Σχολικό έτος 2011–2012

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

2

1. Ομάδες Τροφίμων ………………………………………………………………….………. σελ. 3

ΠΠΕΕΡΡΙΙΕΕΧΧΟΟΜΜΕΕΝΝΑΑ

2. Τρόφιμα ως φάρμακα ..…………………………………………………………….….. σελ. 10

3. Τοξικότητα Τροφίμων ……………………………………………….……………….… σελ. 24

4. Ετικέτες Τροφίμων ..………………………………………………………………….…. σελ. 28

5. Χορτοφαγία ….……………………………………………………………………………… σελ. 37

6. Μεσογειακή Διατροφή …………………………………………………………………. σελ. 42

7. Ιπποκράτειος Διατροφή …………………………………………………………..….. σελ. 44

8. Παραδοσιακές γεύσεις και πιάτα ……………………………………….………… σελ. 45

9. Η Ιστορία της Διατροφής ………………………………………………….…………. σελ. 50

11. Διατροφή και συμπεριφορά ………………………………………………..……... σελ. 57

10. Άγχος ………………………………………………………………………………………..….. σελ. 55

12. Ασθένειες συνυφασμένες με τις διατροφικές συνήθειες ……….…... σελ. 59

13. Μεταλλαγμένα Τρόφιμα ……………………………………………………………... σελ. 62

14. Πρόσθετα τροφίμων …………………………………………………………….……… σελ. 63

15. Βιολογικά ή Οικολογικά Τρόφιμα …………………………………………….….. σελ. 75

16. Κονσερβοποιημένα Τρόφιμα ………………………………………………….…….. σελ. 76

17. Βιβλιογραφία – Πηγές ………………………….…………………………………....…. σελ. 77

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

3

ενικά για τα χιλιάδες είδη τροφίμων που καταναλώνει σήμερα ο άνθρωπος

έχουν προταθεί διάφορα συστήματα ταξινόμησης. Έτσι τα τρόφιμα

διακρίνονται κυρίως σε

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 11ΟΟ:: ΟΟΜΜΑΑΔΔΕΕΣΣ ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΩΩΝΝ

δύο κύριες κατηγορίες

1. "φυτικής προέλευσης", που διακρίνονται επιμέρους ανάλογα του είδους τους

ή της ανατομίας τους (καρποί, φύλλα, κόνδυλοι κ.λπ.) και

: στα

2. "ζωικής προέλευσης", που διακρίνονται επιμέρους ανάλογα της ταξινόμησής

τους (ψάρια, πουλερικά κ.λπ.), η με βάση τους εδώδιμους ιστούς και προϊόντα

(συκώτι, μύες, αυγά, γάλα κ.λπ.).

Άλλη διαδεδομένη ταξινόμηση τροφίμων γίνεται ανάλογα με την επεξεργασία

τους και τον χρόνο διάθεσής των, σε:

1. "νωπά τρόφιμα", που καταναλώνονται χωρίς προηγούμενη κατεργασία, εκτός

της διαλογής, τυποποίησης και συσκευασίας, και σε

2. "συντηρημένα" τρόφιμα" που έχουν υποστεί κατεργασία προκειμένου να

παραταθεί ο χρόνος διάθεσής των στο εμπόριο όπως π.χ. τα αποξηραμένα, τα

καπνιστά, τα κατεψυγμένα, τα κονσερβοποιημένα, τα παστά, τα

παστεριωμένα κ.λπ.

Μια τρίτη ακόμη ταξινόμηση τροφίμων γίνεται με βάση τη θρεπτική τους αξία

σε πρωτεϊνούχα, λιπαρά, υδατανθρακούχα, ή ανάλογα της γαστρονομικής τους αξίας,

ή ακόμα και σε συνδυασμό με τις θερμίδες εκάστου αυτών.

Γενικά όμως, σήμερα, τα τρόφιμα διακρίνονται σε έξι βασικές κατηγορίες που

καθιερώθηκαν και ως είδη μεταφορών οι οποίες και είναι:

Ψωμί, ρύζι, ζυμαρικά, δημητριακά, πατάτες. Οι τροφές

αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας,

είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της

ομάδας Β, πρωτεΐνες, άπεπτες φυτικές ίνες, σίδηρο και άλλα

μέταλλα. Οι περισσότερες από αυτές τις τροφές είναι από τη

φύση τους χαμηλές σε λίπος. Όταν μάλιστα περιέχουν το φλοιό τους ή είναι ολικής

αλέσεως τότε παρέχουν και αρκετές φυτικές ίνες, με τις οποίες αντιμετωπίζεται η

δυσκοιλιότητα και μειώνονται τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα.

1η Ομάδα: Δημητριακά

Γ ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

4

Τα τρόφιμα αυτής της κατηγορίας χωρίζονται σε ολικής άλεσης και

επεξεργασμένα. Η διαφορά τους βρίσκεται στον τρόπο παραγωγής τους. Τα μεν

ολικής άλεσης προϊόντα προέρχονται από άλεση όλου του καρπού του αντίστοιχου

σιτηρού. Παραδείγματα είναι όλα τα προϊόντα που παρασκευάζονται με αλεύρι ολικής

άλεσης οποιουδήποτε σιτηρού (ψωμί από σιτάρι ολικής αλέσεως, φρυγανιές από

σίκαλη ολικής αλέσεως, δημητριακά από βρώμη ολικής αλέσεως), το ανεπεξέργαστο

ρύζι κ.α.

Αντίθετα στα επεξεργασμένα κάποια μέρη του φλοιού του καρπού

απομακρύνονται με στόχο την καλύτερη υφή και την μακρύτερη διάρκεια ζωής.

Παραδείγματα είναι τα προϊόντα που φτιάχνονται από λευκό αλεύρι οποιουδήποτε

σιτηρού (άσπρο ψωμί, άσπρες φρυγανιές), άσπρα μακαρόνια και ρύζι κ.α.

Προσοχή! Με την απομάκρυνση μέρους του φλοιού του καρπού μειώνεται

σημαντικά η περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β.

Πολλές φορές τα επεξεργασμένα τρόφιμα εμπλουτίζονται με τις βιταμίνες που έχασαν

κατά την επεξεργασία αλλά όχι και με τις φυτικές ίνες. Γι αυτό το λόγο τα προϊόντα

ολικής άλεσης είναι καλύτερα να είναι στο φαρδύτερο μέρος της μπάρας με μεγάλη

αναλογία και τα επεξεργασμένα προϊόντα στο λεπτό τμήμα στο πάνω μέρος της

πυραμίδας με μικρή αναλογία. Στο εμπόριο υπάρχουν και πολλά προϊόντα

που παράγονται με ανάμειξη προϊόντων από τις δύο κατηγορίες.

Εσπεριδοειδή, χυμοί φρούτων, άλλα φρούτα καθώς

και ξηρά φρούτα. Περιέχουν Βιταμίνες Α και E, φυλλικό

οξύ, υδατάνθρακες, άπεπτες φυτικές ίνες, μέταλλα, νερό. Οι

υδατάνθρακες των φρούτων γλυκόζη, φρουκτόζη)

προσφέρουν άμεση ενέργεια στον οργανισμό. Είναι

προτιμότερο να καταναλώνονται όπως είναι παρά με τη μορφή χυμών, γιατί χάνουν

τις φυτικές ίνες και μεγάλο ποσοστό βιταμινών.

2η Ομάδα: Φρούτα

Περιέχουν Βιταμίνες Α και E, φυλλικό οξύ, υδατάνθρακες, άπεπτες φυτικές ίνες,

μέταλλα, νερό. Τα λαχανικά εκτός από υδατάνθρακες είναι πολύ καλή πηγή φυτικών

ινών βιταμινών και αλάτων. Προτιμάμε τα φρέσκα και εποχιακά λαχανικά.

3η Ομάδα: Λαχανικά

Σε αυτήν την ομάδα η πυραμίδα χωρίζει τα λαχανικά σε 5 κατηγορίες

1. Τα λαχανικά σκούρου πράσινου χρώματος π.χ. σπανάκι, μαρούλι, χόρτα, μπρόκολο

:

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

5

2. Τα λαχανικά πορτοκαλί χρώματος π.χ. καρότα, γλυκοπατάτες, κολοκύθα

3. Τα αμυλώδη λαχανικά π.χ. καλαμπόκι, πατάτα, αρακάς

4. Τα "υπόλοιπα" λαχανικά π.χ. λάχανο, μελιτζάνες, κρεμμύδια, αγκινάρες, αγγούρια,

μανιτάρια, κολοκυθάκια, ντομάτες

5. Και τα όσπρια π.χ. φακές, φασόλια, ρεβίθια, λόγω της πολύ θρεπτικής τους

σύστασης και της ανάγκης για συχνή κατανάλωση (παρόλο που τονίζεται ότι

θεωρούνται και μέρος της ομάδας του κρέατος γιατί αποτελούν καλή πηγή φυτικής

πρωτεΐνης)

Προσοχή! Για τα λαχανικά όπως και για κάθε άλλο

τρόφιμο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο ο τρόπος

μαγειρέματος. Τα φρέσκα και λίγο βρασμένα λαχανικά

εποχής, τα λαδερά είναι καλό να βρίσκονται στο

φαρδύτερο μέρος της μπάρας με μεγάλη αναλογία ενώ τα

τηγανητά και οι αλατισμένες κονσέρβες να βρίσκονται

στην κορυφή.

Κρέας, ψάρι, θαλασσινά, αυγά, όσπρια και

ξηροί καρποί. Παρέχουν πρωτεΐνη (υλικά κατασκευής,

δημιουργούν και αναπλάθουν τους ιστούς). Περιέχουν

επίσης βιταμίνες, λίπη, σίδηρο και άλλα μέταλλα. Τα

όσπρια και οι ξηροί καρποί αποτελούν καλές πηγές

χορτοφαγικής πρωτεΐνης και γι αυτό συγκαταλέγονται σε

αυτήν την ομάδα παρόλο που οι ξηροί καρποί για

παράδειγμα μας δίνουν μεγάλη ποσότητα λιπαρών.

4η Ομάδα: Ζωικά τρόφιμα

Προσοχή! Ο τρόπος μαγειρέματος επιπλέον, αποτελεί έναν σημαντικό

παράγοντα αφού όπως για όλα τα τρόφιμα, μη υγιεινό μαγείρεμα καταστρέφει την

θρεπτική τους αξία.

Γάλα, γιαούρτι, τυρί. Παρέχουν ασβέστιο, βιταμίνη D,

πρωτεΐνη, σίδηρο και άλλα μέταλλα κτλ. Κάποιες τροφές,

όπως το τυρί, έχουν περισσότερο λίπος κι άλλες λιγότερο.

Η θρεπτικότητα του γάλακτος δεν ελαττώνεται με την

μείωση του λίπους, οπότε είναι προτιμότερο να

καταναλώνουμε γάλα με χαμηλά λιπαρά.

5η Ομάδα: Γαλακτοκομικά προϊόντα

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

6

Προσοχή!

Στο φαρδύτερο κομμάτι της μπάρας των γαλακτοκομικών πρέπει να

ανήκουν όλα τα προϊόντα που είναι χαμηλότερα σε λιπαρά όπως γάλα και γιαούρτι 0-

1,5%, τυριά χαμηλών λιπαρών κ.α. Ωστόσο τα γαλακτοκομικά με 0% λιπαρά δεν

είναι καλές πηγές των λιποδιαλυτών βιταμινών Α,D,E,K.

Ελιές, ελαιόλαδο, σπορέλαιο, μαγιονέζα, μαργαρίνη,

βούτυρο, σάλτσες, γλυκά, ανάλατοι ξηροί καρποί. Στη

σωστή ποσότητα προσθέτουν γεύση και ευχαρίστηση στα

γεύματά μας αλλά σε μεγάλη ποσότητα αποτελούν την κύρια

αιτία της παχυσαρκίας. Στην ομάδα των λιπαρών ανήκουν όλα

τα έλαια π.χ ελαιόλαδο, λινέλαιο, καλαμποκέλαιο και τα ελαιώδη προϊόντα πλούσια σε

λίπος όπως βούτυρο,μαγιονέζα, σως, λίπος από κρέας κ.α. Υπάρχουν βέβαια και οι

ξηροί καρποί που αποτελούνται κυρίως από λίπος αλλά επειδή θεωρούνται καλές

πηγές χορτοφαγικής πρωτεΐνης τους βρίσκουμε στην ομάδα του κρέατος.

6η Ομάδα: Λίπη, τα έλαια και τα γλυκά

Προσοχή! Τα λιπαρά που είναι υγρά σε θερμοκρασία δωματίου, όπως

ελαιόλαδο, καλαμποκέλαιο, λινέλαιο θεωρούνται πιο καλές επιλογές γιατί περιέχουν

κυρίως μονοακόρεστα ή πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ενώ τα λιπαρά που είναι στέρεα

σε θερμοκρασία δωματίου όπως το λιπος του κρέατος περιέχουν περισσότερα

κορεσμένα και υδρογονωμένα λιπαρά που βλάπτουν την υγεία μας και πρέπει να

βρίσκονται στο λεπτότερο τμήμα της μπάρας των λιπαρών.

Νερό:

Υπάρχουν όμως κι άλλες ουσίες που τις καταναλώνουμε καθημερινά και είναι ένα

αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής μας. Ας δούμε τις δύο σημαντικότερες από

αυτές:

Ονομάζεται πολλές φορές "ξεχασμένο" συστατικό. Το

65% του σώματος μας αποτελείται από νερό.

Χρησιμεύει στη μεταφορά άλλων συστατικών,

απομακρύνει τα υπολείμματα των τροφών και

ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος. Θα πρέπει

να καταναλώνουμε καθημερινά τουλάχιστον 8

ποτήρια υγρά, δηλαδή νερό, χυμούς κλπ. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

7

Αλάτι:

Το αλάτι (χλωριούχο νάτριο) είναι απαραίτητο συστατικό στην καθημερινή μας

διατροφή. Όλα τα κύτταρα, ζωικά και φυτικά,

περιέχουν νάτριο και, συνεπώς, νάτριο υπάρχει

σε όλα τα φυσικά τρόφιμα. Ο άνθρωπος

προσθέτει αλάτι στα φαγητά του για να γίνουν

νοστιμότερα, αλλά και για να τα συντηρήσει.

Αυτό, όμως, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της

αρτηριακής του πίεσης, ακόμα και από την

παιδική ηλικία. Για το λόγο αυτό, δεν πρέπει να

προσθέτουμε καθόλου αλάτι στο φαγητό μας, ούτε κατά το μαγείρεμα ούτε στο

πιάτο μας την ώρα του φαγητού.

Πρέπει, επίσης, να αποφεύγουμε όλα τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα και ιδιαίτερα τις

κονσέρβες που περιέχουν πολύ αλάτι. Χρειαζόμαστε μόνο μισό κουταλάκι αλάτι

την ημέρα!

Η σωστή αναλογία κατανάλωσης τροφίμων από κάθε ομάδα παρουσιάζεται συμβολικά στο παρακάτω σχήμα:

Ποια είναι όμως η χρυσή τομή στην ημερήσια πρόσληψη τροφίμων από

κάθε ομάδα;

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

8

Μια ακόμα διαγραμματική απεικόνιση αποτελεί η παρακάτω πυραμίδα της διατροφής:

Η παραπάνω εικόνα αποτελεί ακριβές αντίγραφο, μεταφρασμένο στα ελληνικά,

της πυραμίδας της διατροφής που παρουσιάστηκε το 2005 από το υπουργείο

Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής αντικαθιστωντας την παλαιότερη

πυραμίδα από το 2002. Πολύ διαφορετική από την προηγούμενη συνοψίζει τις

διατροφικές συστάσεις, ξεκαθαρίζει κάποια μπερδεμένα θέματα και μπερδεύει κάποια

άλλα...

Καταρχήν η πυραμίδα αυτή δεν χωρίζεται πλέον σε επίπεδα αλλά αποτελείται

από μπάρες που ξεκινούν με διαφορετικό πάχος και στενεύουν στην κορυφή. Το

νόημα πίσω από αυτή την απεικόνιση είναι ότι

1. Πρέπει να υπάρχει μια αναλογία στο ποσοστό που συμμετέχει η κάθε ομάδα

τροφίμων στην διατροφή μας (που φαίνεται με το διαφορετικό πάχος κάθε μπάρας)

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

9

2. Πρέπει από την κάθε ομάδα να κάνουμε τις καλύτερες επιλογές (που φαίνεται από

το στένεμα της κάθε μπάρας στην κορυφή)

Όσον αφορά στην αναλογία συμμετοχής, την μερίδα του λέοντος

καταλαμβάνουν τα δημητριακά, τα λαχανικα, τα γαλακτοκομικά και τα φρούτα ενώ

ακολουθούν τα τρόφιμα από την ομάδα κρέατος και τέλος τα λιπαρά.

Σε αυτή την πυραμίδα δίνεται έμφαση ότι όλες οι ομάδες τροφίμων είναι

σημαντικές για την υγεία μας και καμία δεν πρέπει να απορρίπτεται όπως και κανένα

τρόφιμο δεν ανήκει στα "απαγορευμένα". Ξεκαθαρίζονται μύθοι όπως ότι όλα τα

λιπαρά βλάπτουν την υγεία μας ή όλοι οι υδατάνθρακες είναι ωφέλιμοι.

Πολύ σωστά, επίσης, στην νέα πυραμίδα της διατροφής τονίζεται ο ρόλος της

κίνησης με την φιγούρα του ανθρώπου που ανεβαίνει τις σκάλες.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

10

πορεί να μην το γνωρίζουμε, αλλά πολλές από τις τροφές που ο καθένας

μας καταναλώνει καθημερινά έχουν και κρυφές θεραπευτικές ιδιότητες.

Εξέχουσα θέση στην αρωγή προς την ιατρική κατέχουν πολλά φρούτα και

λαχανικά, όπως παρουσιάζονται αναλυτικά στη συνέχεια υπό τον εγκωμιαστικό

χαρακτηρισμό «Superfoods»:

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 22ΟΟ:: ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΑΑ ΩΩΣΣ ΦΦΑΑΡΡΜΜΑΑΚΚΑΑ

1. Κόκκινο γκρέιπφρουτ (αντιοξειδωτικό, καρκίνος, αρθρίτιδα, λύκος)

2. Σύκο (αρτηριακή πίεση, δυσκοιλιότητα, έλεγχος του βάρους, καρκίνος του μαστού,

καρδιακές παθήσεις, αντιδιαβητική δράση, διατήρηση της πυκνότητας των οστών,

πονόλαιμος)

3. Πορτοκάλι (καρδιακά επεισόδια, ρίχνει την πίεση, μειώνει τη χοληστερόλη,

καταρράκτης, καρκίνος λάρυγγα,

φάρυγγα, στόματος, οισοφάγου,

στομάχου, εγκεφαλικά επεισόδια,

αρθρίτιδα, παχυσαρκία, εκφυλισμός

της ώχρας κηλίδας του ματιού)

4. Φράουλα (αντιοξειδωτική,

αντιφλεγμονώδη, αποτοξινωτική,

διουρητική δράση, κολλαγόνο

δέρματος, προστασία αγγείων και καρδιάς, πόνοι αρθρώσεων, χολή)

5. Μάνγκο (πολύ καλή πηγή βιταμίνης C και Α, συνεπώς έχουν αντιοξειδωτική δράση.

Η βιταμίνη C συμβάλλει στο σχηματισμό γλυκογόνου αλλά και στη διατήρηση του

ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ η βιταμίνη Α έχει σημαντική συμβολή στην αύξηση

των οστών και την διατήρηση της όρασης.)

6. Γκότζι (αντιγηραντικό, μακροβιοτικό, χοληστερίνη, αρτηριακή πίεση, όραση,

ανοσοποιητικό σύστημα, νεφρά, ήπαρ, νευρικό σύστημα, σωματική κόπωση, ερωτική

διάθεση)

7. Κράνπερι (αντιοξειδωτικό, καρκίνος μαστού, δέρματος, παχέος εντέρου, εγκεφάλου,

προστάτη, χοληστερόλη, καρδιαγγειακά νοσήματα, πρόσληψη λοιμώξεων

ουροποιητικού συστήματος, αντιβακτηριδιακά)

8. Ακτινίδιο (καλή λειτουργία εντέρου)

9. Παπάγια (καρκίνος του τραχήλου, του μαστού, του ήπατος, του πνεύμονα και του

παγκρέατος, ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, διευκολύνει την πέψη, καίει

το λίπος)

Μ ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

11

10. Βατόμουρο μπλε, κόκκινο, μαύρο, παραλίας (διατήρηση φυσιολογικού βάρους,

γαστρεντερικού συστήματος, χοληστερίνη, όραση, καταπολέμηση του καρκίνου των

πνευμόνων και του δέρματος, διαβήτης)

11. Κεράσι (αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη,

διουρητική, χωνευτική, υπακτική,

αντιδιαβητική δράση, αρθρίτιδες,

φλεγμονές, νεφρολιθίαση, μείωση

πόνου και πρηξίματος μετά από

σωματική άσκηση)

12. Γκουάβα (μείωση της δυσκοιλιότητας, της

παρατεταμένης εμμηνόρροιας, της υψηλής

αρτηριακής πίεσης, του υψηλού επιπέδου της

χοληστερόλης της κακής κυκλοφορίας –ενίσχυση της καρδιάς–, της

αποσυμφόρησης των πνευμόνων, του άσθματος, της καταρροής, της παχυσαρκίας,

του σκορβούτου, της οστεοπόρωσης)

13. Σταφίδα μαύρη (καρδιαγγειακή υγεία, έλεγχος υπέρτασης)

14. Χουρμάς (χαμηλά ποσοστά εμφάνισης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου, ιδίως του

καρκίνου στο πάγκρεας. Περιέχει ουσίες που προκαλούν ενδεχομένως κεφαλαλγίες σε

ευπαθή άτομα)

15. Ρόδι (καρκίνος του προστάτη)

16. Acai (αντιμετώπιση πρόωρης γήρανσης, αντιφλεγμονώδη δράση, αρθρίτιδα,

ανοσοποιητικό σύστημα, πνεύμονες, πέψη, χοληστερίνη, καρδιά)

17. Δαμάσκηνο ξερό (Αντιβακτηριδιακή και αντιμικροβιακή δράση. Διαθέτει επίσης

καθαρτικές ιδιότητες)

18. Κανέλα ( αντιβιοτική δράση, αντιεπιληπτική δράση, διουρητική δράση, εφιδρωτική

δράση, προστατεύει από το έλκος, βοηθάει στη χώνευση)

19. Βατόμουρα, μούρα, κράνα (περιέχουν ισχυρές αντιμικροβιακές ουσίες που

ενδυναμώνουν το αγγειακό σύστημα, αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες και βιταμίνη C.

Βελτιώνουν την όραση, την μνήμη και μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών και

καρκίνου)

20. Μπρόκολο, σπανάκι και πράσινα φυλλώδη λαχανικά (πλούσια σε μεταλλικά

άλατα και βιταμίνες όπως το φολλικό οξύ, η β-καροτίνη, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, οι

φυτικές ίνες και οι βιταμίνες A, C, K. Μειώνουν τον ρυθμό γήρανσης και

προστατεύουν από την εμφάνιση καρκίνου, καρδιαγγειακών, εγκεφαλικού

επεισοδίου, παχυσαρκίας και οστεοπόρωσης) http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

12

21. Φασόλια και παράγωγα (σόγια) (περιέχουν μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών,

πρωτεΐνης, σιδήρου και φολλικού οξέος. Συμβάλλουν στη ρύθμιση της πέψης,

ρίχνουν την χοληστερίνη και προστατεύουν ενάντια στην οστεοπόρωση, τα

καρδιαγγειακά νοσήματα, τον σακχαρώδη διαβήτη και τον καρκίνο του μαστού)

22. Σολομός και άλλα λιπαρά ψάρια (περιέχουν πρωτεΐνη, σελήνιο, αντιοξειδωτικά

και ω-3 λιπαρά οξέα. Τα ω-3 προστατεύουν την καρδιά και τις αρθρώσεις,

βελτιώνουν την μνήμη, μειώνουν τη χοληστερίνη και τον κίνδυνο παχυσαρκίας.

Ακόμη έχει βρεθεί ότι προστατεύουν από την εμφάνιση κατάθλιψης)

23. Ψωμί και δημητριακά ολικής άλεσης (περιέχουν σημαντική ποσότητα φυτικών

ινών, πρωτεΐνης, θειαμίνης, ριβοφλαβίνης, νιασίνης, βιταμίνης Ε, ασβεστίου,

μαγνησίου, καλίου και ψευδαργύρου. Συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του

εντέρου, στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και την προστασία από καρδιαγγειακά

νοσήματα. Τα προϊόντα που έχουν σπόρους, περιέχουν και ω-3 λιπαρά οξέα)

24. Αμύγδαλα, καρύδια και καρποί (περιέχουν καλής ποιότητας πρωτεΐνη,

μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, βιταμίνη Ε, φυτικές ίνες, μαγνήσιο, φώσφορο.

