Embed Size (px)
DESCRIPTION
พระธรรมเทศนาหลวงพ่อสุเมโธ (พระราชสุเมธาจารย์)
Citation preview
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h
คณะสงฆวดปานานาชาต
จดพมพถวายเปนมทตาสกการะ
เนองในวาระเจรญอายมงคลครบรอบ 79 ป
ของพระเดชพระคณพระราชสเมธาจารย (หลวงพอสเมโธ)
วนท 27 กรกฎาคม 2556
หนงลมหายใจonly one breathโดย หลวงพอสเมโธ (พระราชสเมธาจารย)
แปล/เรยบเรยง : ธมมาภนนโท ภกข
จดพมพถวายเปนมทตาสกการะ
เนองในวาระเจรญอายมงคลครบรอบ 79 ป
ของพระเดชพระคณพระราชสเมธาจารย (หลวงพอสเมโธ)
วนท 27 กรกฎาคม 2556
สงวนสทธในการพมพจ�าหนาย
หากประสงคจดพมพเปนธรรมบรรณาการ โปรดตดตอ
เจาอาวาสวดปานานาชาต
ต.บงหวาย อ.วารนช�าราบ
จ.อบลราชธาน 34310
ภาพประกอบ : วดอมราวด
พมพครงท 1 : กรกฎาคม 2556
จ�านวนพมพ : 10,000 เลม
พมพท : ศรธรรมออฟเซท 429 ม.12 ถ.อบล-ตระการ อ.เมอง จ.อบลราชธาน
โทรศพท 0-4531-7491-5 โทรสาร 0-4531-7496
ค�าน�า
หลวงพอสเมโธ เปนพระมหาเถระผมบทบาทและความส�าคญเปนอยางยง
ตอคณะสงฆชาวตางประเทศ สายวดหนองปาพง ทานเปนผบกเบกกอตงวดปา
นานาชาต โดยการมอบหมายจากหลวงปชา เมอป พ.ศ. 2518 นบจากนนมา
จนกระทงปจจบน วดปานานาชาตกกลายเปนสถานทฝกฝนและเรมตนชวตพรหมจรรย
ของกลบตรชาวตางประเทศจ�านวนมาก ทไดเขามาบวชเปนภกษในพระพทธศาสนา
นอกจากนน การทหลวงพอไดเสยสละและอทศชวตเพอบ�าเพญสมณธรรม
และปฏบตศาสนกจมาอยางตอเนองยาวนาน พรอมทงการเปนผมความมนคง
ตอชวตพรหมจรรย มความซอตรงตอพระธรรมวนย ไดเปนแบบอยางอนประเสรฐ
และเปนแรงบนดาลทมคาอยางยง ส�าหรบภกษผเปนกลบตรชาวตางประเทศ คณปการ
อนส�าคญยงเหลาน ตลอดทงปฏปทาและค�าสอนของหลวงพอ เปนสงทเหลาคณะสงฆ
วดปานานาชาต ผเปนภกษชาวตางประเทศรนหลง ตางตระหนกและมความซาบซง
ส�านกเปนอยางยง
เพอเปนการแสดงออกซงส�านกแหงกตญญกตเวทตาธรรมตอหลวงพอ
สเมโธ และเปนเครองแสดงมทตาสกการะ เนองในโอกาสอนเปนมงคล ทหลวงพอ
สเมโธเจรญอายครบรอบ 79 ป ในวนท 27 กรกฎาคม ปน คณะสงฆวดปา
นานาชาต จงไดจดแปลและจดพมพหนงสอ “หนงลมหายใจ” เพอแจกจายเปน
ธรรมบรรณาการแกญาตโยมชาวไทย ทมากราบแสดงมทตาสกการะตอหลวงพอ และ
แกพทธศาสนกชนโดยทวไป โดยธรรมบรรยายทง 5 เรอง ไดคดแปลมาจากตนฉบบ
ธรรมบรรยายภาคภาษาองกฤษในหนงสอ “The way it is” ซงหลวงพอไดให
การบรรยายระหวางททานพ�านกอยทวดอมราวด ประเทศองกฤษ
คณะสงฆวดปานานาชาต
กรกฎาคม 2556
สารบญ
ส า ร บ ญหนงลมหายใจ 1
อาการของใจ 15
ขนตธรรมนนเกอกล 27
ยอมรบสภาวะตามทเปนจรงของสงทงปวง 33
สขนนหรอยงยน 43
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 5
อปารตา เตส� อมตสส ทวารา
เย โสตวนโต ปมญจนต สทธ�
เราเปดประตแหงอมตธรรมแลว
เหลาชนผใฝสดบจงเปดศรทธาออกรบเถด
พทธพจน
พระราชสเมธาจารย (หลวงพอสเมโธ)
ห น ง ล ม ห า ย ใ จ *
เมอเชาน ผมมโอกาสคยกบทานสพพะโต
ทานเลาวา ทานไมเคยปฏบตอานาปานสตไดผล
หรอมสตอยกบลมหายใจไดเลย ผมกเลยถาม
ทานวา แลวทานมสตอย กบลมหายใจเขา
สกครงหนงไดไหม ทานตอบวาได ผมถามทาน
ตอวาแลวลมหายใจออกละ ทานกตอบวาได
ผมจงบอกทานไป “นนละ ทานท�าไดแลว”
ไมมอะไรใหท�ามากไปกวานนหรอก แต
ถงกระนนกตาม ผปฏบตกมกจะคาดหวงใหเกด
คณวเศษ ไดเขาไปสมผสกบสภาวะสมาธทวเศษ
มหศจรรย พอท�าอยางนนไมได กเลยพลอยคด
ไปวาเราปฏบตอานาปานสตไมไดผล
การใชชวตเพอคณคาดานจตใจ ตองอาศย
การสละออก การเสยสละ หรอการปลอยวาง
* แปลจากเรอง Only one breath
หนงสอ The way it is
ธรรมบรรยายแกคณะสงฆ ทวดอมราวด
ชวง Winter retreat เดอนมกราคม
พ.ศ. 2529 และ พ.ศ. 2532
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h2
ไมใชเรองของการได หรอการเอา แมแตการไดฌานกยงเปนเรองของ
การสละออกไป ไมใชเรองของการบรรลถง เมอเราสละละวางไดมาก
เทาใด ปลอยวางออกไปไดมากเทาใด หลงจากนน สภาวะของฌาน
กจะเกดขนมาเองตามธรรมชาต
ทาทจงถอเปนสงทมความส�าคญมากทสด เมอจะปฏบตอานาปานสต
ภาวนา ใหผปฏบตเพยงแตใสใจอยกบลมหายใจเขา มสตระลกรจากตนลม
ไปจนถงปลายลม ชวระยะลมหายใจเขาครงเดยวเทานนกพอ จากนน
กปฏบตแบบเดยวกนส�าหรบลมหายใจออก แคนนกถอว าปฏบต
อานาปานสตไดอยางสมบรณแลว การมสตระลกรใหไดเพยงเทานนละ
คอ ผลของสมาธจตทอาศยวธก�าหนดสตใหอยกบลมหายใจ โดยเรมจาก
ชวงตนลมหายใจเขา ไปจนถงสดลมหายใจเขา เรมจากชวงตนลมหายใจออก
ไปจนสดลมหายใจออก ทาทของการปฏบตตองประกอบไปดวยความปลอยวาง
อยางเดยวอยตลอดระยะ ไมยดตดกบความคดเหน หรอความรสกทเกดจาก
ความคดเหนอนนน เพอวาผปฏบตจะไดพรอม ทจะก�าหนดรลมหายใจเขา
ครงตอไป หรอลมหายใจออกครงถดไป ไดอยางเตมทตามสภาวะทมน
ปรากฏ โดยทไมตองแบกถอสงใดไปดวย ดงนน การปฏบตอานาปานสต
จงเปนวถแหงการสละออก และการปลอยวาง มากกวาจะเปนเรองของ
การบรรลถง หรอการประสบผลส�าเรจ
อนตรายในการปฏบตภาวนาไดแก นสยทมกเขาไปยดตดอยกบ
สงตางๆ และการอยากไดสภาวะจากการปฏบต ดงนน แนวทางทชวย
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 3
ไดมากทสดคอ หลกการปลอยวาง ไมใชเรองของการบรรลหรอการไดรบ
ผลส�าเรจ อยางวนน ถาเราเหนวา เมอวานเราท�าสมาธไดผลเตมขดเตมขน
ยอดเยยมสมบรณทสด เปนไปตามทใฝฝนถงมาตลอดเลย วนน เรากเลย
พยายามจะใหไดสภาวะการปฏบตทยอดเยยม เหมอนกบเมอวานน
แตปรากฏวาเรากลบยงฟงซานและหงดหงดร�าคาญมากกวาทเคยเปนมา
เสยอก มาตอนน ท�าไมถงเปนอยางนนไปไดละ? ท�าไมไมเหนไดสภาวะ
ทเราตองการ? ทเปนดงน กเพราะวาเราดนรนทจะใหบรรลสงทเราจ�าเอาไว
แทนทจะฝกฝนปฏบตไปกบสภาวะตามทเปนอยจรงๆ ตามทมนปรากฏอย
ในขณะน ดงนน แนวทางทถกตองคอ แนวทางแหงการเจรญสต และ
การเฝาดสภาวะตามทเปนอยในปจจบน ไมใชไปจ�าเอาเรองตงแตเมอวาน
แลวพยายามท�าเลยนแบบใหไดอยางนนอกครง
ปแรกทผมปฏบตภาวนา ผมไมมครบาอาจารยเลย ผมพก
อยในกฏหลงเลกๆ ทจงหวดหนองคาย เปนเวลาประมาณ 10 เดอน
แลวกเกดสภาวะความรเหนภายในททะลปรโปรง การอยวเวกรปเดยว
นานกวา 10 เดอน โดยไมไดพดกบใคร ไมไดไปไหนเลย ทกอยางจงเรมสงบ
ระงบลงหลงผานไปไดหลายเดอน ตอนนน ผมเชอวา ผมเปนผบรรลธรรม
อยางสมบรณแลว เปนพระอรหนตแลว ผมมนใจถงขนาดนนเลยละ
มาตอนหลงถงไดรวาผมยงไมไดบรรล
จ�าไดวา ปนนทหนองคายเกดภาวะขาวยากหมากแพง ท�าให
ไมคอยมอาหารใหฉนกนไดเตมทนก ผมมอาการขาดสารอาหาร ผมจงคด
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h4
ไปวา “สภาวะทเกด นาจะเปนผลมาจากการขาดอาหาร แสดงวา เพยงแค
เราอดอาหารกจะท�าได...” ตอนทอยหนองคาย ผมยงจ�าไดวา รางกายผม
ออนแอมาก เนองจากขาดสารอาหารจนตงหผมเรมปรออก ตอนทตนนอน
ตอนเชา ผมตองดงเปลอกตาใหเปดออก เพราะมนตดหนบอยกบของเหลว
ทไหลออกมาจากเปลอกตา เวลาทเราไมสบาย
อยมาวนหนง พระชาวแคนาดาน�านมขน 3 กระปองมาใหผม
ทางทวปเอเชยเขาจะมนมขนหวาน ทบรรจกระปองและมรสอรอยมาก
นอกจากน ทานยงน�ากาแฟผงพรอมชง พรอมทงกระตกใสน�ารอนมาใหดวย
ผมจงชงใสถวย โดยเตมกาแฟหนอยหนง ใสนมขนหวานลงไป รนน�ารอน
เตมลงไปแลวกลงมอฉน มนอรอยจบใจมาก จนแทบลมโลกไปเลยทเดยว
ถอเปนครงแรกทผมไดฉนของหวาน หรออะไรทมรสชาตในรอบหลาย
สปดาห และการทไดรบอาหารไมเพยงพอ และอยในภาวะออนเปลยเพลย
แรง เมอไดฉนสงนเขาไป จงเหมอนกบรถไดน�ามนคาออกเทนสง บรนนน... !
