102
tagaldit n lmavrib asinag agaldan n tussna tamazivt adlis n inlmdn imqqrann tamazivt n wammas 1 hnnu loraj sawlat s tmazivt ! 2005

ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

  • Upload
    amazigh

  • View
    633

  • Download
    4

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

Citation preview

Page 1: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tagaldit n lmavribasinag agaldan n tussna tamazivt

adlis n inlmdn imqqranntamazivt n wammas

1hnnu loraj

sawlat s tmazivt !

2005

Page 2: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

Publications de l’Institut Royal de la Culture Amazighe

Centre de la Recherche Didactique et des Programmes Pédagogiques

Série : Manuel N° 1

Titre : sawlat s tmazightAuteur : Hennou LARAJEditeur : L’Institut Royal de la Culture AmazigheExpertise andragogique : Fadéla ANBARCHEExpertise linguistique : Mftaha AMEUR - Youssef AÏT LMQADEM -

MSSOUBRI AliDessins : El Houcine AASIDPhotos : Houssa EL YACOUBI

Youssef AÏT LMQADEMCalligraphie : Fouad LHBIBCouverture : SAKOUK WafaeSuivi technique : CTDEC (unité de l’Edition)Imprimerie : El Maârif Al Jadida - RabatDépôt Légal : 0665 / 2005ISBN : 9954 - 439 - 36 - 6Copyright : ©IRCAM

Page 3: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

3

tazwarayt

sawlat s tmazivt, iga adlis amzwaru g usddi n idlisn nuNlmd n tmazivt I IMqqRAN.

sawlat s tmazivt, ITTyiG pma ad afn middn nna iran ad isinntamazivt adlis nna tn ittawsn g ulmmud nnsn.

sawlat s tmazivt, win middn nna ur yiwiän ad lmdn tamazivt gtmçi nnsn.

sawlat s tmazivt, win middn nna iran ad afin tamagit nnsn.

sawlat s tmazivt, win ku amsiggl iran ad yisin tamazivt pmaad siggln g iävaën nna ay g da sawaln middn s tmazivt.

ismun udlis ad, kkuçt n tsugrin. tusi ku yiwt smmus ntzmmarin. tuli ku tzmmart s sin n imswaän d iluvma nnsn.irnu nvddizayd, vifsn, yan uslkn n tutlayt tamazivt.

g tngira, ibdda udlis ad xf 40 n imsawaän. ku amsawaä igaasurs i wawal amaziv. awal ad idda d zg uynna da ttinin middn,ingra snn, ku ass.

Page 4: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

4

Page 5: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

iskkiln n tfinav

Alphabet tifinaghe

5

1 ya a a adrar2 yab b b a_brid3 yag g g Agmar4 yagw å gw Azgåav5 yad d d Afud6 yad �ä d A�äaë7 yey e e tettr8 yaf f f Afus9 yak k k Akëkuë10 yakw Ë kw amddakæl11 yah h h ahddun12 yah ^^p h apidus13 ya_ o aoban14 yax x x Tixsi15 yaq q q aqëab16 yi i i imi17 yaj j j Amjju�ä18 yal l l Amlal19 yam m m Aman20 yan n n Irdn21 yu u u udm22 yar r r Urar23 yar ë r _bëëa24 ya v avëum25 yas s s Ils26 yas ã s Ããabt27 yac c c acwwal28 yat t t Tussna29 yat ï t ïïf30 yaw w w awal31 yay y y ayyis32 yaz z z Amaziv33 yaz ç z Içi

TifinagheCorrespondance

latineCorrespondance

ArabeExemples

© Tifinaghe- Ircam

«»¯,œ ÷

·„„,

³‡ÕŸŒ

‚ÍÉÂÊ

˸¸⁄”’

‘‹×ËÍ“¸

...

^

...

Page 6: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

çëaäaë / iäaën aävaëænninti AGÅA akal amkrazammca cigan G, IGA, agdal ihi, imsas i ca smd kiyyKmmlmd KTIma ayd igan ma ayd tmst maca MCTA milmi rar rmss tidtssfldtaddart tiwtmin tingiratnnid, tffvd...yan yat zdvv, ffvvfk riv , ddiv

içië, ëaoa, olu, annayaïaë, iïarnansacnninti LHMacalafllapzundkra kigan y, iya, aydaluhu , aëapyusa as d, idda as d...smr, fukka cg, ciyy cmm, cmminisinCTImagganma ism nnk/nnm, matta kiyy/kmmpma, bac CPAL manturssidmr,fhms nniytssvd, sllivram, tivrmt tayccin, tioyyalin, tingiritnnit , tffvtyuk, yiwn, yidj yiwt, yictzdqq, ffqq.....c, uc, rix, ddix ....

6

asmsasa ingr n tguriwin n tmazivt n wammas.

Page 7: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

amsawaä

7

TASARUT N UDLIS

tazmmart tiss kkuçt : ad sawlv xf mani i g illa ca

1- Çë!

63

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

iïïu : tssnd, awayd yufan ad ign , g yan uävaë, ur ittmmctay.

hnnu : nkk, fad inu g ca n ussara g tmizar n ddunit.

iïïu : ha kmm da twargat. nkk, fad inu, vas i ca n unuddm, ur nmsasa.

hnnu : tssnd, a iïïu, yuf i yuk ad ikks fad n ddunit.

iïïu : ha nn kmm, div, tgid tin bu izli innan : awayd da issaran, awaay d igan ca i wul inu.”

hnnu : ullah, vas s tidt ayd inna.

3- rar xf isqsitn :

ma ayd tra iïïu ad t tg?

i hnnu, ma ayd tra, nttat ?

is ufant aynna rant ?

wnna ur yufin aynna ira, ar vifs isawal. ma da ittgga ?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä .

1-tssnd ad tinid : nkk, zdvv g ugdal.

2- lmd ävi ad tinid :- kiyy, tzdvd g ugdal n mknas.- uma mupa, ntta izdv g ugdal n imilcil. - faäma, nttat, tzdv g ugdal n mëëakc .- iïïu, ur tzdiv g ugdal , ur ssinv mani g tlla taddart nns.

3- als i twinas- nkæni nzdv g ugdal n mknas, ænni tzdvm g win mëëakc.- ænninti, a iïïu d faäma, ur tzdivnt g ugdal. - nitnti zdvnt g udrar. - awd olla d mupa, ur ssinv mani g zdvn, nitni.

1-ssufv d tsftit “zdv” zi twinasn waflla

-nkæni, ..........- ænni, .........- ænninti, .......... - nitnti, ...... - olla d mupa, ........

2-SSNFL « ILLA » S « zdv »

mupa illa g taza; nkk lliv g nnaäuë, uma kiyyin , tllid g yifran.

kmm, a iïïu, tllid g tfrawt, olla d oddi llan g xnifëa

ænni, tllam g lpusima. ænninti ,tllant g uglmim.

3-ini ism nnk d mani g tzdvd.

Iluvma

19

tazmmart tiss snat: ad iniv mani g zdvvaslkn

18

tazmmart tiss snat: ad iniv mani g zdvv

amsawaä wiss sin

mani g tzdvd ?

iïïu: nkk, zdvv g ugdal.

oddi: nkk , taddart inu, tlla nn iwr inn i ugdal.

faäma: ur da ttiniv, nkk, mani g lliv vas i wanna ssnv cigan.

olla: max , ma ay æn ikkuln g taddart inu ?

oumaë: nkk, ur vuëi ca n taddart, sulv vuë ayt uxam inu.

1- als i twinas n umsawaä:

2- ini mani g tzdvd s: “zdvv”, “lliv”, “tlla taddart inu” g….

isin !

ayt taddart inu gan tamïïuät inu d waraw inu ;

argaz inu d waraw inu.

ayt uxam gan imma d baba d aytma. taddart n ugmmaä inn tga tin lmut.

iluvma

1- “izdv olla g ugdal ayd igan :

- tlla taddrt nns g ugdal.

- tlla twuri nns g ugdal.

- illa usmun nns g ugdal.

2- mani g tzdvd?

- rar xf usqsi s tmrarut nna trid g umsawaä n uflla.

nkk,tlla taddart

inu xf tadawt inu.

iyyih uhu

tayaduzt tamssudlt

tssnd, ävi,

- ad tssisind ixf nnk d ixf nnm i middn.- ad tsqsad xf ca n unvmis, dak mimc iga.- ad tsawld xf uynna da ttirid d uynna ur da ttirid.- ad tgd ism i cigan n iskkinn.

tayaduzt:

1- ssisin i ismunn nnk/ nnm , ca n umddakæl / tamddakælt nna ur ssinn.

2- ml abrid n tinml n tmazivt, i ca n yuk iran ad ilmd tamazivt.

3- sqsa xf ca n unvmis nna mi slan middn g ëëadyu.

4- sqsa xf ca n usmun nnk / nnm, nna ur tannayt cigan n wussan ay ad.

5- bbi tiwinas nna da d ittawin xf wass nna trid ad digsn tmuddud.

6- awi d tiwinas nna da isawaln xf aynna da ttirid.

7- awi d tiwinas nna da isawaln xf uynna ur da ttirid.

8- sawl xf ma ayd da trid ad t tgd ur t tufid.

9- g ism i ivman nna da ak/am ittiojibn.

10- awi d ca n wawal xf ããapt n bnadm.

11- asi yan umsawaä nna ak/am iojbn, d ig t xf ixf nnk /nnm .

12- ini ca n tmawayt nna d t ktid.

94

askti

tayaduzt

92

1- çë awlaf n ããapt, tinid “wad” nvdd“tad”

2- çë awlaf n wudn tinit “wad” nvdd “tad” .

3- çë awlaf n ad tinid “wid” nvdd “tid”.

4- çë awlaf n ivman tinid yuk ffir n yuk.

tamawalt :

1- çë d tinid ivman xf twtmt.

2- rar xf isqsitn:

- milmi ayd da ttalli tafukt?

- milmi ayd da ittili uzal?

- milmi ayd da tvli tafukt?

3- ssuds : yan, sin …

4- ini vuëi…ixf d ...ifassn,

- ……i^äaë n d ... i^äu^äan .

5- sniy snat twinas s “ixf” :

6- fk iwaliwn nna g illa “ixf nns” :

- amm : iga win ixf nns.

6-1- sniy kkuçt n twinas s “ddu ad” :

- nkk, ... kiyy, ...

- kmm, ... nttat, ...

ad tafid g udlis ad :

iwlafn n umsawaä

amsawaä wiss sin

tussna n tmazivt

iluvma

tifrt n tyaduzt d tin tyafut

tifrt n uslkn

isqsitn

urarn

izlan dtmawayin

izli

ma ayd tonid a yul inu ?

a agdjig ur yiwiä ufus.

ma ayd tonid a yul inu ?

awa, kiyy, ay g ittvima lvyaë.

Page 8: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

8

Page 9: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

azul

9

Titawin

Azmmour

Agadir

Tadla

Walili

ImouzzarIfraneAzrou

Tiznit

Aguelmim

amsawaä1- ssfld !

aslmad: azul, nkk aslmad nnun n tmazivt, ism inu flan.assa ad, ad nssufv ismawn n tmazivt nna tssnm. amm iwaliwn n tmazivt gtmazirt nnv.

2- çë iwtnafn d tinid ismawn n tmizar

Page 10: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

10

4- ad nssfld i wawal n ku ass :

5- ad nssfld i ismawn n middn :

waxxa, a lalla

ntta, ism nns umlil nttat, ism nns awëav

nkk, ism inu amqëan

ntta, ism nns azgåav d ntta, abrkan

nkk, ism inu amçyan

6- ad nssfld i ismawn n imudar :

amuc afullus ifkr

Page 11: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

11

awal g tdala

2- da ittini uslmad :

1- isin !

3- da ttinin inlmadn :

Page 12: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

12

Page 13: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

13

tasugrt

tizmmarin

Isggurn

Ididaktikn

asnyuddu n tdala

tugga tsugrt ad Xf ussusn n inlmadn s tmagit nsn.

ad yivi unlmad ad:

n issisn ixf nns i ismunN nns.

n issisn asn mani g izdv.

n isawl asn xf taWuri nns.

n isawl xf txamt nns.

n issisn ass n tlalit nns.

n isti aynna ur irmis cigan.

n yaf mimc ad issikl aynna ur yad irmis.

n isrs aynna ilmd g esrusn imaynutn umsawaä.

n yini tizlatin.

iwlafn, imsawaln, islkan, iluvma.

s tiçËi, assfld , awal, amsawaä ingr inlmadn.urarn s imsawaän.

tAsugrT tamzwarut amas

Page 14: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tamzwarut: ad iniv ism inu

14

2 - ssfld i umsawaä Amzwaru.

mupa : azul! tikklt nni izrin, nniv awn ism inu, ävi riv, awd nkk, ad isinvma ayd tmsm.

Iïïu: azul, nkk, ism inu iïïu amçyan. ddiv d pma ad lmdv tamazivt.

olla : awd nkk, ddiv d pma ad isinv tamazivt, ism inu olla umlil.