Προστατεύουν από κρίσεις υπερφαγίας, καρδιαγγειακά νοσήματα και κάποιες μορφές

καρκίνου)

25. Τσάι (το πράσινο, το μαύρο και περισσότερο το λευκό, περιέχουν κατεχίνες που είναι

ισχυρά αντιοξειδωτικά που προστατεύουν τα τοιχώματα των αρτηριών και κατ’

επέκταση μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών, ενώ προλαμβάνουν τον κίνδυνο

θρομβώσεων)

26. Σκόρδο (έχει ισχυρή αντιμικροβιακή δράση, ενώ θεωρείται ιδανικό για μολύνσεις

ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ρίχνει τη χοληστερίνη, την αρτηριακή πίεση

και περιορίζει τον κίνδυνο θρομβώσεων)

27. Ελαιόλαδο (περιλαμβάνει μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και βιταμίνη Ε. Βοηθάει στην

μείωση της χοληστερόλης, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύει από

καρκίνο, καρδιαγγειακά νοσήματα και υψηλή αρτηριακή πίεση)

28. Μαύρη σοκολάτα (περιέχει μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών και μπορεί να

μειώσει την αρτηριακή πίεση. Ιδίως αυτές που περιέχουν πάνω από 60% κακάο. Όσο

πιο σκούρα είναι η σοκολάτα τόσο λιγότερη ζάχαρη και βούτυρο περιέχει)

29. Πατάτες (Καταπολεμά τον πονοκέφαλο. Μια μέτρια πατάτα περιέχει 37 γραμμάρια

υδατάνθρακα, τα οποία μπορούν να σας ανακουφίσουν από τους πονοκεφάλους

τάσεως, αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης)

30. Γαλοπούλα (Όπλο ενάντια στην αϋπνία. Μια μερίδα με 85 γραμμάρια γαλοπούλας

περιέχει σχεδόν την ποσότητα τρυπτοφάνης -απαραίτητο αμινοξύ που βοηθά στην http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

13

παραγωγή σεροτονίνης και μελατονίνης, ορμόνες που ρυθμίζουν τον ύπνο μας- που

χρειαζόμαστε την ημέρα)

31. Τζίντζερ (Ενάντια στη ναυτία. Συνήθως συστήνεται στις εγκύους για τις πρωινές

ναυτίες, θεωρείται όμως αποτελεσματικό και στην περίπτωση που ταλαιπωρούμαστε

από ναυτία στα ταξίδια. Θεωρείται ότι οι θετικές του επιδράσεις οφείλονται στο

πτητικό έλαιο και τις ελαιορητίνες που περιέχει - υπεύθυνα για τη χαρακτηριστική

μυρωδιά και την καυτερή του γεύση)

32. Ανανάς (Κατάγματα των οστών και οστεοπόρωση μπορούν να

προληφθούν με το μαγγάνιο τον ανανά)

33. Στρείδια (Τα στρείδια συμβάλουν στη βελτίωση της νοητικής

λειτουργίας σας, παρέχοντας τον απαραίτητο ψευδάργυρο

με αποτέλεσμα να καταπολεμούν προβλήματα

μνήμης)

Ειδιαίτερη αναφορά αξίζει στην αξία του Βασιλικού Πολτού τόσο στην

Φαρμακολογία όσο και στην Ιατρική σε κάθε κλάδο χωριστά.

Διαβήτης

Ο βασιλικός πολτός προκαλεί μία μείωση

των επιπέδων της γλυκόζης του αίματος και των

επιπέδων των λιπιδίων του αίματος με πιο

γρήγορο ρυθμό από τις συνηθισμένες

θεραπευτικές αγωγές.

Ερευνητές προσδιόρισαν στο βασιλικό πολτό

οργανικά οξέα που έχουν παρεμφερή δράση με την ινσουλίνη. Από τα αποτελέσματα

εργαστηριακών πειραμάτων συμπεραίνεται ότι παθολογικές καταστάσεις του

ανθρώπινου οργανισμού (διαβήτης και υπέρταση) είναι πιθανόν να βελτιώνονται με

τις συγκεκριμένες ουσίες.

Νευρο-ενδοκρινο-μεταβολικές διαταραχές

Ο βασιλικός πολτός επιδρά στο νευρικό σύστημα εξαιτίας των βιταμινών του

συμπλέγματος Β που περιέχει και της ακετυλοχολίνης η οποία δρα ως

νευρομεταβιβαστής.

Η σπασμοφιλία είναι μία νευροενδοκρινομεταβολική ασθένεια με ευρεία

διάδοση. Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση μυϊκών σπασμών οι οποίοι μπορεί να

είναι ίδιοι ή να διαφέρουν σε ένταση, σε διάρκεια και στο σημείο εντοπισμού τους. Τα http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

14

αποτελέσματα μελέτης οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η μελισσοθεραπεία μπορεί να

συνεισφέρει σε μία καλύτερη ρύθμιση των μυϊκών τόνων. Εαν η μελισσοθεραπεία

συνδυαστεί με κλασσική φαρμακευτική αγωγή (κυρίως με χορήγηση Ca και Mg)

αυξάνει τα θετικά αποτελέσματα στο 60%.

Συνδετικός, μυϊκός και σκελετικός ιστός

Έχει διαπιστωθεί ότι ο βασιλικός πολτός έχει θετική δράση στο κολλαγόνο. Η

δράση του αυτή ίσως να οφείλεται στην παρουσία της προλίνης, ενός αμινοξέος που

συνδέεται με τη σύνθεση του κολλαγόνου και της ελαστίνης. Επίσης ευεργετικά

αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και στην οστεοπόρωση.

Η σκληροδερμία είναι ασθένεια του συνδετικού ιστού, η οποία προσβάλει το

δέρμα, τους μύες και τις αρθρώσεις. Η εφαρμογή μίας σύνθετης θεραπείας

βασισμένης στο δηλητήριο της μέλισσας και στο βασιλικό πολτό έδωσε ενθαρρυντικά

αποτελέσματα βελτιώνοντας την κατάσταση των ασθενών, κυρίως μειώνοντας τους

πόνους των αρθρώσεων και βελτιώνοντας την ελαστικότητα του δέρματος. Η

δυσκαμψία των αρθρώσεων δεν εξαφανίστηκε τελείως, αλλά υπήρξε βελτίωση της

λειτουργίας τους.

Άτομα που υποφέρουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα έχουν επίπεδα παντοθενικού

οξέος στο αίμα μικρότερα από ένα όριο. Ο βασιλικός πολτός προσφέρει ποσότητα

παντοθενικού οξέος σε συνδυασμό με το 10- υδροξυ-δεκενοϊκό οξύ το οποίο βοηθά

στην απορρόφησή του.

Δράση κατά βακτηρίων και ιών

Eρευνητές απέδειξαν την βακτηριοστατική (εμποδίζει την ανάπτυξη των

μικροοργανισμών χωρίς να τους θανατώνει) και βακτηριοκτόνο (καταστρέφει τα

βακτήρια) δράση του βασιλικού πολτού. Εμποδίζει λοιπόν την ανάπτυξη των

μικροοργανισμών: Staphylococcus aureus, Streptococcus hemolyticus,

Mycobacterium tuberculosis, Bacillus alvei, Βάκιλλος Κώκ (βάκιλλος της φυματίωσης)

κ.α. Αυτό το γεγονός έχει σημασία στη θεραπεία μερικών δερματικών παθήσεων από

σταφυλόκοκκους. Σε υψηλές συγκεντρώσεις είναι αποτελεσματικός εναντίον του ιού

της γρίπης.

Βασιλικός πολτός και καρκίνος

Ο βασιλικός πολτός έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Σε πειράματα που έγιναν

παρουσιάστηκαν ενδείξεις ότι ο βασιλικός πολτός είναι αποτελεσματικός εναντίον των

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

15

όγκων που αναπτύσσονται με αργό ρυθμό, αλλά όχι εναντίον όγκων καλπάζουσας

μορφής (πχ. λευχαιμία).

Τα βιβλιογραφικά δεδομένα αναφέρουν ότι η χορήγηση βασιλικού πολτού σε

παιδιά τα οποία έπασχαν από διάφορες μορφές καρκίνου (λέμφωμα, λευχαιμία και

ηπατοβλάστωμα) είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της όρεξης σε όλους τους ασθενείς

και γενικά τη βελτίωση της κατάστασής τους, όπως επίσης και την αύξηση της

αντοχής τους σε ιογενείς και βακτηριακές ασθένειες. Επιπλέον παρατηρήθηκε αύξηση

στα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων, των φαγοκυττάρων και των λεμφοκυττάρων.

Νευρολογικές ασθένειες

Βοηθά άτομα που πάσχουν από γενική εξάντληση, κόπωση, κεφαλαλγία, ανία.

Από τις πιο συνηθισμένες διαταραχές είναι η απώλεια μνήμης στα ηλικιωμένα άτομα.

Πολλές επιστημονικές εργασίες έδειξαν ότι ο βασιλικός πολτός δρα προληπτικά,

εμποδίζοντας τέτοιου είδους διαταραχές. Η δράση του αυτή οφείλεται στην παρουσία

των βιταμινών του συμπλέγματος Β και της βιταμίνης Ε, η οποία δρα σε εγκεφαλικές

τροφικές διαταραχές και στη λειτουργία των νευρικών διασυνδέσεων.

Ψυχιατρικές ασθένειες

Συνίσταται σε περιπτώσεις κατάθλιψης, σε περιπτώσεις ανησυχίας κυρίως σε

ηλικιωμένα άτομα, όπως επίσης βελτιώνει καταστάσεις φοβίας, διάφορες μορφές

αϋπνίας και διαταραχές στη διάθεση των ατόμων. Η χρήση του διεγείρει τις αμυντικές

αντιδράσεις του οργανισμού και βελτιώνει τις κυκλοφορικές και αναπνευστικές

συνθήκες. Η χρήση του βασιλικού πολτού σε άτομα τα οποία πρόκειται να

υποβληθούν σε εγχείρηση έχει ως αποτέλεσμα γρηγορότερη ανάρρωση. Επιπλέον σε

ασθενείς που υποφέρουν από νευροφυτική

δυστονία (νευρολογική διαταραχή που

χαρακτηρίζεται από ισχυρούς ακούσιους

μυϊκούς σπασμούς), αϋπνία,

νευρικότητα, η χορήγηση βασιλικού

πολτού βελτιώνει την νευροψυχική

τους ισορροπία.

Ο βασιλικός πολτός εξαιτίας της

ρυθμιστικής του δράσης στην όρεξη, έχει αξιόλογα και γρήγορα αποτελέσματα σε

άτομα που υποφέρουν από ανορεξία.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

16

Καρδιαγγειακές ασθένειες

Ο βασιλικός πολτός έχει μία εξαιρετική και διεγερτική δράση στην καλή

λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος. Τα φλαβονοειδή που περιέχει έχουν

υποτασικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες.

Εξαιτίας της σύνθεσής του, ο βασιλικός πολτός έχει ρυθμιστικό ρόλο στην

καρδιακή λειτουργία. Μία από τις σημαντικότερες καρδιακές ασθένειες είναι η

αρτηριοσκλήρωση, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση του όγκου και σκλήρυνση

των αρτηριακών τοιχωμάτων και ευνοείται από την καθιστική ζωή, το κάπνισμα και

την πλούσια σε ζωικά λίπη διατροφή. Επιστήμονες επιβεβαίωσαν τα θετικά

αποτελέσματα του βασιλικού πολτού στην αρτηριοσκλήρωση, ο οποίος προκαλεί

σταδιακή μείωση στα αποθέματα λίπους που βρίσκονται στο εσωτερικό στρώμα των

αρτηριακών τοιχωμάτων.

Γεννητικές-ουροποιητικές διαταραχές

Χάρη στην ευεργετική του δράση στο μεταβολισμό του οργανισμού, ο

βασιλικός πολτός ρυθμίζει τις λειτουργίες των επινεφριδίων, αδένες που παράγουν τις

ανδρογενείς ορμόνες. Στις γυναίκες η παραγωγή των οιστρογόνων από τις ωοθήκες

εν μέρει εξαρτάται από την ίδια διαδικασία. Αρκετές μελέτες επισημαίνουν τη θετική

επίδραση της ακετυλοχολίνης του βασιλικού πολτού στην ανδρική ανικανότητα.

Μαιευτική και Γυναικολογία

Ορισμένες κλινικές δοκιμές που έγιναν σε γυναίκες που βρίσκονταν σε

προχωρημένο στάδιο εγκυμοσύνης, απέδειξαν ότι η ενδομυϊκή έγχυση του βασιλικού

πολτού είναι αποτελεσματική στη θεραπεία της τοξαιμίας. Επίσης το οίδημα και η

υψηλή πίεση αίματος αλλά και η εκλαμψία (παθολογική διατάραξη της εγκυμοσύνης

των γυναικών που εκδηλώνεται με σπασμούς και κώμα) αντιμετωπίστηκαν στις

περισσότερες περιπτώσεις. Η χορήγηση βασιλικού πολτού ευνοεί το θηλασμό, όπως

επίσης περιορίζει και τους πόνους της γέννας.

Ο βασιλικός πολτός δρα ρυθμιστικά και σε περιπτώσεις λειτουργικών

εμμηνορροϊκών διαταραχών. Ευνοϊκή επίδραση έχει στην αμηνόρροια (έλλειψη ή

διακοπή της εμμήνου ρήσεως). Ο συνδυασμός βασιλικού πολτού και γύρης έχουν

ευνοϊκή δράση στην ωρίμανση της μήτρας. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

17

Παιδιατρική

Χορήγηση βασιλικού πολτού προκαλεί διέγερση της ανάπτυξης των πρόωρων

βρεφών, βελτιώνοντας την αφομοίωση της τροφής και τροφοδοτώντας με

διάφορους παράγοντες ανάπτυξης. Μελισσοθεραπεία με μέλι, βασιλικό πολτό και

γύρη αποτελεί ένα πολύτιμο μέσο για τη θεραπεία της καθυστερημένης

ψυχοκινητικής ανάπτυξης στα παιδιά. Προκαλεί μία γρήγορη βελτίωση της μνήμης και

της αντίληψης των παιδιών αυτών, μαζί με μία επιβράδυνση της ψυχοκινητικής

αστάθειας. Επίσης παρατηρείται μία εξάλειψη της ακράτειας των ούρων και

περιορισμό στα κινητικά προβλήματα. Γενικά ο βασιλικός πολτός, αλλά και τα

υπόλοιπα μελισσοκομικά προϊόντα, συνεισφέρουν στη βελτίωση της μετάδοσης των

νευρο-μυϊκών μηνυμάτων. Τέλος χορήγηση βασιλικού πολτού σε παιδιά με σύνδρομο

Down, είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της διανοητικής τους ανάπτυξης.

Γηριατρική

Αξιόλογη θεραπευτική δράση έχει ο βασιλικός πολτός στη θεραπεία της

αναιμίας, μία από τις πιο εκτεταμένες διαταραχές της τρίτης ηλικίας. Επίσης είναι

πιθανό μερικά από τα συστατικά του βασιλικού πολτού (βιταμίνη Β1, φώσφορος και

τρυπτοφάνη) να επιφέρουν καλή ποιότητα ύπνου, δεδομένου ότι τα ηλικιωμένα

άτομα υποφέρουν από αϋπνία και βελτίωση στις νοητικές ικανότητες τέτοιων

ατόμων. Ιδιαίτερα αποτελεσματικός είναι και σε νευροψυχικές ασθένειες, όπως η

γεροντική ανία και η νόσος του Αλζχάιμερ. Εξαιτίας της εφορίας που προκαλεί ο

βασιλικός πολτός βελτιώνει την γενική κατάσταση των οργανισμών των ηλικιωμένων

ατόμων, αυξάνει την όρεξή τους και συνεπώς το σωματικό τους βάρος, επιδρά θετικά

στη διάθεσή τους και προκαλεί μία καλύτερη διανοητική και ψυχική κατάσταση.

Οφθαλμολογία

Αρκετά μελισσοκομικά προϊόντα δρουν συνεργιστικά στη θεραπεία

οφθαλμολογικών ασθενειών. Μείγμα

αποτελούμενο από πρόπολη, βασιλικό πολτό

και μέλι χρησιμοποιείται στη θεραπεία του

καταρράκτη. Η χρήση των μελισσοκομικών

αυτών προϊόντων ως λοσιόν ματιού έχει

ένα θρεπτικό αποτέλεσμα στο επίπεδο του

ματιού, παρεμποδίζοντας την απώλεια της

ελαστικότητας του κρυσταλλοειδή χιτώνα του ματιού.

Επιπλέον το μείγμα βασιλικού πολτού, πρόπολης και μελιού έχει δοκιμαστεί και σε http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

18

περιπτώσεις γλαυκώματος σε συνδυασμό με καταρράκτη και τα πρώτα αποτελέσματα

ήταν ενθαρρυντικά.

Στοματολογία

Ο βασιλικός πολτός χρησιμοποιείται επιτυχώς στη θεραπεία ασθενειών που

προσβάλουν τη στοματική κοιλότητα, όπως στην ουλίτιδα.

Δερματολογία

Ο βασιλικός πολτός βοηθά στην επούλωση διαφόρων ασθενειών του δέρματος,

κυρίως της δερματίτιδας. Επίσης δυναμώνει τα εύθραυστα νύχια και επιβραδύνει την

τριχόπτωση ενώ χρησιμοποιείται και στη θεραπεία κατά της πιτυρίδας . Με τοπική

εφαρμογή είναι αποτελεσματικός στην ξηροδερμία, στη θεραπεία δύσκολων

τραυμάτων, στην ακμή του προσώπου και στον ερυθηματώδη λύκο . Ευνοϊκή

επίδραση έχει και στην ψωρίαση. Στην περίπτωση του εκζέματος, τοπική εφαρμογή

αλοιφής που έχει ως βάση το δηλητήριο της μέλισσας, την πρόπολη και το βασιλικό

πολτό επιφέρει μείωση της ξηροδερμίας και ενυδατώνει το δέρμα. Σε ότι αφορά τα

μετα-εγχειρητικά προβλήματα επιστημονικές μελέτες απέδειξαν ότι η εφαρμογή

μείγματος που περιέχει μέλι και βασιλικό πολτό σε πληγή, μόλις πριν και αμέσως μετά

το κλείσιμο, μειώνει τον κίνδυνο μολύνσεων, κάτι που πολλές φορές δεν καταφέρνει

η κλασσική θεραπεία.

Αιματολογία

Ο βασιλικός πολτός αυξάνει την αιμοσφαιρίνη και τα ερυθρά αιμοσφαίρια του

αίματος.

Αξιόλογη είναι και η συνεισφορά που έχει στην Ιατρική το Ιπποφαές. Εξάλλου,

έχει βρεθεί επίσης ότι:

Το επίπεδο βιταμίνης C είναι περίπου 1000% πιο υψηλό από αυτό των πορτοκαλιών,

γιαυτό χρησιμοποιείται και σε κρυολογήματα.

Σύμφωνα με Ρώσους και Κινέζους επιστήμονες, το Ιπποφαές περιέχει 190 βιοενεργά

συστατικά από τα οποία 106 είναι στο έλαιο.

Περιέχει σίδηρο, χλωροφύλλη, λυκοπενιο, ζεαξανθίνη, ασταξανθίνη, β-καροτίνη,

σελήνιο, χρώμιο, όλο το complex της βιταμίνης Β, και πλήθος άλλων συστατικών.

Περιέχει περισσότερα απο 15 υπέραντιοξειδωτικά, είναι η πιο πλούσια πηγή στον

κόσμο. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

19

Το έλαιο είναι η καλύτερη ενιαία πηγή που είναι γνωστή στον άνθρωπο για τη

βιταμίνη Ε, την βιταμίνη C, τη βήτα-καροτίνη, τα ακόρεστα λιπαρά οξέα, τα

ουσιαστικά αμινοξέα και φλαβονοειδή.

Η περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε (δ-άλφα-tocopherol) είναι 200% υψηλότερο από το

έλαιο σίτου, 900% υψηλότερο από το έλαιο καλαμποκιού και 3500% υψηλότερο από

το έλαιο σόγιας. Το δ-α-tocopherol είναι η πιο ισχυρή μορφή βιταμινών Ε.

Περιέχει το β-σιτοστερόλ, που είναι 3000% πιο δυνατό στην διάσπαση των λιπών

απο την χολίνη.

Περισσότερο από το ενενήντα τοις εκατό των συνολικών λιπαρών οξέων είναι

ακόρεστα λιπαρά οξέα. Το έλαιο του Ιπποφαές περιέχει (17-20%) ωμέγα-3, (28-

30%) ωμέγα-6, (36-40%) ωμέγα-9 και ωμέγα-7.

Το Ιπποφαές περιέχει όλα τα μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

Έχει εξαιρετική συγκέντρωση σε κάλιο. Το έλαιο του Ιπποφαές δεν περιέχει τα

μέταλλα που είναι επιβλαβή στο σώμα.

Περιεχει όλα τα αμινοξέα.

Το ιπποφαές Eubias, απλά καλλιεργείται, δεν είναι αποτέλεσμα εργαστηρίου.

Επίσης περιέχει κατά 32% πρωτεΐνη.

Αποτελέσματα έδειξαν ότι το

έλαιο του είχε μια θεραπευτική

αποτελεσματικότητα στον

αποχρωματισμό δερμάτων, στις

φακίδες, ενάντια της πρόωρης

γήρανσης, στην σκλήρυνση του

δέρματος, στην απολέπιση,

στην ακμή, και στην

επαναλαμβανόμενη

δερματίτιδα.

Αυξάνει την δύναμη και αντοχή, Αυξάνει τις επιδόσεις

Γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας

Η ισορροπημένη σύνθεσή του επιτρέπει στον οργανισμό να αναρρώσει πιο

γρήγορα μετά από σκληρή προπόνηση ή επίδοση. Αυτή η φυσική τράπεζα βιταμινών

και μετάλλων επιτρέπει στον οργανισμό να λειτουργεί βέλτιστα, ακόμα και κατά την

διάρκεια σκληρών αγώνων. Η αντοχή αυξάνεται και χρειάζεται πολύ περισσότερος

χρόνος για να αισθανθείτε σωματική εξάντληση. Το Ιπποφαές αντικαθιστά γρήγορα

όλα τα μετάλλα που χάνονται μέσω της εφίδρωσης. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

20

Επιπλέον, η έντονη μυική άσκηση προκαλεί αύξηση στις τοξίνες του

οργανισμού, όπως διοξείδιο του άνθρακα και γαλακτικό οξύ. Η καθαριστική δράση

του Ιπποφαές εξαλείφει γρήγορα και αποδοτικά αυτές τις τοξίνες. Αυτό έχει ως

αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων ενέργειας και την ταχύτερη αποκατάσταση

μετά από προπόνηση και αγώνες

Αδυνατίζει με υγιή τρόπο

Το Ιπποφαές μας προσφέρει πολύ μεγάλη βοήθεια στο να απελευθερωθούμε

από περιττά κιλά, χωρίς να ενοχλήσουμε την υγεία μας. Περιέχει όλα τα απαραίτητα

θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό, με ελάχιστες θερμίδες. Τα λιπαρά οξέα, τα

αμινοξέα που έχει στην σύνθεση του βοηθάνε στην καλή λειτουργία του

μεταβολισμού αλλά και του πεπτικού συστήματος με συνέπεια να έχουμε καλύτερη

καύση των λιπών, αλλά και η πλήρης κάλυψη του οργανισμού με τις βιταμίνες που

περιέχει δημιουργούν την αίσθηση του κορεσμού.

Παράλληλα μεγάλη είναι και η συμβολή του

ελληνικότατου Κρόκου Κοζάνης, πιο γνωστού με

το όνομα Σαφράν ή Ζαφορά. Ο κρόκος περιέχει

τα καροτενοειδή κροκίνες και κροκετίνη, υπεύθυνα

για το χρώμα των στιγμάτων. Τα στίγματα

περιέχουν επίσης αρωματικό αιθέριο έλαιο, με

κύριο συστατικό τη σαφρανάλη. Άλλο συστατικό

είναι η πικρο-κροκίνη, υπεύθυνη για την ιδιαίτερη

του γεύση. Η συστηματική χρήση της ζαφοράς έχει

πολλά οφέλη στον άνθρωπο:

ηρεμιστικές και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες (επηρεάζοντας τη δραστηριότητα

της σεροτονίνης του εγκεφάλου),

βελτιώνει την εγκεφαλική λειτουργία και ιδιαίτερα τη μνήμη

ενισχύει τη διαδικασία της πέψης όπου αποτοξινώνει το ήπαρ και τον σπλήνα

μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, δυναμώνει την καρδιά

(αντιθρομβωτική δράση)

ρυθμίζει τις διαταραχές της περιόδου στις γυναίκες

βοηθά σε κρίσεις άσθματος, στη ναυτία, αντιπυρετικό, παυσίπονο, υπνωτικό,

επουλωτικό, εμμηναγωγό και δυναμωτικό

ανακουφίζει από τις ενοχλήσεις κατά την οδοντοφυΐα http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

21

αντιοξειδωτική/αντικαρκινική δράση (εξαιτίας της βιταμίνης Α και τα ρετινοειδή

παράγωγα της, εάν χρησιμοποιείται σε μεγάλες δόσεις είναι τοξική).

Ακόμα, δεν πρέπει να παραλειφθεί ο ρόλος της Σπιρουλίνας. Η Σπιρουλίνα

είναι ένα μικροσκοπικό νηματώδες κυανοπράσινο μικροφύκος (microalgae) του

γλυκού νερού που όμως μπορεί να αναπτυχθεί και στο θαλασσινό.Επιστημονικότερα

ανομάζεται arthrospira (Αρθροσπείρα) και ανήκει στα κυανοβακτήρια. Το βαθύ

πράσινο χρώμα του το οφείλει σε μιά χρωστική, την πρωτείνη φυκοκυανίνη που είναι

ισχυρό ανιοξειδωτικό αλλά και την χλωροφύλλη ουσία γνωστή που χαρακτηρίζει τα

φυτά και που είναι δέκτης ισχυρής ηλιακής ενέργειας.

Από διατροφική άποψη αποτελεί την πλουσιότερη σε πρωτείνη "πράσινη

τροφή". Περιέχει 5% λιπαρά χωρίες καθόλου χοληστερόλη, ένα μεγάλο ποσοστό των

οποίων βρίσκεται σε μορφή των απαραίτητων για την υγεία ω-6-λιπαρών οξέων,

κυριώς λινολεικών και γ-λινολενικού οξέος.

Η πολύτιμη διατροφική του αξία έγκυται στο ότι έχει 60-70% περιεκτικότητα σε

πρωτεΐνη. Αντίστοιχα η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη άλλων τροφών είναι η σόγια

35%, σκόνη γάλακτος 35%, κρέας 15-25%, αυγά 12%, δημητριακά 8-14%.

Επιπλέον, η περιεκτικότητά της σε βιταμίνη Β12 είναι 2-6 φορές περισσότερη από το

ωμό βοδινό συκώτι. Ταυτόχρονα, περιέχει 58 φορές περισσότερο σίδηρο από το ωμό

σπανάκι και 28 φορές περισσότερο από το ωμό βοδινό συκώτι. Εκτός απ’ αυτό, είναι

3 φορές περισσότερο πλούσια σε βιταμίνη Ε από το ωμό φύτρο σιταριού και έχει

49% καλύτερη απορρόφηση από την συνθετική βιταμίνη Ε. Συμπληρωματικά, έχει 25

φορές υψηλότερη περιεκτικότητα β-καροτίνης από ότι τα ωμά καρότα. Τα

πολυακόρεστα λιπαρά οξέα της είναι τρεις φορές περισσότερα από ότι στο λάδι

νυχτολούλουδου. Η περιεκτικότητά της σε χλωροφύλλη είναι 5-30 φορές υψηλότερη

από τον σπόρο άλφα-άλφα, το σταρόχορτο και το κριθαρόχορτο.

