ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:SOCRATES- COMENIUS

Τζήκου Βασιλική

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:SOCRATES- COMENIUS

ΘΕΜΑ: ΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

2ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ ( ΑΓΟΡΙΑ:20ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 24)

Σχολικό έτος 2005-2006

Τίτλος προγράμματος

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ : ΤΖΗΚΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΕΚΠ/ΚΟΙ: ΑΘΗΝΑΙΟΥ ΖΩΗ

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: 7 μήνες

ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ:ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ: όργωμα- σπορά- πολυσπόριαΧΕΙΜΩΝΑΣ: αρτογλυκίσματα για τα

Χριστούγεννα και την ΠρωτοχρονιάΑΝΟΙΞΗ: κυρά Σαρακοστή- ήθη και έθιμα του

Πάσχα- ΠερπερούναΚΑΛΟΚΑΙΡΙ: θερισμός

ΣΚΟΠΟΣ: να κατανοήσουν οι μαθητές πως το ψωμίαποτελεί θεμέλιο της υγιεινής διατροφής του ανθρώπου ,να μάθουν να επιλέγουν τα είδη του που προάγουν τηνυγεία τους και να αντιληφθούν μέσα από ήθη και έθιμαπως το ψωμί αποτελεί και πολιτισμικό αγαθό και σεάλλους λαούς.

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ:

Να αποκτήσουν νέες γνώσεις μελετώντας τηνπορεία του σιταριού από τη σπορά μέχρι τοστάδιο της παρασκευής του ψωμιούΝα νιώσουν τη χαρά της δημιουργίαςσυμμετέχοντας στην παρασκευή ψωμιούΝα μάθουν και να αναβιώσουν ήθη και έθιμααπό τον Ευρωπαϊκό και Ελλαδικό χώρο πουσχετίζονται με το σιτάρι και τα παράγωγά τουανά εποχήΝα ευαισθητοποιηθούν οι γονείς των μαθητώνκαι να βάλουν στην διατροφή των παιδιώνπαραδοσιακά υγιεινά αρτογλυκίσματα.Να μάθουν να αγοράζουν το ψωμί και τααρτοσκευάσματα με κριτήριο την ποιότητατων υλικών, τον σωστό τρόπο παρασκευής

τους και να μην παρασύρονται από τιςφανταχτερές συσκευασίες και τιςδιαφημίσεις στα Μ.Μ.Ε.Να αναπτυχθούν νοητικά, γλωσσικά,κοινωνικοσυναισθηματικά και κινητικά

μέσα από οργανωμένες δραστηριότητες.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ:o Παραδοσιακή μέθοδος με παρατήρηση εικόνωνo Μέθοδος projecto Βιωματική προσέγγισηo Συνεργατική μέθοδος με παιχνίδια ρόλων και

καλλιτεχνικές δημιουργίες

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΦΟΡΕΙΣ:

-Γονείς των μαθητών-Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης-Επαγγελματίες περιοχής

ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

Διαθεματική προσέγγιση με όλα τα γνωστικάαντικείμενα:

ΓΛΩΣΣΑ-ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ-ΜΕΛΕΤΗΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ-ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

ΠΟΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Α΄ ΦΑΣΗΠροβληματισμός: η αφορμή για το πρόγευμαδόθηκε όταν ένα νήπιο ανέφερε κατά το δεκατιανόστο σχολείο ότι «η Ειρήνη τρώει βρώμικο ψωμί»

βλέποντας το τοστ που ήταν με μαύρο ψωμί. Ακολουθείσυζήτηση και καταγραφή «όσων γνωρίζουν» για τοψωμί και «όσων θέλουν να μάθουν» για το ταξίδι τουσπόρου μέχρι να γίνει ψωμί και να φθάσει στο τραπέζιμας.

ΠΛΑΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣo Συγκέντρωση γονιών και ενημέρωση για το

πρόγραμμα και τους στόχους του και η ανακοίνωσηπου δόθηκε

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Αγαπητοί γονείς θα θέλαμε να σας πληροφορήσουμεπως και φέτος το Νηπιαγωγείο θα συμμετέχει στοευρωπαϊκό πρόγραμμα Comenious έχοντας ως θέμα όλη τησχολική χρονιά τα ήθη και έθιμα που σχετίζονται με τοσιτάρι- αλεύρι- ψωμί έχοντας σαν βασικό μας στόχο ναγνωρίσουν οι μαθητές μας ένα από τα βασικότερα είδη τηςυγιεινής διατροφής. Σας θεωρούμε βασικούς συνεργάτες μαςγια την υλοποίηση του προγράμματος και θεωρούμε τηνβοήθειά σας σημαντική. Βοηθήστε τα παιδιά σας να βρούνεμέσα από διάφορα έντυπα, περιοδικά, εφημερίδες εικόνες,φωτογραφίες, άρθρα, παροιμίες, αινίγματα, ήθη και έθιμααπό τα χωριό του παππού ή της γιαγιάς, συνταγές για τηνπαρασκευή ψωμιού και ό,τι εσείς κρίνετε πως σχετίζεται μετο θέμα μας.

