26ΘΕΙΟ (S)

• Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς ?

σημαντικό στοιχείο στη δομή των πρωτεϊνών (*) συνήθως δεν δρα ως περιοριστικός παράγοντας στην ανάπτυξη και την

κατανομή των οργανισμών στα υδάτινα οικοσυστήματα λόγω της μεγάλης αφθονίας του

• Η προέλευση του θείου μέσα στο νερό :

από τη διάβρωση πετρωμάτων που βρίσκονται στο υπόστρωμα

από ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις (βροχή, χιόνι, χαλάζι)

από την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται από την καύση

υδρογονανθράκων (πετρέλαιο, βενζίνη κ.λ.π.) με τη μορφή του SO2

(διοξειδίου του θείου)

• Η παρουσία του θείου μέσα στο νερό :

θειικά ιόντα (SO4-2)

υδρόθειο (Η2S)

οργανική μορφή

πυριτικές ενώσεις του θείου

μοριακό θείο

θειικά άλατα και σουλφίδια

ΣΤΑ ΙΖΗΜΑΤΑ

27

ΠΥΡΙΤΙΟ (Si)

• Η σημασία του πυριτίου για τους υδρόβιους οργανισμούς ?

αποτελεί το βασικό δομικό συστατικό των διατόμων που είναι οι κυρίαρχοι οργανισμοί στο φυτοπλαγκτόν των υδάτινων οικοσυστημάτων

(*) αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα που καθορίζει τη φυτοπλαγκτονική

παραγωγή σε πολλές λίμνες

• Η προέλευση του πυριτίου μέσα στο νερό :

είσοδος από ρέοντα ύδατα

από το ίζημα του βυθού κάτω από την εύφωτη ζώνη

(*) Μετά το θάνατο των διατόμων η βακτηριακή αποικοδόμησή τους έχει σαν αποτέλεσμα να παραμείνει μόνο το πυριτικό τους κάλυμμα το οποίο βυθίζεται και αποτίθεται στο βυθό των λιμνών, απ’ όπου μπορεί να επαναχρησιμοποιηθούν μετά από βακτηριακή αποικοδόμηση

• Η παρουσία του πυριτίου μέσα στο νερό :

πυριτικό οξύ (H2SiO4)

Διακύμανση κατανομής πυριτίου

Τοπική Εποχιακή

(*) Ιδιαίτερα στις ευτροφικές λίμνες

28ΥΔΡΟΣΤΑΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ

ΠΙΕΣΗ = το βάρος του υπερκείμενου ατμοσφαιρικού αέρα ανά μονάδα επιφάνειας (Ν / m2 ) …………….…. 1atm = 105 Ν/m2

ΥΔΡΟΣΤΑΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ = το βάρος του υπερκείμενου νερού ανά μονάδα επιφάνειας

ΡΟΛΟΣ : - κατακόρυφη κατανομή οργανισμών - επίπλευση

ΜΕΓΑΛΑ ΒΑΘΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ………. ειδικές προσαρμογές οργανισμών

εξισορρόπηση εξωσωματικής με οι οργανισμοί στερούνται ενδοσωματική πίεση αεροφόρων συσκευών

29ΠΑΛΙΡΡΟΙΕΣ

( είναι η περιοδική μεταβολή της στάθμης του νερού των θαλασσών )

Πλυμμυρίδα ή πλήμμη : άνοδος της στάθμης του νερού

Αμπώτιδα ή ρηχία : μείωση της στάθμης του νερού

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΑΛΙΡΡΟΙΩΝ α) βαρυτική έλξη σελήνης και ήλιου πάνω στα νερά της θάλασσας β) περιστροφικές κινήσεις της γης, της σελήνης και του ήλιου

ΠΕΡΙΟΔΟΣ

η διάρκεια μιας σεληνιακής ημέρας 24 h 50min

κάθε 6h 15min μια πλήμμη εναλλάσσεται με μία ρηχία

30ΒΑΡΥΤΙΚΗ ΕΛΞΗ ΗΛΙΟΥ < ΒΑΡΥΤΙΚΗ ΕΛΞΗ ΣΕΛΗΝΗΣ

( ΗΛΙΟΣ = 2.2 φορές μικρότερη βαρυτική έλξη από τη σελήνη )