Τα κύρια αντιοξειδωτικά συστατικά είναι η φυκοκυανίνη, σπειρουλάνη, το β-

καροτένιο, και ορισμένες πολυφαινόλες. In vitro έχει αποδειχθεί ότι η φυκοκυανίνη

δεσμέυει τις πολύ δραστικές ρίζες του υδροξυλίου και υπεροξειδίου, καθώς και τα

δραστικά υπεροξυνιτρώδη ιόντα. παρεμποδίζει την οξείδωση λιπιδίων καθώς και

εκλεκτικά τη δράση του ενζύμου κυκλοοξυγενάση-2 COX-2, το οποίο είναι υπεύθυνο

για διάφορες φλεγμονώδεις καταστάσεις και υπερεκφράζεται σε διάφορους τύπους

καρκίνου. Η σπιρουλάνη δεσμεύει ρίζες υδροξυλίου και λιπιδίων καθώς και τις

ελεύθερες ρίζες DMPD και ABTS. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

22

Ερευνες σε ανθρώπινα κύτταρα αλλά και σε ανθρώπους έδειξαν ότι η

κατανάλωση 1γρ σπειρουλίνας την ημέρα προκαλεί πλήρη εξάλειψη βλαβών

λευκοπλακίας (προκαρκινική βλάβη βλεννογόνου του στόματος). Η φυκοκυανίνη

επάγει απόπτωση (κυτταρικό θάνατο) ανθρώπινων κυττάρων λευχαιμίας, ενώ η

σπειρουλάνη μειώνει την μεταστατικότητα στον πνέυμονα κυττάρων

μελανώματος.Παράλληλα εκχύλισμα πολυφαινολών σπιρουλίνας αναστέλλει τον

πολλαπλασιασμό ανθρώπινων κυττάρων ηπαττώματος (όγκος ήπατος). Πρόσφατα

άρχισε να δοκιμάζεται η χρήση της χρωστικής φυκομπιλίνης για τη στοχευμένη

δημιουργία ελέυθερων ριζών, με΄τα από διέγερσή της με γωτεινή ακτινοβολία με

σκοπό την καταστροφή καρκινικών όγκων (φωτοδυναμική θεραπεία).

Η πλέον ενδιαφέρουσα ιδιότητα της σπιρουλίνας και ιδιαίτερα της σπιρουλάνης

είναι η ικανότητά της να παρεμποδίζουν την ανάπτυξη του ιού HIV-1, καθώς και

άλλων ιών. Μελέτες σε ανθρώπους έδειξαν ότι η κατανάλωση 5γρ σπειρουλίνας την

ημέρα αυξάνει το επίπεδο IgE στο σίελο ανθρώπων, ενώ κανονικοποιει τα επίπεδα

IgE στο αίμα (μείωση αλλεργικών αντιδράσεων).Παράλληλα προστατεύει έναντι της

αλλεργικής ρινίτιδας. Η κατανάλωση σπειρουλάνης οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων

IFNγ.Επίσης και τα επίπεδα της IL1 και του νεκρωτικού παράγοντα των όγκωνTNFα

στα ανθρώπινα κύτταρα Τ.

Τέλος, η Πρόπολη έχει πολλές θετικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.

Η προπολη ειναι ενα προιον της μελισσας που προκυπτει απο την επεξεργασια

ρητινωδων χυμων απο φλοιους και οφθαλμους ορισμενων φυτων μαζι με ειδικα

ενζυμα που παραγωνται απο την ιδια την μελισσα και την προσθηκη, ενδεχομενως,

υπολειματων γυρης και κεριου. Η κυψέλη έχει κλειστό περιβάλλον, πολύ ζέστη (35°C) http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

23

και υγρασία, πολλά σάκχαρα και πολλές εισόδους-εξόδους απ’ αυτήν (1.000.000

ημερησίως, όταν ο καιρός είναι καλός), πολύ δηλαδή κίνηση. Έτσι αποτελεί μια

σούπα μικροβιακής καλλιέργειας. Η πρόπολη είναι ισχυρα αντιμικροβιακή και αντιϊική

και χρησιμοποιειται για την αποστειρωση και την προστασια της κυψελης απο καθε

μικροβιο. Η πρόπολη έχει βακτηριοστατικές και βακτηριοκτόνες ιδιότητες.

Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία τραυμάτων των αναπνευστικών οργάνων, της

στοματικής κοιλότητας, και άλλων περιοχών του ανθρώπινου σώματος. Περιέχει σε

μεγάλες συγκεντρώσεις φλαβόνες, φλαβονόλες και φλαβονόνες οι οποίες επιδρούν

στον οργανισμό με διαφόρους τρόπους. Έχουν αντιφλεγμονική δράση στις

αρθρώσεις, στο δέρμα και στους βλεννώδεις ιστούς, προστατεύουν τη βιταμίνη C

από οξειδώσεις. Έχουν ευεργετική επίδραση στα τριχοειδή αγγεία και παρατείνουν τη

δράση της αδρεναλίνης αναστέλλοντας την ο-μεθυλο τρανσφεράση. Αναστέλλουν τη

συνάθροιση ερυθροκυττάρων, βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος στα

τριχοειδή αγγεία, έχουν αντιβακτηριακή δράση στα gram θετικά και gram αρνητικά

βακτήρια και έχουν αντισηπτική δράση. Αλκοολικό εκχύλισμα πρόπολης 50%

χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της χρόνιας ωτίτιδας. Επίσης η πρόπολη

χρησιμοποιείται κατά του χρόνιου κνησμού, για τη θεραπεία της τοπικής κοκκινίλας,

της φαρυγγίτιδας, των

μυκητιάσεων και για

γενικά προβλήματα

ωτορινολαρυγγολογίας.

Βοηθά στην αντιμετώπιση

προβλημάτων ρευματικής

αρθρίτιδας και

σπονδυλικής αγκύλωσης.

Η πρόπολη έχει θετικά

αποτελέσματα στη

θεραπεία των

αγγειοκινητικών νεύρων

που προκαλούν την

καταρροή των αναπνευστικών κυττάρων. Χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση του

έλκους και προβλημάτων του προστάτη καθώς επίσης και για θεραπεία προβλημάτων

της στοματικής κοιλότητας. Παράλληλα την πρόπολη την συναντούμε σε καλλυντικά,

λοσιόν κρέμες προσώπου, σαπούνια, σαμπουάν αλλά και οδοντόπαστες.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

24

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 33ΟΟ:: ΤΤΟΟΞΞΙΙΚΚΟΟΤΤΗΗΤΤΑΑ ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΩΩΝΝ

Τι είναι οι διοξίνες;

Διοξίνες

ρόκειται για μια ομάδα εκατοντάδων τοξικών μορίων, που αποτελούνται από

άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και χλώριο. O όρος διοξίνες (στον

πληθυντικό) είναι γενικός και καλύπτει μια ομάδα 75 ομοειδών (congeners)

πολυχλωριωμένων διβενζο-p-διοξινών (polychlorinated dibenzo-p-dioxins, PCDD). Ο

όρος συνήθως περιλαμβάνει και τα 135 ομοειδή πολυχλωριωμένα διβενζο-φουράνια

(polychlorinated dibenzo-

furans, PCDF), που συχνά

αναφέρονται απλά ως

φουράνια. Τουλάχιστον

17 από τα μόρια αυτά

είναι άκρως τοξικά και

έχουν αποδεδειγμένα

πολύ αρνητικές

επιπτώσεις στο

περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία, εκ των οποίων πιο επικίδυνο είναι η διοξίνη

TCDD. Οι διοξίνες είναι λιποδιαλυτές ουσίες, που ο οργανισμός δεν μπορεί εύκολα να

αποβάλει και, όπως οι περισσότερες λιποδιαλυτές τοξίνες, αποθηκεύονται στον

λιπώδη ιστό (στο λίπος) των ζώων. Οι διοξίνες βρίσκονται σε όλα τα ζωικά λίπη, όπως

το λίπος των θηλαστικών και των πουλερικών, αλλά και των ψαριών και ψαρικών

(γαρίδες, οστρακοειδή κ.τ.λ.). Ο άνθρωπος λαμβάνει τη μεγαλύτερη ποσότητα

διοξινών από την τροφή του, έως και 96%.

Πώς φτάνουν στο πιάτο μας;

Μπορεί να τις εισπνεύσουμε και έτσι να φτάσουν στους πνεύμονές μας ή να

εισέλθουν στο πεπτικό μας σύστημα όταν τρώμε μολυσμένα με διοξίνες τρόφιμα.

Εντούτοις, σχετικές μελέτες δείχνουν ότι μόλις το 10 % των διοξινών που εισέρχεται

στον οργανισμό μας προέρχεται από τον αέρα. Το υπόλοιπο 90 % προέρχεται από τα

τρόφιμα ζωικής προέλευσης που καταναλώνουμε.

Π

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

25

Πώς καταλήγουν στα τρόφιμα;

Η παράλογη χρήση ορυκτέλαιων στις ζωοτροφές μολύνει με διοξίνες κοτόπουλα

και άλλους ζωντανούς οργανισμούς, με αποτέλεσμα μέσω της τροφικής αλυσίδας να

φτάνουν στο πιάτο μας.

Γιατί είναι επικίνδυνες;

Ακόμη και σε απειροελάχιστες ποσότητες (τρισεκατομμυριοστά του

γραμμαρίου) δρουν ως ισχυρές "περιβαλλοντικές ορμόνες", μπορούν να επηρεάσουν

το ανοσοποιητικό και νευρικό σύστημα και να προκαλέσουν καρκίνο. Μπορούν να

προκαλέσουν πολυμορφική αλλοίωση του δέρματος που καταλήγει στη δημιουργία

μόνιμων ουλών, μια κατάσταση γνωστή ως χλωριοακμή. Παραμένουν αδιάλυτες στο

νερό, έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και δεν καταστρέφονται με το

μαγείρεμα, το ψήσιμο, την κατάψυξη ή άλλου είδους

επεξεργασία. Ακολουθούν βλάβες στο ήπαρ, γενικά στο

ενδοκρινικό σύστημα (αύξηση των περιπτώσεων διαβήτη) και

λεμφώματα. Επίσης έρευνες έδειξαν ότι οι διοξίνες αυξάνουν τον

κίνδυνο για διάφορους τύπους καρκίνου, αλλά με μηχανισμούς που

παρουσιάζουν ιδιομορφίες.

Μυκοτοξίνες: Πρόκειται για τοξίνες που προέρχονται από μύκητες, η παρουσία και η

ανάπτυξη των οποίων αποδίδεται στις ψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την

ύπαρξη υγρασίας. Οι περισσότερο γνωστές και συχνά αναφερόμενες είναι οι

αφλατοξίνες (σε ξηρούς καρπούς, ξερά φρούτα και σιτηρά) και η ωχρατοξίνη Α (σε

ξερά φρούτα, σταφίδα και σιτηρά). Οι αφλατοξίνες είναι εξαιρετικά τοξικές,

καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες και ανοσοκατασταλτικές ουσίες. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

26

Νιτρικά και νιτρώδη

πνευματική καθυστέρηση.

: Τα φωσφορικά λιπάσματα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία

ευθύνονται για τις αυξημένες συγκεντρώσεις νιτρικών σε φρούτα και λαχανικά που

ενοχοποιούνται για την πρόκληση καρκινογενέσεων. Νιτρικά όμως σε πολύ μικρές

ποσότητες χρησιμοποιούνται και από τη βιομηχανία τροφίμων κυρίως σε

κρεατοσκευάσματα και αλλαντικά τόσο για την παρεμπόδιση της ανάπτυξης

μικροοργανισμών όσο και για τη διατήρηση του έντονου ερυθρού χρώματος αυτών

των προϊόντων. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η παρουσία νιτρικών και νιτρωδών σε

υψηλά επίπεδα μπορεί να προκαλέσει νεοπλασίες, τερατογενέσεις, αποβολές και

Ακρυλαμίδιο

παράγεται όταν κάποια τρόφιμα όπως οι πατάτες ή τα

: Το ακρυλαμίδιο είναι μια χημική ουσία που

δημητριακά μαγειρεύονται σε ψηλές θερμοκρασίες.

Οι ψηλότερες τιμές μετρήθηκαν σε πατατάκια

και σε τηγανητές πατάτες, αλλά ακρυλαμίδιο

έχει βρεθεί και σε δημητριακά πρωινού,

μπισκότα, ψωμί και καφέ αλλά σε πολύ

μικρότερες συγκεντρώσεις. Ακόμα δεν έχουν

γίνει εκτενείς έρευνες για την επίδραση του

ακρυλαμιδίου στην ανθρώπινη υγεία, αλλά από

τα στοιχεία που υπάρχουν, εκτιμάται ότι μπορεί

να θεωρηθεί καρκινογόνος ουσία.

Πρόσθετα-Χρωστικές

: Προστίθενται στα τρόφιμα για να συντηρούνται καλύτερα για

μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, να έχουν ωραιότερο χρώμα και καλύτερη γεύση. Ο

κατάλογος των πρόσθετων, τα γνωστά Ε, αναθεωρείται συχνά και πολλές ουσίες που

χρησιμοποιούνται για χρόνια, στη συνέχεια απαγορεύονται καθώς ενοχοποιούνται για

συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία. Για όλα τα πρόσθετα έχουν θεσπιστεί ανώτατα

επιτρεπτά όρια. Πολλές τέτοιες πρόσθετες ουσίες θεωρούνται ότι συνδέονται με

διάφορες διαταραχές στον ανθρώπινο οργανισμό, συμπεριλαμβανομένων των

αλλεργιών, τις νευρολογικές διαταραχές, τις διαταραχές των εντέρων, τον καρκίνο,

τις καρδιακές παθήσεις και την αρθρίτιδα. Τα τελευταία χρόνια οι ανησυχίες έχουν

ενταθεί, καθώς πολλά από τα Ε μπορεί να είναι γενετικά τροποποιημένης

προέλευσης.

Φυτοφάρμακα: Πρόσφατη έρευνα του Τμήματος Χημείας του Αριστοτέλειου

Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έδειξε ότι περίπου 40% των λαχανικών που http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

27

εξετάσθηκαν περιείχαν υπολείμματα επικίνδυνων φυτοφαρμάκων. Συγκεκριμένα,

εντοπίστηκαν υπολείμματα παραθείου και μεθυλπαραθείου, τα οποία ανήκουν στην

κατηγορία των οργανοφωσφορικών φυτοφαρμάκων, θεωρούνται ιδιαιτέρως τοξικά

και γι' αυτό και η χρήση τους στη γεωργία έχει απαγορευτεί με οδηγία της

Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον Ιανουάριο του 2003. Επιστημονικές μελέτες έχουν

δείξει ότι η έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού σε μεγάλες ποσότητες

φυτοφαρμάκων μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα και

αναπνευστικά προβλήματα.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

28

Οι πληροφορίες, που επιβάλλει ο νόμος να υπάρχουν στη συσκευασία ενός

τροφίμου περιλαμβάνουν την ονομασία και την περιγραφή, τα συστατικά, το βάρος

(ή τον όγκο αν πρόκειται για υγρό), την ημερομηνία λήξης, το όνομα και τη

διεύθυνση του παρασκευαστή, τις οδηγίες χρήσης και τον αριθμό της παρτίδας του

τροφίμου.

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 44ΟΟ:: ΕΕΤΤΙΙΚΚΕΕΤΤΕΕΣΣ ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΩΩΝΝ

Για τις χώρες Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν πολύ συγκεκριμένοι κανόνες, οι οποίοι

εντάσσονται σε κρατικούς κώδικες ή στον ευρωπαϊκό κώδικα και αφορούν στην

επισήμανση ενός προϊόντος. Στους κώδικες αυτούς ορίζονται τόσο οι πληροφορίες

που πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφονται στη συσκευασία όσο και ο τρόπος

αναγραφής τους (υποχρεωτικές ενδείξεις), ενώ κάποιες άλλες πληροφορίες είναι

προαιρετικές.

Από 'κεί και πέρα, όλο και περισσότερα τρόφιμα έχουν επιπλέον πληροφορίες,

τη λεγόμενη «ετικέτα διαθρεπτικής επισήμανσης», η οποία επιβάλλεται να υπάρχει σε

όλα τα τρόφιμα που φέρουν κάποιον ισχυρισμό διατροφής (π.χ. τρόφιμα χαμηλών

λιπαρών, χωρίς ζάχαρη κ.λπ.). Η διαθρεπτική επισήμανση περιλαμβάνει πληροφορίες

που αφορούν το ενεργειακό περιεχόμενο (θερμίδες) και τη σύσταση σε

μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη) και μικροθρεπτικά

συστατικά (βιταμίνες και ιχνοστοιχεία).

Κατά πόσο, όμως, οι καταναλωτές διαβάζουν τις ετικέτες τροφίμων, και αν τις

διαβάζουν, πόσο κατανοούν το διατροφικό περιεχόμενο του τροφίμου που κρατούν;

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα (EUFIC),

μόλις το 18% των καταναλωτών διαβάζουν ετικέτες τροφίμων. Από εκείνους που τις http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

29

διαβάζουν, οι περισσότεροι δεν κατανοούν την ορολογία που χρησιμοποιείται, ή

ακόμα και αν καταλαβαίνουν ορισμένα στοιχεία, μπερδεύουν τις διαθέσιμες

πληροφορίες (π.χ. για την ενέργεια πρέπει να κοιτάξουν τα kcal ή τα KJ; Ποια είναι η

διαφορά μεταξύ αλατιού και νατρίου; Ποια είναι τα «καλά» και ποια τα «κακά»

λιπαρά;). Επίσης, τους είναι δύσκολο να αξιολογήσουν τη σύσταση του τροφίμου σε

σχέση με τις ημερήσιες ανάγκες τους.

Σε μια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος αυτού, έχουν εφαρμοστεί

διάφορα συστήματα, όπως οι «ενδεικτικές ημερήσιες προσλήψεις» (Guideline Daily

Amounts, GDAs), που χρησιμοποιούν το ποσοστό των ημερήσιων αναγκών που

καλύπτει μια μερίδα του τροφίμου και το «σύστημα των φαναριών» (traffic light

system), όπου τα τρόφιμα «χρωματίζονται» κόκκινα, πορτοκαλί ή πράσινα, ανάλογα

με την περιεκτικότητά τους σε διάφορα θρεπτικά συστατικά. Ωστόσο, όλες οι μέθοδοι

προϋποθέτουν κάποιες βασικές διατροφικές γνώσεις και απαιτούν επεξήγηση και

εξοικείωση, με αποτέλεσμα να δημιουργείται συχνά ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση του

καταναλωτή.

Το ίδρυμα Αριστείδης Δασκαλόπουλος

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, ενώ οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι

έχουν ανάγκη ενημέρωσης

για διάφορα θέματα που

αφορούν στα τρόφιμα,

όπως για παράδειγμα, την

ασφάλεια των τροφίμων, τα

πρόσθετα, την προέλευση

των συστατικών των

τροφίμων, τα θρεπτικά

συστατικά των τροφίμων,

κ.λπ., οι ίδιοι απάντησαν ότι

ελάχιστα είναι τα στοιχεία

εκείνα της ετικέτας που

διαβάζουν. Χαρακτηριστικά, από τον Πίνακα 1 φαίνεται ότι ημερομηνία λήξης ενός

διεξήγαγε πανελλήνια ποσοτική έρευνα,

με στόχο να απαντήσει στο παραπάνω ερώτημα, αλλά και σε πλήθος άλλων

ερωτημάτων. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνα συνδυάστηκαν με τα στοιχεία

που προέκυψαν από την ποιοτική έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα και

διεξήχθη με τη μέθοδο των focus groups (ομάδες συζήτησης). Τα κυριότερα

αποτελέσματα των ερευνών αυτών παρουσιάζονται στη συνέχεια.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

30

προϊόντος ελέγχεται από το 68,9% των ερωτηθέντων, τα συστατικά από το 43,2%

ενώ λιγότεροι από ένας στους πέντε είναι οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι προσέχουν τη

χώρα προέλευσης και την ημερομηνία παραγωγής ενός προϊόντος. Μια εξίσου

ενδιαφέρουσα πληροφορία αφορά στο γεγονός ότι λιγότεροι από 1 στους 10

ερωτηθέντες δήλωσαν τα διαβάζουν πληροφορεί σχετικά με τα πρόσθετα, τα

συντηρητικά κ.λπ., παρόλο που, σύμφωνα πάλι με τις δηλώσεις τους, πρόκειται για

θέματα που τους απασχολούν σε μεγάλο βαθμό.

Η ανάλυση των παραπάνω αποτελέσματος με βάση το φύλο των ερωτηθέντων

δεν έδειξε αξιοσημείωτη διαφοροποίηση μεταξύ γυναικών και ανδρών, με τις

γυναίκες, όμως, να διαβάζουν λίγο περισσότερο όλες τις πληροφορίες που

αναγράφονται στις συσκευασίες. Μόνο στην πληροφορία που αφορά στα συστατικά

των τροφίμων παρατηρείται διαφοροποίηση μεταξύ των δύο φύλων, με το ποσοστό

ανέρχεται στο 49,1% για τις γυναίκες έναντι 37,3% για τους άνδρες.

Στο παρακάτω σχήμα (Σχήμα 1) φαίνεται η περαιτέρω ανάλυση του ίδιου

αποτελέσματος με βάση την ηλικία των ερωτηθέντων. Συγκεκριμένα, οι νέοι ηλικίας

15-17 ετών διαβάσουν λιγότερο συχνά την ημερομηνία λήξης των προϊόντων σε

σχέση με όλες τις άλλες ηλικιακές ομάδες. Η ημερομηνία λήξης, πάντως, αποτελεί το

συστατικό εκείνο που δηλώνεται ότι διαβάζεται συχνότερα από όλες τις ομάδες

(ανάλυση με βάση το φύλο, την ηλικία και τη γεωγραφική περιοχή κατοικίας). Τέλος,

αξίζει να σημειωθεί ότι, βάσει των αποτελεσμάτων της ποιοτικής έρευνας που

διεξήχθη, οι ερωτηθέντες έχουν διαμορφώσει μια πολύ αρνητική εικόνα για τα

πρόσθετα ενός τροφίμου και ιδιαίτερα με τα συντηρητικά, θεωρώντας ότι δεν έχουν

καμία σχέση με τα αντίστοιχα προϊόντα που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν για τον

ίδιο σκοπό. Παρ όλα αυτά, μόλις το 5,1% των ερωτηθέντων δηλώνει βεβαιότητα ότι

στα συστατικά ενός τροφίμου διαβάζει την πληροφορία ότι ο φορέας τα στερητικά

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

31

(το ποσοστό αυτό φτάνει στο 9,2% στις ηλικίες 34-44 ετών και στο 7,5% στις ηλικίες

45-54 ετών).

Στην ερώτησή σχετικά με το βαθμό ενημέρωσης των ερωτηθέντων για τις

θερμίδες που περιέχει ένα τροφίμων που καταναλώνουν, το 34% των ερωτηθέντων

απάντησε ότι θεωρεί τον εαυτό του αρκετά έως πολύ ενημερωμένο. Οι γυναίκες,

όπως ήταν αναμενόμενο, φαίνεται να είναι πολύ ενημερωμένες σε σχέση με τους

άνδρες (42,4% έναντι 25,4% για τους άνδρες). Ανάλυση με βάση την περιοχή

κατοικίας έδειξε ότι το χαμηλότερο ποσοστό των ερωτηθέντων που δήλωσαν αρκετά

έως πολύ ενημερωμένη σχετικά με τις θερμίδες των γευμάτων τους παρατηρήθηκε

στις αγροτικές περιοχές (27%).

Λιγότεροι από τους μισούς

ερωτηθέντες δήλωσαν ότι

εμπιστεύονται αρκετά έως πολύ

τις αναγραφόμενες στη

συσκευασία πληροφορίες που

αφορούν στις θερμίδες (Σχήμα

2) και περίπου 4 στους 10

δήλωσαν ότι εμπιστεύονται την

πληροφορία ότι ένα προϊόν δεν

περιέχει σε ζάχαρη. Τέλος

λιγότεροι από 3 στους 10 δήλωσαν ότι εμπιστεύονται διάφορους διατροφικούς

ισχυρισμός (π.χ. ότι ένα προϊόν είναι πλούσιο σε κάθε θρεπτικό συστατικό) ή

πληροφορίες, όπως ότι ένα προϊόν είναι φρέσκο ή φυσικό ή ότι δεν περιέχει

συντηρητικά κ.ά., ενώ για τις περισσότερες από τις παραπάνω πληροφορίες υπάρχει

αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο.

Πόσο εμπιστεύονται, όμως, οι ερωτηθέντες τις πληροφορίες που αναγράφονται

στις ετικέτες των τροφίμων;

Τα αποτελέσματα της ποιοτικής έρευνας έδωσαν απαντήσεις σε πολλά από τα

παραπάνω ερωτήματα. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι υπάρχει σύγχυση στο μυαλό των

καταναλωτών σχετικά με τους όρους που χρησιμοποιούνται στη συσκευασίας

τροφίμων. Πολλοί από τους ερωτηθέντες έχουν λανθασμένη αντίληψη σχετικά με το

Γιατί οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι χρειάζονται ενημέρωση, αλλά παρ' όλα αυτά,

δεν διαβάζουν τις, αρκετές και πολλές φορές πολυάριθμες, πληροφορίες που

αναγράφονται στις ετικέτες; Γιατί οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες θεωρούν τις

κυβερνήσεις δεν τους περιέχουν πληροφορήση για το τι χρειάζονται;

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

32

τι είναι τα πρόσθετα, και πιο συγκεκριμένα, τι είναι τα συντηρητικά, οι χρωστικές,

κ.ά. Οι ονομασίες που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες για πολλά πρόσθετα είναι

άγνωστες και ακατανόητες ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, δυσνόητες. Η χρήση

του Ε-αριθμού, που αντιστοιχεί σε κάθε πρόσθετο αντί για το πραγματικό του όνομα,

το κατατάσσει, πολλές φορές, στο μυαλό των ερωτηθέντων ως ύποπτο και όχι ως

επιτρεπόμενο που την Ευρωπαϊκή Ένωσή συστατικό.

