ตารางธาตุ (Periodic table)

ตารางธาต� (Periodic

table)

By Dr.Jutatip Namahoot

เนื้�อหา การจั�ดหมวดหม�และความสั�มพั�นธ์�ก�บ

การจั�ดเร�ยงอ�เล็�กตรอนื้ แนวโน�มของสัมบ�ติ�ติามติารางธ์าติ�

เบ� องติ�น

XAZ

X = element symbolA = Mass number (เลขมวล) = n+pZ = Atomic number (เล็ขอะตอม ) = p

History of the Periodic Table

ปล็าย ค.ศ . ที่�� 18 Antoine Lavoisier ได รวบรวมธาต�ที่��ค นื้พบได 23 ธาต�

ปล็ายป$ ค.ศ . 1870 พบธาต�รวม 6 5 ธาต�

ค.ศ . 1925 พบธาต�เพ��ม 23 ธาต� ป%จัจั�บ�นื้พบธาต� > 118 ธาต�


ค.ศ . 1817 Johann Wolfgang Döbereiner จั�ดธาต�เป&นื้หม'( ๆ ล็ะ 3 ธาต� ตามสมบ�ต�ที่��คล็ ายคล็+งก�นื้ ธาต�ต�วกล็างม� มวล็อะตอมเป&นื้ค(าเฉล็��ยโดยประมาณของธาต�บนื้ก�บธาต�

ล็(าง

Triad


Example

Element Relative atomic mass

CalciumStrontium

Barium

4088

137

Johann Wolfgang Döbereiner

ค.ศ . 1865 John Newlands เสนื้อ Law of Octaves

เม�อจั�ดเร�ยงธาต�ตามมวล็อะตอมจัากนื้ อยไปมาก พบว(าธาต�ต�วที่�� 8 จัะม�สมบ�ต�เหมอนื้ธาต�ต�วที่�� 1 (ไม(รวม H, noble gas)

กฎนื้��ใช้ ได ก�บธาต�ที่��ม�มวล็อะตอมไม(เก�นื้นื้2�าหนื้�กของ Cl เที่(านื้��นื้



ค.ศ -. 1969 1970

ถ้ าเร�ยงธาต�ตามมวล็อะตอมจัากนื้ อยไปมาก แล็ะแบ(งเป&นื้แถ้วให เหมาะสม

ธาต�ที่��ม�สมบ�ต�คล็ ายก�นื้ จัะปรากฏอย'(ตรงก�นื้เป&นื้ช้(วง ๆ

Julius Lothar Meyer Dmitri Ivanovich Mendeleev


ตารางธาต�ป%จัจั�บ�นื้



การแบ(งประเภที่ของธาต� สามารถ้แบ(งได หล็ายแบบ เช้(นื้

คาบ (periods) 7 คาบ สมบ�ต�ที่างเคม�แล็ะที่างกายภาพของธาต�ในื้คาบเด�ยวก�นื้ม�ความแตกต(างก�นื้ หม'( (groups) 18 หม'( สมบ�ต�ที่างเคม�แล็ะที่างกายภาพของธาต�ในื้หม'(เด�ยวก�นื้ม�ความคล็ ายคล็+งก�นื้


ธาต�เรพร�เซนื้เตต�ฟ(representative elements) ได แก( ธาต�หม'( IA-VIIIAs-block elements ได แก( หม'( IA, IIA

p-block elements ได แก( หม'( IIIA, IVA, VA, VIA, VIIA แล็ะหม'( O

ธาต�ที่รานื้ส�ช้�นื้ (transition elements) ได แก( ธาต�หม'( IB – VIIIBd-block elements ได แก( หม'( IIIB ถ้+ง IIB

(หมายเหต� ยกเว นื้หม'( IIB ถ้+งแม จัะจั�ดอย'(ในื้กล็�(ม d แต(ไม(จั�ดว(าเป&นื้ธาต� ที่รานื้ซ�ช้�นื้ เพราะธาต�หม'(นื้��ม�สมบ�ต�บางประการเที่(านื้��นื้ที่��คล็ ายคล็+งก�บธาต�ที่รานื้ซ�ช้�นื้)


ธาต�ที่รานื้ส�ช้�นื้ช้��นื้ในื้ (inner transition elements) ได แก( ธาต�ในื้อนื้�กรมแล็นื้ที่าไนื้ด: (lanthanides) แล็ะ

