگه باب

کند. المندب هم عبور میگیرد، از بابزیادی از رفت و آمدی که در کانال سوئز صورت می

)درایسدل و المندب هم مهم استنال سوئز اهمیت دارد، بابپس به همان میزان که کا

از کانال سوئز و خط لوله فارس وهمچنین بیشتر صادراتی که از خلیج (؛773: 7039، بلیک

کننده کانال سوئز کند. زیرا این تنگه کنترلالمندب عبور میگذرد از تنگه بابسومد می

)رودریگو و کندو دریای سرخ را برقرار میاست که پیوند استراتژیک بین اقیانوس هند

و المللیبین تجارت دریایی برای راهبردی مهم گلوگاه یک المندبباب. (44: 7032، ربیعی

کشتیرانی سوئز برای کانال اهمیت به اندازه آن اهمیت .است انرژی انتقال نیز و کشتیرانی

و انصارالله نگران پیروزی به شدت آنها .اروپاست و آسیا بین آفریقا، دریایی تجارت و دریایی

به رژیم صهیونیستی دسترسی سبب قطع هاحوثی توسط یمن کنترل هستند؛ زیرا هاحوثی

های رژیمزیردریایی راحت دسترسی مانع شده و سرخ دریای طریق از هند اقیانوس

گردید تا موجب امر همین .شودمی ایران تهدید برای فارس به خلیج ورود برای صهیونیستی

مارس 0 امریکا در کنگره با نتانیاهو گفتگوهای مهم نکات محورها و از یکی یمن کنترل

به نیز آمریکا ایمنطقه به عنوان متحد سعودی عربستان دیگر سوی در باشد. اما 9172

رویدادها این که دارد آن بیم دارد و هراس شود تبدیل ایران متحد به یمن از اینکه شدت

روسیه و چین ایران، بازداشتن .برانگیزد سعودی خاندان ضد را عربستان تمامی شبه جزیره

امریکاست هاینگرانی جمله از یمن در راهبردی پای جای آوردن دست به از

(Nazemroaya, 2015: 1-5) .

گانه این تنگه برای آمریکا به حدی اهمیت دارد که آنرا در لیست مراکز هفت

3/0که دهدمی نشان جدی برآوردهای نفتی جهان قرار داده است. استراتژیکی کشتی

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

به از این آبراه 9170سال در پالایش شده پتروشیمی محصولات و خام نفت میلیون بشکه

در را روز در ایمیلیون بشکه 2/9افزایش که است شده صادر آسیا و امریکا مقصد اروپا،

73 حدود المندبباب تنگه .(Ghazali, 2015: 3) دهدمی نشان 9112 با سال مقایسه

کرده محدود مایلی دو تردد کانال دو به نفتی را تانکرهای نقل حمل و و دارد پهنا مایل

ساماندهی مایلی دو هایکانال این از طریق تنگه این در خروج و ورود تردد مسیرهای .است

به رسیدن از را فارس خلیج تانکرهای نفتی تواندمی المندبباب تنگه بستن .است شده

کند منحرف افریقا جنوبی سمت دماغه به را آنها کند و محروم سومد لوله خط و سوئز کانال

افریقا و اروپا جنوبی نفت علاوه، جریان شود؛ به نفت صدور هزینه و زمان افزایش سبب و

کانال طریق از آسیا به بازارهای نفت و کالا صدور مستقیم مسیر تواند مهمتریننمی دیگر

.(Ryan, 2015: 5) کند طی را المندبباب تنگه سوئز و

: اهمیت راهبردی یمن و مسیرهای تردد دریایی 7نقشه

(Ryan, 2015: 3)

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

جزیره است. خیزترین کشورهای شبهو حاصلالجیشی بالایی دارد یمن موقعیت سوق

تواند دریای سرخ را به کنترل درآورد و با می «المندبباب» این کشور با تسلط بر تنگه

تواند این تنگه مهم را ببندد و از آنجایی که می «بریم» استفاده از جزیره استراتژیک

های دریایی در منطقه فعالیتتواند بلندترین جزیره )زقر( را در منطقه در اختیار دارد می

. این (747: 7022، )نجات و دیگران خلیج عدن و دریای سرخ را به کنترل خود درآورد

کشور یکی از نقاط حساس استراتژیکی مورد نظر شرق و غرب به شمار رفته و به علت دارا

بودن موقعیت خاص جغرافیایی و بنادر و جزایر مهم، در طول تاریخ مطمح نظر

ارگران بوده و صفحات تاریخ این کشور را حوادث گوناگون پر کرده است. این کشور از استعم

ای است، زیرا یمن جنوبی در بخش شمال غربی و لحاظ استراتژیکی دارای اهمیت ویژه

قرار گرفته و این تنگه بین دریای سرخ و اقیانوس هند واقع «باب المندب»ال شرقی مش

ترین مهم (.0: 7024 )منصوری، ه بین شرق و غرب استترین آبراشده است و نزدیک

گذاران کاخ سفید، مجاورت این کشور با عربستان و توان بالای تأثیرگذاری نگرانی سیاست

عنوان متحد راهبردی آمریکا در منطقه است. رویدادهای یمن بر همسایه شمالی خود به

ویژه انرژی است که با توجه به به المندب در تجارت دریایی ونکته دیگر، اهمیت تنگه باب

های ثباتی دولت و یا به قدرت رسیدن گروههای قدرتمند القاعده در منطقه یمن، بیپایگاه

ناپذیری بر اقتصاد های جبرانتواند با ناامن کردن این مسیر راهبردی، خسارتتندرو می

جمهوری اسلامی ایران و همچنین ای با ویژه غرب بر جای بگذارد. رقابت منطقه جهان و به

ای امنیت رژیم صهیونیستی از دیگر مواردی است که اهمیت یمن را در معادلات منطقه

دانند که از مقامات آمریکایی بالا برده است. بر همین اساس، دولتمردان آمریکایی، خوب می

کلام در یک فارس، نفت وها به معنی ناامن شدن عربستان، خلیجدست دادن یمن برای آن

از سوی دیگر (. 0: 7029 )زواری، خواهد بود از دست دادن منطقه راهبردی غرب آسیا

همسایگی یمن با منطقه بحران خیز شاخ آفریقا، نگرانی های ایالات متحده آمریکا را در

بنابراین باید گفت از دید آمریکا، یمن رابطه این کشور با این منطقه دوچندان کرده است.

ای دارای اهمیت است، نه تنها به دلیل همسایگی با عربستان سعودی، منیت منطقهبرای ا

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

، عزیزآبادی و دیگران محمدیبلکه به دلیل سرایت آشفتگی سومالی ورشکسته به یمن است)

له مهم برای مقامات آمریکایی این است که تقویت توان انصارالله در سه مسأ. (732: 7029

تهدیدی اساسی برای رژیم صهیونیستی به شمار ،مردمیهای سال گذشته تحت حمایت

رود. در صورتی که این گروه مقاومت، روند کنونی خود را ادامه دهد در آینده نزدیک می

المندب را تحت الشعاع های دریایی اسرائیل در دریای سرخ و بابتواند امنیت فعالیتمی

ت کنترل انصارالله قرار دارد و خصوص که بنادر غربی یمن در مناطق تحهقرار دهد. ب

های آمریکا بر موشک کیدتأالمندب تحت شعاع قرار دهد. تواند وضعیت را در تنگه بابمی

تواند تهدیدی اند قدرت موشکی انصارالله میانصارالله در واقع از این زاویه است که دریافته

این موضوع باعث نیز باشد.برای منافع آمریکا و متحدان آن در مهمترین آبراه انرژی جهان

ای های منطقهبزرگ جهانی و قدرت هایتشده است که تسلط بر یمن همواره مدنظر قدر

این (.7: 7029 )بخشی، جویی نظیر رژیم صهیونیستی قرار داشته باشدهای سلطهو رژیم

ن موقعیت راهبردی، غرب به ویژه آمریکا را واداشته است برای حفظ سلطه خود بر جریا

نفت و اقتصاد جهانی، در تحولات سیاسی یمن دخالت کند. آمریکا به بهانه مبارزه با القاعده،

