กระบวนการแต่งแร่พ้ืนท่ีบริเวณ SW

เป็นการแตง่แร่ดบุีกจากมูลแร่ (Amang)

หรือ หางแร่ (Tailing)

รายละเอียด

พืน้ที่แอง่แมแ่ทน ประเทศพมา่

ตรงข้ามอ าเภอสวนผึง้ จ.ราชบรีุ

เก็บตวัอยา่งมาจาก 2 พีน้ท่ี

1. ตามล าห้วยก่อนเข้าสูแ่อ่งแม่แทน (SP 0052)

2. ตะกอนท้องน า้ของล าน า้ตะนาวศรี (SP 0065)

SP0065 ล าน ้าตะนาวศรี

แร่หลกั ดีบุก

ผลพลอยได ้

โคลมัไบต-์แทนทาไลต์ (Cb-Ta)

อิลเมไนต(์Ilmenite) และ เซอรค์อน(Zircon)

หรือเพทาย

(heavy mineral)

โมนาไซต(์Monazite) และ

ซีโนไทม(์Xenotime)

(rare earth)

การเ์นต(Garnet) (เป็นอญัมณี)

แร่หนกั (heavy mineral)

โดยทัว่ไปจะหมายถึงแร่ที่มคีวามคงทนตอ่สภาพดนิฟ้าอากาศ และ

สารละลายในสภาวะปกติ ความถว่งจ าเพาะมากกวา่สารเหลวโบรโม

ฟอร์ม (bromoform) หรือ 2.85 (Pettijohn, 1956) สว่นใหญจ่ะเกดิเป็นแร่

รอง (accessory mineral) ในหินอคันีชนิดตา่งๆ

แร่หนักที่พบในประเทศไทย ไดแ้ก่ โคลมัไบต-์แทนทาไลต์

รูไทล์ อิลเมไนต์ เซอรค์อน ไพโรคลอร์ ไมโครไลตแ์ละสตรูเวอรไ์รต์

แร่หายาก (Rare earth)

แร่หายาก (rare earth) หมายถึงแร่ที่มสีว่นประกอบของธาตุหา

ยาก (rare earth elements) คือ สแกนเดยีม (Sc) อติเทรียม (Y) และหมูธ่าตุที่มี

เลขเชงิอะตอมตัง้แต่ 57 ถึง 71 แร่หายากที่พบในประเทศไทย ไดแ้ก่ โมนา

ไซต์ ซีโนไทม์ ซามารส์ไกต์ และแอลลาไนต์

โคลมัไบต-์แทนทาไลต์ (Cb-Ta)

โคลมัเบยีม-แทนทาลมั เป็นธาตุคนละชนิดแตม่กัจะพบเกดิร่วมกนั

เสมอ แร่ที่มสีว่นประกอบของธาตุทัง้สองชนิดน้ีมมีากมายหลายชนิด และ

มกัจะมธีาตุไทเทเนียมเกดิร่วมดว้ยเชน่กนั

แร่ที่มธีาตุโคลมัเบียม-แทนทาลมัที่พบมากชนิดหน่ึงในหลายชนิด

กคื็อ โคลมัไบตแ์ละแทนทาไลต ์

โดยปกติมีสีด า น ้าตาลด า และมสีว่นของน ้าตาลแดงใหเ้หน็ตาม

ขอบเศษชิ้นแร่บางๆ สผีงแร่สแีดงเขม้ไปจนกระทัง้ด า ความวาวก่ึงโลหะ แร่

โคลมัไบตแ์ข็ง 6 สว่น แร่แทนทาไลตแ์ข็ง 6-6.5

ถ.พ.ของโคลมัไบต ์5.20-0.05 และของแทนทาไลต ์7.95-0.05 น ้าหนกั

ของแร่จะเพ่ิมมากข้ึนเม่ือมีส่วนของแทนทาลมัปนมากข้ึน.