3- rar xf isqsitn :

- ma ism n uslmad ?

- ma ism n tmïïuät?

- ma ism n urgaz ?

- ma ayd tnna iïïu ?

- ma ayd ira olla ad t ig?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- ini ism nnk / nnm.

1- Çë !

Page 15: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

15

tazmmart tamzwarut: ad iniv ism inu

amsawaä wiss sin :

mupmmd: nkk ism inu mupmmd.

mupa: awd nkk ism inu mupmmd maca da i qqaën mupa.

iïïu : nkk, da i ttinin iïïu n ayt bassu?

faäma : nkkin, ism inu ur da t ttiniv vas i wanna ssnv is içil.

olla: nkk, da i ttinin olla.

1- als i twinas n umsawaä.

2- ini ism nnk / nnm s:

- n kk ism inu……………………….....

- n kk da i ttinin…………………….....

isin !

imazivn da smçiyn ismawn i tarwa nnsn amm:

oabälla da as qqaën olla.

soid da as qqaën oddi.

faïima da as qqaën titti nvdd mamma.

iluvma

1- ini ism nnk d ma ayd da ak qqaËn.

ism inu ....., maca, da ........

2- ini ism n ca nna tssnd d ma ayd as qqaËn.

ism nns ......., maca, ...........

3- ini ism n usmun nnk d ma ayd as ttinin.

da as ttinin ........., maca, ism nns ...........

ism nns ....., maca, da as ttinin .......

Page 16: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

1- tssnd ad tinid : - ism inu, da i ttinin, da i qqaËn.

2- lmd ävi ad tinid :

kiyy, ism nnk … kmm, ism nnm .... ntta, ism nns ....nttat, ism nns ...

3- ini : inu, nnk, nnm, nns , nnun, nnv:

- ha adlis inu n tmazivt. - tvuda tsmunt nnm.- alug nns, izgåav. - tçil taddart nnun . - mani asmun nnk ?

- thyya tmazirt nnv.

-1 : srs : inu, nnk, nnm, nns g wansiwn nnsn:

nkk, ism.......

kmm, ism......

ntta, ism.......

kiyy, .......

nttat, ......

-2 : smd tiwinas ad g izdar.

....ism nnk oumaë.

ntta ism .... oli.

.... ism nnm faÄma.

... ism nns yusf.

nttat ism ...... oica.

Iluvma

16

tazmmart tamzwarut: ad iniv ism inuaslkn

Page 17: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

17

2- ssfld i umsawaä amzwaru .

oddi: mani g tzdvd a olla?

olla: nkk, zdvv g ugdal n ëëbaä.

oddi: awd nkk, lliv g ugdal, maca, win mknas.

mupa: i ugdal n imilcil, tssnm t ? digs, ay g nn tlla taddart nnv.

3- rar xf isqsitn :

mani g izdv olla ?

mani g izdv oddi ?

mani g illa ugdal ?

i mupa, mani g tlla taddart nns?

4- als i umsawaä tawinst s twinst .

5- urar s umsawaä.

6- ini mani g tzdvd.

tazmmart tiss snat ad iniv mani g zdvv

1-Çë!

Page 18: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

18

tazmmart tiss snat: ad iniv mani g zdvv

amsawaä wiss sin

mani g tzdvd ?

iïïu: nkk, zdvv g ugdal.

oddi: nkk , taddart inu, tlla nn iwr inn i ugdal.

faäma: ur da ttiniv, nkk, mani g lliv vas i wanna ssnv cigan.

olla: max , ma ay æn ikkuln g taddart inu ?

oumaë: nkk, ur vuëi ca n taddart, sulv vuë ayt uxam inu.

1- als i twinas n umsawaä:

2- ini mani g tzdvd s: “zdvv”, “lliv”, “tlla taddart inu” g….

isin !

ayt taddart inu gan tamïïuät inu d waraw inu ;

argaz inu d waraw inu.

ayt uxam gan imma d baba d aytma. taddart n ugmmaä inn tga tin lmut.

iluvma

1- “izdv olla g ugdal ayd igan :

- tlla taddrt nns g ugdal.

- tlla twuri nns g ugdal.

- illa usmun nns g ugdal.

2- mani g tzdvd?

- rar xf usqsi s tmrarut nna trid g umsawaä n uflla.

nkk,tlla taddart

inu xf tadawt inu.

iyyih uhu

Page 19: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

1-tssnd ad tinid : nkk, zdvv g ugdal.

2- lmd ävi ad tinid :- kiyy, tzdvd g ugdal n mknas.- uma mupa, ntta izdv g ugdal n imilcil. - faäma, nttat, tzdv g ugdal n mëëakc .- iïïu, ur tzdiv g ugdal , ur ssinv mani g tlla taddart nns.

3- als i twinas- nkæni nzdv g ugdal n mknas, ænni tzdvm g win mëëakc.- ænninti, a iïïu d faäma, ur tzdivnt g ugdal. - nitnti zdvnt g udrar. - awd olla d mupa, ur ssinv mani g zdvn, nitni.

1-ssufv d tsftit “zdv” zi twinasn waflla

-nkæni, ..........- ænni, .........- ænninti, .......... - nitnti, ...... - olla d mupa, ........

2-SSNFL « ILLA » S « zdv »

mupa illa g taza; nkk lliv g nnaäuë, uma kiyyin , tllid g yifran.

kmm, a iïïu, tllid g tfrawt, olla d oddi llan g xnifëa

ænni, tllam g lpusima. ænninti ,tllant g uglmim.

3-ini ism nnk d mani g tzdvd.

Iluvma

19

tazmmart tiss snat: ad iniv mani g zdvvaslkn

Page 20: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss këaät : ad sawlv xf twuri inu

20

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

oddi: ini i, a faäma, ma ay da ttggad ?

faäma : nkk, Giv taäbibt n icirran.

oddi : tbaëc llah! tllid nn da ttupild cigan .

faäma : ma ayd trid ad gv ? tawuri inu aynna.

i kiyyin, a olla, ur i tnnid ma ayd da ttggad?

oddi: nkk, giv amuhndiz n waman, maca, ur llin waman.

faäma: iwa, rzu vifsn! hat tawuri nnk aynna ?

3-rar xf isqsitn :

- ma ayd as inna oddi i faäma?

- ma ayd igan tawuri n faäma?

- is iga oddi aäbib ?

- ma ayd igan tawuri nns?

4- als i umsawaä tawinst s twinst:

5- urar s amsawaä.

6- ini tawuri nnk/nnm.

1- Çë!

Page 21: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

21

tazmmart tiss këaät : ad sawlv xf twuri inuamsawaä wiss sin

aslmad: ma ayd igan tawuri nnun ? iïïu: nkk, lliv g slmd.olla: tawuri nu ? ggudint allig ur sbunav awd yiwt.oddi: matta twuri vuëi illan, awd ænni !.oumar: nkk, ur vuëi ca n twuri, altu, sulv da vifs urzzuv.faäma: nkk, giv lall n uxam, usiv agÅa n ku yan.

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.

isin !- tawuri n ca, avamus nns ay tga . - wnna ur da ixadmn, immut.- a tmçi inu, xdm xf twsr inu.

iluvma

1- smd awal :

- nkk giv ..........

- ur vuëi .......

- tawuri inu ? ......

- nkk, lliv g .........

- matta ..........

2- rar xf usqsi : ma ayd igan tawuri nnk/ nnm?

s tidt : s taäãa: s uzoaf:

3- ini tawuri nnk / nnm s “lliv g “ d “giv”:

amm: nkk, lliv g uslmd.

nkk, giv aslmad.

4- ini ism nnk, tawuri nnk d mani g tzdvd.

5- ini ism n ca g ismunn nnk, tinid tawuri nns d mani g izdv.

da ttinin middn

Page 22: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

aslkn

iluvma

1- tssnd ad tinid :- nkk, giv aäbib.- ntta, illa g uslmd.

2- lmd ävi ad tinid :1- giv aslmad, tgid taslmadt.

giv aäbib, tgid taäbibt. 2- nkk, ur giv aäbib ,giv asbbab.

kiyy, ur tgid amkraz, tgid amzil.3- nttat, ur tgi taslmadt tga lall n uxam.

kmm, tgid tanlmadt, ur tgid taslmadt.

1- ini ma ayd da tggad.- is tgid aslmad? - iyyih, ......... - ihi /uhu................ - is tgid taäbibt? - ihi , ur .......... , giv lal uxam. - iyyih , .............

2- sqsa: - aäjaë nnk/nnm ma ayd da ittgga.- taäjaët nnm/ nnk ma ayd da ttgga.

3- sqsa ismunn nnk xf ma ayd da ttggan:- anbbaä?- asbbab ?- amdyaz ?- aslmad ?

4- sqsa ismunn nnk xf twuri n ayt uxam nnsn.

22

tazmmart tiss këaät : ad sawlv xf twuri inu

Page 23: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

23

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

olla : ini i, a oddi, is tgid ca n txamt?

oddi : iyyih, iwlv, vuëi sin n icirran, tarbat d urba.

olla: awd nkk iwlv, maca vuëi vas yan urba.

mupa: , tbaëc llah, tgam tixamin d tarwa, nkk sulv giv win ixf inu.

oddi: yusa d vif k, tsuld tmççiyt.

3- rar xf isqsitn :

- ma ayd inna olla?

- ma s as irura oddi?

- is iga olla ca nn txamt?

- mcta n icirran ayd vuës?

- uma mupa, mcta n icirran ayd vuës?

4- als i umsawaä tawinst s twinst:

5- urar s umsawaä .

6- ini is tgid ca nn txamt.

1- Çë!

tazmmart tiss kkuçt : ad iniv is giv ca n txamt

ænni

Page 24: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

24

tazmmart tiss kkuçt : ad iniv is giv ca n txamt

amsawaä wiss sin

aslmad : iniyat i, is tgam ca n txamin?

olla : iyyih ,iwlv , ha nn tamïïuät inu.

faäma : iyyih, nkk, tamïïuät n oddi, vuënv sin n icirran.

oumar: nkk, sulv ur iwiäv xf yiwl, s ttawil vifi!

oddi : giv tnt, qqap, ur i qqimi vas iwlan. ma ayd riv ad gv s yiwlan.

hnnu : awd nkk, sulv ur ufiv nkk d mi.

dris: nkk, iwlv, llfv.

1- Als i twinas.

2- Urar s umsawaä.

iluvma

1-rar xf usqsi: “is tgid ca n txamt?”

- s taäãa .....

- s uzoaf ....

- s tidt....

2- ini is tiwld?

- ihi, ...

- iyyih, ....

- sulv ur .....

- sulv giv......

id is tiwld ad am isvudu ëbbi,

aäu nnm, iodl i awd win inu .

id is tiwld, a tasdda n uvanim,

a lwaëä , igan igdjign.

ini izli n tslit

iga win ixf nns

tislit n ayt ^pdiddu

Page 25: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

25

1- tssnd ad tinid : olla yiwl. vuës sin n icirran.

2- lmd içuëan n tagmat :

- faäma, tga tamïïuät n olla.

- olla, iga argaz n faäma.

- illis n faäma d olla, ism nns muna.

- memmis n faäma d olla, ism nns iddr.

- muna d iddr, awmatn, gan araw n olla d faäma.

- olla, iga babas n muna d iddr.

faäma, tga immas n muna d iddr.

- faäma d olla, gan ayt uxam n muna d iddr.

1- urar: ma ayd ims ca i ca?

- ma ayd ims olla i faäma?

- ma ayd tms faäma i olla?

- ma ayd ims iddr i olla?

- ma ayd tms muna i faäma.

2- rar xf usqsi: is tiwld , “is vuëk / vuëm icirran ?” s

- iyyih, ....

- ihi/ uhu, ....

- iyyih, iwlv maca ur .....

3- ini ism n illik nvdd win memmik.

4- ma ayd ak tms tnna k yurun ?

5- ma as ims babak i immak ?

aslkntazmmart tiss kkuçt : ad iniv is giv ca n txamt

iluvma

Page 26: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

26

aslmad : ku yan digun ad yini milmi ay g ilula.

mupa : nkk, luliv g tiznit, ass n 15 g wayur n maëã.

oddi : awd nkk, tiznit ay g ttyurv, iä n 10 abril .

olla : nkk, zaydv g unbdu, g yat tmazirt iwr inn i warzazat.

iïïu : nkk, turu i imma g tfsa.

aslmad: i kmm ,a faäma , mani ay g tlulid ?

faäma : luliv g tgrst, tanila n ifran.

3- rar xf isqsitn :

- milmi ay g ilula mupa? ini ayur d wass nna ay g ilula.

- i oddi milmi ay g ilula ?

- mani ay g ilula mupa ?

- i iïïu , mani g tlula?

- milmi ay g tlula faäma ? mani da?

2- als i umsawaä tawinst s twinst.

3- urar s umsawaä.

4- ini milmi ay g tlulid.

