2 یادداشت سردبیر3 شعر/ شهر من خوی/ دکتر غالمعلی اخروی

منیم تکین/ هاشم عابدی4 معلم در کالس نباید حاشیه برود/ گفت و گو با میرحجت ذاکر

پرونده: بیمارستان آیت ا... خویی7 احترام به مرجعیت؛ آغاز یک کار خیر

8 همتی به بلندی اورین/ گفت و گو با حجت االسالم سعید فاضلی10 اعضای هیأت مدیره ی بیمارستان مروری بر زندگی آیت ا... خویی

11 فانی خویی اولین دایرة المعارف نویس/ علی صدرایی خویی12 خبرهایی از مجمع خویی ها

14 قلعه های خوی- بخش دوم/ عباس مالعباس زاده16 صفحه ی انگلیسی

شرایط پذیریش مقاله ها در ماهنامه ی خوی نگار• قبال در جای دیگر چاپ نشده باشد.

• مقاله یک خط درمیان، در یک روی کاغذ و با خط خوانا نوشته یا تایپ شود.• حجم مقاله حداکثر سه صفحه ی دست نویس یا یک صفحه ی تایپی با فونت 12باشد.

• مقاله دارای تیتر اصلی و تیترهای فرعی باشد.• یک قطعه عکس از نویسنده یا مترجم به همراه معرفی کوتاه، پیوست مقاله باشد.

• با توجه به حجم صفحات مجله، امکان درج مقاله های طوالنی یا دنباله دار مقدور نیست.• مجله در قبول، رد، ویرایش و تلخیص آثار رسیده آزاد است.

نشریه داخلی مجمع خویی های مقیم استان تهرانماهنامه فرهنگی، اجتماعی و اطالع رسانی

سال اول/ شماره 2/ مهرماه 1389 فهرست

مدیر مسؤول: دکتر ابراهیم فتح الهیسردبیر: ابراهیم اصالنی

مدیرداخلی: آرزو صفرخانلوطراح گرافیک: مهسا قبایی

عکاس : نگار مجدفر

با همکاری: علی موسوی ملکی)عکس( عارف محمدزاده)صفحه انگلیسی(

خبر وگزارش تهران: اسماعیل مالعباس زادهنمایندگی خبر و توزیع خوی: علی محبوبی

E-mail: khoynegar@gmail.comصندوق پستی: 14155-1514

تلفن: 88345217نمابر: 88345218

ماهنامه ی خوی نگار از اول قرار بود در 16 صفحه منتش��ر شود اما در شماره ی اول با حجم زی��ادی از مطالب روبرو بودیم و به ناچار مجله در 32 صفحه تقدیم ش��د. این را گفتیم تا هم از کاه��ش تعداد صفحات مجله تعجب نکنید و هم یادآوری کنیم که قول و قرار اول چه بوده اس��ت. امیدواریم در آینده ای نزدیک هم صفحات مجله و هم ش��مارگان آن افزایش قابل توجهی داشته

باشد.در یادداشت قبلی فرصت نشد به چند نکته

اشاره کنیم:اول- ج��ا داش��ت از افرادی ک��ه در تمهید مقدمات و راه اندازی مجله نقش داش��تند تشکر کنی��م. این موضوع را فرام��وش نکرده بودیم اما امکان داش��ت نام دوس��تانی از قلم بیفتد. در هر حال، ترجیح می دهیم بر خالف رویه ی معمول، تع��ارف را کن��ار بگذاریم و اص��ل کار را جدی

یادداشت سردبیر

از‌دل‌سالمت‌می‌کنم!بگیریم. در یک کالم، از همه ی کسانی که قدمی برای ماهنامه ی خوی نگار و در واقع برای ش��هر خوی و مردم خوب آن برداشته اند از صمیم قلب

سپاسگزاریم.دوم- در هر ش��ماره ط��ی پرونده ای به یک موضوع درب��اره ی خوی می پردازیم. ش��ماره ی قبلی به آش��نایی با خویی های مقیم استان تهران اختصاص داش��ت و در این ش��ماره به بررس��ی وضعیت بیمارس��تان آیت ا ... خویی پرداخته ایم. از طرح ها و ایده های ش��ما هم استقبال می کنیم. می توانید موضوعاتی را به مجله پیش��نهاد بدهید یا درباره ی موضوع مورد نظر، دیدگاهتان را بیان

کنید. عناوین چند شماره ی بعد عبارتند از: بررسی مسائل فرش خوی

بازبینی وضعیت فرودگاه خوی تاریخچه ی هیأت های عزاداری خوی

پیگیری وضعیت بنای شمس مسائل جوانان خوی

س��وم- راه های گوناگونی برای ارتباط با ما وجود دارد:

تماس تلفنی با دفتر مجله ارسال نامه ها ومقاله ها به نشانی صندوق

پستی مجله

ارتباط به وس��یله ی پس��ت الکترونیکی مجله

خوشبختانه مجله در خوی نیز نمایندگی خبری دارد و همشهریان خویی می توانند از طریق

ایشان با ما در ارتباط باشند.چهارم- از مس��ؤوالن همه ی س��ازمان ها و ادارات خوی و بخصوص روابط عمومی ها انتظار داریم ارتباط مس��تمر و فعال��ی با ما و نمایندگی خبری خوی داشته باشند. هدف عمومی ماهنامه ی خوی نگار، گسترش تعامل بین خویی هاست و به

طور حتم این تعامل باید دوسویه باشد.پنجم- از روز اولی که موضوع مجله جدی ش��د با هر یک از خویی ه��ای تهران یا خوی که تماس گرفتیم در کمال مس��رت، با استقبال آن ها رو به رو ش��دیم. همه برای هرنوع همکاری اعالم آمادگی می کردند و این، بسیار مایه ی خوشحالی ب��ود. آرزو داری��م این همراه��ی و همدلی به بار بنش��یند و نتیجه اش پیشرفت و توسعه ی خوی و س��ربلندی ایران عزیز باش��د. دل همه ی ما برای

شهرزادگاهمان، دارالصفای خوی می تپد.ای بامن و پنهان چو دل، ازدل سالمت می کنم!

تو کعبه ای، هر جا روم قصد مقامت می کنم!

شماره ی 2. مهر 1389

2

دکتر غالمعلی اخروی

شهر من خوی

سالم من به تو ای شهر کز هوای تو مستمدرود من به تو ای خوی که من ز خاک تو هستم

چه سال های پر امید کز تو دور شدستمچه روزها و چه شب ها در انتظار نشستم

گذشت عمر در هجرانت ای تو کعبه ی آمالکشید روز و مه و سال تا رسید به شصتم

مراست مهر تو در دل که آرزوی تو دارمجفای هجر کشیدم و عهد خود نگسستم

صفای سبزه و ریحان تو به کوه و در و دشتنوای مرغ خوش الحان نموده واله و مستم

چه خاطرات که از کوی و برزنت به دلم بودچه زجرها که به ره تو من کشیدم و جستم

تو راست حق نمک بر عموم شهرنشینانکه من نمک ز نمکدان خوردم و نشکستم

در ارتباط هوایی چه سال ها سپری شدکه دیده گشت به دیدار دوست روشن و رستم

ز خادمان وطن خواستار خدمت خلقمکه من خود این کمر خدمت عاشقانه ببستم

امید آن که تو شهر عزیر من شوی آبادبه دست پاک جوانان کردگار پرستم

تو شهر من و تو همشهریم، عزیز من استیکه من همیشه و هر جای خاکپای تو هستم

منیم تکین

کیمسه گؤره جمالینی، دینمز منیم تکینگؤیلرده سئیرایدر، یئره ائنمز منیم تکین

سن قووما ای گؤزل قاپیدان، گئتمه رم اینانکیمسه وفا دونون گئینمز منیم تکین

چکسن اگر رقیبیمی گولزاره نازایله یاخسان منی اود ایله، سئوینمز منیم تکین

یاندیرمنی، کول ائیله امانسیز، یئله سووورشمع لر ده ایستگینده ارینمز منیم تکین

امر ائیله سن کی یان، یانارام سؤز سنین کی دیرکیمسه سنین اودوندا سرینمز منیم تکین

وصلین- فراقین ائله منه بیردی ای گؤزلهئچ کیم سن ایله جاندا گزینمز منیم تکین

لطفون اولوبدو »عابد«ه شامیل، یقینی واربیرکس بو بزمیده، جانا سینمز منیم تکین

ه� . ع. عابد

شماره ی 2. مهر 1389

3

اشاره: روز جمعه89/6/12 مصادف با 23 ماه مبارک رمضان، جمعی از اعضای مجمع خویی های مقیم استان تهران برای دیدار با میر حجت ذاکر، دبیر خوشنام و استاد پیشکسوت ریاضی دبیرستان های خوی در منزل ایشان حاضر شدند. در این نشست صمیمی مرقاتی، انصاریان، نوروززاده، حقیری، اصالنی، سردارلو، موسوی زنوز، حسن زاده و میرهادی ذاکر حضور داشتند. جلسه با گپ و گفت دوستانه و بیان

خاطرات شنیدنی ذاکر همراه بود.