ผมรบฉนตอไปทนทโดยไมรอชา ฉนแบบหยดไมได มหน�าซ�าผมยงชง
นมทง 3 กระปอง ผสมกบกาแฟจ�านวนก�าลงพอดสวนนน แลวฉนตอ
จนหมดเกลยง จตใจของผม เหมอนกบเคลมลอยไปในหวงอวกาศ หรอม
อาการคลายๆ อยางนนเลย ผมเลยคดวา “บางท เคลดลบอาจจะอยตรงน
ละกระมง เพยงแตตองหาใครสกคนซอนมขนมาใหสกกระปอง”
เมอผมไปอยทวดหนองปาพงในปตอมา ผมกเฝาแตคดวา “อม...
ตอนทเราอยหนองคาย เกดประสบการณทางสมาธทหวอหวาเยอะแยะไป
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 5
หมด เหนภาพนมตสวยงาม มสภาวะภายในทนาอศจรรยหลงไหลพรงพร
ออกมาไมขาดสาย พรอมทงรเหนอะไรไดทะลปรโปรง เหมอนกบรแจง
เหนจรงไปทกอยาง ถงกบคดไปวาเราเองบรรลเปนพระอรหนตไปแลว”
ตอนนน เปนปแรกทวดหนองปาพง ไมมอะไรใหผมท�ามากนก ผมจงตงใจ
ท�าอะไรทกอยางเหมอนทเคยปฏบต ตอนทอยจงหวดหนองคาย เพอใหบรรล
สภาวะตางๆ เหลาน แตหลงจากเวลาผานไปไดสกระยะ แมจะใชกาแฟเขมๆ
หลายถวยมาชวย กไมเหนผลอะไรขนมาอกเลย ไมมททาวาผมจะไดสมผส
กบความปตเบกบาน สภาวธรรมขนสงนาอศจรรย และความรเหนทปรโปรง
สวางไสว เหมอนทผมเคยท�าไดในปแรกเลย ดงนน หลงจากผานไป
หนงพรรษาทวดหนองปาพง ผมจงคดวา “ทนคงไมเหมาะกบเรา ดทาแลว
ตองออกจากวดไปดกวา แลวหาวธใหสภาวะทเคยเกดทหนองคาย เกดซ�า
ขนมาอก” จากนน ผมจงกราบลาหลวงพอชา และไปพกอยบนเขา “ภเพก”
ทจงหวดสกลนคร
ในทสด ผมกไปพกในจดทรมรนเปนสปปายะบนภเพก แตอยางไร
กตาม ทนน ตองออกไปบณฑบาตตงแตกอนเชาตร และตองเดนลงเขาไป
ซงตองอาศยการปนปายพอสมควร ตองรอจนกวาชาวบานจะน�าอาหาร
มาใสบาตร หลงจากนน ผมตองปนกลบขนเขาตลอดทางไปยงทพก
แลวฉนอาหารใหเสรจกอนเทยงวน ซงมความล�าบากพอสมควร
ผมพกอยกบพระไทยอกรปหนง ผมยอมรบวาทานเปนพระทดมาก
ผมเองกคอนขางประทบใจในตวทาน แตพอเราพกอยดวยกนบนภเขาลกน
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h6
ทานกลบอยากใหผมสอนภาษาองกฤษใหทาน ผมโกรธทานมาก จนแทบ
นกอยากจะฆาทานเลยละในบางครง
พนทแถบนนอยทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย
ซงเปนพนททมผกอการรายคอมมวนสตอยเปนจ�านวนมาก บางครง จะม
เครองบนเฮลคอปเตอร มาบนวนอย เหนอศรษะเพอตรวจดพวกเรา
ครงหนง เจาหนาททางการถงกบขนภเขามา น�าตวผมลงไปทตวจงหวด
เพราะสงสยวาผมเปนสายลบของคอมมวนสตหรอเปลา
อย ตอมาผมเกดลมปวยลงอยางรนแรง อาการหนกมากจน
ญาตโยมตองพาผมลงจากภเขา ท�าใหผมตองตดคางอยทกระตอบ สภาพ
ทรดโทรมหลงหนง ใตหลงคาสงกะสขางหนองน�า ในชวงฤดรอน ทมพวก
แมลงบนหง ตอมตามหตามรตางๆ ทงอตคดเรองการขบฉน ผมเกอบจะเอา
ชวตไมรอด เมอมายอนนกดแลว ผมเกอบจะผานชวงนนมาไมไดเลยละ
แตวา ในชวงเวลานนนนเอง ภายในกระตอบมงสงกะส ทความ
เปลยนแปลงอยางเปนเรองเปนราวปรากฏขนมาใหเหน ตอนนน ผมรสก
หมดก�าลงใจ ทงยงมอาการปวย สขภาพกออนแอ และหดหทอแทอยางทสด
จตใจรอนรมเหมอนตกนรกทงเปน เนองจากความรอนอบอาว และมอาการ
กระสบกระสาย ผมรสกเหมอนก�าลงจะถกเผาใหสก และทกขทรมานมาก
แลวการเปลยนแปลงบางอยางกเกดขน ชวขณะนนนนเอง ผม
ขมจตใจเอาไว ไมยอมยดเขากบอารมณฝายลบพวกนน และเรมก�าหนด
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 7
อานาปานสต อาศยลมหายใจเพอท�าใหจตแนวแน แลวสภาวะอะไรหลายอยาง
กเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว หลงจากนนมา สขภาพผมกฟนตวขนมา
จนไดเวลาเขาพรรษาถดไปพอด ผมจงเดนทางกลบ ทงผมเองกไดสญญา
กบหลวงพอชาไวกอนหนาแลววา ผมจะกลบไปจ�าพรรษาทวดหนองปาพง
ผาจวรของผมขาดวน และเตมไปดวยรอยปะ สภาพของผมดไมไดเลย
ทนททหลวงพอชาเหนผม ทานถงกบหวเราะออกมาอยางเตมท ผมเอง
กดใจมาก ทไดกลบไปหลงจากผานเรองสารพดมา
ผมไดเพยรพยายามปฏบตเรอยมา โดยสงทผมตองการมาตลอด
ตอนนน เปนแคความทรงจ�าเกยวกบประสบการณความรเหนภายใน
ท�าใหผมหลงลมความรเหนภายในทปรากฏอยจรงๆ ผมไปยดตดอยกบ
ขอวตรปฏบต ทเปนแนวทางแบบฤษโยค เหมอนเชนทเคยถอปฏบต
ในปแรก ซงเปนชวงทการบ�าเพญเพยร แบบฤษโยคใหผลดมาก ในตอนนน
การขาดแคลนอาหาร และการปลกตวหลกเรนอยผเดยว เหมอนจะชวย
สงเสรมสนบสนนใหผมเกดความรเหนภายใน จนท�าใหหลายปตอมา
ผมพยายามสรางเงอนไขปจจยไปในทางทจะท�าใหเกดความรเหนภายใน
ทวเศษอศจรรยเหลานนอก
แตวาสองสามปตอจากนน เหมอนจะเปนสองสามปทผานไปโดย
เปลาประโยชน ไมเหนมอะไรเกดขนเลย ผมพกอยบนภเขาแหงน 6 เดอน
กอนทจะกลบไปวดหนองปาพง เพอตดสนใจอยตอ และท�าตามความรเหน
ภายในทเกดกบผม หนงในความรเหนภายในของปแรกนนกคอ ผม
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h8
ควรจะไปหาครบาอาจารย และควรจะฝกใชชวตอยภายใตขอวตรวนย
ทครบาอาจารยแนะน�าสงสอนให ดงนน ผมจงปฏบตตามนน ผมเกดส�านก
ซาบซงวาหลวงพอชาเปนครบาอาจารยทประเสรฐ และมมาตรฐานในเรอง
พระวนยทถกตองเหมาะสม ผมจงอาศยอยกบทาน ถงความรเหนภายใน
ทงหลาย ทเคยเกดกบผม จะเปนสงทถกตอง แตผมกยงไปยดตดอยกบ
สญญา (ความทรงจ�า) ในเรองนน
คนเราจะยดตดกบสงทมลกษณะพเศษเฉพาะ เชน การอบรม
กรรมฐานแบบเกบตวปฏบต และการเขาอบรมกรรมฐานแบบหลกสตร
ทสามารถควบคมจดการอะไรตางๆ ได และทกอยางถกจดแจงไวเรยบรอย
บรรยากาศกเงยบสงบ เมอเปนแบบน ถงแมวาเราจะเกดความรเหนภายใน
ขนมา แตตรงนน กจะไมมการสะทอนภาวะตามจรงใหเหนไดเสมอไป
เพราะผปฏบตสรปเสยแลววา การจะมความรเหนภายในขนมาได จ�าเปน
ตองอาศยเงอนไขปจจยเหลานน
ทจรงแลว ความร เหนภายในเปนเรองของการด�าเนนชวต
ดวยปญญารเหนอยางแจมแจงมากกวา ไมใชแคการมความรเหนขนมา
เปนครงคราว ซงยงเราไดตรกตรองพจารณา ไปในทางธรรมะไดมาก
เทาใด ทกสงทกอยางจะปรากฏใหเรารเหนไดอยางชดเจน เราจะมองเหน
ชวตไดอยางแทจรงตามทมนปรากฏแกเรา เมอใดทเราคดวา เราตอง
ไดเงอนไขพเศษเทานน จงจะเกดความร เหนทชดเจน แลวเรากจะ
ไมตระหนกถงความจรงในเรองนน ในทสด เราจะสรางความซบซอนสบสน
ใหกบการปฏบตของเราเอง
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 9
ดงนน ผมจงหนมาฝกการปลอยวาง คอ ไมไปเปนหวงกงวล
วาจะบรรลธรรมหรอส�าเรจผลอะไร ตงใจวาใหประสบผลส�าเรจไปทละนอย
เทาทจะเปนไปได ดวยการฝกใหมความอดทนมากขนทละนด ใหรจก
ออนนอมถอมตนมากขนทละนอย หดเผอแผมน�าใจใหมากขน ผมตดสนใจ
ฝกฝนไปตามแนวทางน แทนทจะด�าเนนไปตามแนวทางเดมของตน ท
จองจะควบคมและพลกเปลยนสงแวดลอม โดยมเจตนาตระเตรยมการ
ใหตนเอง ดวยความมงหวงวาจะไดบรรลสภาวะอนสงสง ดๆ ไปแลว ก
เหนไดชดวา การยดตดในประสบการณความรเหนภายในนนเอง เปนตว
ปญหา ถงความรเหนทได จะเปนความรเหนทถกตองกตาม แตกยงม
การยดตดอยกบสญญาในเรองนน
ตวความรเหนภายในนนละทจะบอกออกมาเองวา เราควรจะ
