คมอการปฏบตงาน

การตรวจวดขอมลอตนยมวทยา

ของการตรวจอากาศผวพน

( Synoptic Observations Guide )

กองตรวจและเฝาระวงสภาวะอากาศ

กรมอตนยมวทยา

2

ค าน า

กรมอตนยมวทยาไดด าเนนการ เรองการด าเนนการตามตวชวดระดบความส าเรจของ

การพฒนาคณภาพ การบรหารจดการภาครฐ หมวด 6 การจดการกระบวนการประจ าปงบประมาณ

ป พ.ศ. 2553 คมอการปฏบตงานการตรวจวดขอมลอตนยมวทยาของการตรวจอากาศผวพน กอง

ตรวจและเฝาระวงสภาวะอากาศ นน

มาตรฐานการปฏบตงานฉบบน จะชวยใหหนวยงานสามารถปฏบตงานตามมาตรฐาน

ทก าหนด อนจะท าใหบรรลวตถประสงคของขอก าหนดจดท า และสามารถปฏบตงานใหไดขอมลทม

คณภาพ จดเกบเปนสถตเอาไวใชประโยชนตอไป

3

สารบญ

หนา

วตถประสงค 4 ขอบเขต 5 ค าจ ากดความ 6 หนาทความรบผดชอบ 12

โครงสรางกระบวนการการตรวจวดขอมลอตนยมวทยาของ การตรวจอากาศผวพน 14

Work Flow ของกระบวนการฯ 15 ขนตอนการปฏบตงาน 16

มาตรฐานงาน 24 ระบบตดตามประเมนผล 25

เอกสารอางอง 26 แบบฟอรมทใช 26

เอกสารบนทก 26

4

วตถประสงค

1. เพอเปนคมอส าหรบวธการปฏบตงานในการตรวจอากาศผวพนเพอการพยากรณอากาศและการจดเกบขอมลอยางเปนระบบตามมาตรฐานสากลท WMO ก าหนด 2. เพอเปนการก าหนดชวงเวลาและแนวทางในการปฏบตงานในแตละขนตอนใหผปฏบตงานทราบ ถงขอก าหนดและวธการเพอสามารถปฏบตงานไดตรงเวลาและทนเหตการณ

5

ขอบเขต

สนามอตนยมวทยาคออะไร

สนามอตนยมวทยา เปนสถานทมแผนผงส าหรบตดต งเครองมอตรวจอากาศใหเปนแบบเดยวกนหมดทกสถาน เปนสนามหญาและตดใหส นอยเสมอ ขนาด กวาง 20 ฟต ยาว 30 ฟต (หรอกวาง 6 เมตร ยาว 9 เมตร) โดยรอบเปนรวซงสงไมเกน 4 ฟต รวและตสกรนทาดวยสขาว สนามขนาดนนบวาเปนการเพยงพอส าหรบตดตงเครองมอกลางแจง (จะเพมขนาดกได ขนอยกบจ านวนเครองมอทตดตง)สถานควรใหอยหางจากตนไมหรออาคารสงกอสรางอยางนอย 2-4 เทาของความสงของสงนน ๆ ไมควรใหตงอยบนหรอใกลกบทลาดชนมาก ๆ แหลมลาดยาว หรอตามหบเขา เปนตน

ต าแหนงทตดตงสถานตรวจอากาศตองทราบอะไรบาง ต าแนงทตดตงสถานตรวจอากาศจ าเปนตองทราบ ละตจด ลองกจด สงเหนอระดบน าทะเล

ปานกลางของสถาน(พนซงเครองวดฝนตงอย) และสงกะปกของบาโรมเตอรปรอท แลวตงชอสถานตรวจอากาศ เพอสามารถแลก เปลยนขอมลกนกบตางประเทศทวโลกได

ขายสถานหางกนไดเทาใด ประเทศตาง ๆ จดตงสถานตรวจอากาศขนตามภาคตาง ๆ ภายในประเทศของตน มลกษณะเปนตาขายทมระยะสม าเสมอ และกระจายทวประเทศ เพอใหไดผลการตรวจลกษณะอากาศทแทจรงทวประเทศในระยะ เวลาหนง ๆ สถานตรวจอากาศผวพนทเปนมาตรฐานควรมระยะหางกนระหวางสถานหนง ๆ ไมเกน 150 กโลเมตร ยงมสถานตรวจอากาศเพมมากขน กระจายทวประเทศยง เปนผลดแกการพยากรณอากาศและการจดท าแผนทภมอากาศยงขน

6

ค าจ ากดความ

เวลาตรวจจรง(Actual time)คอเวลาทอานบาโรมเตอร เชนตรวจเวลา 07.00 น. เวลาทอาน จรงคอ 07.00 น. ตรง

Present weather (WW) คอลมฟาอากาศปจจบนทเกดขนในชวงเวลา 1 ชงโมงจนถง เวลาท าการตรวจ เชน ตรวจอากาศ เวลา 0700 น. ลมฟาอากาศปจจบนทเกดขนชวงเวลา 0600 – 0700 น. เปนตน แบงเปน 2 ชวง คอ 1. เวลาขณะท าการตรวจ คอ Present weather ในระหวางเวลา 10 นาท ถงเวลาตรวจจรง ทลมฟาอากาศเกดขน หรอสนสดลง 2. เวลากอนท าการตรวจ คอ Present weather ไมใชเวลาขณะท าการตรวจ ทลมฟาอากาศ เกดขน หรอสนสดลง

กรณทวๆไป

Present weather (เวลากอนท าการตรวจ และเวลาขณะท าการตรวจ)

กอนท าการตรวจ ขณะท าการตรวจ(10 นาท) 06.00 07.00

10 นาท

กรณมฟาคะนอง

Present weather (เวลากอนท าการตรวจ และเวลาขณะท าการตรวจ)

กอนท าการตรวจ ขณะท าการตรวจ

06.00 07.00

25 นาท

(15+10 นาท)

7

การรายงานรหส WW

ใน 1 ชวโมงมหลายรหส ใหรายงานรหสทมตวเลขสงทสด ยกเวนรหส 20-49 และม

รหส 17 รวมดวย ใหรายงานรหส 17 รหสทไมไดรายงาน ใหรายงานเปน Past weather(W1W2)

Past weather (W1W2) คอลกษณะลมฟาอากาศทผานมาแลว

ชวงคลมโดย W1 และ W2 ตองเปนดงน

1) 3 ชวโมง ส าหรบการตรวจเวลา 1000 1600 2200 และ 0400 น. 2) 6 ชวโมง ส าหรบการตรวจเวลา 0700 1300 1900 และ 0100 น.

