November98

2015

9

¹Ô µ Â Ê Ò Ã à ¾ Ò Ð à ÅÕé  § ÊÑ µ Ç� ¹éÓ ·Õè ´Õ ·Õè ÊØ ´ ã ¹ » Ã Ð à · È ä · Â

¹Ñ¡Å‹Ò»ÅÒÊÐàÍÔ¹¡ÒÃàÅÕ駻ÅÒÊÅԴẺ¾Ñ²¹Ò

การบรหารจดการ

ระบบจดการคณภาพนำการเพาะเลยงสตวนำแบบอตโนมต

เพอเพมผลผลตรกษาเสถยรภาพราคาในสภาวะ

ผลผลตกงตกตำ

1 5 1 1 0 5

สมาคมอาหารแชเยอกแขงยนไมมการนำเขากงจากอนโด

ฝาวกฤตโรคอเอมเอส

(EMS)ดวยลกกงอนบาล

ตวอยาง

Contents

หรอตดตามขาวสารเพมเตมไดท www.facebook.com/aquabizmagazineไดทงระบบ ios และ android

วนน!! ดาวนโหลด E-book ไวอานเพลนๆ

mebmarket ookbee

se-ed

Environment 72 นกลาปลาสะเอน

90 หมกสายวงฟา...พษรายกวางเหา 20 เทา!!!

News Update 85 สมาคมอาหารแชเยอกแขงยนไมมการนำเขากง

จากอนโด

92 เกษตรกรพรอมใจลดกำลงการผลตลง 30%

โอดตนทนสงเกนรบ

Photolism

32 แสงยามเชาท “ภลงกา”

Public Relation

74 เตรยมรบมอกบการเลยงกงชวงหนาหนาว

95 80

98

80 ฝาวกฤตโรค “อเอมเอส” (EMS)

ดวยลกกงอนบาล

95 คนสมดลใหบอกง ดวยจลนทรย D1

Society 22 Society

101 Market Place

102 AQUA EVENT

ตวอยาง

AQUA BIZ32

ธวชชย แจงอมPhotolism

เมอประมาณชวงตนเดอนพฤศจกายน ของปทแลว

ผมไดมโอกาสไดไปเกบภาพ ฟารมปลาทบทมแหงหนง

ทจงหวดเชยงราย ตอนนนไปไมไดกำหนดเวลาอะไรมากมาย

เลยเดนทางสบายๆ ไมตองเรงรบ พอขบรถยนตสวนตวไป

จนถงจงหวดนครสวรรค ผมและทมงานจงเกดความคดวา

ไหนๆ กไดมโอกาสไดไปภาคเหนอแลว เราควรจะขนไปสมผส

อากาศหนาวเปนครงแรกของป จงตกลงกนวาจะนอนพก

และถายภาพแสงยามเชา ทภลงกา พวกเราจงมงหนาสจงหวด

พะเยาเพอหาทพกและตนแตเชาตร มานงรอพระอาทตยขน

เพอถายภาพ

การทจะถายภาพวว ยามเชา คณควรจะตองมการ

แสงยามเชาท “ภลงกา”Model Canon EOS 50DLens Canon EF 24-105mm f/4L IS USMFocalLength 24 mmISO Speed Rating ISO 200Exposure 1/250 sec at f/11

เตรยมตวบางเลกนอย เชน ตนเชา เสอกนหนาวหรอกนลมและ

นำคาง อปกรณถายภาพ นอกจากกลองคใจแลว กอาจจะมเลนส

ใชถายไดทกชวงเลนส กแลวแตความชอบสวนตว สวนของผม

ใชเลนสชวงทมความกวาง เพอทจะเกบภาพมมกวางไดครบ

ทกสวน และใช เลนสชวงทสามารถซมได เพอทจะถาย

เฉพาะเจาะจงบางสวน สงทขาดไมได และมความจำเปน

เปนอยางมาก สำหรบถายภาพชวงกอนพระอาทตยขน

แสงอาจจะไมพอ คณตองเตรยมขาตงกลองไปดวยเพอชวย

ไมใหภาพสนไหว เพอใหภาพมความคมชดยงขน พอแสงม

ความสวางมากพอคณอาจจะหยบกลองขนมาถายไดอยางอสระ

โดยไมตองใชขาตงกลองกได

ตวอยาง

นบสร วนชาญเวช รศ.ดร.ชลอ ลมสวรรณ CULTURE

สารพนปญหาไขปญหา โดย รศ.ดร.ชลอ ลมสวรรณ

กง Q การเลยงกงดวยระบบนำหมนเวยน มขอระวงดานใดบาง?A การเลยงกงโดยใชระบบนำหมนเวยนทกำลงเปนทนยม

