1

Π Ρ Ο T Ε Ι Ν Ο Μ Ε Ν Ο Ε Ρ Γ Ο Α. ΤΙΤΛΟΣ Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός μαθησιακού περιβάλλοντος οικολογίας για φοιτητές των επιστημών της εκπαίδευσης Β. ΣΤΟΧΟΣ Στόχος του προτεινόμενου έργου είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου, σύγχρονου μαθησιακού περιβάλλοντος οικολογίας που θα δίνει τη δυνατότητα σε φοιτητές των επιστημών της εκπαίδευσης (α) να οικοδομήσουν μία ουσιαστική θεώρηση για τη λειτουργία της φύσης μετακινούμενοι από την ιδέα της «ισορροπίας» στην ιδέα της «ρευστότητας», και (β) να εξοικειωθούν με τη φύση της επιστημονικής γνώσης μετακινούμενοι από την ιδέα της επιστήμης ως «απόλυτης αλήθειας» στην ιδέα της επιστήμης ως «νοητικής κατασκευής». Γ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ (Α+Β+Γ= 1 σελίδα) Το προτεινόμενο έργο επιδιώκει να καλύψει την καταγεγραμμένη ανάγκη υποστήριξης των φοιτητών των επιστημών της εκπαίδευσης (α) στην οικοδόμηση μιας ουσιαστικής θεώρησης για τη λειτουργία της φύσης, η οποία είναι απαραίτητη για τη λήψη προσωπικών και κοινωνικών αποφάσεων για περιβαλλοντικά ζητήματα από το σύγχρονο πολίτη, και (β) στην εξοικείωσή τους με τη φύση της επιστημονικής γνώσης, σε μία εποχή που οι επιστήμες γενικά και οι βιοεπιστήμες ειδικότερα επηρεάζουν όλο και περισσότερο την καθημερινή μας ζωής. Ακολουθώντας τη μεθοδολογία της «αναπτυξιακής έρευνας» που επιχειρεί να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην εκπαιδευτική έρευνα και την εκπαιδευτική πράξη, το έργο αφορά στην ανάπτυξη και διεξοδική μελέτη της εφαρμογής ενός κατάλληλου μαθησιακού περιβάλλοντος μέσα από μία «διερευνητική φάση» και μία φάση δύο «κύκλων έρευνας». Αναμένεται δε, να οδηγήσει στην παραγωγή «σχεδιαστικών αρχών» οι οποίες θα συνιστούν τη λεγόμενη «ειδική θεωρία διδασκαλίας και μάθησης του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου» καθώς και «εκπαιδευτικού υλικού», προϊόντων αξιοποιήσιμων όχι μόνο στο πλαίσιο μαθημάτων βασικής οικολογίας που προσφέρονται σε φοιτητές Τμημάτων επιστημών της εκπαίδευσης, αλλά ενδεχομένως και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τέλος, μέσα από τις επιμέρους «μελέτες περίπτωσης» που θα πραγματοποιηθούν στους δύο «κύκλους έρευνας» θα επιχειρηθεί η παραγωγή βασικής γνώσης αναφορικά με διάφορες πτυχές της συνεργατικής μάθησης και τους τρόπους με τους οποίους αυτή είναι δυνατόν να επηρεάζεται από τα εργαλεία από τα οποία διαμεσολαβείται.

2

Δ. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ (μέχρι 10 σελίδες) 1. Σημερινή γνώση στο θέμα Η έρευνα στην περιοχή της διδακτικής της βιολογίας εστιάζει ένα αυξανόμενο μέρος του ενδιαφέροντός της στους τρόπους με του οποίους μαθητές διαφόρων ηλικιών αντιλαμβάνονται έννοιες οικολογίας και αναπτύσσουν συλλογισμούς για τη λειτουργία της φύσης (Leach et al, 1996a, Leach et al, 1996b, Grotzer & Basca, 2003, Boulter et al, 2003, Magro et al, 2003, Helden, 2003, Gomez Galindo et al, 2005, Sander et al, 2006, Ergazaki & Zogza, 2007, Zimmerman & Cuddinghton, 2007, Ergazaki & Andriotou, 2010, Ergazaki & Ampatzidis, in review), καθώς και στους τρόπους με τους οποίους είναι δυνατόν να ενισχυθεί τόσο η οικολογική τους γνώση όσο και το επίπεδο των συλλογισμών τους μέσα σε κατάλληλα σχεδιασμένα μαθησιακά περιβάλλοντα (Katsiavou et al, 2000, Boulter & Buckley, 2001, D’ Avanzo, 2003, Westra, 2008, Westra et al, 2008, Jelemenska & Kattmann, 2008, Demetriou et al, 2009). Η εν λόγω ερευνητική γραμμή έχει ασχοληθεί σημαντικά με έννοιες που αφορούν στα επίπεδα οργάνωσης των οικοσυστημάτων και στους τρόπους λειτουργίας τους, αλλά η έννοια της «ισορροπίας της φύσης» συγκαταλέγεται στις λιγότερο μελετημένες μέχρι στιγμής (Pfundt & Duit, 2002, Sander et al, 2006, Zimmerman & Cuddinghton, 2007). Επιπλέον, (α) αποτελώντας εγγενές στοιχείο της καθημερινής κουλτούρας από πολύ παλιά έως και σήμερα (Cuddinghton, 2001, Ladle & Gillson, 2008), (β) ασκώντας αρνητική επίδραση στις στρατηγικές διαχείρισης του περιβάλλοντος (Hull et al, 2002, Wallington et al., 2005), και (γ) έχοντας κυριαρχήσει στη σχολική επιστήμη (Korfiatis et al, 2003, Jelinski, 2005, Westra, 2008, Αμπατζίδης, 2009) παρά το γεγονός ότι έχει δεχτεί έντονη κριτική μέσα στην επιστημονική κοινότητα τόσο ως μη αντιπροσωπευτική των οικοσυστημάτων (Jansen, 1972, Wu, 1995, Cooper, 2001, Cuddinghton, 2001, Kricher, 2009), όσο και ως εμπόδιο στην κατανόηση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση (Lodge, 2003) και ενδεχομένως στην υιοθέτηση υπεύθυνης περιβαλλοντικά συμπεριφοράς (Zimmerman & Cuddinghton, 2007, Westra, 2008), η ιδέα της «ισορροπίας της φύσης» οριοθετεί ένα πολύ σημαντικό πεδίο σύγχρονης έρευνας στην περιοχή της διδακτικής της βιολογίας. Σύμφωνα με τα παλιότερα μοντέλα για τη φύση - το «ολιστικό» και το «κυβερνητικό» - υπάρχει μία συγκεκριμένη κατάσταση στην οποία το οικοσύστημα πρέπει να φτάσει και να παραμείνει. Αυτή η «φυσική» κατάσταση - η κατάσταση «ισορροπίας» του συστήματος - θεωρείται ευαίσθητη σε διαταραχές, ειδικά όταν αυτές οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Ο άνθρωπος διαχωρίζεται πλήρως από τη φύση και ο ρόλος του είναι να αποφεύγει τις παρεμβάσεις, έτσι ώστε η φύση να διατηρεί την ισορροπία της, δηλ. τα είδη, τα μεγέθη των πληθυσμών αλλά και τα υλικά ή υπηρεσίες που παρέχονται στον άνθρωπο (π.χ. νερό, τροφή, πρώτες ύλες) να παραμένουν σχετικά σταθερά (Lodge, 2003). Αυτή η «ευαίσθητη ισορροπία» όμως, θεωρείται παράλληλα και αρκετά «ελαστική» (Zimmerman & Cuddinghton, 2007). Έχοντας σημαντική ικανότητα επαναφοράς η οποία είναι δυνατόν να αποδίδεται στην πολυπλοκότητα της «ώριμης» βιοκοινωνίας ή σε «μηχανισμούς ανατροφοδότησης» που μπορεί να δημιουργούν και την ψευδαίσθηση «μαγικών» λύσεων μετά από διαταραχές, η «ισορροπία» φαίνεται να αποτελεί τον «κανόνα» για το οικοσύστημα (Westra, 2008).