های هوایی و حتی دریایی ایجاد کند. داشتن پایگاه در چنین تلاش کرد در یمن پایگاه

کندای امکان تسلط کامل بر اقیانوس هند و خلیج فارس را برای غرب فراهم میمنطقه

هایحمایت از آنها عربی، هایپادشاهی ژئوپلیتیکی موقعیت به توجه با (.9: 7024 )کرمی،

که کشور یمن از این قاعده استثناء نیست و برخوردارند خارجی هایقدرت مداوم و باثبات

رو است.ها و اعتراضات مردمی زیادی روبههم اکنون با شورش

سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه: مبانی و اهداف

خواه آمریکا و متعلق به جریان راست مسیحی این کشور دونالد ترامپ از حزب جمهوری

محور، قائل به بازگشت قدرت است. این جریان با داشتن نگرشی ایدئولوژیک و در عین حال

از(. 9: 7022، سیار)نجفی آمریکا به دوران اقتدار گذشته و استثناگرایی آمریکایی است

گذاری این کشور بسیار تأثیرگذار است، داخلی آمریکا که در عرصه سیاستجمله متغیرهای

کارانه نسبت به مسائل باشند که با نگرشی محافظهمذهبی می -های سنتی اجتماعیجریان

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

اند. نوع گفتمان مذهبی حاکم بر گرایانه و تهاجمیاجتماعی، حامی سیاست خارجی اقتدار

توان ت خارجی ایدئولوژیک برای آمریکا است که میها، حاکی از نوعی سیاساین جنبش

.(Cherkaoui, 2016: 5) را تجلی خوبی برای آن دانست 9111دکترین بوش در سال

کیدتأدر جهان « های آمریکاییارزش»سو بر لزوم گسترشز یکاجنبش راست مسیحی

سیاست خارجی نظر به عنوان ابزار مناسب پیشبرد « اهرم نظامی»و از سوی دیگر به ،دارد

کار اجتماعی را عقبه مردمی راهبرد کلان توان حامیان این جنبش محافظهدارد. مجموعا می

خواهان مثل جرج دبلیو بوش دانست. تهاجمی به ویژه در دوران روسای جمهور جمهوری

، به «ساختن عظمت دوباره آمریکا»ارچوبی، با طرح شعار هدونالد ترامپ نیز در چنین چ

بال احیای اقتدارگرایی آمریکا و تقویت قدرت اجتماعی و اقتصادی این کشور دن

با وجود اینکه ترامپ در دوران .(Cherkaoui, 2016: 4) های مختلف استدرعرصه

نظر پیدا کرد و خود اختلاف خواهبا بسیاری از سران جمهوری تبلیغات انتخاباتی خود

( با 9: 7022، )محمدی اجماع نظر نداشتند خواهان نیز چندان روی نامزدی ویجمهوری

در صدر فهرست اش نشان داد.این حال وی بعد از انتخابات، وفاداری خود را به حزب متبوع

ای که در کشورهای متأثر از ریاست جمهوری ترامپ، منطقه خاورمیانه قرار دارد. منطقه

یمن و لیبی در حال دست و ای از فروپاشی قرار گرفته است. سوریه، عراق،مرحله پیشرفته

ای ایران در های داخلی و نیابتی هستند. توافق هستهپنجه نرم کردن با ترکیبی از جنگ

یک جنبه از قدرت ایران را و تنها برای مدت زمانی محدود مدیریت بهترین حالت، صرفا

های روهای خود را از دست دهد. اما همانند گکند. داعش نیز ممکن است ابعاد منطقهمی

ها تهدید تروریستی به حساب خواهد آمد. وضعیت اسفبار میلیون ،هادیگر، برای سال

نه تنها یک فاجعه انسانی بلکه به منزله یک بار اقتصادی و استراتژیک برای ،پناهنده

بینی درک و پیش(. 9: 7029، )سایت میانالی کشورهای منطقه و اروپا خواهد بود

. دونالد ترامپ در منطقه خاورمیانه دشوار است ،جمهور کنونی آمریکا خارجی رئیسسیاست

این منطقه یک باتلاق »درباره خاورمیانه یک حکم کلی دارد و معتقد است ،از طرفی ترامپ

از طرف دیگر منافع آمریکا همچون «. متحده باید از آن دور بماندبزرگ است که ایالات

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

باعث شده است آمریکا در دوره تمام رؤسای جمهور امنیت اسرائیل و نفت آمریکا مینتأ

گیری در حوزه به عبارت دیگر، فرایند تصمیم ؛نظر کند خود نتواند از منطقه خاورمیانه صرف

سیاست خارجی ایالات متحده و منافع دیرینه این قدرت در منطقه جنوب غرب آسیا که به

و اجرا در منطقه خاورمیانه ایجاد گذاری ارچوبی برای سیاستهچ هارتلند لقب گرفته است،

(.7: 7022، )عالم بینی کردتوان پیشکرده است که تغییر جدی در آن را به سختی می

غیر منتظره ،9179پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال

دولتی و حکومتی ای در کارهای گیر کننده بود. ترامپ بدون این که سابقهو به شدت غافل

داشته باشد، سکان اداره بزرگترین قدرت جهان را در اختیار گرفت. ترامپ نه برای

ارزش قایل است و نه به اصول پذیرفته شده سیاست خارجی ،ساختارهای سیاسی آمریکا

دهد. ترامپ اهل مشورت با ساختارهای سیاسی، اطلاعاتی و فکری در آمریکا آمریکا بها می

محور است. از این نظر، دست کم چهل و پنجمین شدت ضد ساختار و خودنیست و به

آید. این باعث شده تا رئیس جمهور آمریکا فردی استثنایی در کاخ سفید به شمار می

. McAdams,2016)) خطوط اصلی سیاست خارجی آمریکا به شدت کدر و مبهم باشد

نویسد کاندیداهای شر شده، میزاد در یادداشتی که در نشنال اینترست منتزلمای خلیل

به این سو، با وجود اختلاف عقیده در 7229ریاست جمهوری ایالات متحده از سال

اند که باید ساختار پس از جنگ ایالات موضوعات خاص، همگی بر این موضوع توافق داشته

های جهانی پاسخ دهد و متحده حفظ شود و رهبری آمریکا به صورت گزینشی به بحران

های بزرگ را حفظ کند، اما ترامپ بسیاری از این اصول و دیگر مفروضات میان قدرت صلح

ها را نشان دهنده زاد این تفاوتسیاست خارجی آمریکا را به چالش کشیده است. خلیل

(.742 - 743: 7022فام، خواند )یزدانپیدایش دکترین جدیدی به نام دکترین ترامپ می

کم در دو دست ،کارشناسان، کابینه ترامپ تندروترین کابینه امریکااز نظر بسیاری از

خواه جمع ترین افراد حزب جمهوریترین و افراطیطلبدهه اخیر است و در آن، جنگ

شدت ایدئولوژیک هستند. در این جمع؛ اکثریت با اند. آنها نسبت به کابینه اوباما بهشده

ای، گزینه نظامی نقش آنها در مورد هر مسئله زمینه ذهنی اغلب هاست و در پسژنرال

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 44

کیدتأ(. ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی خود 744: 7022 فام،ای دارد )یزدانبرجسته

تواند امنیت متحدانش در جهان را تا می مینتأمخارج ،متحده کرد که لازم است ایالاتمی

آمریکا را رونق بخشد و مطالبات متحده جویی، اقتصاد داخلی ایالاتکم کند تا از طریق صرفه

اقتصادی مردم آمریکا را پاسخ دهد. ترامپ اعتقاد دارد که دیگر نباید کاخ سفید چتر دفاعی

هایشان اعراب خاورمیانه باشد و برای آنها هزینه کند و کشورهای عربی باید خودشان هزینه

سلیحات در آسیای غربی چشم لذا ترامپ و حامیان تسلیحاتی او به فروش ت ؛را بپردازند

کند و . از نظر ترامپ، امنیت کالایی است که آمریکا تولید می(0: 7029، )سلوکی انددوخته

دهد، بدون این که آنها بهای آن را بپردازند. ترامپ معتقد است در اختیار دیگران قرار می

منافع مستقیمی در آنجا دهد که می «سواری مجانی» حالی به بسیاری از کشورها آمریکا در

او وعده داده است که به زودی داعش و تروریسم (.720 -721: 7022، فام)یزدان ندارد

خواست آمریکا آنقدر قدرتمند شود تا جمهور سابق می اسلامی را نابود خواهد کرد. رئیس

نظامی بتواند امور و روابط جهانی را شکل دهد و در ضمن آمادگی برای مقابله با تهدیدات

ها علیه منافع حیاتی آمریکا ای مانع از اقدام آنسنتی، از طریق برقراری موازنه قدرت منطقه

خواهد تا بتواند تروریسم رسد ترامپ آمریکایی قدرتمند میو متحدینش شود. اما به نظر می

Kahi) ثبات، کالای امنیت را به دیگران بفروشدآلود و بیرا نابود کرده و در فضایی ترس

& Brands, 2017).