ปลอยวางประสบการณความรเหนภายในเสยใหหมด ไมตองไปยดตดกบ
ความรเหนภายในเหลานน แคพยายามปลอยวางความรเหนภายในทเราม
ออกไป เพราะถาไมเชนนนแลว ความรเหนทงหมดนน กจะกลายเปน
แคสญญา และสญญาทงหลาย กจะกลบมาปรงแตงใจ ถาหากเรายดตด
ในสญญาเหลานน มนกจะพาใหเราผดหวง
แตละชวขณะ มนกเปนไปของมนอยอยางนน เมอเรามาปฏบต
อานาปานสต ก�าหนดลมหายใจเขาหนงครง ณ ปจจบนขณะน มนกม
สภาวะอยอยางน มนไมเหมอนกบลมหายใจเขาของเมอวานน เราไมได
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h10
นกถงลมหายใจเขาของเมอวานน และลมหายใจออกของเมอวานน ในขณะ
ทเราก�าลงหายใจอยในขณะน เราอยกบลมหายใจอนนอยางสมบรณ ตาม
สภาวะทมนเปน ขอใหจบหลกไวแคตรงน ความสามารถในการสอดสอง
เหนความจรง มฐานอยทการตงหลกสตของเรา ไวกบสภาวะตามทเปนจรง
ในขณะปจจบน ไมไดอยกบแนวคดเกยวกบสงทเราอยากจะบรรล แลวก
ดนรนขวนขวายจะใหบรรล ณ ทนและเดยวน การดนรนพยายามเพอจะ
บรรลสภาวะทประเสรฐยอดเยยมของเมอวานน ใหไดในขณะน เดยวน
ยอมแสดงวาเราไมไดระลกรอยกบสภาวะตามทมนเปนอยในขณะน แมแต
อานาปานสตภาวนากเชนกน ถาหากเราเจรญอานาปานสต ดวยความหวง
วาจะเหนผล เหมอนอยางทท�าไดเมอวานน กยงเปนไปไมไดเลย ทจะท�าให
ผลนนเกดขนมาอกครง
ชวงฤดหนาวทแลว ทานวปสส ปฏบตภาวนาอยในหองบชา
พระ แลวกมใครบางคนท�าเสยงคอนขางดงรบกวนทาน เมอไดคยกบทาน
วปสสเกยวกบเรองน ท�าใหผมรสกอนโมทนา เพราะทานเลาวา ทแรกทาน
กรสกร�าคาญ แตตอมาทานกคดตกวา เสยงกเปนสวนหนงของการภาวนา
เชนกน ดงนน ทานจงเปดใจยอมรบอะไรกตาม ทอยภายในศาลาปฏบต
ธรรม ไมวาจะเปนเสยง ความเงยบ หรออะไรทงหมด นละคอตวปญญา
แตวา ถาเราสามารถท�าใหเสยงหยดได เชน เมอลมพดประตกระแทก เราก
เดนไปปดประตเสย ถาหากมอะไรทเราบงคบจดการได เรากไปจดการเสย
แตสวนใหญแลวในชวตของเรา เราไมมอ�านาจจะไปบงคบบญชา
อะไรได เราไมมสทธขอใหทกอยางเงยบสนทเพอเหนแกการปฏบตภาวนา
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 11
“ของเรา” หากเรารจกไตรตรองตามจรง เราจะไมเอาแตใจ อยากใหมแต
ความเงยบสนทและสภาพแวดลอมทเปนสปปายะทกอยาง แตเราจะมใจ
เปดกวาง รบไดทกเรอง ไมวาจะเปนเสยงหนวกห สงรบกวน ความเงยบ
ความสข ความฟงซาน ความเจบปวด จตจะรบไดทกสภาวะ ไมมงรบร
แตสภาวะทละเอยดประณตอยางหนงอยางใด และในเมอเรารจกปรบให
สอดคลองกบสภาวะ เรากจะควบคมจตของเราไวได
ตรงนเอง ทปญญาเปนสงจ�าเปน เพอใหเกดความกาวหนาอยาง
แทจรง เราจะกาวหนาได ตองอาศยปญญา ไมใชอาศยความจงใจ การ
บงคบกะเกณฑ หรอการจดการเงอนไขทางสภาพแวดลอม ดวยการก�าจด
สงทเราไมตองการ และพยายามตระเตรยมตวเอง เพอวาจะสามารถท�าตาม
ความอยากทจะบรรลผลส�าเรจ
ตณหาเปนสงทเรนลกสงเกตยาก แตหากเรารทนวา เจตนาของเรา
ทตองการจะบรรลสภาวะบางอยาง กคอตวตณหานนเอง เรากจะปลอยวางได
ถาเรานงปฏบตตรงน ดวยความอยากจะบรรลฌานทหนง พอเราตระหนก
ขนมาไดวา ตณหานนตางหากละ ทเปนตวเขามาขดขวางไมใหบรรล เรากจะ
ปลอยวางตณหาได แตทงนมไดหมายความวาเราจะไมยอมท�าอานาปานสต
เสยเลย เพยงแตตองเปลยนทาทในการปฏบต
ทเราจะท�าไดในตอนนกคอ ขอใหเจรญสตโดยก�าหนดลมหายใจเขา
หนงครง พวกเราแทบทกคนท�ากนไดอยแลวละ มนษยเราทกคนมก�าลง
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h12
สมาธเพยงพอ ทจะก�าหนดสมาธไดตงแตชวงตนลมหายใจเขา ไปจนถงชวง
ปลายลมหายใจเขา แตถงชวงสมาธของเรา จะมก�าลงออนมาก จนกระทง
ไมสามารถก�าหนดสมาธ ไปจนสดระยะลมหายใจได กไมเหนจะเปนอะไรเลย
อยางนอย เรากอาจจะก�าหนดสมาธ ไปจนถงกลางชวงลมหายใจได ท�าได
เทานยงดกวายอมถอดใจ หรอไมยอมพยายามอะไรเลย เพราะอยางนอย
ทสด เรากก�าหนดสมาธไดแลวหนงวนาท และถอไดวาตรงนเปนจดเรมตน
ในการฝกก�าหนดและส�ารวมจตใหอยกบอารมณเดยว เชน ลมหายใจ จาก
นน จงฝกยดระยะสมาธออกไปอก ใหไดนานขน แคหนงชวงลมหายใจเขา
กพอ ถายงท�าไมได กใหไดสกครงชวงลมหายใจเขากได หรอสกหนงในส
ของชวงลมหายใจเขา หรอเทาใดกได อยางนอย กถอวาเราไดเรมลงมอแลว
นอกจากน เรายงตองพยายามอบรมจตใหรจกยนดพอใจ ทสามารถท�าได
ขนาดนน แทนทจะรสกตอวาตเตยนวาเราไมไดบรรลฌานทหนง หรอฌานทส
ถาการปฏบตสมาธภาวนา กลายเปนภาระอกเรองหนงทเราจ�าตองท�า
เรากจะร สกผด หากท�าไมไดตามทตงใจไว เมอเปนแบบน เรากเรม
จะกดดนตวเอง โดยไมตระหนกร วาเราก�าลงท�าอะไรอย ชวตกจะม
เรองใหชวนหดหและทอแท แตถาหากเราใหความใสใจกบการใชชวต
ประจ�าวน ดวยความสขมรอบคอบ เราจะเหนวาชวตประจ�าวนมสวน
ทนายนดพอใจอยเปนอนมาก ซงเราอาจจะสงเกตไมเหน หากเรามเรอง
กดดนและหมกมนกงวล เมอเราตองท�าอะไรออกไปดวยความกดดน
เราจะร สกวาเปนภาระหนก เปนเรองนาเบอ และตองฝนยอมท�า
อยางเสยไมได โดยทไมมกะจตกะใจและรสกปฏเสธ
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 13
แตการไดมโอกาสมาอยในพนทแถบชนบท ซงมตนไม มทงกวาง
และมเวลาไดปลกวเวกเขากรรมฐานแบบน ไดนง ไดเดน ไมมอะไรมากมาย
ใหท�า หรอวา การไดสวดมนตท�าวตรเชา ท�าวตรเยน กสามารถน�าความ
ปลาบปลมยนดมาใหเราได ถาหากเรารจกเปดใจรบ ญาตโยมตางน�าขาวปลา
อาหารมาถวาย อาหารการขบฉนกคอนขางอดมสมบรณ ตางรปตางฉน
อาหารกนดวยความมสตและสงบส�ารวม แตถาหากเราท�าอะไร แบบ
สกแตวาท�าและท�าดวยความรสกบบคนเกบกด มนกจะกลายเปนเรอง
นาเบอหนาย หลายสงหลายอยาง ทคอนขางจะนารนรมยยนดอยแลว กจะ
ไมนายนดอกตอไป เราจะไมสามารถรนรมยยนดกบสงเหลานนได ถาหาก
เราท�าออกมาดวยความกดดน ขาดความเอาใจใส และท�าไปดวยความดนรน
ทะเยอทะยาน อารมณพวกนจะเปนแรงผลก ทท�าลายความนารนรมย
และความงดงามนาอศจรรยในชวตของเรา
การรกษาความสนใจอย กบลมหายใจ ถอเปนการพฒนาสต
ไดอยางแทจรง แตถาหากวา เราหลดไปอยกบความคด หรอเผลอไปตาม
ความฟงซาน กไมเหนเปนอะไร ไมตองไปบบคนตวเอง อยาท�าตวแบบ
เจานายจอมโหด หรอไปลงโทษตวเอง และท�าตวเองใหหมดสภาพ ขอใหชชอง
บอกทางใหกบตนเอง และฝกฝนอบรมตน เพอจะไดกาวตอไปขางหนา ให
แนะแนวทางใหกบตนเอง แทนทจะไปบบคนและกดดนตวเอง นพพาน คอ
การประจกษแจงความไมยดมนถอมนไดอยางหมดจดลกซง เราไมสามารถ
บงคบตวเราใหบรรลนพพานได ท�าแบบนนไมใชหนทางทจะพาใหบรรล
นพพานไดอยางแนนอน หนทางอยทนและเดยวน ถาเราใชวธบงคบผลกดน
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h14
ใหตนเองบรรลนพพาน เราจะยงอยหางไกลพระนพพาน หรอ เลยขาม
พระนพพานไป
บางครง กเปนเรองทหนกหนาสาหสเอาการ ในการทจะเผาผลาญ
ท�าลายความยดมนถอมนในจตใจของเราใหหมดสนไป การประพฤต
พรหมจรรย เปนการท�าลายแบบถอนรากถอนโคน และเผาผลาญตวตนและ
อวชชาใหพนาศสนสญ ความบรสทธทเกดจากการท�าลาย เปรยบเสมอน