3

Αντίθετα, σύμφωνα με τα νεότερα μοντέλα - το «δυναμικό» και το «χαοτικό» - η φύση θεωρείται συνεχώς μεταβαλλόμενη - ακόμη και ελλείψει ανθρώπινων ή φυσικών διαταραχών - και στοχαστική, δηλ. γεμάτη εκπλήξεις (Ladle & Gillson, 2008). Συνεπώς, δεν θεωρείται πια ότι υπάρχει μία μόνο «βέλτιστη» κατάσταση για κάθε οικοσύστημα αλλά πολλές διαφορετικές λειτουργικές καταστάσεις, οι οποίες μάλιστα δεν είναι εύκολα προβλέψιμες. Η «διαταραχή» συγκαταλέγεται στις κανονικές οικολογικές διαδικασίες και ο άνθρωπος θεωρείται πλέον μέρος της δυναμικής πορείας της φύσης (Lodge, 2003). Η ιδέα της «ρευστότητας» αλλά και του ανθρώπου ως αναπόσπαστου μέρους αυτής, εκφράζεται πολύ χαρακτηριστικά στην «Οικολογία του Τοπίου» όπου αναδεικνύεται ξεκάθαρα η σημασία της κλίμακας στην οποία πραγματοποιείται η μελέτη της φύσης. Εάν φανταστεί κανείς ένα ετερογενές «τοπίο» σαν ένα υπό κατασκευή «πάπλωμα με μπαλώματα» (‘patchwork’) και αντιστοιχήσει τα διάφορα μπαλώματα του υποτιθέμενου παπλώματος (‘patches’) με τα διάφορα φυσικά ή ανθρωπογενή οικοσυστήματα που συνιστούν το «τοπίο» (π.χ. δάσος, λιβάδι, πόλη, λίμνη, φάρμα), θα δει ότι υπάρχει συνεχώς αλλαγή σε κάποιο μπάλωμα - σύστημα του τοπίου (‘patch dynamics’). Αυτό που διαφέρει είναι το πού ακριβώς συμβαίνει αυτή η αλλαγή και με ποιο ρυθμό (Wu, 1995; Kircher, 2009). Επιστρέφοντας από την οικολογία στη διδακτική, σημειώνουμε ότι σύμφωνα με τα ευρήματα της τελευταίας οι ιδέες των μαθητών για το πώς λειτουργεί η φύση φαίνεται να είναι αντίστοιχες με αυτές των παλιότερων οικολογικών μοντέλων (Westra, 2008). Έχει βρεθεί ότι μαθητές αλλά και φοιτητές θεωρούν την «ισορροπία» ως «φυσικό νόμο» (Engstroem, 1981) ή ως εγγενές χαρακτηριστικό των οικοσυστημάτων (Jelemenska & Kattmann, 2006, Zimmerman & Cuddington, 2007). Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τους Sander et al (2006), η «ισορροπία της φύσης» - η οποία μπορεί να γίνεται αντιληπτή από μαθητές 16-17 ετών ως «ισορροπημένες σχέσεις θηρευτών-θηραμάτων», ως «σχέσεις ιεραρχίας μεταξύ των οργανισμών» ή ως «κύκλοι ύλης» - συνδέεται πολύ στενά με τη «διατήρηση της ζωής», ενώ η διαταραχή της δεν αποτελεί απλά μία αλλαγή για το οικοσύστημα αλλά μία σοβαρότατη απειλή για την ίδια την ύπαρξή του. Μεταξύ των πιο συχνών εξηγήσεων για την «ισορροπία της φύσης» που απέσπασαν οι Zimmerman & Cuddington (2007) από φοιτητές 20-22 ετών, βρίσκονται και αυτές που αποδίδουν την «ισορροπία» στην «απουσία διαταραχής» ή στην ίδια τη «φύση», πράγμα που συνδέεται σαφώς με τη θεώρηση της «ισορροπίας» ως εγγενούς χαρακτηριστικού των οικοσυστημάτων. Επιπλέον, δουλεύοντας με πρωτοετείς φοιτητές των επιστημών της εκπαίδευσης, ο Αμπατζίδης (2009) εντόπισε εκ μέρους της συντριπτικής πλειονότητάς τους μία πολύ ισχυρή πεποίθηση στην ύπαρξη της «ισορροπίας» καθώς και στη δυνατότητα της επαναφοράς της μετά από διαταραχές. Οι τελευταίες δε, φάνηκε να θεωρούνται από τους συμμετέχοντες στην έρευνα αυτή πιο κρίσιμες για την ύπαρξη της «ισορροπίας» και τη δυνατότητα επαναφοράς της όταν προκαλούνται από τον άνθρωπο και όχι όταν είναι φυσικές. Ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίστηκε από τους φοιτητές ως μέρος του οικοσυστήματος, αλλά ως κύριος παράγοντας διαταραχής της «ισορροπίας» του. Έτσι, η «ισορροπία» φάνηκε να αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην «αρμονική συνύπαρξη οργανισμών» και στην «απουσία διαταραχής από τον άνθρωπο», ενώ η συχνότερη πρόβλεψη για ένα οικοσύστημα που τελεί υπό ανθρώπινη προστασία

4

ήταν ότι θα παραμείνει σταθερό στο πέρασμα του χρόνου εάν δεν υπάρξουν περιβαλλοντικές αλλαγές (Αμπατζίδης, 2009; Ergazaki & Ampatzidis, in review). Η έρευνα στην περιοχή της διδακτικής έχει ανιχνεύσει στη σκέψη των παιδιών την - επίσης «κυβερνητική» - ιδέα των «μηχανισμών» που ρυθμίζουν και συντηρούν τη «φυσική ισορροπία» (Zimmerman & Cuddington, 2007). Αρκετά συχνά, οι μαθητές τείνουν να περιγράφουν αυτούς τους μηχανισμούς με τρόπους που παραπέμπουν σε μία θεώρηση του οικοσυστήματος ως «γιγάντιας τραμπάλας», όπου οι διάφοροι πληθυσμοί εμπλέκονται συνεχώς στη διατήρηση της «ισορροπίας» - όπως κάνουν τα παιδιά σε μία πραγματική «τραμπάλα-παιχνίδι» - και καταφέρνουν να ισορροπούν με μικρές αυξομειώσεις (Westa, 2008). Η θεώρηση αυτή έχει καταγραφεί και από εμάς σε μία ελαφρώς διαφορετική εκδοχή, αυτήν της «ζυγαριάς»: η επαναφορά της ισορροπίας του οικοσυστήματος πραγματοποιείται με την αφαίρεση της αιτίας που προκάλεσε τη διαταραχή της, ακριβώς όπως η επαναφορά της ισορροπίας μιας ζυγαριάς πραγματοποιείται με την αφαίρεση της επιπλέον μάζας που προκάλεσε τη δική της διαταραχή (Αμπατζίδης, 2009; Ergazaki & Ampatzidis, in review). Πράγματι, καλούμενοι να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον οικοσυστημάτων που είχαν δεχτεί περισσότερο ή λιγότερο ήπιες παρεμβάσεις από τον άνθρωπο, οι φοιτητές στην πλειονότητά τους θεώρησαν πολύ πιθανή την «πλήρη επαναφορά» στην αρχική κατάσταση μετά την απομάκρυνση της αιτίας διαταραχής, ή μετά την πάροδο αρκετού χρόνου από τη διαταραχή. Η σπάνια πρόβλεψη της «μερικής επαναφοράς», δηλ. της μετάβασης του οικοσυστήματος σε μία νέα κατάσταση παρόμοια αλλά όχι πανομοιότυπη με την αρχική, δεν φάνηκε να πηγάζει από μία δυναμική θεώρηση για το οικοσύστημα, αλλά απλά και μόνο από την αναγνώριση πιθανών δυσκολιών για «πλήρη επαναφορά» του στην αρχική κατάσταση (Αμπατζίδης, 2009; Ergazaki & Ampatzidis, in review). Όπως έχει υπογραμμιστεί από τις Zimmerman & Cuddinghton (2007), μία τέτοια υπέρ-εκτίμηση της ελαστικότητας της «ισορροπίας» είναι δυνατόν να οδηγήσει στην ιδέα ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη ενδιαφέροντος για τη φύση, αφού η «ισορροπία» της τείνει να αποκαθίσταται με την απομάκρυνση της αιτίας της διαταραχής της. Κίνδυνος μειωμένης περιβαλλοντικής ευαισθησίας πηγάζει επίσης από την ιδέα των «μηχανισμών επαναφοράς» ως εγγενές χαρακτηριστικό κάθε οικοσυστήματος (Αμπατζίδης, 2009; Ergazaki & Ampatzidis, in review): ποιος ο λόγος να μην παρεμβαίνουμε στη φύση χωρίς ιδιαίτερη προσοχή αφού αυτή διαθέτει μηχανισμούς «επιδιόρθωσης των βλαβών» που ενδεχομένως της προκαλούμε; Σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι σαφές ότι ειδικά σε μία εποχή που το περιβάλλον απειλείται σημαντικά, υπάρχει ανάγκη προαγωγής μια πιο δυναμικής θεώρησης για τη φύση στο πλαίσιο ενός σύγχρονου μαθησιακού περιβάλλοντος οικολογίας, το οποίο θα έχει ως στόχο να διευκολύνει μη βιολόγους φοιτητές - νέους πολίτες & μελλοντικούς εκπαιδευτικούς να κατανοήσουν ουσιαστικά τη λειτουργία της φύσης τόσο υπό την πίεση όσο και υπό την προστασία του ανθρώπου. Στο σχεδιασμό ενός τέτοιου περιβάλλοντος χρειάζεται να ληφθεί σοβαρά υπόψη η ανάγκη ριζικής αναθεώρησης της αντίληψης του οικοσυστήματος ως «τραμπάλας» ή ως «ζυγαριάς», καθώς και της ισχυρής πεποίθησης στη δυνατότητα του ανθρώπου να