از زمان ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحولات متعددی در سیاست آمریکا ایجاد شده

است. دولت ترامپ از مرزهایی که دولت باراک اوباما برای خود تعیین کرده بود، عبور کرد و

سرآغاز این الاتی را درباره سیاست جدید آمریکا در منطقه مطرح کرده است. سؤاین شرایط،

درصدی بودجه نظامی آمریکا بود که معادل پنجاه و چهار میلیارد دلار 2افزایش ،تحولات

های اطلاعاتی آمریکا هم هفت درصد افزایش یافت. آمریکا همزمان شود. بودجه دستگاهمی

های بیشتر به با تقویت توان نظامی و اطلاعاتی و افزایش بودجه نظامی خود، فروش سلاح

را در دستور کار قرار داده است )فارس( تان سعودی و دیگر کشورهای حاشیه خلیجعربس

تلاش در حال حاضرآمریکا با بحران و چالش مواجه بوده و (.7: 7029، خبرگزاری آریا)

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

است. منطقه غرب آسیا مورد توجه ترامپ معطوف به انتقال این بحران به خارج از محیط

ها و رفت مجتمع ابزار مهم برون ،امنیتی کردن غرب آسیا ته وجمهور آمریکا قرارگرفرئیس

های نظامی و صنعتی آمریکاست. آماری که از خرید تسلیحات کشورهای حوزه خلیج شرکت

کند. ترامپ برخلاف شود به خوبی این موضوع را آشکار میفارس از آمریکا و غرب اعلام می

-لحاظ می شهای دولتهای نفتی را در سیاستستها و مطالبات ترااوباما که بیشتر خواسته

های ها و صنایع تسلیحاتی باشد یا حداقل بین کارتلکند نماینده تراستکرد، سعی می

بحران مالی و اقتصادی آمریکا که عامل نفتی و تسلیحاتی یک توازن ایجاد کند. ضمن آنکه

ریکا اهمیت پیدا کند و ترامپ پیروزی ترامپ بود، سبب شده تا انتقال سرمایه و پول به آم

به همین خاطر اولین سفر خارجی خود را عربستان انتخاب کرد و قرارداد میلیارد دلاری

(. 9: 7029، سلوکی) را با عربستان سعودی امضا کرد تسلیحاتی

های بازنگری در سیاست خارجی در قبال ترکیه، نوع مشارکت نظامی و امنیتی با رژیم

بر حفظ کیدتأهای انسانی در یمن و فلسطین و نادیده گرفتن بحران عرب خلیج فارس،

ای عصر ترین موضوعات خاورمیانهتواند از مهمامنیت اسرائیل و جریان صادرات نفت می

ای و حوزه نظامی، رژیم صهیونیستی و در سطح منطقه .(91: 7022، )شاهرخی ترامپ باشد

د که نسبت به ایران مواضع تندتری داشته باشد عربستان دولت ترامپ را تشویق خواهند کر

و حتی او را تشویق به حمله به ایران خواهند کرد. آزمایش موشکی، انتقال سلاح به یمن و

های اقدامات تندتر ترامپ علیه های نظامی محدود در خلیج فارس زمینهسوریه و درگیری

شدت گرفتن مواضع (. 722: 7022، فام)یزدان آیندایران در حوزه نظامی به شمار می

خصمانه آمریکا نسبت به ایران در حالی است که ظرف چند سال اخیر به خصوص بعد از

ای روابط آمریکا و عربستان گرمی سابق را نداشت و توافق ایران و غرب بر سر مسائل هسته

قه را حتی در مواردی با انتقادهای متقابل همراه بود که این کاهش قدرت عربستان در منط

تر آمریکا نسبت به ایران در دوران گیری سختگیرانهبه همراه داشت. از این رو با موضع

متحده کاسته شود. البته در مدتی رود از سردی روابط عربستان و ایالاتترامپ، احتمال می

تر های بیشر افزایش روابط و همکاریهایی مبنی بکه ترامپ وارد کاخ سفید شده سیگنال

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 44

با دولت جدید سعود نیز بارها بر آمادگی خود برای افزایش همکاریتان داده و آلبه عربس

همچنین دولت کنونی آمریکا، ؛ (http://donya-e-eqtesad.com) کرده است کیدتأآمریکا

خواند و خواهان تقابل بیشتر با ایران است و های اوباما در برابر ایران را مداراگونه میسیاست

)برجام( نیز اعلام کرده است. به متعددی علیه برنامه جامع اقدام مشترکبارها مواضع

عبارت بهتر ایجاد تنش میان ایران و کشورهای عربی گامی محکم برای تثبیت هژمونی

هراسی از یک سو به عنوان موتور محرک مسابقه آمریکا در منطقه است. چرا که ایران

بستگی اعراب به یک قدرت برتر در برابر ایران وا کننده تسلیحاتی و از سوی دیگر تسهیل

است چنانچه ترامپ در سفر اخیر خود از ائتلاف اعراب در برابر ایران سخن به میان آورد

(.9: 7029، )جلیلیان

ها از هر راهی برای ضربه زدن به محور مقاومت، افزایش امنیت اسراییل و آمریکایی

های سوریه، لبنان، کنند. بحرانخاورمیانه استفاده میپیمانان خویش در منطقه حساس هم

یمن از آن موارد است. امنیتی شدن منطقه خاورمیانه، تضمین اخیرا همچنینعراق و ..

ها معتقدند نوع حکومت سپتامبر آن 77ویژه بعد از حوادث هچرا که ب ؛هاستحضور آمریکایی

دموکراسی غربی نیست همواره باعث کشورهای منطقه خلیج فارس از آنجایی که بر اصول

بایست الگوی شود در نتیجه میشدن جهان و افزایش حملات تروریستی می ثباتبی

نکته مهم این است که آنچه (. 9: 7024، )منصوری دموکراسی را در این کشورها پیاده کرد

قابل های آمریکای دوره ترامپ در قبال تحولات کنونی منطقه غرب آسیااز روند سیاست

باشد. در واقع ترامپ مشاهده است بیش از همه موجب رضایت کشورهای عرب منطقه می

های انتخاباتی خود مبنی بر اولویت قرار گرفتن مسائل داخلی آمریکا، اینک با برخلاف وعده

اش درصدد نشان دادن حسن نیت خود به کشورهای عربی طلبانه و تاجرمابانهروحیه منفعت

زات اجرای برنامه افزایش حضور نظامی آمریکا در غرب آسیا رضایت این است تا به موا

-)سایت تحلیلی کشورها برای خرید بیش از پیش تسلیحات نظامی آمریکایی را جلب نماید

(.0: 7029، خبری الوقت

00 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

های تکفیری و منازعه و جنگ با محوریت گروه ،با این اوضاع، طبیعی است که ترامپ

شدن این منطقه را به نفع اقتصاد آمریکا بداند. با این روند تروریسم در غرب آسیا و امنیتی