เลยงนน ไมใชเพงเปนการคดคนระบบนขนมาใหม ระบบนำหมน

เวยนมกนมาตงแตการเลยงกงยคแรก เหตผลในตอนนนเพราะ

ไมอยากนำเอานำขางนอกเขามาในระบบ อาจจะมเชอปนเขามา

การเลยงนำดวยระบบหมนเวยนสวนมากจะเลยงรวมกนปลา

ทกวนนมกงทออกมาจากการเลยงรวมกบปลาเยอะมาก เชน

จ.ชมพร จ.ฉะเชงเทรา เพราะฉะนนเราจะเลอกปลาทเหมาะสมกบ

ความเคมในพนท ในบอของเรา เชน ปลานลทนความเคมไดไมมาก

หรอจะใชปลานวลจนทรทะเลทสามารถทนความความเคมสงได

จะใชเปนปลาหมอเทศกได ใหดความเคมเปนหลก

AQUA BIZ36

สวนระบบนำหมนเวยนมขอจำกดอยบาง เชน ใชนำ

หมนเวยนอยทความเคม 35 ppt ใชตอไปอกเดอนคร ง

ความเคมขนมาเปน 40 ppt แนนอน ซงระบบนำหมนเวยนนน

ควรดความเคมใหอยท 25-30 ppt แลวเลอกปลามาเลยงรวมดวย

ใหเหมาะสมกบความเคมนนๆ

ระบบนำหมนเวยนทตองระวงอกประการหนงกคอ

ถาตดเชอไวรสตวแดงดวงขาวแคโซนเดยว จะระบาดไปทงโซน

นคอสงทนาเปนหวง ตงแตปลายเดอนพฤศจกายน – กมภาพนธ

ตวแดงดวงขาวจะรนแรง ถามมรสมมาเรว อากาศหนาว หรอ

มฝนมากกจะเปนตวแดงดวงขาวเรว เพราะฉะนนถาจะปองกน

โรคตวแดงดวงขาว ตอนอนบาลลกกง โรงเพาะฟกควรทำอณหภม

ใหได 32 องศาเซลเซยส 24 ชวโมง ตอเนองกน 7 วน ซงประเดนน

ผมเนนยำมาโดยตลอด

ตวอยาง

เรอง ผศ.ดร.นต ชเชด ศนยวจยธรกจเพาะเลยงสตวนำ คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตรResearch

ผลของการใชแบคทเรยกลมสรางสปอรตอ ปรมาณแบคทเรยวบรโอรวม

การปนเปอนของแบคทเรยวบรโอกอโรคอเอมเอส และอตราการรอดตาย ในการอนบาลลกกงขาวแวนนาไม

การเตรยมตวอยางเพอศกษาการปนเปอนของเชอแบคทเรย

สวสดครบผอานทกทาน สำหรบบทความฉบบนผมขอนำเสนอ ผลงานวจยของศนยวจยธรกจเพาะเลยงสตวนำ คณะประมง

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ซงไดรบทนสนบสนนจากสำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต โดยงานวจยนเปนสวนหนงของวทยานพนธ

ระดบปรญญาโท ของนายจฑา อาปณกะพนธ นสตปรญญาโท สาขาวทยาศาสตรการประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โดยวตถประสงค

สำคญของงานวจยน คอการพยายามหาแนวทางการอนบาลลกกงขาวแวนนาไม ซงสามารถลดการปนเปอนของเชอ วบรโอ

กอโรคอเอมเอส ในลกกงและในนำเลยงกงใหไดมากทสด โดยการศกษาครงนผวจยใชวธการเตมจลนทรยกลมสรางสปอร ไดแก สายพนธ

Bacillus spp. ลงไปเพอชวยควบคมปรมาณเชอแบคทเรยกอโรคในระหวางการอนบาลลกกง โดยแบคทเรยกลมนมความสามารถในการ

ยบยงการเจรญของแบคทเรยกอโรค โดยเฉพาะกลมวบรโอไดอยางมประสทธภาพ (ปาจรย และคณะ, 2555; Nayak et al.,2012)

โดยผลการศกษาทไดจงสามารถนำไปประยกตใชเปนแนวทางในการผลตลกกงขาวแวนนาไมคณภาพปลอดเชอกอโรคอเอมเอสสำหรบ