เพชร ทผานการเผาในเปลวเพลง แลวท�าใหไดเพชร ทมเนองามบรสทธ
เชนเดยวกบการด�าเนนชวตของเรา ณ ทน จ�าตองอาศยความมงมนตงใจ
ทจะเผาท�าลายความเหนผดวาเปนตวตน ตณหาทฐ ความฟงซาน และความ
โลภ ทงหลายทงปวงใหหมดสน จนถงขนทไมมอะไรหลงเหลออยนอกจาก
ความบรสทธหมดจดเทานน จากนนไป เมอเหลอเพยงความบรสทธ กไมม
ผใด ไมมสงใด มแตสงทเปนอยอยางนน มแตความเปนเชนนนเอง
และความเปนเชนนนกตองปลอยวางดวย เสนทางด�าเนนไป กจะ
เปนเพยงการด�ารงอยอยางเรยบงาย ณ ทนและเดยวน เปนการด�ารงอยกบ
สภาวะทงหลายตามทเปนจรง มากยงขนเรอยๆ ไมมทไหนใหตองไป ไมม
สงใดใหตองท�า ไมมอะไรใหตองเปน ไมมอะไรใหตองก�าจด เพราะวา
เมอช�าระสะสางหมดแลว กไมมอวชชาหลงเหลออย มเพยงความบรสทธ
ความแจมแจง และปญญารเทาทน
อ า ก า ร ข อ ง ใ จ *
บางครงผปฏบตกเอาจรงเอาจงกบการ
ปฏบตภาวนาเกนไป เนองจากไปเลงผลเลศวา
ตองควบคมจตใจใหได และตองขบไลสภาวะ
ทางอารมณ ซงไมเปนทตองการออกไปใหได
การปฏบตภาวนาเลยกลายเปนเรองใหตองกลม
กงวล การฝกสมาธกลายเปนสงทจ�าตองฝนท�า
ทาทแบบโลกๆ ลกษณะน มกจะเขาไปมผล
ตอเรองอะไรกไดทเราท�าอย
อยามองการปฏบตภาวนาวาเปนสงพสจน
ตดสนคณคาความเปนคนของเรา แตใหมองวา
เปนการไดโอกาส ไดจงหวะทจะมสตเฝาด
ตวเอง ทจะไดอยอยางเรยบงาย กบตวเองและ
กบอารมณหรอสภาวะอะไรกตาม ทปรากฏแกเรา
ในขณะน ขอใหเรยนรทจะอยกบสภาวะตามเปน
*แปลจากเรอง Consciousness and
sensitivity หนงสอ The way it is
ธรรมบรรยาย ทพทธสมาคม
ยานวคตอเรย กลางกรงลอนดอน
เดอนกนยายน พ.ศ. 2532
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h16
จรงของเรา ดวยความสงบสบาย แทนทจะพยายามเปนอะไร หรอพยายาม
บรรลผลส�าเรจตามทเราอยากจะได แบบอยางวธคดทงหมดนน ยงถอวา
มรากฐานอยบนความหลงผด
อาตมายงจ�าได เมอตอนทเรมฝกสมาธภาวนาทประเทศไทย นสย
ทะเยอทะยานและดงดนของอาตมา กเรมเขามาออกลวดลาย แนวทาง
ทอาตมาใชด�าเนนชวต เขามามบทบาทตอวธการทอาตมาใชฝกสมาธภาวนา
ดวย เมอทราบเชนนน อาตมาจงเรมเฝาสงเกตดอาการนน เรมตนทจะ
ปลอยวางเรองทงหลายออกไป แลวกตองยอมรบแมกระทงแนวโนมนสย
เชนวานนดวย พรอมทงสนใจดสภาวะของมนตามความเปนจรง ยงเรา
ปลงใจตอสภาวะตามทเปนจรงนไดเทาใด เรากจะยงเขาใจธรรมะ ซงเปน
หนทางแหงการหลดพนจากความทกขไดมากยงขนเทานน
ใหโยมลองสงเกตดนะวา เรองตางๆ มผลตอจตใจของโยมอยางไร
บาง ถาโยมเพงเลกงานหรอเพงออกจากบานมา กตงใจดวาเรองงานเรอง
บาน สงผลอะไรตอจตใจของโยมบาง ไมใชใหไปต�าหนอะไรนะ เราไมได
มาทนกนเพอหาเรองต�าหนจบผด หรอคดไปในท�านองวา ...อตสาหมาถง
ทนแลว จตใจของเรา กยงไมยอมสงบ ไมบรสทธ ยงไมนงอก แสดงวางาน
ยงมอะไรทขาดตกบกพรองอย... เพยงแตใหตงขอสงเกตการด�าเนนธระหนาท
ในชวต เชน การทไดคยกบผคน ตองรบโทรศพท ตองพมพงาน ตองเดนทาง
ฝากรงลอนดอนในชวโมงเรงดวน บางครง กตองท�างานรวมกบคนทเรา
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 17
ไมชอบ ตองท�างานในสถานการณทยงยาก สรางความนาหงดหงดร�าคาญ
ใหเราสงเกตดเทานน ไมใชใหไปต�าหนตเตยน เพยงแตใหยอมรบวา เรอง
เหลานมผลกระทบตอตวเราจรงๆ
ขอใหตระหนกวา สงนคอประสบการณแหงการรบร และการ
สะทอนความรสกออกมาจากการรบร อนเปนเนอหาใจความของสงมชวต
ทเกดมาเปนมนษย เมอเราเกดขนมาแลว กตองด�าเนนชวตตอไป ในฐานะ
ของสงมชวตทรบรอะไรได มรปแบบชวตทตอบสนองทางอารมณไดอยาง
วองไว เพราะฉะนน สงทออกมาจากโลกแหงวตถวสย* ทเขามากระทบเรา
ทเขามาสมผสเรา ยอมตองสงผลกระทบตอเรา มนเปนธรรมดาของมน
เชนนนเอง ไมมอะไรผดปกตเลย แตชวตมนษยทประกอบดวยอวชชา ได
ถอเอาสงทงปวงโดยความเปนตวตน ดงนน เราจงจองจะตงแงใหทกอยาง
เปนเรองตวตนอยทาเดยว เชน “เราไมนาหวนไหวกบเรองตางๆ ทเขามา
กระทบเลย เราไมควรจะมอารมณโกรธ ขนเคอง หรอมความโลภ ไมควร
จะหงดหงดและทอแท ไมควรทจะรษยา หงหวง กลว หรอวตกกงวล เรา
ไมนาจะรสกอะไรอยางนเลย ถาเรามสขภาพปกต พลานามยด เรากคงไมตอง
ประสบปญหาอะไรแบบน ถาหากเราเหมอนชาวบานเขา เปนคนสมบรณ
แขงแรง เรากคงจะไมหวนไหวอะไรงายๆ เหมอนพวกแรด ทมหนงหนา
หอหมตว อะไรทะลผานเขาไปไมได”
* โลกซงประกอบดวยสงตางๆ ทเราเขาไปรบร – ผแปล
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h18
จงใหตระหนกวา ในฐานะทเปนมนษย เรามรปแบบชวตทเกดความ
รสกตอบสนองไดงายมาก เราไมไดมอะไรผดปกตหรอก มนเปนของมน
อยอยางนน ชวตกเปนแบบนละ เราด�ารงชวตอยในสงคมทมวถทางของมน
แบบนน ไมวาจะอาศยอยกลางกรงลอนดอน หรอเขตชานเมอง หรอวา
ทไหนๆ กตองมเรองใหเราเสยเวลาบน เพราะมนไมสมบรณแบบ มเรอง
อะไรตอมอะไรมากมายทนาหงดหงดร�าคาญในชวตของเรา แตการทม
ความรสกตอบสนองตออะไรไดงาย กเปนอยางนละ ความรสกตอบสนอง
ตอสงกระทบ มนยยะอยอยางนนเอง คอ เมอมอะไรเกดขน ไมวาจะนายนด
หรอไมนายนด นาเพลดเพลน เจบปวด สวยงาม หรอนารงเกยจ เราก
จะเกดความรสกตออารมณพวกนน
ดงนนแลว จงมอยหนทางเดยวทจะพาเราออกไปจากความทกข คอ
โดยอาศยการเจรญสต เมอเรามสตรเหนไดอยางแทจรงวาไมมตวตน เราก
จะไมรบเอาประสบการณในชวต ผานความส�าคญผดวามสตวบคคล เราอาจ
จะหาทางท�าตวเองไมใหรบรกบอะไรไดกจรง เชน อาจจะปดตาลง ใสทอดห
เขาไปในห แลวพยายามไมรสกรสากบอะไรทงนน ปดกนทกอยางออกไป
สภาวะของสมาธบางอยาง กมลกษณะอยางนนเหมอนกน คอตดขาด
จากการรบรทางประสาทสมผส และถาเราอยในสภาวะเชนนนไดระยะหนง
เราจะรสกสงบมากเพราะไมมอะไรมากวนใจเราไดในชวงนน ไมมอารมณ
รบกวนทเปนเรองรนแรง ยวยวน ชวนตนเตน หรอท�าใหหดหทอแท
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 19
เพยงแตวา ถาหากเรามสต เรากจะหยงถงความบรสทธแหงใจของ
เรา ซงเปนสงประเสรฐสด ธรรมชาตทแทจรงของเรา มความประเสรฐสงบ
และผองใส แตกนนแหละ หากเรายงมทศนะทผดอยเกยวกบเรองน เราก
จะไปคดเสยแตวา “เราตองอยในสภาวะทไมรบรอารมณอะไรทงนน ใหได
ตลอดเวลา ลอนดอนกอยไมไดอกตอไป แมแตพทธสมาคมแหงนกม
เสยงดงรบกวนเกนไป”
ถาหากความสงบสขและความราบรนของเรา ขนอยกบเงอนไข
ปจจยทแนนอนตายตวแลว เรากจะรสกยดมนอยางเหนยวแนน ตองตก
ไปเปนทาส เราจะอยากบงคบควบคมสถานการณ แลวเรากยงจะผดหวง
มากขนไปอก หากมอะไรมาขดจงหวะ และกาวกายความสงบของเรา เราจะ
คดไปในท�านองวา “เหนทตองหาทสกแหงแลวละ เปนถ�ากเขาทานะ หรอวา
เราตองหาตเกบอารมณ* มาไวใชสวนตว และหาบรรยากาศทเปนสปปายะ
ทกอยาง เราตองจดการเงอนไขตางๆ ทท�าใหเราควบคมอะไรไดดงใจนก
เพอใหเราเขาถงความสขสงบลกซง ทเกดจากความบรสทธของใจได” แต
ถงกระนนกตาม เราจะเหนไดวา มนกยงยนพนอยบนฐานคอตณหา ใชไหม?