1- Çë!

tazmmart tiss smmust : ad iniv milmi ay g tluliv

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

Page 27: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

27

tazmmart tiss smmust : ad iniv milmi ay g tluliv

amsawaä wiss sin

mupa : nkk, luliv g wayur n maëã g tiznit.

iïïu : ur ak ttiniv ca. ma ayd trid ad tgt s wass n tlalit inu? ”

olla : nkk, ur ssinv milmi ay g luliv.

faäma : nkk, luliv g tfsa , asgåas lli n tmuëvi.

isin !

- zikk, kkan imazivn da ttgan ism usgåas i wass n tlalit nnsn.

amm : asgåas n tmuëvi, asgåas n lbun, asgåas n tin lhri.

iluvma

1- rar xf usqsi- is tssnd ass n tlalit nnk?

- iyyih,...

- uhu,....

- ini matta wayur nna ay g tlulid?

- matta usgåas nna ay g tlulid ?

- ini ass n tlalit n ca nna vuëk ioazzn.

- sqsa imddukkal nnk/ nnm xf wass nna ay g lulan.- sqsa xf ca n yism usgåas g tmazirt nnk.

asgåas ad imun d d wayä asgåas ad imun d d wayä asgåas ad imun d d wayäivudan asgåas ad imun d d wayä .

Lorj Faïim ÇÇahr, 11, n isgåasn.

ini tizlit

Page 28: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

1- tssnd ad tinit : luliv g wass n ..., iä n ...., asgåas n ....

2- lmd “ilula g” :ayur, anbdu, tagrst, tifsa. kiyy, tlulid g wayur n nnayr. ntta, ilula g maëã . nttat, tlula g tifsa . nitni, lulan g unbdu.kmm, tlulid g tgrst .

3- smd tasftit

1- rar xf isqsitn ad, g izdar, s iyyih nvdd ihi/uhu

is tlulid g tfsa ?

- iyyih…

- ihi/uhu ….

is ilula usmun nnk g nnayr ?

iyyih, ........

ihi, .......

is tlula tsmunt nnm g unbdu ?

iyyih, …

ihi, .........

2- fk yan ism n usgåas” nna tssnd.

3- ini ism nnk, ass n tlalit nnk, tawuri nnk d mani g tzdvd.

28

aslkn

tazmmart tiss smmust : ad iniv milmi ay g tluliv

iluvma

nkni, nlula g ... ænni, tlulam g ...ænninti, tlulant g ...

Page 29: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

askti1- ini

nkk, ism inu .... kiyy, ism nnk ….. kmm, ism nnm …. ntta, ism nns ....nttat, ism nns ...

1-1 ini mani g tzdvd:nkk, zdvv g ..... …kiyy, tzdvd g … kmm, tzdvd g … ntta, izdv g … nttat, tzdv g ...

2- ssfti “g”iga, oumaë, aslmad, tga muna taslmadt.iga babas aäbib, ur tgi immas taäbibt.nkk, ur giv aäbib, giv asbbab. iïïu, is tga taslmadt? uhu , tga talmuhndist.

3- ssfti ilula :- Nkk, luliv ass n … - nkæni, nlula asgåas n …- kiyy, tlulid ass n … - ænni tlulam asgåas n ...- kmm, tlulid ass n … - i ænninti ? is tlulant g yan usgåas? - ntta, ur iluli ass n.... - nitni, ur lulin g yan usgÅar.

4- ma ayd ims ca i ca ?4-1 olla, iga argaz n faäma.

faäma, tga tamïïuät n olla.4-2 muna, tga illis n faäma d olla.

iddr, iga memmis n faäma d olla. 4-3 muna, ur tgi illis n iïïu.

iddr, ur igi memmis n oddi.

tayafut

29

Page 30: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

30

tayaduzt

iluvma

1 : ini tamagit nnk / nnm :

ku yun ad yini

- ism nns.

- milmi ay g ilula.

- mani g ilula,

- ass nna ay g ilula.

- ayur d usgåas nna ay g ilula.

- tawuri nns.

- tamzduvt nns.

2- smd tiwinas :

nkk, ism ….., tlla taddart….g…….

kiyy, ism ….., ass n tlalit ….maëÃ..

kmm, ism ....., tamzduvt ....... tlla g ...

ntta, taddart…......., tlla g...............

nttat, tawuri......,...........g..............

3 : ma ayd ims ca i ca

faäma, tga ... N olla.

oddi, ur igi ... n faäma.

Iddr, iga ... n olla d faäma.

muna tga … N faäma.

4 : timzuzzar xf twuriwin :

4-1 : zuzzrv awn tt inn, da ijjujuy imuäinn.

4-2 : zuzzrv awn tt inn, ggudin vuës, waraw, ur gin winns

4-3 : zuzzrv awn tt in, da ittkr zikk, ign zikk.

Page 31: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

5- ssfti “ilula” g twinas ad g izdar:

- nkk, …..g maëà g mëëakc.. .

- ntta, ....... ass n 14 g nnayr.

- uma kiyy, ..........iä n oacura.

- i ntta, is ..... g tgrst ?

- n^æni, ur .... g tfrawt.

6- ini is tgid ca n txamt?

iyyih, …........, … , sin icirran, tarbat d urba.?

ihi, ............................

sulv, ...........

7- srs “illa” nvdd “ izdv” nvdd “ilula”:

..... oumaë g iä n 5 g nnayr, ...... g mËËakc.

..... g taddart nns g giliz.

8- ini ma ayd igan tawuri nnk/ nnm. ?

srs “lliv” nvdd “ giv” g uävaë nna ay d yusan.

- nkk, … g uslmd.

- tawuri inu? nkk, ...... aslmad.

9- srs , “ ænni” , “maca”,”nkk”, “tzdvd “ g uävaë nna d yusan.

lliv g ugdal, …, win mknas.

kiyy, .........g tifflt.

.......taddart nnun g ëëbaä.

10- ini tizlit nna tktit.

31

Page 32: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

32

Page 33: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

33

tasugrt

tizmmarin

Isggurn ididaktikn

asnyuddu n tdala

tugga tsugrt ad xf ulmud n usqsi

i inlmadn

ad yisin unlmad ad:

n isqsa xf uynna ur issin.

n isqsa xf ubrid.

n isqsa xf wakud.

n isqsa xf unavmis n ca yuk.

n isqsa xf watig.

n isti aynna ur irmis cigan.

n yaf mimc ad issikl aynna ur yadirmis.

n isrs aynna ilmd g esrusnimaynutn umsawaä.

n yini tizlatin.

iwlafn, imsawaln, islkan, iluvma.

s tiçëi, assfld, awal, amsawaä ingr

inlmad, urarn s imsawaän.

tasugrt tiss snat asqsi

Page 34: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

34

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

olla : ini i, max allig illa ism n ugdal g ëëbaä , mëëakc, mknas

d fas? ma ayd igan agdal ?

mupa: agdal ism amaziv, maca ur ssinv ma ayd t igan.

olla: iwa, ini kkan mddn ar sawaln s tmazivt g tmdinin ad.

mupa : ur ssinv, maca, llig illa ism ad , nniv, kkan ar sawaln s tmazivt .

3- rar xf isqsitn :

- is tssnd ism n tmdinin nna g illa ugdal.

- ma ayd igan agdal?

- is iga ugdal ism amaziv?

- ma s t tssnD?

- is tssnd, ismawn n wansiwn yAänin s tmazivt?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä.

1- Çë!

tazmmart TAmzwarut : ad sqsav xf uynna ur tssinv

Page 35: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

35

tazmmart TAmzwarut : ad sqsav xf uynna ur ssinvamsawaä wiss sin

mupa : ma ayd issn, digun, ma ayd igan agdal?

oddi: is illa mava as yinin, ma ayd igan agdal?

iïïu : agdal? ... ur ssinv.

faäma : agdal ? ma ayd igan div agdal?

olla : max ? tzdvm g ugdal ur tssinm ma ayd t igan?

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä

isin

iluvma1- af asqsi i tmrarutin

.............................................. ? ssnv ma ayd igan agdal.

............................................. ? ur ssinv ism nnk.

.............................................. ? ssnv tawuri nnk.

.............................................. ? ur ak siwlv idv ur k annayv.

...............................................? ur nn ddiv, idv ur ssinv mani g tzdvd.

.............................................. ? açëu , iga islli d yat tmdint.

.............................................. ? iyyih, riv ad nmun vr tiïïawin .

2- sqsa ismunn nnk/ nnm xf :

- ism nnsn.

- tawuri nnsn.

- tamazirt nnsn.

3- sqsa xf ca nna ur tssind ma ayd t igan .

4- sqsa xf ca n wawal amaziv ur tssind ma ayd t igan.

agdal vr imazivn, yan uävaë nna da pääun, asgåas, pma ad afin addigs kssin lbhaym nnsn.

G ivëman amm ëëbaä, mknas, mëëakc, ikka ugdal iga aävaë nna ay gda ttawvn isan n ugllid.

Page 36: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

36

aslkntazmmart TAmzwarut: ad sqsav xf uynna ur ssinv

1- tssnd ad tinid

- ma ayd igan, ....................................................

- max allig...................................................

2- lmd asqsa s “is” - is tssnd ma ayd igan Agdal ?- is tssnd tawuri inu ? - is tssnd tamazivt ?

3- sqsa s “ma ayd igan”…- ma ayd igan agdal ?- ma ayd igan tawuri nnk/nnm?- ma ayd igan tamzduvt nns ?

4- sqsa s max allig ?- max allig, illa ugdal g ivëman imqqëan? - max allig, trid ad tisind tamazivt?- max allig, ur i tnnid ism nnk?- max allig, ur tssind ass n tlalit nnk ?

1- af asqsi i ku tamrarut :- ssnv ma ayd da ttggad.- ur ssinv ism nnm.- tifinav gant tirra n tmazivt.- tga tmïïuät nns tanbbaät.- ur riv ad ffvv idx uplv.- ihi, UR RIV AD fFVV.- sSNV TAMAZIRT INU.- açëu ayd igan islli.

2- af isqsitn s / “is d”, “ma ayd igan” d “max allig”.

iluvma

?

Page 37: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss snat : ad sqsav xf ubrid

37

2-ssfld i umsawaä amzwaru.

anjdi : amur nnk, a ArgAz, ini i mani g illa usrus n ulaway, ur ssinv manizi tkkav ?.

olla: asrus n lmacina? ggudin isrusn, mani vr trid ad tddud?

anjdi: vr mëëakc.

olla: ddu al ixf ubrid, tam¨çt afasi nnk , ha t mnid ak.

anjdi: tanmmirt !.

3- rar xf isqsitn:

ma ayd igan anjdi?

ma xf da yurzzu unjdi?

mani vr ira ad iddu ?

ma ayd as inna olla ?

is as isnot abrid ?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä .

1- Çë!

Page 38: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

38

tazmmart tiss snat : ad sqsav xf ubrid

amsawaä wiss sin

anjdi: amur nnun, a yirgzn, iniyat i mani g illa usrus n ulaway?.oddi : nkk, ur ssinv mani g illa.mupa : s tawil, ad ak iniv. kk zi tsga ad xf uçlmaä, ha nn, aä vaë n lmacina tama n ussid azgåav

olla : ihi, ihi, ur id amm ciss. ddu all ixf n ubrid,ha ak t mnid ak.oddi: tddid ad tackd; yuf ak, is tnid g ïïaksi ad k inn issiwä!

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.

isin !

- içlmä urba ya , tçlmä tarbat ad , çlmän asn ifassn.

- zzwur aäaë afasi ad tgd anbarc.

iluvma

1- af isqsitn i tmrarutin :- ddu xf ufasi nnk tafd abrid n nnaäuë.- amÇ xf uçlmaä nnk tafd taddart n olla.- issili olla tivëmt nns tama n wasif- ddu zi tsga ad ha nn abrid n ugadir mnid am.

2- af 4 n twinas s “tlla taddart nnk”- tama n …- xf uçlmaä n …- xf ufasi n …

- g mnid n ...3- ini ismawn n ismunn nna illan xf uçlmaä d ufasi nnk / nnm.

abrid

açlmä d ufasi g iwaliwn yaänin :

Page 39: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

39

1- tssnd ad tinid : mani g illa ubrid? mani zi tkkav? mani vr ttdduv?

2- lmd ävi ad tinid :

- mani g tlla taddart nnk ? - Tlla taddart inu g ugdal.

- mani zi tkkav vr abrid n mëëakc ? - ddu, xf ufasi nnk, al ixf ubrid.

- mani zi tkkid assnnaï? - Kkiv d zi mknas.

- mani vr idda unjdi ? -Idda vr mëëakc.

af asqsi i tmrarutin :

1- s “mani g illa” - illa ugadir g iffus n lmvrib. - tlla ïanja g uçlmä n lmvrib.- illa mëëakc g wammas n lmvrib.

2- s “mani zi” - amç xf uçlmaä, ha nn sbiïar mnid ak .- tkka d, iïïu, tiznit.- iffv ujäiä zi cc¨ëjm.