การรายงานรหส W1 และ W2 ตองรายงาน W1 ≥ W2

หมายเหต 1. กรณ ลมฟาอากาศเกดขนรหสเดยวกนเกดตอเนองกน

3 ชงโมง ส าหรบการตรวจเวลา 1000 1600 2200 และ 0400 น. หรอ

6 ชวโมง ส าหรบการตรวจเวลา 0700 1300 1900 และ 0100 น. การรายงาน W1 และW2 ตองเปนรหสตวเดยวกนกบ WW เชน 76166 หรอ 7179

เปนตน

2. กรณ WW รหสเดยวกนเกดตอเนองกน 1 ชวโมง ใหรายงาน W1 และ W2

2 ชวโมง ส าหรบการตรวจเวลา 1000 1600 2200 และ 0400 น. หรอ 5 ชวโมง ส าหรบการตรวจเวลา 0700 1300 1900 และ 0100 น.

เพอใหเจาพนกงานอตนยมวทยาไดเขาใจความหมายของลกษณะลมฟาอากาศ และ

ปรากฏการณ บางชนด โดยชดเจน ส าหรบการสงรหสลมฟาอากาศในขณะท าการตรวจ(ww) ใหเปนไป

โดยถกตองสมบรณ จงขอ อธบายปรากฏการณบางชนดไว เพอประกอบการพจารณาดงตอไปนคอ

ฟาหลว หรอ หมอกแดด (haze) ประเทศทว ๆไปใชค าวา haze แตในสหรฐอเมรกาเรยก dry haze (ฟาหลวแหง) ฟาหลวเกดจากลกษณะอากาศทประกอบดวยอนภาคของเกลอจากทะเล หรอมหาสมทร หรอของควนไฟ และละอองผงฝ นจ านวนมากลองลอยอยทว ๆ ไป และไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา ท าใหมองเหนอากาศเปนฝาขาว แตไมหนาพอจนรสกวาเปนฝ นอยางใด ในบรรยากาศทมฟาหลวเกดขนจนท าใหทศนวสยลดลง ท าใหเหนทหมายในระยะไกลมว แมอากาศด ฟาหลวจะท าใหทศนวสยลดลง 2 ใน 3 ของทศนวสยปกต ลกษณะอากาศทเกดฟาหลวน ใชในโอกาสทอากาศ มความชนสมพทธต ากวา 65 % และทศนวสย เหนไดตงแต 1 กโลเมตร ถง ต ากวา 10 กโลเมตร ลกษณะปรากฏการณเชนน ใชรหส ww = 05

8

หมอกน าคาง (mist) หรอ ฟาหลวชน (damp haze) หมอกน าคางหรอฟาหลวชน เกดจากละอองน าขนาดเลก อนไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลาลอยอยในบรรยากาศ มลกษณะเชนเดยวกบหมอก แตบางกวา เมอมหมอกน าคางเกดขนเหนอทใดมองดในระยะไกลออกไป จะแลดคลายมานบางสเทา คลมอยเหนอบรเวณภมประเทศแหงนน ท าใหทศนวสยลดลง ใชในโอกาศทอากาศมความชนสมพทธตงแต 65 % ขนไป และทศนวสยเหนไดตงแต 1 กโลเมตร ถง ต ากวา 10 กโลเมตร ลกษณะปรากฏการณเชนน ใชรหส ww = 10

หมอก (fog) เปนละอองน าขนาดเลกลอยอยในอากาศเหมอนเมฆ แตอยตดกบพนดน ท าใหบรรยากาศมลกษณะเปนฝาขาว อากาศจะชนมาก เมอละอองน าลอยผานใกล ๆ อาจมองเหนได ความชนสมพทธจะสงใกล 100 % ใชในโอกาศทอากาศมความชนสมพทธต งแต 65 % ขนไป ทศนวสย เหนไดต ากวา 1 กโลเมตร แบงออกตามเกณฑทศนะวสยได 3 อยางคอ

3.1 หมอกบาง (light fog) ทศนะวสยเหนได 800 - <1,000 เมตร

3.2 หมอกปานกลาง (moderate fog) ทศนะวสยเหนได 400 - <800 เมตร

3.3 หมอกหนา (heavy fog) ทศนะวสยเหนได 0 - <400 เมตร

ลกษณะปรากฏการณเกยวกบหมอกน การใชรหสใหเลอกดในรหสทเกยวกบลกษณะ

ของหมอกทเกดขน

หมอกตามพนดน (ground fog) หมอกชนดน เกดขนบนบก หรอในทะเล มความสงไมเกน 2 เมตร บนบก หรอ 10 เมตร ในทะเล เกดขนเนองจากการแผความรอนออกของพนดน หรอพนน า อากาศชนซงอยเหนอผวพนนน กจะเยนลงจนถงจดกลนตวกลายเปนหมอก หมอกชนดนเกดเปนประจ าเสมอตามทองทตาง ๆ ทธรรมชาตอ านวย โดยเฉพาะตามทลม ลกษณะปรากฏการณเชนนใชรหส ww = 11 หรอ 12 ตามลกษณะของหมอก