در آغاز نشست، مرقاتی رئیس هیأت مدیره ی مجمع، ضمن ارائه ی گزارشی از روند تشکیل مجمع و فعالیت های آن بر ضرورت تجلیل از خیرین و به ویژه معلمان پیشکسوت تأکید کرد. وی گفت: اعتقاد داریم که هر فرد خیر تأثیرگذاری معلمانی داشته که در مسیر زندگی او تعیین کننده بوده اند. یکی از اهداف مهم و برنامه های عم��ده ی مجمع تجلیل از

معلمان پیشکسوت و افراد تأثیر گذار است. انصاریان هم طی سخنانی که با شعر: از خدا خواهی��م توفیق ادب/ بی ادب محروم ماند از لطف رب؛ ش��روع شد گفت: معلمی که خوب نباشد اصال معلم نیست. ما در اینجا حاضر ش��ده ایم تا به تالش ه��ای آقای ذاکر

به عنوان یک معلم احترام بگذاریم. ذاک��ر با تش��کر از حض��ور اعضای مجم��ع، از خط مش��ی و روش��ی که مجمع به عنوان قدم خیر برای خوی در پیش گرفته تشکر کرد و گفت: تالش در امور عام المنفعه همیش��ه اقدامی رو به جلو و ارزشمند است و از خداوند برای همه ی ش��ما در این مسیر

آرزوی توفیق دارم.سال 39 از دانشسرای عالی تهران در رشته ی ریاضی پذیرفته ش��دم که تحصیالتم تا سال 43 ادامه یافت. من سال 1360 بعد از 30 سال خدمت بازنشسته شدم. از سال 64 هم ساکن تهران بوده ام و 11 س��ال در دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران

مرکز تدریس کرده ام. خوی نگار: به نظر نمی رسد آن زمان تعداد دبیران ریاضی زیاد بوده باشد. وضعیت تحصیلی

شما چگونه بود؟ذاکر: در کل ای��ران فقط ما 30 نفر بودیم که لیس��انس ریاضی می خواندیم. اساتید شاخصی چ��ون: پروفس��ور هش��ترودی، دکتر مصاح��ب، پرفسور فاطمی، دکتر عصار و دکتر حورفر برای

ما تدریس می کردند. به خاطر دارم در امتحان پایان ترم پرفس��ور فاطمی، بعد از جلسه یکی از دوستان سؤال کرد: چطور نوش��تی؟ من هم گفتم که بد نبود. اما وی اطمینان داش��ت که 20 می گیرد. چند روز بعد که نمره ها اعالم شد فقط سه نفر 15 گرفته بودند، از

معلم‌در‌کالس‌نباید‌حاشیه‌بروددیدار و گفت و گو با میرحجت ذاکر دبیر پیشکسوت ریاضی

گفت و گو از: تحریریه خوی نگار

خوی نگار: آقای ذاکر! دوس��ت داریم در این فرصت مروری بر زندگی و فعالیت های شما

داشته باشیم؛ از تولد و کودکی تان شروع کنید.ذاک��ر: من در 15 خرداد س��ال1311 ش در محله ی ش��هانق به دنیا آمده ام. پدرم، مرحوم میر مهدی ذاک��ر، کارمند اداره ی دارای��ی خوی بود. خان��واده ی ما ب��ه مذهب و برنامه ه��ای مذهبی و ع��زاداری گرایش داش��ت. پدرم از طبع ش��عر برخوردار بود اما اش��عار مذهب��ی در زمینه هایی مانند تاریخ ائمه می سرود. من هم در دسته جات زنجیرزنی مشارکت می کردم. شهانق محل فعالیت چوپان دسته س��ی بود و در آن کلب حس��ین قلی

تمجید نوحه خوانی می کرد.در حاشیه ی خوی قدیم دیوار بزرگی بود که به آن بدن می گفتند. روی این دیوارها محل بازی م��ا بود. من 4 ب��رادر و 3 خواهر دارم که یکی از

برادرهایم فوت شده است. خوی نگار: از دوران درس و مدرسه چه

چیزهایی به خاطر دارید؟ذاکر: دوره ی ابتدایی را در دبستان فردوسی خوانده ام. آن موقع مدیر آقای حاج حسن کشاورز و ناظم هم آقای زین العابدین نژاد بود. سیکل اول را در دبیرس��تان خس��روی گذرانده و بعد از آن دو س��ال در دانشس��رای مقدماتی ارومیه ادامه ی تحصی��ل دادم. در س��ال 1330 خدم��ت معلمی را شروع کردم. اول ش��ش ماه در قره ضیاء الدین خدمت کردم، بعد وارد خدمت نظام وظیفه ش��دم که هم زمان با دوره ی نخست وزیری مرحوم دکتر مصدق بود. به دس��تور ایشان، افسران از خدمت نظام مرخص ش��ده و مدت خدمت من هم جزء

خدمت در آموزش و پرورش محسوب شد.ب��رای ادام��ه ی کار، تابس��تان را در دایره ی حس��ابداری اداره ی فرهنگ خوی مشغول به کار ش��دم و از مهرم��اه به عن��وان ناظم به دبس��تان

فردوسی رفتم.

شماره ی 2. مهر 1389

4

جمله من و همان دوس��ت؛ او به اس��تاد گفت که برای 20 نوشته بود. پرفسور فاطمی پاسخ داد: من دو س��بک برای نمره دادن دارم یکی برای درست حل کردن و دوم برای کیفیت و روش حل مسأله. پاسخ های ش��ما درس��ت بود اما پنج نمره برای کیفیت اس��تدالل کم کردم. شما می خواهید معلم بشوید و باید کیفیت استدالل تان به نحوی باشد که

دانش آموز بفهمد. خوی نگار: از هم دوره هایتان چه کسانی

بودند؟ذاکر: از آقایان: مالحسنی، نبی زاده و عالی نژاد می توانم نام ببرم. وقتی من در خوی دبیر ریاضی ش��دم، ریاضیات جدی��د به تازگ��ی در مدارس تدریس می شد. من چهار سال در ارومیه، همدان و تبریز دوره های ریاضیات جدید را دیدم و تنها کس��ی بودم که در خوی ای��ن دوره ها را آموزش

می دادم. آن زمان مسؤول گروه ریاضی بودم. خوی نگار: از خاطرات دوران معلمی تان

هم صحبت کنید.ذاک��ر: همه ی عم��ر خاطره اس��ت. یکی از م��واردی که به یاد دارم به یکی دو س��ال قبل از پیروزی انقالب مربوط اس��ت. در زمانی که دکتر فرخ رو پارسا وزیر آموش وپرورش بود، ایران را

آقای رجبی اندکی تأمل کرد و س��رخ شد. بعد گفت: گناه ماس��ت، ش��ما راست می گویید. روز بعد که به مدرسه آمدم همکارم آقای واقف گفت که معاون به رئیس فرهنگ دس��تور داده تا پرونده های معلمان با س��ابقه را در بیاورند. تمام شب پرونده ها را بررسی کرده و برای همه ی آن ها

تقدیر نوشته اند. خوی نگار: خاطره ی جالبی بود. حاال که از ریاض��ی صحبت کردید خوب اس��ت توضیح

به دو ناحیه یک)شمال( و دو)جنوب( تقسیم کرده بودند. خبر رسید که معاون ناحیه اول به نام آقای

رجبی برای بازدید به خوی خواهد آمد.طب��ق معمول رئیس پیش��اهنگی تعدادی از دانش آموزان را آماده کرد و رو به روی کارخانه ی قن��د، با طبل و دهل به اس��تقبال معاون رفتند. به افتخار ایشان مراس��م مهمانی با حضور رؤسای اداره و معلمان ش��اخص برپا ش��د. سرمیز شام، رئیس پیشاهنگی به تعریف و توصیف از جناب معاون پرداخت. رئیس فرهنگ هم از معاون برای رئیس پیشاهنگی درخواست تقدیر کرد و ایشان هم گفت: چش��م! من ناخودآگاه خندیدم. معاون از رئیس فرهنگ پرسید که این آقا کیست و وی هم مرا معرفی کرد. از من پرسید: چرا خندیدی؟ هرچه اصرار کردم که اشتباهی رخ داده و قصدی نداش��ته ام، نپذیرفت و گفت: ش��ما معلم ریاضی هستید و بعید است که اش��تباه کنید؛ اگر دلیل را نگویید من لب به غذا نمی زنم و قاشق و چنگال