3- s “mani vr”- da ittawi ubrid ad vr ssuq.- iffv oddi vr twuri nns.- isiggr mupa vr illis.

4- s wnna d yusan - riv ad dduv vr midlt.- Kkiv d vr ayt uxam.- ufiv adlis n tmazivt g tsdlist.- tlla tsdlist xf uçlmaä n tinml.

aslkn

iluvma

tazmmart tiss snat : ad sqsav xf ubrid

Page 40: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss këaät : ad sqsav xf wakud

40

2- ssfld i umsawaä

oddi: çriv k, ammi trid, altu, ca n twada vr adrar. olla : ma ak t innan? oddi: nnant i t tëviwin nna tsrsd dat ak .olla : ammi vifs t tkacft…ran icirran ad alin vr¨ ajdir.oddi: milmi ayd tram ad tddum ?olla : askka, tifawt zikk.oddi: i milmi ayd ttavulm?olla : nnif n waskka vr tdgåat.

3- rar xf isqsitn:

mani vr ira oddi ad iddu ?

ntta d mi ayd iran ad iddu ?

milmi ayd ttddun ?

milmi ayd ttavuln?

4- als i umsawaä, tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä.

1- Çë!

Page 41: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

41

tazmmart tiss këaät: ad sqsav xf wakud

amsawaä wiss sin

oddi : olla, milmi ayd tram ad talim vr adrar? id ävi nnit ?

olla : ihi, asra, vr tdgåat, mc ira ëbbi.

oddi : ddiv d, indmad, ad ik mãafaäv, ur tllid. iwa, abrid lman.

olla : ic ak t ëbbi, a oddi.

1- als i twinas.

2- urar s umsawaä.

3- ini awal s “asra”, “ävi” nvdd “indmad”:

ävi, da nsawal s tmazivt.

Asra, ad dduv vr taddart inu.

Yavul d oddi, indmad, zi twuri nns.

- anqqë n tafukt day ittili tifawt zikk .

- azal, da ittili vr ammas n wass.

- avlluy n tafukt da ittili vr tdgåat.

iluvma 1- smd awal

- ifullusn, da ggan vr ...... n tafukt ,

- ifllapn da tkkrn vr ...... n tafukt.

- g ...... da tqqad tafukt s unëvi.

4- ini akud s tafukt :

ini izli awra, s amalu n uxlidjinva k irifi;awra, ad tsmalut,azal , nkk, ad t awiv ccil i.

Page 42: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

aslkn

42

1- tssnd ad tinid : milmi ayd ttavuld?ävi, da nsawal s tmazivt.indmad, navul d zi twuri nnv.

2- lmd akud s ussan :- assa........ askka …… - wanignn n uskka …..- iälli …… aslid n yiälli …

3- akud s isgåasn - nnaäant , iga …- asgÅas ad , iga…- imal, ad ig …

4- akud s lmnazil : - da ttilin igdjign g tifsa.- da mggrn ifllapn g unbdu. - amwan, nvdd butyuyya iga win ukraz.- tga tgrst tin uãmmiä.

1- ini ism n wussan : assa, d ........askka, d …..nnif n uskka, ad ig……iälli, iga ........... aslid n yiälli, iga …

2- srs “nnaäant” , “imal” d “asgåas ad” g wansa nna g d yusan.asgåas ad iga …asgåas lli izrin iga…asgåas ad iddan , ad ig…

tazmmart tiss këaät: ad sqsav xf wakud

iluvma

Page 43: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss kkuçt ad sqsav xf unvmis n ca n yuk

1- Çë!

43

2-ssfld i umsawaä amzwaru .

oddi : ëbbi, ini i mani olla ? cigan n wussan ay a ur t annayv !

mupa : max, ur tslid is t yav ca ?

oddi: ur sliv ca. ma ayd t yavn ?

mupa: tnva t ÃÃapt nns kul.

oddi: is izzri vr aäbib ?

mupa: izzri vuës, isw asafar, maca, ur vuës yufi.

oddi : igllin, ddiv ad vuës sigårv. ».

3- rar xf isqsitn :

ma xf da isqsa oddi ?

ma as inna mupa?

ma ayd yavn olla?

4- als I umsawaä tawinst s twinst .

5- ura¨r s umsawaä.

Page 44: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

izli

tazmmart tiss kkuçt ad sqsav xf unvmis n ca n yuk

44

amsawaä wiss sin olla : ëbbi, mani oddi? ma ayd as nn tga ddunit , id labas vuës ?

mupa : illa, ipmd i ëbbi. i kiyy, ma ayd tonid ,ma ayd tgid

d ca n wagåatn.

oddi: isqsa vifk lxir ; ha nkk, mnid ak, labas.

1- als i umsawaä .

2- urar s umsawaä.

3- ini:

- ma ayd tgid id is labas ?

- ma ayd tonid ?

- ma am tga ddunit - ma am tga ?

- mani olla ? ma ayd as nn tga ddunit ?

iluvma

1- smd awal:

- mani k, …? - mani æn …?

- mani kmm, … ? - mani ænt …?

- mani olla, … ? - mani tn …?

- mani faäma … ? - mani tnt … ?

ma ayd tonid a yul inu ?

a agdjig ur yiwiä ufus.

ma ayd tonid a yul inu ?

awa, kiyy, ay g ittvima lvyaë.

mani kmm, maay tonid? isqsa vifk

lxir, labas

Page 45: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

45

1- tssnd ad tinid :

mani olla? is idda vr a¨¨äbib ? ID LABAS, VUËS?

2- lmd ävi ad tinid

- mani æn ,id labas ? - ma ayd tgam d ddunit ?

3- RAR XF ISKSITN S “ur ssinv” :- is tssnd mani vr idda olla? - ur ssinv mani vr idda. - mani olla?

ur ssinv mani t .- mani G ILLA ubrid n mknas ?

ur ssinv mani g illa.- is Tlla IÏÏU g taddart nns ?

ur ssinv is digs Tlla.

1- ssily tiwinas s « is , mani, max allig ? » : 2- rar xf isqsitn s ur ssinv:

- max allig ur d iddi usmun nnk? - is illa g twuri nns ?- is tssnd manig illa wansa nnm ? - mani vr idda uslmad ?

3- af isqsitn i tmrarutin :........................ ? - illa labas!........................ ? - ur am siwlv, iddv, ur km ukizv. ....................... ? - tdda iïïu vr tiïïawIn iddv turu illis..................... ... ? - han olla, illa g taddart nns......................... ? - igna, iddv yupl. ............... ........ ? - llan icirran G bËËa.

4- sqsa ismunn NnK/NNm xf ixfawn nNsn.mani..... ma ayd ..... ma ...

5- sqsa ismunn nNK /nNm xf ca n usmun /nnk/nnm ur illi DIDuN.

tazmmart tiss kkuçt ad sqsav xf unvmis n ca n yukaslkn

ur ssinv manivr idda OLLA.

ILUVMA

Page 46: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart TISS SMMUST : ad sqsav xf watig

46

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

iïïu: hnnu! ëaoa, is vifi tusa tmlsit ad.

hnnu: tusa d vifm, walaynni, is tannayd atig nns ?

iïïu: ur t annayv ca, ttuv nn tismaqqalin g taddart. mcta ayd iga?

hnnu: yuli cigan.

iïïu: is iwata tmlsit ad ukan?

hnnu : mc is d vas awata, iwata tt.

3- rar xf isqsItn :

mani g tlla iïïu d hnnu?

ma ayd AS TNNA iïïu I HNNU?

ma ayd tra ad tsav?

is yuli watig n tmlsit?

mcta ayd iga ?

4- als i amsawaä tawinst s twinst .

5- urar s amsawaä .

1- Çë!

Page 47: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

47

tazmmart TISS SMMUST : ad sqsav xf watig

3- INI

ini izli

amsawaä wiss sin

iïïu : hnnu ! ëaoa, mcta ayd tga tmlsit ad?

hnnu : ittutti watig nns cigan .

iïïu : s tidt ! mcta ad s ittuti?

hnnu : iäë s uyar n nnaã.

iïïu : s uyar n uzgn ? iwa, luqt n msuvt ayad i wnna vr llant lfluss!

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.!

- mcta ad s tsva iïïu, Tmlsiwt nns ? - mcta ad s tbbim atig n taddart?- mcta ad s tllam g txamt?- mcta n waraw ayd ILLAN VR FAÄMA?- mcta n isgåasn ayd ILLAN VR BABAK?- AH! mcta n ivuyyan ayd digs !- a mcta n ipnjifn, ayd dik illan !

ilugma 1- af isqsitn i tmrarutin .

- alug ad, iga sin n idrimn .- vuËs këaä n icirran.- isva adlis s 30 n idrimn.- llan vuËs 10 n isgåasn.- ad nqqim, sin n wussan, g xnifëa.

a ëëunu, mc ixxa ubëid , tawada nnm irra tt uäaë. ssuq, ur t sawwiqv, zikk, atig nnm av ipëëan.

mcta n isgåasnayd vuëi? ... altuplm a araw inu

Page 48: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart TISS SMMUST : ad sqsav xf watig

48

aslkn

1- tssnd ad tinid :

- mcta ayd iga watig n Tmlsit AD?

- Mcta n waraw ayd vuËs?

2- lmd ävi ad tinid :

- atig n tmlsit aD, ittuttI cigan .

ittutti watig n tmlsit aD cigan.

- araw nns , mqqrN , usin ixfawn nnsn.

mqqrN waraw nns, usin ixfawn nnsn.

- aman IQqëfn ur da ttksn fad.

adday qqëfn waman ur da ttksn fad.

1-srs “aman” nvdd “waman” , “atig” nvdd “watig” G TWINAS G IZDAR:

.... man nna iswa oumaë, lludan.

lludan...man nna iswa oumaë.

yuli ...tig n tmlsit ad .

...tig n tmlsit ad, yuli cigan.

2- srs “ a” nvdd “wa ” g uävaë n tnqqaä :

...ssa içil, iga win usgunfu.

içil ... ssa i usgunfu.

ad iddu oli, ...yur a vr ãfru.

g ixf n ....yur, ad iddu oli vr ãFRU.

3- smutti TIGURIWIN S UZGåAV ZG UÄVAR nnsnt :

- awal içil. içil ..... adday idrus.

- acal n tmazirt n ca ur vuËs atig. ur illi ...tig vr ...cal n tmazirt.

iluvma

Page 49: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tayafut

49

askti

1- asqsi xf unvmis:

- ma ism n tmazirt nnm?

- is tssnd ism inu?

- max allig trid ad tisind i tamazivt?

- ma ayd da tggad g twuri nnk?

- mani g tlla TzdduvT nnm?

- mani zi TKKID ?

- mani vr idda unjdi ?

2- asqsi xf wakud:

- milmi ayd da ittddu ulaway?

- mantur ayd da ittddu ulaway?

3- asqsi xf ca n yuk : - mani olla is d labas vuës? - ma as tga?

4- TAsftiT

max is t yav ca? yav t ca.

is k yav ca ? ihi , ur i yav ca.

is ænt yav ca ? IYYIH, yav av ca.

allig ur t yav ca? IHI, ur t yav walu. 5- asqsi xf watig

- mcta ayd iga udlis ad? - mcta ayd tga tmlsit ad?

6- Asmatti N tiwinas-atig n taddart iga 60 mlyun. mcta ayd iga watig n taddart?-aman iqqrfn ur da ttkksn fad / ad ay qqëfn waman ur da ttkksn fad.

?

Page 50: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

50

1 : af asqsi i ku tmrarut :

......…...............? - ism inu bucra.

......…...............? - ur ssinv ism nnk.

......…...............? - iffv mupa tifawt zikk.

......…...............? - da ittkkr OLLA d ijäaä .

......…...............? - Tlla FAÄMA, labas vuËs.

......…...............? - llaN WARAW NNS g tmazirt n bëëa..

......…...............? - ikka d oddi warzazat .

......…...............? - nkk giv aslmad.

......…...............? - illa MUPA g uslmd.

......…...............? - ODDI, vuËs YAT TRBAT.

......…...............? - isva taddart s cigan n lfluss.

......…...............? - riv ad dduv vr mknas xf ca n uskkin.

......…...............? - ur ufiv ad dduv zikk.

2 : srs “a” nvdd “wa”

- ha nn ...man n tssi. ur llin ... man n tssi.

- ...gdal azgza. izgzaw ... gdal

- ...cal iqqurn. iqqur ... cal.

- ...yur, yuli d assa. assa, yuli d ...yur.

3 : smd awal :

- ggudin isrus n lmacina, mani vr trid ad tddud?

riv AD……………………………..

- mani g illa ubrid n mëëakc?

tayaduzt

Page 51: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

I l l a n n xf…………………………

ëbbi, mani olla?

max ......…...............?

ma ayd t......…...............?

UR SSINV …

4- ssfti : av

kiyy, ..... ca

ihi , ur k ..... ca.