Η παραπάνω φράση διατυπώθηκε από τους ίδιους τους ερωτηθέντες. Η

πολύπλοκη για τους απλούς καταναλωτές «γλώσσα των ετικετών» φαίνεται να

αποτελεί μια από τις αιτίες που τους οδηγεί να παραιτούνται της προσπάθειας να

διαβάζουν τις πληροφορίες που αναγράφονται σε αυτές, με αποτέλεσμα τελικά να

αδιαφορούν γι' αυτές. Στοιχεία, όμως, όπως η ημερομηνία λήξης ενός προϊόντος,

ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό τους καταναλωτές, καθώς είναι κατανοητά και άμεσα

συνδεδεμένα με την ασφάλειά τους. Επιπλέον, σε ειδικές κάθε φορά περιπτώσεις, οι

καταναλωτές διαβάζουν ορισμένες πληροφορίες που τους αφορούν και τους

ενδιαφέρει περισσότερο. Για παράδειγμα, οι γυναίκες που ακολουθούν κάποια

διατροφή είχαν κάποιο πρόβλημα υγείας ελέγχουν τις θερμίδες, το λίπος και τη

ζάχαρη που περιέχει ένα τρόφιμο. Οι μητέρες, αντίστοιχα, ελέγχουν τα θρεπτικά

συστατικά, τις βιταμίνες, τα ανόργανα στοιχεία και τα ιχνοστοιχεία των τροφίμων που

δίνουν στα παιδιά τους, κ.λπ.

«Ποιός είναι ο λόγος, λοιπόν, να διαβάζουν οι καταναλωτές τις ετικέτες, αν δεν

τις κατανοούν;»

Δεδομένης της υπάρχουσας νομοθεσίας, που απαιτεί, για παράδειγμα, τη χρήση

συγκεκριμένων όρων στην αναγραφή των συστατικών των τροφίμων, είναι πολύ

σημαντικό να εκπαιδευτεί ο καταναλωτής να διαβάζει στις ετικέτες των τροφίμων και

να κατανοεί βασικές διατροφικές έννοιες, ώστε να μπορεί να κάνει τις δικές του

επιλογές. Βασικός στόχος θα πρέπει να είναι οι ετικέτες να βοηθούνται καταναλωτή

να επιλέγει τα προϊόντα εκείνα που πραγματικά θέλει να καταναλώσει και να

αποφεύει όσα προϊόντα ενδέχεται να τον βλάψουν.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, πάντως, κινείται προς αυτή την κατεύθυνση

διαμορφώνοντας προτάσεις και νομοθεσίες που προστατεύουν ακόμα περισσότερο

τους τον καταναλωτή, τόσο όσον αφορά σε θέματα ασφαλείας του τροφίμου όσο και

σε θέματα παραπλάνησης του από διαφορετικούς ισχυρισμούς χωρίς υπόσταση.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

33

Συμπερασματικά, ενώ οι ετικέτες τροφίμων θεωρητικά δίνουν τη δυνατότητα

για καλύτερες διατροφικές επιλογές, στην πραγματικότητα η δυνατότητα αυτή μένει

σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητη. Ωστόσο, η ευκαιρία παραμένει και αποτελεί μια

πρόκληση για όλους όσοι εμπλέκονται σε θέματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης του

κοινού σχετικά με τη διατροφή (κρατικός μηχανισμός, εκπαιδευτικοί, επιστήμονες

υγείας, βιομηχανία τροφίμων). Το σίγουρο είναι ότι ο καταναλωτής χρειάζεται έναν

απλούστερο, πιο φιλικό τρόπο επικοινωνίας της διατροφικής πληροφορίας, καθώς και

ορισμένες βασικές γνώσεις διατροφής, που θα τον βοηθήσουν να κάνει πιο

συνειδητοποιημένες επιλογές, με στόχο την εξασφάλιση μιας ισορροπημένης και

υγιεινής διατροφής, συμβατής με τον σύγχρονο τρόπο ζωής.

Συχνά συναντάμε στις ετικέτες τροφίμων τους παρακάτων χαρακτηρισμούς:

1.

Τα τρανς λιπαρά είναι ένας τύπος λιπαρών που κάνει κακό στην καρδιά –και όχι

μόνο- και όταν βρίσκονται σε ένα προϊόν σε ποσότητες μικρότερες του 0,5 γραμμ.,

μπορούν νόμιμα να «στρογγυλοποιηθούν» προς τα κάτω, με αποτέλεσμα στην

ετικέτα να αναγράφεται «χωρίς τρανς λιπαρά». Η συνολική κατανάλωση τέτοιων

προϊόντων, όμως, καταλήγει στο να λαμβάνετε ποσότητες τρανς λιπαρών χωρίς να το

γνωρίζετε και κάτι τέτοιο μπορείτε να το αποφύγετε μόνο αν ελέγξετε πιο προσεκτικά

τις ετικέτες και αποφύγετε το προϊόν όταν διαβάζετε υδρογονωμένα ή μερικώς

υδρογονωμένα λίπη στα συστατικά.

«Χωρίς τρανς λιπαρά»

Ταυτότητα έρευνας

Η έρευνα έγινε από 25/1/2006-7/2/2006

Είναι ποσοτική με προσωπικές τηλεφωνικές συνεντεύξεις

Έχει δείγμα 1300 ατόμων άνω των 15 ετών αντιπροσωπευτικό του

ελληνικού πληθυσμού ως προς: το φύλο, την ηλικία (15+), την

γεωγραφική περιοχή (Αθήνα/ Θεσσαλονίκη/ αστικές/ημιαστικές/ αγροτικές

περιοχές)

Εταιρεία ερευνών: MRB HELLAS S.A.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

34

2.

Ολοένα αυξανόμενος όγκος προϊόντων ονομάζεται «πολύσπορα», μια ονομασία

που ίσως φέρνει στο μυαλό την ολική άλεση (η οποία συνδέεται με μείωση της

πιθανότητας εμφάνισης καρδιακών και πεπτικών προβλημάτων και διαβήτη), κάτι

που όμως δεν ισχύει. Οι πολύσπορες τροφές απλώς έχουν παρασκευαστεί από

διάφορους σπόρους, οι οποίοι μπορεί να είναι και επεξεργασμένοι, χωρίς να έχουν να

προσφέρουν κάτι ιδιαίτερα υγιεινό στη διατροφή σας. Για να επιβεβαιώσετε ότι μια

τροφή είναι πλούσια σε ολική άλεση, ελέγξτε τα συστατικά και επιβεβαιώστε ότι το

πρώτο στη λίστα είναι πράγματι ολικής άλεσης.

«Πολύσπορα»

3.

Δυστυχώς,σε πολλές περιπτώσεις τα προϊόντα που ισχυρίζονται πως είναι 100%

φυσικά, μπορεί να περιέχουν σε ένα βαθμό και χημικά ή άλλες πρόσθετες βλαβερές

ουσίες, ενώ μπορείτε να συναντήσετε αυτή την ετικέτα και σε πουλερικά ή κρέας που

προκύπτει από ζώα που έχουν εκτραφεί με αντιβιοτικά και ορμόνες.

«100% φυσικά»

4.

Ένα αυτοκόλλητο που αναγράφει «βιολογικό» δεν αποτελεί απαραίτητα

εγγύηση για το αν αυτές οι τροφές είναι η καλύτερη επιλογή για τη διατροφή και την

υγεία σας. Τα βιολογικά προϊόντα, τα οποία είναι και αρκετά πιο ακριβά από τα μη

βιολογικά, ενδεχομένως να έχουν την ίδια υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, ζάχαρη και

θερμίδες και αντίστοιχα να μην περιέχουν υψηλό ποσοστό φυτικών ινών και να έχουν

έλλειψη θρεπτικών συστατικών – συν του ότι μπορεί να περιέχουν και μη-βιολογικά

συστατικά.

«Οργανικά/βιολογικά»

5.

Δεν είναι λίγες οι συσκευασμένες τροφές που περιέχουν πρόσθετες φυτικές ίνες

(ινουλίνη, μαλτοδεξτρίνη, πολυδεξτρόζη) με στόχο να προσελκύσουν όσους θέλουν

να προσθέσουν φυτικές ίνες στη διατροφή τους. Οι πρόσθετες αυτές ουσίες, από τη

μία σίγουρα αυξάνουν την ποσότητα των φυτικών ινών σε μια τροφή, από την άλλη,

όμως, δεν προσφέρουν αποδεδειγμένα τα ίδια οφέλη που προσφέρουν οι φυσικές

φυτικές ίνες που βρίσκουμε στα φρούτα, τα λαχανικά και την ολική άλεση, συν του

ότι η ινουλίνη ενδέχεται να προκαλέσει γαστρεντερικές ενοχλήσεις.

«Υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες»

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

35

6.

Οι διάφορες έρευνες που

έχουν γίνει πάνω στο σιρόπι

καλαμποκιού, το οποίο έχει

υψηλή περιεκτικότητα σε

φρουκτόζη, έχουν δείξει σε

γενικές γραμμές ότι δεν είναι

χειρότερο, αλλά ούτε καλύτερο

για τη σιλουέτα μας και την

υγεία μας από τη συμβατική ζάχαρη. Και τα δύο έχουν παρόμοια χημική σύνθεση,

όπως και σχεδόν τον ίδιο αριθμό θερμίδων, ενώ πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι όλα

τα θερμιδικά γλυκαντικά μπορούν να οδηγήσουν σε παχυσαρκία και διάφορα

προβλήματα υγείας, αν καταναλωθούν χωρίς μέτρο.

«Χωρίς (πλούσιο σε φρουκτόζη) σιρόπι καλαμποκιού»

7.

Περιέχει την ίδια ποσότητα νατρίου σε σχέση με το επιτραπέζιο χημικό αλάτι

αναλόγως με το βάρος και παρ’ όλο που περιέχει μέταλλα, όπως μαγνήσιο και χαλκό,

είναι σε τόσο χαμηλές ποσότητες που τελικά δεν προσφέρουν τίποτα ιδιαίτερο στον

οργανισμό, παρά μόνο γεύση.

«Με θαλασσινό αλάτι»

8.

Σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει στα ράφια των σούπερ μάρκετ διάφορα

προϊόντα τα οποία υπόσχονται να μας κάνουν πιο ισχυρούς απέναντι σε ασθένειες, με

ανοσοποιητικό ισάξιο του… «Πολύ σκληρού για να πεθάνει». Δυστυχώς, όμως, δεν

υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις πως κάτι τέτοιο ισχύει.

«Τονώνει το ανοσοποιητικό»

9.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα ιχθυέλαια είναι ευεργετικά για την καρδιά με

κύριο συστατικό τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία αφού αποδείχτηκαν ωφέλιμα,

άρχισαν να προστίθενται σε διάφορα προϊόντα από τη μαγιονέζα μέχρι το

φιστικοβούτυρο. Ο τύπος, όμως, των ωμέγα-3 που χρησιμοποιείται σε αυτά τα

προϊόντα είναι το άλφα-λινολενικό οξύ (ALA), το οποίο προέρχεται από φυτικές

πηγές, όπως ο λιναρόσπορος αντί για το ψάρι και τα οφέλη του δεν είναι τόσο

ισχυρά. Συν του ότι οι ποσότητες των ωμέγα-3 που λαμβάνετε από τέτοιου είδους

προϊόντα ίσως να μην είναι επαρκείς και να μην σας παρέχουν κανένα όφελος.

«Πηγή ωμέγα-3 λιπαρών οξέων»

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

36

Προτιμήστε να λαμβάνετε ωμέγα-3 από τις καλύτερες πηγές, οι οποίες είναι τα λιπαρά

ψάρια όπως ο σολομός.

10.

Ίσως μια από τις μεγαλύτερες παγίδες που κρύβουν οι ετικέτες των τροφίμων

είναι οι μη ρεαλιστικές ποσότητες μερίδων που αναγράφονται στους πίνακες με τα

διατροφικά στοιχεία του προϊόντος. Επειδή συνήθως καταναλώνουμε περισσότερο

από αυτές τις ποσότητες, καταλήγουμε να λαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες,

νάτριο, κορεσμένα και τρανς λιπαρά από αυτά που αναγράφονται για τη μία μερίδα –

η οποία ουσιαστικά είναι τόσο μικρή, που πάντα θα την ξεπερνάμε. Ιδιαιτέρως

παραπλανητικά είναι τα συσκευασμένα σνακ και τα ποτά τα οποία σύμφωνα με την

ετικέτα αποτελούν μία μερίδα, στ ην πραγματικότητα, όμως, περιέχουν θερμιδικό

περιεχόμενο 2 ή και 3 θερμίδων μαζί.

«Μέγεθος μερίδας»

Συμβουλές για την ανάγνωση ετικετών σε επεξεργασμένα τρόφιμα:

Τα συστατικά αναγράφονται στις ετικέτες τροφίμων κατά σειρά βάρους: πρώτα

αναφέρονται τα συστατικά που περιέχονται σε μεγαλύτερη ποσότητα και τελευταία

εκείνα που περιέχονται σε μικρότερη ποσότητα.

Επιλέγετε τρόφιμα που στη λίστα των συστατικών δεν περιλαμβάνουν κορεσμένα

λιπαρά, υδρογονομένα (ή τρανς) λιπαρά και σάκχαρα, ή αν κάτι από αυτά περιέχεται,

να αναφέρεται προς το τέλος της λίστας.

Εκτός από την κοινή ζάχαρη, άλλες «κρυφές» ονομασίες σακχάρων είναι:

ιμβερτοσάκχαρο, μολάσσες ή μελάσσες, μερικώς υδρολυμένο άμυλο, φρουκτόζη,

σιρόπι φρουκτόζης, γλυκόζη, σιρόπι γλυκόζης, δεξτρόζη, μαλτόζη.

Κρίνετε ένα τρόφιμο από την ανάλυση ανά 100 γραμμάρια ή ml και όχι ανά μερίδα.

Ετσι, μπορείτε να συγκρίνετε αντικειμενικά διαφορετικά τρόφιμα μεταξύ τους.

Αλλωστε, η μερίδα που αναφέρεται στο κουτί, είναι πολύ πιθανό να διαφέρει από τη

μερίδα που καταναλώνετε.

Προτιμάτε τρόφιμα με λιγότερο από 5 γραμμάρια σακχάρων και κορεσμένου λίπους

ανά 100 γραμμάρια ή ml τροφίμου.

Μη μένετε στους ισχυρισμούς διατροφής που υπάρχουν στο μπροστινό μέρος της

συσκευασίας. Αναζητήστε τη λίστα των συστατικών και το πινακάκι με την ανάλυση

ανά 100 γραμμάρια ή ml.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

37

ορτοφαγία είναι η πρακτική της μη κατανάλωσης κρέατος,

συμπεριλαμβανομένων του βοδινού, πουλερικών, ψαριού και των

υποπροϊόντων τους, με ή χωρίς τη χρήση γαλακτοκομικών προϊόντων ή

αυγών και συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που προέρχονται από ζώα, όπως

λαρδί, ζωικό λίπος, ζελατίνη και κωχενίλλη.

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 55ΟΟ:: ΧΧΟΟΡΡΤΤΟΟΦΦΑΑΓΓΙΙΑΑ

Ενώ οι περισσότεροι χορτοφάγοι καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα, η

αυστηρή χορτοφαγία (veganism) είναι μια ιδιαίτερη μορφή χορτοφαγίας που

αποκλείει τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, το μέλι, και οποιαδήποτε άλλα τρόφιμα που

περιέχουν αυτά ή άλλα ζωικά προϊόντα.

Οι χορτοφάγοι (ή αλλιώς φυτοφάγοι) διακρίνονται στις ακόλουθες

κατηγορίες:

Αυστηροί φυτοφάγοι:

βασίζεται σε αποκλειστικά φυτικές τροφές

δεν περιλαμβάνονται στη διατροφή τους το κρέας, τα

πουλερικά, το ψάρι, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η διατροφή τους

(δημητριακά, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ξηροί καρποί

και σπόροι)

Μερικώς φυτοφάγοι:

ή ακόμα και πουλερικά λιγότερο από 1 φορά τη

καταναλώνουν ψάρι ή κρέας

βδομάδα αλλά υπερισχύει η χορτοφαγική φιλοσοφία

στη διατροφή τους.

Γαλακτοφυτοφάγοι:

όσοι αποκλείουν από την διατροφή τους όλα τα είδη κρέατος,

τα ψάρια και τα αυγά αλλά καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα.

Γαλακτο-ωο-φυτοφάγοι:

Μια άλλη διάκριση είναι η εξής:

όσοι αποκλείουν από την διατροφή τους όλα τα είδη

κρέατος και τα ψάρια αλλά καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά.

1. Υπάρχουν άνθρωποι που ζούνε μόνο με αναπνοή, δηλαδή μόνο με οξυγόνο!

"Breatharians"!.

2. "Fruitarians" - Μόνο φρούτα. Τρόπος διατροφής που έχει πολλά καλά

επιχειρήματα.

3. "Vegan Raw Foodists". Ωμοφαγία. Χορτοφαγία αλλά κατανάλωση μόνο ωμού, μη

μαγειρεμένου φαγητού.

4. "Vegan". Αυστηρή χορτοφαγία. Τίποτα ζωικής προέλευσης αλλά επιτρέπεται το

μαγείρεμα. Φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, όσπρια και ξηρούς καρπούς.

Χ ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

38

5. "Vegetarian". Όπως το 4 αλλά με κατανάλωση και γάλατος, γιαουρτιού, τυριού και

αυγών.

6. Όπως το 5 αλλά και με ψάρι. (όχι ακριβός χορτοφαγία αν θέλουμε να είμαστε

αυστηροί)

Οι λόγοι για του οποίους αποφασίζει κάποιος να γίνει χορτοφάγος ποικίλουν.

Μερικοί από τους λόγους είναι:

· Θρησκευτικοί λόγοι

· Σωματική υγεία

· Οικολογική ισορροπία και αγάπη για τα ζώα και τα δικαιώματά τους

· Ευθύνη του κρέατος και των προϊόντων του για εμφάνιση ασθενειών όπως

παχυσαρκία, διαβήτης τύπου 2, χοληστερίνη, υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα και

διάφορες μορφές καρκίνου.

Ο Αμερικάνικος Σύλλογος Διαιτολόγων δεν χαρακτηρίζει την χορτοφαγική

διατροφή ως ανεπαρκή με την προϋπόθεση ότι είναι καλά σχεδιασμένη όσων αφορά

την θρεπτική αξία των γευμάτων.

Πλεονεκτήματα χορτοφαγικής διατροφής:

Μείωση των επιπέδων χοληστερίνης του αίματος

Μείωση πίεσης αίματος

Μείωση εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, σακχαρώδους διαβήτη, τύπου 2,

παχυσαρκίας και ορισμένων μορφών καρκίνου (καρκίνος προστάτη και παχέως

εντέρου)

Τα παραπάνω πλεονεκτήματα έγκεινται στο γεγονός ότι μια χορτοφαγική

διατροφή είναι χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, πλούσια σ ε φυτικές ίνες,

πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες (ιδιαίτερα βιταμίνη C,

βιταμίνη Ε και καροτένιο που είναι πρόδρομος ουσία της βιταμίνης Α)

Μειονεκτήματα χορτοφαγικής διατροφής. Τι πρέπει να προσέξει ένα

χορτοφάγος:

Ανάλογα με τον τύπο ενός χορτοφάγου, παρουσιάζονται και οι ανάλογες

ελλείψεις σε σημαντικά θρεπτικά συστατικά.

Πρωτεΐνη: οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης μπορούν αν καλύψουν τις

συνιστώμενες απαιτήσεις (RDA’s) εφόσον υπάρχει ποικιλία φυτικών τροφών και

καλύπτονται οι ενεργειακές ανάγκες. Μεταξύ των 22 αμινοξέων που υπάρχουν στις http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

39

πρωτεΐνες, τα 8 από αυτά είναι απαραίτητα (πρέπει να τα λαμβάνουμε από την

τροφή) διότι ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα συνθέσει. Τα πιο πολύτιμα

απαραίτητα λιπαρά οξέα για ένας χορτοφάγο είναι η λυσίνη, η μεθειονίνη και η

κυστίνη τα οποία περιέχονται κυρίως σε ζωικές τροφές. Οι αυστηρά φυτοφάγοι

πρέπει να προσλαμβάνουν φυτικές τροφές που περιέχουν συμπληρωματικές

πρωτεΐνες. Μερικοί από τους συνδυασμούς τροφών που καλύπτουν τα επίπεδα

πρωτεΐνης είναι οι παρακάτω:

Ρυζόγαλο

Ζυμαρικά με γάλα ή τυρί (εφόσον καταναλώνονται γαλακτοκομικά)

Ρύζι με όσπρια (π.χ. φακές με ρύζι)

Ρύζι με τυρί ή με σησάμι

Όσπρια και καλαμπόκι (π.χ. ρεβίθια με καλαμπόκι)

Όσπρια με τυρί (εφόσον καταναλώνονται γαλακτοκομικά)

Φασόλια και ψωμί σταρένιο

Ρεβίθια και φρυγανιά

Δημητριακά με γάλα ή με τυρί (εφόσον καταναλώνονται γαλακτοκομικά)

Ψωμί με φυστικοβούτυρο

Φιστίκια και ηλιόσποροι

Ασβέστιο:

το ασβέστιο περιέχεται εκτός από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και σε

φυτικά τρόφιμα όπως τα πράσινα λαχανικά, τα δημητριακά και οι ξηροί καρποί

όπως και σε εμπλουτισμένες τροφές (π.χ. γάλα σόγιας εμπλουτισμένο με

ασβέστιο). Είναι απαραίτητο συστατικό των δοντιών και των οστών, τονώνει τους

μύες και ρυθμίζει την λειτουργία τη καρδιάς. Έλλειψη του προκαλεί οστεοπόρωση,

αρθρίτιδα, κόπωση κ.ά. Οι αυστηρά χορτοφάγοι προσλαμβάνουν χαμηλότερα

ποσοστά ασβεστίου από την συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη. Σε αυτή την

περίπτωση, θα πρέπει να καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα των παραπάνω

τροφών ημερησίως ή να χορηγηθεί το κατάλληλο συμπλήρωμα.

Ψευδάργυρος: ο ψευδάργυρος περιέχεται κυρίως στα θαλασσινά και τα αυγά.

Είναι απαραίτητος για τη μυϊκή δραστηριότητα, τη λειτουργία της πέψης, ενισχύει

την άμυνα του οργανισμού, προστατεύει τον οργανισμό από μολύνσεις, βελτιώνει

τη υγεία του δέρματος, συμβάλλει στη ρύθμιση ορμονών και στη ανάπτυξη-

οργάνωση της κυτταρικής δομής. Τα ξερά φασόλια, οι φακές, οι ξηροί καρποί και

τα δημητριακά περιέχουν μικρότερη ποσότητα ψευδαργύρου. Συμβουλή: για την

βέλτιστη απορρόφηση του ψευδαργύρου που περιέχουν οι παραπάνω τροφές http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

40

(φασόλια, ξηροί καρποί κλπ) να τα συνδυάζετε με ψωμί με προζύμι και όχι με

ψωμί με μαγιά.

Βιταμίνη Β12:

η βιταμίνη Β12 ανήκει στις βιταμίνες συμπλέγματος Β και περιέχεται

κυρίως στο κρέας, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά και το ψάρι. Είναι υπεύθυνη για τον

μεταβολισμό υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπών, όπως και για τον σχηματισμό

των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Έλλειψή της προκαλεί αναιμία, απώλεια μνήμης,

κατάθλιψη, αδυναμία, ευερεθιστότητα κ.ά. Καμία φυτική τροφή δεν περιέχει

επαρκή ποσότητα βιταμίνης Β12. Οι αυστηρά χορτοφάγοι θα πρέπει να

καταναλώνουν εμπλουτισμένα τρόφιμα και συμπλήρωμα Β12 ώστε να καλύψουν

τις ημερήσιες ανάγκες τους.

Βιταμίνη D:

η βιταμίνη D ανήκει στην κατηγορία των λιποδιαλυτών βιταμινών.

Είναι απαραίτητη στην αξιοποίηση του ασβεστίου, συμβάλλει στη ρύθμιση των

επιπέδων του φωσφόρου και των αμινοξέων στο αίμα κ.ά.. Οι κύριες πηγές

τροφίμων βιταμίνης D είναι τα λιπαρά ψάρια, κρόκος αυγού και το γάλα. H

ανεπάρκεια σε αυτή τη βιταμίνη μπορεί να είναι λόγος για την εμφάνιση

κατάθλιψης, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακών νοσημάτων, ραχίτιδας, χρόνιας

κόπωσης. Οι αυστηρά φυτοφάγοι που δεν καταναλώνουν εμπλουτισμένα τρόφιμα

και συμπλήρωμα βιταμίνης D αντιμετωπίζουν μεγάλη έλλειψη σε μία από τις πιο

σημαντικές βιταμίνες για τον οργανισμό μας. Μην ξεχνάμε ότι 10-15 λεπτά

έκθεσης στον ήλιο μπορεί να παρέχει στον οργανισμό σημαντικά ποσά παραγωγής

βιταμίνης D.

Ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2): H ριβοφλαβίνη ανήκει στις βιταμίνες του

συμπλέγματος Β. Συμβάλλει στον καταβολισμό των υδατανθράκων, των

πρωτεϊνών και των λιπών για την παραγωγή ενέργειας και είναι απαραίτητη για

την υγεία του δέρματος και των ματιών (καθαρή όραση). Τρόφιμα πλούσια σε

ριβοφλαβίνη είναι το συκώτι, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κόκκινο κρέας. Η

αυστηρά φυτοφάγοι μπορούν να λάβουν διατροφικά την ριβοφλαβίνη με την

κατανάλωση τροφών που περιέχουν ριβοφλαβίνη όπως το μαρούλι, τα λαχανάκια

Βρυξελλών, τα σπαράγγια, το μπρόκολο, τα σύκα, το ταχίνι, η σόγια κ.ά. Τα

εμπλουτισμένα τρόφιμα (εμπλουτισμένο ψωμί) και το αντίστοιχο συμπλήρωμα

διατροφής είναι επίσης ένας τρόπος να καλυφθούν οι ημερήσιες ανάγκες σε

ριβοφλαβίνη.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

41

Ω3 λιπαρά οξέα:

Η χορτοφαγική διατροφή είναι πλούσια σ ε ω6 λιπαρά οξέα και

χαμηλής σε ω3 λιπαρά οξέα. Αυτό έχει αποτέλεσμα την έλλειψη σε EPA

(εικοσαπεντανοϊκό οξύ) και DHA ( εικοσιδεξανοικό οξύ) μιας και ανήκουν στη

«σειρά» των ω3 λιπαρών οξέων και βρίσκονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια. Τα EPA

και DHA είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος,

μειώνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, δρουν προληπτικά και θεραπευτικά

ενάντια στο διαβήτη, το άσθμα, την κατάθλιψη, τα αυτοάνοσα νοσήματα

(ρευματοειδής αρθρίτιδα, νόσος Crown’s, κολίτιδα, πολλαπλή σκλήρυνση, λύκος

κ.λπ.). Στην περίπτωση των χορτοφάγων η χορήγηση αντίστοιχου

συμπληρώματος κρίνεται απαραίτητη.