การเรียกช่ือ

ซ่ึงจะเรียกโคลมัไบตเ์ม่ือแร่น้ันมธีาตุโคลมัเบียมมากกวา่แทนทาลมั

และ เรียกแทนทาไลตเ์ม่ือแร่น้ันมธีาตุแทนทาลมัมากกวา่โคลมัเบียม

ลกัษณะเด่นและวิธีตรวจ

เป็นแร่ที่มคุีณสมบตัแิมเ่หลก็ออ่นๆหนัก เพราะม ีถ.พ. สูง ชนิดที่มธีาตุ

แทนทาลมัปนภายในเน้ือแร่อ่อน จะมถี.พ.ต ่ากวา่วุลแฟรไมต ์มรีอยแตก

ก่ึงเวา้โคง้แบบกอ้นหอ้ย แนวแตกเรียบไมช่ดั อาจดคูลา้ยดีบุกสีด าหรือ

คลา้ยทวัรม์าลีน แตม่รูีปผลึก แตรู่ปผลึกผดิกนัเพราะจดัอยูค่นละระบบ ที่

พบเหน็เสมอที่ผิวของแร่มกัจะมีร่องขนานถ่ีๆ แยกจากดีบุกโดยการ

กดักรดในจานโลหะสงักะสี แร่ตระกูลน้ีไมเ่กดิปฏิกริยา ม ีถ.พ. สูงกวา่

ทวัรม์าลนีหลอมละลายยาก ชัน้ที่ 5-5.5 ไมล่ะลายในกรด

การเกิด

เกดิในหินแกรนิตและเพกมาไทต ์มกัจะพบเกดิร่วมกบัแร่ดีบุก ไมกา

ขาว ไมกาด า (ไบโอไทต)์ ทวัรม์าลีน เบริล ซามารส์ไกต ์อะพาไทต์ โท

แพซ วุลแฟรไมต ์โมนาไซต ์เลพโิดไลต์

กรณียกเวน้

1. ถา้มแีร่ Wolframite เกดิร่วมกบั แร่ Columbite-Tantalite กจ็ะท าใหม้ปัีญหามาก

คือ แยกไดย้ากมาก หรือ ไมไ่ดเ้ลย

วิธีแกปั้ญหา

เอาแร่ Columbite-Tantalite จากแหลง่แร่ที่ไมม่แีร่ Wolframite มาผสมใน

สดัสว่นที่ท าให ้ผลวิเคราะหท์างเคมขีอง WO3อยูใ่นระดบัต ่าที่ตลาดซ้ือขายยอมรับ

(ปกตกิ าหนดคา่ WO3ตอ้งต ่ากวา่ 4.0%)

****ซ่ึง พ้ืนที่SW ไมแ่ร่ Wolframite อยูแ่ลว้ อา้งองิจาก รายงานความกา้วหนา้ การส ารวจ ดบุีก ครั้งที่3

พ้ืนที่แอง่แมแ่ทน ตรงขา้มสวนผ้ึง ประเทศพมา่ ตารางที่ 2 หนา้ที่5****

ประโยชน์

ถลุงเอาโลหะโคลมัเบยีมที่และแทนทาลมัซ่ึงเป็นธาตุหายาก

โลหะโคลมัเบียม ที่น ามาใชส้ว่นใหญจ่ะอยูใ่นรูปของ เฟอรโ์รโคลมัเบียม

• ซ่ึงใชเ้ป็นตวัเพิ่มเขา้ไปในการผลิตเหล็กกลา้ 4 แบบดว้ยกนัคือ

1. โลหะเจือปนคารบ์อนที่มคีวามแกร่งสูง (High – strength low alloy carbon)

2. โลหะเหลก็กลา้เจือ (Alloy steel)

3. เหลก็กลา้ไรส้นิม (Stainless steel)

4. โลหะผสมชนิดพเิศษ (Superalloys)

• โคลมัเบยีมเป็นโลหะเดน่ส าคญัชนิดหน่ึงในสองสามชนิดที่น ามาใชใ้นการท าผนงักัน้ชัน้หน่ึงในเคร่ือง

ปฏิกรณป์รมาณู

โลหะแทนทาลมั

• ปริมาณเกินกว่าคร่ึงหน่ึง น าไปใชใ้นอุตสาหกรรมอเิลก็ทรอนิกส ์

1. สว่นใหญใ่ชใ้นการท า Capacitor , Rectifiers

2.ใชใ้นระบบสญัญาณเตือนภยัและหลอดสูญญากาศ

• ส่วนท่ีเหลือใชใ้นการผลิตโลหะผสมชนิดพเิศษที่ทนความรอ้นสูง ทนการขดัส ีซ่ึงน าไปใชใ้นยาน

อวกาศ เคร่ืองยนตไ์อพน่ ทอ่น าแกส๊ ใชใ้นการผลติอวยัวะเทยีมในทางศลัยกรรม ท าเคร่ืองมือทาง

ทางเคมแีละอุปกรณท์ี่บรรจุโลหะเหลว ท าคอนเดนเซอรห์รือตวับุภาชนะที่ใชใ้นการผลิตกรดเกลือ

เกลือ และสารเคมอ่ืีนๆ ที่มคีวามบริสุทธ์ิสูงหลายชนิด เป็นตน้

Chromium Price Charts

การแต่งแร่ Columbite-Tantalite

หมายเหตุ :

แร่แมเ่หลก็ชอ่ง 1 และ 2 =แร่ที่ติดแมเ่หลก็ด ี

(ปรบัไฟ 1-2 A)

แร่แมเ่หลก็ชอ่ง 3 และ 4 =แร่ที่ติดแมเ่หลก็ปานกลาง

(ปรบัไฟ 2.5-3.5 A)

แร่แมเ่หลก็ชอ่ง 5 และ 6 =แร่ที่ติดแมเ่หลก็ออ่น

(ปรบัไฟ 4-5 A)

การแต่งแร่ Struverite/Ilmenorutile

แหลง่ท่ีมาของข้อมลูhttp://www.infomine.com/investment/metal-prices/tantalite-ore/all/

http://www.infomine.com/investment/steel/

http://kanchanapisek.or.th/oncc-cgi/text.cgi?no=5959