5

διατηρεί τα οικοσυστήματα σε μία σταθερή «κατάσταση ισορροπίας». Η μετακίνηση από την ιδέα της «ισορροπίας» στην ιδέα της συνεχούς «ρευστότητας» προϋποθέτει την αντιμετώπιση των σοβαρών δυσκολιών που φαίνεται να αντιμετωπίζουν οι φοιτητές με την ιδέα ότι το οικοσύστημα αποτελεί μία δυναμική δομή ικανή να αποκρίνεται στις αλλαγές με πολλούς εναλλακτικούς τρόπους, οι οποίοι μάλιστα δεν είναι εύκολα προβλέψιμοι. Η μεταφορά του παιχνιδιού ‘Jenga’ θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι χρήσιμη σε μία τέτοια προσπάθεια (De Ruiter et al, 2005). Το ίδιο ισχύει και για τη «μη εστίαση στο ορατό» (Sanders et al, 2006): η φύση μπορεί πράγματι να εμφανίζεται ως σταθερή στην τοπική και χρονική προοπτική ενός ανθρώπου, αλλά η αύξηση της χρονικής κλίμακας και η μείωση της τοπικής είναι δυνατόν να διευκολύνει την ανάδειξη του δυναμικού & στοχαστικού της χαρακτήρα. Τέλος, αξιοποιώντας την ιστορική μετάβαση της επιστημονικής κοινότητας από τα παλιότερα στα νεότερα μοντέλα για τη φύση, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα κατάλληλο πλαίσιο για τη διερεύνηση της φύσης της επιστημονικής γνώσης από τους φοιτητές (Cuddington, 2001, Kircher, 2009). Η χρησιμότητα αυτού του εγχειρήματος αναδεικνύεται μέσα από τις καταγεγραμμένες παρανοήσεις των μη ειδικών για την επιστημονική γνώση, καθώς και μέσα από την αξία του επιστημονικού αλφαβητισμού για το σύγχρονο άνθρωπο η ζωή του οποίου επηρεάζεται όλο και περισσότερο από τις επιστήμες γενικά και τις βιοεπιστήμες ειδικότερα. Η επιστήμη θεωρείται πολύ συχνά από τους μη ειδικούς ως συλλογή και καταχώρηση γεγονότων. Το πλήθος των γεγονότων αυτών είναι θεωρητικά πεπερασμένο και έτσι εάν οι επιστήμονες «ψάξουν» αρκετά και σε βάθος χρόνου, η επιστήμη αναμένεται να τα «ανακαλύψει» όλα. Με άλλα λόγια, η επιστημονική γνώση φαίνεται στα μάτια των μη ειδικών ως κάτι αντίστοιχο με μία «εγκυκλοπαίδεια» που «γράφεται» από τους επιστήμονες με απόλυτη αντικειμενικότητα και χωρίς δημιουργικότητα, φαντασία ή υποκειμενικές ερμηνείες, πράγμα που της προσδίδει διαχρονική ισχύ (Chalmers, 1998, Allen & Baker, 2001). Είναι λοιπόν σκόπιμη η οικοδόμηση μιας πιο ρεαλιστικής αντίληψης για την επιστημονική γνώση ως δημιουργικής επινόησης του ανθρώπινου νου (Lederman et al, 2002) και η γνωστική περιοχή που έχουμε επιλέξει μπορεί να προσφέρει ένα πολύ καλό πλαίσιο. 2. Ανάπτυξη της μεθοδολογίας του προγράμματος Το προτεινόμενο έργο εντάσσεται μεθοδολογικά στην «αναπτυξιακή έρευνα» ή «έρευνα εκπαιδευτικού σχεδιασμού» (Akker et al, 2006). Ως εκ τούτου, περιλαμβάνει τη λεγόμενη «διερευνητική φάση» (βλ. ‘explorative phase’) και τη λεγόμενη «φάση κύκλων έρευνας» (βλ. ‘cyclic research phase’) (Σχήμα 1). Η «διερευνητική φάση» θα περιλαμβάνει 3 στάδια. Στο 1ο από αυτά, θεωρητικά και εμπειρικά δεδομένα από την έρευνα στην περιοχή της Διδακτικής αλλά και της επιστήμης της Οικολογίας όπως αυτά παρουσιάζονται στην αντίστοιχη βιβλιογραφία, δεδομένα από την ανίχνευση των ιδεών πρωτοετών φοιτητών του ΤΕΕΑΠΗ, καθώς και «πρακτική γνώση» που έχει να κάνει με την εκπαιδευτική πράξη, πρόκειται να οδηγήσουν (α) στον ακριβή προσδιορισμό των «διδακτικών - μαθησιακών στόχων» μας, και (β) στην ανάπτυξη μιας σειράς «σχεδιαστικών κριτηρίων» ή «αρχών» που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια. Οι «αρχές» αυτές θα συνιστούν τη λεγόμενη «ειδική θεωρία διδασκαλίας και μάθησης» (βλ. ‘domain specific theory of

6

teaching and learning’) για το γνωστικό αντικείμενο που έχουμε επιλέξει και τους «διδακτικούς - μαθησιακούς στόχους» που θα έχουμε προσδιορίσει. Στο 2ο στάδιο της «διερευνητικής φάσης» θα πραγματοποιηθεί βάσει της αρχικής αυτής «θεωρίας», ο σχεδιασμός της πρώτης, δοκιμαστικής εκδοχής του μαθησιακού μας περιβάλλοντος. Δηλ. ο σχεδιασμός μιας σειράς διδακτικών-μαθησιακών δραστηριοτήτων οι οποίες - αναπτυσσόμενες στο θεωρητικό πλαίσιο του κοινωνικού εποικοδομισμού - θα λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις αρχικές αντιλήψεις των φοιτητών και την ανάγκη τους να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή «τι κάνουν, γιατί το κάνουν και με ποιο στόχο» (Verhoef, 2003) και θα προάγουν συστηματικά τις «συμμετρικές τους αλληλεπιδράσεις». Στο 3ο και τελευταίο στάδιο της «διερευνητικής φάσης», η πιλοτική «διδακτική-μαθησιακή ακολουθία», η οποία στο εξής θα αναφέρεται για συντομία ως «ΔΜΑ-1», θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του λεγόμενου «σεναρίου» (βλ. «Σ-1»). Αυτό πρόκειται να περιλαμβάνει τη λεπτομερή περιγραφή και αιτιολόγηση των διδακτικών-μαθησιακών δραστηριοτήτων της «ΔΜΑ-1», καθώς και της αναμενόμενης πορείας, δηλ. των όσων αναμένονται από την πλευρά των φοιτητών και του εκπαιδευτικού κατά την εφαρμογή κάθε δραστηριότητας (βλ. «υποθετικό μαθησιακό μονοπάτι» σύμφωνα με τους Boersma & Waarlo (2009)).