ควน (smoke) ควนไฟเกดจากการเผาผลาญทพนดน เชนการเผาปาเปนบรเวณกวางใหญ ควนไฟปลองโรงงาน ไฟไหมปา ฯลฯ เมอมบางมากดคลายฟาหลวหรอหมอก แตสงเกตไดวามกลนไหม และสดวงอาทตยหรอ ดวงจนทร เมอขนและตกแดงจด กบเมออยสงแดงเรอ ๆ และถาเปนไฟไมปาจะเหนเปนสน าตาล ถาไฟโรงงานจะเปนสเทาแก หรอด าในทองฟา ลกษณะปรากฏการเชนนใชรหส ww = 04

ฝน (dust) สงเกตไดวาเปนฝ นเมอมลกษณะจบอยตามสงตาง ๆ บนพนดน หลงคารถ หนาตาง ฝ นนมเกดตาม รมทะเลทรายหรอในภาคพนดนทแหงแลง และลมหอบเอาฝ นขนไป รสกเปนเมลดฝ นทเดยว ดวงอาทตยจะเปนฝ นสแดงเรอเมออยต า และสขาวจดเมออยสง ลกษณะปรากฏการณเชนนใชรหส ww = 06 หรอ 07 ตามลกษณะของฝ น

9

ลมสควอลล (squall) คอ ลมแรงซงเกดขนในทนททนใด ความแรงของลมในครงแรกอยางนอยเปน 3 โบฟอรต (7 – 10 นอต หรอ 12 – 19 กม./ชม.) และทวก าลงแรงขนโดยฉบพลนไมนอยกวา 3 โบฟอรต เชน ความเรวลมเดมเปน 4 โบฟอรต (11 – 16 นอต หรอ 20 – 28 กม./ชม.) เพมขนโดยฉบพลนเปน 7 โบฟอรต (28 – 33 นอต หรอ 50 – 61 กม./ชม.) ลมแรงทเกดขนเชนนอยางนอยจะตองเปนอยราว 2 – 3 นาท และหายไปโดยฉบพลน การเกดลมสควอลลเชนนมกจะเกดขนพรอมกบการเปลยนแปลงทศทางของลมและมฝนโปรยผานไปอยางหนก อนเปนผลเนองมาจากลกษณะของเมฆ เชนมเมฆควมโลนมบสกอนใหญ หรอมเมฆด าหนาเปนทางยาวเกดขน ในทองฟา ลกษณะปรากฏการณเชนนใชรหส ww = 18

ฝนละออง (drizzle) หมายถง เมดฝนขนาดเลกละเอยดเปนละอองโดยมาก มขนาดเสนผาศนยกลางของเมดฝนเลกกวา 0.5 มม. ฝนละอองนเมอตกลงมาจะแลดคลายดงวาลอยปลวอยในอากาศคลายหมอก ลกษณะของเมฆทท าใหเกดฝนชนดน สวนมากเปนเมฆออลโตสเตรตส(As) หรอสเตรตส(St) ทเปนแผนหนาทบ ปกคลมทองฟาในชนต าเปนบรเวณกวาง ตกตอเนองกนเปนเวลานาน และมบรเวณกวางพอสมควร ลกษณะปรากฏการณเชนนการใชรหส ww ใหเลอกดรหสทเกยวกบลกษณะของฝนละอองทเกดขน

ฝนธรรมดา (rain) หมายถงเมดฝนทตกลงมาจากเมฆซงมขนาดใหญกวาฝนละออง โดยมากมเสนผาศนยกลางของเมดโตกวา 0.5 มม. และตกมความเรวเกนกวา 3 เมตรตอ 1 วนาท ฝนทตกอยางธรรมดานน เปนฝนตกในบรเวณกวางพอสมควร และมกตกตอเนองกนเปนเวลานาน ๆ การใชรหส ww ใหเลอกดรหสทเกยวกบลกษณะของฝนธรรมดาทเกดขน

ฝนซ (shower) แตกอนเรยกวา ฝนโปรย หรอ ฝนผาน ฝนซเปนฝนทตกในระยะเวลาสน ๆ และเปนบรเวณแคบ มกเกดจากเมฆควมลสกอนใหญ หรอควมโลนมบสทลอยโดดเดยว ความแรงของฝนระหวางระยะเวลาเรมตกและหยดตกเปนไปเพยงชวขณะเดยว สวนมากไมเกน 15 นาท แตบางครงอาจตกนานถงครงชวโมงหรอมากกวานนกได ทองฟาจะมดครมเฉพาะสวนทมฝนตก สวนในบรเวณอน ๆ อากาศด มองเหนทองฟาแจมใส ทศนวสยด การใชรหส ww ใหเลอกดรหสทเกยวกบลกษณะของฝนซทเกดขน

พายฟาคะนอง (thunderstorm) หมายถงปรากฏการณทมฟารองและฟาแลบ หรอมฟารองแตเพยงอยางเดยวกได ไมจ าเปนตองมลมแรง และตองไมมฝนตกทสถานในขณะท าการตรวจ ลกษณะปรากฏการณเชนนใชรหส ww = 17 รหสหมายเลข 17 ใหใชเมอไดยนเสยงฟารองขณะท าการตรวจ หรอภายในระยะ 15 นาท กอนท าการตรวจ

ฝนฟาคะนอง (thunder rain or thunder shower) หมายถงฝนทเกดในขณะทมพายฟาคะนอง ปรากฏการณเชนน การใชรหส ww ใหเลอกดรหสทเกยวกบลกษณะของฝนฟาคะนองทเกดขน

10

ค าอธบายลกษณะของฝน ฝนธรรมดา ฝนซ และฝนฟาคะนอง แบงออกเปน 3 อยาง คอ

ฝนเบา (light ) เมดน าฝนทตกลงมายงพนท ทเปนซเมนต หรอหลงคา จะไมมฝอยน าสะทอน หรอจะมกเหนไดนอยเตมท พนดนและหลงคาจะเปยกทว ๆ ไป น าทไหลจากรางน าจะมสายน าไหลเพยงรน ๆ อตราการวดฝนใน 6 นาท จะวดไดตงแตเลกนอยถง 0.25 มม. หรอใน 1 ชวโมง จะวดไดไมเกน 5.0 มม.