باید منتظر وقوع فجایع و حوادثی همچون حمله غافلگیرانه استراتژیک به الشعیرات در غرب

ترامپ در عمل راهبرد مرد دیوانه را در ای بود. های آشوبگر منطقهآسیا و تجهیز تروریست

سیاست خارجی در پیش گرفته است و این باعث شده، سیاست خارجی وی در معادلات

و ( 4: 7029، سلوکی) بینی باشدالمللی و منطقه استراتژیک خاورمیانه غیرقابل پیشبین

خاورمیانه با چالش ای آن را در منطقه راهبردی آمریکا و متحدان منطقه متحده منافع ایالات

المللی خود ای و بینمنافع و اهداف رقبای منطقه ،رو سازد و در مقابلجدی و عمیقی روبه

توان گفت جریان انرژی به غرب و نیز امنیت نماید که در این رابطه می مینتأرا تثبیت و

منطقه با آمریکا در متحده های عمده ایالاترژیم صهیونیستی به عنوان اهداف و استراتژی

خطر اساسی مواجه خواهد شد و بر توان و عمق راهبردی محور مقاومت اسلامی در منطقه

افزوده خواهد شد. در واقع ترامپ به دنبال ثبات بلندمدت موقعیت آمریکا در منطقه بوده و

دهد، بلکه به دنبال طدر نظر دارد نه تنها هژمونی نظامی و اقتصادی را در خاورمیانه بس

ایجاد تحولات سیاسی عمیق در معادلات سیاسی منطقه است. در همین راستا، به راهبرد

های بحران در غرب آسیا روی ور کردن کانونهمیشگی آمریکا یعنی خلق بحران و شعله

آمریکابینی سیاست خارجی توان گفت پیشدر نهایت می(. 9: 7029، )جلیلیان آورده است

در دوره ترامپ به خصوص پیرامون منطقه غرب آسیا بسیار پیچیده خواهد بود. او به بیان

طلبانه پرداخته است. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که معادله غرب های جنگدیدگاه

آمریکاهای شیعه و سنی است که در این میان آسیا، نوعی حاصل جمع صفر میان قدرت

(. 0: 7029، )محمدی باید با متحدان سنی خود همراهی نماید

ترامپ و پرونده یمن

یمن دچار شوک سیاسی شده است. رهبر ،9177وقوع بهار عربی در سال از زمان

توسط فشار مردمی از قدرت برکنار شد، اما جانشین او ،صالح عبدلله علی ،اقتدارگرای آن

قدرت را در سپتامبر ،هانماید. حوثی هادی نتوانست حمایت کشور خود را جلب منصور

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 44

عربستانبه جمهور هادی به اجبار ریس بعد،دست گرفتند و در مارس سال به 9174

ها و سبب دخالت گروه یمن از درون دچار مشکل و ،سعودی تبعید گردید. از آن زمان

بنابراین یکی از خونبارترین مناقشات در ؛کشورهای گوناگون در یمن گردیده است

و عراق مورد توجه قرار واقع سوریهکه چندان به دلیل رویدادهای دیگر در خاورمیانه

نفر کشته 71111ساله یمن، بیش از 0 بحران یمن است. در جنگ تقریبا، گیردنمی

(. 9: 7029، )محمدی گیری یک بحران عظیم انسانی گردیده استاند که سبب شکلشده

خواه به پایان رسید و تری حزب جمهوریآمریکا با بر 9179 انتخابات ریاست جمهوری

پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده شناخته شد، فردی که و عنوان چهلترامپ به دونالد

سسات نظرسنجی چندان به پیروزی وی امیدوار نبودند و در عوض رقیب وی یعنی مؤ

(. 7، 7022، سیار)نجفی کردندهیلاری کلینتون را رئیس جمهور بعدی آمریکا معرفی می

های اوباما در کاخ سفید شد که حجم انبوهی از پرونده حالی جایگزین باراک ترامپ در

ای را به ارث برده است، از قضیه فلسطین گرفته تا بحران عراق و پیچیده و لاینحل منطقه

: 7022، )شهیدی سوریه و جنگ یمن و نیز پدیده تروریسم که در داعش تجلی یافته است

7.)

ها در یمن در و به بهانه مبارزه با القاعده و داعش در کنار سعودی 9172کا از سال آمری

المللی دربارۀ تلفات بالای غیرنظامیان در حال جنگ است. هر چند با افزایش اعتراضات بین

، فروش تسلیحات به 9179جنگ یمن، باراک اوباما، رئیس جمهور سابق امریکا، در دسامبر

میلیارد دلار از سوی مقامات 911اما ظاهرا پرداخت ل تعلیق درآورد؛عربستان را به حا

سعودی به آمریکا به عنوان هزینه کمک واشنگتن به ریاض در جنگ یمن سبب شده است

پیشه ترامپ مجددافروش مجدد تسلیحات به عربستان سعودی در دولت تاجر لهمسأتا

ای را برای تعیین شرایط مورد بحث قرار بگیرد و گروهی از سناتورهای آمریکایی لایحه

جدید در کمک نظامی آمریکا به ریاض مطرح کنند. بنابراین با روی کار آمدن ترامپ به نظر

رسد پرونده یمن وارد فاز جدیدی شده است. ترامپ در اظهارات اخیر خود، بر تقویت می

کیدتأیمن ایجاد مناطق امن در»و « گراجنگ با تروریسم اسلام»منظور بیشتر همکاری به

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

همانطور که ریچارد واکر، نویسنده و تحلیلگر هفته نامه (. 0: 7029، )مظاهری نموده است

ترین بازیگران کنونی عرصه کند؛ نیروهای آمریکایی از مهماشاره می« آمریکن فری پرس»

ها در حال سرکوب ا به بهانه مبازه با القاعده و تروریستهسیاسی در یمن هستند. آمریکایی

جنبش شیعیان در این کشور، دامن زدن به اختلافات مذهبی مسلمانان و تقویت افراطی

باشند. به هر صورت یمن کشور استراتژیکی است و گری در میان اعضای القاعده یمن می

تواند ایالات متحده هاست. علاوه بر آن، میراه دسترسی به آسیا و خاورمیانه برای آمریکایی

اش در منطقه همچون عربستان و رژیم صهیونیستی و رسانی به متحدان اصلیرا در کمک

به همین جهت است که نوعی همراهی و ؛ضد کشورهایی همچون ایران و عراق یاری کند

یان در این کشور یابی شیعمنافع مشترک برای القاعده و غرب در یمن جهت مقابله با قدرت

(Nazemroaya, 2015: 5).شود مشاهده می

جمهوری ایالات متحده آمریکا موجی از ابهام و روی کارآمدن دونالد ترامپ رئیس

انداز روابط واشنگتن با دوستان و دشمنانش کرده و چشم الملل ایجادسردرگمی در نظام بین

جمهوری اسلامی ایران که پس از توافق را آبستن حوادث جدید کرده است. در این میان،

ای ظرفیت و توان استراتژیک خود را افزایش داده و در سطح خاورمیانه نیز به یک هسته

-های متناقض ترامپ و تیم سیاسیای تبدیل شده است، در معرض سیاستقدرت منطقه

عربستان و امنیتی او قرار گرفته است. به زعم ناظران، با تحرکات و تکاپوهایی که محور

های اند و همچنین سیاستاسرائیل درخصوص گسترش نفوذ ایران در منطقه به راه انداخته

به دستور کار اصلی آمریکا برای اعمال توان گفت که تهران مجدداتند امنیتی آمریکا، می

ایالات متحده آمریکا با حضور خود در (. 9: 7022، )کرمی فشار و مهار تبدیل خواهد شد

شود تا رقابت سالم منطقه ای ایران و توسعه فارس و کشورهای حاشیه آن موجب می خلیج

، )اخباری و نامی حوزه نفوذ ایران کاهش و در مقابل، توسعه نفوذ رقبای ایران افزایش یابد