โรงเพาะฟกตางๆ ตอไปได

AQUA BIZAQUA BIZ 41 40

ตวอยาง

เรอง ผศ.ดร.นต ชเชด ศนยวจยธรกจเพาะเลยงสตวนำ คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผลของการใชแบคทเรยกลมสรางสปอรตอ ปรมาณแบคทเรยวบรโอรวม

การปนเปอนของแบคทเรยวบรโอกอโรคอเอมเอส และอตราการรอดตาย ในการอนบาลลกกงขาวแวนนาไม

การเตรยมสตวทดลอง นำลกกงระยะนอเพลยส มาอนบาลในโรงเพาะฟกของเอกชนในตำบลอางศลา อำเภอเมอง จงหวดชลบร โดยแบงเปน 2 กลม

การทดลอง

กลมควบคม อนบาลโดยไมเตมแบคทเรยกลมสรางสปอร จำนวน 6 บอ ใชอตราความหนาแนนบอละ 1,000,000 ตว ตอนำ

3 ตน

กลมทดลอง อนบาลโดยการเตมแบคทเรยกลมสรางสปอรเปนระยะ จำนวน 6 บอ ใชอตราความหนาแนนบอละ 1,000,000 ตว

ตอนำ 3 ตน

การเตรยมบอและการเตรยมนำสำหรบการอนบาลในกลมควบคมและและกลมทดลองซงมการเตมแบคทเรยกลมสรางสปอร

จะใชวธการเดยวกน คอ ผสมนำนาเกลอกบนำจดเพอใหไดความเคมประมาณ 30 พพท หลงจากนนดดมาพกไวทบอผาใบขนาด 50 ตน

เตมคลอรนเพอฆาเชอ แลวทำการเปาอากาศ ทงไวจนคลอรนสลายตวหมด จากนนดดเอาตะกอนสารอนทรยออก จากนนสบนำผานทอ

กรองซงพนดวยใยกรองขนาด 5 ไมโครเมตร 6 ครง และผานใยกรองขนาด 1 ไมโครเมตร 3 ครง จากนนดดเกบไวในโรงเกบนำสำหรบ

ใชในการอนบาล

การเลยงและการใหอาหาร อาหารทใชในการอนบาลในกลมควบคมและกลมทดลองจะใชเหมอนกน โดยแบงออกเปน 2 ชนด คอ อาหารมชวตและอาหารสำเรจรป

โดยในลกกงระยะซเอย – ไมซส จะใหอาหารมชวต คอ ไดอะตอม Chaetoceros sp. ปรมาณการใหเทากบ 5 x 104 – 1 x 105 เซลล

ตอมลลลตร และใหอาหารสำเรจรป ซงมคณภาพโปรตนไมตำกวา 51 เปอรเซนต ไขมนไมตำกวา 6 เปอรเซนต ปรมาณการใหเทากบ

10 – 20 กรมตอลกกง 1,000,000 ตว โดยทำการใหอาหารวนละ 4 – 8 ครง เมอลกกงเขาสระยะ ไมซส – โพสลารวา จะใหอาหารมชวต

คอ Artemia sp. ปรมาณการใหเทากบ 5 กรมนำหนกเปยก และใหอาหารสำเรจรปซงมคณภาพโปรตนไมตำกวา 45 เปอรเซนต

ไขมนไมนอยกวา 8 เปอรเซนต ปรมาณการใหเทากบ 10 – 20 กรมตอลกกง 1,000,000 ตว ใหอาหารวนละ 4 – 8 ครง และปรบ

ปรมาณการใหเพมขนหรอลดลงตามปรมาณการกนหมดหรอเหลอของลกกง

การเปลยนถายนำและการทำความสะอาดบออนบาล การเปลยนถายนำและการทำความสะอาดบออนบาลในกลมควบคมและกลมทดลองจะใชวธการเดยวกน โดยทำการเปลยนถายนำ

50 เปอรเซนต โดยนำนำทผานการฆาเชอแลวเกบไวในโรงเกบนำมาใช สำหรบลกกงระยะซเอย – ไมซส จะทำการเปลยนถายนำและ

ทำความสะอาดบออนบาลทกๆ 2 วน และในลกกงตงแตระยะโพสลารวา1 เปนตนไปจะทำการเปลยนถายนำและทำความสะอาดบอ

อนบาลทกวน

การศกษาปรมาณเชอ วบรโอรวม

เกบตวอยางลกกง

AQUA BIZAQUA BIZ 41 40

ตวอยาง

NecrosisDisease:AHPND)โดยสารพนธกรรมทสามารถสรางสารพษคลายสารพษในแบคทเรยทใชทำลายตวออนยง