را زمین گذاشت.به ناچار گفتم: وقتی می بینید در خیابان یک نفر خوب شیپور می زند او را تشویق می کنید . من 24 س��ال خدمت کرده ام و تا به حال یک نفر از

بیرون کالس نگاه نکرده که من چه می کنم.مرحوم میر مهدی ذاکر

شماره ی 2. مهر 1389

5

دهید که دلیل گرایش شما به این رشته چه بود؟ذاکر: از سر اضطرار و اجبار! خواستم دیپلم ادبی یا طبیعی بگیرم دیدم به درد من نمی خورد. از سر ناچاری به ریاضی روی آوردم، البته گرایش

به ریاضی در خانواده ی ما ارثی هم است. خوی نگار: شما به عنوان معلم سخت گیر اما بسیار موفق معروف بودید؛ معلمی و کالس داریتان

چگونه بود؟ذاک��ر: معتقدم معلم در کالس نباید حاش��یه برود. من جوک نمی گفتم و در حالی که در کالس ساکت و آرام بود تدریس می کردم. در سال هایی که درس گفته ام مش��کل خاصی به وجود نیامده اس��ت. یک س��ال در کالس چهارم ریاضی 37 دانش آموز داش��تم. در امتحان��ات نهایی، 36 نفر از ای��ن تعداد در ریاضیات جدید قبول ش��دند و فق��ط یک نفر تجدید آورد. قبولی 97/33 درصد باعث خوشحالی مدیرکل وقت شد. از من دعوت کرد و عالوه برتقدیر، رونوش��ت آن را برای وزیر آموزش و پرورش وقت شهید دکتر باهنر فرستاد. قب��ال باالترین گروه 10 ب��ود که بعد از انقالب به 14رسید. من اولین فرد در خوی بودم که گروه 11 را از وزیر گرفتم. البته درتغییرات نظام هماهنگ

پرداخت حقوق، این امتیاز از دستم رفت.

از من همیش��ه هم برای طراحی سؤاالت و هم تصحیح اوراق نهایی در استان دعوت می شد. در زمان تصحیح اوراق نهایی، ما همه ی راه حل ها را مطرح می کردیم تا اختالفی در نمره دهی پیش نیای��د. حتی اگ��ر دانش آم��وزی از راه حلی غیر

معمول استفاده می کرد نمره اش را می دادیم. خوی نگار: پیش آمده بود که فرزندان تان

از شما سؤاالت را بخواهند؟ذاک��ر: آن زم��ان از ارومیه ب��رای من نامه ی خصوصی می نوشتند تا سؤاالت امتحان نهایی را بنویس��م. من در منزل مقدمات را فراهم می کردم، در را می بس��تم و کارم را انجام م��ی دادم. گاهی بچه ها از پشت در گوش می کردند تا شاید صدایی بش��نوند. س��ؤال ها را طرح می کردم و سؤال هر شهرس��تان را در پاکت مربوط گذاش��ته و الک و مهر می کردم. به خدا قسم؛ به اندازه ی سر سوزنی

در حاشیه:• مرقاتی ضمن گفت و گوها از همسر آقای ذاکر نیز تجلیل کرد و با یادآوری سخن معروف: هر مرد موفق، همسر مدیری دارد؛ گفت که همسر ایشان نقش ارزشمندی در موفقیت ها و به ویژه

تربیت فرندان داشته اند.• عکسی از سربازی ذاکر بر روی دیوار بود که تاریخ آن 1331/9/14 را نشان می داد.

• چند نفر از حاضران نشست هم جزء شاگردان استاد ذاکر بودند.• میرهادی ذاکر هم ضمن اس��تقبال از تش��کیل مجمع خویی ها، بر ض��رورت کارهای زیربنایی فرهنگی در خوی تأکید کرد. وی گفت: کار فرهنگی، زایندگی ایجاد می کند. اقدامات اقتصادی و اجتماعی الزم است ولی کار فرهنگی عمق و ماندگاری بیشتری دارد. باید به مردم فرصت داد تا در مدیریت بخشی از جامعه مشارکت داشته باشند و می توانیم از تجربه های جهانی در

این مسیر استفاده کنیم.

فرزندانم را راهنمایی هم نمی کردم، حتی س��ؤال نمی کردم که خوانده ای یا نخوانده ای.

در یکی از جلسه های امتحانی دانش آموزی بدون آن که بداند من طراح سؤاالت هستم، آهسته گفت که معلم هم این قدر سخت گیر می شود؟ آرام

به گوشش گفتم: فحش نده، ممکن است بشنود! خوی نگار: از دوستان و شاگردان معروفتان

نام ببرید؟ذاک��ر: من از کودکی و بع��د از آن با افرادی چون: دکتر دانشمند، مرحوم حیدر تمجید، مرحوم خواجه پ��ور و مرح��وم اصالن��ی دوس��ت بودم. دانش آموزان زیادی داش��ته ام که به موقعیت های خوبی دس��ت یافته اند. االن فقط اسم چند نفر را به خاطر دارم مانند: شهید صفرزاده، آقا زاده)وزیر اس��بق نفت(، مهندس حاجیالری، مهندس حاج

ابراهیمی و امراله نژاد.

نیجوا

ام رای

ردذاک

ی آقا

شماره ی 2. مهر 1389

6

فکر احداث بیمارستان آیت ا... خویی از کجا شروع شد؟زمینه های چندی برای این موضوع وجود داشت، از جمله:

- توسعه ی خوی و شهرهای اطراف- افزایش جمعیت

- کمبود امکانات درمانی و بیمارستان در منطقه- تسهیل دسترسی افراد کم درآمد و مستمند به خدمات بهداشتی و درمانی

- ضرورت جذب امکانات تخصصی پزشکی و درمانی

اما درکنار همه ی این ها باالخره یک انگیزه ی معنوی کارگش��ا ش��د و پروژه ی عظیم احداث بیمارس��تان خیریه ی آیت ا... العظمی سید ابوالقاسم خویی به راه افتاد.

با رس��یدن خبر عروج ملکوتی آیت ا... خویی به ایران و صدور بیانیه ی رهبر معظم انقالب اس��المی، موجی از ش��ور و احساسات مردمی به پا خاست. در قسمتی از پیام آیت ا... خامنه ای به مناسبت رحلت آیت ا... خویی آمده است:

ایشان در بسیاری از علوم اسالمی رایج در حوزه های علمیه از اساتید مسلم و کم نظیر به حساب می آمد. فقیهی بزرگ و اصولگری عمیق و مفسری نو آور و رجالی صاحب مکتب و متکلمی زبردست بود.

عشق به اسالم و ائمه و احترام به مرجعیت، برای مردم خوی زمینه ساز اقدامی خیر شد. مردم دارالمؤمنین خوی آستین همت باال زده و کاری بس بزرگ را آغاز کردند؛ اگرچه از قدیم و ندیم گفته اند: که عشق آسان نمود اول، ولی افتاد مشکل ها

ابتدا یک فکر بود اما وقتی که قرار شد این فکر عملیاتی شود سختی هایی هم پیش آمد. در هر حال، پروژه ی بسیار عظیم و گسترده بود و منابع و امکانات محدود؛ اما اینک خبرهای خوشی از روند امور به گوش مردم خوی می رسد:

- اتمام عملیات سفت کاری- رسیدن پیشرفت پروژه به بیش از 40 درصد

- احداث درمانگاه امام موسی بن جعفر)ع(و مهم تر از همه...

- مشارکت دولت در ساخت 60 درصد باقیماندهامیدواریم این زحمات و تالش ها هرچه زودتر به بار بنشیند و با پشتوانه ی معنوی نام آیت ا.. خویی، مردم خوی و شهرهای

اطراف از امکانات و خدماتی در خور و شایسته بهره مند شوند.

احترام‌به‌مرجعیت؛‌آغاز‌یک‌کار‌خیر

ره:شما

ن ی ای

ده رون

پیی

خوت ا...