ænninti , .......... ca

ihi , ur ænt ...... ca

ænni ...... ca

kmm ....... ca

nttat ur ....... ca.

5- ini yan umsawaä nna da tiriD.

6- uRAR S umsawaä ad D ISMUNN NNK / NNM.

51

ur ssinv manivr TTDDUV.

Page 52: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

52

Page 53: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

53

tasugrt

tizmmarin

Isggurn

ididaktikn

asnyuddu n tdala

tugga tsugrt xf ussisn n uynna

illan g iman n ku yan.

ad yisin unlmad ad :

n isawl xf ma ayd da ittiri.

n isawl xf uynna ur da ittiri

n isawl xf uynna iggiran g utatu.

n issisn s ma s da ittwaëga.

n issisn s ma ad s da ittaki.

n isti aynna ur irmis cigan.

n yaf mimc ad issikl aynna uryad irmis.

n isrs aynna ilmd g esrusnimaynutn umsawaä.

n yini tamawayt.

iwlafn, imsawaän, islkan, iluvma.

izlan, timawayin.

s tiçri, assfld, awal, amsawaä

ingr inlmad. urarn s imsawaän.

tasugrt tiss këaät

sawl xf ixf nnk / nnm

Page 54: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tamzwarut : ad iniv mani g da ttiriv assara

1- Çë!

54

oddi : nnan i, tkkid imuzzar d ifran.

mupa: iyyih, da ttiriv assara g tmizar nna , g ussan n lxrif.

oddi : nkk, ur da ttiriv ca n ussara g udrar. da ssifiv assarag yir n waman.

mupa : mr tannayd tazuvi n isæla g tafukt, g luqt ad, ar ak iojb udrar.

oddi: ur oyyinv! tssnd ku yan d mani g as tlla ëapt.

mupa : s tidt ayd tnnid. ku yan d mani g yufa tanafa nns.

3- rar xf isqsitn

1- mani zi d ikka oddi , aÇëu mad ifran ?

2-idda ad issara mad idda vr ayt uxam nns?

3- ma ayd da ittiri mupa ? assara g udrar mad assara g ir n waman?

4- is da ittiri, oddi, assara g udrar n ifran ?

5- i ænni, mani g da ttirim ad tssaram ?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä.

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

Page 55: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

55

tazmmart tamzwarut : ad iniv mani g da ttiriv assara

amsawaä wiss sin

Olla: tssnd, nkk, ur da ttiriv ca n ussara g oaëi; tlla i g uçavar, dlbpaë. hnnu: awd nkk, mr ufiv ad qqimv, aliä, tama n ill, nna mi tnnid, kiyyin,lbpaë.iïïu: ayaori nnun, tlla awn vas g ufjjej, nkk, ur sulav, ad kmzv awd ixf inu. mupa: am ciss ayd nga qqap. aynna nra ur t nufi, vas da nsawal.

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.

- awa k igan g tadawt ar issara lowari.

- ur da gganv, awa riv ad ssarav.

tudja, diyyi, tayri n usmun, assara n lowari.

1- smd awal s “mr ufiv” , “da nttiri”, “da ittiri”

mupa.... tajmmaot d imddukkal nns.

nkk, ............... ur srusv idlisn, da ttiriv tavuëi nnsn.

næni, ............... ad nurar, aliä , g yir n waman .

2- ini ma ayd da ttrid ad tgd, tafd t.

amm : da ttiriv tawada g udrar , ku anbdu

da ttaliv vr mmiclifn.

3- ini ma ayd da ttrid ad tgd ur t tufid:

amm: riv ad ssarav ddunit, maca, ur as ufiv.

isin ! imazivn da tbbin cigan n izlan xf ussara amm :

iluvma

Page 56: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tamzwarut : ad iniv mani g da ttiriv assara

aslkn

56

1- tssnd ad tinid: - nkk, da ttiriv assara g tmizar nna ay g illa udrar.

- nkk ur da ttiriv ca n ussara g udrar.2- lmd ävi ad tinid :

kiyy, da ttrid tavuëi n idlisn.ntta, da ittiri tavuëi n idlisn. nttat, ur da ttiri tavuëi n idlisn. næni, ur da nttiri ufuv n yiä. - I ænni, is da ttirim ufuv n yiä ? ænninti, ur da ttirint uttci iççayn .i nitnti, is da ttirint uttci iççayn ?

1- ssfti “da ittiri” - mupa, ntta , ....... assara g udrar. - iïïu, nttat, ....... ad tssara g yir n waman.- kiyy, ur ........ assara g udrar, awd nkk ur ........ assara g udrar.- nkæni ........ ssinima, ænni .......... tavuëi n idlisn.- i ænninti is ........tanaka n isan.? - nitni......urarn s takurt.- i nitnti is ...... tawada g oaëi ? - nitnti ur .... tawada g oaëi.

2- af isqsitn i tmrarutin- nkk, da ttiriv tankra n zikk. - kmm, da ttirid ad tssfld i izlan. - nttat, da ttiri ssilima,- nkæni, da nttiri tajmmaot d imddukkal nnv.

3- sqsa ismunn nnk/nnm :- ma ayd da ttirin g uttci ?- ma ayd da ttirin g usgunfu ?- mani g da ttirin ad ssaran ?

iluvma

Page 57: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss snat : ad sawlv xf ma ayd da i ittsayan

1- Çë!

57

hnnu : tifawin a iïïu, is tannayd ma ayd gan g turtit nna, tama n taddart nnm?

iïïu : çëiv t. ur ssinv matta winna. ur d yusi xf wansa nna.

hnnu : max ? içil, ad isinn middn ma ayd igåiran g usvudu.

iïïu : ur ssinv ma ayd digs tufid, ur ili ixf ula iäaën.

3- rar xf isqsitn :

ma ayd tnna hnnu i iïïu?

ma ayd igan turtit?

ma ayd tannay iïïu g turtit?

is as iojib? ini max?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä.

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

Page 58: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

58

tazmmart tiss snat : ad sawlv xf ma ayd da i ittsayan

amsawaä wiss sin

hnnu: tifawin a iïïu, is tannayd ma ayd gan g turtit nna ïïrf am.

iïïu: annayv t. ivuda uynna! ivuda onigåa! i kmm a faäma is t tannayd?

faäma: ur çëiv ca. milmi ayd sulav ufuv, ad annayv ca.

hnnu: ffv vr turtit ad tssagad aëaoa nnm, vas awd g igdjign nns.

faäma : hhiyy , awd kmm, ur da t ttawiv ca g uynna.

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.

3- rar xf usqsi “ is t^^^çil turtit?”

iYYIH, ..........

iHi, ..........

4- ini

- içil urgaz a, ur da iïïawä awd yan.

- çiln middn a, da ttbdadn i uMATA.

iluvma

1- rar xf usqsi : « is tannayd turtit? » s :

- iyyih, ..............

- uhu/ ihi, ........

S UZOAF ...........

2- sawl xf ca nna da ak / am ittsagan.

3- sawl xf ca nna ur da ak / am ittsagan.

Page 59: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss snat : ad sawlv xf ma ayd da i ittsayan

aslkn

59

içil

yaäfut

imssus

imççi

ur içil

ur yaäfut

ur imssus

ur imççi

ipla

ivuda

icwa

ikna

ur ipli

ur ivudi

ur icwi

ur ikni

idda

illa

isla

iswa

ur iddi

ur illi

ur isli

ur iswi

issn

iffv

issvd

izdv

ur issin

ur iffiv

ur issvid

ur izdiv

1- ckcm “ur” xf twinas ad g izdar: - yura wansa ad. - imssus urba ad. - ibxxin wazzar n tmïïuät ad. - igna olla zikk. - imqquë urgaz ad.- iwssir uksum ad. - icwa uxdmi ad. - ikcm vr taddart nns.

2- rar xf usaqsi s “ur”.................. - is ira oddi ad issara g imuzzar ?- Is imssus wattay ?

1-tssnd ad tinid : - ur ssinv matta winna, ur içil . ur d yusi xf wansa nna. - ur ili ixf ula iäaën .

2- lmd 2-1 2-2

2-3 2-4

iluvma

Page 60: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss këaät: a d iniv ma ayd da ssifiv g wuttci

1- Çë!

60

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

oddi: sliv assa, g ëëadyu ,i yat tmdyazt içiln! da tsawal xfwuttci nna illan g tmazirt nnv.

olla : sliv as awd nnk. matta nttat! ur yudji umdyaz nna ma ur inni! oddi: amm nkk amm ntta, da ttiriv uttci nnv.oalla : içil, maca ur da as ttiviyv . yuf vuëi wuttci nna ifssusn wnna

iççayn. oddi: iwa ini, da tmtad s laç! olla : yufi laç aïïan.

3-rar xf isqsitn:

- is da isawal oddi d olla, xf wuttci n lmvrib?

- is da ittiri oddi uttcitn n tmazirt nns ?

- is ur da ittiri, olla, uttci n lmvrib?

- ma ayd igan tamdyazt?

- is tssnd tamdyazt ad?

4- als i umsawaä tawinst s twinst .

5- urar s umsawaä.

Page 61: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

61

tazmmart tiss këaät: a d iniv ma ayd da ssifiv g wuttci

amsawaä wiss sin

mupa : nkk yuf vuëi wuttci nna ifssusn wnna iççayn , amm ca n islman dca n tzgzut.

oddi : uttci ifssusn ? ma ayd digs ittetta ca? imssus. adday

ur iqwi uksum ur da ittaäfut wuttci.

olla : awd ænni , yuf asn i middn llig ar ttettan vas avëum d

wattay , ufan ëëapt g ããwapat nnsn.

mupa : ccil asn, ukan, iddv ur ufin aynna t yufn.

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.

3- ini ccil i , ccil as , ccil am....

- wanna ur yufin ma ayd ittetta , ittc avëum, ccil as.

- ëmiv , maca, usiv agåa n taddart ccil i.

- yav t ca , maca da ittkkr vr twuri nns, ccil as.

isin !

adday ur icppië ad ig idammn,

adday ur da ggarn waman tavïïayt,

ar isawal ïïaJin,

tmmutm.

4- als i tmawayt.

ssfld i tmawayt

imazivn, zikk, da ssifin uttci nna iççayn d umaëav xf wnna

ifssusn. idrus vuësn wuttci anaäfut .

attay, ayd igan taäfi nna ttirin cigan, allig vifs bbin

timawayin.

Page 62: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

1- tssnd ad tinid :

- da ttiriv uttci n tmazirt.

- yuf vuëi wuttci afssas wnna iççayn.

2- lmd ävi ad tinid :

- yuf vuëi sksu ïïajin.

- yuf vuëm uksum n ufullus win upuli.

- tuf vuës tssi n waman tin wattay.

- ufn vuëk uttcitn imaëavn inaäfutn.

- ufnt vuëm tfiras aäil.

1- ssfti “af “ g twinas ad g izdar:

...... vuës wuttci aãmmaä wnna iëvan.

...... vuëk islman aksum.

...... vuënv tmçin irdn.

...... vuëi uzgåav azgzaw.

...... vuëm tafukt amalu.

2- ini ma ayd yufn vuëk /vuëm :

- uttci n tmazirt mad win bËëa?

- aksum mad islman ?

- attay mad lqhwa?

- açmay n ultcin mad win ubanan.

3- rar xf usqsi :

- is yaäfut wuttci nna ifssusn ?

- i wnna g drusn isufarn ?

4- sqsa ismunn nnk/nnm ma ayd vuësn yufn g wuttci.

tazmmart tiss këaät: a d iniv ma ayd da ssifiv g wuttci

aslkn

62

iluvma

Page 63: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss kkuçt : ad sawlv xf mani g i illa ca

1- Çë!

63

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

iïïu : tssnd, awayd yufan ad ign , g yan uävaë, ur ittmmctay.

hnnu : nkk, fad inu g ca n ussara g tmizar n ddunit.

iïïu : ha kmm da twargat. nkk, fad inu, vas i ca n unuddm, ur nmsasa.

hnnu : tssnd, a iïïu, yuf i yuk ad ikks fad n ddunit.

iïïu : ha nn kmm, div, tgid tin bu izli innan : awayd da issaran, awaay d igan ca i wul inu.”

hnnu : ullah, vas s tidt ayd inna.

3- rar xf isqsitn :

ma ayd tra iïïu ad t tg?

i hnnu, ma ayd tra, nttat ?

is ufant aynna rant ?

wnna ur yufin aynna ira, ar vifs isawal. ma da ittgga ?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä .

Page 64: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss kkuçt : ad sawlv xf mani g i illa ca

64

amswaä wiss sin

hnnu : tssnd , nkk, mr ufiv, vas, ad ssarav g tmizar n ddunit.

iïïu : ad am d yawi ëbbi s mi, da ay tddud ad tssarat.

olla : vas adday taft s mi, day nmunn !

faäma : ayaori nnun, tsulam tiwirga.

hnnu : warga awd kmm, ma am t ikksn?

1- als i twinas n umsawaä .

2- urar s umsawaä.