Οι Νηπιαγωγοί

o Χωρισμός των μαθητών σε ομάδεςo Οργάνωση του χώρου του Νηπιαγωγείου για

την υποδοχή, ταξινόμηση, έκθεση του υλικούκαι δημιουργία της φυσικής γωνιάς για το

φυτώριο.o Συγκέντρωση φωτογραφικού, έντυπου και

εποπτικού υλικού με την βοήθεια όλων των νηπίωνκαι των γονιών τους

o Τα παιδιά αναλαμβάνουν να βρουν: λαϊκές ρήσεις,παροιμίες, αινίγματα, γλωσσοδέτες για το σιτάρι– αλεύρι – ψωμί ή για αντικείμενα που σχετίζονταιμ΄ αυτά, συνταγές για την παρασκευή ψωμιού καιαρτοσυσκευασμάτων , έντυπα (φωτογραφίες καιεικόνες σχετικές με το πρόγραμμα) και εποπτικόυλικό με ήθη και έθιμα από τον τόπο καταγωγήςτων γονιών και των παππούδων τους, παραμύθιακαι μύθους από την Αρχαία και Νέα ΕλληνικήΓραμματεία

o Δημιουργία φυτωρίου στο Νηπιαγωγείο γιαπαρατήρηση - διεξαγωγή πειραμάτων-καταγραφήαποτελεσμάτων

o Γνωριμία με επαγγελματίες (γεωργό, γεωπόνο,αρτοποιό, ζαχαροπλάστη) και προγραμματισμόςεπίσκεψης αν είναι δυνατόν στο χώρο της εργασίαςτους

Β΄ ΦΑΣΗ- ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ: Συγκέντρωση φωτογραφικού και εποπτικού

υλικού για το χωράφι, το όργωμα , τηνσπορά, τα εργαλεία , τα μηχανήματα του

σήμερα και του χθες και δημιουργίααφισών με κολλάζ φωτογραφιών καισπόρων

Δημιουργία φυτωρίου στον κήπο και σεδιάφανες συσκευασίες τροφίμων για τηνκαλύτερη παρατήρηση του σπόρου, τηνπορεία και τα στάδια ανάπτυξης του φυτούκαι την διεξαγωγή πειραμάτων για το τι θασυμβεί αν λείπει ο ένας από τους παράγοντεςανάπτυξης( φως- νερό- αέρας)

Φύλλα εργασίας σε ομαδικό και ατομικόεπίπεδο για την εξέλιξη του φυτού καικαταγραφή των αποτελεσμάτων.Ο Τομ, Ισπανός και η Σοφία, Ελληνίδα

μαθαίνουν για το ψωμί-κουκλοθέατρο

(Ο Τομ και η Σοφία, είναι οι ήρωες του προγράμματος. Γιαμας είναι δυο κούκλες από ξύλινες κουτάλες , τιςτοποθετούμε στη γωνιά της Αγωγής Υγείας και θαπαρεμβαίνουν κατά τη διάρκεια όλου του προγράμματος).

Κατασκευήσκιάχτρων

Κατασκευή αυτοσχέδιων μουσικώνοργάνων με σπόρους και άδεια κουτιά

αναψυκτικών και άλλων «άχρηστων»

συσκευασιών.

Ανάγνωση του λαϊκούπαραμυθιού «Ποιος θαβοηθήσει», δραματοποίηση Μυθολογία «Δήμητρα κι

Περσεφόνη»

Παροιμίες και λαϊκές ρήσεις για την σπορά

Το σύννεφο, ποίημαΚαλό μου συννεφάκι σταμάτα και λιγάκι

Μη βρέχεις άλλο πια... μας έκανες παπιά.Στη ράχη πίσω γύρε κι αλλού να βρέξεις σύρεΣε χώρες και χωριά... που 'ναι καλοκαιριά.Ψηλά να δούμε πάλι τον ήλιο να προβάλλειΝα βγούμε στην αυλή...να παίξουμε πολύ.Καλό μου συννεφάκι σταμάτα και λιγάκιΜη βρέχεις άλλο πια...μας έκανες παπιά

Ποίημα από τα νήπια για το σπόρο τοΦθινόπωρο και η εικονογράφησή του από ταίδια Τραγούδι «Ο γεωργός πάει στον αγρό» που

με τις αντίστοιχες κινήσεις δίνει το ταξίδι τουσπόρου μέχρι να γίνει ψωμί.