ن آیستا

ماربی

گفت و گو با حجت االسالم سعید فاضلی رئیس مؤسسه ی خیریه ی آیت ا... خویی

همتی‌به‌بلندای‌اورین!اشاره:

فکر راه اندازی بیمارس��تان خیریه ی آموزشی � تخصصی حضرت آیت ا... حاج سید ابوالقاسم موس��وی خویی برای اولین بار از جانب حجت االسالم سعید فاضلی و عده ای از مؤمنین و خیرین خویی مطرح ش��د. حدود 19 سال از آغاز کار می گذرد. کسی که از بیرون به ماجرا نگاه می کند شاید تصویر خاصی داشته باشد اما روایت کسانی که مدت ها با این پروژه ی عظیم درگیر بوده اند چیز دیگری اس��ت. عالوه بر صرف منابع و امکانات فراوان از جانب خیرین و نیکوکاران، عده ی

زیادی زندگی خود را وقف تکمیل این پروژه کرده اند.پای صحبت های حجت االسالم فاضلی نشسته ایم تا داستان پر فراز و نشیب احداث بیمارستان

آیت ا... خویی را برای ما روایت کند.

خوی ن��گار: فک��ر اح��داث بزرگترین بیمارستان خیریه ی شمال غرب کشور در خوی

از کجا شروع شد؟فاضل��ی: حضور پرش��ور م��ردم خوی و شهرهای اطراف در مراسم بزرگداشت حضرت آی��ت ا... خوی��ی در ایام ارتحال ایش��ان چنین فک��ری را در اینجانب و ع��ده ای از خیرین بر انگیخ��ت. در س��ال 1371 که آی��ت ا... خویی رحلت کردند مراس��م با ش��کوهی در مس��جد

سیدالشهدای خوی برگزار شد. خوی نگار: کمی از جزئیات شروع این

حرکت بزرگ معنوی توضیح دهید.فاضلی: موضوع را با فرماندار وقت خوی، آقای یاری مطرح کردیم. وی با استقبال از این طرح برای تأمین زمین بیمارستان قول مساعد داد و البت��ه مبل��غ پنج میلیون توم��ان هم برای

شروع کار اختصاص یافت.آن زمان یک جمعیت همیاری و همکاری با مسؤوالن داشتیم که اعضایش عبارت بودند از: دکتر انوری، حاج جبار هنرور، مرحوم حاج یحی��ی پاکنه��اد، ح��اج قربان رهنم��ون، حاج سعید پاش��اپور، حاج یوسف علی سالم خویی و اینجان��ب، به عنوان رئی��س جمعیت. اعضای جمعیت نیز از این پروژه اس��تقبال گرمی کردند و مقرر ش��د که هفت نف��ر از معتمدان محلی را برای آغاز کار شناس��ایی و معرف��ی کنند؛ این

افراد انتخاب شدند:- مرحوم حجت االسالم جلیل هنرور

- مرحوم دکتر سید مجید آیت الهی- مرحوم حاج مهدی اخروی

آقای یاری واقعا کمک های ش��ایانی به ما کردند. با هماهنگی ایش��ان، سه نفر از اعضای هی��أت امن��ای بیمارس��تان ش��امل: اینجانب، حاج جب��ار هنرور و حاج س��عید پاش��اپور به جلس��ه ی مدیران کل اس��تان در ارومیه دعوت ش��دیم. در جلسه عنوان ش��د که از زمین های ش��هرک ولی عصر )عج( به س��اخت بیمارستان اختصاص یاب��د که با آن مخالف��ت کردیم. در نهای��ت، معاون اس��تاندار آقای حاج یاس��ینی دس��تور داد زمین فعلی به مساحت 35 هکتار

دراختیار هیأت امنای بیمارستان قرار گیرد. خوی ن��گار:در گام بعدی چ��ه اقدامی

صورت گرفت؟ فاضل��ی: بعد از ثبت زمین به نام مؤسس��ه خیریه ی حضرت آیت ا... خویی، زیرمجموعه ای شامل: بیمارس��تان، داراالیتام، سرای سالمندان، دانش��گاه علوم پزشکی و مؤسسات عام المنفعه

برای آن پیش بینی شد.هی��أت امنا بالفاصله آغاز به کار کرد. طی جلس��ه های متعدد ک��ه در مس��جد حاجی بابا تش��کیل می یافت، اساسنامه تصویب و به ثبت

رسید. اعضای هیأت مدیره هم تعیین شدند:

- مرحوم سید احمد سیدراثی- حاج علی اصغر ایزد دوست

- حاج نادر عمرانی- حاج کریم کریمی

اعض��ای جمعی��ت و هف��ت نف��ر معتمدان محلی که در مجموع 14 نفر می شدند، به عنوان اعضای هیأت مؤسس و همچنین هیأت امنای بیمارستان، اولین جلسه را به تاریخ 71/6/14 در مس��جد حاجی بابا برگ��زار کردند. موضوع اصلی این جلسه، زمین موردنیاز برای احداث بیمارس��تان ب��ود. بعد از بررس��ی پیش��نهادات ف��راوان، باالخره زمین فعلی م��ورد تأیید قرار

گرفت.

شماره ی 2. مهر 1389

8

- دکتر سید مجید آیت الهی / رئیس هیأت مدیره

- سعید فاضلی/ نائب رئیسای��زد دوس��ت/ اصغ��ر عل��ی - ح��اج

مدیرعامل- مرحوم حاج یحیی پاکنهاد/ خزانه دار

- حاج جبار هنرور/ منشی خوی نگار: چرا به جای نقش��ه های به اصطالح تیپ، از نقشه ی دیگری استفاده شد؟

فاضلی: برای ساخت بیمارستان یک سری نقش��ه های تیپ پیش��نهاد ش��دند اما در نهایت هی��أت امنا در س��فری در تاری��خ 72/3/1 به تهران و دیدار با مهندس صادقی و به پیش��نهاد ایشان، فکر داشتن نقشه ی مستقل را دنبال کرد. ما می خواستیم پروژه ای در شأن نام و جایگاه ای��ن مرج��ع تقلید اجرا ش��ود. در س��فر دیگر اینجانب به تهران به همراه آقایان ایزد دوست و هنرور، با همکاری مهندس صادقی، مهندس��ین مشاور موژدا با مبلغ 30 میلیون تومان عهده دار

تهیه ی نقشه ی بیمارستان شدند.مح��ل از خاکب��رداری خوی ن��گار: موردنظر برای احداث بیمارستان از چه زمانی

و چگونه شروع شد؟فاضل��ی: بع��د از تحویل زمی��ن در تاریخ 72/9/15 از محل نقش��ه ی توپوگرافی تهیه و بالفاصله خاکبرداری ش��روع شد. در مرحله ی اول ب��ا مجموع زیرزمین 150 هزار مترمربع از

محل خاکبرداری به عمل آمد.در تاریخ 73/1/20 سالن انتظار به صورت س��وله در روبروی بیمارستان و 850 متر دیوار خارج��ی حریم جاده در ط��ول جاده پی کنی و احداث ش��د. مرحوم دکت��ر آیت الهی با اهدای زمی��ن و خان��ه ی خود ب��رای ش��روع احداث بیمارس��تان خیریه، رمق و امید تازه ای در بین هیأت امنا و هیأت مدیره و همش��هریان ایجاد کرد. بتن ریزی بیمارس��تان از تاریخ 73/8/24

شروع شد. خوی نگار: برای مقاوم سازی بیمارستان

چه اقداماتی صورت گرفته است؟فاضلی: خوی از شهرس��تان های زلزله خیز کش��ور محسوب می شود. در تاریخ 74/2/12

چندی��ن گمان��ه در زمی��ن بیمارس��تان ب��رای آزمایش خاک حفر ش��د ت��ا مقاومت الزم در برابر زلزله داش��ته باش��د. در تاریخ 75/2/18 فونداس��یون های احداث بیمارس��تان شروع و ایستگاه بتن مرکزی به صورت حرفه ای در محل راه اندازی شد. باالخره ساختمان بیمارستان با همت م��ردم در مدت 14 س��ال در 4 طبقه به س��امان رسید. در س��فر دوم ریاست جمهوری به آذربایجان غربی قرار ش��د طبق قانون 60- 40 این بیمارس��تان با همکاری دولت تکمیل و در اختی��ار هیأت امنا قرار گیرد. دولت فقط در س��اخت و راه اندازی بیمارستان آیت ا... خویی مشارکت خواهد کرد و مدیریت بیمارستان بعد

از ساخت بر عهده ی هیأت امنا خواهد بود. خوی نگار: اعضای کنونی هیأت امنا و

هیأت مدیره بیمارستان چه کسانی هستند؟فاضل��ی: اعض��ای هی��أت امنای مؤسس��ه حضرت آی��ت ا... خوی��ی عبارت ان��د از: دکت�ر مرتض�ی م��جته��دی)رئیس(، حجت االس��الم سعید حجت االس��الم جمی�ل هن�رور)قائم مقام(، فاضلی، علی اصغر ایزددوس��ت، س��الم خویی، علی اکبر اقدم، دکتر قدرت ا... انوری، قربان رهنمون، نادر عمرانی، جبار هنرور، حس��ین شاهراه، سید رض��ا س��یددراجی، صادق ظریف��ی و مهن��دس

غالمعلی شریف.