ها بر هم خوردن تعادل قدرت به نفع ایران را در این آمریکایی امسلم(. 724: 7033

کن کردن شیعیان حوثی و جریانات نزدیک به در پی آنند تا با ریشه تابند ونمیمنطقه بر

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 44

شان در این منطقه ایایران در یمن، بتوانند توازن قدرت را برای خود و متحدان منطقه

ای ایران را محدود سازند.استراتژیک دنیا به دست آورده و نفوذ منطقه

هی مدعی حضور نیروهای ایرانی در های وااش به بهانهایپیمانان منطقهآمریکا و هم

و عراق نیز رو به گسترش نهاده و است که نفوذ ایران در سوریه حالی یمن هستند. این در

های غربی و آمریکا را به واهمه انداخته است. ترامپ در مناظرات انتخاباتی گفته بود دولت

و هیچکدام در این جنگ ها با ایران درگیری داشتند ما نیروی نظامی عراق را که سال» که

رسیدند نابود کردیم و با این کار عراق را به عنوان دومین دارنده ذخایر نفت به پیروزی نمی

ها سوریه و یمن را هم ها رفتند سراغ یمن و سوریه، آنها دادیم. حالا ایرانیجهان به ایرانی

واقع عربستان سعودی را ها در بینید که آناند و اگر به مرزهای یمن نگاه کنید میگرفته

ها عراق را، سوریه را، یمن را، همه چیز را خواهند آنها عربستان را میخواهند. آنمی

خواهند به یک هیولا تبدیل شوند و رهبری احمقانه آمریکا این فرصت ها میخواهند. آنمی

ار دادن ایران از در حال حاضر در تنگنا قر(. 9: 7022د، نژا)سعید «ها فراهم کردرا برای آن

طریق محدود کردن حوزه اعمال نفوذ ایران در منطقه و ایفای نقش ایران به عنوان قدرت

ای از اهداف مهم حضور نظامی آمریکا و عربستان در منطقه به خصوص یمن، منتقد منطقه

و تلاش خود را برای حفظ رژیم (Chubin,1994: 109) بحرین، سوریه و عراق است

دهند. جلوگیری از تحولات انقلابی و ساختاری در این کشور به خرج می سیاسی یمن و

کین هم نظر ، جیمز ماتیس با سناتور جان مک«موسسه خاورمیانه»به عقیده نویسنده

است که این عبارت « اسلام افراطی»در خاورمیانه است که مهمترین مشکل )برای آمریکا(

)برای داعش یا القاعده؛ در مقایسه با خطر ایران، مبهم برای آنها مترادف ایران است و نه

ای با آمریکا( داعش در رتبه دوم قرار داد. ماتیس از دولت اوباما نه به خاطر توافق هسته

ایران، که خود معتقد است یک توافقنامه راهبردی برای کنترل تسلیحاتی است، بلکه به

کند. زمانی که ماتیس در انتقاد می خاطر مقابله نکردن با گسترش نفوذ ایران در منطقه

کرد، بیشترین تلاشش را بر دولت اوباما در مرکز فرماندهی ارتش آمریکا خدمت می

ها متمرکز کرده بود. ماتیس احتمالا با عربستان موافق جلوگیری از کمک ایران به حوثی

04 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

سیاسیاست که بزرگترین مشکل در یمن، نفوذ ایران است و نه از بین رفتن توازن

(Schmitz, 2017: 2) .المندب را اقدامی برای باب برخی تحلیلگران حتی کنترل تنگه

دانند و آن را های اطراف ایران و نیز سناریوی جنگ با ایران میها و دامکردن تله محکم

(Nazemroaya, 2015: 2-3).کنند آخرین گام ناتو در مسیر آغاز حمله به ایران ذکر می

پیوندهای رو به رشد »نویسد: کوردزمن در خصوص سیاست آمریکا در یمن میآنتونی

)نامشروع( عربستان و آمریکا میان شیعیان حوثی یمن و ایران تهدید دیگری را برای منافع

تواند به ایران این امکان را بدهد تا نیروی ایجاد کرده است. این وضعیت به طور بالقوه می

ر یمن به کار گیرد و عمق استراتژیک خود را افزایش دهد و از هوابی و دریایی خود را د

ای آزادی عمل بیشتری برای ضربه زدن به منافع آمریکا و عربستان و ایجاد توازن منطقه

رسد. اما این نکته مهم است که یادآوری کنیم بهره ببرد. این تهدید هنوز به نظر محدود می

ا در امنیت گلوگاه و آبراه جهانی دیگر در انتهای که سرزمین یمن و جزایر آن نقش مهمی ر

(Ryan, 2015: 5-7).«کندالمندب یا دروازه اشک ایفا میجنوبی دریای سرخ به نام باب

مصر، در سایه به قدرت رسیدن دونالد ترامپ احتمال اینکه «اضاءات»نوشته تارنمای به

گونه ه خلیج فارس هیچائتلاف کشورهای حمله به یمن به ویژه کشورهای عربی حاشی

امتیازی به گروه مردمی انصارالله بدهند، اندک است زیرا ترامپ به عربستان و امارات چراغ

پوشی از کشته شدن غیرنظامیان حمله به یمن را ادامه سبز نشان داده است تا با چشم

دهند. حضور ترامپ در کاخ سفید فرصتی برای کشورهای ائتلاف حمله به یمن به ویژه

های خود در یمن تلاش کنندیابی به هدفعربستان و امارات است که برای دست

(. 0-9: 7029، )خبرگزاری جمهوری اسلامی

های بر اساس گزارش منتشر شده از سوی نیویورک تایمز، آمریکا در ماه جاری علمیات

آن از تمامی هوایی متعددی را به بهانه مقابله با القاعده در یمن به اجرا گذاشت که حجم

میلادی بیشتر بود. این موضوع به این معناست که ترامپ برای نشان 9179حملات سال

ویژه عربستان به شدت بر دخالت آمریکا در هدادن حسن نیت خود به کشورهای عربی ب

هادی، رئیس دارد و از هر اقدامی برای حمایت از نیروهای وفادار به منصور کیدتأکشور یمن

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 44

چه بیش از هر گیرد. در واقع، آنعفی یمن و ضدیت با انصارالله یمن بهره میجمهور مست

ای جنگی توان کابینهای نمایان بوده این است که کابینه دولت ترامپ را بیشتر میلهمسأ

طلب بر تصمیمات و راهبردهای اتخاذی دولت سیطره دانست؛ بدین معنی که افرادی جنگ

ر منجر به تقویت حضور نظامی آمریکا در غرب آسیا شده است طور خودکادارند. این امر به

.( Schmitt, 2017:3) به منطقه 9177جمهور آمریکا اولین سفر خارجی خود را در می دونالد ترامپ رئیس

عربستان سعودی به انجام رساند. عربستان سعودی اولین ایستگاه از تور غرب آسیا و

جمهوری آمریکا بود. هدف از این سفر موضوعات دوجانبه در روابط دو ای رئیسمنطقه

جانبه از جمله شرکت در کشور ازجمله امضای قراردادهای تجاری و تسلیحاتی و چند

وده است. اعراب سعودی پس از به قدرت اجلاس مشترک آمریکا و اعراب در این کشور ب

رسیدن ترامپ و با توجه به اهداف در نظر گرفته شده دولت جدید این کشور در قالب

ای شعارهایی همچون مبارزه و جنگ علیه داعش و تروریسم و مبارزه با نفوذ منطقه

آمریکا کنند خود را همسو با دولت تازه برسر کار آمدهجمهوری اسلامی ایران، تلاش می

های ایالات متحده واضح است اینک نیز سیاست(. پر7:7029 )ابرار معاصر تهران، نشان دهند

با حضور دونالد ترامپ در سمت ریاست جمهوری طبق روال گذشته و به هر قیمتی در

شود. این تا جایی است که حتی در صورت لزوم با سفر منافع ملی تعریف می مینتأراستای

ور به خاورمیانه، ضمن فروش گسترده تسلیحات و کسب عایدات مادی شخص رئیس جمه

میلیارد دلار( از دو کشور عربستان و قطر، بلافاصله اتفاقات جدیدی را 211فراوان )در حدود