Σίδηρος:

σιδήρου στους χορτοφάγους είναι 1,8 φορές περισσότερη από ότι στους μη

Όσων αφορά το σίδηρο δεν έχει αποδειχτεί πρόβλημα έλλειψης στους

χορτοφάγους παρά την απουσία από την διατροφή τους σε κόκκινο κρέας και

συκώτι, τα οποία είναι πλούσια σε σίδηρο. Αυτό οφείλεται στην αυξημένη

κατανάλωση τροφών πλούσιων σ ε βιταμίνη C σε συνδυασμό με φυτικές τροφές

που περιέχουν σίδηρο. Η βιταμίνη C βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου

(εφόσον συνδυάζονται με τις τροφές που περιέχουν σίδηρο). Τροφές πλούσιες σε

βιταμίνη C είναι το πορτοκάλι, το γκρέιπφρουτ, οι φράουλες αλλά και λαχανικά

όπως ντομάτα, πιπεριά, λεμόνι κ.ά. Βέβαια η ημερήσια συνιστώμενη πρόσληψη

χορτοφάγους. Μελέτες έχουν δείξει ότι η

πρόσληψη σιδήρου στους χορτοφάγους

είναι υψηλότερη σε σχέση με τους

γαλακτο-ωο-χορτοφάγους και τους μη

χορτοφάγους.

Συμπερασματικά, η κατηγορία της χορτοφαγίας καθορίζει και τα επίπεδα

πρόσληψης ημερήσιων αναγκών σε θρεπτικά συστατικά. Όσο περιορίζονται οι ομάδες

τροφίμων στο καθημερινή διατροφή τόσο αυξάνονται τα ποσοστά έλλειψης σε

θρεπτικά συστατικά. Για αυτό τον λόγο, τα άτομα που αποφασίζουν να γίνουν

χορτοφάγοι θα πρέπει να απευθύνονται σε διαιτολόγο-διατροφολόγο. Ο Διαιτολόγος-

Διατροφολόγος με την χρήση των κατάλληλων συνδυασμών τροφών και

συμπληρωμάτων διατροφής, θα διαμορφώσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα

διατροφής το οποίο θα καλύπτει όλες τις ανάγκες του οργανισμού τόσο ενεργειακά

όσο και θρεπτικά. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

42

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 66ΟΟ:: ΜΜΕΕΣΣΟΟΓΓΕΕΙΙΑΑΚΚΗΗ ΔΔΙΙΑΑΤΤΡΡΟΟΦΦΗΗ

Παραδοσιακή Μεσογειακή

Διατροφή, ύστερα από μελέτες

έχει αποδειχτεί η πιο υγιεινή

διατροφή. Η Mεσογειακή διατροφή

χαρακτηρίζεται από τις διατροφικές

συνήθειες που βρέθηκε ότι είχαν οι

κάτοικοι της Κρήτης και της Νότιας Ιταλίας

στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Είναι

ξακουστή για τις ευεργετικές της ιδιότητες καθώς προφυλάσσει από εμφράγματα και

από διάφορες μορφές καρκίνου, είναι φτωχή σε θερμίδες, τονώνει τον οργανισμό,

βοηθάει την καλή λειτουργία του εντέρου. Ο τρόπος αυτός διατροφής κερδίζει όλο

και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια, καθώς πλήθος μελετών δείχνουν ότι οι

κάτοικοι Μεσογειακών περιοχών ζουν περισσότερο, ενώ πολύ σπανιότερα σε σχέση

με τους Αμερικανούς και τους Βορειοευρωπαίους πάσχουν από καρκίνο εντέρου και

στήθους ή καρδιακές παθήσεις.

Τι είναι η Μεσογειακή διατροφή;

Τα τρόφιμα.

Χαρακτηριστικά της παραδοσιακής Μεσογειακής διατροφής :

1. Υπάρχει αφθονία σε όσπρια, σε ξηρούς καρπούς και σπόρους.

2. Το ελαιόλαδο

3. Κρασί κατά τη διάρκεια του γεύματος.

4. Μέση προς μικρή κατανάλωση

ψαριού, πουλερικών γαλακτοκομικών

και αυγών

5. Μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος

Τα πλεονεκτήματα:

Ασπίδα για την υγεία μας. Είναι πλέον και επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι όσοι

ακολουθούν μια μεσογειακή διατροφή έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν

στεφανιαία νόσο σε σύγκριση με όσους ακολουθούν διαφορετική διατροφή. Εκτός

όμως από την ευεργετική δράση στην καρδιά, η Μεσογειακή διατροφή σχετίζεται με

την προστασία από τον ζαχαρώδη διαβήτη, την παχυσαρκία και από ορισμένες

Η ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

43

μορφές καρκίνου. Οι πλούσιες φυτικές ίνες των δημητριακών έχουν προστατευτική

δράση κατά του καρκίνου του παχέως εντέρου, στο μαστό, στο ενδομήτριο και στον

προστάτη. Τα φρούτα και τα λαχανικά, όταν καταναλώνονται σε αφθονία, φαίνεται

να έχουν αντικαρκινική δράση, όσον αφορά στο πεπτικό σύστημα και σε άλλες

μορφές. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η δράση των συστατικών και τροφών της

μεσογειακής διατροφής οφείλεται στο συνδυασμό τους και όχι σε μεμονωμένη

κατανάλωση.

του χρόνου, δηλαδή τις ρυτίδες. Και σε συνδυασμό με

καθημερινή σωματική άσκηση αποτελεί συνταγή για

μακροζωία, υγεία και ομορφιά.

Συμπέρασμα:

Ο συνδυασμός τής Μεσογειακής δίαιτας με τακτική άσκηση μοιάζει να αποτελεί

την υγιέστερη επιλογή τρόπου διατροφής και την καλύτερη λύση για απώλεια

βάρους, με την προϋπόθεση ότι τα προϊόντα που καταναλώνονται είναι σε λογική

ποσότητα - δηλ. όσο χρειάζεται για να ικανοποιήσουμε το αίσθημα της πείνας - και

φυσικά μαγειρεμένα υγιεινά

προστατεύουν εκτός των άλλων, και το δέρμα από τα σημάδια

Αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής,

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

44

"Ιπποκράτειος διατροφή" είναι ένα ολοκληρωμένο διατροφικό σύστημα που

βασίζεται στις αρχές του μεγάλου Έλληνα γιατρού για την πρόληψη και τη θεραπεία

μέσω των τροφών, αλλά και στη σοφία της ελληνικής παράδοσης. Χάρη στη μεγάλη

αποτελεσματικότητά της, κερδίζει διαρκώς έδαφος και διεθνή αναγνώριση στο χώρο

της εναλλακτικής, ολιστικής θεραπευτικής. Στηρίζεται στην κατανάλωση των

ζωντανών, πλήρων, ανεπεξέργαστων τροφών όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί

καρποί και τα βότανα και ορίζει με σαφήνεια το τι δεν πρέπει αλλά και το τι πρέπει να

τρώμε.

Η Ιπποκράτειος διατροφή στηρίζεται στην κατανάλωση των ζωντανών,

ανεπεξέργαστων τροφών όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί και τα

βότανα και ορίζει με σαφήνεια τι πρέπει και δεν πρέπει να τρώμε. Καθαρίζει επίσης

τον οργανισμό μας από τις τοξίνες που τον φορτώνει ο σύγχρονος τρόπος ζωής,

προστατεύει την υγεία από αυτοάνοσες και φλεγμονώδεις παθήσεις, καταπολεμώντας

τις αιτίες τους και όχι μόνο τα συμπτώματα. Ενώ, παράλληλα, αδυνατίζει, οδηγώντας

σε γρήγορη, υγιεινή και μόνιμη απώλεια του περιττού βάρους. Και, τέλος, βελτιώνει

εντυπωσιακά την ποιότητα ζωής μας, καταπολεμώντας αλλεργίες, πονοκεφάλους,

προβλήματα του γαστρεντερικού συστήματος, διαταραχές ύπνου και αρθριτικούς

πόνους.

«Όχι»: Αυγά, γάλα, γαλακτοκομικά, βιομηχανοποιημένες τροφές, αλλαντικά, ψάρια,

θαλασσινά, τουρσιά, ζάχαρη, άσπρο αλεύρι. αλκοόλ, ξίδι, καφές, μαύρο τσάι

Τα «Όχι» και τα «Ναι» της Ιπποκράτειου διατροφής

«Ναι»: Φρούτα, λαχανικά, ωμοί ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα, όσπρια, ρύζι

(κατά προτίμηση καστανό ή μπασμάτι), πατάτες (κατά προτίμηση ψητές στο φούρνο

με τη φλούδα), ζυμαρικά (100% ολικής άλεσης και λίγα), ψωμί (100% ολικής άλεσης

και λίγο), τυρί κίτρινο, μηλόξιδο, αφεψήματα από βότανα και μυρωδικά.

Συμβουλές για την κατανάλωση:

Καταναλώστε όσα περισσότερα φρούτα μπορείτε, κατά

προτίμηση εποχής και ένα είδος τη φορά

Τρώτε ωμούς ξηρούς καρπούς

Τρώτε αργά και πάντα στο τραπέζι

Πίνετε χυμούς λαχανικών και φρούτων

Αντί για γλυκό προτιμήστε ταχίνι με μέλι (πάντα με

μέτρο)

ΜΕΡΟΣ 7 : ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μ 7 : Ι Δ ΕΡΟΣ ΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΣ ΙΑΤΡΟΦΗΟΟ

Η ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

ΜΕΡΟΣ 8 : ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ & ΠΙΑΤΑ Μ 8 : Π Γ & Π ΕΡΟΣ ΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΕΥΣΕΙΣ ΙΑΤΑΟΟ

45

άθε χώρα έχει τις δικές της ξεχωριστές γεύγεις και παραδοσιακά πιάτα.

Ενδεικτικά ανέρουμε:

I.

Πίτσα

Ιταλία

Η πίτσα είναι φαγητό αποτελούμενο από ψημένη ζύμη, και μείγμα λαχανικών ή

και αλλαντικών. Υπάρχουν δύο βασικά είδη πίτσας, η ιταλική και η καναδική. Η

ιταλική πίτσα έχει λεπτή ζύμη και συνήθως περιορισμένο αριθμό υλικών ανά πίτσα

(πιο συγκεκριμένα εξαρτάται από τη φαντασία του

μάγειρα) και είναι ατομική. Η

καναδική έχει πιο χοντρή ζύμη και

συνήθως έχει πληθώρα υλικών

επάνω. Η καναδική υπάρχει κατά

κανόνα σε τρία μεγέθη: ατομική,

οικογενειακή (ή μεσαία) και γίγας.

Το έδεσμα έχει ιταλική

προέλευση και η λέξη εμφανίστηκε ήδη

από τον 16ο αιώνα στη Νάπολι. Σήμερα,

μαζί με τα μακαρόνια (σπαγγέτι)

θεωρείται κατεξοχήν χαρακτηριστικό

ιταλικό φαγητό. Η κυβέρνηση της χώρας προστατεύει με νόμο την παραδοσιακή

ιταλική πίτσα[1]. Βέβαια, σύγχρονες μελέτες αναφέρουν πως η πίτσα μάλλον οφείλει

το σχήμα της στους Πέρσες, οι οποίοι κατά τις εκστρατείες τους έψηναν ψωμί στις

στρογγυλές ασπίδες τους. Η σύλληψη όμως της ιδέας της πίτσα (στρογγυλή βάση

από ζύμη ψωμιού και επάνω στρώση απο τυρί, ελαιόλαδο, λαχανικά και μυρωδικά)

έγινε στην Αρχαία Ελλάδα όπου το φαγητό αυτό ονομάζονταν πλακούντας και στα

Βυζαντινά χρόνια πίτα. Η πίτα των Βυζαντινών είναι η βάση της σύγχρονης ιταλικής

πίτσα η οποία δημιουργείται με την είσοδο της ντομάτας στην ευρύτερη περιοχή της

Μεσογείου τον 19ο αιώνα.

II.

Sebzeli Ezme Kirmizi Mercimek Çorbasi (κρέμα με κόκκινες φακές και τα λαχανικά) -

με βάση σούπα κόκκινες φακές, τα καρότα, τα κρεμμύδια, ντομάτα και πουρέ.

Γεύσεις μεγάλη με φύλλα μέντας. Σε ορισμένες περιοχές της Τουρκίας, δίνονται με τις

πατάτες.

ΤΟΥΡΚΙΑ

Κ ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

46

Yaprak Etla Dolmasi (κιμάς σε αμπελόφυλλα) - Ο κιμάς σωστά σερβίρεται με βάση τις

μεγάλες ποσότητες ντομάτας και φυσικά όλα τα είδη από βότανα και μπαχαρικά.

Αυτό το πιάτο με διάφορα κρέατα, μπορείτε να δοκιμάσετε σχεδόν κ άθε τουρκική

πόλη.

Simit - κουλούρι Τουρκίας, που σερβίρεται με πολύ σουσάμι.

Lahmacun - πίτσα Govannon κάνει η τουρκική τρόπο, και να χορηγείται σύμφωνα με

τη διάταξη της τοπικής κουζίνας

του κράτους. Είναι

κατασκευασμένο από πολύ λεπτή

ζύμη και γέμιση κρέας. Θεωρείται

ένα σνακ σε τοπικό γρήγορα.

Κεμπάπ - Ποιος θα μπορούσε να

ταξιδέψει στην Τουρκία και δεν

δοκιμάσετε το τοπικό πραγματικό

κεμπάπ. Εδώ είναι μια εξαιρετική

επιλογή μόνο μεταξύ όλων των διαφορετικών τύπων των πιάτων. Οι περισσότεροι

είναι τρέφονται με κρέας στη σχάρα με szpadce, αλλά μπορείτε επίσης να βρείτε

ποικιλίες κεμπάπ κρέας βρασμένο ή ψημένο. Προστέθηκε είναι, φυσικά, μεγάλες

ποσότητες λαχανικών, όπως μελιτζάνες.

Kofta - κιμάς όλων των ειδών. Φυσικά, σε ορισμένες περιοχές, είναι διατεθειμένη

εκπληκτικά πιάτο χωρίς κρέας, π λιγούρι αντικατασταθεί. Αυτό είναι το είδος του

προσθέτου τροφίμων, η οποία προηγουμένως είχε προετοιμαστεί με τον σκληρό σίτο

ως επί το πλείστον.

III.

Η ινδική κουζίνα «παντρεύει» τις ιδιαίτερες γεύσεις που προσδίδουν τα

καρυκεύματα με απλά, καθημερινά προϊόντα, όπως το γάλα και το γιαούρτι.

Φημίζεται για τα μπαχαρικά της.

ΙΝΔΙΑ

Πραγματικά, ακόμη και τα βραστά λαχανικά έχουν γεύση από μπαχαρικά. Τα

κυριότερα είναι ο κόλιανδρος, η δάφνη, το κύμινο και το κάρι. Από την Ινδία, επίσης,

προέρχεται το πιπέρι, το σινάπι, η κανέλα και το μοσχοκάρυδο.

Στην Ινδία κάθε καλός μάγειρας

φτιάχνει ένα κάρι -μίγμα από τριμμένα

αρωματικά μπαχαρικά, όπως καρδάμωμο, http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

47

κανέλα, γαρύφαλλο, κύμινο, μοσχοκάρυδο και κουρκουμά. Το μείγμα μπαχαρικών

φυλάγεται μέσα σε βάζο στην κουζίνα και χρησιμοποιείται σε όλα σχεδόν τα φαγητά

Οι Ινδουιστές της Ινδίας έχουν δημιουργήσει τη μεγαλύτερη ίσως χορτοφαγική

κουζίνα του κόσμου. Χρησιμοποιούν δημητριακά, όσπρια, (φακές, μπιζέλια και

φασόλια) και ρύζι με πολλή φαντασία, δημιουργώντας μιαν ευρύτατης ποικιλίας αλλά

χωρίς κρέας κουζίνα.

Οι Ινδοί μάγειροι παρασκευάζουν τα νοστιμότατα τσάτνι (chutneys), λαχανικά

και φρούτα με πολλά μπαχαρικά, που χρησιμοποιούνται ως παράπλευρα πιάτα.

IV.

Το Μεξικάνικο φαγητό ποικίλει ανά την περιφέρια, λόγω του ότι μεταξύ των

ιθαγενών κατοίκων υπάρχουν διαφορές που αφορούν το κλίμα, τη γεωγραφική θέση

ακόμα και το έθνος και λόγω του ότι ο κάθε πληθυσμός επηρεάστηκε σε διαφορετικό

βαθμό από τους Ισπανούς κατακτητές. Έτσι, το Βόρειο Μεξικό είναι γνωστό για το

μοσχάρι, τη κατσίκα και τη παραγωγή του σε οστρακοειδή και κρεατικά, κυρίως σε

'arrachera' (μπριζόλα από πλευρά μοσχαριού).

ΜΕΞΙΚΟ

Οι έξι περιοχές του Μεξικό διαφέρουν αρκετά στις κουζίνες τους. Στο Yucatán,

για παράδειγμα υπάρχει μια μοναδική, φυσική γλύκα (αντί για κάψιμο) στα πιάτα με

ασυνήθιστη την αγάπη των κατοίκων στη χρήση του 'achiote'. Αντίθετα, η περιοχή

Oaxacan, είναι γνωστή για τις πεντανόστιμες ταμάλες και τα tlayudas ενώ οι ορεινές

δυτικές περιοχές (Jalisco κ.α) είναι

γνωστά για τη κατσίκα που

φτιάχνουν (κατσίκα σε καυτερή

σάλτσα ντομάτας).

Η κουζίνα του κεντρικού Μεξικό

είναι αρκετά επηρεασμένη από την

υπόλοιπη χώρα, αλλά έχει μοναδικά

πιάτα όπως barbacoa, pozole, menudo

και carnitas.

Το Νοτιοανατολικό Μεξικό, αντίθετα, είναι γνωστό για τα πικάντικα λαχανικά

και τα πιάτα κοτόπουλου που σερβίρει. Η κουζίνα του έχει μια σημαντική επιρροή από

τη Καραϊβική εξαιτίας της τοποθεσίας του. Το θαλασσινό φαγητό φτιάχνεται κυρίως

σε πολιτείες που συνορεύουν με τον Ειρηνικό Ωκεανό ή τον κόλπο του Μεξικό.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

48

Στο Yucatán, οι Μάγια για χιλιάδες χρόνια ήταν μελισσοκόμοι. Το μέλι είναι

σημαντικό συστατικό σε πολλά Μεξικάνικα πιάτα, όπως το rosca de miel, είδος κέικ

αλλά και στα ροφήματα, όπως το balché.

Στα χωριά ή στις χαρακτηριστικές αμμώδεις περιοχές του Μεξικό, υπάρχουν

ακόμα πιο εξωτικά πιάτα, μαγειρεμένα με το τρόπο των Αζτέκων ή των Μάγια με

συστατικά που ποικίλλουν από ιγκουάνα, κροταλία, ελάφι, ουρακοτάγκο, κατσαρίδα,

αβγά μυρμηγκιών και άλλα είδη εντόμων.

Πρόσφατα, κι άλλες κουζίνες του κόσμου απέκτησαν δημοτικότητα στο Μεξικό,

υιοθετώντας όμως μια Μεξικάνικη μορφή. Για παράδειγμα, το σούσι στο Μεξικό

φτιάχνεται συχνά με σάλτσες μάνγκο και σερβίρεται με σάλτσα τσίλι και σόγιας, ή και

με πιπεριές.

V.

Κάθε πιάτο πρέπει να έχει τουλάχιστον τρία με πέντε τουλάχιστον χρώματα

βάσει των συστατικών του.

ΚΙΝΑ

Τα βασικά συστατικά είναι το ρύζι (τηγανιτό ή στον ατμό). Οι φύτρες Μπαμπού

τραγανά για να δώσουν γλυκιά γεύση, χρησιμοποιούνται σε σαλάτες και μαγείρεμα

των κρεάτων. (τις βρίσκουμε σε κονσέρβες).

Φύτρες Φασολιών από φασόλια mung αλλά και από Σόγια. Tofu

παρασκευάζεται από πρωτεΐνη σόγιας. Ένα είδος σφιχτής άσπρης κρέ¬μας (μοιάζει με

τη φέτα), που κόβεται σε κύβους και

χρησιμοποιείται αντί για κρέας,

κοτόπουλο ή ψάρι, σαν βούτυρο.

'Έχει ουδέτερη γεύση. Πάστες

Χρησιμοποιούνται ως βάση σε

γλυκές σάλτσες και ορεκτικά.

Γίνονται από σόγια, μαύρα

φα¬σόλια ή σπόρους σουσαμιού.

Κινέζικο Λάχανο Αποτελεί

βασικό συστατικό στις κινέζικες

σαλάτες. Νουντλς παραδοσια-κά

κινέζικα ζυμαρικά, από επίπεδες λε¬πτές λωρίδες οι οποίες παρασκευάζο¬νται με

ρυζάλευρο. Σάλτσες Χρησιμοποιούνται πολύ στην κινέζικη κουζίνα και έχουν ως βάση

τη σόγια. Γλυκόξινες ή μη, έχουν κάνει την κινέζικη γαστρονομία ευρέως γνωστή.

Μανιτάρια Χρησιμοποιούνται κυρί¬ως μικρά στρογγυλά μανιτάρια, που λέ¬γονται http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

49

straw. 'Έχουν ήπια γεύση. Πωλού¬νται αποξηραμένα ή σε κονσέρβα. Τουρσί

Συνήθως καυτερό, γιατί έχει κόκκους πιπεριού και είναι αρωματισμένο με κομματάκια

πιπερόριζας (τζίντζερ). Χρησιμοποιείται ευρέως στην κινέζικη κουζίνα. Πιπερόριζα

(τζίντζερ) μπαχαρι¬κό το οποίο χρησιμοποι¬είται ευρύτατα στην κινέζικη κουζίνα.

VI.

Πολλοί από τους κατοίκους της ασχολούνται με την γεωργία που πρακτικά

σημαίνει ως δεν είναι δύσκολο κανείς να βρει φρέσκα λαχανικά και φρούτα. Το λάδι

που χρησιμοποιούν στη μαγειρική τους και τις σαλάτες τους, προέρχεται από τους

δικούς τους ελαιώνες, γεγονός που κάνει τις γεύσεις τους πιο αυθεντικές. Tο πιο

συνηθισμένο κρέας που χρησιμοποιούν στις συνταγές τους είναι το αρνί, και

συνδυάζεται με ζυμαρικά, ρύζι, πατάτες και κρεμμύδια. Ωστόσο δεν λείπουν και πιάτα

όπως το Φρικασέ, και το Ελμπασάν, που μαγειρεύεται αντί για χόρτα με πιπεριές, ενώ

και οι τηγανιτοί κεφτέδες αποτελούν βασικό μεσημεριανό γεύμα για τους Αλβανούς.

Από το τραπέζι σπάνια θα λείπει η αγαπημένη τους πίτα με επικρατέστερες την

τυρόπιτα και τη σπανακόπιτα. Παράλληλα, η διατροφή τους περιλαμβάνει πολλά

τυροκομικά και φρούτα όπως επίσης και ψάρια, τα οποία, μάλιστα, τα προτιμούν

ιδιαίτερα οι νοικοκυρές του Δυρραχίου, του Αυλώνα και των Αγίων Σαράντα. Το

λουκούμι, το ρεβανί, το μουχαλεμπί και ο χαλβάς,

γλυκίσματα δηλαδή με ανατολικές επιρροές,

είναι τα αγαπημένα τους, και τα τρώνε

κυρίως τις απογευματινές ώρες. Το

εθνικό γλυκό της χώρας θεωρείται ο

μπακλαβάς, ενώ υπάρχει και η σχετική

παράδοση που θέλει όλα τα νοικοκυριά

να τον φτιάχνουν την Παραμονή της

Πρωτοχρονιάς.

ΑΛΒΑΝΙΑ

Τέλος, το ποτό που πίνεται ευρέως στην Αλβανία, είναι το Μποξά. Ένα γλυκό

ποτό που φτιάχνεται από καλαμπόκι και εξάγεται σε όλο τον κόσμο, αλλά και το ρακί

που το συναντάει κανείς στις πιο ορεινές περιοχές της χώρας.

ε ό, τι αφορά τη διατροφική συμπεριφορά, εκτός από τα παρεχόμενα τρόφιμα

καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν ευρύτεροι κοινωνικοί, οικονομικοί και

πολιτισμικοί παράγοντες.

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 99ΟΟ:: ΗΗ ΙΙΣΣΤΤΟΟΡΡΙΙΑΑ ΤΤΗΗΣΣ ΔΔΙΙΑΑΤΤΡΡΟΟΦΦΗΗΣΣ

Σ http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

50

Οι παράγοντες αυτοί είναι υπεύθυνοι για τις σημαντικές διατροφικές διαφορές

που παρατηρούνται από τη μια περιοχή του κόσμου στην άλλη, καθώς και για τις

διατροφικές αλλαγές που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας.