อนื้�กรมแอกที่�ไนื้ด: (actinides)ธาต�ที่รานื้ส�ช้�นื้ช้��นื้ในื้.......f-block

elements


หม'( IA: โล็หะอ�ล็คาไล็ (alkali metals) หม'( IIA: โล็หะอ�ล็คาไล็นื้:เอ�ร:ที่ (alkaline earth metals)หม'( VIA: chalcogens หม'( VIIA: เฮโล็เจันื้ (halogens) หม'( VIIIA: แก<สม�ตระก'ล็ (noble gases)

ช้�อเฉพาะตามหม'(


ร'ปแบบของตารางธาต�เนื้ นื้ถ้+งความส�มพ�นื้ธ:ตามแนื้วต��ง

ธาต�ในื้หม'(เด�ยวก�นื้ม�การจั�ดร�ยงอ�เล็�กตรอนื้ในื้ระด�บพล็�งงานื้ส'งส�ดเหมอนื้ก�นื้

ม�สมบ�ต�ที่างเคม�คล็ ายคล็+งก�นื้ ความส�มพ�นื้ธ:ตามแนื้วนื้อนื้ : การ

เปล็��ยนื้แปล็งอย(างสม2�าเสมอจัากซ ายไปขวา


แนื้วโนื้ มของสมบ�ต�ตามตารางธาต�

ขนื้าดอะตอม ร�ศม�อะตอมแล็ะร�ศม�ไอออนื้ Ionization energy Electronegativity Electron Affinity

ขนื้าดอะตอม (Atomic size)

ป%จัจั�ยที่��ม�ผล็ต(อขนื้าดอะตอม เล็ขควอนื้ต�มหล็�ก n ของเวเล็นื้ซ:อ�เล็�กตรอนื้ แรงด+งด'ดระหว(างนื้�วเคล็�ยสก�บเวเล็นื้ซ:

อ�เล็�กตรอนื้ธาต�หม'(เด�ยวก�นื้ ขนื้าดอะตอมใหญ่(ข+�นื้จัากบนื้ล็ง

ล็(าง เม�อเล็ขควอนื้ต�มหล็�ก (n) เพ��มข+�นื้ ระยะที่าง

จัากนื้�วเคล็�ยสถ้+งe-ช้��นื้นื้อกส�ดจัะมากข+�นื้ จั+งส(งผล็ให ร�ศม�อะตอมม�ค(ามากข+�นื้

ขนื้าดอะตอม

ธาต�ในื้คาบเด�ยวก�นื้ ขนื้าดอะตอมเล็�กล็งจัากซ ายไปขวา

• ม�เวเล็นื้ซ: e- ที่��ม� n เที่(าก�นื้ แต(ธาต�ด านื้ขวามอจัะม�ประจั�บวกที่��นื้�วเคล็�ยสเพ��มข+�นื้

• ด�งนื้��นื้ แรงด+งด'ดระหว(างนื้�วเคล็�ยสก�บอ�เล็�กตรอนื้วงนื้อกส�ดจั+งเพ��มข+�นื้ ร�ศม�อะตอมจั+งล็ดล็ง


ร�ศม�อะตอม (Atomic radius)


ร�ศม�อะตอมแล็ะร�ศม�ไอออนื้

Ion + ของธาต�ใดๆ เป&นื้การด+งเอา e- ออกจัากอะตอม ที่2าให ม�ขนื้าดร�ศม�เล็�กล็งกว(าอะตอมเด�ม

Ion - ของธาต�ใดๆ จัะเป&นื้การเพ��มจั2านื้วนื้ e-ที่2าให ม�ขนื้าดร�ศม�เพ��มข+�นื้จัากอะตอมเด�ม

ไอออนื้ที่��ม�จั2านื้วนื้ e- เที่(าก�นื้ (isoelectronic series) ถ้ าประจั�ของนื้�วเคล็�ยสเพ��มข+�นื้ ร�ศม�ของไอออนื้จัะม�ขนื้าดเล็�กล็ง เช้(นื้

O2- > F- > Na+ > Mg2+ > Al3+

ร�ศม�อะตอมแล็ะร�ศม�ไอออนื้

Ionization Energy

พล็�งงานื้ไอออไนื้เซช้�นื้ (Ionization energy) คอ พล็�งงานื้ปร�มาณนื้ อยที่��ส�ดที่��ที่2าให e- หล็�ดจัากอะตอมในื้สถ้านื้ะแก<ส