زند، طوری که در عربستان حتی به جابجایی ولیعهددر کشورهای متحد خود رقم می

(.0: 7029 رضایی،) شودلی روبرو مییقومی( منجر شده و قطر هم با مسا )کودتای

امنیتی و نظامی باید گفت یکی از ابعاد اصلی سفر ترامپ بحث لیدر حوزه مسا

قراردادهای نظامی این کشور با سعودی بود. مسئله فروش سلاح به این کشور از جانب

آمریکا موضوعی جدید نیست؛ زیرا این کشور به همراه دیگر کشورهای عضو شورای

شتند و ستون فقرات نیروهای ها تحت چتر امنیتی آمریکا قرار داهمکاری خلیج فارس سال

44 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

های اخیر عربستان حال در سالاند، با اینمسلح سعودی را تسلیحات آمریکایی شکل داده

های موردنظر خود را خریداری کند، کرده است از رقیب آمریکا، یعنی چین سلاح تلاش

تان توان به خرید پهپادهای شناسایی ساخت چین توسط عربسافزارها میازجمله این جنگ

)ابرار معاصر اشاره کرد که در جریان تجاوز نظامی این کشور علیه یمن آنها را به کار برد

(.9: 7029ن، تهرا

دهد که رشد خرید تسلیحات در منطقه ری نشان میپگزارش مؤسسه صلح سی

سابقه بوده است. بر اساس این گزارش خاورمیانه در پنج سال اخیر از زمان جنگ سرد بی

-77نسبت به دوره 9179 -79تسلیحات کشورهای منطقه خاورمیانه در دوره واردات

ترین دهد که عربستان سعودی و قطر، بزرگدرصدی را از خود نشان می 39رشد 9117

عربستان سعودی دومین کشور ،اند. بر اساس همین گزارشاین واردکنندگان بوده

979بوده است که افزایش 9179-79واردکننده تسلیحات نظامی در جهان در دوره

دهدرا نشان می 9117 -77ساله قبل از آن یعنی دوره 2درصدی را نسبت به دوره

، عربستان سعودی به دلیل حمله به یمن و 9172تنها در سال .(0: 7029 )میرحسینی،

میلیون دلار تسلیحات 011میلیارد و 2های منطقه در عراق و سوریه کردن تروریستمسلح

دهد. از درصد رشد نشان می 21ریداری کرده است که این رقم نسبت به سال قبل از آن خ

به های هواو انواع موشک 02-های افمیلیون دلار صرف خرید جنگنده 311این میزان،

.(9: 7022 )محمدیاری و شفیعی، سطح شده استبه زمین و سطحهوا، هوا به

های دوگانه در موضوع قطر هم به چشم در اتخاذ سیاستها ییرویه سابق آمریکا اخیرا

خورد. کشور قطر که در کنار عربستان به عنوان یکی از متحدین اصلی آمریکا در مواجهه می

آمد، پس از سفر ترامپ به عربستان، به ویژه اتفاقات سوریه به حساب میهبا تحولات منطقه ب

مبارزه با تروریسم مورد هجمه و بایکوت بهانه حمایت از حماس و طالبان و در راستای

گیردجمله عربستان، امارات و بحرین )البته با چراغ سبز آمریکا( قرار می کشورهای عربی از

وزیر امور خارجه ایران اعمال ،ارچوب، محمد جواد ظریفه. در این چ(9: 7029، رضایی)

ها و من را از جمله پیامکردن نفوذ بیشتر آن در سوریه و ی فشار بر ایران به قصد سد

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

ها بسیار وقت و هزینه به خرج پیامدهای سفر دونالد ترامپ به ریاض خواند. عربستانی

اند تا نظر ترامپ را معطوف به مهار نقش ایران در منطقه کنند. سد کردن این نفوذ داده

ای ای عربستان و بازیابی آن در راهبرد خاورمیانهمساوی با افزایش نقش منطقه دقیقا

تر آمریکا در یمن و سوریه به ایشان در ادامه افزود که این سفر، نقش جدی .آمریکا است

عبری را -عربی -ها بتوانند طرح غربیدنبال خواهد داشت و اگر سعودینفع ریاض را به

کرده و بازیگران ناهمسو در این معادله را در یک خط تقارن قرار برای مهار ایران دنبال

توان گفت که زمینه برای اعمال فشار در سطح منطقه بر ایران فراهم خواهد شددهند، می

حضور ایالات متحده آمریکا در کشورهای منطقه خاورمیانه طی (. 0: 7029 کرمی،)

ری بوش و اوباما به شرایطی منجر شده ریاست جمهو سپتامبر در دوران 77های پس از سال

ای برای آمریکا قلمداد بحران یمن فاجعه .است که امروزه پیچیده و بحرانی نام گرفته است

دولت اوباما به جای کنار کشیدن خود از این ماجرا، سال گذشته اعلام کرد که .می شود

کار عملی از سوی چهار سازی دارد. این طرح به عنوان ابتیک طرح جامع صلح برای پیاده

کشور آمریکا، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و انگلیس با شکست مواجه شد و از

رئیس جمهور مستعفی یمن و دست « هادی منصور»همه بدتر این که این طرح توسط

پرورده عربستان رد شد، زیرا پذیرش آن به معنای برکناری او بود. ظاهرا دونالد ترامپ باید

تواند متحد قدیمی ایالات متحده، عربستان را که خود این موضوع فکر کند که چگونه می به

آمریکای ترامپ باید (.0-9: 7022 )عالم، را در جنگ خونین یمن گرفتار کرده، نجات دهد

هایی که های انسانی رو به افزایش آن و چالشها در یمن و هزینهراهکاری برای درگیری

آورد پیدا کند. یمن، یجاد امنیت و ثبات پایدار در منطقه به وجود میبحران یمن برای ا

هایی است که آمریکا با آن مواجه شده ترین چالشهمچون سوریه، یکی از مهار نشدنی

است. ائتلاف به رهبری عربستان شانسی برای پیروزی در یمن ندارد. القاعده نیز چالش رو

(. 0: 7029 زاده،)جلال آیدمینشین به حساب به رشدی در مناطق سنی

از به بسیاری از تحلیلگران بر این باور هستند که دلیل اصلی نگرانی امریکا و عربستان

المندب توسط این قدرت رسیدن انصارالله در یمن، در اختیار گرفتن کنترل تنگه باب

44 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

انگلیس و رژیم همین راستا، آمریکا، جنبش یمنی با هدف انتقال سلاح به غزه بوده است. در

-سعود در جنگ علیه یمن و به خصوص در تلاش برای تسلط بر بابصهیونیستی نیز از آل

خواهند شاهد این باشند که تنگه راهبردی زیرا آنها نمی ؛کنندالمندب حمایت می

در اختیار بازیگری باشد که از مهمترین ویژگی « هرمز»المندب نیز مانند تنگه راهبردی باب

استقلال رفتاری و فکری و مخالفت با تسلط و مداخله غرب در امور منطقه های آن،

ای آن جهت ایالات متحده آمریکا و متحدان منطقه (.9: 7029 )بخشی، خاورمیانه است

دست یافتن به الگوی مطلوب خود در یمن، چند سناریو را برای آینده تحولات این کشور

ا از این قرار است:ترین این سناریوهکنند. عمدهدنبال می

سناریوهای آمریکا و متحدان ای آن در یمنمنطقه

طرح تقسیم یمن به دو بخش شمالی و جنوبی)تجزیه( .1

حفظ یکپارچگی یمن همراه با روی کار آوردن یک دولت دست .2 نشانده

ثباتی حفظ یکپارچگی یمن و در عین حال، ایجاد آشوب و بی .9 (.5-1: 1930، کشور)کرمیدر این