Η ιστορία της διατροφής διαμορφώθηκε σε συνεχή διάλογο με την

ανθρωπολογία, την οικονομία, τη γεωγραφία, την κοινωνιολογία, την ιστορία της

τέχνης, την αρχαιολογία, την ψυχανάλυση, και πρόσφατα την εξελικτική

νεοδαρβινική θεωρία. Ο άνθρωπος και οι προγονοί του, σε όλη σχεδόν τη διάρκεια

της ιστορίας τους, ήταν κατά βάση φυτοφάγοι. Το κυνήγι αναπτύχθηκε σταδιακά το

τελευταίο 1 εκατομμύριο χρόνια μαζί με την εξέλιξη των εργαλείων, χωρίς όμως να

εκτοπίσει τα φυτικά προϊόντα από βασική διατροφική πηγή. Όμως, ακόμα και τα

τελευταία 50.000 χρόνια, εποχή κατά την οποία κυριαρχούσε ο άνθρωπος κυνηγός-

τροφοσυλλέκτης, η κατανάλωση κρέατος από το κυνήγι αποτελούσε λιγότερο

σταθερή και αποδοτική διατροφική πηγή απ’ ό, τι η συλλογή φυτών και καρπών. Η

κρεατοφαγία επικράτησε της χορτοφαγίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα –και πάλι

όχι παντού, αλλά κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες του Δυτικού κόσμου.

Κατά την Παλαιολιθική εποχή, η διατροφή του ανθρώπου κυνηγού-

τροφοσυλλέκτη διαφοροποιούνταν ανάλογα με το κλίμα, τις εποχές και τη

γεωγραφία, παράγοντες από τους οποίους εξαρτώνταν το είδος και η ποσότητα των

διαθέσιμων φυτών και ζώων. Περίοδοι στέρησης διαδέχονταν περιόδους αφθονίας,

χωρίς να υπάρχει σταθερό παγκόσμιο διατροφικό πρότυπο. Μολαταύτα, η διατροφή

βασιζόταν κυρίως σε άγρια φρούτα και λαχανικά, καθώς και στο κρέας από το κυνήγι.

Το μέλι, τα ψάρια και τα οστρακοειδή είχαν περιορισμένη συμμετοχή στο διατροφικό

μοντέλο, ενώ οι άγριοι σπόροι αποτελούσαν λύση ανάγκης. Στη διατροφή αυτή οι

πρωτεΐνες προσέφεραν το 30% της ημερήσιας ενέργειας, ποσοστό διπλάσιο από το

σημερινό. Τα λίπη προσέφεραν 20-25% της ενέργειας και περιείχαν πολύ μικρότερη

αναλογία κορεσμένων λιπών απ’ ό, τι σήμερα, ενώ η πρόσληψη χοληστερόλης πρέπει

να κυμαινόταν στα σημερινά επίπεδα. Το ίδιο ισχύει και για τη λήψη υδατανθράκων,

αν και διέφερε σημαντικά η προέλευσή τους. Οι μακρινοί μας πρόγονοι κατανάλωναν

τρεις φορές περισσότερα φρούτα και λαχανικά, ενώ η εκ μέρους τους λήψη φυτικών

ινών ήταν πέντε φορές μεγαλύτερη. Μεγαλύτερη ήταν και η πρόσληψη βιταμινών και

ιχνοστοιχείων, ενώ πολύ μικρότερη ήταν η κατανάλωση νατρίου, σε αντίθεση με το

κάλιο.

Τα γεύματα απέκτησαν κοινωνικό χαρακτήρα όταν ανακαλύφθηκαν οι αρετές

της μαγειρικής. Οι πρώτες συνταγές χρονολογούνται από τη Μεσοποταμία του 2000

π.Χ. περίπου. Ωστόσο, η τροφή δεν συνδεόταν μόνο με την επιβίωση και την http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

51

κοινωνικότητα, αλλά και με την τελετουργία, τη μαγεία, την ιατρική και την υγιεινή.

Οι Αιγύπτιοι είχαν συνείδηση της σχέσης μεταξύ γαστρονομίας, διαιτητικής και

θεραπευτικής. Οι Ισραηλίτες, περιγράφοντας τη Γη της Επαγγελίας ως τη χώρα όπου

ρέει μέλι και γάλα, όριζαν την κοινότητά τους μέσω διατροφικών απαγορεύσεων, που

αποσκοπούσαν περισσότερο σε άσκηση της ηθικής τους παρά σε ικανοποίηση της

γεύσης.

Στην Ελλάδα και στη Ρώμη, η έλλειψη πόρων περιόριζε τη διατροφή για τον

πολύ κόσμο στα δημητριακά, τα λαχανικά, τα φρούτα. Το χορτοφαγικό κατά βάση

διαιτολόγιο εγκαταλείφθηκε σταδιακά από τους Ρωμαίους, οι οποίοι υπέκυψαν τελικά

στις γαστρονομικές απολαύσεις των ασιατών υπηκόων τους. Όσο όμως ο

Χριστιανισμός κατακτούσε έδαφος, η λιτότητα επέστρεφε. Η Θεία Ευχαριστία

πρόκρινε τα προϊόντα της μεσογειακής γεωργίας (ψωμί, κρασί, λάδι), τα οποία θα

αποτελούσαν εν συνεχεία τη βάση της χριστιανικής διατροφής στην περιοχή της

Μεσογείου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και άλλες σημαντικές επιρροές.

Οι Άραβες, που δεν έτρωγαν χοιρινό και δεν έπιναν κρασί, επηρέασαν σταδιακά

τη διατροφή των Ευρωπαίων, διαδίδοντας (κυρίως μέσω Σικελίας) τα καρότα, τις

μελιτζάνες, το σπανάκι, τα βερίκοκα, τα ροδάκινα, το ρύζι, τα καρπούζια, και πάνω

απ’ όλα το ζαχαροκάλαμο σε διάφορες παραλλαγές. Στο Μεσαίωνα οι διατροφικές

συνήθειες, που πάντα χαρακτηρίζονταν από ταξικές διαφορές, διαφοροποιήθηκαν

ακόμα περισσότερο. Σε αντιδιαστολή με τα πλούσια γεύματα των ευγενών και των

εμπόρων, οι φτωχοί αγρότες περιορίζονταν στα προϊόντα του κήπου τους (φασόλια,

φακές, μπιζέλια, λάχανα, πράσα, σπανάκι, κ.ά.), μια που ακόμα και το αλεύρι

προοριζόταν κυρίως για την αγορά.

Η κατανάλωση κρέατος ποίκιλλε σημαντικά από εποχή σε εποχή και από τόπο

σε τόπο. Οι βερολινέζοι του 14ου αιώνα έτρωγαν δώδεκα φορές περισσότερο κρέας

από τους απογόνους τους του 19ου αιώνα. Κατά κανόνα, όσο ο πληθυσμός αύξανε,

τόσο η κατανάλωση θερμίδων μειωνόταν. Τον 18ο και 19ο αιώνα ο μέσος ευρωπαίος

έτρωγε περισσότερο ψωμί και άλλα δημητριακά και λιγότερο κρέας. Οι «αμερικανικοί

νεωτερισμοί» (ντομάτες, πατάτες, καλαμπόκι) διαδόθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα.

Ο 20ός αιώνας, και ειδικά οι τελευταίες δεκαετίες του, σημαδεύτηκαν από την

αποθέωση του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, που επέδρασαν

σημαντικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης νοσηρότητας.

Στον Δυτικό πολιτισμό διαμορφώθηκε έτσι σταδιακά ένα διαιτολόγιο που

χαρακτηρίζεται από αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη, μεγάλη κατανάλωση

πρωτεϊνών, επεξεργασμένων υδατανθράκων, κορεσμένων λιπιδίων και http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

52

οινοπνεύματος, καθώς και από μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών. Τα παραδοσιακά

φαγητά έχουν αντικατασταθεί από επεξεργασμένα και βιομηχανοποιημένα διατροφικά

προϊόντα. Οι διατροφικές συνήθειες δεν ακολουθούν πλέον τα εποχιακά πρότυπα,

ενώ αυξάνουν και οι προτιμήσεις για «εξωτικές» συνταγές, που δεν αντιστοιχούν στις

ιδιαίτερες φυσικές και κοινωνικές συνθήκες κάθε πληθυσμού. Η κατανάλωση λίπους

στην Αγγλία αυξήθηκε από 25 γρ. κατά κεφαλήν το 1770 σε 150 γρ. το 1980 και της

ζάχαρης από 10 γρ. σε 150 γρ., ενώ μειώθηκε η κατανάλωση σιτάλευρου από 500

γρ. σε 200 γρ.

Σε ό, τι αφορά την Ευρώπη, υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις

χώρες του Βορρά και εκείνες του Νότου. Η κατανάλωση ζωικών λιπών είναι υψηλή

και σταθερή στη βόρεια Ευρώπη, ενώ είναι σχετικά μικρή αλλά με τάσεις αύξησης

στη νότια. Η κατανάλωση ζάχαρης στην βόρεια Ευρώπη είναι υψηλή αλλά με τάσεις

μείωσης, ενώ στη νότια είναι χαμηλή και σχετικά σταθερή. Η κατανάλωση λαχανικών

και φρούτων είναι σαφώς μεγαλύτερη στη νότια Ευρώπη, αλλά παρουσιάζει σταθερή

άνοδο παντού. Η κατανάλωση δημητριακών, τέλος, είναι περιορισμένη στη βόρεια

Ευρώπη αλλά αυξάνεται σταδιακά, ενώ στη νότια Ευρώπη, όπου ήταν υψηλή,

μειώνεται.

Η διατροφή είναι ένας από τους πιο σημαντικούς εξωγενείς παράγοντες που

επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία. Η ίδια η ζωή των ανθρώπων εξαρτάται από τη

δυνατότητα λήψης τροφής, ενώ η προστασία και η προαγωγή της υγείας

συναρτώνται με το είδος και την ποσότητα της τροφής, καθώς και με τις διατροφικές

συνήθειες. Τόσο η έλλειψη όσο και η υπερκατανάλωση τροφής μπορεί να

προκαλέσουν την εμφάνιση ορισμένων νοσημάτων.

Σε όλους τους μεγάλους πολιτισμούς η διατροφή θεωρούνταν σημαντικός

παράγοντας για την προστασία της υγείας από διάφορες αρρώστιες. Ο Πλάτων

ενοχοποιούσε τις διατροφικές εκτροπές των πλουσίων, μαζί με την έλλειψη φυσικής

άσκησης, ως βασικούς παράγοντες νοσηρότητας, ενώ συχνές αναφορές στη

διατροφή υπάρχουν επίσης στα κείμενα της ιπποκράτειας ιατρικής, στον Γαληνό,

καθώς και στα ιατρικά κείμενα άλλων μεγάλων πολιτισμών (Κίνα, Ινδία, Εγγύς και

Μέση Ανατολή).

Σήμερα, γίνεται ευρύτατα αποδεκτό ότι οι διατροφικές συνήθειες του Δυτικού

πολιτισμού σχετίζονται αιτιολογικά με ορισμένα από τα σημαντικότερα νοσήματα,

όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τα κακοήθη νεοπλάσματα. Με βάση

πρόσφατες εκτιμήσεις, υπολογίζεται ότι ο σχετικός κίνδυνος θανάτου για όσους

ευρωπαίους ακολουθούν υγιεινή διατροφή είναι 0.87 σε σχέση με όσους δεν http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

53

τρέφονται σωστά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολογίζει ότι 60.000 θάνατοι το χρόνο θα

μπορούσαν να αποφευχθούν στα κράτη-μέλη αν βελτιωνόταν η διατροφή του

πληθυσμού.

Σύμφωνα με τη νεοδαρβινική θεωρία, η έλλειψη κορεσμένου λίπους, ζάχαρης

και αλατιού κατά το μεγαλύτερο μέρος της εξελικτικής ιστορίας του ανθρώπου

αποτελεί τη βασική αιτία των περισσότερων σημερινών διατροφικών προβλημάτων

υγείας. Ο ανθρώπινος οργανισμός προσαρμόστηκε στις ελλείψεις αυτών των

προϊόντων. Έτσι, σήμερα, οπότε μπορεί και τα καταναλώνει σε αφθονία, υφίσταται

τις αρνητικές συνέπειες, στο βαθμό που η αυξημένη τους λήψη δεν αντιστοιχεί στις

“προδιαγραφές” του ανθρώπινου οργανισμού. Από την άλλη, σημαντικά προβλήματα

υγείας συνεπάγεται και η μειωμένη κατανάλωση προϊόντων στα οποία είχε

προσαρμοστεί για πολλά χρόνια ο ανθρώπινος οργανισμός, όπως τα φρούτα και τα

λαχανικά.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, και ιδίως στις φτωχές περιοχές της Αφρικής και

της Ασίας, οι διατροφικές ελλείψεις δεν περιορίζονται μόνο στα φρούτα και στα

λαχανικά, αλλά στο σύνολο της προσλαμβανόμενης τροφής, με αποτέλεσμα ο

υποσιτισμός να απειλεί όχι μόνο την υγεία αλλά και τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.

i.

Τα γραπτά κείμενα της εποχής της αρχαιότητας περιγράφουν με εντυπωσιακές

λεπτομέρειες τις διατροφικές συνήθειες των προγόνων μας στη νησιωτική και

ηπειρωτική Ελλάδα. Τα είδη και σχήματα των δοχείων, σκευών και μαγειρικών

εργαλείων που φέρνουν έρχονται στο φως από τις αρχαιολογικές ανασκαφές

μαρτυρούν μια ιδιαίτερα προηγμένη και υγιεινή κουζίνα.

Αρχαία Ελλάδα

Από την Οδύσσεια συλλέγουμε στοιχεία για τις γαστρονομικές προτιμήσεις των

Eλλήνων της εποχής του 8 π. Χ. αι. Όσο και αν μας φανεί περίεργο οι Έλληνες της

Ομηρικής Εποχής στήριζαν την διατροφή τους κυρίως στο κρέας: ωμά εντόσθια,

δαμάλια, κοπαδίσια αρνιά, κατσίκια, μοσχάρια κυρίως μηρούς, γίδες όλο πάχος, ενώ

από τα βόδια προτιμούσαν τα παχιά ψημένα πάκια. Τα κρέατα τα έτρωγαν ψητά στη

θράκα. Ψωμιά έφτιαχναν από σιτάρι και κριθάρι και μάλιστα συνήθιζαν να έχουν

ποικιλία ψωμιών τα οποία ήταν σαν τις σημερινές πίτες. Καλλιεργούσαν επίσης βίκο,

τριφύλλι και κάπαρη. Είχαν ανεπτυγμένη τυροκομία, έπιναν γάλα, έφτιαχναν

τυρόγαλο και τυριά. Το κρασί ήταν απαραίτητο συνοδευτικό των γευμάτων. Στην

Οδύσσεια γίνεται αναφορά για: ξανθό κρασί, κόκκινο νεχτάρι, μαύρο κρασί και μαύρο

γλυκόπιοτο κρασί. Το κρασί τους το έπιναν νερωμένο και πριν το βάλουν στο στόμα http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

54

έσταζαν μερικές σταγόνες στο δάπεδο προσφορά στους θεούς. Υπήρχε βέβαια και το

ελαιόλαδο, αλλά τότε είχε κυρίως άλλη χρήση... άλειφαν με αυτό τα κορμιά τους

μετά το μπάνιο! Δεν περιφρονούσαν φυσικά και τα φρούτα.

ii.

Oι γραπτές πηγές δίνουν πολλές πληροφορίες για τη διατροφή των Βυζαντινών.

Βασική επιδίωξη ήταν η αυτάρκεια του νοικοκυριού και γι' αυτό κάθε οικογένεια

καλλιεργούσε τα βασικά λαχανικά και εξέθρεφε κάποια ζώα (κυρίως πουλερικά).

Βέβαια αυτό ήταν δύσκολο να ισχύει στις μεγάλες πόλεις και ιδιαίτερα στην

Κωνσταντινούπολη, που την περίοδο της ακμής της έφτανε τους 500.000 κατοίκους.

Για αυτές τις περιπτώσεις επενέβαινε η κρατική μέριμνα, κυρίως μέσω του έπαρχου

της πόλης. Τα κύρια γεύματα των Βυζαντινών ήταν το πρόγευμα ή πρόφαγον, το

άριστον ή μεσημβρινόν (γεύμα), καθώς και ο δείπνος. Έτρωγαν χρησιμοποιώντας

κυρίως τα χέρια, αφού το πιρούνι ήταν άγνωστο μέχρι το 10ο αιώνα και η χρήση του

σπάνια στους επόμενους αιώνες. Χρησιμοποιούσαν επίσης κοχλιάρια ή κουτάλια και

μαχαίρια. Πριν και μετά το φαγητό έπλεναν τα χέρια τους, χρησιμοποιώντας το

χέρνιβ(ι)ον (πήλινο ή μεταλλικό αγγείο). Τα κυριότερα είδη διατροφής ήταν το ψωμί,

το λάδι, οι ελιές και το τυρί. Η ποιότητα του ψωμιού παρουσίαζε ποικιλία και ήταν

ανάλογη με τις οικονομικές δυνατότητες του καταναλωτή.

Βυζάντιο

Η φθηνότερη και πιο διαδεδομένη τροφή για το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού ήταν τα λαχανικά και τα όσπρια. Μεγάλη κατανάλωση είχαν τα λάχανα,

τα πράσα, τα κρεμμύδια, τα τεύτλα, τα μαρούλια, τα ραδίκια, το καρότο, ο αρακάς, η

ρόκα. Άγνωστες φυσικά ήταν οι πατάτες και οι ντομάτες, που έφτασαν στην Ευρώπη

πολύ αργότερα. Από τα όσπρια συναντάμε τα φασόλια, τις φακές, τα ρεβίθια, τα

κουκιά, τα λούπινα. Η ίδια διάκριση ισχύει και για την κατανάλωση του κρέατος. Τα

ζώα της οικογένειας εκτρέφονταν κυρίως για τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά.

Η κατανάλωση κρέατος, ακόμη και του παστού, ήταν μια σπάνια πολυτέλεια για το

μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Αντίθετα, στα τραπέζια των πλουσίων έβρισκαν

συχνότερα τη θέση τους αρνιά, κατσίκια, κότες, πουλερικά, καθώς και κυνήγια.

ι ρυθμοί της ζωής σήμερα είναι έντονοι και το άγχος είναι μέσα στην

καθημερινότητα μας. Όλοι αναζητούνε μια γρήγορη λύση όταν πεινάνε, είτε

βρίσκονται εντός ή εκτός σπιτιού ή γραφείου, έχοντας υιοθετήσει μια fast

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 1100ΟΟ:: ΆΆΓΓΧΧΟΟΣΣ

Ο http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

55

food συμπεριφορά. Από την μια η προβολή αυτού του τρόπου διατροφής από τα

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και από την άλλη η έλλειψη επιλογών, υποχρεώνει τους

πολλούς να καταφεύγουν σε σνακ πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη και θερμίδες, συνάμα

πτωχά σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φυτοχημικές (αντιοξειδωτικές) ουσίες. Επίσης,

πολλοί εφαρμόζουν ένα, το πολύ δύο γεύματα την ημέρα, επειδή δεν προλαβαίνουν

ή δεν έχουν υγιεινές επιλογές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και ενώ η

οικονομική ανάπτυξη της χώρας ήταν περιορισμένη, οι έλληνες είχαν τους

χαμηλότερους δείκτες θνησιμότητας στην Ευρώπη, κυρίως του παχέος εντέρου, του

προστάτη και του μαστού. Ταυτόχρονα παρατηρήθηκε να έχουν και υψηλό

προσδόκιμο επιβίωσης. Η κύρια μελέτη όσον αφορά τον μεσογειακό τρόπο διατροφής

είναι η περίφημη έρευνα των Επτά Χωρών. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής

ανέδειξαν την σημασία της μεσογειακής διατροφής

To άγχος, εκτός από την ορμονική μας κατάσταση και κατ’ επέκταση την υγεία

μας, επηρεάζει και την ποιότητα της διατροφής μας. Μπορεί να οδηγήσει ακόμα και

τους πλέον διατροφικά ευσυνείδητους ανθρώπους στην εφαρμογή ανθυγιεινών

διατροφικών μοτίβων, το οποίο δημιουργεί περισσότερο άγχος, ειδικά αν αλλάξει η

κατάσταση του σώματος.

Έτσι, το άτομο μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο άγχους – ανθυγιεινής διατροφής –

αλλαγής εικόνας σώματος – περισσότερου άγχους, ο οποίος συνήθως συνοδεύεται

από αίσθημα κατάθλιψης. Παρακάτω παρουσιάζουμε κάποιες από τις πιο συνήθεις

λανθασμένες διατροφικές συνήθειες των ατόμων που αντιμετωπίζουν συχνά

κρούσματα άγχους:

Συχνή κατανάλωση καφέ: Όταν βρίσκονται κάτω από συνθήκες έντονου στρες

πολλοί άνθρωποι καταναλώνουν καφέ καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, πολλές

φορές παραλείποντας τα βασικά γεύματα.

Κατανάλωση λανθασμένων τροφών: Εξαιτίας των αυξημένων επιπέδων

κορτιζόλης, οι αγχώδεις άνθρωποι έχουν την τάση να αποζητούν τρόφιμα

αυξημένης περιεκτικότητας σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι.

Παράλειψη γευμάτων: Ένα άλλο χαρακτηριστικό των υπερβολικά αγχωμένων

ατόμων είναι η παράλειψη γευμάτων. Πολλές φορές τα αγχώδη άτομα

παραλείπουν το πρωινό για να φτάσουν ‘έγκαιρα’ στη δουλειά τους ή

διαπιστώνουν ότι πεινούν πολύ αργά το απόγευμα, επειδή δεν κατανάλωσαν το

μεσημεριανό τους γεύμα.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

56

Συναισθηματική υπερφαγία: Το άγχος αυξάνει τα κρούσματα

συναισθηματικής υπερφαγίας, που δεν έχει καμία σχέση με

τη βιολογική πείνα που βιώνει ο οργανισμός μας.

Χαμηλή κατανάλωση νερού: Όταν το άτομο είναι

αγχωμένο, συχνά ξεχνάει να καταναλώσει τα 8-10

απαιτούμενα ποτήρια νερού που χρειάζονται την ημέρα.

Αυξημένη κατανάλωση έτοιμων γευμάτων: Μελέτες δείχνουν

ότι τα αγχώδη άτομα μαγειρεύουν λιγότερο από τα πιο ήρεμα άτομα, κατά

συνέπεια, ένα μεγάλο μέρος της διατροφής τους καλύπτεται από εστιατόρια,

πολλές φορές με την κατανάλωση πρόχειρων, υψηλών σε λιπαρά γευμάτων.

Γρήγορες δίαιτες: Όταν το άγχος οδηγεί στην κατανάλωση γρήγορων γευμάτων

και στη συνέχεια απότομη αύξηση βάρους σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα

προκειμένου να απαλλαχθούν γρήγορα από τα περιττά κιλά ακολουθούν

επικίνδυνα διατροφικά σχήματα με χαμηλή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών.

Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες που οφείλονται στο άγχος έχουν

αρνητική επίδραση στον οργανισμό μας, αφού αρχικά προκαλούν ανισορροπία στα

επίπεδα της γλυκόζης του αίματος. Πιο συγκεκριμένα, όταν οι αναλογίες των

θρεπτικών συστατικών που προσλαμβάνουμε δεν είναι οι σωστές, π.χ.

καταναλώνουμε πολύ λίγη πρωτεΐνη και πολύ μεγάλη ποσότητα απλών

υδατανθράκων όπως η ζάχαρη, τότε αντιμετωπίζουμε διακυμάνσεις στα επίπεδα της

γλυκόζης που οδηγούν σε κούραση, χαμηλά επίπεδα συγκέντρωσης, αλλαγές στη

διάθεση και, μακροπρόθεσμα, υπογλυκαιμία. Ακόμα, η υπερκατανάλωση καφεΐνης

λόγω άγχους μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές ύπνου, αφυδάτωση και αγχώδη

διαταραχή. Και το σημαντικότερο από όλα, η ακατάλληλη διατροφή μπορεί να

περιορίσει τη δράση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και να μας κάνει πιο

ευπαθείς.

Συμπερασματικά, χρειάζεται μια συστηματοποιημένη προσπάθεια για τη μείωση

του άγχους, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα της διατροφής μας και να μειωθεί

ο κίνδυνος για την υγεία μας. Στην προσπάθεια αυτή σύμμαχοί μας είναι η

γυμναστική, το περπάτημα, η ανάγνωση βιβλίων, η yoga και –το σημαντικότερο– η

κοινωνικοποίηση στον ελεύθερο χρόνο μας.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

57

νας μέσος ανθρώπινος εγκέφαλος ζυγίζει περί τα 1.350 γραμμάρια και

καταναλώνει ένα τεράστιο συγκριτικά μέρος της ενέργειας από τον

μεταβολισμό μας. Ενώ καταλαμβάνει μόνο ένα μικρό ποσοστό από το

βάρος μας, χρειάζεται το 25% του βασικού μας μεταβολισμού. Είναι προφανές ότι η

τροφοδότηση του μυαλού μας με θρεπτικά συστατικά είναι πολύ σημαντική για την

επιβίωσή μας. Αλλά και για τις καθημερινές μας σχέσεις. Η εμπειρική γνώση ότι η

διατροφική στέρηση επηρεάζει την διάθεση και μπορεί να φέρει επιθετικότητα είναι

λίγο ή πολύ, γνωστή σε όλους.

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 1111ΟΟ:: ΔΔΙΙΑΑΤΤΡΡΟΟΦΦΗΗ ΚΚΑΑΙΙ ΣΣΥΥΜΜΠΠΕΕΡΡΙΙΦΦΟΟΡΡΑΑ

Το 1987 ο Virkkunen σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Βιολογικής

Ψυχιατρικής παρατήρησε αντιδραστική υπογλυκαιμία στο σύνολο των 68

καταδικασθέντων για αδικήματα βίας.

Το 1990 ο Schrauzer βρήκε αξιοσημείωτα μειωμένες τιμές σε φόνους,

αυτοκτονίες και βιασμούς στις επαρχίες του Τέξας που οι φυσιολογικές

συγκεντρώσεις του λιθίου στο πόσιμο νερό ήταν μεταξύ 70-170 μg/L συγκριτικά

με τις επαρχίες που είχαν λιγότερο ή καθόλου λίθιο στο νερό τους.

Το 1994 o Corrigan βρήκε μειωμένα επίπεδα Ω-3 και Ω-6 λιπαρών οξέων σε

ανήλικους καταδικασθέντες για βίαια αδικήματα σε σχέση με συνομηλίκους τους

που δεν είχαν ποινικό μητρώο.