ฝนปานกลาง (moderate ) เมดน าฝนทตกลงมายงพนซเมนต หรอหลงคา ตองมฝอยน าสะทอนขน น าทไหลจากรางจะมสายน าขนาด 1/5 ถง ½ ของรางน า และเสยงฝนทตกลงมาบนหลงคาจะมเสยงดงพอสมควร อตราการวดฝนใน 6 นาท จะวดไดมากกวา 0.25 มม. ถง 0.76 มม. หรอใน 1 ชวโมง จะวดฝนไดตงแต 5.1 มม. ขนไปถง 25.0 มม.

ฝนหนก (heavy ) เมดน าฝนทตกลงมากระทบพนซเมนต หรอหลงคา จะกลายเปนสภาพแผนแบน ฝอยน าจะสะทอนสงขนจากพนทหลาย ๆ นว แตน าทไหลจากรางน าจะมสายน ามากกวาครงถงเตมรางน า เสยงฝนทตกลงมาบนหลงคาจะตองรวหนก อตราการวดฝนใน 6 นาท จะวดฝนไดมากกวา 0.76 มม. หรอใน 1 ชวโมง จะวดฝนไดตงแต 25.1 มม.ขนไป

การแบงลกษณะของฝน ฝนเบา ฝนปานกลาง และฝนหนก นน ยงแบงออกไดเปน 2 ลกษณะดวยกน คอ

ฝนตกเปนระยะ ๆ (intermittent) คอฝนทตกเปนระยะ ๆ ตกแลวหยด หยดแลวตกอก ไมตอเนองกน เมอรวมเวลาทหยดตกแลว เกน 10 นาทในระยะเวลา 1 ชวโมงจนถงเวลาท าการตรวจ แตชวงระยะเวลาทฝนตกเปนระยะเวลานานพอประมาณ ทองฟาครมฝนเปนสวนมาก

ฝนตกตอเนองกน (continuous) คอฝนทตกตอเนองกนตลอดเวลาเปนเวลานานและตกไมขาดเมดเลยในระยะเวลา 1 ชวโมงจนถงเวลาท าการตรวจ หรอในชวง 1 ชวโมง ระยะเวลาทฝนหยดตก หลายครง เมอรวมกนแลว ไมเกน 10 นาท จนถงเวลาท าการตรวจ กยงถอวาเปนฝนตกตอเนองอย บางทอาจตอเนองกนตลอดวน ตลอดคน ฝนหนกบาง บางบาง (ในระยะทฝนตกบางลง แตยงคงตกอยไมขาดเมดเลย เรยกวา ฝนพร า)

หมายเหต การใหรหสฝนแบบตาง ๆ เชน ฝนซ ฝนธรรมดา และฝนฟาคะนอง น นอกจากตองพจารณาวา เปน ฝนตกเบา ๆ หรอปากลาง หรอหนกแลว ยงตองพจารณาอกวา ฝนนนตกเปนระยะ ๆ หรอ ตก ตอเนองกนดวย จงเลอกใชรหสใหตรงกบลกษณะของฝนนน ๆ

ลกเหบ (hail) เปนเมดน าแขงกลมขนาดยอม ซงขนาดเสนผาศนยกลางของเมดประมาณ 5 – 55 มม.หรอโตกวาน ลกเหบมกจะเกดขนในขณะทเกดพายฟาคะนองอยางหนก และอณหภมของ

11

อากาศไมต ากวา 0 ซ สวนมากเกดในฤดรอนของต าบลนน ลกเหบจะเกดแตเฉพาะกอนฝนตก และกอนเกดพายจดเสมอ การใชรหส ใหเลอกดรหสทเกยวกบลกเหบ

พวยน า (water spout) เกดจากเมฆของพายฟาคะนอง หรอเมฆควมโลนมบส เมอมกระแสอากาศไหลขนในการพาความรอนโดยกระแสอยางแรงทกอนเมฆแลวดดอากาศ เบองลางใหไหลขนตาม จนเปนทวางขนอยางรวดเรวในเบองลาง อากาศโดยรอบกเวยนเขามาหมนบดเปนเกลยวตามกน และผลกอากาศออกจากศนยกลางดวยก าลง หมนเหวยง ไอน าในอากาศทศนยกลางของวงหมนกลนตวเปนเมฆในระยะต ามากลงมาทกท จงเหนเปนล าของเมฆจนจดฐานกอนเมฆ อากาศเชนนเกดขนบนพนหนาน าเรยกวา พวยน า (water spout) ซงมกจะเกดในวนทสงบเงยบ อบอาว และพนน าเรยบเปนมนเงา หรอขณะทเกดพายฟาคะนองอยางแรง เกดไดท งในทะเลและบนบกทมน าขงมาก ๆ ลกษณะปรากฏการณเชนนใชรหส 19

12

หนาทความรบผดชอบ

ความรบผดชอบและหนาทของเจาพนกงานอตนยมวทยา 1. ความรบผดชอบของเจาพนกงานตรวจอากาศ โดยทสถานตรวจอากาศของกรมอตนยมวทยา ตงอยเกอบทกจงหวดของประเทศไทย ผล