พล็�งงานื้ไอออไนื้เซช้�นื้ที่��หนื้+�ง (IE1) เป&นื้พล็�งงานื้ที่��ต องใช้ ในื้การด+งe- ต�วแรกออกจัากอะตอมอ�สระในื้สถ้านื้ะแก<ส

Na(g) Na+(g) + e- พล็�งงานื้ไอออไนื้เซช้�นื้ที่��สอง (IE2) เป&นื้พล็�งงานื้ที่��

ต องใช้ ในื้การด+ง e- ออกจัากไอออนื้ที่��ม�ประจั� 1+ในื้สถ้านื้ะแก<ส

Na+(g) Na2+(g) + e- ค(าพล็�งงานื้ไอออไนื้เซช้�นื้ส'ง แสดงว(าการด+ง e-

ออกไปที่2าได ยาก

Ionization Energy (IE)


ในื้หม'(เด�ยวก�นื้ IE จัะล็ดล็งจัากบนื้ล็งล็(าง เนื้�องจัากธาต�คาบล็(างม� e- วงนื้อกส�ดที่��

สามารถ้ด+งออกได ง(ายในื้คาบเด�ยวก�นื้ แนื้วโนื้ ม IE1 จัะเพ��มข+�นื้จัาก

ซ ายไปขวา เนื้�องจัากแรงด+งด'ดระหว(างนื้�วเคล็�ยสก�บ

e- เพ��มข+�นื้ ยกเว นื้บางธาต�



การจั�ด e- แบบบรรจั�เต�มแล็ะบรรจั�คร+�ง ส(งผล็ให อะตอมม�ความเสถ้�ยรมากกว(า

ข อยกเว นื้ เช้(นื้

IE1 ของ Be > B

Be 1s2 2s2 แล็ะ B 1s2 2s2 2p1

IE1 ของ N > O

N 1s2 2s2 2p3 แล็ะ O 1s2 2s2 2p4



Ionization energy ในื้แต(ล็ะธาต� จัะม�ค(าส'งเพ��มข+�นื้มาก เม�อเก��ยวข องก�บการด+ง e- ออกจัากสภาวะที่��ม�การจั�ดเร�ยง e- คล็ ายแก<สม�ตระก'ล็


Electronegativity (EN)

อ�เล็�กโตรเนื้กาต�ว�ต� (Electroneganivity, EN) คอ ความสามารถ้ในื้การด+ง e- ของอะตอม



Electron Affinity (EA)

ส�มพรรคภาพอ�เล็�กตรอนื้ (Electron Affinity, EA) คอ พล็�งงานื้ที่��เก��ยวข องในื้กระบวนื้การเต�ม e- 1 โมล็ ให ก�บอะตอม 1โมล็ ในื้สถ้านื้ะแก<ส


EA สามารถ้เป&นื้ได ที่��งการคายพล็�งงานื้ (EA ม�เคร�องหมายล็บ ) หรอเป&นื้การด'ดพล็�งงานื้ (EA ม�เคร�องหมายบวก ) เช้(นื้

Be(g) + e- Be-(g) EA = 241 kJ/molCl(g) + e- Cl-(g) EA = -348 kJ/mol



แนื้วโนื้ มของสมบ�ต�ที่างกายภาพ

แรงย+ดเหนื้��ยวระหว(างธาต�ความหนื้าแนื้(นื้ (Density) จั�ดหล็อมเหล็ว (Melting point) แล็ะจั�ดเดอด (Boiling point) การนื้2าไฟฟ?าแล็ะความร อนื้

แรงย+ดเหนื้��ยวระหว(างธาต�

ธาต�กล็�(ม s กล็�(ม d กล็�(ม f แล็ะกล็�(ม p บางส(วนื้ย+ดก�นื้ด วยพ�นื้ธะโล็หะ

ธาต�บร�เวณที่างขวา เช้(นื้ N, O, Cl จัะเก�ดพ�นื้ธะโคเวเล็นื้ต:ได เป&นื้โมเล็ก�ล็เด��ยว เช้(นื้ N2, O2, Cl2

ธาต�หม'( VIIIA ย+ดก�นื้ด วยแรงแวนื้เดอร:วาล็ส:

มากขนื้าดอะตอมเล็�ก

นื้ อยขนื้าดอะตอมใหญ่(

พ�นื้ธะโล็หะ

นื้ อย

มากแรงแวนื้เดอร:วาล็ส:

มาก

นื้ อย ขนื้าดใหญ่( แรง

ล็ดล็ง

พ�นื้ธะโควาเล็นื้ต: (โครงร(างตาข(าย)