Το 1997 ο Schoenthaler σε άλλη έρευνα εφάρμοσε μία έξυπνη και απλή ιδέα :

Έδωσε σε μερικούς κρατούμενους διατροφικά συμπληρώματα και σε άλλους

έδωσε εικονικό φάρμακο. Οι κρατούμενοι δεν ήξεραν αν έπαιρναν εικονικό

φάρμακο ή διατροφικό συμπλήρωμα .Οι κρατούμενοι που πήραν τα συμπλήρωμα

είχαν αξιοσημείωτη βελτίωση στη συμπεριφορά τους.

Σε επίρρωση των παραπάνω ο ίδιος καθηγητής επέβλεψε τα γεύματα που

προσέφεραν 803 σχολεία σε φτωχές γειτονιές της

Νέας Υόρκης. Οι επιδόσεις των μαθητών πριν τις

διατροφικές αλλαγές

κυμαίνονταν 11% κάτω από

τον εθνικό μέσο όρο. Μετά

τις διατροφική

παρέμβαση οι

επιδόσεις των

Έ ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

58

μαθητών ήταν 5% πάνω από τον μέσο όρο.

Το 2002 ένας χοντρούλης γυαλάκιας, που τυχαίνει να είναι καθηγητής στο

πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ονόματι Bernard Gesch, διηύθυνε μία ενδιαφέρουσα

μελέτη: Σε μία φυλακή με 231 κρατούμενους (όλοι μεταξύ 18 και 21 ετών),

χώρισε τους κρατούμενους σε 2 ομάδες. Στην μία ομάδα οι κρατούμενοι

έπαιρναν ένα συμπλήρωμα με το 100% της Συνιστώμενης Ημερήσιας

Δόσης(ΣΗΔ)από βιταμίνες, μέταλλα και λιπαρά οξέα ενώ η άλλη ομάδα έπαιρνε

εικονικό φάρμακο(placebo). Οι ομάδες δεν επικοινωνούσαν η μία με την άλλη

ώστε να μην επηρεαστεί η συμπεριφορά της μίας από την άλλη .Ούτε οι

ερευνητές, ούτε οι κρατούμενοι, ούτε οι φύλακες γνώριζαν ποιος έπαιρνε τι. Η

κατανομή των πιο επιθετικών κρατούμενων στις ομάδες ήταν ίση έτσι ώστε να

μην υπάρχει αλλοίωση του συμπεράσματος. Τα αποτελέσματα ήταν σχεδόν

ανέλπιστα: Ενώ όσοι κρατούμενοι έλαβαν εικονικό φάρμακο δεν είχαν μεταβολή

στην συμπεριφορά, η ομάδα όσων έλαβαν το συμπλήρωμα είχε αξιοθαύμαστη

μείωση στην αντικοινωνική συμπεριφορά! Κάτι ακόμη πιο σημαντικό: Καμία

απολύτως παρενέργεια δεν παρατηρήθηκε.

To 2009 παρόμοια αποτελέσματα σε μία Δανέζικη φυλακή με μία μείωση της

επιθετικότητας κατά 34%.

Μία σκέψη που έρχεται στο μυαλό όταν διαβάζουμε τα παραπάνω είναι ότι έρευνα

του Gesch έγινε σε μία φυλακή, τι αξία μπορεί να έχει σε όσους δεν είναι

κρατούμενοι; Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ζουν σε φυλακή, οι ίδιες

φυσιολογικές αρχές λειτουργίας στη θρέψη και στη σκέψη υπάρχουν σε όλους

τους ανθρώπους, ενώ το περιβάλλον ενός κλειστού χώρου όπως μία φυλακή

κάνει αυτήν την μελέτη ακόμη πιο δυνατή (δεν υπήρχαν εξωγενή ερεθίσματα για

αλλαγή της συμπεριφοράς).

Στοιχεία από άλλα ερευνητικά πεδία δείχνουν πως η συμπεριφορά μπορεί να

επηρεάζεται από την εντερική χλωρίδα. Πιο συγκεκριμένα φαίνεται πως τα μικρόβια

που υπάρχουν στα έντερα επηρεάζουν την λειτουργία του νευρικού συστήματος,

περιφερειακά αλλά και σε επίπεδο εγκεφάλου. Παράλληλα, έχει αρχίσει να γίνεται

εμφανής η θετική επίδραση της γυμναστικής στην εγκεφαλική λειτουργία, και πιο

συγκεκριμένα την μνήμη και μαθησιακές λειτουργίες. Ένας άλλος παράγοντας που

επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά, αλλά και την διατροφή είναι τα επίπεδα του

στρες.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

59

1) Βουλιμία

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 1122ΟΟ:: ΑΑΣΣΘΘΕΕΝΝΕΕΙΙΕΕΣΣ ΣΣΥΥΝΝΥΥΦΦΑΑΣΣΜΜΕΕΝΝΕΕΣΣ ΜΜΕΕ ΤΤΙΙΣΣ ΔΔΙΙΑΑΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΚΚΕΕΣΣ ΣΣΥΥΝΝΗΗΘΘΕΕΙΙΕΕΣΣ

Η βουλιμία είναι μία διαταραχή διατροφής και αναφέρεται στην υπερβολική

κατανάλωση τροφής μέχρι σημείου υπερβολικού κορεσμού, που συχνά συνοδεύεται

από την αίσθηση απώλειας του ελέγχου

Η βουλιμία προκαλείται από :

1. Διαταραχές της προσωπικότητας

2. Προβλήματα του συναισθηματικού κόσμου

3. Οικογενειακές πιέσεις

4. Γενετική ή βιολογική προδιάθεση

5. Πολιτισμικούς παράγοντες και υπεραφθονία τροφών

6. Έμμονες ιδέες για ισχνότητα σώματος

Μερικοί από τους τρόπους αντιμετώπισής της είναι:

Ψυχολογική υποστήριξη

Εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος του επιστήμονα διαιτολόγου στην

αντιμετώπιση της πάθησης.

Είναι απαραίτητο να εκπαιδευτεί το άτομο ολοκληρωμένα και σωστά πάνω σε

θέματα διατροφής.

2) Νευρική ανορεξία

Η νευρική ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται κυρίως

από έναν μανιώδη φόβο για την απόκτηση βάρους. Τα άτομα με νευρική ανορεξία

νιώθουν πείνα αλλά επιτρέπουν στους εαυτούς τους μόνο πολύ μικρές ποσότητες

φαγητού. Είναι μια σοβαρή ψυχική αρρώστια με υψηλό ποσοστό παρενεργειών και το

υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από όλες τις ψυχικές ασθένειες. Η νευρική

ανορεξία εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία και είναι πιο συχνή στις έφηβους.

Παρόλο που μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους κάθε ηλικίας, φυλής και

κοινωνικοοικονομικής κατάστασης η νευρική ανορεξία επηρεάζει τις γυναίκες 10

φορές περισσότερο από τους άντρες.

Οι πάσχοντες εμφανίζουν διάφορα συμπτώματα όπως:

o γρήγορη και δραματική απώλεια βάρους

o φόβος μήπως πάρουν κιλά ή γίνουν υπέρβαροι

o πρησμένες αρθρώσεις

o κοιλιακό φούσκωμα http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

60

o Ξηρό δέρμα

o Effluvium Telogen (ένα είδος σταδιακής λέπτυνσης της τρίχας που οδηγεί σε

τριχόπτωση)

o Ακροκυάνωση (μελάνιασμα χεριών)

o Ερύθημα (ερυθρότητα του δέρματος)

o Ακμή (σπυράκια)

3) Παχυσαρκία

Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην οποία η υπερβολική αποθήκευση

λίπους μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία του ατόμου. Σύμφωνα με

το ΔΜΣ ως παχύσαρκοι χαρακτηρίζονται τα άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο από 30. Κατά

μέσο όρο, οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη δαπάνη ενέργειας από

λεπτότερους, λόγω της ενέργειας που απαιτείται για να διατηρηθεί μια αυξημένη μάζα

σώματος.

Σε διάφορoυς παράγοντες όπως:

Πού οφείλεται η παχυσαρκία;

Γενετικοί παράγοντες

Οικογενής παχυσαρκία

Λίγα και μεγάλα γεύματα

Μειωμένη φυσική δραστηριότητα

Λήψη φαρμάκων

Ψυχολογικοί παράγοντες

Οι συνέπειες της παχυσαρκίας

(βλ σχήμα)

Οι Έλληνες δεν έχουν καταλάβει καλά ότι η παχυσαρκία είναι νόσος. Μετά τον

δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι Έλληνες είχαμε σημαντική στέρηση τροφίμων, και

τώρα "πέσαμε" κυριολεκτικώς επάνω στην αφθονία του φαγητού.

Γιατί οι Έλληνες είναι παχύσαρκοι;

Δυστυχώς δεν έχουμε την πρέπουσα ενημέρωση σε ευρεία έκταση σε ότι

αφορά την επιλογή τροφίμων, παρότι η ελληνική δίαιτα και ιδίως αυτή που

εφαρμόζονταν την παλαιά εποχή στην Κρήτη είναι η κατεξοχήν δίαιτα μεσογειακού

τύπου, η οποία συνιστάται σήμερα και μάλιστα υιοθετείται και ενθαρρύνεται από

πολλές πολιτισμένες χώρες. Μόνο τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα αρχίσαμε να http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

61

συνειδητοποιούμε ότι αυτή η δίαιτα η οποία στηρίζεται σε πολλά λαχανικά, όσπρια,

φρούτα, ψάρι και σε μικρές ποσότητες από κρέας και στα προϊόντα του, είναι η δίαιτα

η οποία συνδυάζεται με καλή υγεία, λιγότερη προσβολή του καρδιαγγειακού

συστήματος από αθηροσκλήρωση, λιγότερα νεοπλάσματα.

Στην Ελλάδα, μόνο τα τελευταία χρόνια αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε την

αξία της φυσικής άσκησης, και δη την αξία του απλού περπατήματος.

γυναικών και 62% των ανδρών είναι υπέρβαροι!!! 3στους 10 Έλληνες είναι

παχύσαρκοι!!! Το 40 % των αγοριών και 30 % των κοριτσιών είναι υπέρβαροι!!!

Μάλιστα το ΙΝΚΑ προειδοποιεί σε 20 χρόνια η κακή διατροφή θα σκοτώνει τους

νέους!

Αλλαγή διατροφικών συνηθειών

Θεραπεία της παχυσαρκίας:

Σωματική άσκηση

Φαρμακευτική αγωγή

Χειρουργική αντιμετώπιση

Επίσης οι πιο παχύσαρκοι ευρωπαίοι είναι οι Έλληνες, πάνω από τα 50% των

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

62

?

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 1133ΟΟ:: ΜΜΕΕΤΤΑΑΛΛΛΛΑΑΓΓΜΜΕΕΝΝΑΑ ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΑΑ

Είναι γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα τα οποία έχουν δημιουργηθεί χρησιμοποιώντας τις πρόσφατες τεχνικές της μοριακής βιολογίας, με σκοπό την ενίσχυση κάποιων επιθυμητών χαρακτηριστικών, όπως η αντοχή στο κρύο, στα εντομοκτόνα ή ακόμα και για την απόκτηση μεγαλύτερης θρεπτικής αξίας.

Τι είναι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα;

? Προστίθενται κομμάτια DNA, από 3-4 διαφορετικούς οργανισμούς στο DNA ενός

φυτού, ζώου ή μικροοργανισμού, οδηγώντας στην ανάπτυξη νεοφανών για τα

Πώς δημιουργούνται;

φυσικά δεδομένα οργανισμών.

? Στα προϊόντα:

Ποια η ωφελιμότητά τους;

- Καλύτερη γεύση και ποιότητα. - Μείωση χρόνου ωρίμανσης. - Αύξηση ποσότητας προϊόντων. - Αντίσταση εναντίον βλαβερών οργανισμών - Αντίσταση εναντίον ασθενειών. - Αυξημένη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά. - Αύξηση της παραγωγικότητας.

Στο περιβάλλον: - Λιγότερη χρήση εντομοκτόνων και λιπασμάτων. - Εξοικονόμηση ενέργειας.

Στην κοινωνία: - Αυξημένη παραγωγή τροφίμων. - Αντιμετώπιση του προβλήματος της πείνας και του υποσιτισμού

?

Στην ασφάλεια:

Ποια τα μειονεκτήματά τους;

- Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία (αλλεργίες, δημιουργία ανθεκτικών μικροοργανισμών). Στα πνευματικά δικαιώματα: - Εξάρτηση των φτωχότερων και λιγότερο αναπτυγμένων χωρών από πλουσιότερες και βιομηχανοποιημένες χώρες. Στα ηθικά προβλήματα: - Επέμβαση στους γενετικούς μηχανισμούς

της φύσης και παραβίαση των εσωτερικών αξιών φυσικών οργανισμών. http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

63

?

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 1144ΟΟ:: ΠΠΡΡΟΟΣΣΘΘΕΕΤΤΑΑ ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΩΩΝΝ

Τα πρόσθετα τροφίμων είναι φυσικές ή συνθετικές ουσίες που προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα για τη βελτίωση της ποιότητας και της εμφάνισης των τροφίμων.

Τι είναι τα πρόσθετα;

Τα πρόσθετα τροφίμων ομαδοποιούνται σε κατηγορίες σύμφωνα με την κύρια

λειτουργία τους.

Ομαδοποίηση:

Σε κάθε πρόσθετο αντιστοιχεί ένας τριψήφιος ή τετραψήφιος αριθμός. Πριν από τον αριθμό υπάρχει η ένδειξη Ε που δηλώνει την έγκριση της κυκλοφορίας του από την Ε.Ε.

Στη συσκευασία όλων των τροφίμων υπάρχει υποχρεωτικά ο κατάλογος των συστατικών του, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων με το ειδικό τους όνομα. Έτσι μπορούμε να ελέγξουμε ποια πρόσθετα περιέχονται σε ένα τρόφιμο.

1. Χρωστικές: προσθέτουν χρώμα στα τρόφιμα. Κατηγορίες χαρακτηριστικών πρόσθετων τροφίμων:

2. Συντηρητικά: παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων. 3. Ενισχυτικά γεύσης: ενισχύουν την γεύση και την οσμή του τροφίμου. 4. Γλυκαντικά: χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα

τρόφιμα. Αντικαταστούν τη ζάχαρη στα διαιτητικά προϊόντα. 5. Οξέα: αυξάνουν την οξύτητα των τροφίμων ή / και τους προσδίδουν όξινη

γεύση. 6. Διογκωτικά αρτοποιίας: αυξάνουν τον όγκο της ζύμης.

I. Ε100-Ε199 (χρωστικές)

Κατάλογος πρόσθετων τροφίμων Ε

Κωδικός Ονομασία Λειτουργία E100 Κουρκουμίνη Πορτοκαλί-κίτρινο χρώμα E100(ii) Τουρμερικό Πορτοκαλί-κίτρινο χρώμα E101 Ριβοφλαβίνη Κίτρινο χρώμα, βιταμίνη B2 E101(ii) 5-φωσφορική Ριβοφλαβίνη Κίτρινο χρώμα, βιταμίνη B2 E102 Ταρτραζίνη Κίτρινο χρώμα, αζώχρωμα

E104 Κίτρινη Κινολίνη Πράσινο-κίτρινο χρώμα,συνθετική

E106 5-φωσφορικό νάτριο Ριβοφλαβίνη Κίτρινο χρώμα, βιταμίνη B2 E107 Κίτρινο 2G Κίτρινο χρώμα, αζώχρωμα E110 Kιτρινοπορτοκαλί FCF Κίτρινο χρώμα E120 Καρμίνη, κοχενίλη Κόκκινο χρώμα, φυσικό E122 Αζορουμπίνη (καρμοϊζίνη) Κόκκινο χρώμα, αζώχρωμα E123 Αμαράνθη Κόκκινο χρώμα, αζώχρωμα E124 Ερυθρό κοχενίλης ( Ponceau 4R ) Κόκκινο χρώμα, αζώχρωμα http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

64

E127 Eρυθροσίνη Κόκκινο χρώμα, συνθετικό E128 Κόκκινο 2G Κόκκινο χρώμα, συνθετικό E129 Κόκκινο τροφίμων 17 (Allura Red AC) Κόκκινο χρώμα, αζώχρωμα E131 Μπλε V Μπλε χρώμα, συνθετικό E132 Iνδικοτίνη Μπλε χρώμα, συνθετικό E133 Λαμπρό κυανούν FCF Μπλε χρώμα, συνθετικό E140 Χλωροφύλλη Πράσινο χρώμα, φυσικό E141 Συμπλέγματα χλωροφύλλης με χαλκό Πράσινο χρώμα, συνθετικό E142 Πράσινο S Πράσινο χρώμα, συνθετικό E150a-d Καραμελόχρωμα Καφέ χρώμα E151 Λαμπρό μαύρο BN Μαύρο χρώμα, αζώχρωμα E153 Άνθρακας Φυσικό μαύρο χρώμα E154 Καφέ FK Καφέ χρώμα, αζώχρωμα E155 Καφέ HT Καφέ χρώμα, αζώχρωμα E160a Άλφα-, βήτα- και γάμα- καροτένιο Φυσικό πορτοκαλί-κίτρινο χρώμα E160b Ανάτο, Μπιξίνη, Νορπιξίνη Φυσικό κίτρινο χρώμα E160c Εκχύλισμα πιπεριάς Φυσικό πορτοκαλί χρώμα E160d Λυκοπένιο Φυσικό κόκκινο χρώμα E160e Βήτα-απο-8-καροτενάλη Φυσικό πορτοκαλί-κίτρινο χρώμα

E160f Αιθυλεστέρας του βήτα-απο-8-καροτενικου οξέος

Φυσικό πορτοκαλί-κίτρινο χρώμα

E161a Φλαβοξανθίνη Φυσικό, κίτρινο χρώμα E161b Λουτείνη Φυσικό, κίτρινο χρώμα E161c Κρυπτοξανθίνη Φυσικό, κίτρινο χρώμα E161d Ρουβιξανθίνη Φυσικό, κίτρινο χρώμα E161e Βιολοξανθίνη Φυσικό, κίτρινο χρώμα E161f Ροδοξανθίνη Φυσικό, κίτρινο χρώμα E161g Κανθαξανθίνη Φυσικό, πορτοκαλί χρώμα E161h Κιτρονοξανθίνη Φυσικό, κίτρινο χρώμα E162 Εκχύλισμα παντζαριού Φυσικό κόκκινο χρώμα E163 Ανθοκυάνες Φυσικό κόκκινο-μοβ χρώμα E170 Ανθρακικό ασβέστιο Άσπρο χρώμα E171 Διοξείδιο του τιτανίου Άσπρο χρώμα E172 Οξείδια του σιδήρου Φυσικό κόκκινο-καφέ χρώμα E173 Αλουμίνιο Μεταλλικό (χρώμα) E174 Άργυρος Μεταλλικό (χρώμα) E175 Χρυσός Μεταλλικό (χρώμα) E180 Λιθορουμπίνη BK Κόκκινο χρώμα, αζώχρωμα Ε181 Ταννίνες Κίτρινο-άσπρο χρώμα και γεύση

II. Ε200-Ε299 (συντηρητικά) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία E200 Σορβικό οξύ Φυσικό συντηρητικό http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

65

E201 Σορβικό νάτριο Συνθετικό συντηρητικό E202 Σορβικό κάλιο Συνθετικό συντηρητικό E203 Σορβικό ασβέστιο Συνθετικό συντηρητικό E210 Βενζοϊκό οξύ Φυσικό συντηρητικό E211 Βενζοϊκό νάτριο Συνθετικό συντηρητικό E212 Βενζοϊκό κάλιο Συνθετικό συντηρητικό E213 Βενζοϊκό ασβέστιο Συνθετικό συντηρητικό E214 Αιθυλ-4-υδροξυβενζοϊκό οξύ Συνθετικό συντηρητικό

E215 Αιθυλ-4-υδροξυβενζοϊκό νάτριο

Συνθετικό συντηρητικό

E216 Προπυλ-4-υδροξυβενζοϊκό οξύ Συνθετικό συντηρητικό

E217 Προπυλ-4-υδροξυβενζοϊκό νάτριο

Συνθετικό συντηρητικό

E218 Μεθυλ-4-υδροξυβενζoϊκό οξύ Συνθετικό συντηρητικό από το βενζοϊκό οξύ

E219 Μεθυλ-4-υδροξυβενζoϊκό νάτριο

Συνθετικό συντηρητικό από το βενζοϊκό οξύ

E220 Διοξείδιο του θείου Φυσικό συντηρητικό E221 Θειώδες νάτριο Συνθετικό συντηρητικό E222 Όξινο θειώδες νάτριο Συνθετικό συντηρητικό, λευκαντικό μέσο E223 Μεταθειώδες νάτριο Συνθετικό συντηρητικό, αντιοξειδωτικό E224 Μεταθειώδες κάλιο Συνθετικό συντηρητικό 225 Θειώδες κάλιο Συνθετικό συντηρητικό E226 Θειώδες ασβέστιο Συνθετικό συντηρητικό E227 Όξινο θειώδες ασβέστιο Συνθετικό συντηρητικό E228 Όξινο θειώδες κάλιο Συνθετικό συντηρητικό E230 Διφαινύλιο Συνθετικό συντηρητικό E231 2-υδρόξυδιφαινύλιο Συνθετικό συντηρητικό

E232 Διφαινολικό οξείδιο του νατρίου

Συνθετικό συντηρητικό

E233 Θειαβενταζόλη Συνθετικό συντηρητικό E234 Nιοσίνη Φυσικό αντιβιοτικό E235 ιμαρακίνη Φυσικό αντιβιοτικό E236 Μυρμηκικό οξύ Φυσικό οξύ, συντηρητικό E237 Μυρμηκικό νάτριο Φυσικό άλας, συντηρητικό E238 Μυρμηκικό ασβέστιο Φυσικό άλας, συντηρητικό E239 Εξαμεθυλενοτετραμίνη Συνθετικό συντηρητικό E240 Φορμαλδεΰδη Συντηρητικό E242 Καρβονικό διμεθύλιο Συνθετικό συντηρητικό E249 Νιτρώδες κάλιο Φυσικό άλας, συντηρητικό E250 Νιτρώδες νάτριο Φυσικό άλας, συντηρητικό E251 Νιτρικό νάτριο Φυσικό άλας, συντηρητικό E252 Νιτρικό κάλιο Φυσικό άλας, συντηρητικό http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

66

E260 Οξικό οξύ Φυσικό οξύ, συντηρητικό E261 Οξικό κάλιο Συντηρητικό, φυσικό άλας E262 Οξικό νάτριο Συντηρητικό, φυσικό άλας E263 Οξικό ασβέστιο Συντηρητικό, φυσικό άλας E270 Γαλακτικό οξύ Φυσικό οξύ E280 Προπιονικό οξύ Φυσικό οξύ E281 Προπιονικό νάτριο Φυσικό άλας E282 Προπιονικό ασβέστιο Φυσικό άλας E283 Προπιονικό κάλιο Φυσικό άλας E284 Βορικό οξύ Φυσικό οξύ E285 Τετραβορικό νάτριο Φυσικό οξύ E290 Διοξείδιο του άνθρακα Φυσικό αέριο E296 Μηλικό οξύ Οξύ E297 Φουμαρικό οξύ Φυσικό οξύ

III. Ε300-Ε399 (αντιοξειδωτικά, ρυθμιστές οξύτητας) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία E300 L- Ασκορβικό οξύ Φυσικό αντιοξειδωτικό, βιταμίνη C E301 L- Ασκορβικό νάτριο Φυσικό αντιοξειδωτικό, βιταμίνη C E302 L- Ασκορβικό ασβέστιο Φυσικό αντιοξειδωτικό, βιταμίνη C E304 6-0- παλμιτικο - L- Ασκορβικό οξύ Συνθετικό αντιοξειδωτικό E306 Εκχυλίσματα τοκοφερολών Φυσικό αντιοξειδωτικό, βιταμίνη E E307 άλφα - Τοκοφερόλη Συνθετικό αντιοξειδωτικό E308 γάμμα - Τοκοφερόλη Συνθετικό αντιοξειδωτικό, βιταμίνη E E309 δέλτα - Τοκοφερόλη Συνθετικό αντιοξειδωτικό, βιταμίνη E E310 Γαλλικός προπυλεστέρας Συνθετικό αντιοξειδωτικό E311 Γαλλικός οκτυλεστέρας Συνθετικό αντιοξειδωτικό E312 Γαλλικός δωδεκυλεστέρας Συνθετικό αντιοξειδωτικό E313 Θειο-δι-προπιονικό οξύ Συνθετικό αντιοξειδωτικό E314 Γουαϊκό κόμμι Φυσικό αντιοξειδωτικό E315 Ερυθορβικό οξύ Συνθετικό αντιοξειδωτικό E316 Ερυθορβικό νάτριο Συνθετικό αντιοξειδωτικό E319 Υδροξυβουτύλιο Συνθετικό αντιοξειδωτικό E320 Βουτυροϋδροξυανισόλη Συνθετικό αντιοξειδωτικό E321 Βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο Συνθετικό αντιοξειδωτικό E322 Λεκιθίνη Φυσικός γαλακτωματοποιητής E325 Γαλακτικό νάτριο Άλας νατρίου του γαλακτικού οξέος E326 Γαλακτικό κάλιο Άλας καλίου του γαλακτικού οξέος

E327 Γαλακτικό ασβέστιο Άλας ασβεστίου του γαλακτικού οξέος

E330 Κιτρικό οξύ Ρυθμιστές οξύτητας E331 Κιτρικό νάτριο Ρυθμιστές οξύτητας E332 Κιτρικό κάλιο Ρυθμιστές οξύτητας http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