เรยกวาPir(Photorhabdusinsectrelatedtoxin)จำนวน2ตวคอPirAและPirB

ผลการการเฝาระวงโรคกงเพอแกไขปญหาความตกตำของการผลตกงพบวาปจจบนสามารถพบยนสรางสารพษ

กอโรคไดจากนำและดนจากบอเลยงและกงทมานำมาจากฟารมกงประมาณ 17-22% ในขณะทในลกกงพบยน

สรางสารพษเพยง 5% (ตารางท 2) แสดงใหเหนวาการควบคมโรคนอกจากการคดกรองโรคกงจากพอแมพนธและ

ลกกงทมประสทธภาพ แลวเกษตรกรตองใหความเอาใจใสเปนอยางมากตอการจดการควบคมปจจยเสยงในฟารม

เลยงกงและโรงเพาะฟก เพอใหสามารถควบคมปรมาณเชอโรคไมใหเกดความเสยหายตอกงทกำลงเลยงได และจะม

ผลดตอการฟนฟการผลตกงของประเทศไทย

ผลการตรวจเชอ EMS และไวรสตวแดงดวงขาวในชวงระหวางเดอน ตค. พ.ศ. 2557 – ม.ค. พ.ศ. 2558

ตวอยาง EMS พลาสมดสกอโรค EMS ยนสรางสารพษ ไวรส ตวแดงดวงขาว

จำนวนตวอยาง %ผลบวก จำนวนตวอยาง %ผลบวก จำนวนตวอยาง %ผลบวก

พอแมพนธ 73 0 73 0 112 0

ขจากพอแมพนธ 27 19 27 0 2 0

นอเพลยส 53 0 53 2 1 100

ลกกงPL 2,174 11 1,363 5 1,779 5

กงจากฟารม 1,490 28 1,261 18 1,246 4

นำจากบอเลยง 3,116 29 2,166 22 22 5

นำจากโรงเพาะฟก 542 19 23 0 0 0

ดนจากบอเลยง 1,614 36 1,054 17 172 19

อนๆ 33 21 15 0 4 25

AQUA BIZ54

ตวอยาง

ดสกร สวรรณศร สเมษา พวงพCulture

ระบบจดการคณภาพนำการเพาะเลยงสตวนำแบบอตโนมต

การเพาะเลยงสตวนำในปจจบนเปนความทาทายของ

เกษตรกรและนกวจยสาขาตางๆ ทจะเพมประสทธภาพการ

เพาะเลยงใหเลยงไดดวยความหนาแนนสง ผลผลตมาก ลดตนทน

ในระยะยาวและยงคงรกษามาตรฐานการผลตไวอยางด เทคโนโลย

ใหมๆ คอสงสำคญ ทมบทบาทในการพฒนาใหการเพาะเลยงสตวนำ

ของไทยอยในลำดบตนๆ ของโลก หนงในนน คอเทคโนโลยทม

ชอวา SCADA SYSTEM

SCADA ยอมาจาก Supervisory Control and Data

Acquisition คอการควบคมกำกบดแลและเกบขอมลดวยระบบ

คอมพวเตอร สวนใหญจะใชในระบบอตสาหกรรมการผลต แตจะ

มความสามารถในการรบชดคำสงทซบซอนกวาโปรแกรมคำสง

ทวไป ระบบ SCADA จะมการวเคราะห ประมวลผลและสงงาน

ไดเอง โดยการประมวลผลทไดจากHardware ตางๆ เชน PLC,

Controller, DCS, RTU ซงระบบนอาจมฟารมใหญๆ นำเขา

มาใชในระบบการเลยงสตวนำแลวไมนอย แตทางสถาบนวจย

การเพาะเลยงสตวนำชายฝงสงขลา (NICA) ไดนำระบบนเขามา

ใชและพฒนาตอยอดใหมประสทธภาพและมตนทนลดลง

ในการทดลองสตวนำเศรษฐกจ เชนปลากะพงขาว เลยงดวยความ

หนาแนนสงในระบบนำหมนเวยน เพอเปนตวอยางและเผยแพร

ความรแกบคคลภายนอก

ผอ.ยงยทธ ปรดาลมพะบตร (คนกลาง)

AQUA BIZAQUA BIZ 61 60

ตวอยาง

ดสกร สวรรณศร สเมษา พวงพ

นายยงยทธ ปรดาลมพะบตร ผอำนวยการสถาบนฯ ไดแสดงออกถงวสยทศนการพฒนาและใหขอมลความรเกยวกบระบบ