พ�นื้ธะโล็หะ เป&นื้แรงด+งด'ดระหว(าง ไอออนื้บวกของ

โล็หะก�บที่ะเล็ e- ความแข�งแรงข+�นื้ก�บปร�มาณ e- ในื้โครง

ผล็+ก ขนื้าดของประจั�บวกแล็ะขนื้าดของอะตอม

แข�งแรงมากข+�นื้เม�ออะตอมม�ขนื้าดเล็�กล็ง


พ�นื้ธะโควาเล็นื้ต:แบบโครงร(างตาข(าย - อะตอมของธาต�ย+ดก�นื้ด วยพ�นื้ธะโคเวเล็นื้ต:แล็ะต�ดต(อก�นื้ไปเร�อย ๆ ไม(สามารถ้บอกได ว(าโมเล็ก�ล็หนื้+�งประกอบด วยก��อะตอม นื้��นื้คอ โครงร(างเป&นื้โครงร(างแบบตาข(าย - แรงย+ดเหนื้��ยวแบบนื้��จั+งแข�งแรงมาก- ขนื้าดอะตอมใหญ่(ข+�นื้ ความแข�งแรงล็ดล็ง

แรงแวนื้เดอร:วาล็ส: - เป&นื้แรงที่��อ(อนื้มาก พบในื้อะตอมแล็ะโมเล็ก�ล็ที่�ก

ช้นื้�ด


Density

Density

ข+�นื้ก�บ ขนื้าด มวล็ของอะตอม โครงสร างผล็+กแล็ะแรงย+ดเหนื้��ยวระหว(างก�นื้

ขนื้าดเล็�ก มวล็มาก แล็ะพ�นื้ธะโล็หะแข�งแรง ความหนื้าแนื้(นื้ส'ง

Be > Li, Ti > Ca โมเล็ก�ล็อะตอมเด��ยว ความหนื้าแนื้(นื้ต2�า กล็�(มที่��ม�โครงร(างตาข(าย ความหนื้าแนื้(นื้ปานื้

กล็าง ธาต�ที่รานื้ซ�ช้�นื้ ม�ความหนื้าแนื้(นื้ส'งส�ด

กล็�(มโล็หะ ในื้คาบเด�ยวก�นื้ธาต�ที่างขวาซ+�งม�ขนื้าด

เล็�ก แต(มวล็มากกว(าแล็ะพ�นื้ธะโล็หะแข�งแรงกว(า จัะม�ความหนื้าแนื้(นื้ส'งกว(าธาต�ที่างซ าย

ธาต�หม'( 1A ม�ความหนื้าแนื้(นื้ต2�าที่��ส�ด (ม�ขนื้าดอะตอมใหญ่()

Density

ในื้หม'(เด�ยวก�นื้ ธาต�หนื้�กจัะม�ความหนื้า แนื้(นื้ส'งกว(าธาต�เบา เนื้�องจัากม�อ�ตรา

การเพ��มมวล็เร�วกว(าการเพ��มปร�มาตร

ต�วอย(างเช้(นื้ K (เล็ขมวล็ 39) แล็ะ Rb (เล็ขมวล็ 85) ม�ร�ศม�อะตอมเป&นื้ 203 แล็ะ 216 pm

ด�งนื้��นื้ Rb จั+งควรม�ความหนื้าแนื้(นื้มากกว(า

Density

โล็หะที่รานื้ส�ช้�นื้ม�ขนื้าดเล็�กแล็ะมวล็มาก พ�นื้ธะโล็หะแข�ง

แรง ความหนื้าแนื้(นื้ส'งที่��ส�ด

Density

Melting point

Melting point

จั�ดหล็อมเหล็ว ข+�นื้ก�บแรงย+ดเหนื้��ยวระหว(างโมเล็ก�ล็

- โล็หะจัะม�พ�นื้ธะโล็หะ- อโล็หะจัะม�แรงว�นื้เดอร:วาล็ล็:ซ+�ง

แปรผ�นื้ตามมวล็โมเล็ก�ล็

โล็หะในื้หม'(เด�ยวก�นื้- เล็ขอะตอมเพ��มข+�นื้ จั�ดหล็อมเหล็วจัะ

ล็ดล็ง เพราะแรงของโล็หะจัะนื้ อย เช้(นื้ จั�ดหล็อมเหล็ว Na > K > Rb

Melting point

อโล็หะในื้หม'(เด�ยวก�นื้ - เล็ขอะตอมเพ��มข+�นื้ จั�ดหล็อมเหล็วจัะเพ��มข+�นื้ เพราะแรงของว�นื้เดอร:วาล็ล็:เพ��มข+�นื้ เช้(นื้ จั�ดหล็อมเหล็ว F < Cl < Br < I