67

E333 Μόνο-, δι- και τρι- κιτρικό ασβέστιο

Ρυθμιστές οξύτητας

E334 L-(+)- Τρυγικό οξύ Φυσικό οξύ E335 Μονο/δι L -(+)- τρυγικό οξύ Άλας του τρυγικού οξέος E336 L -(+)- τρυγικό μονοκάλιο Άλας του τρυγικού οξέος E337 L-(+)- τρυγικό καλιονάτριο Άλας του τρυγικού οξέος E338 Φωσφορικό οξύ Ρυθμιστικά διαλύματα E339 Ορθοφωσφορικό νάτριο Ρυθμιστικά διαλύματα E340 Ορθοφωσφορικό κάλιο Ρυθμιστικά διαλύματα E341 Ορθοφωσφορικό ασβέστιο Ρυθμιστικά διαλύματα E343 Ορθοφωσφορικό μαγνήσιο Ρυθμιστικά διαλύματα E350 Μηλικό νάτριο Άλας νατρίου του μηλικού οξέος E351 Μηλικό κάλλιο Άλας καλλίου του μηλικού οξέος E352 Μηλικό ασβέστιο Άλας ασβεστίου του μηλικού οξέος E353 Μετα τρυγικό οξύ Φυσικό οξύ E354 Τρυγικό ασβέστιο Φυσικό συντηρητικό E355 Αδιπικό οξύ Φυσικό οξύ E356 Αδιπικό νάτριο Ρυθμιστής οξύτητας E357 Αδιπικό κάλλιο Ρυθμιστής οξύτητας E363 Ηλεκτρικό οξύ Φυσικό οξύ E365 Φουμαρικό νάτριο Ρυθμιστής οξύτητας E370 1,4- Λακτονο-επτανοϊκό οξύ Συνθετικό οξύ E375 Νικοτινικό οξύ Βιταμίνη Β, προστατεύει το χρώμα E380 Κιτρικό τριαμμώνιο Συνθετικό άλας του κιτρικού οξέος E381 Κιτρικός αμμωνιούχος σίδηρος Συνθετικό άλας του κιτρικού οξέος

E385 Άλας του EDTA με ασβεστιονάτριο

Χηλικό αντιδραστήριο

E386 ΕDTA- αιθυλενοδιαμινοτετραοξικό οξύ

Συνθετικός σταθεροποιητής

E387 Oξυστεατίνη Σταθεροποιητής E388 Θειο-δι προπιονικό οξύ Συνθετικό αντιοξειδωτικό

IV. Ε400-Ε499 (γαλακτωματοποιητές, σταθεροποιητές και πηκτικοί παράγοντες)

Κωδικός Ονομασία Λειτουργία E400 Αλγινικό οξύ Φυσικός πηκτικός παράγοντας E401 Αλγινικό νάτριο Φυσικός πηκτικός παράγοντας E402 Αλγινικό κάλιο Φυσικός πηκτικός παράγοντας E403 Αλγινικό αμμώνιο Φυσικός πηκτικός παράγοντας E404 Αλγινικό ασβέστιο Φυσικός πηκτικός παράγοντας E405 Αλγινική προπανο-1,2-διόλη Προϊόν του αλγινικού οξέος E406 Άγαρ Φυσικός πηκτικός παράγοντας E407 Καραγενάνη Φυσικός πηκτικός παράγοντας http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

68

E408 Τροποποιημένα φύκη του γένους Furcelleran

Φυσικός πηκτικός παράγοντας

E410 Κόμμι χαρουπιών Φυσικός πηκτικός παράγοντας E411 "Oat Gum" Φυσικός πηκτικός παράγοντας E412 Κόμμι γκουάρ Φυσικός πηκτικός παράγοντας E413 Τραγακάνθινο κόμμι Φυσικός πηκτικός παράγοντας E414 Αραβικό κόμμι Φυσικός πηκτικός παράγοντας E415 Κόμμι ξανθάνης Φυσικός πηκτικός παράγοντας E416 Κόμμι καράγια Φυσικός πηκτικός παράγοντας E418 Κόμμι τζελάν Φυσικός πηκτικός παράγοντας E420 Σορβιτόλη Φυσική σακχαρο-αλκοόλη E421 Μανιτόλη Φυσική σακχαρο-αλκοόλη E422 Γλυκερόλη Φυσική αλκοόλη

E430 Πολυοξυαιθυλενικός(8) εστέρας του στεατικού οξέος

E431 Πολυοξυαιθυλενικός(40) εστέρας του στεατικού οξέος

Συνθετικός γαλακτωματοποιητής

E432 Πολυοξυαιθυλενικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονολαουρικό οξύ

Συνθετικός γαλακτωματοποιητής

E433 Πολυοξυαιθυλενικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονοελαϊκό οξύ

Συνθετικός γαλακτωματοποιητής

E434 Πολυοξυαιθυλενικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονοπαλμιτικό οξύ

Συνθετικός γαλακτωματοποιητής

E435 Πολυοξυαιθυλενικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το μονοστεατικό οξύ

Συνθετικός γαλακτωματοποιητής

E436 Πολυοξυαιθυλενικός-20 εστέρας της σορβιτόλης με το τριστεατικό οξύ

Συνθετικός γαλακτωματοποιητής

E440 Πηκτίνη Φυσικός πηκτικός παράγοντας E441 Ζελατίνη ή κολλαγόνο Φυσικός πηκτικός παράγοντας E442 Αμμωνιούχα φωσφατίδια Συνθετικός γαλακτωματοποιητής E450 Δι- και πολυφωσφορικά άλατα Άλατα του φωσφορικού οξέος E451 Τριφωσφορικά άλατα Άλατα του φωσφορικού οξέος E452 Πολυφωσφορικά άλατα Άλατα του φωσφορικού οξέος

E460 Κυτταρίνη ή κελλουλόζη Φυσική διαιτητική ίνα, πηκτικός παράγοντας

E461 Μεθυλοκυτταρίνη Ημισυνθετικός πηκτικός παράγοντας E462 Αιθυλοκυτταρίνη Ημισυνθετικός πηκτικός παράγοντας E463 Υδροξυπροπυλική κυτταρίνη Ημισυνθετικός πηκτικός παράγοντας http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

69

E464 Υδροξυ-προπυλο-μεθυλική κυτταρίνη

Ημισυνθετικός πηκτικός παράγοντας

E465 Μέθυλο-αιθυλική κυτταρίνη Ημισυνθετικός πηκτικός παράγοντας E466 Καρβοξυ-μεθυλική κυτταρίνη Ημισυνθετικός πηκτικός παράγοντας E470 Άλατα των λιπαρών οξέων Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E471 Μονο- και δι- γλυκερίδια των λιπαρών οξέων

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E472 Εστέρες των μονο- και διγλυκεριδίων

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E473 Εστέρες σακχαρόζης με λιπαρά οξέα

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E474 Γλυκερίδια της σακχαρόζης Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E475 Πολυγλυκερολικοί εστέρες των λιπαρών οξέων

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E476 Πολυγλυκερολικοί εστέρες πολυρικινελαϊκού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E477 Προπυλενογλυκολικοί εστέρες των λιπαρών οξέων

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E478

Μείγμα γλυκερολικών και προπυλενογλυκολικών εστέρων του γαλακτικού οξέος με λιπαρά οξέα

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E479 Εστεροποιημένο σογιέλαιο Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

Ε480 Νατριούχος διοκτυλεστέρας του θειοηλεκτρικού οξέος

Συνθετικός γαλακτωματοποιητής

E481 Νατριούχος στεατικός εστέρας του γαλακτικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E482 Ασβεστούχος στεατικός εστέρας του γαλακτικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E483 Στεατικός εστέρας του τρυγικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E484 Στεατικός εστέρας του κιτρικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E485 Μετονομάστηκε σε 441

E490 Προπυλενική γλυκόλη Διαλύτης

E491 Σορβικός εστέρας του μονοστεατικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E492 Σορβικός εστέρας του τριστεατικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E493 Σορβικός εστέρας του λαουρικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

E494 Σορβικός εστέρας του μονοελαϊκού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

70

E495 Σορβικός εστέρας του μονοπαλμιτικού οξέος

Ημισυνθετικοί γαλακτωματοποιητές

V. Ε500-Ε599 (ρυθμιστές οξύτητας, αντισυγκολλητικοί παράγοντες) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία E500 Ανθρακικό νάτριο Βάση E501 Ανθρακικό κάλιο Βάση E503 Ανθρακικό αμμώνιο Βάση

E504 Ανθρακικό μαγνήσιο Αλκάλιο, αντι-συσσωματικός παράγοντας

E505 Ανθρακικός σίδηρος Ρυθμιστής οξύτητας E507 Υδροχλωρικό οξύ Οξύ E508 Χλωριούχο κάλιο Υποκατάστατο του αλατιού

E509 Χλωριούχο ασβέστιο Δεσμευτής μεταλλικών ιόντων, στερεοποιητικός παράγοντας

E510 Χλωριούχο αμμώνιο Στα ζυμούμενα τρόφιμα, γεύση E511 Χλωριούχο μαγνήσιο Ρυθμιστής οξύτητας E512 Χλωριούχος κασσίτερος Αντι-οξειδωτικό E513 Θειικό οξύ Οξύ E514 Θειικό νάτριο Διαλύτης οξέων E515 Θειικό κάλιο Υποκατάστατο του αλατιού E516 Θειικό ασβέστιο Στερεοποιητικός παράγοντας E517 Θειικό αμμώνιο Σταθεροποιητής E518 Θειικό μαγνήσιο Συμπλήρωμα διατροφής E520 Θειικό αργίλιο (αλουμίνιο) Παράγοντας διαχωρισμού E521 Θειικό αργιλιονάτριο Ρυθμιστής οξύτητας E523 Θειικό αργιλιοαμμώνιο Σταθεροποιητής E524 Υδροξείδιο του νατρίου Βάση, διαλύτης χρωστικών E525 Υδροξείδιο του καλίου Βάση E526 Υδροξείδιο του ασβεστίου Στερεοποιητικός παράγοντας E527 Υδροξείδιο του αμμωνίου Βάση E528 Υδροξείδιο του μαγνησίου Βάση E529 Οξείδιο του ασβεστίου Αλκάλιο

E530 Οξείδιο του μαγνησίου Αντι-συσσωματικός παράγοντας, αλκάλιο

E535 Σιδηροκυανιούχο νάτριο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E536 Σιδηροκυανιούχο κάλλιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E537 Σιδηροκυανιούχο μαγγάνιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E538 Σιδηροκυανιούχο ασβέστιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E539 Θειοθειικό νάτριο Αντι-οξειδωτικό E540 Πυροφωσφορικό διασβέστιο Διογκωτικός παράγοντας E541 Φωσφορικό αργιλιονάτριο Διογκωτικός παράγοντας E542 Εδώδιμος φώσφορος από τα οστά Αντι-συσσωματικός παράγοντας http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

71

E543 Πολυφωσφορικό ασβεστιονάτριο Γαλακτωματοποιητής E544 Πολυφωσφορικό ασβέστιο Γαλακτωματοποιητής E545 Πολυφωσφορικό αμμώνιο Γαλακτωματοποιητής E546 Πολυφωσφορικό μαγνήσιο Γαλακτωματοποιητής E550 Πυριτικά άλατα του νατρίου Αντι-συσσωματικός παράγοντας E551 Διοξείδιο του πυριτίου Αντι-συσσωματικός παράγοντας E552 Πυριτικό ασβέστιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E553 Πυριτικό μαγνήσιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E554 Πυριτικό αργιλιονάτριο Αντί-συσσωματικός παράγοντας E555 Πυριτικό αργιλιοκάλλιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E556 Πυριτικό αργιλιοασβέστιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E557 Πυριτιούχος ψευδάργυρος Αντι-συσσωματικός παράγοντας E558 Μπεντονίτης Αντί-συσσωματικός παράγοντας E559 Καολίνης (δομή αργίλου) Αντι-συσσωματικός παράγοντας E570 Στεατικό οξύ Αντι-συσσωματικός παράγοντας E571 Στεατικό αμμώνιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E572 Στεατικό μαγνήσιο Αντι-συσσωματικός παράγοντας E573 Στεατικό αλουμίνιο( αργίλιο) Αντι-συσσωματικός παράγοντας E574 Γλουκονικό οξύ Δεσμευτής μεταλλικών ιόντων E575 D- γλουκονο -1, 5- λακτόνη Δεσμευτής μεταλλικών ιόντων E576 Γλυκονικό νάτριο Δεσμευτής μεταλλικών ιόντων E577 Γλυκονικό κάλιο Δεσμευτής μεταλλικών ιόντων

E578 Γλυκονικό ασβέστιο Στερεοποιητικός παράγοντας, δεσμευτής μεταλλικών ιόντων

E579 Γλυκονικός σίδηρος Χρωστική και θρεπτικό στοιχείο

E585 Φερολακτόνη ή σιδηρούχος λακτόνη

Θρεπτικό στοιχείο

VI. Ε600-Ε699 (βελτιωτικά γεύσης) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία E620 Γλουταμινικό οξύ Βελτιωτικό γεύσης E621 Γλουταμινικό μονο-νάτριο Βελτιωτικό γεύσης E623 Γλουταμινικό ασβέστιο Βελτιωτικό γεύσης E624 Γλουταμινικό αμμώνιο Βελτιωτικό γεύσης E625 Γλουταμινικό μαγνήσιο Βελτιωτικό γεύσης E626 Γουανιλικό οξύ Βελτιωτικό γεύσης E627 Γουανιλικό νάτριο Βελτιωτικό γεύσης E628 Γουανιλικό κάλιο Βελτιωτικό γεύσης E629 Γουανιλικό ασβέστιο Βελτιωτικό γεύσης E630 Ινοσινικό οξύ Βελτιωτικό γεύσης E631 Ινοσινικό νάτριο Βελτιωτικό γεύσης E632 Ινοσινικό κάλιο Βελτιωτικό γεύσης E633 Ινοσινικό ασβέστιο Βελτιωτικό γεύσης ht

tp://

nucl

eus2

012.

wor

dpre

ss.c

om

72

E634 Ριβονουκλεοτίδια του ασβεστίου Βελτιωτικό γεύσης E635 Ριβονουκλεοτίδια του νατρίου Βελτιωτικό γεύσης E636 Μαλτόλη Βελτιωτικό γεύσης E637 Αιθυλομαλτόλη Βελτιωτικό γεύσης E640 Γλυκίνη και γλυκινικό νάτριο Θρεπτικό συστατικό

VII. Ε700-Ε799 (αντιβιοτικά) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία E710 Σπειρομυκίνη Αντιβιοτικό E713 Τυλοζίνη Αντιβιοτικό

VIII. Ε900-Ε999 (διάφορα) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία

E900 Διμεθυλο - πολυσιλοξάνη (οργανοπυριτική ουσία)

Αντι-αφριστικός παράγοντας

E901 Κερί μέλισσας Παράγοντας επικάλυψης E902 Kανδελιλλικό κερί Παράγοντας επικάλυψης E903 Kαρναουβικό κερί Παράγοντας επικάλυψης E904 Σελάκ Παράγοντας επικάλυψης Ε905 Παραφίνη, βαζελίνη Παράγοντας επικάλυψης Ε906 Βενζοϊκό κόμμι Γεύση, παράγοντας επικάλυψης Ε907 Μικρο-κρυσταλλικό κερί Παράγοντας επικάλυψης Ε908 Κερί από όρυζα πίτουρου Παράγοντας επικάλυψης E912 Εστέρες του μοντανικού οξέος Παράγοντας επικάλυψης Ε913 Λανολίνη Παράγοντας επικάλυψης E914 Οξειδωμένο κερί πολυαιθυλενίου Παράγοντας επικάλυψης

Ε915 Εστέρες του κολοφωνίου (πευκορητίνη)

Σταθεροποιητής, γεύση

E920 Κυστεΐνη Βελτιωτικό του ψωμιού E921 Κυστίνη Βελτιωτικό του ψωμιού Ε922 Υπερθειικό κάλιο Βελτιωτικό του ψωμιού Ε923 Υπερθειικό αμμώνιο Βελτιωτικό του ψωμιού

Ε924 Βρωμικό κάλιο (άκυρος αριθμός) Παράγοντας αποχρωματισμού στο αλεύρι

Ε925 Χλώριο Παράγοντας αποχρωματισμού στο αλεύρι

Ε926 Διοξείδιο του χλωρίου Παράγοντας αποχρωματισμού και συντηρητικό

E927a Αζωδικαρβοναμίδιο Βελτιωτικό του ψωμιού E927b Ουρία Ρυθμιστικό 928 Υπεροξείδιο του βενζολίου Βελτιωτικό του ψωμιού 930 Υπεροξείδιο του ασβεστίου Βελτιωτικό του ψωμιού E938 Αργό Προωθητικό αέριο E939 Ήλιο Προωθητικό αέριο http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

73

E940 Διχλωρο-διφθορο-μεθάνιο Προωθητικό αέριο, αντιψυκτικό E941 Άζωτο Προωθητικό αέριο E942 Υποξείδια του αζώτου Προωθητικό αέριο E943 (Ισο)βουτάνιο Προωθητικό αέριο E944 Προπάνιο Προωθητικό αέριο E948 Οξυγόνο Προωθητικό αέριο E949 Υδρογόνο Προωθητικό αέριο E950 Ακετοσουλφάμη Κ Γλυκαντικό E951 Ασπαρτάμη Γλυκαντικό

E952 Άλατα του κυκλοεξυλαμινοσουλφονικού οξέος

Γλυκαντικό

E953 Ισομαλτόζη Γλυκαντικό E954 Σακχαρίνη Γλυκαντικό E955 Σουκραλόζη Γλυκαντικό E957 Θαυματίνη Γλυκαντικό E959 Νεοεσπεριδίνη Γλυκαντικό E965 Μαλτιτόλη Γλυκαντικό E966 Λακτιτόλη Γλυκαντικό E967 Ξυλιτόλη Γλυκαντικό E999 Εκχύλισμα κιλάϊας Αφριστικός παράγοντας

IX. Ε1000-Ε1399 (διάφορα) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία Ε1000 Χολικό οξύ Γαλακτωματοποιητής E1105 Λυσοζύμη Συντηρητικό E1200 Πολυδεξτρόζη Πηκτικός παράγοντας E1201 Πολυβινυλοπυρρολιδόνη Πηκτικό, Σταθεροποιητικό E1202 Αδιάλυτη Πολυβινυλοπυρρολιδόνη Παράγοντας Διαχωρισμού

X. Ε1400-Ε1499 (πηκτικοί παράγοντες) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία Ε1400 Δεξτρίνες Πηκτικός παράγοντας Ε1401 Άμυλο επεξεργασμένο με οξύ Πηκτικός παράγοντας Ε1402 Άμυλο επεξεργασμένο με άλκαλι (βάση) Πηκτικός παράγοντας Ε1403 Aποχρωματισμένο άμυλο Πηκτικός παράγοντας E1404 Οξειδωμένο άμυλο Πηκτικός παράγοντας E1410 Φωσφορικό μονο-άμυλο Πηκτικός παράγοντας Ε1411 Δι-αμυλική γλυκερόλη Πηκτικός παράγοντας Ε1412 Όξινο φωσφορικό άμυλο Πηκτικός παράγοντας Ε1413 Φωσφορυλιωμένο όξινο φωσφορικό άμυλο Πηκτικός παράγοντας Ε1414 Ακετυλιωμένο όξινο φωσφορικό άμυλο Πηκτικός παράγοντας Ε1420 Ακετυλιωμένο άμυλο Πηκτικός παράγοντας http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

74

Ε1421

Πηκτικός παράγοντας Ε1422 Ακετυλιωμένο όξινο αδιπικό άμυλο Πηκτικός παράγοντας Ε1440 Υδροξυ προπυλ άμυλο Πηκτικός παράγοντας Ε1442 Όξινο φωσφορικό υδροξυπροπυλ άμυλο Πηκτικός παράγοντας Ε1450 Οκτενυλ ηλεκτρικό αμυλονάτριο Πηκτικός παράγοντας

E1451 Ακετυλιωμένο οξειδωμένο άμυλο Πολυαιθυλενογλυκόλη 6000

Πηκτικός παράγοντας

XI. Ε1500-Ε1525 (συνθετικές γεύσεις και γευστικοί διαλύτες) Κωδικός Ονομασία Λειτουργία Ε1501 Βενζολιωμένοι υδρογονάνθρακες Γευστικοί παράγοντες Ε1502 Βουταν-1,3-διόλη Διαλύτης γεύσης Ε1503 Καστορέλαιο Γευστικός παράγοντας και διαλύτης Ε1504 Οξικός αιθυλεστέρας Διαλύτης γεύσης

E1505 Κιτρικός τριαιθυλεστέρας (Κιτρικό τριαιθύλιο)

Διαλύτης γεύσης

Ε1516 Μονοοξική γλυκερόλη Διαλύτης γεύσης Ε1517 Δισοξική γλυκερόλη Διαλύτης γεύσης E1518 Τρισοξική γλυκερόλη (τριακετίνη) Διαλύτης γεύσης

Ε1520 Προπυλενογλυκόλη (Προπανο-1,2-διόλη)

Διαλύτης για αντι-οξειδωτικά

Ε1525 Υδροξυ-αιθυλική κυτταρίνη Πηκτικός παράγοντας

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

75

?

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 1155ΟΟ:: ΒΒΙΙΟΟΛΛΟΟΓΓΙΙΚΚΑΑ ΉΉ ΟΟΙΙΚΚΟΟΛΛΟΟΓΓΙΙΚΚΑΑ ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΑΑ

Είναι μια μέθοδος καλλιέργειας η οποία Τι είναι Βιολογική Καλλιέργεια;

απορρίπτει πλήρως τη χρήση συνθετικών χημικών ουσιών, τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, ρυθμιστών ανάπτυξης των φυτών, ορμονών καθώς και πρόσθετων ουσιών στις ζωοτροφές.

Η βιολογική καλλιέργεια αφορά δηλαδή αποκλειστικά την παραγωγή φρέσκων, αγνών, υγιεινών βιολογικών προϊόντων, ουσιαστικά ωφέλιμων για των ανθρώπινο οργανισμό και την σωστή ανάπτυξη του.

? Ο τρόπος παραγωγής των βιολογικών προϊόντων Πώς παράγονται;

βασίζεται σε αμειψισπορά, υπολείμματα συγκομιδών, αγρανάπαυση, χρήση ζωικών λιπασμάτων ή κοπριά και

μηχανική καλλιέργεια για τη διατήρηση της παραγωγικότητας του χώματος, τον εμπλουτισμό του με θρεπτικές ουσίες για τα φυτά.

Το έδαφος δεν πρέπει να θρέφεται με τα συνθετικά χημικά λιπάσματα της συμβατικής γεωργίας, αλλά με οργανικά λιπάσματα πλούσια σε ωφέλιμα συστατικά και με αυξημένη την δυνατότητα συγκράτησης νερού.

Με τον τρόπο αυτό οι βιολογικοί καλλιεργητές παράγουν υγιή φυτά, πλούσια σε ιχνοστοιχεία και

περισσότερο ανθεκτικά στους παθογόνους μικροοργανισμούς. Παράγουν λοιπόν φυτικά προϊόντα

καλύτερης ποιότητας!

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

76

?

ΜΜΕΕΡΡΟΟΣΣ 1166ΟΟ:: ΚΚΟΟΝΝΣΣΕΕΡΡΒΒΟΟΠΠΟΟΙΙΗΗΜΜΕΕΝΝΑΑ ΤΤΡΡΟΟΦΦΙΙΜΜΑΑ

Η διαδικασία της κονσερβοποίησης είναι μια από τις πιο συνηθισμένες μεθόδους Τι είναι η Κονσερβοποίηση;

επεξεργασίας των τροφίμων που έχει σκοπό την συντήρησή τους.

Συνίσταται στην θέρμανση των τροφίμων εντός κλειστών δοχείων με στόχο την καταστροφή των μικροοργανισμών, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αλλοίωση στο τρόφιμο ή βλάβη στην υγεία των καταναλωτών.

Βέβαια, κατά την κονσερβοποίηση επιδιώκεται «εμπορική αποστείρωση» και όχι ολοκληρωτική αποστείρωση, που θα κατέστρεφε τα θρεπτικά συστατικά του τροφίμου και θα αλλοίωνε τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του.

Παρά το γεγονός, ότι η διαδικασία κονσερβοποίησης εξαρτάται πάντα από το

είδος της πρώτης ύλης, και από το είδος του τελικού προϊόντος, η γενική πορεία περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

Διαδικασία Κονσερβοποίησης

1. Την προπαρασκευή του τροφίμου. 2. Το γέμισμα των κουτιών. 3. Την εξαέρωση. 4. Το κλείσιμο των κουτιών. 5. Την θερμική κατεργασία (αποστείρωση). 6. Την ψύξη. 7. Την επικόλληση ετικετών. 8. Την συσκευασία και την αποθήκευση.

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

77

Για την εκπόνηση της εργασίας μας αντλήσαμε υλικό από τις ακόλουθες

ιστοσελίδες:

ΒΒΙΙΒΒΛΛΙΙΟΟΓΓΡΡΑΑΦΦΙΙΑΑ –– ΠΠΗΗΓΓΕΕΣΣ

http://11dim-kaval.kav.sch.gr/

http://www.clickatlife.gr

http://www.vita.gr

http://kogkalidis.blogspot.com

http://www.holistic-greece.com

http://www.greenpeace.org/

http://www.atcare.gr/

http://www.fitdiet.gr/

http://foodasmedicine.net/

http://www.solon.org.gr/

http://www.enet.gr/

http://el.wikipedia.org/

http://www.dietup.gr/

http://www.incardiology.gr/

http

://nu

cleu

s201

2.w

ordp

ress

.com

78

ΤΕΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Τάξη: Α’ Λυκείου Σχολικό Έτος: 2011–2012 Επιμέλεια: Μαθητές:

1. Αγιορείτη Κατερίνα

2. Βλάχου Ηλιού

3. Δανασή Φλώρα

4. Ζαμπέλης Μάρκος

5. Καρρά Μαρία

6. Κασά Τζούλιο

7. Καφιέρης Εφραίμ

8. Καφούρος Τάσος

9. Κοπατσάρη Σοφία

10. Κουφίδη Μαργαρίτα

11. Λυγνός Δημήτρης

12. Μαρκοζάνε Ειρήνη

13. Ντεμίρη Κλάρα

14. Παντσισίνα Ιουλία

15. Ρούσεβ Αντώνης

16. Σαλγάδο Ενρίκε

17. Σορώτου Ιωάννα

18. Συνολάκη Ραφαέλα

19. Τσιλιγγίρη Σοφία

20. Φιρτιντίδου-Στεργίου Αλκμήνη

21. Χάλαρη Ελευθερία

22. Χρήστου Λίλη

Υπεύθυνοι Καθηγητές: 1. Κουτσομπόγερας Παναγιώτης 2. Μέκαλη Παναγιώτα