Σχήμα 1: Σχέδιο αναπτυξιακής έρευνας (προσαρμοσμένο από αυτό των Boersma & Waarlo, 2009)

Η «φάση κύκλων έρευνας» που ακολουθεί θα περιλαμβάνει δύο κύκλους. Ο 1ος από αυτούς («Μελέτες περίπτωσης 1») θα περιλαμβάνει: (α) την εφαρμογή της «ΔΜΑ-1», (β) τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων διαφορετικών τύπων (βλ. δεδομένα που αφορούν στα μαθησιακά αποτελέσματα μέσω σύγκρισης ενός προ-τεστ και ενός μετα-τεστ των φοιτητών και δεδομένα που αφορούν στην ίδια τη διδακτική-μαθησιακή διαδικασία), (γ) τον αναστοχασμό με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης (π.χ. σύγκριση της επιθυμητής προόδου των φοιτητών με την παρατηρούμενη, σύγκριση του «σεναρίου» με την «εφαρμογή» σε πραγματικές

7

συνθήκες,), (δ) τον επαναπροσδιορισμό των «σχεδιαστικών αρχών» ή της «ειδικής θεωρίας», και (ε) την τροποποίηση της «ΔΜΑ-1» σε μία δεύτερη εκδοχή, τη «ΔΜΑ-2», η οποία θα συνοδεύεται από ένα νέο «σενάριο», το «Σ-2». Τέλος, η «ΔΜΑ-2» πρόκειται να ελεγχθεί σε έναν 2ο κύκλο έρευνας, ο οποίος θα είναι αντίστοιχος με τον 1ο («Μελέτες περίπτωσης 2») και θα οδηγήσει στην οριστικοποίηση της διδακτικής-μαθησιακής μας ακολουθίας (βλ. «ΔΜΑ-τελική»), της «ειδικής θεωρίας διδασκαλίας και μάθησης του συγκεκριμένου αντικειμένου» και του «σεναρίου» με βάση το οποίο θα γίνει η παραγωγή του εκπαιδευτικού υλικού. 3. Σκοπιμότητα, σημασία και συμβολή του προγράμματος Η ιδέα της «ισορροπίας της φύσης» - μια μεταφορά που υπονοεί πως στη φύση υπάρχει σταθερότητα, τάξη και άρα προβλεψιμότητα - είχε αμφιλεγόμενη συνεισφορά στην ανάπτυξη της επιστήμης της οικολογίας, αφού δεν λειτούργησε μόνο ως μία «προ-θεωρητική» περιγραφή της μετέπειτα ακριβέστερα ορισμένης έννοιας της «μαθηματικής ισορροπίας» (βλ. ‘equilibrium’), αλλά συνέχισε να λειτουργεί για πολύ καιρό παράλληλα με αυτήν την έννοια, επιδρώντας περιοριστικά στο νόημά της (Cuddington, 2001). Επιπλέον, η ιδέα της «ισορροπίας της φύσης» δεν είναι συμβατή με την τρέχουσα επιστημονική θεώρηση, η οποία φαίνεται να προκρίνει σαφώς την ιδέα της «ρευστότητας» στο πλαίσιο του «δυναμικού» και του «χαοτικού» μοντέλου για τη λειτουργία των οικοσυστημάτων (Cooper, 2001).

Ωστόσο, παρά την αναθεώρησή της από την επιστημονική κοινότητα, η ιδέα της «ισορροπίας» εξακολουθεί να κυριαρχεί στην κοινωνία (Ladle & Gillson, 2008), τόσο σε επίπεδο καθημερινής κουλτούρας, όσο και σε επίπεδο χάραξης αφενός στρατηγικών δράσης εκ μέρους περιβαλλοντικών οργανώσεων και αφετέρου επίσημων πολιτικών διαχείρισης εκ μέρους κρατών (Hull et al, 2002, Wallington et al., 2005). Αυτή η χρονική καθυστέρηση στην αλλαγή της κοινωνικής αντίληψης για τη λειτουργία της φύσης (Ladle & Gillson, 2008) ευνοεί τη διατήρηση αναποτελεσματικών - αν όχι και επικίνδυνων - πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης (Zimmerman & Cuddington, 2007), ενώ παράλληλα παρεμποδίζει την κοινωνική κατανόηση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση (Lodge, 2003). Υπαγορεύοντας την προβλεψιμότητα της «συμπεριφοράς» των οικοσυστημάτων που τείνουν να επανέρχονται στην αρχική τους κατάσταση (Westra, 2008), η ιδέα της «ισορροπίας» προκαλεί τη δημιουργία της ψευδαίσθησης «μαγικών» λύσεων μετά από παρεμβάσεις και την υπερεκτίμηση της ρυθμιστικής δυνατότητας του ανθρώπου (Lodge, 2003). Έτσι, δεν φαίνεται να διευκολύνει ιδιαίτερα την ανάπτυξη περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς από τους πολίτες. Και αυτό δυστυχώς ισχύει όχι μόνο για τους σημερινούς πολίτες αλλά και για τους μελλοντικούς, αφού η σχολική επιστήμη εξακολουθεί να διατρέχεται ακόμα και σήμερα από την ιδέα της «ισορροπίας». Σύμφωνα με την έρευνα στην περιοχή της διδακτικής της βιολογίας, η ιδέα επικρατεί στα σχολικά εγχειρίδια διαφόρων χωρών συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας (Korfiatis et al, 2003, Jelinski, 2005, Westra, 2008, Αμπατζίδης, 2009), καθώς και στη σκέψη των παιδιών όλων των ηλικιών και των νεαρών ενηλίκων (Sander et al. 2006, Zimmerman & Cuddinghton, 2007, Αμπατζίδης, 2009, Ergazaki & Ampatzidis, in review). Οι μαθητές και οι νεαροί φοιτητές δικαιούνται να εκπαιδεύονται για να γίνουν ενεργοί πολίτες της κοινωνίας,

8

υπεύθυνοι για προσωπικές και κοινωνικές αποφάσεις σχετικά με περιβαλλοντικά ζητήματα, αλλά η κατανόηση της λειτουργίας της φύσης μέσα από την ιδέα της «ισορροπίας» προς την οποία ωθούνται, τους στερεί τη δυνατότητα να οικοδομήσουν το στέρεο, σύγχρονο γνωστικό υπόβαθρο που απαιτείται για τη λήψη τέτοιων αποφάσεων. Συνεπώς, ειδικά σε μία εποχή που το περιβάλλον οφείλει περισσότερο από ποτέ να είναι υπόθεση όλων μας είναι απολύτως σκόπιμο να επενδύσουμε σε μία συστηματική προσπάθεια αποσταθεροποίησης της ιδέας της «ισορροπίας της φύσης» και μάλιστα στο πλαίσιο της εκπαίδευσης μελλοντικών εκπαιδευτικών. Η προσπάθεια αυτή προϋποθέτει το σχεδιασμό ενός σύγχρονου μαθησιακού περιβάλλοντος που θα μπορεί στη διάρκεια ενός ακαδημαϊκού εξαμήνου να υποστηρίζει αποτελεσματικά την οικοδόμηση της νέας οικολογικής γνώσης από τους νεαρούς φοιτητές, έχοντας ως θεωρητική αφετηρία το βυγκοτσικό μοντέλο του «κοινωνικού εποικοδομισμού» (Vygotsy, 1978) και ως μεθοδολογικό πλαίσιο την «αναπτυξιακή έρευνα» ή «έρευνα εκπαιδευτικού σχεδιασμού» (Akker et al, 2006). Παράλληλα, η ολοένα αυξανόμενη επίδραση στην καθημερινή μας ζωή των επιστημών γενικά και των βιοεπιστημών ειδικότερα, καθιστά επίσης σκόπιμη μία ουσιαστική εξοικείωση των νέων πολιτών με τη φύση της επιστημονικής γνώσης. Η γνωστική περιοχή που έχουμε επιλέξει φαίνεται να προσφέρεται ως ένα καλό πλαίσιο για ένα τέτοιο εγχείρημα, αφού ρίχνοντας φως στον τρόπο με τον οποίο αναδύθηκε και λειτούργησε η ιδέα της «ισορροπίας» στην αναπτυσσόμενη επιστήμη της οικολογίας είναι δυνατόν να διευκολύνουμε τους νεαρούς φοιτητές να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται την επιστήμη ως μία πνευματική δραστηριότητα του ανθρώπου στην οποία εμπλέκεται σημαντικά τόσο η δημιουργικότητα όσο και η ερμηνεία. Ακολουθώντας τη μεθοδολογία της «αναπτυξιακής έρευνας» που επιδιώκει να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην εκπαιδευτική έρευνα και την εκπαιδευτική πράξη, το προτεινόμενο έργο αναμένεται να οδηγήσει στην παραγωγή τόσο «σχεδιαστικών αρχών», όσο και εκπαιδευτικού υλικού. Οι «σχεδιαστικές αρχές» που συνιστούν την «ειδική θεωρία διδασκαλίας και μάθησης του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου» θεωρούνται πρωταρχικό προϊόν για την «αναπτυξιακή έρευνα» και η σημασία τους έγκειται στο ότι είναι δυνατόν να βοηθήσουν άλλους στην επιλογή και εφαρμογή κατάλληλης γνώσης για το σχεδιασμό δραστηριοτήτων στο δικό τους πλαίσιο. Οι «σχεδιαστικές αρχές» λειτουργούν συνήθως ως οδηγίες του τύπου: «Εάν θέλεις να σχεδιάσεις μία διδακτική παρέμβαση Χ [με στόχο Ψ σε ένα πλαίσιο Ζ], τότε θα μπορούσες να δώσεις στην παρέμβασή σου τα τάδε χαρακτηριστικά και να το κάνεις αυτό χρησιμοποιώντας τις δείνα στρατηγικές, βασισμένος στα τάδε θεωρητικά και στα δείνα εμπειρικά επιχειρήματα» (Akker et al, 2006). Προκειμένου να αναδείξει κανείς την ιδιαίτερη σημασία που μπορεί να έχει η παραγωγή «σχεδιαστικών αρχών» από μία «αναπτυξιακή έρευνα», αρκεί να αναφερθεί για παράδειγμα στην αρχή του «γιο-γιο» η οποία - έχοντας παραχθεί στο πλαίσιο έρευνας σχεδιασμού ενός μαθησιακού περιβάλλοντος για την καλύτερη κατανόηση της γενετικής από έφηβους μαθητές (Knippels, 2002) - προτείνει την προαγωγή της συστηματικής μετακίνησης της σκέψης των παιδιών μεταξύ των διαδοχικών επιπέδων οργάνωσης των βιολογικών συστημάτων και αποτελεί στην ουσία μία αρχή αξιοποιήσιμη σε γνωστικά πλαίσια πολύ διαφορετικά από αυτό της γενετικής.