Ο γεωργός πάει στον αγρό στον αγρό,στον αγρόΟ γεωργός πάει στον αγρό πρωί σανξημερώσει.

Το χωράφι να οργώσει να οργώσει, ναοργώσειΤο χωράφι να οργώσει πρωί σανξημερώσει.

Τώρα σπέρνει το σιτάρι...Βροχή τοπιάνει δυνατή...Μες στον ήλιο μεγαλώνει...Κι έρχονταικαι το θερίζουν...Κι έρχονται και το μαζεύουν...Κιέρχονται και τα΄αλωνίζουν..

Κι ο μύλος θα τ' αλέσει...Κι έρχονται καιτο ζυμώνουν...Κι ο φούρνος θα το ψήσει...

Ψωμί κυρά πάρε να φας για να φας, για να φαςψωμί κυρά πάρε να φας πρωί σαν ξημερώσει.

Βαζάκια με σπόρους για διακόσμησηστην κουζίνα της μαμάς

Αναβίωση των εθίμων:1)αγιασμός του σπόρου2)κόψιμο της βροχής με μαχαίρι (για τοσταμάτημα της βροχής σταυρώνουν μεμαχαίρι το χώμα σε σταυροδρόμια)3)πολυσπόρια ή «Βαρβάρα», (έθιμο Θράκηςκατά το οποίο την παραμονή της γιορτής

της Αγίας Βαρβάρας οι αγρότισσεςετοιμάζουν για βραδυνό σούπα με σιτάρι,σταφίδες ξερά δαμάσκηνα,αμύγδαλα και

καρύδια)

ΧΕΙΜΩΝΑΣ:

Παρατήρηση και φωτογράφηση του σπαρμένουχώρουΑφίσες με φωτογραφίες με έθιμα πουσχετίζονται με τα Χριστούγεννα και τηνΠρωτοχρονιά

Κάλαντα από διάφορα μέρη της Ελλάδας, καιαπό το χθες στο σήμερα

Θεατρικό δρώμενοΜακεδονίας «τα νυχτέρια

Κατασκευή αλμυροκουλούρας για την πόρτατου σπιτιού των νηπίων

Στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρουτου σχολείου με στολίδια από αλμυροζύμαρο

αναβίωση εθίμων : χριστόψωμο - κοπήβασιλόπιτας για την ανάδειξη τουτυχερού της τάξης

θεατρικό δρώμενο στην χριστουγεννιάτικηγιορτή: «Οι καλικάντζαροι και τα γλυκά»,που θα κλείσει με κέρασμα των καλεσμένωνμε παραδοσιακά γλυκάεκμάθηση παροιμιώνΒιβλίο συνταγών με παραδοσιακά γλυκά

συνέχεια του ποιήματος για το σπόρο τουσιταριού το χειμώνα και εικονογράφησή του

ΑΝΟΙΞΗ:Φωτογράφηση και παρατήρηση του σπαρμένου

τμήματος και αναφορά στα λιπάσματαΣυμπλήρωση παροιμιών και αινιγμάτωνΑνάγνωση των παραμυθιών

1) «Η σουσουράδα και η ουρά της», ΕιρήνηΓενειατάκη, σελ 37 Ανθολόγιο Νηπ/γείου

2) και «ο Θεός Μανιτού και η δημιουργία τουκόσμου», ινδιάνικο παραμύθι από ΕιρήνηΓενειατάκη

3) Η αστόχαστη σουσουράδα,Βέτα Κωστίδου-Λένησελ 37 Ανθολόγιο Νηπ/γείου

Κατασκευή της Κυρά Σαρακοστής μεαλμυροζύμαρα “Mona το πασχαλινό τσουρέκι των Ισπανών στο

βαφτιστήρι τουΠούλοι Καρπάθου (δώρο νονάς στο βαφτιστήρι)

Λαμπροκούλουρα, Αυγοθήκες, Λαζαράκια,κουλουράκια-λουλουδάκια, αυγοθήκεςΟ Λάζαρος και το καλάθι για τα λαζαρίτικα

κάλαντα

τα νήπια κατασκευάζουν κούκλες και αναβιώνουντα έθιμα

Δεκατιανό στο Νηπιαγωγείο με λουκουμάδες σεσυνεργασία με γονείςΑπό τα θαύματα του Χριστού και την πορεία στην

σταύρωση γίνεται αναφορά στα έθιμα τουγάμου(κουλούρα γάμου),το ψωμί στην θείακοινωνία και στην Κυριακή προσευχήσυγκέντρωση παραδοσιακών συνταγών για

πασχαλινά κουλούρια που θα γεμίσουν το

πασχαλινό καλάθι, κατασκευασμένο απόανακυκλωμένα υλικά- αυγοθήκες

περπερούνα ή dodola, έθιμο για την ξηρασία και ηαναβίωσή τουτο τραγούδι η «περπερούνα»τ