3- ini tiwinas n umsawaä s :

- uzoaf:

- taäsa:

- tidt:

4- als i iwaliwn ad g izdar :

- mr ufiv ad ssarav g tmizar.

- fad inu g ussara n tmizar.

- digi fad n ussara n tmizar.

iluvma1- ini mani g asn illa fad, i ismunn nnk/nmm.

- asmun inu fad nns g ....................

- tasmunt inu fad nns g......................

2- g tiwinas s “fad inu” d “awayd” d “mr ufiv”.

3- rar s taäãa xf “ fad inu g ussara.

awayd kmm id iruran a tizi inu.awayd ibaddl ivãan ixatarns winna imççiyn.

als i tmawayt :

Page 65: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss kkuçt : ad sawlv xf mani g i illa ca

aslkn

65

1- tssnd ad tinid :

- awayd yufan ad issara g tmizar n ddunit.

- mr ufiv ad ssarav g tmizar n ddunit.

2- lmd ävi ad tinid :

fad inu g ca n ussara g udrar.fad nnk g ca n ussara g udrar. fad nnm g ca n tddart imqquën.fad nns g ca n taddart imqquën.fad nnv g ca n twada vr mëëakc.fad nnun g ca n twada vr mëëakc.fad nænt g ca n tarwa içiln.fad nnsn g ca n tarwa içiln.fad nnsnt g ca n wawal anaäfut.

1- srs “ixf” g uävaë n “fad” g twinas ad g uflla

2- smd tiwinas ad g izdar s “awayd , “ fad inu...”, “ixf inu....”

...... yufan ad yisin alsiwn illan g ddunit.

...... g ca n twada vr agadir.

...... iruran ussan n tmçi.

...... g ca n tmlsit ivudan.

3- g tiwinas s :

- digs fad n ......

- fad inu g …

- ixf nnm g …

- awayd …

4- ini mani ak / am illa fad n ca.

iluvma

Page 66: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss smmust : ad iniv ma s da ttakiv

1- Çë!

66

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

olla : ma ayd k yavn, a mupa ? annayv k twëavt.

mupa : umçnt i tmlillay. ur ssinv ma ayd i yavn.

olla : allig ur k yav laç? is ttcid ca tifawt a?

mupa : ihi, ur i yav ca n laç. ukiv d ivãan inu , ammi ççayn.

olla : qqim ad tsgunfad al ak d awiv aman ad tsud.

mupa : tnmmirt a olla!.

3- rar xf isqsitn:

- ma ayd yavn mupa?

- is t yav laç?

- is t umçnt tmlillay?

- ma s yuki mupa?

- ma as inna olla?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä.

Page 67: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss smmust : ad iniv ma s da ttakiv

67

amsawaä wiss sin :olla : mupa, oddi, ma ayd æn yavn allig tfstam?

mupa : isqsa vifc lxir. nkk, ur i yav awd imiqq. ëaoa ,vas , oddi

ma ayd t yavn.

oddi : avnt i, qqap. ur fukkav awd yiwt. ma ayd k ikkuln digi! aynna iran yav i.

1- als i twinas n umsawaä.2- urar s umsawaä.3- rar xf usqsi “ ma ayd k yavn ?”

- s tumrt: - s uzoaf :- s tidt :

4- anns !

- yavca mupa, iäë tissi cigan n wussan ay ad.

- yav i FAD .

- avnt t tmlillay , idda ad ittuTTI.

- tavt tn tmara, iglliNn, ur ufin ma ayd tTcan.

- yavtn fad n ma ayd igan ca.

yav i ca , yav i div ca,

yav ca wl inu,

ma ayd nttmsawal ?

ivab usmun inu.

5- ini tamawayt ad.

ssvd i tmawayt

Page 68: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss smmust : ad iniv ma s da ttakiv

aslkn

68

1- tssnd ad tinid : yav i ca; yav i laç; yav i fad.

2- lmd ävi ad tinid : 2-1- aki

- ukiv s tmlillay.- tukid s laç.- nuki s fad.- yuki s umarg n waraw nns.

2-2 “ nv” - inva i laç ur i invi fad. - faäma, inva tt laç ur tt invi fad.- oddi, inva t ixf. - i ænni, is ænn inva fad ?- invav umarG n imddukkal nnv. - i ænninti, is ænt inva fad?

3- av :- yav i laç ur i yav fad. - is k yav fad ?- is km yav laç?- ur i yav fad, yav i laç.

4- Als i twinas ad g izdar :aki

ukiv s fad.

yuki s umarg n illis.

tuki s ÃÃapt nns ,ur as tojib.

av

yav i fad.

yav t umarg n illis.

yav t ca g ÃÃapt nns.

nv

inva i fad.

inva t umarg n illis.

tnva t ÃÃapt nns.

1- srs « ukiv s » g uävaë n « inva i» :- inva i fad inva i laç.- inva i umarg n illi.

2- srs “yavi” nvdd “ ukiv s” nvdd “inva” g ansa nnsn:........laç allig ....... s tmlillay . .......i ixf . vas ad ...... s fad dduv ad suv.

is k yavfad ?

ILUVMA

Page 69: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

1- ssfti “iri”.

- Nkk, da ttiriv aSsara g udrar.

- ntta, da ittiri tawada g yir n waman.

- nkæni, ur da nttiri ufuv n yiä.

- nitni, ur da ttirrint awd pap.

2- ad nsrs “yuf” g uävaë n “iri”

- nkk, da ttiriv azgåav xf uzgza . nkk , yuf vuëi uzgåv azgza.

- nttat, da ttiri aksum xf uvëum . nttat, yuf vuës uksum avëum.

- ntta da ittiri uttci ifssusn xf wnna inddan. ntta, yuf vuës wuttciifssusn wnna inddan.

3- ini mani yac illa ca

- fad inu g ussara g tmizar n ddunit.

- awayd yufan, ad issara g tmizar n ddunit.

- ixf inu, g ussara n tmizar n ddunit.

4- sawl xf ma Ak yavn , ma s da ttakid, ma ayd k invan.

5- ALS I TWINAS AD g IZDAR :

tayafut

69

aki

yuki s fad

yuki ussan ad s umargn illis

yuki s ca g ããapt

nns ur as tojib

av

yav i fad

yav t umarg n illis

yav t ca g ããapt nns

nv

inva i fad

inva t umarg n illis

tnva t ããapt nns

askti

Page 70: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tasftit :

1- iri ad …

- nkk, riv ad dduv, askka, vr tinvië .

- kmm, trid ad tddud, askka, vr tinvië.

- ntta, ira ad iddu, askka, vr tinvië .

2- da ittiri:

- nkk, da ttiriv assara g tmizar n tfilalt.

- ntta, da ittiri, cigan, assara g tmizar n tfilalt.

- nttat, da ttiri tankra n zikk.

- is da ttirid tanaka n iysan ?

- is da ttirim tanaka n iysan ?

3- ur iri:

- ænni, ur da ttirim tanaka n iysan.

- nitnti, ur da ttirint ufuv n yiä.

- nitni, ur da ttirin avjdim g taddart.

4- ini yuf vuëi ...

- yuf vuëi udrar asskar.

- tuf vuëi lqhwa attay.

- ufn vuëi izlan iqdimn ujdidn.

- ufnt vuëi tfiras aäil.

- A araw inu, tufm vuëi ma ayd igan ca.

- a isti, tufnt vuëi ma ayd igan ca.

5- ur yuf :

msasan middn vr argaz ad, ur vuës yuf awd yan wayyaä.

70

Page 71: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tayadzut

71

1- ssfti “iri”- nkk, ur da ..... assara g udrar.- Awd kiyy, ur da....- ntta da...... uttci ifssusn.- nkæni, da ..... tivri n idlisn. - nttat, ur da .... tawada xf uäaë.

2- srs “riv ad” nvdd “da ttiriv”:- assa, .......... isinv tamazivt- askka, ........ munv d usmun inu vr cfcawn.- ........., afafa n tifawt zikk.- ........ad ssarav timizar n ddunit.

3- g tawinst ad s yuf vuëi... - da ittiri islman xf uksum. - da ttiriv ïïajin xf sksu. - da ttiri taäfi xf tisnt.

4: g “yav ca” nvdd “akint” nvdd “ nva ”, “yav tt ca. - nnan, lbhaym da ...... s urgigi n wakal.- mcta n yuk ayd ....... ifst. - mcta n middn ag ....... fad g tnzruft . - ..... tdda vr aäbib.

5-ini s iwaliwn yaänin- vr ammas n wass, da ttakiv s laç.- g ëmäan , da i nqqa fad.- invat umarg n waraw nns, ussan ad.

6- sniy tiwinas s :- fad inu g ..... awayd ....... - ixf inu g .... digi fad n .......

7-ini yan umsawaä nna t tktid.8- ini umsawaä nna g illa : yuf vuëi....9- kti ca n izli g illa: “riv”, Nvdd, “ awayd”.

Page 72: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

72

Page 73: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

73

tasugrt

tizmmarin

Isggurn ididaktikn

asnyuddu n tdala

tugga tsugrt ad xf tiggit n ism d

ma xf da ittddu.

ad yivi unlmad ad:

n yisin ad ig ism i tvããa n bndm.

n ibäu ingr ivman.

n issiän d issuds.

n ig ism i wnna g llan g lmnazil.

n ig ism i yits n tinmmswaä n imazivn.

n isti aynna ur irmis.

n yaf mimc ad issikl aynna ur yadirmis.

n isrs aynna ilmd g esrusn imaynutnumsawaä.

n yini izlan imunn d tsugart.

iwlafn, imsawaän, islkan, iluvma.

izlan, lmayat.

s tiçri, assfld, awal, amsawaä ingr

inlmad. urarn s imsawaän.

tasugrt tiss kkuçt

g ism

Page 74: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tamzwarut: ad gv ism i tfulin n tvããa n bnadm

1- Çë!

74

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

oddi : Iïïu , kkrav ad nazzl cwi?

Iïïu : ullah, mc viv ad kkarv, tnva i tadawt.

oddi : ha t cigan n uvajdim ay da issiäin . kkr ad nyuddu cwi.

iïïu : ad kkrv, ccil i, uma ur diyi ma ayd ittmctayn aäaë zi tsyaad vr dinn.

3- rar xf isqsitn:

ma ayd as inna olla i iïïu?

ma s as trura iïïu ?

is d tazla ayd issavn ivnca?

is tkkr iïïu s lxaäë nns?

4- als i umsawaä tawinst s twinst .

5- urar s umsawaä.

Page 75: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

75

tazmmart tamzwarut: ad gv ism i tfulin n tvããa n bnadm

amsawaä wiss sin :

iïïu : oddi, faäma kkratav, ad nddu yat cwi xf iäaën.

oddi : waxxa. dduyav nn, ad nsnyuddu idammn g içuëan nnv.

faäma : s tidt ayd tnnid, tawada da tssfsus ifaddn , tsskcm tadist d ssili idammn vr udm.

iïïu : iwa, dduyat av nn ad nsvudu ixfawn nnv.

1- als i twinas umsawaä.

2- urar s umsawaä.

3-1- “kkratav !” i irgazn

- kkratav, ad nããiwä tamazirt nnv vr dat. bddatav yatav yuk.

- inyatav, s yan imi,” tudrt i lmavrib”.

3-2- “kkrantav !” i twatmin.

- kkrintav ad nããiwä tamazirt nnv vr dat.

- bddintav, yintav yiwt.

- inintav, s yan imi, “s tudrt i lmavrib”.

1- ssfti, amm : ad nffv ad nssara/ffvatav ad nssara.

- ad nsw attay..........................................................

- ad nkcm vr jaj n taddart................................

- Ad nssili tamazivt nnv s aflla........................

2- g tiwinas ad n uflla xf twtmin.

3- ini :

iluvma

Page 76: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

76

2- ini ma ayd illan g udm

tazmmart tamzwarut: ad gv ism i tfulin n tvããa n bnadmaslkn

1-isin ma ayd illan g tvããa n bnadm

1 : srs ism xf awlaf :

2 : srs wad, tad, wid, win :

.............. aäaë.

.............. ifassn.

.............. amççuv.

.............. tifdnin.

............... tamggët.

............... tadist.

............... ivaëiwn.

............... iäuäan.

iluvma

wad ixf wad udmwad ivië

tad tadist

wad alv

tid tifdnin

wad azzar

wid idmarn

wad afus

wad afud

wad aäaë

wad inir

tad timmi

wad amÇÇuvwad imitad tamggë t

tad tiï. s snat alln

tid tignzar.

iäuäan

accarn

Page 77: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss snat ad gv ism i ivman

1- Çë!

77

faäma d memmis, iddr, g ssuq.

iddr : imma,ma ayd trid ad tsvd?

faäma : riv ad svv ca n ivman i wltmak .

iddr : matta ivman nna tra?

faäma : ttuv nn, tawriqt nna i tcfa, g taddart.

iddr : islmadn da ttetrn ivman amm : umlil d ubxxan d uwëav d uzgåav d uzbibi.

faäma : tanmmirt, a memmi, tfukkat i.