การตรวจตาง ๆ จงขนอยกบความถกตอง ความรบผดชอบ และความเชอมนในรายงานการตรวจของเจาพนกงานตรวจอากาศ ทกคนเปนสวนใหญ ถารายงานการตรวจนนผดพลาดไปยอมกอใหเกดปญหายงยากและเพมภาระใหแกกรมฯ ในการทจะตองคอยตรวจสอบขอผดพลาดและแกไขอยเสมอ หรอรบผลการตรวจทผดพลาดนนไปใช อาจกอใหเกดผลเสยหายไดเจาพนกงานตรวจอากาศทกคน พงระลกถงความรบผดชอบตอหนาทของตนอยเสมอ สงส าคญทสดคอ “ซอตรงตอหนาท” ตองท าการตรวจอากาศตรงตามเวลาทก าหนดไวใหไดผลถกตองทสดเทาทจะท าได ท งตองมความระมดระวงดวย มใชสกแตวาเมอถงเวลากท าการตรวจตามหนาทของตน เพอใหเสรจสนไปวนหนง ๆ กพอแลว เชนนไมถก งานอตนยมวทยาเปนงานวทยาศาสตร ยอมตองการศลปะและความละเอยดถกตองแนนอนอยางแทจรง ตวเลขและรายงานการตรวจอากาศจดวาเปนประโยชนแกสงคมมนษยมาก

2. หนาทของเจาพนกงานตรวจอากาศ

เจาพนกงานตรวจอากาศพงสงวรณในความส าคญของหนาท ททานไดรบความมอบหมายใหปฏบตอยขอให ทานนกวาก าลงท าหนาทเพอประโยชนของประเทศชาตเปนส าคญ ถาเจาพนกงานตรวจอากาศปฏบตหนาท ไมถกตองตามหลกวชาการ ผลทไดมายอมไมไดประโยชนดงประสงค ฉะน นเจาพนกงานตรวจอากาศ จงมความส าคญยงและมหลกการในการปฏบตหนาทดงตอไปน 2.1 มความรในการปฏบตหนาท โดยจะตองท าการศกษาการตรวจอากาศและการใช

เครองมอใหถกตอง

2.2 ท าการตรวจอากาศดวยความระมดระวง ดวยความละเอยดละออ และใหถกตองแมนย า

ทสดเทาทจะท าได

2.3 ท าการตรวจอากาศใหตรงตามเวลาทก าหนดไว แลวรายงานผลการตรวจอยางรวดเรว

รายงานผลทไดท าการตรวจจรง ๆ

2.4 เปลยนกระดาษกราฟเครองมอดวยตวเองเมอถงเวลาก าหนดเปลยน 2.5 เอาใจใสในการปฏบตหนาท คอยดแลระวงรกษาเครองมอตรวจอากาศใหอย

ในสภาพสะอาดเรยบรอยใชการไดด

13

2.6 ขณะเปนเวรตรวจอากาศตองคอยเฝาสงเกตการเปลยนแปลงของลมฟาอากาศ

ตลอดเวลาทเปนเวร เมอมลกษณะลมฟาอากาศเปลยนแปลงไป เชน มฝนตก มพายฟาคะนอง มหมอก

ฯลฯ เกดขน ตองบนทกไว พรอมทง เวลาเรมตนเกดและเวลาสนสด เพอน าไปเขารหสขาวอากาศ และ

บนทกลงในสมดบนทกการตรวจอากาศ(แบบ อต. 1101)

2.7 รวบรวมผลการตรวจอากาศประจ าวนลงในสมดบนทกการตรวจอากาศ(แบบ อต.

1101)ทกวนหามปลอยทงคางไว

2.8 รกษาสถานทของทางราชการตลอดจนบานพกใหสะอาดเรยบรอย ไมปลอยให

สงของมลกษณะรงรง ฝ นหรอหยากไยจบบรเวณสถานฯ ตองตดหญาใหสนและกวาดใหเตยนอย

เสมอ ควรปลกไมดอกหรอไมประดบพอสวยงาม บานพกของทางราชการตองรกษาความสะอาด

เรยบรอย เทาทปรากฏแกสายตา สาธารณะชนอยเสมอ

2.9 รกษาทรพยสนของทางราชการ ใหอยในสภาพทดและใชราชการไดดอยเสมอ

14

โครงสรางกระบวนการ การตรวจวดขอมลอตนยมวทยาของการตรวจอากาศผวพน( Synoptic Observations Guide )

กระบวนการการตรวจวดขอมลอตนยมวทยาของการตรวจอากาศผวพน

Input -บคลากรการตรวจอากาศผวพน -ระบบ METNET -ขอมลจากแหลงอนๆ

Output ขอมลการตรวจอากาศผวพน เพอการพยากรณอากาศ ในรปแบบของรหส WMO

การฝกอบรมบคลากรการตรวจอากาศผวพน

-การตรวจบ ารงรกษาและซอมแซมอปกรณจากคม. -งบประมาณ

กระบวนการสนบสนน

Supplier -องคการอตนยมวทยาโลก ( WMO) -กรมอตนยมวทยา -สถานตรวจอากาศผวพน ทวประเทศ

Customer ( ผรบบรการ ) ไดแก

-แลกเปลยนขอมลระหวางประเทศทวโลก -ส านกพยากรณอากาศ -ศนยอตนยมวทยาภายในประเทศ -หนวยงานทงภายในและตางประเทศ -ประชาชนทวไป

Work Flow ของกระบวนการ การตรวจวดขอมลอตนยมวทยาของการตรวจอากาศผวพน

1

เตรยมสมดแบบการ

อานบาโรมเตอร

ปรอทและปากกา เปลยนกระดาษกราฟ

ตามเวลาทก าหนด

ตรวจการระเหยของน า

ตรวจอณหภมตม แหง–เปยก

1 นาท

1 นาท

-เวลา 07.00 น.ตรวจอณหภมต าสด และตง(Set) อณหภมสงสด

-เวลา 19.00 น.ตรวจอณหภมสงสด และตง(Set) อณหภมต าสด

วดปรมาณน าฝน

ตรวจชนด จ านวน และความสงของฐานเมฆ

ตรวจลกษณะอากาศปจจบนและทแลวมา

ตรวจทศนวสย

ตรวจทศและความเรวของลม

ตรวจความกดอากาศ

เขารหสขาวอากาศผวพนสงทาง Metnet

1 นาท

1 นาท

1 นาท

1 นาท

1 นาท

1 นาท

1 นาท

5 นาท

1 นาท

16

ขนตอนกระบวนการ “การตรวจวดขอมลอตนยมวทยาของการตรวจอากาศผวพน ”

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะ เวลา

รายละเอยดงาน ผรบผด ชอบ

สงทเกยวของ

1

1นาท -ตรวจอากาศผวพนแตละครงตองเตรยมสมดแบบการอานบาโรมเตอรปรอท (แบบ อต. 1402)และปากกาไปจดบนทกขอมลทสนามอตนยมวทยาภายในเวลา 10 นาท กอนถงเวลาตรวจจรง

พอต.ทเขาเวรฯ

2

1นาท -เปลยนกระดาษกราฟตามเวลาทก าหนดของกระดาษกราฟแตละชนด

พอต.ทเขาเวรฯ

3.