ยงเปนความคดเหนทเกยวของอยกบตวตน เปนความปรารถนาจะสมผส
ประสบการณแบบนน เพราะเราจ�าประสบการณนนได เราชอบใจ เลยอยาก
จะสมผสประสบการณแบบนนอกครง
* ตเกบอารมณ แปลจากค�าในภาษาองกฤษคอ Sensory deprivation tank หรอเรยกอกชอหนงวา Floatation
tank หรอ Isolation tank ซงเปนอปกรณทชาวตะวนตกน�ามาประยกตใชประโยชนเวลาทตองการใหจตใจ
สงบผอนคลาย หรอทางการแพทยใชรกษาอาการทางจต เชน โรคเครยด อาการนอนไมหลบ เปนตน Sensory
deprivation tank มลกษณะเปนต คลายแคปซลในหนงอวกาศ ภายในตจะมการควบคมอณหภม เกบเสยง
และใสน�าเกลอไวในนน ผใชจะเขาไปนอนแชลอยอยบนน�าเกลอภายในต - ผแปล
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h20
ครงหนง ในระหวางชวงเขาอบรมกรรมฐาน อาตมาไดยนเสยง
ของผปฏบตทมอาการกลนน�าลายบอยๆ อาตมานงอยใกลแถวนนพอด และ
ไดยนเขากลนน�าลาย “เออก... เออก...” เสยงกไมไดดงอะไรนกหนาหรอก
นะ แตหากยงยดตดกบบรรยากาศทเงยบสงด เสยงกลนเพยงแคนกท�าให
หงดหงดไดแลว ดงนน อาตมาจงรสกร�าคาญ จนอยากจะโยนคนนน
ออกไปจากศาลาปฏบตธรรมเลยทเดยว แตพอไดพจารณาดแลว อาตมากรวา
ปญหาอยทตวอาตมาเอง ไมใชผปฏบตคนนน
การมสตและความเขาใจในธรรมะเทานน ทจะชวยใหเรารจกปรบตว
และยอมรบสภาพชวต หรอประสบการณในชวตไดทงหมด โดยไมตอง
ไปบงการกะเกณฑอะไร เมอมสตรตว เราจะไมไปยดตดอยกบเรองจกจก
หยมหยมสารพดทเราชนชอบ แลวกตองหวาดหวนพรนพรง ตอโอกาสเสยง
ทจะตองวบตพลดพรากจากสงเหลานน การบ�าเพญสมาธทถกตองตรงทาง
จะชวยใหเราอาจหาญและรจกปรบสภาพ รจกผอนปรนกบชวต และกบ
ทกเรองทเขามาพวพน
เราควบคมอะไรไมไดมากนกอยแลว ใชไหม? ไมไดมากเทาทเรา
อยากจะท�าได เพอควบคมชวตของเรา เรารดอยแลววา เราควบคมอะไร
ไมไดมากมายเลยจรงๆ หลายเรองกอยนอกเหนอการควบคมของเราอยาง
สนเชง เรองทงหลายกด�าเนนของมนไป และพระแมธรรมชาต กมวถทาง
ของทานทจะแสดงใหเราเหนวา ทานจะไมคลอยตามความประสงคของเรา
เปนแน แลวไหนจะเรองคานยมตามสมยทงหลาย การปฏรประบบ สภาวการณ
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 21
ทเปลยนแปลง เรองปญหาประชากร เรองของเครองบน โทรทศน
เทคโนโลย และเรองมลภาวะ เราไปบงคบหรอท�าอะไรไดบาง เพอทเราจะได
ไมไดรบผลกระทบจากเรองพวกนน หรอเลอกรบผลเฉพาะในสวนทเราชนชอบ
หากเรามวแตใชชวตของเราไปในการดนรนขวนขวาย เพอควบคม
บญชาทกสงทกอยาง กรงแตจะเพมความทกขขนมาเทานนเอง ถงแมวาเรา
จะแคกะเกณฑควบคมสงตางๆ เพยงเลกนอย เพอใหไดในสงทเราตองการ
กตาม เรองมนกยงคงจะเปน เหมอนอยางอาตมากบคนทนงกลนน�าลาย
ในศาลาปฏบตธรรม คอ เรากคงตองจองจะโกรธ เมอเพอนบานเปดวทย
เสยงดงเกนไป เมอเครองบนบนต�าเกนไป หรอเมอมรถดบเพลงวงผาน
ถงตอนน มสงหนงทเราตองตระหนกกคอ เมอเรามรางกาย เราก
ตองอาศยอยกบรางกายนไปจนตลอดชวต และรางกายกมคณสมบตทรบร
อะไรไดและมความรสกตอบสนองได มนเปนของมนเชนนเอง เปนความหมาย
ของชวตทเกดขนมา พอรางกายเกดขนแลว ตอไปกเรมแกตว จากนน
กเขาสวยชรา และตอดวยความเจบปวย เกดโรคภย สงนเปนสวนหนงของ
ประสบการณความเปนมนษยของเรา และทายทสดกตองพบกบความตาย
เราจงตองยอมรบความตาย และยอมรบวาตองพลดพรากจากบคคลอนเปน
ทรกทงหลาย สงนตองเกดกบพวกเราทกคน พวกเราทงหมดจะตองเหน
พอแมของเราเสยชวต หรออาจจะเหนลกของเราเอง คครองของเรา เพอน
หรอบคคลอนเปนทรกของเราเสยชวต ประสบการณของมนษยทตางมเสมอ
เหมอนกน กคอ ประสบการณแหงการพลดพรากจากผทเปนทรก
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h22
เมอรจกความเปนของธรรมดาเชนนนเอง เราจะพบวาเราจะสามารถ
ยอมรบความจรงของชวตไดมากขน และจะไมรสกเศราโศกหรอสบสนกบ
สงทจะเกดขนกบชวต เมอเรามความเขาใจชวตและมองเหนชวตในแนวทาง
ทถกตอง เราจะไมสรางทศนะทผดเกยวกบชวต ไมปรงแตงความหวาดกลว
ความตองการ ความขมขน ความขนเคอง และการวพากษวจารณจบผด
เขามาใสชวต เราจะมศกยภาพในการยอมรบ สงทจะเกดขนกบชวตของเรา
ในฐานะทเปนปจเจกบคคล ถงแมวาเราจะเกดอารมณตอบสนองไดงายดาย
เปนอยางยง แตเรากยงเปนสงมชวตในจกรวาลทแขงแกรงไดดวยเชนกน
เราลองพจารณาดสถานททมนษยเราใชเปนแหลงด�ารงชวต เชน
ชาวเผาเอสกโม ในตอนเหนอของทวปอารกตก และประชาชนทอาศยอย
ตามทะเลทราย สถานททไมนายางกรายเขาไปในโลกนทงหมด ลวนแตม
การตงถนฐานของมนษยกนอยเปนปกต เมออยในภาวะจ�ายอม มนษยเรา
เอาชวตรอดไดทงนน ไมวาในทไหนๆ
ความเขาใจธรรมะยงชวยใหเรามทาททไมหวาดหวนอกดวย เรา
จะเรมประจกษวาเราสามารถยอมรบอะไรกไดทเกดขน ไมมอะไรเลยใหตอง
หวนเกรง เมอเปนเชนนน เรากจะสามารถปลอยวางชวต แตเรากยงคง
ด�าเนนชวตตอไป แตไมไดคาดหวงอะไรจากชวต และไมพยายามไปบงคบ
ควบคมอะไร เราจะมปญญา มสต มศกยภาพในการปรบตวไปตามกระแส
แทนทจะโดนลากดงไปตามคลนแหงชวตทขนๆ ลงๆ
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 23
ขอใหเรยนรทจะใชเวลาอยเงยบๆ แลวคอยรบฟงตนเอง โดย
อาศยลมหายใจและรางกาย ตามจงหวะอนเปนธรรมชาตของการหายใจ
และสภาวะอาการทรางกายรสกอยในปจจบน จงใสใจสงเกตอยกบรางกาย
เนองจากรางกายเปนสภาวะในธรรมชาต รางกายไมใชเราอยางแทจรง
ลมหายใจกไมใช “ของเรา” อกตอไป ไมใชสงทเปนบคคล เรายงคงหายใจ
ถงแมเราจะเปนบา หรอเจบปวยกตาม และในขณะทเรานอนหลบเราก
ยงคงหายใจ รางกายเปนผหายใจ และรางกายหายใจตงแตเกดไปจนวนตาย
ดงนน ลมหายใจจงเปนสงทเราใชเปนอารมณส�าหรบก�าหนดด หรอใหความ
สนใจ หากเราคดมากเกนไป ความคดกจะยงเหยงและซบซอน แตเมอเรา
หนมาใสใจอยแตกบลมหายใจตามปกตของรางกายในปจจบนขณะได
ในขณะนนเราไมตองคดอะไรเลยกได แตจะตนรอยกบจงหวะลลาตามธรรมชาต
ถงอยางนนกตาม เราอาจจะสรางปญหาขนมาอกกได โดยคดวา
“แยจง...ก�าหนดจตอยกบลมหายใจไมไดเลย....” อยางนเปนตน กเลยเปนเหต
ใหเกดความรสกเปน “ตวฉน” ขนมา ซงพยายามจะมสตอยกบลมหายใจ
ของฉน แตตามความจรงแลว ในชวขณะทเราอยกบลมหายใจไดอยางพอดบ
พอด จะไมมความรสกมตวตนขนมา ตวตนของเราจะผดขนมาในขณะ
ทเราเรมคด หากเราไมคดกไมมตวตน และหากเรามสตรสกตว ความคด
กจะไมผดออกมาจากความเหนผดๆ วา “เราเปนตวตน” เมอเปนดงนน
ความคดกจะเปนเครองมอในการตรกตรองพจารณา หรอดงความสนใจ
ไวกบธรรมะ แทนทจะไปกอปญหา คดจบผด และวตกกงวล เกยวกบเรอง
ของตวเองและเพอนมนษยดวยกน
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h24
ลองพจารณาดกได เวลาทเราโกรธเราตองคดใชไหม? ถาหากเรา
เลกคดความโกรธกหายไป การทจะโกรธได เราตองคด เชน “มนพดอยางนน
กบฉนไดยงไง... มนกลาดยงไง นารงเกยจจรงๆ” แตถาหากเราไดหยดคด
โดยอาศยลมหายใจเปนตวชวย ในทสดแลว ความรสกทางกายทมาพรอม
กบความโกรธ กจะคอยจางหายไป แลวความโกรธกจะหายไป ดงนน
ถาหากเรารสกโกรธ แคใหพจารณาดวามนรสกเปนอยางไร เชนเดยวกบ
ดความรสกทางกาย ความรสกโกรธกเหมอนๆ กนกบอารมณอยางอน
นนเอง ขอใหไตรตรองและพจารณาดอารมณทเรารสกอย ใหปฏบตไปกบ
อารมณ แตไมใชใหวเคราะห หรอวพากษวจารณ แตใหพจารณาอยางเดยว
วาอารมณนนมอาการเปนอยางไร
บางครง คนกพดกนวา “รสกสบสนมากเวลาทปฏบตสมาธ จะท�า
อยางไรดนะ จงจะไลความสบสนออกไปได?” การอยากจะก�าจดความสบสน
นนละ ทเปนตวปญหา พอรสกสบสนแลวกไมอยากจะมความสบสน นนละ
ยงสรางความสบสนใหมากยงขนไปอก แลวความสบสนแสดงอาการอยางไร?
เมอเกดความรสกทเขมขน กระตนอารมณไดมาก เรากจะสงเกต
เหนไดคอนขางชดเจน สวนอารมณทเรามกไมคอยใสใจหรอมองขาม จะ
เปนสภาวะอารมณทมน�าหนกเบากวา เชน ความรสกความสบสนเลกๆ
นอยๆ ความลงเลสงสย ความรสกไมมนคงปลอดภย หรอความกงวล
ดงนนแลว ในอกดานหนง เราจงอยากจะก�าจดหรอท�าลายอารมณนนออกไป
ทาเดยว โดยคดแตวา “เราจะขบไลอารมณนออกไปดวยวธไหนนะ เวลา
ปฏบตสมาธ เราจะก�าจดความกลว และความวตกกงวลไดอยางไรนะ?”