3- rar xf isqsitn:

ma ayd tra faäma ad t tsv?

ma ayd as inna iddr?

matta ivman nna tra ad tn tsv?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä.

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

Page 78: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

78

tazmmart tiss snat ad gv ism i ivman

amsawaä wiss sin iddr : matta ivman nna trid, a imma?

faäma : riv, azgza d ultcin d uqhwi.

iddr : tssnd, rwi awëav d uzbibi cin amm azgza. trwidazgåav d uwëav cin am altcin . tddud, amm ciss al tafd ivman, kul, vaszg umlil d uwëav d uzbibi d uzgåav d ubxxan.

faäma : iwa, vas ur tgid bu yivman, a memmi.

1- als i twinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.

isin !yits n imazivn ur da bïïun ingr ism n

tizgzut n tuga d tin ignna.

iluvma1- kti ismawn n middn nna illa ism n tvmi.

2- af ismawn n tmizar nna g illa ism n tvmi.

3- af ismawn nna g illa ism n tvmi .

mlilya - bni mllal - ãfru - ti¨ï mllil - abrkan - wëva.

acnyal n tmazirt inu azgåav,

bu itri azgza,

da inzzv, yuli s ignna,

ad t yadj ëbbi, ku ass, afllaisgåasn d isgåasn, içil ,ibdda .

tizlit

Page 79: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss snat ad gv ism i ivman

79

aslkn1- tssnd ad tinid :

- tsva faäma ivman : umlil d ubxxan d uwëav d uziza d uzgåav.

2- lmd ävi ad tinid :

- tsva faäma tivmi tumlilt, tabxxant, tawëavt, tazgzawt dtzgåavt

3- lmd tiguriwin s ism n ivman

- tamlli n tiï.

- taçrwalt n walln.

- tabxni n wazzar.

- tazuvi n waggayn.

- tawëvi n yirdn g igr.

iluvma 1- ccar ivman pma ad tafd altcin d uzgza:

altcin, digs … d …

azgza, digs …… d …

2- ma ayd igan ism n tvmi n icnyaln ad ?

3- ini ivman nna da ttirid.

tazrwalt n waln.

Page 80: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss këaät : ad bäuv ingr ussuds d ussiän

1- Çë!

80

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

iïïu: oddi, awra, awra ad tannaydlgrruj da ittgga pmmzwar dimnzavn nns!

oddi: s tidt ? ha yi ddiv nn.

iïïu: Ëaoa, ëaoa! ha t da ijjujidad tn izri kul.

oddi: ya ë¨bbi, ya ëbbi, adizwur.

iïïu: max , is tagåd ad iggir?iqqn t inn ad ig amzwaru amm kuass.... ha ak t idda d d amzwaru,issikl, qqap, anggaru n pmmzwar.

3- rar xf isqsitn

ma ayd isawaln ?

ma ayd as tnna iïïu i oddi?

ma ayd da ittazlan?

is iga lgrruj anggaru ?

4- als i umsawaä tawinst s twinst .

5- urar s umsawaä.

Page 81: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

81

yan, sin, këaä, kkuç, smmus, säiã, sa, tam, tça, mraw.

2-1- als : idda d wiss kkuç, wiss säiã, wiss sa.

- tdda d tiss kkuçt d tiss säiãt d tiss sat.

- ur d iddi wiss tam ula wiss tça ula wiss mraw.

- ur tddi tiss tamt ula tiss tçat ula wiss mrawt.

iluvma 1- rar xf isqsitn

- mcta n waraw ayd vuëk/vuëm ?

- mcta n ayt mak ayd vuëk?

- ma ism n umazwaru, ism n wiss sin, ma ism n unggaru?

2- af ass amzwaru g ussan, wiss kkuç, wiss säiã, wiss sa.

3- af ism n wayur wiss tam, wiss tça , wiss mrawt, wiss këaä.

tazmmart tiss këaät : ad bäuv ingr ussuds d ussiän

amsawaä wiss sin

iïïu : oddi , addu d , addu d ad tannayd lgrruj izwur imnzavn nns.

oddi : s tidt? ullah, ar iga amzwaru !

mupa : awd ænni , ira izwur, ira iggir , ma ayd av illan digs.

oddi : max ? nkæni nra t ad izwur ku ass. ur itgga la wiss sin la wiss këaä.

1- als i twinas n umsawaä.isin !

“ad nzzwur issun, a war bab ula yu,a ëbbi, a lupid, ak nzwur , fëëaj vifi.ak nzwur , g anbdad i tmara nu , a ëbbi, jud vifi. ad k zzwurv, a ëbbi, a nnbi, bddat i .”2- ssuds :

1111,,,, 2222,,,, 3333,,,, 4444,,,, 5555,,,, 6666,,,, 7777,,,, 8888,,,, 9999,,,,

awal n imdyazn s zzwur:

Page 82: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

82

tazmmart tiss këaät : ad bäuv ingr ussuds d ussiän

aslkn1- tssnd ad tinid :

- iga lgrruj amzwaru n ismunn nns.

- tannayd t izwur ismunn nns.

2- lmd ävi ad tinid :

- ur djin, igi lgrruj anggaru g tazlla.

- yat tikklt, ayd idda wiss ssin.

- awd nzha bidwan, ur djin tgi tanggarut.

- yits n tikkal, tusa d tiss snat.

3- als i twinas ad g izdar :

- iga mupa amzwaru g pmmzwar n irgzn.

- tga iïïu tamzwarut g tfrawt n twtmin.

- ur igi oddi, amzwaru iga wiss këaä.

- ur tgi faäma tamzwarut g tfrawt , tdda d tiss këaät.

iluvma1- smutti tiwinas s “izwur” , “tzwur.”

- iga memmi amzwaru g tvuëi .

- tga illi tamzwarut g pmmzwar.

- idda d mupa amzwaru g tfrawt.

2- g “iggira” g ansa “iga anggaru”:

- iga olla anggaru g tfrawt.

- tdda d iïïu tanggarut g pmmzwar.

3- ini mani da tzggurt d mani da tggirit.

4- is tgid amnzu, amzwaru n ayt uxam nnk?

ihi, ..... giv....... .

iyyih, ur .................

Page 83: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss kkuçt : ad gv ism i lmnazil

1- Çë!

83

2- ssfld i umsawaä amzwaru.

iïïu: oddi , kkrav ad nffv cwi vr bëëa .

oddi: ma vr trid ad tddud? içir isignu g ignna. idda unçaë ad iwt.

iïïu: ini as, ad iwt, qqap, udfl. is tgid tisnt , tgåd ad tfsid?

oddi: tettud ma ayd da i ttgga udxcam?

iïïu: ls ioban rvanin , tvmst i ixf nnk.

oddi: dduyav nn , dduyav nn , ssnv is ur didi tbïïud, al nffav.

3- rar xf isqsitn:

ma as tnna iïïu i oddi?

max, allig ur iri oddi ad iffv ?

is iffv oddi d iïïu ad ssaran?

4- als i umsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä .

Page 84: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

ini izli n unçaë

amsawaä wiss sin :

iïïu : oddi, kkrav, ad nffv cwi.

oddi : ma vr trid ad tddud? is ur tannayd tafukt da ttsvus.

mupa : s tidt , da t¨ëçça, qqap, isaliwn .

faäma : tignut ay ad d iddan. ha t da sawal.

oddi : tiwi d awd usman, dvik ad ïïiqsn.

iïïu : iwa, inyat ur trim ad tffvm, ukan !

1- als tiwinas n umsawaä.

2- urar s umsawaä.

isin !

adday tili tvuëaët, da tffvnt twtmin d icirran, asin avnja migan tmlsiwt ar ttetrn, i ëabbi, ançaë.

a tllvnja, asi urawn nnm

s ignna,

ttr, i ëbbi, ançaë,

ad tkkr tuga.

rar xf isqsitn :

- milmi ayd da ttffvn middn s tlvnja ?

- ma ayd da ittffvan s umata ?

- ini ma ayd da ttinin.

tazmmart tiss kkuçt : ad gv ism i lmnazil

84

Usman, ism n imdyazn

iluvma

Page 85: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss kkuçt : ad gv ism i lmnazil

85

aslkn:1- tssnd ad tinid :

- idda unçaë ad iwt.

- da tsvus tafukt.

- da ïïiqqisn wusman.

- da tsawal tgnut.

2- lmd ävi ad tinid.

- da isunfus unçaë, da ikkat unçaë,iwta unçaë .yusi unçaë .

- da ikkat udfl ; iwta udfl ; ittutti udfl.

- da itãuä uzwu nvdd aäu.

- illa uãmmiä - iqqrf lpal.

3- iwaliwn : s “wt” :

- iwta unçaë.

- iwta urgaz memmis.

- iwta umdyaz allun , iwt s wawal.

- iwta i wusm g tadawt.

iluvma

1- smd tiwinas ad g izdar… unçaë , … tgnut, … usmmiä.… udfl , … wusm , …isignu.

2- sawl xf unzwi n unbdu ammi tllid g tilifizyun.

3- sawl xf unzwi n tgrst ammi tllid g tilifizyun. 4- sawl xf unçaë g tmazirt nnk / nnm.

Page 86: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss smmust : ad isinv yitsnt n tinmmswaä

1- Çë!

86

2- ssfld i umsawaä amzwaru.iïïu: ixf n usgåas anbarc, a hnnu.hnnu : amm ci ay vas ttgd imal, a iïïu. iwa, is tssmrt i

ca n usksu assgåas ad.iïïu: aynna xf i tufid da ssavv tiyyni.hnnu : ma ayd trid tiyyni ?iïïu: da tt ggarv ammas n usksu, wnna tt yufan da itgga anbarc

n usgåas. i kmm, a iïïu, tssmrt i ca?iïïu: ihhi, nkæni, da ntffv d imddukkal nnv , iddv apaguz

da d itmun d ixf n usgåas amaziv. hnnu : iwa, ad t ig, vifm, ëbbi d anbaëciïïu: amin, ula kmm.

3- rar xf isqsitn:

ma mi da tssmar hnnu ?

milmi ay da ittili upaguz?

ma ayd da tggar iïïu g usksu ?

milmi ayd da d ittasa ixf n usgåas amaziv ?

4- als amsawaä tawinst s twinst.

5- urar s umsawaä.

Page 87: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss smmust : ad isinv yitsnt n tinmmswaä

87

amsawaä wiss sin :

iïïu : ixf n usgÅas anbaëc , a hnnu.

hnnu : s ma ayd ittgga winnm, a iïïu.

iïïo : ula cmm ; milmi ava tddu d vr açëu ?

hnnu : g ixf n wayur mc ictab.

iïïo : id ad tddud vas i ixf nnm , ma ad tmund d urgaz nnm?

hnnu : yyih! Vas nkk, d ixf inu.

iïïu : iwa mun d lman.

hnnu : ttqqimd d wayä.

1- als i twinas n umsawaä

2- urar s umsawaä

3- sSrVUD xf yiwl :

“ - ad ig uynna tgam d anbaËc”.

“ - tamvra n lman d lhna”.

4- sSrVUD xf tarwa :

“irvudawn ëbbi llig tfukka illitun s lman”.

“ad tg tslmya nna tAnbarct, tAmssodt”,

iluvma 1- Ssrvud ca G laoyad.

2- kti d izli n tslit.

isin ! ixf n usggus vr imazivn da ittili ass n 13 n nnayr, DA TTININ :

“ oqban imal, asgåas ujdid, ad ig win lman d lhna .

ad vifnv t iccucm, ëbbi, s tuddrt içilN.”

Page 88: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tazmmart tiss smmust : ad isinv yitsnt n tinmmswaä

88

aslkn1- tssnd ad tinid :

- ixf n usgåas anbaËc.

- tdda hnnu , i ixf nns, vr açëu g ixf n wayur.

2- lmd ävi ad tinid :

iwaliwn s ixf:

- tdda iïïu d oddi, ixf g ixf, vr agadir.

- ur yiwil oumaë, isul iga win ixf nns.

- da ixddm mupa, yusi ixf nns.

- yusi dris ixf nns vr bëëa ,iffv tamazirt.

- ur ssinv ma ayd yavn olla, ur illi g ixf nns ussan ad.

1- sti tawinast nna d yusan:

-ixf n wayur iga :

ass amzwaru g wayur.

ass anggaru g wayur.

-iga win ixf nns” iga :

yiwl, vuës icirran.

isul ur yiwil.

2- ini yat twinst s: - ixf inu g …- yusi ixf nns …- g ixf n wayur ad …

giv yan ssuq ingr i d ixf inu ,ddan d INJDA, ZI ma Ayd igan ca,vas, ioÏÏaËn D igzzarN a Ur digi iswwiqn.

iluvma

3- ini tamawayt

Page 89: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

1- askti

- wad arGaz / tad tmïïuät.

- wid irgazn /tid tiwtmin.

- wad Ixf / tad tiï.