1นาท -ตรวจการระเหยของน าภายในเวลา 10 นาท กอน เวลา 07.00 น. ทกวน การใชขอวดใหปฏบตดงน 1.เมอเตมน าใหระดบสงประมาณ 2 นวใตปากถง แลวเลอนปลายขอวดใหลงไปใตระดบน าเลกนอย แลวจงคอย ๆ เลอนขนจนปลายขอแตะระดบน าพอด เสรจแลวกยกขอวดออกจากทรองรบแลวจงอานคาทเสกล ทศนยม 2 ต าแหนง หนวย มลลเมตร 2.ภายหลง 24 ชม.(คอ 0700 น.ของวนรงขน) น าระเหยไป ระดบน าจะลดลง ใหเลอนขอวดลงไปจนปลายขอแตะกบระดบน าใหม ผลตางทไดจากการอานครงแรกและครงหลงคอคาของการระเหยของน า การวดดงกลาวนเปนการวดการระเหยของน าตามปกต ไมมฝนตก

พอต.ทเขาเวรฯ

เครองวดน าระเหยแบบถาด ประกอบดวย 1.1 ถาดน า 1.2 ขอวดระดบน า 1.3 ทรองรบขอวด

ระดบน า 1.4 เครองวด

ความเรวลม 1.5 เทอรโมมเตอร

ลอยน า 1.6 ถงเกบน า

เปลยนกระดาษกราฟ

ตามเวลาทก าหนด

ตรวจการระเหยของน า

เตรยมสมดการ

อานบาโรมเตอร

ฯและปากกา

17

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะเวลา

รายละเอยดงาน ผรบผด ชอบ

สงทเกยวของ

3.กรณทมฝนตกคาของการระเหยของน า คอ(จ านวนน าฝน+ระดบน าเดม)–ระดบน าใหม-ตรวจความเรวลมประจ าถาดน าระเหย ทศนยม 2 ต าแหนง -ตรวจอณหภมสงสด-ต าสด ประจ าถาดน าระเหย ทศนยม 1 ต าแหนงแลวตง(Set) โดยใชแมเหลก

4. 1นาท -ตรวจอณหภมตม แหง – เปยก ทศนยม 1 ต าแหนง ทกครงทท าการตรวจอากาศผวพนภายในเวลา 10 นาท กอนถงเวลาตรวจจรง เขารหสกลม 1snTTT น าผลตางของอณหภมตม แหง-เปยก ไปเปดตารางหาคาความชนสมพทธ และอณหภมจดน าคาง เขารหสกลม 2snTdTdTd และ 29UUU

พอต.ทเขาเวรฯ

5.

1นาท -ภายในเวลา 10 นาท กอน เวลา 07.00

น. ตรวจอณหภมต าสด แลวตง(Set)

อณหภมสงสด ทศนยม 1 ต าแหนง

เขารหสกลม 2snTnTnTn

-ภายในเวลา 10 นาท กอน เวลา 19.00

น. ตรวจอณหภมสงสด แลวตง(Set)

อณหภมต าสดทศนยม 1 ต าแหนง

เขารหสกลม 1snTxTxTx

พอต.ทเขาเวรฯ

ตรวจอณหภม

ตม แหง–เปยก

-เวลา 07.00 น.ตรวจ

อณหภมต าสด และ

ตง(Set)อณหภม

สงสด

-เวลา 19.00 น.ตรวจ

อณหภมสงสด และ

ตง(Set)อณหภม

ต าสด

18

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะเวลา

รายละเอยดงาน ผรบผด ชอบ

สงทเกยวของ

6. 1นาท -เมอถงเวลาตรวจใหยกฝาครอบตอนบนออก แลวยกถงกระบอกเลก เอาน ามาวดดวยแกวตวง การตวง ใหจบปากแกววดฝนดวยหวแมมอกบนวช ก าหลวม ๆ ใหแกวตวงตงตรงแนว ดง รนน าจากถงวดฝนลงไปในแกว อยาใหระดบน าเกนขดสงสดทอานได แลวยกแกวขนใหระดบน าในแกวอยพอดกบระดบตา โดยใหแกวอยในแนวดง ระดบน าอยตรงขดเสกลตรงไหน ใหอานเสกลตรงนน พรอมทศนยม 1 ต าแหนง เขารหสกลม 6RRRtR 7R24R24R24R24 -เปลยนกระดาษกราฟเครองวดฝนอตโนมต(เวลา 0700 น.)

พอต.ทเขาเวรฯ

7.