α

νήπια γράφουν τη συνέχεια του ποιήματος για τοσιτάρι που φύτρωσε και το εικονογραφούν

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ:

Συγκέντρωση φωτογραφιών καιεικόνων με εργαλεία του χθες καιτου σήμερα για το θερισμό και τοαλώνισμαΦωτογράφηση των σιταροχώραφων

και του θερισμούΗ φάρμα με τα τεμπέλικα ζώα,

λαϊκό παραμύθι-δραματοποίηση

Επίσκεψη στο φούρνο της γειτονιάςόπου δοκιμάζουν διάφορααρτοσκευάσματα. Το ψωμί παλιά και σήμεραΠαρασκευή προζυμιού με τον

παραδοσιακό τρόπο για ναπαρακολουθήσουν τα παιδιά τηζύμωση και να φτιάξουν ψωμίΠαρασκευή ψωμιού στο σχολείο

επιλέγοντας την καλύτερη συνταγήκαι ψήσιμο στο φούρνο της γειτονιάς Γιορτή της μητέρας και τα παιδιά

προσφέρουν μπισκότα πουετοίμασαν , χυμό και τους δωρίζουνκάρτα με ευχές στολισμένη με στάχυΚατασκευή ανεμόμυλουΚατασκευή των αριθμών μέχρι το

10, των γραμμάτων του ελληνικούαλφάβητου και τα αρχικά τουονοματεπώνυμου των νηπίων μεαλμυροζύμαρο

«Ο φούρνος του Καραγκιόζη»,λαϊκό παραμύθι Μακεδονίας .

Ο Καραγκιόζης αποφασίζει ναφτιάξει φούρνο, μα μετά από τις πολλέςπαρατηρήσεις των συγχωριανών του για το που θαβλέπει η πόρτα του φούρνου αποφασίζει να τονανεβάσει πάνω σε κάρο κι έ κάθε φορά που τουλέγανε ότι δεν τον έκανε σωστά απλά γυρνούσε τοκάρο κι έτσι έκανε σε όλους το χατίρι

Ο Καραγκιόζηςφούρναρης

ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Οφούρνος του γέρο-Σαμπαναγά, είναιδίπλα στο σαράι, και ο καπνός τουενοχλεί τον Πασά, που δίνει εντολήνα κλείσει. Ο Σαμπαναγάςδοκιμάζει να επινοικιάσει το φούρνο στον

Χατζηαβάτη μήπως εκείνος καταφέρει να τονλειτουργήσει. Ο Χατζηαβάτης αναζητώντας ένακαλό ψήστη φούρναρη, πέφτει πάνω στονΚαραγκιόζη, που τον πείθει ότι είναιφούρναρης.

Έρχονται πολλοί από τους γνωστούς τύπους ναψήσουν τα φαγητά τους ενώ ο Πασάς που ζητάει απότον Καραγκιόζη να κλείσει τον φούρνο σεεικοσιτέσσερις ώρες, μόλις μυρίζει την μυρωδιάμιας χήνας, πού ψήνεται στον φούρνο, ζητάει απότον Καραγκιόζη να του την πάει στο σαράι για νατην φάει αυτός, υποσχόμενος να παρέχει στονΚαραγκιόζη "νομική κάλυψη" γι αυτή την παρανομία.Λογάριαζε όμως χωρίς τον ... Καραγκιόζη.

Εκφράσεις- λαικές ρήσεις-παροιμίεςΒγάζω το ψωμί μου (δουλεύω).Είπε το ψωμί ψωμάκι (πείνα).Φάγαμε ψωμί κι αλάτι (φιλία).Πρέπει να φας πολλά καρβέλια ακόμα (υπομονή).

Η βιάση ψήνει το ψωμί, μα δεν το καλοψήνει.Σα δεν θέλει να ζυμώσει , πέντε μέρες κοσκινίζει(τεμπελιά) .Πρώτα θεμέλια του σπιτιού, ψωμί, κρασί και λάδι(βασικά είδη διατροφής)

Αξιολόγηση προγράμματος

Ατομικά φύλλα εργασίας

Ερωτηματολόγιο επίτευξης στόχωνΈκθεση εικαστικών με δημιουργίες σε ατομικό καιομαδικό επίπεδοΈκθεση φωτογραφικού υλικού των δραστηριοτήτωντου προγράμματος

Εικόνες δραστηριοτήτων προγράμματος

Η γωνιά του προγράμματος

Μακέτα σκιάχτρα

Κάλαντα στο 2ο Δημοτικό Σχολείο

Αρτολιχουδιές από το φούρνο

Το φυτώριό μας

Αλμυροζύμαρο

Φυτεύω και πειραματίζομαι

Ερευνώ

Παρατηρώ

Καταγράφω συμπεράσματα