ธาต�ในื้คาบเด�ยวก�นื้ จั�ดหล็อมเหล็วของธาต�จัะม�ล็�กษณะไม(ต(อเนื้�อง เพราะม�ที่��งธาต�ที่��เป&นื้โล็หะแล็ะอโล็หะ ที่2าให สร�ปความส�มพ�นื้ธ:ตามตารางธาต�ไม(ได

Melting point

หมายเหต� จั�ดเดอดของธาต�นื้��นื้ จัะม�ล็�กษณะการเปล็��ยนื้แปล็งเช้(นื้เด�ยวก�บจั�ดหล็อมเหล็ว

Melting point

ธาต�บร�ส�ที่ธ�Aสามารถ้นื้2าไฟฟ?าแล็ะความร อนื้ได ถ้ าม� e- อ�สระ

โล็หะนื้2าไฟฟ?าได ด�แล็ะการนื้2าไฟฟ?าจัะเล็วล็งเม�อ T ส'งข+�นื้

อโล็หะ เป&นื้ฉนื้วนื้ม�ความต านื้ที่านื้ส'งมาก ก+�งโล็หะ นื้2าไฟฟ?าได เล็�กนื้ อย แต(จัะนื้2าได ด�เม�อ

T ส'งข+�นื้

แนื้วโนื้ มการเป&นื้ต�วนื้2าจัะส'งข+�นื้เม�อม�เวเล็นื้ซ: e- มากข+�นื้ เพ��มจัากซ ายไปขวาแล็ะล็ดล็งจัากบนื้ล็งล็(าง

การนื้2าไฟฟ?าแล็ะความร อนื้

แนื้วโนื้ มของสมบ�ต�ที่างเคม�

เล็ขออกซ�เดช้�นื้: เล็ขที่��ก2าหนื้ดข+�นื้เพ�อแสดงค(าประจั�ไฟฟ?า หรอประจั�ไฟฟ?าสมมต�ของไอออนื้หรออะตอมของธาต�

ธาต�หม'(ต(างๆ เม�อเก�ดสารประกอบม�กแสดงเล็ขออกซ�เดช้�นื้ม�ค(าเที่(าก�บเล็ขหม'(นื้��นื้ เช้(นื้

กล็�(ม S หม'( IA แล็ะ IIA ม�เล็ขออกซ�เดช้�นื้เป&นื้ 1+ แล็ะ 2+

ธาต�กล็�(ม p, d, f ส(วนื้ใหญ่(จัะม�เล็ขออกซ�เดช้�นื้มากกว(าหนื้+�งค(า

เช้(นื้ IIIA (กล็�(ม p) อาจัม�เล็ขออกซ�เดช้�นื้ 1+ ,

3+ กล็�(ม d, f ส(วนื้มากม�เล็ขออกซ�เดช้�นื้หล็าย

ค(า เนื้�องจัากธาต�เหล็(านื้��ม�หล็ายเวเล็นื้ซ: e-

แนื้วโนื้ มของสมบ�ต�ที่างเคม�

Oxide and Hydroxide Hydride

แนื้วโนื้ มความเป&นื้กรด-เบสของสารประกอบ

ออกไซด: (Oxide) : สารประกอบระหว(างธาต�หนื้+�งๆ ก�บออกซ�เจันื้ ออกซ�เจันื้ม�เล็ขออกซ�เดช้�นื้เป&นื้ - 2 (ยกเว นื้พวกเปอร:ออกไซด: - 1 แล็ะซ�ปเปอร:ออกไซด: -12/ )

ไฮดรอกไซด: (Hydroxide) : สารประกอบที่��ม�หม'( –OH ม�ประจั�เป&นื้ -1

•M(OH)n พ�นื้ธะระหว(าง M ก�บ O อาจัเป&นื้ไอออนื้�กหรอ โคเวเล็นื้ต:ก�ได แล็ วแต(ความแตกต(างในื้ค(า EN

Oxide and Hydroxide

ออกไซด:หรอไฮดรอกไซด:ของธาต�ที่างซ ายมอจัะเป&นื้สารไอออนื้�กแล็ะพ�นื้ธะ M-O จัะเพ��มความเป&นื้โคเวเล็นื้ต:ข+�นื้เร�อยๆ ส2าหร�บธาต�ที่างขวา