1นาท จ านวนเมฆทองฟาแบงออก 10 สวนดงน <1-1 สวน รหส 1 2-3 สวน รหส 2 4 สวน รหส 3 5 สวน รหส 4 6 สวน รหส 5 7-8 สวน รหส 6 9->9 สวน รหส 7 10 สวน รหส 8 ความสงของฐานเมฆ 0 - 164 ฟต รหส 0 164 - 328 ฟต รหส 1 328 - 656 ฟต รหส 2 656 - 984 ฟต รหส 3 984 - 1,968 ฟต รหส4

พอต.ทเขาเวรฯ

ชนดเมฆชนต า (ล าดบความส าคญ)

Cb รหส 9,3 Sc รหส 4 Cu+Sc(5)รหส 8 Cu รหส 2 Cu,Cufra รหส 1 Sc รหส 5 St,Stfra รหส 6 CuFra,Stfra รหส 7 ชนดเมฆชนกลาง Ac รหส 9-3 (As+Acรหส 7) As รหส 2,1

วดปรมาณน าฝน

ตรวจชนด จ านวน

และความสงของฐาน

เมฆ

19

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะเวลา

รายละเอยดงาน ผรบผด ชอบ

สงทเกยวของ

1,968-3,280 ฟต รหส5 3,280-4,921 ฟต รหส6 4,921-6,561 ฟต รหส7 6,561-8,202ฟต รหส 8 ≥8,202- 0 ฟต รหส 9 เขารหสกลม iRixhVV 8NhCLCMCH

พอต.ทเขาเวรฯ

ชนดเมฆชนสง Cc รหส 9 Cs รหส 7-8 Cs+Cc รหส 6-5 Ci รหส 4-1

8.

1นาท

เวลาตรวจจรง(Actual time) คอเวลาทอานบาโรมเตอร เชนตรวจเวลา 07.00 น. เวลาทอานจรงคอ 07.00 น. ตรง Present weather(WW)คอลมฟาอากาศ ปจจบนทเกดขนในชวงเวลา 1 ชงโมงจน ถงเวลาท าการตรวจ เชน ตรวจอากาศ เวลา 0700 น. ลมฟาอากาศปจจบนทเกด ขนชวงเวลา 0600–0700 น.เปนตน แบง เปน 2 ชวง คอ 1.เวลาขณะท าการตรวจ คอ Present weather ในระหวางเวลา 10 นาทถงเวลา ตรวจจรงทลมฟาอากาศเกดขนหรอสนสดลง 2.เวลากอนท าการตรวจ คอ Present weather นอกเหนอเวลาขณะท าการตรวจ ทลมฟาอากาศ เกดขนหรอสนสดลง Past weather(W1W2) คอลกษณะลมฟา

อากาศทผานมาแลว

ชวงคลมโดย W1 และW2 ตองเปนดงน

1.) 3 ชวโมง ส าหรบการตรวจเวลา 1000 1600 2200 และ 0400 น. 2.) 6 ชวโมง ส าหรบการตรวจเวลา 0700 1300 1900 และ 0100 น. เขารหสกลม 7wwW1W2

พอต.ทเขาเวรฯ

การรายงานรหส

WW

ใน 1 ชวโมงมหลาย

รหส ใหรายงาน

รหสทมตวเลขสง

ทสด ยกเวนรหส

20-49 และมรหส

17 รวมดวย ให

รายงานรหส 17

รหสทไมไดรายงาน

ใหรายงานเปน Past

weather

การรางานรหสW1

และW2 ตองรางาน W1 ≥ W2

ตรวจลกษณะ

อากาศปจจบน

และทแลวมา

20

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะเวลา

รายละเอยดงาน ผรบผด ชอบ

สงทเกยวของ

9. 1นาท

ทศนวสยคอเกณฑการมองเหนซงม

ระยะไกลทสดทสามารถแลเหนไดดวย

สายตาปกต

การรายงานขาวอากาศนน WMO. ไดก าหนดวาทศนวสยตงแต 10 ก.ม.ขนไปถอวาอากาศด แตหากทศนวสย ต ากวา 10 ก.ม.ลงมาถอวาอากาศไมด เชนฟาหลว ถอวาทศนวสยตงแต 1 - < 10 ก.ม. หมอก ถอวาทศนวสย < 1 ก.ม.เปนตน จะตองรายงานปรากฏการณ ทเปนสาเหตทท าใหอากาศไมดเกดขน และรายงานระยะทางทต ากวาเสมอ เขารหสกลม iRiXhVV

พอต.ทเขาเวรฯ

10 1นาท

ทศทางลมคอทศทลมพดเขาหาสถาน

เปนเกณฑ โดยใชวดเปนองศาตามเขม

นาฬกา ถอทศเหนอจรงของสถานเปน

หลก ซงนบจาก 000 จนถง 360 องศา

เชนลมพดเขาหาสถานทศ 010 องศา

เปนตน

การวดความเรวของลมผวพนใหใช

คาเฉลยในชวงเวลา 10 นาทกอนเวลาท า

การตรวจจรงทกครง

รายงานรหสกลม Nddff

พอต.ทเขาเวรฯ

ตรวจทศนวสย

ตรวจทศและ

ความเรวของลม

21

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะเวลา

รายละเอยดงาน ผรบผด ชอบ

สงทเกยวของ

11 1นาท

ขนตอนการอานบาโรมเตอรทถกตอง 1.เทอรโมมเตอรประจ าเครอง ตองอานคาอณหภมจากเทอรโมมเตอรประจ าเครองโดยทนททนใด ทศนยม 1 ต าแหนง 2 ตบเครองเบา ๆ ใหใชนวมอตบเบาๆทหลอดแกวของบาโรมเตอร 2 – 3 ครง ทงนเพอวา ถามปรอทเกาะอยตามหลอดแกวจะไดลงมารวม ตวกนกอนทจะท าการอาน 3. แสงสวาง ถาไมมแสงสวางเพยงพอ ใหใชไฟฉายสองดานหลง หามใชไมขดไฟจด หรอตะเกยงทใหความรอนเปนอนขาด 4. ตงสเกลเวอรเนย การตงสเกลเวอรเนย ใหหมนปมทอยขาง ๆเครองใตสเกลลงมาเลกนอย ทางดานหลงของสเกลเวอรเนย จะมแผนเหลกขนาดเทากน ซงเลอนไปพรอม ๆกบเวอรเนย ใหแตงจนขอบลางของเวอรเนยกบขอบลางของแผนเหลก เลอนดานหลงเปนเสนตรงเดยวกน และสมผสสวนโคงของยอดของล าปรอท อยาใหตาผตรวจอยสงเกนไปหรอต าเกนไป จากระดบของเวอรเนย ตองใหอยในระดบเดยวกน มฉะนนคาทอานไดจะผดพลาด จากคาจรง 5. การอานสเกล สเกลแบงไวเปนชอง ๆ ชองละ 1 มม. (บางเครองแบงเปนนว หรอ มม.) การอานตองใหไดคาทศนยม 2 ต าแหนง (คาสเกลเปนนว คาทศนยม