9

Το εκπαιδευτικό υλικό που αναμένεται να παραχθεί από το προτεινόμενο έργο με βάση το τελικό «σενάριο», θα είναι πρωτότυπο και θα αφορά στην οικοδόμηση μιας πιο δυναμικής θεώρησης για τη φύση και την ενίσχυση της επιστημονικής καλλιέργειας στο πλαίσιο μαθημάτων βασικής οικολογίας που προσφέρονται σε φοιτητές Τμημάτων επιστημών της εκπαίδευσης. Η προσανατολισμένη προς τον εκπαιδευτικό εκδοχή αυτού του υλικού θα μπορεί να αξιοποιηθεί και στο πλαίσιο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με στόχο την αναβάθμιση της σχολικής επιστήμης μέσα από την άμβλυνση της ασυμβατότητάς της με την τρέχουσα επιστημονική θεώρηση και τη διατύπωση μιας σειράς διδακτικών προτάσεων για ουσιαστική προσέγγιση του γνωστικού αντικειμένου της οικολογίας από μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου. Τέλος, η σημασία του προτεινόμενου έργου έγκειται και στην προσπάθεια παραγωγής βασικής γνώσης αναφορικά με τη συνεργατική μάθηση, μέσα από τις «μελέτες περίπτωσης» που πρόκειται να πραγματοποιήσουμε. Η μελέτη ποικίλων πτυχών της διαδικασίας συνεργατικής οικοδόμησης γνώσης από άτομα που αλληλεπιδρούν διερευνώντας νοητικά έργα τα οποία διαμεσολαβούνται ή όχι από τεχνολογικά εργαλεία όπως εκπαιδευτικό λογισμικό, συγκαταλέγεται στα βασικά ως τώρα ερευνητικά ενδιαφέροντα του επιστημονικού υπεύθυνου για το έργο και - ως ερευνητικό πεδίο αιχμής - αναμένεται να επιχειρηθεί και στο πλαίσιο αυτού. 4. Βιβλιογραφία Akker, J.V.D, Gravenmeijer, K., McKenney, S., and Nieveen, N. (Eds) (2006). Educational Design Research. Routledge: Oxon - UK. Allen, G. & Baker, J. (2001). Biology: scientific process and social issues. Fitzgerald Science Press: Bethesda - Maryland, USA. Αμπατζίδης, Γ (2009). Η ιδέα της «ισορροπίας της φύσης» στη σκέψη φοιτητών επιστημών της εκπαίδευσης. Εργασία για την απόκτηση ΜΔΕ στις Επιστήμες της Αγωγής από το ΤΕΕΑΠΗ του Παν-μιου Πατρών (Επιβλέπουσα: Μ. Εργαζάκη). Boersma, K.T. & Waarlo, A.J. (2009). On the theoretical input and output of ‘design research’ in biology education. In Hammann, M., Waarlo, A.J., Boersma, K. (eds.), The Nature of Research in Biological Education: Old and New Perspectives on Theoretical and Methodological Issues: A Selection of Papers presented at the VIIth Conference of European researchers in Didactics of Biology (ERIDOB), pp. 463-479, CD-β Press: Utrecht - The Netherlands. Boulter, C.J & Buckley, B.C. (2001). Constructing and using typologies of models in science education: The case of models of decay in an ecology course. In I. G.-R. Gayoso, J. Diaz de Bustamente, U.Harms & M.-P. Jiemenez Aleixandre (Eds) III Conference of European Researchers in Didactic of Biology - Proccedings, pp.143-156, Universidade de Santiago de Compostella: Santiago de Compostella, Spain. Boulter, C.J., Tunnicliffe, S.D. & Reiss, M. (2003). Probing children’s understandings of the natural world. In J. Lewis, A. Magro & L. Simonneaux (Eds) Biology Education for the real world: Student-Teacher-Citizen, p.p.243-258, Enfa: Toulouse, France. Chalmers, A. (1998). Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη; (Μετάφραση: Γ. Φουρτούνης, Επ. επιμέλεια: Α, Μπαλτάς) Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Ηράκλειο Κρήτης, Ελλάδα.

10

Cooper, G. (2001). Must There Be a Balance of Nature?. Biology and Philosophy, 16, 481-506. Cuddington, K. (2001). The ‘Balance of Nature’ Metaphor and Equilibrium in Population Ecology. Biology and Philosophy, 16, 463-479. De Ruiter, P.C., Wolters, V., Moore, J.C. & Winemiller, K.O. (2005). Food Web Ecology : Playing Jeng and Beyond. Science, 309, 68-70. Demetriou, D., Korfiatis, K. & Constantinou, C. (2009). A ‘bottom-up’ approach to food web construction. Journal of Biological Education, 43(4), 181-187. Engstroem, Y. (1981). The laws of nature and the origin of life in pupils’ conciousness: a study of contradictory modes of thought. Scandinavian Journal of Ecucational Research, 25 (82), 39-61. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2007). Peers’ discursive activity while exploring the idea of inter-specific competition within a computer-supported learning environment. Paper presented at the ESERA 2007 Conference, August 21-25, Malmo-Sweden. Ergazaki, Μ. & Andriotou, Ε. (2010). From ‘forest fires’ and ‘hunting’ to disturbing ‘habitats’ and ‘food chains’: Do young children come up with any ecological interpretations of human interventions within a forest?. Research in Science Education, 40, 187-201. Ergazaki, M. & Ampatzidis, G. (in review) Students’ reasoning about the future of disturbed or protected ecosystems & the idea of the ‘Balance of Nature’. Research in Science Education, First submitted 29-1-2010. Gomez Galindo, A.A., Sanmarti, N. & Pujol, R.S. (2005). Production of explanations in primary schools when interpreting environmental disturbances. In M. Ergazaki, J. Lewis and V. Zogza (Eds) Trends in Biology Education: Research in the new biology era, pp.359-370. University of Patras: Patras, Greece. Grotzer, T.A., & Basca, B.B. (2003). How does grasping the underlying causal structures of ecosystems impact students’ understanding?. Journal of Biological Education, 38, 1-14. Helden, G. (2003). 19-year-old students’ reflections over their understanding of ecological processes. In J. Lewis, A. Magro & L. Simonneaux (Eds) Biology Education for the real world: Student-Teacher-Citizen, p.p.273-284, Enfa: Toulouse, France. Hull, R. B., Robertson, D. P., Richert, D., Seekamp, E., & Buhyoff, G. J. (2002). Assumptions about ecological scale and nature knowing best hiding in environmental decisions. Conservation Ecology, 6 (2): 12. Jansen, A. J. (1972). An analysis of “Balance in Nature” as an ecological concept. Acta Biotheoretica, 21 (1-2), 86-114. Jelemenska, P., & Kattmann, U. (2008). Understanding the units of nature: from reifi-cation to reflection. A contribution to Educational Reconstruction in the field of ecology. In M. Hammann, M. Reis, C. Boulter and S. Dale Tunnicliffe (Eds) Biology in Context: Learning and teaching for the twenty-first century, pp.29-39. Institute of Education, University of London: London, UK. Jelinski, D. E. (2005). There is no Mother Nature-There is No Balance of Nature: Culture, Ecology and Conservation. Human Ecology, 33 (2), 276-285. Katsiavou, E., Liopeta, K., & Zogza, V. (2000). The understanding of basic ecological concepts by preschoolers: development of a teaching approach based on drama / role play about independence of organisms. Themes of education, 1(3), 241 262. Kircher, J.C. (2009). The Balance of Nature: Ecology’s enduring myth. Princeton University Press: New Jersey, USA.