SCADA นวา “ ทาง NICA ของเราพฒนาเทคโนโลย ระบบควบคมคณภาพนำ เราพฒนามา 10 ป ในการทจะเอา PLC ซงเปน

คอมพวเตอรเลกๆ ทใชในโรงงานอตสาหกรรม หรออนๆ เชน ควบคมลฟต ไฟจราจร หรอ ควบคมหนยนต เราอามาใชในการตรวจสอบ

คณภาพนำในพารามเตอรตางๆ เชน อณหภม pH และ DO ขอยกตวอยาง เมอกอน 1 โรงเพาะฟกสตวนำมประมาณ 10 บอ ชวงเชา

ตองใหเจาหนาทมาตรวจคณภาพนำโดยวธการเกบนำไปตรวจวด วาเปนอยางไร นำเสยไหม อณหภมเทาไหร pH หรอ DO เทาไหร

แตแทนทจะใหคนไปนงวดทกวนทกเชา หลงจากนนมาเรากพฒนาเครองมอและระบบควบคมจดการอตโนมต โดยการใชระบบ SCADA

ซงจะม INPUT คอตวเซนเซอร ในทนคอออกซเจนเซนเซอร หรออณหภมเซนเซอร พอ INPUT มนกเหมอนสมองคน เราเขยนโปรแกรมไว

เชน ถาออกซเจนตำกวา 3.0 mg/l ใหไปเปดใบพดตนำ ถาออกซเจนตำกวา 2 mg/l ใหไปเปดวาลว เพอทจะสงออกซเจนบรสทธจาก

Tank ลงไปผสม ทำใหออกซเจนเพมขนอยางรวดเรวใชเวลาเพยง 20 วนาท หากเตมออกซเจนเพยงพอแลวกหยดเตมอตโนมต

อาจตงคาไวท5 mg/l ไมมการเสยพลงงานไปโดยไรประโยชน อณหภมหากตำกวากำหนดกจะจดการโดยฮทเตอร ทงนอยทจะโปรแกรม

ไวเทาไหร ทงหมดนทำงานเองอตโนมตหลงจากโปรแกรมไวแลว ในสวนของ pH เรายงไมสามารถทำไดโดยอตโนมต เพราะยงไมม

เครองมอเตมปนขาวอตโนมต กตองพฒนาตอไป โดยภาพรวมของระบบนน เราพฒนามา 10 ปแลว กอยากจะใหอตสาหกรรมหรอ

ฟารมเอาไปใช ”

แผงควบคม

ตตงคา การตรวจวด

AQUA BIZAQUA BIZ 61 60

ตวอยาง

AQUA BIZ64 64

ผเขยนไดมโอกาสพาคณะนกศกษาจนและอาจารยจำนวน 30 คน จากมหาวทยาลย

สมทรศาสตรเชยงไฮ (Shanghai Ocean University) สาธารณรฐประชาชนจน เขาด

และฝกงานในฟารมเลยงกงพนธโพธฟารมของคณอดลย (คณเปง) พนธโพธ และ

คณกรรณการ (คณเรยม) พนธโพธ ตงอยทต.บางหน อ.กระเปอร จงหวดระนอง

เมอปลายเดอนกรกฏาคมทผานมา ระยะเวลา 2 วนเตมทไดอยรวมทำกจกรรมฝกอบรม

ทพนธโพธฟารมนน ผเขยนไดเหนการพฒนาและการเปลยนแปลงดานการดำเนนงาน

ธรกจฟารมเลยงกงแหงนทมงทำแนวคดใหสามารถปฏบตไดคอ “เปนฟารมเลยงกง

ทเปนมตรตอสงแวดลอมและผบรโภค”

วนจ ตนสกล สำนกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคกรมหาชน) email: vinij@ymail.comCulture

พนธโพธฟารมฟารมเลยงกงทเปนมตรตอสงแวดลอม

และผบรโภค

การทคณอดลย พนธโพธ (หรอคณเปง จบปรญญาตรสาขาเพาะเลยงสตวนำ จากคณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ป

2531) เกษตรกรดเดนแหงชาต สาขาอาชพเพาะเลยงสตวนำกรอย ประจำป 2557 และเกษตรกรเลยงกงทไดรบการยกยองใหเปนปราชญ

เกษตรคนหนงใน 77 ปราชญเกษตร ของงานครบรอบ 72 ปมหาวทยาลยเกษตรศาสตร (วนสถาปนามหาวทยาลยเกษตรศาสตร 72 ป

ตวอยาง