ها که مخالف شک به دلیل موقعیت استراتژیک یمن و حضور جریانی به عنوان حوثیبی

ها به ها وسعودیهای آمریکا و عربستان و متحدین در منطقه هستند آمریکاییسیاست

بود. هر چند دنبال راهکارهایی برای پایان بخشیدن به نیروی مقاومت در یمن خواهند

ها و رژیم صهیونیستی دربیش از دو سال گذشته با بمباران مناطق تحت تصرف سعودی

اما خوشبختانه ،اندها در صدد از بین بردن این جریان مردمی مقاوم یمن بودهحوثی

له به شدت موجب نگرانی مضاعف عربستان، امریکا و مسأمقاومت در یمن ادامه دارد و این

ای ترامپ به ها در سفر منطقهصهیونیستی شده است. آمریکا و سعودیرژیم جعلی

یمن به نفع خود هستند تا بتوانند سایر لهمسأعربستان به دنبال خاتمه بخشیدن به

های عربی و مسیر انقلاب (0: 7029، )زارعی ای را در دستور کار قرار دهندموضوعات منطقه

کنند.را به مرزهای شرقی عربستان سعودی سد

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

گیرینتیجه

جنگ سرد، آمریکا تلاش داشت تا در رقابت با روسیه، نفوذ خود را هایطی تمام سال

بندی گسترش دهد. بعد از در تمام مناطق جهان از جمله غرب آسیا، از طریق بلوک

فروپاشی شوروی و با خاتمه جنگ خلیج فارس توسط آمریکا، واشنگتن بیش از بیش

را در غرب آسیا تثبیت کند. یمن از جمله مناطقی در غرب آسیا توانست کنشگری خود

المللی ای و بیناست که به لحاظ اهمیت بالای ژئوپلیتیکی آن مطمح نظر بازیگران منطقه

جزیره عربستان سعودی، این کشور را بوده است. موقعیت جغرافیایی یمن در جنوب شبه

تسلط بر آن به عنوان یک کانون راهبردی، ،تای قرار داده اسدر موقعیت ژئوپلتیکی ویژه

کند. بدین المندب و تنگه هرمز را تضمین میالمللی تنگه بابتسلط بر دو آبراه مهم بین

ترتیب، غرب به ویژه آمریکا وسوسه شده است که به دنبال تسلط بر این منطقه ژئوپلتیکی

قرارداد فروش تسلیحات 9177در جریان سفر ترامپ به عربستان سعودی در می برآید.

نظامی آمریکا به عربستان به امضای دو طرف رسید، به گفته یکی از مسئولان آمریکایی

ارتش سعودی توانایی هدف از فروش و تقویت بنیه نظامی عربستان این است که

شود که داشته باشد. این سخن درحالی مطرح می را ای پاسخگویی به تهدیدات منطقه

های تروریستی در سوریه به شدت درگیر جنگ یمن است و ریاض از گروهارتش سعودی

سرنگون را در سوریه« اسد بشار» نتوانسته نظام کند. با وجود این، عربستان هنوزحمایت می

بلکه ارتش سوریه و متحدانش در نبردهای داخلی ،در یمن بکند ها را سازد و ریشه حوثی

ها در یمن نیز ارتش کنند و حوثیی دست پیدا میروز به پیروزی جدید هر این کشور

های کاخ سفید اند. با توجه به اینکه سیاسترو ساختههای زیادی رو بهسعودی را با ناکامی

رسد فروش تسلیحات نظامی به نظر می در خصوص سوریه و یمن با ریاض همسو است

سوریه و یمن قابل ارزیابی است. تر شدن تنور جنگ در آمریکا به عربستان در راستای گرم

ها به ریاض به طور غیر مستقیم عرصه خواهد با فروش این سلاحدر حقیقت، واشنگتن می

به نفع عربستان تغییر دهد. را یمن تحولات نظامی در سوریه و

40 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

در هر صورت اگر ترامپ در پی ایجاد تغییرات کارا و مثبت در سیاست خارجی امریکا

باشد باید به جنگ در یمن خاتمه دهد. در این راستا آمریکا باید به عربستان فشار بیاورد تا

به حمایت از هادی خاتمه دهد و از اهداف خود مبنی بر کنترل دولت یمن بعد از جنگ

های نظامی خود تواند و باید همه عملیاتر دارد. اگر عربستان چنین نکند، آمریکا میدست ب

رو ترامپ، و از این در مناطق نظامی که در حمایت عربستان بوده است را متوقف نماید.

سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی در خصوص راهبردهای آینده درخصوص ملک

ای که پس از تماس بیان گردید؛ رهبران دو کشور بر در بیانیه جنگ در یمن صحبت کردند.

های مشترک برای مبارزه با گسترش شبه نظامیان دولت اسلامی اهمیت تقویت تلاش

امارات متحده عربی، بر حمایت ریاست در مذاکره تلفنی با ،همچین ترامپ ؛موافقت کردند

نمود و محمد بن زیاد از این کیدتأها ریاز مناطق امن برای پناهندگان آواره ناشی از درگی

و حمایت طرح استقبال نمود. به هر حال، ایده آتش بس در یمن چندان سبب پایان مناقشه

رسد که شرایط در دوره ترامپ بدتر نیز خواهد نظامیان یمنی نگردید و به نظر می از غیر

وباما قطع شده است. های صورت گرفته در دوره اگردید به خصوص از این منظر که کمک

ترامپ از یمن انتقاد نمود و از ورود شهروندان آن ،9177ژانویه 97در پی فرمان اجرایی در

در شرایط کنونی کشورهای عربستان و آمریکا نگران گسترش به خاک آمریکا ممانعت کرد.

مستقل های اسلامی و دموکراتیک در یمن و بحرین هستند و از استقرار دولت دامنه جنبش

شود و در زیرا باعث از دست رفتن قلمروی نفوذ این کشورها می ؛در منطقه هراس دارند

در واقع وضعیت ای جمهوری اسلامی ایران افزوده خواهد شد. مقابل بر قدرت و نفوذ منطقه

کنونی موضع آمریکا در قبال جنگ یمن بسته به تحولات میدانی دچار نوسان است، هرچند

های آینده ثباتیای و مذهبی زمینه را برای بیهای فرقها ایجاد بذر جنگکه این کشور ب

ای ترامپ از جایگاه یمن مهیا کرده است. بر این اساس یمن در معادلات خاورمیانه

استراتژیکی برخوردار است. با این حال مقاومت انصارالله و ائتلاف این گروه با علی عبدالله

های ریزی اولیه، اجرای سیاستیمن باعث شد تا برخلاف طرحصالح به اضافه همراهی مردم

واشنگتن با مانع روبرو شود.

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

منابع:

تهران: .جغرافیای مرز با تأکید بر مرزهای ایران .(7033). اخباری، محمد و محمدحسین نامی -

انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.

.جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا .(7039) .درایسدل، آلاسدیدر و جرالد. اج. بلیک -

تهران: انتشارات وزارت امور خارجه. .چاپ پنجم .حیدر )مهاجرانی( میر ترجمه دره

ی وحیدترجمه .المللبینهای متعارض در روابط نظریه .(7030). دوئرتیجیمز رابرت وفالتزگراف، -

تهران، نشر: قومس. .بزرگی و علیرضا طیب

تهران: انتشارات سمت. .المللهای روابط بینتحول در نظریه .(7032). مشیرزاده، حمیرا -

-فصلنامه دفاعی .«نفت و مسیرهای انتقال انرژی» .(7032). پاول و حسن ربیعیرودریگو، ژان -

. 21شماره امنیتی،

، «یابی تا بیدارییتانقلاب اسلامی ایران و ژئوپلیتیک تشیع در یمن: از هو»(، 7024عباسی و گلچین ) -

.92، سال هجدهم، شماره فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج

.4 -79، صص 03، شماره4، سال ماهنامه نگاه ،«ای بر رئالیسم تهاجمیمقدمه»(، 7030الله)کامل، روح -

بررسی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه پس »(، 7032متقی، ابراهیم و خرم بقایی و میثم رحیمی) -

المللی فصلنامه تحقیقات سیاسی بین، «گرایی تهاجمی(سپتامبر)براساس رویکرد واقع 77از

.92-7، صص. 4شماره ، 9دوره . دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