11

Knippels, M.C.P.J. (2002). Coping with the Abstarct and Complex Nature of Genetics in Biology Education. Utrecht: CD-β Press. Korfiatis, K., Stamou, A. & Paraskevopoulos, S. (2004). Images of Nature in Greek Primary School Textbooks. Science Education 88, 72-89. Ladle, R. J., & Gillson, L. (2008). The (im)balance of nature: a public perception time-lag?. Public Understanding of Science, 18 (2), 229-242. Leach, J., Driver, R., Scott, P., & Wood-Robinson, C. (1996a). Children’s ideas about ecology 2: ideas found in children aged 5-16 about the cycling of matter. International Journal of Science Education, 18(1), 19-34. Leach, J., Driver, R., Scott, P., & Wood-Robinson, C. (1996b). Children’s ideas about ecology 3: ideas found in children aged 5-16 about the interdependency of organisms. International Journal of Science Education, 18(2), 129-141. Lederman, N. G., Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L., & Schwartz, R. S. (2002). Views of Nature of Science Questionnaire: Toward valid and meaningful assessment of learners’ conceptions of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(6), 497–521. Magro, A., Simonneaux, L., Favre, D. & Hemptinne J.-L. (2003). Learning difficulties in Ecology. In Lewis, J., Magro, A. & Simmoneaux, L. (Eds) Biology Education For The Real World (pp. 211-218), Enfa:Tolouse-France. Pfundt, H. & Duit, R. (2002). Bibliography: Students’ alternative frameworks and science education. Kiel, Germany. Leibniz Institute for Science Education. Sander, E., Jelemenska, P., & Kattmann, U. (2006). Towards a better understanding of ecology. Journal of Biological Education, 40 (3), 119-123. Verhoef, R.P. (2003). Towards Systems Thinking in Cell Biology Education. Utrecht: CD-β Press. Vygotsy, L.S. (1978). Mind in Society: The development of higher psychological processes. In M. Cole et.al (Eds. And Trans.). Cambridge, MA: Harvard University Press. Wallington, T. J., Hobbs, R. J., & Moore, S. A. (2005). Implications of Current Ecological Thinking for Biodiversity Conservation: a Review of the Salient Issues. Ecology and Society, 10 (1), 1-15. Westra, R. (2008). Learning and teaching ecosystem behaviour in secondary education. Castricum, The Netherlands: Faculteit Betawetenschappen. Westra, R., Boersma, K., Savelsberg, E. and Warloo, A.J. (2008). Towards understanding ecosystem behaviour through systems thinking and modeling. In M. Hammann, M. Reis, C. Boulter and S. Dale Tunnicliffe (Eds) Biology in Context: Learning and teaching for the twenty-first century, pp.205-216. Institute of Education, University of London: London, UK. Zimmerman, C., & Cuddington, K. (2007). Ambiguous, circular and polysemous: students’ definitions of the ‘balance of nature’ metaphor. Public Understanding of Science, 16, 393-406.

12

Ε. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΦΑΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 2011 2012 2013 2014 ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ

Δ.1.1 Βιβλιογραφική επισκόπηση & ανίχνευση των ιδεών των φοιτητών

Δ .1.2 Προσδιορισμός διδακτικών- μαθησιακών στόχων

Δ.1.3 Ανάπτυξη «σχεδιαστικών αρχών» - «ειδικής θεωρίας»

Δ.1.4 Σχεδιασμός «ΔΜΑ-1»

Δ.1.5. Ανάπτυξη «Σ-1»

Διερευνητική

φάση

Δ.1.6 Ετήσια έκθεση προόδου & έκθεση δαπανών

01-01-2011 31-01-2012

Δ.2.1 Εφαρμογή «ΔΜΑ-1»

Δ.2.2 Συλλογή & ανάλυση δεδομένων (αξιολόγηση)

Δ.2.3 Επαναπροσδιορισμός «σχεδιαστικών αρχών» - «ειδικής θεωρίας»

Δ.2.4 Σχεδιασμός «ΔΜΑ-2»

Δ.2.5 Ανάπτυξη «Σ-2»

Δ2.6 Διάχυση αποτελεσμάτων

Φάση

1ου κύκλου έρευνας

Δ.2.7 Ετήσια έκθεση προόδου & έκθεση δαπανών

01-02-2012 31-01-2013

Δ.3.1 Εφαρμογή «ΔΜΑ-2»

Δ.3.2 Συλλογή & ανάλυση δεδομένων (αξιολόγηση)

Δ.3.3 Οριστικοποίηση «σχεδιαστικών αρχών»-«ειδικής θεωρίας»

Δ.3.4 Οριστικοποίηση «ΔΜΑ» («ΔΜΑ-τελική»)

Δ.3.5 Οριστικοποίηση «Σ» («Σ-τελικό»)

Δ3.6 Διάχυση αποτελεσμάτων

Φάση

2ου κύκλου έρευνας

Δ.3.7 Ετήσια έκθεση προόδου & έκθεση δαπανών

01-02-2013 31-10-2013

Δ.4.1 Παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού

Δ.4.2 Διάχυση αποτελεσμάτων

Φάση

αξιοποίησης

αποτελεσμάτων Δ.4.3 Τελική έκθεση & έκθεση δαπανών

01-11-2013 31-12-2013

13

ΣΤ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Το ποσό που αντιστοιχεί στο 82% του συνολικού προϋπολογισμού (27060 €) κρίνεται τελείως απαραίτητο για να αµοιφθεί στοιχειωδώς ο υποψήφιος διδάκτορας που θα εργαστεί στο έργο κατά τη διάρκεια και των τριών ετών ως βασικός ερευνητής. Τα στοιχεία του υποψήφιου διδάκτορα είναι τα εξής: Ονοµατεπώνυµο Μήνες

απασχόλησης Μέση µηνιαία αµοιβή

Συνολικό ποσό

Γεώργιος Αμπατζίδης 3 x 12 = 36 750 € περίπου 27060 €

Αναφορικά με το υπόλοιπο 18% του συνολικού προϋπολογισμού (5940 €), σημειώνουμε τα εξής: (α) Το 10% (3300 €) προβλέπεται να καλύψει τα έξοδα µετάβασης του βασικού ερευνητή και των υπόλοιπων µελών της ερευνητικής οµάδας σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια για την πραγματοποίηση ανακοινώσεων σχετικών με το ερευνητικό έργο, καθώς και τα έξοδα μετάβασης του επιστημονικού συμβούλου από το εξωτερικό στο Πανεπιστήμιο Πατρών προκειμένου να είναι δυνατή η ουσιαστική συμβολή του στην υλοποίηση του έργου. (β) Το 8% (2640 €) προβλέπεται να καλύψει την αγορά εξοπλισμού (π.χ. εκπαιδευτικό λογισμικό, λογισμικό ανάλυσης ποιοτικών δεδομένων, ψηφιακές συσκευές καταγραφής ήχου), βιβλίων, άρθρων από τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου, καθώς και αναλώσιµων απαραίτητων για την ερευνητική διαδικασία (π.χ. γραφική και γραφιστική ύλη, αναλώσιμα υπολογιστών). Ζ. ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΘΕ ΜΕΛΟΥΣ (Επισυνάπτονται πλήρη βιογραφικά) 1. Σύνθεση ερευνητικής οµάδας

• Επιστηµονικός υπεύθυνος: - Μαρία Εργαζάκη, Λέκτορας (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών)

• Επιστηµονικοί σύµβουλοι: - Βασιλική Ζόγκζα, Καθηγήτρια (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών) - Κωνσταντίνος Ραβάνης, Καθηγητής (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών) - Δημήτρης Κολιόπουλος, Αν. Καθηγητής (ΤΕΕΑΠΗ, Παν. Πατρών) - René Westra, BSc in Biology, MSc in Ecology and phD in Didactics of

Biology at the Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education, Universiteit Utrecht, The Netherlands

• Βασικός Ερευνητής:

- Γεώργιος Αμπατζίδης, βιολόγος, κάτοχος ΜΔΕ (Επιστήμες Αγωγής), υποψήφιος διδάκτορας του ΤΕΕΑΠΗ του Πανεπιστημίου Πατρών από το ακαδημαϊκό έτος 2011-2012