همچنی��ن اعضای هیأت مدی��ره ی کنونی عبارتند از: فاضلی)رئیس(، س��الم خویی)نایب رئیس(، ایزددوست)مدیرعامل(، صنعتی، زینالی،

نفیسی )منشی( و محمدزادگان )خزانه دار(. خوی ن��گار: در پای��ان چ��ه س��خنی با

خوانندگان مجله خوی نگار دارید؟فاضلی: این مطلب را به خوانندگان به عنوان س��خن دل می گویم در مدت 19 سالی که این بیمارستان به نام مبارک حضرت آیت ا... العظمی خوی��ی مزین گش��ته عش��ق مردم ب��ه مرجع تقلیدشان را در دل مردم زنده و جاودان ساخته

است.و اکنون پیوند مهربانی و مهرافروزی مردم والیت مدار شهرس��تان خوی به بار نشس��ته و بزرگترین بیمارس��تان خیریه شمال غرب کشور به همت م��ردان نیک روزگار، همتی به بلندای کوه اورین؛ با پیش��رفت فیزیک��ی بیش از 40 درص��د ب��رای تکمی��ل و راه اندازی ب��ه دولت محول ش��ده است. البته بعد از تکمیل، مدیریت بیمارستان بر عهده ی هیأت امنا و هیأت مدیره ب��وده وکمک ه��ای نیک��وکاران ب��رای ادامه ی توس��عه ی بیمارستان ادامه خواهدیافت. به قول

حافظ شیرازی: حسنت به اتفاق مالحت جهان گرفت

آری به اتفاق جهان می توان گرفت

شماره ی 2. مهر 1389

9

فانی‌خوییاولین دایرة المعارف نویس

‌آیت‌ا...‌العظمی‌سید‌ابوالقاسم‌خویی‌)1274-‌1371ش.(‌

سید ابوالقاسم خویی فرزند سید علی اکبر بن میرهاشم موسوی خویی در سال 1274 )15 رجب 1317 ق.(در خانواده ی علم و تقوا در شهر خوی به دنیا آمد.

وی از مفاخر بزرگ جهان تش��یع و از مش��اهیر فقه و اصول و از مدرسان پرآوازه حوزه ی علمیه ی نجف اشرف و از مفسران و قرآن پژوهان عالیقدر اسالم

است.سیدابوالقاس��م، دوران کودکی و نوجوانی را زیر نظر پدر گذراند و مقدمات

علوم عربی و صرف و نحو و قرآن را از وی آموخت.در سال 1330 ق به همراه برادرش سیدعبدا... خویی، رهسپار نجف اشرف شد و به پدرش پیوس��ت. او جوانی باهوش بود و استعدادش مایه ی شگفتی و

اعجاب استادان حوزه ی علمیه نجف شد.برخی از استادان مشهور آیت ا... خویی عبارتند از آیات عظام: شیخ فتح ا... شریعت اصفهانی، حاج شیخ مهدی مازندرانی، میرزا حسین نائینی، شیخ محمدجواد بالغی، میرزا علی آقا ش��یرازی فرزند میرزای شیرازی، سیدحسین بادکوبه ای،

آقاضیاءالدین عراقی، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی.تحصیل آیت ا... خویی بیش��تر در محض��ر درس میرزای نائینی و کمپانی بوده اس��ت و همواره در جلسات درس آن دو شرکت می جست. آنگاه که شنید جلس��ات درس میرزای نائینی آغاز شده، س��فری را که به ایران داشت، ناتمام گذاشت و دوباره به نجف بازگشت. وی پس از 20 سال تحصیل در نجف اشرف،

به درجه اجتهاد رسید و جمعی از علمای بزرگ به اجتهادش شهادت دادند.حوزه ی درسش تا پایان عمر ادامه داشت و چنان شهره یافت که در دو دهه آخر عمرش، در حوزه های علمیه عراق، بلکه جهان اسالم بی نظیر بود و صدها نفر از جویندگان علوم و معارف اسالمی در درسش حضور می یافتند. بسیاری از فقها و فضالی امروز، خوشه چین دانش بیکران این استاد واالمقام بوده اند. برخی از شاگردانش عبارتند از: آیت ا... میرزا جواد تبریزی، آیت ا... سیدابوالحسن شیرازی، آیت ا... سید جمال الدین خویی، آیت ا... باقرشریف قرشی، آیت ا... باقر ایروانی، سید

محمدباقر حکیم.آیت ا... العظمی خویی که عمر ارزشمند خویش را در راه نشر معارف اسالم و قرآن گذراندند، س��رانجام در پی یک بیماری قلبی، در روز ش��نبه 17 مرداد 1371 )مطابق با 8 صفر 1413 ق( در کوفه دارفانی را وداع گفت و به دیار باقی

شتافت.آثار علمی ارزشمند این مرد بزرگ به دهها جلد کتاب در فقه و اصول و تفسیر و رجال منحصر نمی شود. هزاران تربیت یافته در حوزه ی دروس غنی و سرشار او هم اکنون در همه بالد اسالمی پراکنده اند. آیت ا... العظمی خویی در زمینه ی علوم

قرآن و تفسیر آثار ارزشمندی تألیف کرده اند.برگرفته و تلخیص از : همشهری آنالین

اعضای‌هیأت‌امنای‌بیمارستان‌خیریه‌ی‌آیت‌ا...‌خویی

حجت االسالم جمیل هنرورحجت االسالم سعید فاضلی

علی اصغر یزدان دوستدکتر مرتضی مجتهدی

قربان رهنمونجبار هنرور

صادق ظریفیسیدرضا دراجی

یوسف علی سالم خوییعلی اکبر اقدم

نادر عمرانیحسین شاهراه

دکتر قدرت ا... انوریغالمحسین شریف

شماره ی 2. مهر 1389

10

فانی‌خوییاولین دایرة المعارف نویس

اشاره:شهر خوی خاستگاه اندیشمندان و هنروران زیادی در طول تاریخ بوده است. ذکر یاد و آثار آن ها می تواند هم الگویی مناسب برای تالش و پویایی باشد و هم به بالندگی فرهنگ ایران در عصر حاضر یاری رساند. در این سری

نوشتار، قصد داریم زیست نامه ی تعدادی از بزرگان خوی را ورق بزنیم و با تجارب و موفقیت های آنان آشنا شویم.

پدرعالمه فانی، فرزندحاج عبدالرسول فرزند سید حسن زنوزی است. جد وی ) سید حسن ( در سال 1135ق در زنوز، در جریان تهاجم عثمانی ها به شهادت رسید و فرزند او، عبدالرسول، به ناچار زادگاهش زنوز را به قصد خوی ترک کرد. در این ش��هر فرزند او میرزا محمدحس��ن در سال 1172ق دیده به جهان گشود، ولی دو سال بعد

عبدالرسول خوی را به قصد زادگاهش زنوز ترک کرد. فانی تحصیالت خود را نزد پدر شروع کرد و خواندن و نوشتن را آموخت. در دوازده سالگی پدرش او را به تبریز برد. بنابر تصریح فانی زنوزی تحصیالتش را در زنوز، تبریز، خوی، نجف ، مشهد و اصفهان گذرانیده است.

فانی در اخالق و تربیت کتاب مستقلی نپرداخته ولی در سه کتابش)ریاض الجنه، بحرالعلوم، کشکول( مطالب زیادی از بزرگان و عارفان به عربی و فارسی نقل نموده و اشعار عرفانی از خود ذکر کرده است. او عارفی متشرع

و متعبد بوده و اندیشه های عرفانی خود را در قالب اشعار بیان کرده است.

وفاتدرباره ی رحلت میرزا حسن زنوزی اختالف هست. دلیل این اختالف هم ناامنی منطقه ی آذربایجان و خصوصا شهر خوی در آن ایام بوده است. آن ایام مصادف با دوره ی اول جنگ های ایران و روس بوده که از سال 1218ق شروع و در سال 1228ق با تحمیل عهد نامه ی گلستان به ایران خاتمه یافت. وفات فانی درست در همین ایام اتفاق افتاده و به همین دلیل در ثبت آن در کتاب ها، اختالف به وجود آمده است. عده ای وفات وی رادر سال 1218ق و

عده ای سال 1223ق ثبت نموده اند. ولی صحیح آن است که وفات فانی در سال 1223ق اتفاق افتاده است.