พอต.ทเขาเวรฯ

ตรวจความกดอากาศ

22

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะ เวลา

รายละเอยดงาน ผรบผด ชอบ

สงทเกยวของ

1นาท

3 ต าแหนง ) โดยอานจากสเกลเวอรเนย ตงขอบลางของแผนเวอรเนยใหสมผสกบสวนโคงของล าปรอท อานคาความ

กดอากาศจ านวนเตมตรงขด 0 ของเวอรเนยเสมอ และอานคาทศนยมบนสเกลทเปนแนวเสนตรงเดยวกบสเกลบาโรมเตอร ทศนยม 2 ต ำแหนง อำนคำควำมกดอำกำศ ตรงเวลำจรง เมออานคาของความกดอากาศจากสงของล าปรอทแลว คาทอานไดยงไมถกตองแทจรง เพราะบาโรมเตอรแตละเครองนน ยอมมอตราผดประจ าเครองเปนประการแรก ประการทสองตองแกเขาหาอณหภมมาตรฐาน คอ 0 oซ ประการทสามบาโรมเตอรน าไปใชในทตาง ๆกน เชน ตางละตจดและตางความสง จ าเปนตองแกเขาหาความ ถวงมาตรฐาน (ละตจด 45 o )และประการสดทายตองแกลงหาระดบ น าทะเลปานกลางแลว รายงานรหสกลม 3PoPoPoPo 4PPPP โดยรายงานหลกหนวยหลกสบ หลกรอยและทศนยม 1 ต าแหนง

พอต.ทเขาเวรฯ

12

1นาท

MiMiMjMj YYGGiw IIiii iRixhVV Nddff 1snTTT 2snTdTdTd 3PoPoPoPo 4PPPP 5appp 6RRRtR 7wwW1W2 8NhCLCMCH 333 (1snTxTxTx)(2snTnTnTn) 58(59)P24P24P24

6RRRtR 7R24R24R24 R24 ตวอยาง วนท 1 เวลา 0000 UTC (07.00 น.)

พอต.ทเขาเวรฯ

(ตอทายขาว) ฝนจรง……ม.ม. ฝนรวมทงเดอน…… ม.ม.(จะรายงาน เฉพาะวนท 1) ฝนรวมทงป.. ….ม.ม. UU….%

เขารหสขาวอากาศผวพน สงทาง Metnet

23

ล าดบท

ผงกระบวนการ ระยะ เวลา

รำยละเอยดงำน ผรบผดชอบ

สงทเกยวของ

สตอ.ตะกวปา AAXX 01004 48561 01556 82010 10258 20240 30130 40140 54000 60044 76162 8687 20248 58012 60027 70041

ทะเลเรยบ (ส าหรบสถานทม การตรวจลกษณะ ทะเล)

24

มาตรฐานงาน

1. มาตรฐานระยะเวลา - การตรวจอากาศผวพนจะเรมตรวจขอมลทงหมดภายในเวลาขณะท าการตรวจ 10 นาท กอนถงเวลาจรง และอานบาโรมเตอรตรงเวลาจรง แลวท าการเขารหส พรอม ตรวจทานใหครบถวนสมบรณ แลวสงขาวทาง Metnet ไมเกน 5 นาท

2. มาตรฐานเชงคณภาพ - การตรวจอากาศผวพนตามรปแบบท WMO ก าหนด - ท าการบนทกขอมลทตรวจไดลงในสมดบนทกการตรวจอากาศ (แบบ อต.1101) - ตรวจสอบระบบการสอสารทางอนเตอรเนตวาท างานเปนปกตหรอไมโดยสงเกตจาก การเรยกขอมลจากเวบของส านกฯ - ตรวจสอบระบบสอสารเชน โทรสาร โทรศพท และระบบสอสารอนๆ พรอมใชงาน ไดทนทและตลอดเวลาเมอมเหตการณทจ าเปนตองสอสารกบผรบบรการ ประชาชน หนวยงานทเกยวของ ตลอดจนผบรหาร เพอสงการ

25

ระบบตดตามประเมนผล

1. ท าการตรวจสอบประเมนขาวอากาศผวพนทกครงทท าการสงขาว 2. ท าการประเมนความครบถวนของขอมลในการสงขาวผวพน โดยสรปและรายงานทก สนเดอน

26

เอกสารอางอง

1. กองตรวจอากาศ, 2526 คมอแนะน าการใชรหสสากล ส าหรบรายงานการตรวจ อากาศผวพน จากสถานบนบกและทะเล(เรอ). กรมอตนยมวทยา

2. WMO , 1971 .Technical Regulations. WMO-No. 49

3. WMO , 2008 . Guide to Meteorological Instruments .WMO-No. 8

4. WMO , 2009 . Manual on Codes Volume I.1 WMO-No. 306

แบบฟอรมทใช

1. แบบ อต. 1402 ( แบบการอานบาโรมเตอรปรอท ) 2. แบบ อต. 1101 (สมดบนทกการตรวจอากาศ)

เอกสารบนทก

1. บนทกขอมลทงหมดในสมดบนทกการตรวจอากาศผวพน(แบบ อต. 1101) เพอเปน หลกฐานในการปฏบตงาน

2. บนทกขอมลลงใน Metnet เพอเปนขอมลเปนสถตตอไป