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 25
โดยอาศยความเขาใจทถกตอง เราจะมองเหนไดวาความอยากจะ
“ก�าจดท�าลาย” นนเองทท�าใหเปนทกข เราอดทนตอความรสกไมมนคง
ปลอดภยได ถาหากเรารสภาวะตามทมนเปนจรง และรวามนเปนสงท
ตองเปลยนแปลง ไมเทยงทน แลวเรากจะเรมไดความมนอกมนใจไดมาก
ยงขนไปเรอยๆ ในการอาศยแคความรสกตวและมสตระลกรเพยงอยาง
เดยว แทนทจะไปพยายามคดคนขอปฏบตเพอทจะไดกลายเปนผบรรล
คณธรรม มการนกเออออเอาเองวา เดยวนเรายงไมไดบรรลธรรม เราจงม
ปญหาอปสรรคมากมาย เราตองเปลยนแปลงชวต เราจะตองเปลยนแปลง
ตวเองใหตางจากเดม ทเปนอยในปจจบนน เรายงไมดพอ ดงนน เราจะตอง
ปฏบตภาวนา ดวยความตงใจวา สกวนหนงในอนาคตเราจะไดเปนในสง
ทเราปรารถนาจะเปน
ตราบใดทเรายงมองไมเหนความหลงผดในวธคดของเรา แนวคด
เชนนนกจะยงคงด�าเนนอยตอไป เราจะไมมวนเปนในสงทเราคาดหวง
จะเปนไดเลย ไมวาเราจะใชความพยายามไปในการปฏบตภาวนามากแคไหน
กตาม ถงจะผานการบ�าเพญเพยรปแลวปเลาเพอจะไดบรรลธรรม เราก
จะยงคงรสกเหมอนกบลมเหลวอยเสมอ ทงน กเนองมาจากเรายงคงมทศนะ
ทยงผดอย เกยวกบเรองอะไรทงหมด
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h26
ข นต ธ ร รมน น เ ก อ ก ล *
ความสงบและความนง อาจกลบกลาย
เปนเรองทนาเบอหนายอยางยง พรอมทงสราง
ความสบสนว นวาย และความสงสยใหกได
ความวนวายเปนปญหาปกตธรรมดา เพราะโลก
ทตองเกยวของกบอารมณ คอ โลกแหงความ
วนวายสบสน รางกายกวนวาย จตใจกวนวาย
สงขารสงปรงแตงทงหลาย เปลยนแปลงอย
ตลอดเวลา หากเราไปเอาจรงเอาจงกบอารมณ
ทแสดงออกตอความเปลยนแปลง เรากจะมแต
ความวนวายเทานน
จงจ�าเป นต องท�าความเข าใจความ
วนวายอยางรอบคอบ ใหเหนถกตองตามทมน
เปนจรง การฝกฝนปฏบตไมใชเพยงแคใชก�าลง
ใจ ตรงตวเองไวกบเบาะนงสมาธเทานน ไมใช
*แปลจากเรอง Patience
หนงสอ The way it is
ธรรมบรรยาย ทวดอมราวด
ชวง Winter retreat
วนท 22 มกราคม พ.ศ. 2531
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h28
ทงการทดสอบเพอจะไดผานดานไปเปนมนษยจอมพลง ทสามารถเอาชนะ
ความวนวายได ความคดเหนแบบนน มแตจะเปนการเพมความส�าคญตน
ใหมากขนไปเทานน แตเรองนเปนการไตรตรองพจารณาความวนวาย
อยางถองแท ดวยการสงเกตเหน และท�าความรจกสภาวะตามความเปนจรง
ของมนได การจะท�าไดอยางน กตองฝกฝนความอดทน ความอดทนนน
เปนสงทเราตองเรยนร และฝกหดอยางตงใจ
ครงแรกทอาตมาไปอยวดหนองปาพง อาตมาไมเขาใจภาษาอสานเลย
ตอนนน หลวงพอชาอยในชวงทมก�าลงวงชาเตมท และทกๆ เยน ทานจะแสดง
ธรรมวนละ 3 ชวโมง ทานจะเทศนของทานไปไดเรอยๆ ใครตางกศรทธา
เลอมใสทาน ทานเทศนเกงและมอารมณขนมาก ไมวาใครตางกรสกสนก
ไปกบการแสดงธรรมของทานทงนน แตวาตองฟงภาษาอสานรเรองดวยนะ
อาตมานงอยตรงนนและเอาแตคดวา “เมอไหร หลวงพอจะเทศน
จบเสยทนะ เสยเวล�าเวลา” อาตมาหงดหงดอารมณเสยมาก จงคดเลยไปวา
“พอกนท ไปดกวา” แตกไมกลาพอทจะลกหนไป จงไดแตนงแชอยตรงนน
คดอยแตวา “ยายไปอยวดอนดกวา ทนทาจะไมไหว ไมทนอกตอไปแลว”
และในขณะนนนนเอง หลวงพอกมองมาทอาตมา พรอมดวยรอยยมเปน
ประกายเบกบาน แลวพดกบอาตมาวา “Are you all right?” เทานนแหละ
ความโกรธทระออยตอเนองมาเปนเวลา 3 ชวโมง กสลายหายไปหมด
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 29
นาคดไหม หลงจากทนงเดอดปดๆ อยตรงนนนานถง 3 ชวโมง
ความโกรธกลบหายไปเสยเฉยๆ อาตมาจงตงปฏญาณวาจะตองฝกตวเอง
ใหมความอดทน แลวอาตมาฝกฝนความอดทนในชวงเวลานนนนเอง
อาตมามาฟงเทศนทกๆ กณฑไมขาด นงใหนานเทาทรางกายจะทนไหว อาตมา
ตงใจวาตองไมพลาดสกกณฑ และพยายามจะไมหาเรองหลบ จะฝกเอา
ความอดทนอยางเดยว และเมอฝกฝนไปตามนน อาตมากเรมมองเหนวา
การไดมโอกาสอดทน กลบชวยเกอกลตออาตมาเปนอยางมาก ความอดทน
เปนรากฐานทมนคง ใหอาตมามความรและความเขาใจในธรรมะไดแจมแจง
ลกซงขน ถาไมรจกอดทนเสยแลว อาตมากคงจะไดแตระหกระเหน และ
เทยวเตลดไปไหนตอไหนอก
ชาวตะวนตกจ�านวนไมนอย เดนทางมาวดหนองปาพง แตกหนหาย
ไปหมด เนองจากขาดความอดทน พวกเขาไมตองการทนนงฟงเทศนตลอด
3 ชวโมง หากแตตองการไปยงสถานททจะบรรลธรรมไดฉบพลน และท�าได
เรวดงใจทนทตามทตองการ แมในการปฏบตดานจตใจ ตณหาและความ
ทะยานอยากอนเกยวของกบตวตน กยงมาคอยบงการเราไดตลอด เราจงไม
สามารถรซงถงสภาวะตามทเปนจรงได เมออาตมายอนพจารณา ใครครวญ
ด ถงชวตตอนทอยวดหนองปาพงนนกเหนไดเลยวา มความเปนสปปายะ
เปนอยางยง ไดครบาอาจารยผประเสรฐ อาหารการขบฉนพอเพยง พระสงฆ
กประพฤตดปฏบตชอบ ญาตโยมกเปนคนใจบญสนทรทานมาก และ
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h30
มสงเกอกลสงเสรมการปฏบตธรรม ส�าหรบอาตมาไดถงขนาดนถอวาดทสด
แลว เปนโอกาสทดเลศแลว ถงอยางนน ชาวตะวนตกหลายคนกมองไมเหน
เพราะมวแตคดกนวา “อนนกไมถกใจ อนนนกไมถกใจ มนนาจะเปนอยางนน
นะ” แถมคดไปอกวา “เราคดวาอยางนน..... เราเหนวาอยางน........ ไมอยาก
ใหมเรองนน เรองน มารบกวนเลย”
อาตมาจ�าไดตอนทขนไปอยทวดถ�าแสงเพชร ซงสมยนนเปนสถานท
สงบวเวกมาก อาตมาไปพกในถ�า ชาวบานไดชวยกนสรางแทนแบบยกพน
ถวาย เพราะลกเขาไปในทายถ�ามงเหลอมตวใหญอาศยอย ตอนเยนวนหนง
ขณะทอาตมาก�าลงนงอยบนแทนใกลๆ กบแสงเทยน บรรยากาศวเวก
วงเวงมาก แสงสวางจากเทยน กทอดแสงสรางเงาจากกลมกอนหนตางๆ
ดประหลาดพกล อาตมาจงเรมรสกกลวขนมา และแลวทนใดนนเอง อาตมา
กตองสะดงตกใจ เมอมองขนไป แลวเหนนกฮกตวใหญทจบอยดานบน
ตรงนนพอด พรอมกบจองมองมาทอาตมา ตวมนใหญมากดวย อาตมา
ไมรวาจรงๆ แลว ตวมนใหญขนาดนนหรอเปลา แตมนดตวใหญมาก
เมอกระทบกบแสงเทยน แถมมนยงจองมองอาตมาอกดวย อาตมาจงคดวา
“เอาละ... ถาจะมอะไร ทท�าใหทนนากลว มนจะเปนอะไรไปไดบาง” แลว
อาตมากพยายามไลคดไปถงโครงกระดกบาง ผสางบาง เจาแมกาลทมเขยวโงง
มเลอดเปรอะเตมปากบาง หรอนกถงสตวประหลาดรางใหญตวเขยวบาง
ถงตอนนนอาตมาถงกบหวเราะออกมา เพราะมนกลายเปนเรองนาตลก
ไปซะแลว อาตมากเลยรวาอาตมาหายกลวแลว
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 31
ตอนนน อาตมายงเปนพระนวกะพรรษายงนอย อยมาคนหนง
หลวงพอชา พาอาตมาไปงานท�าบญประจ�าหมบาน คดวาตอนนน ทานสตมนโต
กอยดวยกน เราตางเปนนกปฏบตทเอาจรงเอาจงมาก ไมชอบเรองทไรสาระ
และงมงาย ดงนน การไปรวมงานท�าบญประจ�าหมบาน จงเปนเรองท
อยากจะท�าเปนอนดบสดทาย เพราะวาหมบานแถบนน ชอบเครองล�าโพงขยาย
เสยง แตหลวงพอชากยงพาอาตมา และทานสตมนโตไปงานนจนได พวกเรา
ตองนงฟงเสยงดงอกทกหนวกหจากล�าโพงขยายเสยงตลอดคน และ
พระกเทศนตลอดคนดวย สวนอาตมากไดแตคดวา “เฮอ... อยากจะกลบ
ถ�าแลว พวกสตวประหลาดตวเขยว พวกผสาง ยงดกวานอก” อาตมาสงเกต
ดวา ทานสตมนโต ซงเปนคนทเอาจรงเอาจงไมมใครเกน ทาทางหงดหงด
หวเสยมาก ออกอาการต�าหนไมพอใจ และไมมความสขเอาเลย พวกเรา
จงไดแตนงอยดวยความทรมาน อาตมาคดวา “ท�าไม หลวงพอชาตองพา
พวกเรามาอยกบอะไรแบบนดวยนะ”
จากนนอาตมาจงเรมหนกลบมามองตวเอง อาตมายงจ�าไดถง
ตอนทนงพจารณาวา “เราจะนงหวเสยกบเรองนท�าไม แลวเรองนมนแยจรงๆ
หรอเปลา สงทแยคอการทเราวนวายไปกบมนเองตางหากเลา สงทเปนทกข
คอใจของเราเอง ไมวาจะเปนล�าโพงขยายเสยง เสยงหนวกห สงกวนใจ
หรอความงวงเหงาหาวนอน เราเองกทนกบมนไดอยแลว อะไรแยๆ ในใจ
ตางหากทเปนฝายเกลยดชง ทงตอตานปฏเสธ หรออยากจะหน นตางหาก
ละ ทเปนตวความทกขทรมานทแทจรง”
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h32
แลวตอนเยนวนนนเอง อาตมากไดเหนความทกขทรมานในจตใจ
ทอาตมาปรงแตงขนมาเอง จากสงทจรงๆ แลวอาตมาสามารถทนได อาตมา
ยงนกถงเรองนน ซงเปนความเขาใจทลกซงแจมแจงวา สงทอาตมาคดวา
เปนความทกขทรมานเปนอกอยางหนง สงทเปนตวความทกขทรมานกเปน
อกอยางหนง ตอนแรกอาตมารสกต�าหนผคน ต�าหนล�าโพงขยายเสยง เรอง
วนวาย ต�าหนเสยง และความอดอดไมสะดวกสบาย อาตมาคดวานนเปน
ตวปญหา หลงจากนน จงเหนไดวา นนไมใชปญหาหรอก ใจของอาตมา