های منازعات قدرت و رقابت»(، 7029نیا و میثم تاجیک)آبادی، مهدی و رضا التیامیمحمدی عزیز -

-های سیاسی و بینفصلنامه پژوهش، «ای در کشور یمنمنطقهاای و فرهای منطقهژئوپلیتیک قدرت

.797-727.، صص07، شماره 3، دوره المللی

راهبرد عربستان سعودی و »(، 7022رضا صارمی)راضیه موسوی و محمد علی و سیدهنجات، سید -

نهم، شماره ، سال المللفصلنامه مطالعات روابط بین، «جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن

.707-772،صص 00

فصلنامه مطالعات ، «سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی ایران»(، 7022یزدان فام، محمود) -

.702-794، صص 74، شماره 72، دوره راهبردی

بخش انرژی و » (.7029های اقتصادی. ) ، معاونت بررسیاتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران -

.سایت میانالیقابل دسترس در سایت .«آقای ترامپهای سیاست

خبرگزاری ، «طلبی سعودی و تداوم روزهای دشوار یمنتشدید جنگ»)بی تا(. یوسفی، اصغر. -

.ایرنا سایتدر قابل دسترس جمهوری اسلامی،

.دنیای اقتصادقابل دسترس در سایت . (7022) .«ها در عصر ترامپچرخش نفتی سعودی» -

44 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

خبری -سایت تحلیلی. قابل دسترس در (7022. )«طلبانه ترامپ در غرب آسیارویکرد جنگ» -

.الوقت

. قابل (7022. )«سیاست خارجی جدید دولت ترامپ؛ افزایش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه» -

.خبرگزاری آریاسایت دسترس در

قابل دسترس در .«ندباهداف و سناریوهای آمریکا برای ناامن سازی باب الم» .(7029) .بخشی، رامین -

.خبرگزاری رسا سایت

قابل . «های اساسی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانهچالش» .(7029). زاده، سید مجتبیجلال -

.روزنامه انصارسایت دسترس در

«ثباتی در غربآمریکا در دوره ترامپ/ استمرار راهبرد ایجاد بحران و بی» .(7029). جلیلیان، فاطمه -

.خبری الوقت -تحلیلیسایت قابل دسترس در

-خبریسایت قابل دسترس در . «المللگرایی تهاجمی در روابط بینواقع» .(7024). ذبیحی، رضا -

.تحلیلی صدای ایران

خبرگزاری سایتقابل دسترس در .«آمریکا میان متحدان دیروز و مخالفان امروز» .رضایی، رضا -

.فارس

آمریکا به دنبال منافع کارخانجات تسلیحاتی خود و تضعیف نیروی مقاومت » .(7029). زارعی، اصغر -

تحلیلی -پایگاه خبری سایتقابل دسترس در . «بینداست/ ترامپ عربستان را بانکی پر از پول می

.قدس

-اندیشکده روابط بین سایتقابل دسترس در .«های بدیل یمنآینده» .(7029). زواری، عبدالمجید -

.الملل

سایتقابل دسترس در . «یمن، پازل جدید بازی دولت ترامپ در منطقه» .(7022). نژاد، یاسردسعی -

.سایت تحلیلی طنین

روزنامه سایتقابل دسترس در . «نقش ترامپ در بحران خاورمیانه». (7029) .سلوکی، وحید -

.تحلیلی روزان -خبری

پایگاه سایتقابل دسترس در . «خاورمیانههای آمریکا در ترامپ و چالش»(، 7022) .شاهرخی، علی -

.تحلیلی ندای ایرانیان - خبری

پایگاه سایتقابل دسترس در . «دونالد ترامپ و دورنمای پرونده سوریه» .(7022شهیدی، فروزان) -

.تحلیلی تنین

سایتقابل دسترس در . «چین و سفر ترامپ به عربستان سعودی» .(7029). صادقی، احسان -

.المللی ابرار معاصر تهرانمطالعات و تحقیقات بینمؤسسه فرهنگی

جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ 14

.تحلیلی طنین سایتقابل دسترس در .«های ترامپ در خاورمیانهچالش» .(7022) .عالم، ریحانه -

سایتقابل دسترس در .«منافع غرب و همراهی با عربستان در جنگ یمن» .(7024). کرمی، علی -

.صدا و سیما - خبر و تفسیر برون مرزی

اقتصاد سایتقابل دسترس در . «سازی بازی ترامپاثرراهبرد ایران در بی» .(7022). کرمی، کامران -

.آنلاین

قابل . «ارسال سیگنال ایرانی به ریاض همزمان با سفر ترامپ به عربستان». (7029) .کرمی، کامران -

.اقتصاد نیوز سایتدسترس در

-مرکز بین سایتقابل دسترس در . «به بحران یمن اهداف و نگاه آمریکا» .(7029). محمدی، فاطمه -

.المللی مطالعات صلح

قابل . «خواه و انتخابات آمریکا؛ بحران در هویت و کارکردحزب جمهوری» .(7022) .محمدی، مصطفی -

.اندیشکده راهبردی تبیین سایتدسترس در

قابل دسترس در . «خاورمیانهسابقه اسلحه در تجارت بی»(، 7022). محمدیاری، رضا و شفیعی، سعیده -

.روزنامه شرق سایت

قابل دسترس .«علل و بسترهای سرعت گرفتن تحولات میدانی یمن» .(7029). مهدیمظاهری، محمد -

.خبرگزاری فارس سایتدر

قابل دسترسی در .«یمن، آوردگاه نظامی عربستان یا بزنگاه سیاسی آمریکا» .(7024). منصوری، محسن -

.سایت خبر فارسی

های منطقه ای عربستان؛ علت تداوم حمله به یمن/ آغاز دور ناکامی» .(7029). میرحسینی، سید محسن -

سایت راه دانا.در دسترسقابل .«جدید رقابت تسلیحاتی در منطقه

، «های احتمالیگیریها و جهتسیاست خارجی دونالد ترامپ؛ چارچوب» .(7022). سیار، رحماننجفی -

دسترس در سایت تبیین.، قابل تبییناندیشکده راهبردی

- Chubin, Shahram. (1994). “Iran’s National Security Policy:

Capabilities and Intentions. (S.L.): Brookings Inst Pr.

- Zakaria, fareed. (1998). from wealth to power: the unusual origins

of America s world Role. Princeton, NJ: Princeton University press.

- Taliaferro, J. (1999). “Security under Anarchy: Defensive ReaIism

Reconsidered”, working paper, International Studies Association,

(S.L.): (S.N.).

44 1931 تانزمس ،04 شماره دهم، سال الملل، بین روابط مطالعات فصلنامه

- Cherkaoui, Mohammed. (2016). “Donald Trump: The Rise of Right-

wing Politics in America”. Available at:

http://studies.aljazeera.net/en/reports/2016/07/clone.

- Nazemroya, Mahdi Darius. (2015). “The Geopolitics Behind the War

in Yemen”. available at: www.strategic-culture.org/news.

- Gazali, Abdus Sattar. (2015). “The U.S. Geostrategic objectives

behind the war in Yemen”. available at: www.opednews.com/articles.

- Kahl, Colin and Hal Brands. (2017). “Trump’s Grand Strategic Train

Wreck, Foreign Policy”. available at: http://foreignpolicy.com/2017

/01/31/trumps.

- McAdams, Dan. (2016). “The Mind of Donald Trump', The Atlantic”.

Available at: www.theatlantic.com/magazine/archive.

- Ryan, Patrick W. (2015). “The Yemen Crisis and the Bab El-Mandeb

Maritime Chokepoint”. available at: http://susris.com.

- Schmitz, Charles. (2017). “Trump Admin to Shift toward Saudi

Position on Yemen War”. available at: www.mei.edu/content/

article.

- Schmitt, Eric. (2017). “United States Ramps Up Airstrikes against Al

Qaeda in Yemen”. available at ; www.nytimes.com/2017/03/03/world

- /middleeast/Yemen.