آثارفانی زنوزی هنگامی که پس از اتمام تحصیالت به خوی بازگشت، حاکم خوی ) حسینقلی خان دنبلی( مقدم وی را گرامی داشت و از وی تقاضای تألیف کتابی شامل جمیع تاریخ عالم و علمای اسالمی را نمود. در قبال این کار دو قریه به وی واگذار و حقوقی برای وی مقررکرد. همچنین مسجد و مدرسه ی خان را در سال 1208ق بنا نموده و

تولیت و اداره ی آن را به مرحوم میرزا محمدحسن واگذارکرد.مرحوم میرزا حس��ن به دنبال درخواس��ت حاکم خوی، ش��روع به تألیف آثارش در خوی نمود و کتاب های

ارزشمندی پدید آورد. از جمله ی مهم ترین آثار فانی عبارتند از:• بحرالعلوم/ دایرة المعارفی است شامل موضوعات متنوع و گوناگون که در صورت انتشار متجاوز از ده جلد

خواهد بود. • ریاض الجنه / این کتاب دایرة المعارف عظیمی است که از بدو تالیف مورد توجه محققین قرار گرفته و با این که تا به حال به طبع نرسیده، ولی در تألیفات زیادی مورد استفاده قرار گرفته است. نسخ متعددی از آن درکتابخانه های

تهران، قم، تبریز و خوی موجود است.• دیوان اشعار/ میرزا محمد حسن شاعر زبردستی بوده و در اشعارش »فانی« تخلص می کرد.

جنگ که مسوده ی ریاض الجنه و بحرالعلوم بوده است، حاشیه ی قواعد االحکام، دوایر العلوم، روضه اآلمال فی ترجمه زبدة االعمال، ریاض المصائب، وسیله النجاه به فارسی، لجه االخبار، شرح استبصار، زبده االعمال في اعمال

یوم واللیله در ادعیه به عربی.

علی صدرایی خویی

نمونه ای از اشعار فانی

در رهگذری شدم دچار دو مهمینی مه، دو غزال شوخ و آهو نگهی

بردند ز من دل و ندادند دگردل شد به رهی و من فتادم به رهی

* * *گفتی که به درد تو دوا خواهم کرد

خوش باش که من بعد وفا خواهم کرداین بود وفا که ترک کردی ما را

من ترک تو ای صنم کجا خواهم کرد

شماره ی 2. مهر 1389

11

پنجشنبه 4 شهریور 1389؛ 9 رمضان المبارک 1431

دفتر دکتر فتح ا... زاده میزبان عده ای از خویی های مقیم تهران برای مراسم افطاری بود که از آن ها توسط مجمع خویی ها دعوت به عمل آمده بود. فاصله ی بین افطار تا ش��ام با گزارش ها و گفت و گوها پر شد که البته بسیار صمیمانه و جدی بود. جلسه بیش از سه ساعت طول کشید اگرچه ناگفته های بسیاری باقی

ماند.بخش��ی از برنامه به اعالم گ��زارش در مورد خط مش��ی و فعالیت های مجمع اختصاص یافت. تع��دادی از حاض��ران هم ب��ه ط��رح دیدگاه ها و پیش��نهاد های خود درباره ی موضوعات مربوط به

شهرستان خوی و مجمع پرداختند.

حجت االسالم دکتر طه مرقاتی/ رئیس هیأت مدیره ی مجمع

• حضور دکتر فتح الهی به عنوان معاون سیاسی و اجتماعی استانداری آذربایجان غربی نویدبخش تس��ریع در اجرای برنامه ها و تصمیمات در دست

پیگیری مجمع خویی ها می باشد.• مجمع خویی ها به دور از اغراض سیاسی و اقتصادی تنها با هدف توسعه و عمران خوی از طریق پش��تیبانی از تدوین و تهیه ی طرح های اقتصادی،

اجتماعی، فرهنگی و رفاهی وارد صحنه شده است.• به منظور اطالع رس��انی و ارتباط با خویی ها در اقصی نقاط ایران و خارج از کشور اولین شماره ی

ماهنامه ی خوی نگار به عنوان نشریه ی داخلی مجمع در شهریور ماه امسال به مدیر مسؤولی دکتر فتح الهی

و سردبیری اصالنی منتشر شده است.• با پیگیری دکتر فتح الهی خواهرخواندگی بین شهرهای خوی و شیراز و همچنین خوی و قونیه در

آینده ای نزدیک اعالم خواهد شد.

دکتر ابراهیم فتح الهی / معاون سیاسی و اجتماعی استانداری آذربایجان غربی

• لزوم پیگیری جدی مجمع خویی ها در جهت تشکیل و فعال س��ازی کمیته های تخصصی مانند:

بهداشت و درمان، اقتصاد، عمران و غیره... .• پیگی��ری جدی مجمع خویی ها و نماینده ی

خوی به منظور گشایش مرز رازی.• مجمع خویی ها در صدد اجرای فعالیت های فرهنگی ویژه ی کودکان و نوجوانان خویی مقیم تهران

می باشد.• رئیس دانش��گاه علوم پزش��کی ارومیه طی بازدید اخیر از پروژه ی در حال تکمیل بیمارس��تان آیت ا... خویی از ساخت استاندارد این بیمارستان که مطابق معیارهای جهانی می باشد اظهار شگفتی نمود.

محمدعلی انصاریان / مدیر عامل مجمع • قرائت گزارش عملکرد مجمع خویی ها و بنیاد

شمس تبریزی و موالنا • فعال شدن سه کمیته ی تخصصی مجمع شامل، کمیته ی ارتباطات، کمیته ی س��اختمان و کمیته ی

فرهنگی• برپایی نمایش��گاه کتاب ب��ا عنوان» هفته ی کتاب خوی« در آبان ماه با همکاری وزارت ارشاد و فرهنگ اسالمی و مسؤوالن استان آذربایجان غربی

و شهرستان خوی• برگزاری نشس��ت های تخصصی با انجمن دفاتر خدمات هواپیمایی و گردشگری ایران و ترتیب بازدی��د اعضای انجمن مذکور از مقبره ی ش��مس

تبریزی در خوی• تأس��یس و ثبت ش��رکت » سرزمین شکوه ش��مس« برای ایجاد شهرکی توریستی- فرهنگی در اطراف خوی ب��رای ایجاد زمینه ی فعالیت های اقتصادی، فرهنگی، علمی و گردش��گری و جلب

سرمایه های داخلی و خارجی

دکتر علی فتح ا... زاده • خریداری یک تیم فوتبال دس��ته اول توسط

استانداری آذربایجان غربی • تشکیل یک تیم فوتبال دسته سوم لیگ در

شهرستان خوی در سال گذشته • لزوم توجه بیشتر به شهرستان خوی با توجه به ظرفیت های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... این

شهر

مهندس صادقی / مدیرعامل شرکت»سرزمین شکوه شمس«

1. بیان جزئیاتی از ایجاد ش��هرک توریستی

بهره مندی مناسب از سرمایه های فرهنگی و معنوی یکی از شاخصه های مهم توسعه یافتگی به حساب می آید. تبادل های فرهنگی می تواند این امکان را گسترش دهد.

به دنبال تالش های انجام ش��ده، تفاهم نامه ی فرهنگی بین استان فارس و استان آذربایجان غربی با محوریت مقبره ی حافظ در شیراز و مقبره ی شمس تبریزی در خوی منعقد می شود.

در س��فر خبرنگار ماهنامه ی خوی نگار به ش��هر ش��یراز به منظور فراهم نمودن زمینه های این اقدام فرهنگی، مس��ؤوالن استان فارس ضمن استقبال از موضوع، آمادگی خود را برای همکاری با مسؤوالن استان آذربایجان غربی اعالم کرده و در اولین گام، آن ها را برای شرکت در کنگره ی جهانی حافظ که 20

خویی‌های‌مشتاق!گزارشی از مراسم افطاری مجمع خویی ها

ران‌تهانست

م‌اقیی‌م

های‌وی‌خمع

مجار‌خب

ا

انعقاد تفاهم نامه ی فرهنگی بین استان آذربایجان غربی و استان فارس

از‌شمس‌تا‌حافظ

– فرهنگ��ی؛2. ایجاد دانش��گاه بین المللی ادب و عرفان؛ 3. ایجاد س��الن های مجهز برای برگزاری کنفرانس ه��ای بین الملل��ی؛ 4. ایج��اد بخش های مختلف گردشگری ، فرهنگی، ورزشی و بهداشتی.