14

2. Απασχόληση των μελών Η Μ. Εργαζάκη είναι επιστηµονικός υπεύθυνος του έργου και η συνεχής συμμετοχή της σε αυτό σχετίζεται με τον ερευνητικό σχεδιασμό, την ουσιαστική καθοδήγηση του βασικού ερευνητή σε όλες τις φάσεις της έρευνας και την παραγωγή του συνόλου των παραδοτέων που προβλέπονται από την προκήρυξη του έργου. Από διοικητική και οργανωτική άποψη συµµετέχει εποπτεύοντας και συντονίζοντας το σύνολο των ενεργειών κατά τη διάρκεια όλων των φάσεων του έργου και έχει τη συνολική ευθύνη έναντι του φορέα χρηµατοδότησης για την τήρηση των δεσµεύσεων που έχουν αναληφθεί στην πρόταση. Ο Γ. Αμπατζίδης είναι ο βασικός ερευνητής του έργου και θα εμπλακεί σε αυτό στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής που πρόκειται να εκπονήσει στο ΤΕΕΑΠΗ του Πανεπιστημίου Πατρών από το ακαδημαϊκό έτος 2011-2012. Ως εκ τούτου θα αναλάβει το κύριο βάρος όλων των φάσεων της έρευνας («διερευνητική φάση», «φάση δύο κύκλων έρευνας», «φάση αξιοποίησης αποτελεσμάτων) ασχολούμενος συστηματικά με το σχεδιασμό και την ενδελεχή μελέτη του μαθησιακού περιβάλλοντος, την παραγωγή της «ειδικής θεωρίας διδασκαλίας και μάθησης του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου» και του «εκπαιδευτικού υλικού», και τέλος τη διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου. Η Β. Ζόγκζα, ο Κ. Ραβάνης και ο Δ. Κολιόπουλος λόγω της µεγάλης ερευνητικής εµπειρίας που διαθέτουν στην περιοχή της ∆ιδακτικής της βιολογίας και τη Διδακτική των φυσικών επιστηµών, θα πάρουν μέρος σε όλες τις φάσεις του έργου και αναµένεται να συμβάλλουν τόσο σε διάφορες πτυχές του σχεδιασμού του μαθησιακού περιβάλλοντος, όσο και στην ανάλυση των δεδομένων που θα ληφθούν από την εφαρμογή του στους δύο «κύκλους έρευνας». Τέλος, ο René Westra (νυν καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και μέλος της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης της Ολλανδίας αναφορικά με τη Βιολογία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση) λόγω της ειδίκευσής του στην επιστήμη της Οικολογίας (MSc και επαγγελματική απασχόληση ως οικολόγος ερευνητής) καθώς και στη Διδακτική της (διδακτορική διατριβή με θέμα ‘Learning and Teaching Ecosystem Behaviour in Secondary Education’) αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στο διδακτικό μετασχηματισμό που απαιτείται για το σχεδιασμό του μαθησιακού περιβάλλοντος και στην αναθεώρηση του τελευταίου μετά από κάθε «κύκλο έρευνας». Η. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΤΡΙΕΤΙΑΣ Δεν έχω υπάρξει επιστημονικός υπεύθυνος σε κανένα ερευνητικό έργο έως τώρα. Ωστόσο, υπήρξα η μεταδιδακτορική ερευνήτρια του υποέργου B.365.023 με τίτλο «Μέθοδοι και Τεχνικές Ανάλυσης Συνεργατικής Οικοδόμησης Συλλογισμών σε Αυθεντικά Μαθησιακά Περιβάλλοντα Υποστηριζόμενα από Υπολογιστές» που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Πυθαγόρας Ι» με συγχρηματοδότηση από το ΥΠΕΠΘ και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) και επιστημονικό υπεύθυνο τη Β. Ζόγκζα (Διάρκεια υποέργου: 2004 - 2008). Το υποέργο οδήγησε σε 2 ανακοινώσεις σε συνέδρια (1. Ergazaki, Μ. & Zogza, V. (2006). Exploring options for increasing the equilibrium size of a fish population in a

15

lake: Peers’ discursive activity towards the concept of carrying capacity within a computer-supported learning environment, In the ‘Proceedings’ of ‘ERIDOB 2006’, Sep 11-15, London - UK, και 2. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2007). Peers’ discursive activity while exploring the idea of inter-specific competition within a computer-supported learning environment, In the ‘Proceedings’ of ‘ESERA 2007’, Aug 21-25, Malmo-Sweden) καθώς και σε 3 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά (1. Ergazaki, M., Komis, V. and Zogza, V. (2005), High-school Students’ Reasoning while Constructing Plant Growth Models in a Computer-Supported Educational Environment, International Journal of Science Education, 27(8), 909-933, 2. Ergazaki, M., Zogza, V. and Komis, V. (2007), Analyzing Students’ Shared Activity while Modeling a Biological Process in a Computer-Supported Educational Environment, Journal of Computer Assisted Learning, 23 (2), 158-168, και 3. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2008). Exploring lake ecology in a computer-supported learning environment, Journal of Biological Education, 42( 2), 90-94).

Τέλος, ως μέλος της ομάδας της «Διδακτικής Βιολογίας» του «Εργαστηρίου Διδακτικής των Θετικών Επιστημών» του ΤΕΕΑΠΗ συμμετέχω ερευνητικά στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “Fibonacci project”- Design, implement and test a process of dissemination in Europe of inquiry-based teaching and learning methods in science and mathematics (Scientific coordinators: Jasmin, D. and Baptist, P.), Funding: EU (7th Framework Programme) (Διάρκεια: 2010-2013).

Π Ρ Ο Υ Π Ο Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Σ Δ Α Π Α Ν Ω Ν 1. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ – ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ (82 %) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΗΝΕΣ

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

ΜΕΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΑΜΟΙΒΗ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ

Γεώργιος Αμπατζίδης

3 x 12 = 36

750 € περίπου

27060 €

2. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΟΣΟ Εκπαιδευτικό λογισμικό, λογισμικό ανάλυσης ποιοτικών δεδομένων, ψηφιακές συσκευές καταγραφής ήχου, βιβλία, παραγγελίες άρθρων από τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου, γραφική και γραφιστική ύλη, αναλώσιμα υπολογιστών

2640 € (8%)

3. ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ

16

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΟΣΟ Συνέδρια εξωτερικού και εσωτερικού, συναντήσεις συνεργασίας με τον επιστημονικό σύμβουλο από το εξωτερικό

3300 € (10%)

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΡΓΟΥ 33.000 €

17

Βιογραφικό Επιστημονικού Υπευθύνου

Προσωπικά στοιχεία

Επώνυμο Εργαζάκη

Όνομα Μαρία

Θέση στο Ίδρυμα Λέκτορας (ΦΕΚ 445/28-6-2007)

Τμήμα ΤΕΕΑΠΗ

Email ergazaki@upatras.gr

Τηλέφωνο επικοινωνίας +30 2610 969390 / 697 6002254

Έτος Ίδρυμα Τίτλος (πτυχίο, διδακτορικό)

1996 Τμήμα Βιολογίας,

Πανεπιστήμιο Πατρών

Πτυχίο Βιολογίας

1997 Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών,

Πανεπιστήμιο Πατρών

Μεταπτυχιακό Σεμινάριο

Μεθοδολογίας της Έρευνας στη

Διδακτική Φυσικών Επιστημών

2003 Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών,

Πανεπιστήμιο Πατρών

Διδακτορικό Δίπλωμα

(Επιστήμες Αγωγής)

Κύρια ερευνητική δραστηριότητα

18

Η ερευνητική μου δραστηριότητα αφορά σε θέματα μάθησης και διδασκαλίας των βιοεπιστημών τόσο στην προσχολική εκπαίδευση όσο και σε ανώτερες εκπαιδευτικές βαθμίδες. Στην περίπτωση των μικρών παιδιών τα ενδιαφέροντά μου εστιάζονται (α) στους τρόπους με τους οποίους αρχίζουν να οικοδομούν τη γνώση τους για το βιολογικό κόσμο, και (β) στους τρόπους με τους οποίους είναι δυνατόν να υποστηριχτούν σε αυτή τη διαδικασία με κατάλληλα σχεδιασμένα μαθησιακά περιβάλλοντα. Επιπλέον, στην περίπτωση μεγαλύτερων μαθητών αλλά και φοιτητών ασχολούμαι με τη μελέτη των τρόπων με τους οποίους είναι δυνατόν να εμπλέκονται σε καταστάσεις συνεργατικής οικοδόμησης νέας βιολογικής γνώσης. Τέλος, έχω αρχίσει να ασχολούμαι με τους εκπαιδευτικούς (μελλοντικούς & εν ενεργεία) και τους τρόπους με τους οποίους αυτοί είναι δυνατόν να υποστηριχτούν στην προαγωγή της ενεργούς μάθησης στις τάξεις τους. Αναλυτικότερα, η ερευνητική μου δραστηριότητα έχει να κάνει με: • Ανίχνευση των ιδεών και των συλλογισμών των παιδιών για βιολογικές οντότητες

και διαδικασίες (βλ. επόμενο πεδίο δημοσιεύσεις (5), (10), (11)). • Ανάπτυξη μαθησιακών περιβαλλόντων στο θεωρητικό πλαίσιο του

εποικοδομισμού με στόχο τη διευκόλυνση των παιδιών στην οικοδόμηση μιας καλύτερης θεώρησης του βιολογικού κόσμου (βλ. επόμενο πεδίο (8) & (9)).