เองตางหากทมปญหา
ดงนน หากเราจะพจารณาไตรตรองธรรมะ เราศกษาเอาไดจาก
สถานการณตางๆ ทเราไมคอยชอบกได หากมความตงใจและความอดทน
ทจะท�า
ย อ ม ร บ ส ภ า ว ะ ต า ม ท
เปนจรงของสงทงปวง*
วนน พวกเรามใครบางไหมทปฏบต เพอ
มงจะใหเปนอะไรสกอยางขนมา ในลกษณะทวา
“ฉนจะตองท�าอยางน ฉนจะตองเอาใหไดอยางนน
ตองก�าจดท�าลายบางสง จะตองท�าอะไรสกอยาง”
ความรสกกดดนบงคบแบบนน ตามมาครอบง�า
บงการแมแตในเวลาทเราปฏบตธรรม การทให
เหนตามทมนเปนจรงน กไมใชวาตองยอมให
อะไรเปนไปตามเวรตามกรรมหรอไมสนใจ
อะไรเลย ปลอยปละละเลยไปเสยหมด แตเปน
การเปดใจรบอยางแทจรง ตอสภาวะทสงทงหลาย
ตองเปนไป ตามทปรากฏอยในขณะน ตวอยาง
เชน เดยวน คอ ณ ปจจบนขณะน มสภาวะ
ทก�าลงเป นของมนอย แบบน สภาวะเช นน
มนจะเปนไปอยางอนไปไมไดเลย ซงมนกชดเจน
อยแลวถงขนาดน
*แปลจากเรอง Accepting
the way things are
หนงสอ The way it is
ปรารภธรรมะกบคณะสงฆ
ชวง Winter retreat ทวดอมราวด
วนท 22 มกราคม พ.ศ. 2531
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h34
ในขณะน ไมวาเราจะมความรสกอยางใด จะด จะแย หรอ เปน
กลางๆ จะสข หรอจะทกข จะเหนแจมแจงในธรรมะ หรอ หลงผดอยาง
เตมท จะเหนแจมแจงในธรรมะไดครงหนง หรอเหนผดเพยงครงหนง กตาม
หรอวา จะเหนผดไปตงสามสวน เหนแจงในธรรมะไดเพยงหนงสวน หรอ
วา จะสมหวง หรอผดหวงกแลวแต นละ คอ สภาวะทก�าลงเปนอย แลว
มนกไมมทางเปนไปอยางอนไดเลย ณ ขณะน
รางกายเรารสกอยางไร กขอเพยงใหสงเกต รางกายตามทก�าลง
รสก รสกมน�าหนก เดนตดพนดน มกายหยาบ รสกหว รสกกระหาย รสก
รอน รสกหนาว เจบปวยไมสบาย บางครงกรสกด บางครงกรสกแย นละ
คอ สภาวะตามทเปนจรง สภาพรางกายของมนษยกเปนเชนนเอง เมอเหน
ตามนน แนวโนมนสยทอยากใหมนเปนไปอยางอนจากน กจะหายไป แต
ทงน กไมไดหมายความวา เราจะไมพยายามท�าอะไรใหมนดขน แตเราจะท�า
ดวยความเขาใจ และใชสตปญญา แทนทจะท�าไปตามอ�านาจของตณหา
เพราะความหลงผด
เรองของโลกกเปนเชนน สงทงหลายตางกด�าเนนไป หมะตก
ดวงอาทตยสองแสง ผคนผานมาแลวผานไป คนทเหนผดกม คนทเจบปวด
กม คนขเกยจกม รสกมก�าลงใจกม บางกหดหเศราสรอย บางกรสก
หมดศรทธา บางกตฉนนนทากน ตางฝายตางรสกผดหวงในกนและกน
มทงการประพฤตนอกใจกน ลกขโมยกน ขเหลาเมายา ตดสงเสพยตด
กอสงครามกน กเปนอยางนเรอยมาตลอด
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 35
ส�าหรบในหมคณะอยาง วดอมราวดแหงน เรากสามารถสงเกต
เหน สงทงหลายตามสภาวะทมนเปนจรงได ตอนน เปนชวงสดสปดาห จง
มญาตโยมเดนทางมาท�าบญถวายภตตาหารกนมากขน กเลยดพลกพลาน ม
เสยงจอกแจกจอแจ บางครง เดกๆ กวงเลนไปมาและสงเสยงดงเจยวจาว
ญาตโยมชวยกนโขลกชวยกนซอยผก และสบหนเครองเคราตางๆ อะไรตอม
อะไรดอลหมานไปหมด เราสามารถสงเกตใหเหนไดวา “มนเปนของมนอย
อยางนนเอง” แทนทจะมวแตคดวา “คนพวกนมาท�าลายความสงบของเรา”
ความคดทวา “ไมอยากใหเปนอยางนเลย” หรอวา “นาจะเปนแบบอน
นะ” อาจจะสะทอนออกมา ถาหากเราชอบใหมออาหารมแตความสงบเงยบ
เปนระเบยบเรยบรอย ไมมอะไรวนวายแบบนน ไมมเสยงดงเอะอะ หรอเสยง
รบกวนนาร�าคาญ แตชวตเปนเชนนเอง นคอวถทางทชวตเปนไป โลกมนษย
เปนแบบนเอง ดงนน หากเราไดรวมเอาทกๆ เรองมาไวในใจ พจารณาเหน
วามนเปนอยางนนเอง กจะชวยใหเราสามารถรบได กบความเปลยนแปลง
และแปรปรวน ทเปลยนจากความเงยบ ไปเปนความวนวายอกทก เปลยน
จากเรองทอยใตการบงคบจดการ ไปเปนเรองทสบสนและยงเหยง
เราอาจจะกลายเปนชาวพทธทเหนแกตวไปกได หากตองการใช
ชวตอยางเงยบสงบ อยากจะปฏบตอยางเดยว และอยากมเวลาเหลอเฟอ
ไวนงสมาธและศกษาธรรมะ แลวบนวา ไมอยากพบปะผมาเยยมเยอน
ไมอยากคยเรองไรสาระกบผคน ไมอยากนน ไมอยากน อกจปาถะ เรา
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h36
มโอกาสทจะเปนคนเหนแกตวทสดกได ทงทอยในสถานะทเปนพระนละ
เราอาจตองการจดระเบยบโลกใหคลอยไปกบความใฝฝนและแนวคดของ
ตนเอง แลวเมอมนไมเปนไปตามนน เรากไมอยากจะแยแสอะไรกบมน
เสยอก ดงนน แทนทจะไปจดการอะไรตอมอะไร ใหพองกบความตองการ
ของเรา พระพทธองคทรงสอนใหเฝาสงเกต สงทงหลายตามสภาวะความ
เปนจรงของมน แลวมนจะชวยบรรเทาเบาบางเรองอะไรลงไดเยอะมาก หาก
เรายอมรบสภาวะของสงทงหลายตามความเปนจรงได ถงแมมนจะเปนสงท
ไมถกใจเลยกตาม ทงนเพราะตวความทกขจรงๆ อยทแคความไมอยากให
มนเปนแบบนนแบบน
ไมวาอะไรก�าลงจะไปไดด หรอก�าลงจะไปไดไมดกตาม ถาหากเรา
ยอมรบสภาวะตามทเปนจรงของสงทงหลายไมได จตใจกมกจะผลต
ความทกขออกมาในรปใดรปหนงเสมอ ดงนน ถาหากเรายดมนในสงทก�าลง
ไปไดด เรากจะเรมเปนกงวล วามนจะไปไดไมด แมทงทจรงแลว มนจะก�าลง
ไปไดดอยกตาม ผมไดลองสงเกตกบเรองเลกๆ นอยๆ เชน ในวนทม
แดดออก ใจหนงผมกลงโลดยนด ถดมา อกใจหนงกคดวา “แตเออนะ ....
ทประเทศองกฤษแสงแดดหายวบไปได ภายในเวลาชวอดใจเทานนนนา”
ทนททผมยดตดในความส�าคญมนหมายอยางหนง ผมกลงโลด
ยนดทมแสงแดด ในขณะถดมา ความคดในแงไมสบายใจกเกดขนวา
แตแสงแดดอาจอยไดไมนานนะ ไมวาอะไรกตามทเรายดมน จะน�าเราไปหา
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 37
สงทเปนขวตรงกนขามเสมอ แลวเมออะไรเกดตดขดขนมา ใจกมกจะคด
ในท�านองวา นาจะดกวาน ดงนน ความทกขจงเกดไดไมวาทไหน หากม
การยดมนถอมนดวยอ�านาจของตณหา
โลกแหงประสาทสมผสมทงความนารนรมยยนด และความเจบ
ปวดทรมาน เปนสงททงสวยงาม นารงเกยจ และเปนกลางๆ มความตาง
ในทกระดบชน มความเปนไปไดทกอยางอยในนน ความรสกทางประสาท
สมผส เกยวของอยกบเพยงเรองพวกน แตเมอใดทเกดความไมร หรอเกด
ความรสกเปนตวเปนตนขนมาวา “ขาพเจาตองการแตความสนกเพลดเพลน
เทานน ไมเอาความเจบปวด ขาพเจาอยากไดแตสงสวยงามเทานน ไมอยาก
เจอสงทนารงเกยจ เจาประคน....ขอคณพระคณเจา โปรดดลบนดาลให
ขาพเจา มสขภาพแขงแรง มผวพรรณงดงาม มทรวดทรงองคเอวตองตา
ตรงใจ หนาตาออนวยไปนานๆ ขอใหมเงนมทองไหลมาเทมา มความมงคง
ร�ารวย มอ�านาจวาสนา อยาเจบอยาไข อยาเปนโรคมะเรง รอบๆ ตวมแต
สงสดสวยงดงาม อะไรทวาดเลศและนาเพลดเพลนเจรญใจทสด จงมาอย
ลอมรอบขาพเจาดวยเถด”
ตอจากนน ความหวนกลว กจะตามมาตดๆ วา “เอ... เราอาจจะเจอ
เรองแยๆ กไดนะ อาจจะเปนโรคเรอน ตดเอดส เปนโรคมะเรง หรอโรค
พารกนสน เราอาจถกปฏเสธ ถกเหยยดหยาม หรอโดนเอารดเอาเปรยบ
ถกทงใหเดยวดายอยขางนอก ทงหวโหยและเจบปวยอยทามกลางอากาศ
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h38
อนหนาวเหนบ ในบรรยากาศทอนตราย มเสยงสนขปาเหาหอน และลมพด
กระโชกแรง”
ส�านกอนเกดจากอตตาตวตน จะรสกกลวเปนอยางยง หากไมได
การยอมรบ ถกกดกน หรอ ถกดหมนเหยยดหยามในสงคม กลว
วาจะถกทอดทง ไมเปนทตองการ กลวความแกชรา กลววาจะถกปลอยให
ตายอยางโดดเดยว ทงยงมความกลวอนตรายทางดานสขภาพรางกาย กลว
เหตการณทจะท�าใหรางกายจะตกอยในอนตราย และความกลวตอสงทไมร
จก สงลกลบ กลวภตผ และชวตวญญาณทมองไมเหนตว
ดงนน คนเราจงมงเขาหาสงทจะท�าใหเกดสวสดภาพ ไมวาจะเปน
เรอนชานบานชอง ทอบอนและสะดวกสบาย มไฟฟาและระบบท�าความอน
แบบครบครน และยงท�าประกนชวต และประกนอบตภยทกประเภท ซงไดจาย
ภาษและเบยประกนเรยบรอย มสญญาคมครองตามกฎหมาย สงตางๆ เหลาน
ชวยใหคนเรารสกมนคงปลอดภย หรอไมกไขวควาหาความมนคงทางอารมณ
ภายใน อยางเชนวา “ทรก โปรดบอกทเถอะวา เธอยงรกฉนอยเสมอ โปรด
บอกหนอยไดไหมวา เธอจะรกฉน แมจรงๆ แลวเธอจะไมไดหมายความ
ตามทพดกตาม” ทงนกเพอท�าใหอนใจ และรสกมนคงในทกเรอง แลว
ความปรารถนาอยางวานน กมกจะพาใหเปนกงวล เพราะการไปยดตด
ในความตองการ
ฉะนน พวกเราจงมาพากเพยรภาวนาใหเกดแสงสวางทางปญญา
ขนมา เพอยกระดบจตใจอยางมนษยใหสงขน มากกวาพฒนาสงทเปนหลก
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 39
ประกนทางดานวตถ อยางพวกเราซงเปนพระภกษ ทเลยงชพโดยอาศยผอน
ตองพรอมรบกบความเสยงทวาอาจจะไมมอะไรจะฉน อาจไมมทพกคมฟา
คมฝนให อาจจะไมมยาใหฉน อาจจะไมมจวรดๆ ใหนงหม ถงญาตโยม