Ήλιος + Σελήνη : Μέγιστες παλίρροιες (spring tides) Ήλιος – Σελήνη : Ελάχιστες παλίρροιες (neap tides)

Εποχιακή διακύμανση παλιρροιών

Χειμώνας …. ο ήλιος πιο κοντά στη γη …. ενίσχυση έντασης παλιρροιών Καλοκαίρι …. ο ήλιος πιο μακριά στη γη …. μείωση έντασης παλιρροιών

Παράγοντες που επηρεάζουν την ένταση των παλιρροιών α) Γεωγραφικό πλάτος β) Τοπογραφία περιοχής γ) Ρεύματα ή κύματα

Σημασία των παλιρροιών για τους οργανισμούς

Μεγάλη διακύμανση αβιοτικών Συνεχής αιώρηση τροφής παραμέτρων στα όριά της άρα

(θερμοκρασία, αλατότητα, υγρασία, Αυξημένη αφθονία οργανισμών υδροστατική πίεση)

31ΚΥΜΑΤΑ

( το κύμα είναι μία ταλάντωση του νερού )

Τρόποι σχηματισμού κυμάτων : α) δράση ανέμου β) παλίρροιες

γ) σεισμικά φαινόμενα

Χαρακτηριστικά κύματος : - Ράχη : το υψηλότερο μέρος του κύματος - Κοίλωμα : το χαμηλότερο μέρος του κύματος - Ύψος (Η): η κατακόρυφη απόσταση μεταξύ ράχης και κοιλώματος - Μήκος (L): η οριζόντια απόσταση μεταξύ δύο ράχεων ή κοιλωμάτων - Περίοδος (T): ο χρόνος που περνάει από την εμφάνιση μιας κορυφής - και της επόμενης - Ταχύτητα (S): το μήκος κύματος / περίοδο (S = L / T)

* ( τα κύματα μεταφέρουν ενέργεια κατά μήκος της επιφάνειας της θάλασσας, αλλά δεν μεταφέρουν νερό )

32 ΚΥΜΑ = τροχιακή κίνηση των μορίων του νερού που μεταδίδεται κατακόρυφα αλλά μειώνεται με το βάθος ** ( τα κύματα μπορούν να επηρεάζουν το βυθό μόνο σε ρηχά νερά ) ΑΝΕΜΟΓΕΝΗ ΚΥΜΑΤΑ : είναι τα πιο συνηθισμένα ….. Εξαρτώνται από: α) τη χρονική διάρκεια του ανέμου β) την ταχύτητα του ανέμου γ) την έκταση πάνω από την οποία πνέει ο άνεμος

ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΥΜΑΤΩΝ

1) αύξηση διαλυτότητας Ο2 2) αύξηση ανάκλασης του φωτός 3) επιδράσεις σε βενθικούςοργανισμούς

σύνθλιψη και αποκόλληση ανακάτεμα βυθού και βενθικών οργανισμών στα βράχια αιώρηση τροφικών ουσιών (βραχώδη υποστρώματα) (αμμώδεις βυθοί)

33 ΡΕΥΜΑΤΑ Α

( Ρεύμα = μαζική μετακίνηση νερού )

οριζόντια κατακόρυφα πλάγια

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΡΕΥΜΑΤΩΝ

α) Ανεμογενή : από τη δράση του ανέμου (επιφανειακά) β) Ρεύματα πυκνότητας : κατακόρυφες κινήσεις νερών διαφορετικής πυκνότητας γ) Παλιρροιακά : από τη δράση παλιρροιών (ημερήσια) ΓΕΝΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΝΕΡΟΥ

( επίδραση της δύναμης Coriolis )

34Η γενική κυκλοφορία των ανέμων στη γη

35Η γενική κυκλοφορία των σημαντικότερων επιφανειακών

ρευμάτων στη γη

Το σπιράλ του Ekman