Oxide and Hydroxide

ปฏ�ก�ร�ยาของออกซ�เจันื้แล็ะออกไซด:ออกซ�เจันื้รวมโดยตรงก�บธาต�อ�นื้ได ที่��งหมด

(ยกเว นื้ก<าซม�ตระก'ล็แล็ะโล็หะม�ตระก'ล็ (Au,Pd,Pt)) เก�ดเป&นื้โล็หะออกไซด: เร�ยกว(า เบสแอนื้ไฮไดรด: ซ+�งเป&นื้สารประกอบธาต�ค'(เก�ดเป&นื้ออกไซด: 3 ช้นื้�ดคอ ออกไซด:, เปอร:ออกไซด: แล็ะซ�ปเปอร:ออกไซด: ประเภที่ ม�ไอออนื้ เล็ขออกซ�เดช้�นื้

ของ Oออกไซด: O2- -2

เปอร:ออกไซด: O22- -1

ซ�ปเปอร:ออกไซด:

O2- -1/2

ต�วอย(าง หม'(

IA

4Li(s) + O2(g) 2Li2O(s)

ล็�เที่�ยมออกไซด:2Na(s) + O2(g) Na2O2(g)

K(s) + O2(g) KO2(s)

โพแที่สเซ�ยมซ�ปเปอร:ออกไซด:

โซเด�ยมเปอร:ออกไซด:

ปฏ�ก�ร�ยาของโล็หะปฏ�ก�ร�ยาของโล็หะก�บออกไซด:ก�บออกไซด:2-

-

-1/2

ออกไซด:ของธาต�ที่างซ ายมอในื้ตารางธาต�ม�ฤที่ธ�Aเป&นื้เบส ล็ะล็ายได ไฮดรอกไซด:

CaO + H2O Ca(OH)2

เปร�ยบเที่�ยบธาต�ในื้คาบที่�� 3Na2O MgO Al2O3 SiO2 P2O5 SO3 Cl2O7

NaOH Mg(OH)2 Al(OH)3 SiO2 .xH2O H3PO4 H2SO4 HClO4

เบสแก( เบสอ(อนื้ กรดอ(อนื้/เบสอ(อนื้ กรดอ(อนื้ กรดแก(ข+�นื้ กรดแก( กรดแก(

แนื้วโนื้ มความเป&นื้กรด-เบสของสารประกอบออกไซด:แล็ะไฮดรอกไซด:

ปฏ�ก�ร�ยาของอโล็หะปฏ�ก�ร�ยาของอโล็หะก�บออกไซด:ก�บออกไซด:ออกซ�เจันื้รวมก�บอโล็หะหล็ายช้นื้�ดเก�ดเป&นื้

โมเล็ก�ล็ออกไซด: แล็ะสารประกอบที่��เร�ยกว(า กรดแอนื้ไฮไดรด: เพราะ

เม�อล็ะล็ายนื้2�าจัะเก�ด กรด โดยที่��ไม(ม�การเปล็��ยนื้เล็ขออกซ�เดช้�นื้ของอโล็หะ

อโล็หะออกไซด: + นื้2�า กรดตต�ยภ'ม� (H,O แล็ะ อโล็หะ)

CO2(g) + H2O(l) H2CO3(aq)

ออกไซด:ของอโล็หะเกอบที่�กช้นื้�ดล็ะล็ายนื้2�า ได กรดตต�ยภ'ม� ยกเว นื้ B แล็ะ

Si ที่��ไม(ล็ะล็ายนื้2�า

การพ�จัารณาในื้แนื้วด��ง ออกไซด:แล็ะไฮดรอกไซด:ของธาต�หนื้�กจัะเป&นื้เบสมากข+�นื้

N2O5 (HNO3) กรดแก(P4O10 ( H3PO4) กรดอ(อนื้As4O10 (H3AsO4) กรดอ(อนื้Sb4O6 หรอ Sb2O3 แอมโฟเที่อร�ก ล็ะล็าย

ในื้กรดบาง ช้นื้�ดแล็ะเบสBi2O3 เบสอ(อนื้


ธาต�ที่��ม�เล็ขออกซ�เดช้�นื้ได หล็ายค(า ความเป&นื้กรดจัะแรงข+�นื้ตามล็2าด�บของเล็ขออกซ�เดช้�นื้จัากต2�าไปส'ง