دکتر عیوضلو / عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق)ع( و عضو هیأت مدیره ی بانک

توسعه ی صادرات 1. اع��الم آمادگی ب��رای ی��اری در اجرای پروژه ی عظیم ش��رکت سرزمین شکوه شمس؛2. سازمان گردشگری و میراث فرهنگی با مشارکت بانک توسعه ی صادرات مبلغ 1/5 میلیارد دالر را برای اجرای طرح های گردشگری اختصاص داده اس��ت که می توان بخش��ی از مبلغ را برای احداث

شهرک توریستی خوی تخصص داد.مهندس محرم الهوردی زاده نیز که در سوابق اجرایی خود سمت هایی چون شهردار اسبق خوی، فرماندار اسبق ماکو، مش��اور استاندار آذربایجان غربی، مدی��رکل راه و ترابری آذربایجان غربی را دارد درباره ی گشایش مرز رازی مطالبی بیان کرد. ایشان ضمن برشمردن فواید احداث این مرز گفت: ترکی��ه نیز مرز رازی را مطمئن ترین، خوش آب و هواترین و امن ترین منطقه می داند ضمن این که در گذشته مسیر جاده ابریشم بوده و توجیهات اقتصادی و فنی زیادی برای احداث آن وجود دارد. وی ابراز امیدواری کرد مسؤوالن رده باالی استان آذربایجان غربی به ویژه اداره ی کل راه و ترابری استان از نگاه منطقه ای و بخشی به این موضوع خودداری کرده و

مهرماه س��ال جاری برگزار می شود دعوت نمودند. مسؤوالن استان فارس نیز در کنگره ی شمس تبریزی که 20 آبان ماه در خوی برگزار می شود حضوری فعال خواهند داشت.

دکتر دهقانان معاون سیاسی استاندار فارس با ابراز خوشحالی از این پیوند فرهنگی گفت: دو استان با توجه به پیشینه و مشترکات فرهنگی می توانند فعالیت های فراوانی در جهت ارتقای فرهنگ

ایران اسالمی داشته باشند.دکتر فتح الهی معاون سیاسی استاندار آذربایجان غربی نیز گفت: ایجاد پل دوستی و فرهنگی از مقبره ی حافظ در شیراز تا مقبره ی شمس تبریزی در خوی می تواند درهای فرهنگی کشور را بر روی دنیا بگش��اید. وی افزود: به پاسداش��ت این رویداد مهم فرهنگی مقرر ش��ده از 20 مهر تا 20 آبان ماه جاری در س��طح کش��ور با اجرای انواع برنامه های فرهنگی و هنری نظیر: برگزاری کنسرت های موسیقی، شب های شعر، تئاتر و دیگر برنامه های فرهنگی و هنری به نام ماه فرهنگی

نام گذاری شود.

با دوراندیشی و کالن نگری مصالح کشور را درنظر بگیرند.

مصیب زاده ضمن تأکید بر ایجاد یک ساختمان مجهز به منظور انجام نشست ها و فعالیت های مجمع، خواس��تار توسعه ی حس��ینیه ی خویی ها با ایجاد سالن های مجهز و بزرگ به منظور برگزاری مراسم

گوناگون خویی های مقیم تهران شد.س��میعی آذر مدی��ر عامل ش��رکت س��میع رایان پرداز که به عنوان یکی از شرکت های معتبر در امر تولید انواع نرم افزارها فعالیت می کند نکاتی را مطرح کرد: 1.طراحی مجازی و سه بعدی پروژه ی شهرک توریستی خوی و ارائه ی آن به مسؤوالن؛ 2. شناسایی و ثبت مشخصات خویی های موفق در

سایت مجمع و همچنین مجله ی خوی نگار.

قلعه ي الیاس در ب��االي تپه ای ما بين روس��تاهاي قريس، ش��وان كندي ، بچي و صوفي كن��دي واقع در 20 كيلومتري غرب شهرستان خوي آثار قلعه اي وجود دارد كه به قلعه ی الياس مشهور است. در مورد اين

قلعه بايد تحقيق بيشتري انجام گيرد.

قلعه ي حصار قلعه حصار در نزديكي روس��تاي فعلي حصار واقع است. اين قلعه در 25 كيلومتري جنوب غربي خوي كه راهش از جاده ي اصلي خوي به سلماس منشعب ش��ده به طرف غرب مي رود. ديوارهاي اين قلعه س��الم مانده اس��ت. از روستاهاي خان ديزج و هندوان مي توان به آنجا رفت. نگارنده در مورخه ي

9/ 10/ 1370 از قلعه بازديد به عمل آورده است.

قلعه ي خاک مردان )حصار خاک مردان( خاك مردان در جنوب شرقي خوي نرسيده به سيد تاج الدين، دس��ت چپ ميان كوه ها واقع شده است . در سال 1012 ق كه شاه عباس صفوي وارد تبريز شد، پس از اشغال بيست ساله اين شهر توسط عثمانی ه��ا، آنجا را آزاد كرد. س��پس مرند ، خوي ، س��لماس هم كه در حدود 27 سال در اشغال بودند

آزاد شدند.در سال 1014 ق باز سپاه عثماني به فرماندهي مصطفي پاشا تا مرند تاخت و خودش در خوي مانده و گروهي را به مرند فرستاد. جمشيد سلطان دنبلي حمله ي عثماني ها را به شاه كه در تبريز بود گزارش داد. در تابستان همان سال شاه به سكمن آباد رفته در صحراي چالدران به هنگام ورود عده اي از اسيران كه توسط س��پاه ايران از وان و ارجيش آورده بودند

حضور داشت .در همان زمان گروهي از كردها به خوي تاختند. ميرزا حسين جوانشير كه مأمور حفاظت خوي بود

قلعه‌های‌خوی)بخش دوم(

عباس مالعباس زاده

اشاره: آنچه می خوانيد برگرفته از كتاب قلعه های ايران اس��ت كه درآينده منتش��ر خواهد شد. با تشكر از آقای عباس مالعباس زاده كه قسمت مربوط به خوی را برای چاپ در ماهنامه ی خوی نگار در اختيار ما قرار دادند

بخش دوم و پايانی مطلب را تقديم می كنيم.

آن ها را تعقيب كرده و داخل حصار خاك مردان شدند ميرزا حسين آن ها را س��ركوب كرد. و سركرده شان شاهقلي بليالن پسر غازي خان را دستگير و به حضور ش��اه برد . ش��اه عباس در همان زمان دستور داد كه

قلعه اي در خوي ساخته شود . 1

قلعه ي سید تاج الدین در 27 كيلومتري جنوب شرقي خوي در باالي تپه اي كه در جنوب دهكده ی س��يد تاج الدين واقع است و از يادگاري هاي شهرك هاي اورارتويي شناخته

شده است. 2 اهالي محل آن را قلعه يئري مي نامند يعني جاي قلعه. اين قلعه دقيقا در جنوب ش��رقي امامزاده سيد تاج الدين به فاصله ی100 متر در باالي تپه اي كه در مش��رق راه كاروان رو كه صدها سال مال التجاره ها از بندرهاي طرابوزان و سامسون از طريق ارزنه الروم وارد خوي شده و از اين راه به اروميه يا تبريز كاالهاي خود را با ش��تر و اس��ب و غي��ره وارد و يا صادر مي كردند قرار دارد. باالي تپه در سمت غرب ديواري از سنگ الشه كامال آشكار به جاي مانده كه ارتفاع آن درحدود 3 متر مي باشد. بقيه ی حصار قلعه در سمت شمال به صورت پي نمايان است. اميد است در آينده ب��ا كاوش های علمي در اين تپه باس��تاني آثاري از دوران اس��المي و قبل آن كشف ش��ده و به زندگي مردماني كه در اين ش��هرك سكونت داشتند آگاهي

بيشتري بيابيم .3

قیز قلعه ي خويقيز قلعه در باالي تپه اي كه از شمال به جنوب كش��يده شده قرار دارد و مشرف به روستاي قيز قلعه مي باش��د. اين روستا از توابع بخش مركزي خوي و

جزء دهستان » ديزج جمشيد خان » است .قلع��ه ي فوق مربوط به هزاره ه��اي اول و دوم قبل از ميالد است . از فراز اين قلعه مي توان بخش

وسيعي از دشت خوي را مشاهده نمود . در باالي اين قلعه عالوه بر سفال هاي شكس��ته ی فراوان ، تعداد زيادي س��نگ در ابعاد مختلف به جاي مانده اس��ت. همچنين قس��مت هاي زيادي از دي��وار اين قلعه كه س��بك معماري آن ها از نظر ن��وع مصالح و نحوه ي ساخت اورارتويي است به خوبي قابل مشاهده است.4