จะมความศรทธาเลอมใส แตเราจะเออออคดเอาเอง แลวดวนสรปกไมไดวา
เราคควรใหเขาศรทธาเลอมใส
เราจงตองมความส�านกซาบซงตอปจจยไทยทานทญาตโยมน�ามา
ถวาย และรจกขดเกลานสยใหเปนผรจกประมาณความตองการและมกนอย
สนโดษ และตองหดใหพรอมทจะปลอยวาง และสละทกอยางเมอใดกได
ไมใหมความคดประเภททวา “บานหลงนเปนของฉน จากนไปจนตลอดชวต
กตองเปนของฉน” ไมวาเรองอะไรจะเกดขนในลกษณะใดกตาม เราตอง
ปรบตวใหเขากบวถชวต และใหสอดคลองกบกาลเทศะ แทนทจะเอาแตได
อยางเดยว
ไมวาจะเกดอะไรขน มนกเปนเชนนนเองละ แมผมจะปวยเปน
โรคอะไร จะเผชญเหตเศราสลด หรอพบกบภยพบตรายแรง หรอประสบ
ผลส�าเรจ พบเรองทดทสดจนถงแยทสด กยงพดไดอยนนละวา มนเปน
ของมนอยางนนเอง เมอเขาใจไดอยางนน กจะท�าใหยอมรบได ไมโกรธ
เกลยด ไมละโมบอยากได และมความสามารถทจะรบมอกบชวตไดตาม
สถานการณทเกดขน
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h40
เรามาอยทนไมใชวาเพอทจะเปนอะไร หรอก�าจดท�าลายอะไร ไมใช
จะมาเปลยนแปลง หรอท�าอะไรเพอตวเอง หรอเรยกรองเอาโนนเอาน แตเพอ
ทจะไดมสตตนรมากขนเรอยๆ เพอจะไดพจารณา ศกษาสงเกต และรจก
ธรรมะ เราไมตองหวงหรอกวามนจะเปลยนไปในทางทแยลง ถงจะเปลยน
ไปในทศทางใด เรากมสตปญญาเปนเครองรบมอได และสงทผมสมผสได
ในความเปนพระภกษ กคอชวตทปราศจากความหวาดกลวอยางแทจรง
เพราะเหตท ชวชวตนไมมบานทพกพงแทจรงใหเราได เราจงตอง
ปรบตวรบมอ ใชสตปญญาเรยนร จากสถานการณทกอยาง ชวตน เปน
เพยงชวงเปลยนผานอกจงหวะหนง ทเราเขามาเกยวของพวพนดวย เปนการ
เดนทางผานโลกแหงประสาทสมผส และในภพแหงประสาทสมผสแหงน
กไมมทพกพง ไมมบาน ไมมทพงพาอาศย และทกอยางนน กลวนแตเปน
สงไมเทยงแทยงยนเสยดวย เปนสงทจะตองแปรปรวนเสอมสภาพ และ
เปลยนแปลงไปไดทกขณะ นแหละเปนลกษณะธรรมชาตธรรมดาของมน
มนเปนอยางนนเอง ไมมอะไรนาเศราหรอก หากเราไมไปเรยกรองหาความ
มนคงปลอดภยจากมนอกตอไป
โลกทปรากฏใหเหนอยน มความจรงประจ�าตวอยวา ไมมทใหพกพง
ไดเลย ดงนน ผสละโลกหรอผออกบวชเปนบรรพชต จงไดรบการเรยกขาน
วา ผประกาศความจรงอนประเสรฐ เพราะหวใจส�าคญทางพระศาสนา ไม
ไดน�าเสนอสงทจะสรางความหลงผดตามแนวความคดอยางโลกๆ ซงมงเนน
เอาบานทพกพง หรอความมนคงปลอดภยในความหมายดานวตถอกแลว
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 41
หากแตเรามความศรทธาเลอมใส ในพระพทธเจา พระธรรม พระสงฆ และ
การไดรบโอกาสในฐานะเปนพระภกษผเจรญภาวนา ทจะท�าใหรเหนอะไร
ไดอยางแจมแจง และรอยางชดเจน จนปลดเปลองจต ใหเปนอสระจาก
ความทกขความหวง ทเกดจากการเขาไปหลงยดเอาภพแหงประสาทสมผส
วาเปนบานทพกพง
ความมนหมายเรองการเปนเจาขาวเจาของ และการเขาไปผกตวเอง
ไวกบสงตางๆ เปนภาพมายาของชวตในโลก ความส�าคญผดวามตวตน
ไดสงภาพลวงตาสารพดรปแบบออกมาหลอกลอ ผานสงทเรารสกวาตอง
ปกปองหวงแหนอยตลอด เราจงรสกวาตวเองตกอยในอนตรายตลอดเวลา
มบางอยางทตองเปนหวงเปนกงวลอยเสมอ มบางอยางทท�าใหหวาดกลว
แตทนททภาพมายาเหลานน พงทลายลงไปดวยอ�านาจของสตปญญา กจะ
ไมมความหวาดกลวอกตอไป เราจะเหนสงนเปนเพยงการเดนทาง เปนการ
เปลยนผาน ในโลกแหงความรสกทางประสาทสมผส พรอมกนนน เราก
จะสมครใจยนดทจะศกษาบทเรยนตางๆ ทเขามาสอนเรา ไมวาบทเรยน
เหลานนจะดหรอรายกตาม
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h42
ส ขน นหร อย ง ย น*
พวกเราไดฝกสมาธภาวนา เฝาดลม
หายใจ พจารณาลมหายใจเขา ลมหายใจออก
เราใชความใสใจไปแบบตรงๆ มสตรบรไปยง
รางกายทก�าลงเดน ยน นง และนอน แลวแทนท
จะปลอยใหถกชกจงใหหลงใหลไปตาม เราจะ
เปดใจรบรตอสภาวะทงหลายตามทมนปรากฏอย
ในปจจบนขณะ
ใหสงเกตอาการวา แมกระทงในสถานท
ทสวยงามขนาดน เรากยงท�าตวเองใหเปนทกขขน
มาได เมอเรามาอยทนแลว เรากอาจจะอยากไป
อยทอน เมอตอนทเราก�าลงเดน เรากอยากจะนง
เมอเราก�าลงนง เรากลบรสกอยากจะลกไปเดน
ขณะทก�าลงปฏบตสมาธ เรากไปคดเสยอกวา
จะไปท�าอะไรตอดนะ หลงจากเสรจจากการ
*แปลจากเรอง Happiness forever
หนงสอ The way it is
ธรรมบรรยาย ทประเทศ
สวสเซอรแลนด เดอนพฤษภาคม
พ.ศ. 2526
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h44
อบรมกรรมฐาน พอเสรจจากอบรมกรรมฐานเขาจรงๆ เรากอยากจะกลบ
มาทนอก ดสไมมอะไรใหสมหวงเลย
กอนทเราจะมาเขาอบรมกรรมฐานครงน เราก�าลงมปญหาอยทาง
บาน และคอยแตคดวา “เมอไหรจะไดไปเขาอบรมกรรมฐานสกท อดใจ
รอแทบไมไหวแลว” แลวพอมาอยทนเรากคอยคดวา “รอไมไหวแลว เมอไหร
จะอบรมกรรมฐานเสรจเสยท” บางครงเราอาจจะนงไดอยางสงบ แลว
คดวา “อยากใหเปนอยางนไปตลอดเลย” หรอบางครง เรากพยายามจะให
เกดสภาวะปตสข เหมอนเมอวาน แตกลบเปนวายงหงดหงดเขาไปใหญ
เมอเราไดสภาวะทมปตสข เรากกลบไปนกถงเรองกน และสงทจะท�า
แลวเรากรสกแยทปตสขหายไป หรออาจจะไมมปตสขอะไรเลยกได มแต
ความทรงจ�าทขมขน และความโกรธความผดหวงทประดงขนมา คนอนๆ
ทกคน มปตสข เราเลยรสกผดหวง เพราะดเหมอนวาแตละคนทมาปฏบต
จะไดอะไรจากการเขาอบรมกรรมฐานครงน มแตเราทไมเหนจะไดอะไรเลย
นแหละเป นวธ ทเราจะไดเรมตนสงเกตวาทกอยางมการ
เปลยนแปลง เมอเปนดงน เรากมโอกาสทจะสงเกตเหนวา เราสรางปญหา
หรอยดตดกบความด หรอสรางเรองใหมนยงยากซบซอน จากสภาวะตางๆ
รอบดานในแตละชวงขณะไดอยางไร คอ เราจะอยากไดในสงทไมมบาง
หวงแหนรกษาสงทมอยแลวบาง อยากก�าจดสงทมอยแลวบาง นแหละคอ
ปญหาเรองความอยากของมนษยเรา เรามวแตจะแสสายหาเรองโนนเรองน
อยตลอดเวลา
ห น ง ล ม ห า ย ใ จo n l y o n e b r e a t h 45
อาตมาจ�าไดวา เมอตอนทยงเปนเดก แลวอยากไดของเลนอยอยาง
หนง อาตมารบปากกบโยมแมวา ถาโยมแมใหของเลนชนนนกบอาตมาแลว
อาตมาจะไมอยากไดอะไรอกเลยตลอดไป ของเลนชนนนตองใหความสขกบ
อาตมาอยางเตมทแน อาตมามนใจอยางนน อาตมาเองกไมไดโกหกโยมแม
ดวย เพราะสงเดยวทขดขวางไมใหอาตมามความสขในตอนนน กคอ การ
ทอาตมาไมมของเลนทอยากได
ในทสด โยมแมกซอของเลนมาใหอาตมา อาตมามความสขอยกบ
ของเลนอนใหมไดเพยงแคหานาทเทานน ตอจากนน อาตมากเรมรสกอยาก
ไดของอยางอนอก ดงนน เมออาตมาไดสงทตองการ อาตมากรสกพงพอใจ
และมความสขอยหรอก แตหลงจากนน ความตองการอยางอนกโผลตามมา
อาตมายงคงจ�าเรองนไดอยางชดเจน เพราะตอนทอยในวยเดกขนาดนน
อาตมาแนใจเหลอเกนวา ถาหากอาตมาไดของเลนทอยากจะได อาตมา
จะตองมความสขตลอดไป แตแลว อาตมากตองมาพบกบความจรงทวา
ความสขตลอดไปนน ไมมทางเปนไปไดหรอก
ประวตยอพระราชสเมธาจารย (หลวงพอสเมโธ)
นามเดม โรเบรต แจกแมน
(Robert Jackman)
เกด 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2477
ทเมองซแอตเตล ประเทศสหรฐอเมรกา
พ.ศ. 2497 - 2500 พบพระพทธศาสนาระหวางเปนทหารเรอ
ทประเทศญปน และซานฟรานซสโก
พ.ศ. 2507 จบปรญญาโท ท University of
California, Berkeley
- เปนอาสาสมคร Peace Corp
สอนภาษาองกฤษ ทมาเลเซย 2 ป
- สอนภาษาองกฤษ ทมหาวทยาลยธรรมศาสตร
- เรยนกรรมฐานกบพระธรรมธรราชมหามน
(โชดก ญาณสทธ) ทวดมหาธาต
- บรรพชาเปนสามเณร ทวดเนนตะนาว จ.หนองคาย
- อปสมบททวดศรสะเกษ จ.หนองคาย
โดย ทานเจาคณพระธรรมปรยตมน
เปนพระอปชฌาย
- เปนลกศษยหลวงปชา สภทโท
ทวดหนองปาพง จ.อบลราชธาน
พ.ศ. 2518 หลวงปชา สภทโท มอบหมายใหทาน
ตงวดปานานาชาต บานบงหวาย
พ.ศ. 2519 เดนทางกลบบานเพอเยยมมารดาทปวย
แลวเดนทางไปองกฤษ ไดพบกบ Mr. George
Sharp ประธาน English Sangha Trust
- ประธาน English Sangha Trust นมนต
หลวงปชา สภทโท ไปท Hemstead และ
ถวายทใหตงส�านกสงฆ หลวงพอสเมโธ
ไดอยดแลทนน
พ.ศ. 2524 เปนเจาอาวาสวดจตตวเวก ประเทศองกฤษ
พ.ศ. 2527 - 2553 เปนเจาอาวาสวดอมราวด ประเทศองกฤษ
พ.ศ. 2535 รบพระราชทานสมณศกดเปน พระสเมธาจารย
พ.ศ. 2547 รบพระราชทานสมณศกดเปน พระราชสเมธาจารย
พ.ศ. 2553 จ�าพรรษาทวดอมราวด
24 พฤศจกายน 2553 - ลาออกจากการเปนเจาอาวาสวดอมราวด
- พ�านกทวดสาขาตางๆ ในสายหลวงพอชา สภทโท
ทงในประเทศไทยและตางประเทศ