1 3 5+ + + 7+

HOCl < HClO2<HClO3< HClO4

กรดอ(อนื้ กรดแก( 4 6+ + H2SO3 < H2SO4

กรดอ(อนื้ กรดแก(

Li2O BeO B2O3 CO2 N2O5 F2O

Na2O MgO Al2O3 SiO2 P4O10 SO3 Cl2O7

K2O CaO Ga2O

3

GeO2 As2O

3

SeO3 Br2O

7

Rb2O SrO In2O3 SnO2 Sb2O3 TeO3 I2O7

Cs2O BaO Tl2O3 PbO2 Bi2O3 PoO3 At2O

7

IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA

ออกไซด:แอมโฟเที่อร�ก Be, Al, Ga, Sn, Pb

การเพ��มล็�กษณะ

ความเป&นื้ เบส

การเพ��มล็�กษณะ ความเป&นื้ กรด


IA VIIAเป&นื้โคเวเล็นื้ต:เพ��มข+�นื้

เป&นื้ไอออนื้นื้�กมากข+�นื้

ก2�าก+�งระหว(างไอออนื้�กแล็ะโคเวเล็นื้ต:

ไอออนื้�ก

โคเวเล็นื้ต:

IA VIIAเป&นื้กรดมากข+�นื้

เป&นื้เบสมากข+�นื้

แอมโฟเที่อร�ก

เบส

กรด

ไฮไดรด: (Hydride): สารประกอบระหว(างธาต�หนื้+�งก�บไฮโดรเจันื้

1 )ไฮไดรด:ไอออนื้�ก

2)ไฮไดรด:เมตาล็�ก 3)ไฮไดรด:โคเวเล็นื้ต:

Hydride

ปฏ�ก�ร�ยาของ H2 ก�บโล็หะอ�ล็คาไล็ (IA) แล็ะโล็หะอ�ล็คาไล็นื้: เอ�ร:ที่ (IIA)

ของแข�งไอออนื้�กไฮไดรด: เร�ยกว(า เกล็อไฮไดรด:

ไอออนื้�กไฮโดรด:เป&นื้ เบส เพราะว(าไฮไดรด:ไอออนื้ร�ด�วซ:นื้2�าได ไฮดรอกไซด:ไอออนื้แล็ะไฮโดรเจันื้

2Li(l) + H2(g) 2LiH(s) ล็�เที่�ยมไฮไดรด:

2LiH(s) + H2O(l) Li OH (s) + H2(g)

1 ไฮไดรด:ไอออนื้�ก ม�พ�นื้ธะไอออนื้�ก M+ ก�บ H- ได แก( ไฮไดรด:ของธาต�กล็�(ม S เช้(นื้ Li, Na, K, Rb, Cs, Ca, Sr, Ba

พวกไฮไดรด:ไอออนื้�ก จัะม�สมบ�ต�เป&นื้เบสเนื้�องจัาก H- สามารถ้ใช้ ค'( e- ร(วมก�นื้ได

เช้(นื้ B2H6 + 2LiH LiBH4

Lewis acid Lewis base ความเป&นื้เบสของไฮไดรด:ไอออนื้�ก จัะล็ดล็งจัาก

ซ ายไปขวา แต(จัะเพ��มข+�นื้จัากบนื้ล็งล็(าง

Hydride

2 ) ไฮไดรด:เมตาล็�ก ม�อะตอมของไฮโดรเจันื้แที่รกอย'(ในื้ผล็+ก เช้(นื้ ไฮไดรด:ของธาต�ที่รานื้ซ�ช้�นื้ ม�สมบ�ต�บางประการคล็ ายโล็หะ ส'ตรโมเล็ก�ล็ไม(เป&นื้ไปตามมวล็สารส�มพ�นื้ธ:

Hydride

ปฏ�ก�ร�ยาของ H2 ก�บ อโล็หะ

โคเวเล็นื้ต:ไฮไดรด:

โมเล็ก�ล็ (อโล็หะ)ไฮไดรด:หล็ายช้นื้�ดเป&นื้ กรด เม�อล็ะล็ายนื้2�าจัะได ไฮโดรเจันื้ไอออนื้ ; HCl, HBr,

HI, H2S แล็ะ H2Te

H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g) ไฮโดรเจันื้คล็อไรด:

HCl(s) + H2O(l) H3O+ (s) + Cl-(g)

3 ไฮไดรด:โคเวเล็นื้ต: (อย'(ที่างขวามอของตารางธาต� ) ม�พ�นื้ธะโคเวเล็นื้ต:ระหว(างธาต� M ก�บ H ได แก( ไฮไดรด:ในื้กล็�(ม p