2- tamawalt

2-1- tavããa n bnadm

tayafut

89

wad ixf wad udm

tad tadist

wad azzar

wid idmarn

wad afus

wad afud

wad aäaë

2-3- kti d: iga amzwaru / iga anggaru

2-5- ssuds : yan , sin ...

2-4- kti d ism n lmnazil

1111,,,, 2222,,,, 3333,,,, 4444,,,, .... .... .... ....

2-2- kti d ism n ivman

Page 90: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

90

3- tamawalt s “ixf n....”

- ixf n usGåas.

- ixf n wayur.

- ixf n ubrid.

- ixf n taqbilt.

- ixf n UDRAR.

- ixf n IFILI.

4- tamawalt s “ixf NnS”

- iga urgaz ad win ixf nns.

- da ttgga iïïu vas aynna as inna ixf nns.

- Idda oumaë v tmizar n bËËa, yusi ixf nns.

- IMun Olla D FAÄMA, vr tinvië, ixf g Ixf.

- illa oddi s ixf nns ur imççi.

5- tamawalt s “wt” ...

- iwtA unçaË.

- iwtA udfl.

- iwtA urgaz memmis.

- iwtA umdyaz allun.

6- tasftit

- askka, ad dduv vr tiïïawin.

- asra, ad dduv vr taddart inu .

- Ävi, ad dduv vr ãfru.

- imal, ad iddv vr lpidj.

Page 91: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

7- ad nfk lamr :

- kkratav, aD nddu !

- munatav d ubrid !

- sddrfatav aD nkkr !

- smunatav ixfawn nnv !

- Bbyatav asif.

8- ad nSsfti “zwur” d “ggir”.

- Nkk, zwarv g taZzla.

- NTTA, izwar g twada.

- NæNI, nggira g ufafa zg unuddm.

- KIYY, tggirid g tfrawt.

91

Page 92: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tayaduzt

92

1- çë awlaf n ããapt, tinid “wad” nvdd“tad”

2- çë awlaf n wudn tinit “wad” nvdd “tad” .

3- çë awlaf n ad tinid “wid” nvdd “tid”.

4- çë awlaf n ivman tinid yuk ffir n yuk.

tamawalt :

1- çë d tinid ivman xf twtmt.

2- rar xf isqsitn:

- milmi ayd da ttalli tafukt?

- milmi ayd da ittili uzal?

- milmi ayd da tvli tafukt?

3- ssuds : yan, sin …

4- ini vuëi…ixf d ...ifassn,

- ……i^äaë n d ... i^äu^äan .

5- sniy snat twinas s “ixf” :

6- fk iwaliwn nna g illa “ixf nns” :

- amm : iga win ixf nns.

6-1- sniy kkuçt n twinas s “ddu ad” :

- nkk, ... kiyy, ...

- kmm, ... nttat, ...

Page 93: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

7- sniy tiwinas s :

- askka,dvi , iälli,imal.

8- smd tiwinas ad g izdar :

............ wusman, ............ udfl.

............ unçaë, ........... tignut.

............tafukt.

9- fk lamr i ixf nnk ingr middn, am : “sawlatav s tmazivt” :

s “zwur”,

s “ddu” ,

s “su”.

10- smd awal s twinas n imsawaän:

- iïïu kkrav .......!

- riv ad svv ivman : ......., d......, d....., d.....

- oddi, oddi, awra ...........

- ma vr trid ad tddud is ur .......

iwaliwn n tmazivt

1- fk yan izli nna tssnd xf unçaë.

2- fk ca n iwaliwn tssnd xf usman.

3- fk iwaliwn n urvudu xf yiwl.

4- fk win n ixf n usgÅas.

5- ini imsawaän nna d tktid.

93

Page 94: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

tayaduzt tamssudlt

tssnd, ävi,

- ad tssisind ixf nnk d ixf nnm i middn.- ad tsqsad xf ca n unvmis, dak mimc iga.- ad tsawld xf uynna da ttirid d uynna ur da ttirid.- ad tgd ism i cigan n iskkinn.

tayaduzt:

1- ssisin i ismunn nnk/ nnm , ca n umddakæl / tamddakælt nna ur ssinn.

2- ml abrid n tinml n tmazivt, i ca n yuk iran ad ilmd tamazivt.

3- sqsa xf ca n unvmis nna mi slan middn g ëëadyu.

4- sqsa xf ca n usmun nnk / nnm, nna ur tannayt cigan n wussan ay ad.

5- bbi tiwinas nna da d ittawin xf wass nna trid ad digsn tmuddud.

6- awi d tiwinas nna da isawaln xf aynna da ttirid.

7- awi d tiwinas nna da isawaln xf uynna ur da ttirid.

8- sawl xf ma ayd da trid ad t tgd ur t tufid.

9- g ism i ivman nna da ak/am ittiojibn.

10- awi d ca n wawal xf ããapt n bnadm.

11- asi yan umsawaä nna ak/am iojbn, d ig t xf ixf nnk /nnm .

12- ini ca n tmawayt nna d t ktid.

94

askti

Page 95: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

timäfëin

95

Page 96: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

96

Page 97: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

adlis / idlisn agg , yugga, tugga, almmud /ilmmudnalsalug/ ilugnaluvm- iluvmaamsawaä/ imswaänamsddlamuddr- imudaranbbaä/ inbbaänanlmad/ inlmadnanzwiazmayasddi /isddanasggur -isggurnaslkn/ islkanaslmad/islmadnasnyudduasqsi -isqsitnass n tlalitassudsassufv asursaswggäatatuawalay/ iwalaynawlaf / iwlafnaws azgn / izganill /lmdrar xfrmsrnurzu , sggl

livre viserapprentissagerépétercahierexercicecommunicationglobal, généralanimalresponsableélèvela météojus de fruitla sérieoutilsconsolidation enseignantanimerquestionnementanniversaireordonnerrésolution de problème situationfaire prendre consciencemoderne, contemporaintrainimageaidermoitiémer, océanapprendrerépondre àcomprendreajouter chercher

97

Françaistamazivt

amawal

«°J·U»

¥Ad· ´Kv... , ¥Nb·

Å°v

«°·FKr

Ød¸

œ­·d

¢Ld¥s

«°·u«Åq

®U±q•Ou«Ê

®ªh ±ºRˉ

¢KLOc

«°DIf

´BOd

ßKºKW

Ü˫‹

«ù£¶U‹

Ãß·U–

²Aj

ÃßµKW ´Ob «°LOöœ

¸¢V

•q «°·LU¸¥s

«°u{FOW

«°·u´OWBdÍ

ÆDU¸Åu¸…

ßU´b

²Bn°ºd

¢FKr

çV ´Kv..

Å­Nr

Ã{n

«°Fd°OW

Page 98: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

98

smd

ssfti

ssifi

ssnfl , ssmutti

tafult / tifulin

tavããa

taguri

talalt

tamagit

tamust

tamrarut -

tamsirt / timsirin

tanafa

tasftit

tasugrt

tawinst

tawuri

tayaduzt

tayafut

tazmmart

tazwarayt

terminer, achever

conjuguer

préférer

transformer

partie

corps humain

mot

activité

identité

la nature

réponse

leçon

aise, bien-être

conjugaison

compétence

phrase

travail

évaluation

bilan

capacité

introduction

Françaistamazivt «°Fd°OWâLr

Åd·

­Cq

•u‰

§e¡ / çe«¡

§ºb

ØKLW

²AU×

«°Nu¥W

«°D¶OFW

§u«»

«°b¸”

¸«•W

«°Bd·

ØHU¥W

§LKW

´Lq

¢IOOr

•BOKW

Æb¸…

±Ib±W

amawal

Page 99: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

amyag af , yufa , agg, yugga, ali, yuli, als, yuls, asi, yusi , awi, yiwi, bäu,ibäa, bbi, ibbi, bdd, ibdda, çë,içëa, ddu, idda, ffv, iffv, g, iga , ini, inna, iri, ira, isin, issn, vi, ivi, lmd, ilmd, rar, irura, rms, irms , rzu, irza , smd, ismd, smun, ismun, sqsa, isqsa, srs, isrs , ssfld, issfld, ssuffv, issuffv,

urar, yurar,

zdv, izdv,

ad + amyag ad yaf

ad yaggad yaliad yalsad yasi ad yawi ad ibäuad ibbiad ibddad yiçiëad iddu ad iffvad igad yiniad yiriad yisinad yivi

ad ilmdad irar ad irmsad irzuad ismdad ismunad isqsaad isrsad issfldad issuffv

ad yurar

ad izdv

amyag + da da ittafa da ittagda ittalida ittals da ittasida ittawida ibïïuda itbbida itbdadda ittiçiëda ittdduda ittffvda ittggada ittinida ittirida ittisinda ittivida ittlmadda ittrarada ittrmasda irzzuda ittsmadda ittsmunda isqsada isrus da issflidda issuffuv

da itturar

da izddv

ur+amyagur yufi ur yuggiur yuliur yulsur yusiur yiwiur ibäiur ibbiur ibddiur içëiur iddiur iffivur igiur inniur iriur issinur iviur ilmidur iruriur irmisur irziur ismidur ismunur isqsa ur isrisur isffildur issuffiv

ur yurar

ur izdiv

ism tufit, amyafatuggitalay allas asayaway bïïu ubbuy abdadtiçëitawadaufuvtigittinittayritussna, tivitalmmudtararitarmastirzi asmadtasmuntasqsi asrusassfldassuffv

awrar

azdduv

99

IMYAGN N UDLIS

Page 100: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

Bibliographie:

Ahmed Haddachi : Dictionnaire de tamazight.Parler des ayt Merghad. Ayt YaflmanPlus de 4000 mots. Salé, 1978

Miloud Taifi : Dictionnaire tamazight – français(Parlers du Maroc Central)

HARMATTAN – awal, Paris, 1991.

- Arsène Roux : Poésies Berbères de l’époque héroïque, Maroc Central (1908-1932).Edition établie parMichael Peyron. Edison/ « Bilingues » Evelyne Bernard - Les approches communicatives. Edition Ed- cle/international, Paris 1995

« Initiation à la langue amazighe », Centre de l’Aménagement Linguistique.Imprimerie Al Maârif al Jadida , Rabat 2004

awal inu, adlis n unlmad, MEN / IRCAM 2003

Crédits photos

Ttl ghaja, la mariée des ait Hdiddou Camps Gabriel, les Berbères –Mémoire et identité, édition Errance

3ème édition 2002

tifawin a tamazivt 1, ADLIS N UNLMAD, Casablanca, Afrique –Orient- 2003.

Sijelmassi M : Les arts traditionnels du Maroc, ACR, Edition internationale Sochpress 1986

- photo de Casablanca - http//elaouadiahmed-free/dreams-word/Casablanca.html.

Internet : www.chez.com/kasbat/kasbataitbou/

Internet : www.casafree.com

Internet : http : www.google.com

El Guerrouj, Internet: http : www.olympic.org/fr

Usman, Inernet : http : www.mondeberbere.com

www.sporting-heroes

100

- ±ºLb ®HOo : «°LF¹r «_±U“¥Gw «°Fd°w, «°d°U× :ÃØUœ¥LOW «°LLKJW «°LGd°OW,3991.- ±ºLb ®HOo : «°b«¸§W «°LGd°OW ±¹U‰ ¢u«¸œ °Os«_±U“¥GOW Ë«°Fd°OW

Page 101: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

101

asgbr

tazwarayt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

iskkin n tfinav . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

asmsasa n tmazirvt n wammas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tasarut n udlis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

azul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tasugrt 1: amas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad iniv ism inu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad iniv mani g zdvv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad sawlv xf twuri inu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad iniv is giv ca n txamt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad iniv milmi ay g tluliv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayafut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayaduzt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tasugrt 2: asqsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad sksav xf uynna ur tssinv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad sksav xf ubrid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad sksav xf wakud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad sksav xf invmisn n ca n yuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad sksav xf watig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayafut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayaduzt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tasugrt 3: sawal xf ixf nnk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad iniv mani da ttiriv assara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

5

6

7

9

13

14

17

20

23

26

29

30

33

34

37

40

43

46

49

50

53

54

Page 102: ⵙⴰⵡⵍⴰⵜ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ=Sawlat s tmazight

- ad iniv ma ayd da i ittsayan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad iniv ma ayd da ssifiv g wuttci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad sawlv xf mani g i illa ca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad iniv ma s da ttakiv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad tayafut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayaduzt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

tasugrt 4: g ism . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad gv ism i tfulin n tvããa n bnadm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad gv ism i ivman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad bäuv ingr ussuds d ussiän . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad gv ism i lmnazil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ad isinv yitsnt n tinmmswaä . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayafut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayaduzt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tayaduzt tamssudlt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- timäfëin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- amawal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- imyagn n udlis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- tadlsit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- asgbr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

102

57

60

63

66

69

71

73

74

77

80

83

86

89

92

94

95

97

99

100

102