قلعه ي قطور نخس��تين بار قلعه ي قطور به س��ال 624 ق در تواريخ آمده و درباره ی آن نوش��ته اند پس��ر ملك خام��وش ) نوه ي اتابك اوزبك( از اتابكان آذربايجان در قلعه مس��تقر بود و به اطمينان استواري آن دژ از ج��الل الدين خوارزمش��اه فرمان نمي ب��رد و ادعاي پادشاهي داشت.5 قلعه ي قطور بر فراز پشته سنگي عظيمي قرار دارد. س��ه هزار تفنگدار مازندراني آن را حفاظت مي كنند و هر شب تا سحر فرياد ) خداخوب ( سر مي دهند. البته رقم سه هزار به قول دكتر رياحي

مبالغه آميز است.6 در س��ال 1221 ق ژوبر از مأموران ناپلئوني نيز

قلعه اي در قطور ديده است.7 هيأت هاي چهارگانه ی حل اختالف مرز ايران و عثماني ) روس، انگليس، ايران، عثماني ( بعد از چهار سال در پايان كار در ذيقعده 1268 ق به دره ي قطور رسيده و ديدند كه عثماني ها بر فراز پشته اي در محل قديم، بناي جديد بزرگي را براي آسايشگاه سربازان و در دامنه ی آن انبار و بيمارس��تان و آش��پزخانه اي

ساخته اند . عكسي از قلعه ی قطور و خانه هاي پايين تپه از آلبوم هاي كاخ گلستان موجود است كه نشان می دهد

قلعه در باالي تپه واقع شده است.

کافر قلعه سي اين قلعه كه در محل به كافر قلعه سي مشهور اس��ت در جنوب روس��تاي خان ديزج قرار دارد. اين

شماره ی 2. مهر 1389

14

غرب خان ديزج دره اي مشجر موجود است كه آن را اهالي محل شيخ شرف مي نامند. اين همان خان ديزج و شيخلو است. زماني كه ناصر الدين شاه در سال 1290 ق اولين مسافرت خود را به اروپا مي كرد اكراد هرتونش از دره ي قطور گذشته روستاي خان ديزج را در روز روشن غارت كردند. ناصرالدين شاه از اين جريان فوق العاده ناراحت شده و شديدا شجاع الدوله حاكم خوي، س��لماس و اروميه را با جمله ی » اگ��ر بعد از اين ها اين قس��م امور رو بدهد در سر حد بايد گردن شما را بزنند تا عبرت سايرين

شود« 8 توبيخ كرد.

قلعه ي کوراوغلي درب��اره ي قلعه ي كوراوغلي م��ردم آذربايجان افس��انه ها س��روده و قصه ها گفته اند. اين قلعه بر فراز كوهي بلند و سر به فلك كشيده آرميده است .

دسترسي به آن به سختي امكان پذير است .اي��ن قلعه درس��ت در باالي كوه مش��رف به كاروانس��رايي قديمي در نزديك آب گرم واقع در40 كيلومتري ج��اده ی خوي به قطور قراردارد. مصالح به كار رفته در آن سنگ الشه و مالط آهك است. قلعه با اس��تفاده از ش��كل طبيعي قله ي كوه شكل

گرفته است.9

پی نوشت ها:1. نگاه��ی به تاريخ خوي چ��اپ دوم دكتر محمد امين رياحي،

ص 95 .2. تاريخ خوي، دكتر محمد امين رياحي، ص 95 .

3. در بررسی هايی كه گرد آورنده در مورخه 7/30//86 بعمل آورد آثار فوق الذكر مشاهده گرديد.

4. سيماي ميراث فرهنگي آذربايجان غربي ،رضا حيدري .5. سيرت جالل الدين منكبرتي، مينوي، ص186 .

6. اولياء چلبي سياحت نامه سي چاپ 1314 ق استانبول ج . 3 ص 278 و 280 برگرفته از تاريخ خوي )42(،س��فرنامه ي ژوبر،

ص 7- 113 ،ترجمه اعتماد مقدم 7. تاريخ خوي چاپ دوم، دكتر محمد امين رياحي ،ص 352 .

8. منبع : تحقيقات ، گردآورندهغرب��ي، رض��ا آذربايج��ان فرهنگ��ي مي��راث 9. س��يماي

حيدري،ص125.

روس��تا در جنوب غربي خوي درحدود 17 كيلومتري واقع است. آثار قلعه عبارتند از : پي هاي سنگي بزرگي كه هنوز قس��متي از ديوار دفاعي در باالي تپه كامال مش��خص و نمايان است. از اسم قلعه چنين فهميده مي ش��ود كه قلعه متعل��ق به قديم مي باش��د چون قلعه هايي كه قبل از اسالم وجود داشتند اكثرا بعد از

اسالم به كافر قلعه مشهور شده اند. در زمان اشغال 27 س��اله ی عثماني ها كه خوي را به كل خراب كرده اند و از دهات عوارض كش��اورزي دريافت مي داش��تند طبق ليست باقي مانده كه در اختيار دكتر رياحي است روستايي در غرب خان ديزج يا در نزديكي آن وجود داشته كه به نام ش��يخ شرف ناميده مي شد. االن در

شماره ی 2. مهر 1389

15

I greet hearty!In each issue we proceed to a particular subject about Khoy. The last one was devoted to an acquaintance with the

Foundation of Resident Khoyees in Tehran and in this one we have proceeded to an inspection about Ayatollah Khoyee hospital. We also welcome your ideas and plans. You may suggest some subjects to the magazine or express your view-points regarding a given subject.

A review of the life of Ayatollah KhoyeeSeyyed Abulqasim Khoyee (1274 – 1371 Solar)Seyyed Abulqasim Khoyee, son of Seyyed Ali-Akbar-Ibn-e Mir-Hashim-Mousavi-Khoyee, was

born in 1274 (Rajab 15, 1317 Lunar) in a family full of science and piety.He is one of the greatest celebrities of the Shiism world as well as Fiqh and Principles and is

one of the famous teachers of the Seminary of the high Najaf and of the redoubtable interpret-ers of the Quran.

His rich courses are spread all over the Islamic countries.Ayatollah-al-Uzma Khoyee, who spent his valuable life for publishing Islam and Quran educa-

tion, deceased in Kufa on Saturday, Mordad 17, 1371 Solar (Safar 8, 1413 Lunar) after a heart disease and changed his world.

An endeavor as high as Avrin!A conversation with Hujjat-al-Islam Saeid Fazeli

Head of Ayatollah Khoyee philanthropyWe listen to Hujjat-al-Islam Saeid Fazeli speaking about

the vicissitudes of the construction story of Ayatollah Khoyee hospital.

Fazeli: Emotional attendance of Khoyee people and sur-rounding cities in memorial of Ayatollah Khoyee struck me and other charities the idea. After decease of Ayatollah Khoyee in 1371 a gallant memorial was held in Seyyed-al-Shuhadaa mosque of Khoy.

Finally, the construction of the four-floored building of the hospital was finished with citizens’ endeavor after 14 years. In the second journey of the President to the province West Azerbaijan, it was been regulated that according to the law 40-60 this hospital would be completed with the government’s cooperation, then the board of trustees would be in control of that. The government will only cooperate in the construction and initiation of the hospital and its management will be devoted to a board of trustees.

A teacher should not quibble in the classroomA visit and conversation with Mir Hojjat Zaker, a famous teacher of Mathematics

I was born in Khordad 15, 1311 Solar in Shahaanaq alley. My father was a white-collar in the treasury office of the city Khoy. Our family had tenden-cies toward religion and religious creeds and mourning ceremonies.

I have studied the elementary school in Ferdousi School. The school’s manager was Mr. Haj Hassan Keshavarz and his deputy was Mr. Zein-al-AbdinNejad. I studied the first cycle in the Khosravi High School. After that I continued my studies for two years in the preliminary college of the city Oroumieh. I started my job as a teacher in 1330.

I believe that a teacher should not quibble in the classroom. I was not used to joking in my classrooms, so I was teaching while the classroom was quite and calm.

I was been invited to both designing exam questions and correcting and marking the final papers in the province. When correcting and marking the papers, we were used to examine all the solutions to each item in order to prevent marking conflicts.

Once in an examination session, one of the students, while he did not know that I had designed the questions, said quietly that “Can be a teacher such taskmaster?!” and I whispered to him: “Do not inveigh, he may hear you!”

شماره ی 2. مهر 1389

16