พวกไฮไดรด:โคเวเล็นื้ต: พบว(า ธาต�หนื้�ก เป&นื้กรดที่��แรงกว(าธาต�เบา

Hydride

ป%จัจั�ยที่��เก��ยวข องก�บความเป&นื้กรดของไฮไดรด:โคเวเล็นื้ต:

1) EN ของ M ย��งส'งมาก ย��งม�โอกาสที่�� H กล็ายเป&นื้ H+ ได ง(ายข+�นื้ 2) ความแข�งแรงของพ�นื้ธะ M-H เปล็��ยนื้ไปตามขนื้าดของ M ถ้ า M ขนื้าดใหญ่( (ธาต�หนื้�ก ) พ�นื้ธะอ(อนื้ล็ง 3) พ�นื้ธะไฮโดรเจันื้ระหว(างโมเล็ก�ล็ของไฮไดรด:ย��งม�มาก โอกาส H หล็�ดไปเป&นื้ H+ ย��งนื้ อยล็ง

Hydride

เปร�ยบเที่�ยบธาต�ในื้คาบเด�ยวก�นื้ เนื้�องจัาก M ม�ขนื้าดใกล็ เค�ยงก�นื้ ด�งนื้��นื้ความ

แข�งแรงของพ�นื้ธะไม(ต(างก�นื้มาก จั+งจัะเห�นื้ได ว(า ความเป&นื้กรดเร�ยงล็2าด�บตาม

แนื้วโนื้ มของ EN นื้��นื้คอ ความเป&นื้กรดเพ��มข+�นื้จัากซ ายไปขวา

เช้(นื้ NH3 < H2O < HF

Hydride

เปร�ยบเที่�ยบธาต�ในื้หม'(เด�ยวก�นื้ ป%จัจั�ย 2 แล็ะ 3 จัะม�ความส2าค�ญ่ HF > HCl > HBr > HI pKa 3 -7 -9 -10 Ka 10-3 107 109 1010

• HF ม�พ�นื้ธะไฮโดรเจันื้ที่��เป&นื้ระเบ�ยบ แล็ะพ�นื้ธะของ H-F ก�แข�งแรงมาก ด�งนื้��นื้ HF จั+งเป&นื้กรดที่��อ(อนื้กว(า HCl, HBr, HI

Hydride

กล็�(ม s กล็�(ม p

ความเป&นื้เบส (H-)ความเป&นื้กรด (H+)

เบสแก( กรดแก(

แนื้วโนื้ มความเป&นื้กรด-เบสของสารประกอบไฮไดรด:

LiH BeH2 B2H6 CH4 NH3 H2O HF

NaH MgH2

(AlH3)

x

SiH4 PH3 H2S HCl

KH CaH2 Ga2H

6

GeH4 AsH3 H2Se HBr

RbH SrH2 InH3 SnH4 SbH3 H2Te HI

CsH BaH2 TlH PbH4 BiH3 H2Po HAt

IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA

ไฮไดรด:ก+�งกล็างระหว(างไออนื้�ก - โคเวเล็นื้ต:ไฮไดรด:

ไอออ

นื้�กไฮ

ไดรด

:

โคเว

เล็นื้ต

:ไฮได

รด:

ไฮไดรด:ของธาต�เรพร�เซนื้เที่ที่�พ

ไฮไดรด:ของธาต�ธาต�เรพร�เซนื้เที่ที่�พ

ยกเว นื้ Be,Mg,In แล็ะ Tl เป&นื้ก+�งไอออนื้�กแล็ะโมเล็ก�ล็ไฮไดรด:

เบส, ไอออนื้�กไฮไดรด:

กรด ,โมเล็ก�ล็ไฮไดรด:

อโล็หะ

โล็หะ

ธาต�เรพร�เซนื้เที่ที่�พเพ��ม

ข+�นื้

สร�ปแนื้วโนื้ มสมบ�ต�ต(าง ๆ สร�ปแนื้วโนื้ มสมบ�ต�ต(าง ๆในื้ตารางธาต�ในื้ตารางธาต� เพ��ม

ข+�นื้

ล็ดล็ง

EA,IE,EN,กรด,อโล็หะ

เพ��มข+�นื้

ล็ดล็ง

ร�ศม�ไอออนื้�ก , ร�ศม�อะตอม , เบส , โล็หะ

Documents

ตารางธาตุ (Periodic table)