• Μελέτη της πορείας συνεργατικής οικοδόμησης νέας γνώσης στο πλαίσιο μικρών ομάδων και της χρήσης του επιχείρηματος (βλ. επόμενο πεδίο (3), καθώς και: (α) Ergazaki, M., & Zogza, V. (2005). From a causal question to stating & testing hypotheses: exploring the discursive activity of biology students. In Kerst Boersma, Martin Goedhart, Onno de Jong, Harrie Eijkelhof (Eds), Research and the Quality of Science Education (pp. 407-417), Springer, και (β) Ergazaki, M., & Zogza, V. (2005). Fishing for the target gene: Peers’ discursive activity on screening bacterial clones in a gene-cloning experiment, In R. Pinto et D. Couso (Eds), Proceedings of the Fifth International ESERA Conference on Contributions of Research to Enhancing Students’ Interest in Learning Science (pp. 1350-1353) August 28-September 1, Barcelona, Spain).

• Διερεύνηση του εάν και με ποιους τρόπους η πορεία συνεργατικής οικοδόμησης νέας γνώσης στο πλαίσιο μικρών ομάδων και η χρήση του επιχειρήματος είναι δυνατόν να επηρεάζεται από τα τεχνολογικά εργαλεία από τα οποία διαμεσολαβείται (βλ. επόμενο πεδίο (7), καθώς και: Ergazaki, M., & Zogza, V. (2007). Peers’ discursive activity while exploring the idea of inter-specific competition within a computer-supported learning environment. Paper presented at the “ESERA 2007”, Aug 21-25, Malmo, Sweden).

• Μελέτη των συλλογισμών που αναπτύσσονται από κοινού στο πλαίσιο μικρών ομάδων κατά τη μοντελοποίηση βιολογικών φαινομένων μέσα σε μαθησιακά περιβάλλοντα υποστηριζόμενα από υπολογιστές (βλ. επόμενο πεδίο (1), (2), (4)).

• Μελέτη των στάσεων των παιδιών για βιοτεχνολογικές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή (βλ. Zogza, V., Giasemis, H., & Ergazaki, M. (2010). Exploring the “knowledge-attitude” relation in the context of new genetics and biotechnology. Paper accepted as an oral presentation at the “ERIDOB 2010”, July 13-17, Braga-Portugal).

• Ανάπτυξη αναλυτικών εργαλείων για την καταγραφή της πορείας οικοδόμησης νέας βιολογικής γνώσης εκ μέρους των παιδιών (βλ. Koufou, A., Ergazaki, M., Komis, V., and Zogza V. (in preparation) Developing an analytical framework for assessing students’ concept maps).

•• Διερεύνηση τρόπων υποστήριξης των εκπαιδευτικών στο σχεδιασμό και την εφαρμογή περιβαλλόντων ενεργούς μάθησης στην τάξη (βλ. επόμενο πεδίο (6)).

19

Επιστημονικές εργασίες τα τελευταία 7 χρόνια (σε διεθνή περιοδικά με κριτές)

1. Ergazaki, M., Komis, V. and Zogza, V. (2005). High-school Students’ Reasoning while Constructing Plant Growth Models in a Computer-Supported Educational Environment, International Journal of Science Education, 27(8), 909-933 (Social Sciences Citation Index). 2. Komis, V., Ergazaki, M. and Zogza, V. (2007). Comparing Computer-Supported Dynamic Modeling and ‘Paper & Pencil’ Concept Mapping Technique in Students’ Collaborative Activity, Computers and Education, 49(4), 991-1017. (Sciences Citation Index, Social Sciences Citation Index). 3. Ergazaki, M., Dimitriadis G. and Zogza, V. (2007). Constructing the Profile of Effective Cloning Vectors in Decision-Making Tasks: Conceptual Tools, Epistemic Operations and Emerging Reasoning Patterns, Journal of Science Education, 8(1), 24-27. 4. Ergazaki, M., Zogza, V. and Komis, V. (2007). Analyzing Students’ Shared Activity while Modeling a Biological Process in a Computer-Supported Educational Environment, Journal of Computer Assisted Learning, 23 (2), 158-168. 5. Ergazaki, M. & Andriotou, I. (2007). A propos des raisonnements des enfants d’âge préscolaire concernant les interventions humaines sur les plantes de la forêt : le cas de l’abattage, Revue Skhole, 1(1), 13-19. 6. Zogza, V. & Ergazaki, M. (2007). Développement d’objectifs et d’activités d’apprentissage sur le corps humain par de futurs enseignants de maternelle : quels éléments prennent-ils en compte ?, Revue Skhole, 1(1), 127-136. 7. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2008). Exploring lake ecology in a computer-supported learning environment, Journal of Biological Education, 42( 2), 90-94. 8. Ergazaki, M., Zogza, V., and Grekou, A. (2009). From preschoolers' ideas about decomposition, domestic garbage fate and recycling to the objectives of a constructivist learning environment in this context, Review of Science, Mathematics and ICT education, 3(1), 99-121. 9. Ergazaki, M., Saltapida K, and Zogza, V. (2009). From young children's ideas about germs to ideas shaping a learning environment, Research in Science Education, DOI 10.1007/s11165-009-9140-2. 10. Ergazaki, M. & Andriotou, E. (2010). From “forest fires” and “hunting” to disturbing “habitats” and “food chains”: Do young children come up with any ecological interpretations of human interventions within a forest?, Research in Science Education, 40, 187-201. 11. Ergazaki, M. & Ampatzidis, G. (in review) Students’ reasoning about the future of disturbed or protected ecosystems & the idea of the ‘Balance of Nature’. Research in Science Education, First submitted 29-1-2010.

Επιστημονικές εργασίες στο αντικείμενο της πρότασης τα τελευταία 10 χρόνια (σε διεθνή περιοδικά με κριτές, συμπεριλαμβανομένων σχετικών επίσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, βιβλίων, βραβείων, κ.ά.)

1. Ergazaki, M., Komis, V. and Zogza, V. (2005). High-school Students’ Reasoning while Constructing Plant Growth Models in a Computer-Supported Educational Environment, International Journal of Science Education, 27(8), 909-933

20

2. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2008). Exploring lake ecology in a computer-supported learning environment, Journal of Biological Education, 42(2), 90-94.

3. Ergazaki, M. & Andriotou, E. (2010). From “forest fires” and “hunting” to disturbing “habitats” and “food chains”: Do young children come up with any ecological interpretations of human interventions within a forest?, Research in Science Education, 40, 187-201. 4. Ergazaki, M. & Ampatzidis, G. (in review) Students’ reasoning about the future of disturbed or protected ecosystems & the idea of the ‘Balance of Nature’. Research in Science Education, First submitted 29-1-2010. Αριθμός ετεροαναφορών και σημαντικές διεθνείς συνεργασίες: - 8 ετεροαναφορές για τις διεθνείς δημοσιεύσεις, βάσει του Web of Science, του Scopus, του Scholar Google, του Google - Κριτής προτάσεων για ανακοίνωση στο διεθνές συνέδριο των ‘European Researchers In Didactics of Biology’ (‘ERIDOB’)

Συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων σε περιοδικά: (14)

Ακολουθούν τα πλήρη βιογραφικά των μελών της ερευνητικής ομάδας.

21

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ονοματεπώνυμο: Μαρία Ι. ΕΡΓΑΖΑΚΗ Ημερομηνία - Τόπος γέννησης: 24-7-1969, Κομοτηνή Ροδόπης Ιδιότητα: Πτυχιούχος Βιολογίας, Διδάκτορας Επιστημών Αγωγής Θέση - Διεύθυνση Εργασίας: Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, 26500, Ρίο, Πάτρα

Διεύθυνση Κατοικίας: Κορίνθου 314-316, 26222 - Πάτρα Τηλέφωνο : +30 2610 969390, 697 6002254 Ηλεκτρονική Διεύθυνση: ergazaki@upatras.gr Ξένες γλώσσες: Αγγλική, Ιταλική

ΣΠΟΥΔΕΣ

1987 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟ ΛΥΚΕΙΟΥ, 2ο Λύκειο Κομοτηνής

1996 ΠΤΥΧΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών 1997 Παρακολούθηση Σεμιναρίου Μεθοδολογίας της Έρευνας στη Διδακτική των Φυσικών

Επιστημών, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών

2003 ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΑΓΩΓΗΣ, Παιδαγωγικό Τμήμα

Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Η διδακτική μου δραστηριότητα αφορά τόσο στη Δευτεροβάθμια όσο και στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αναλυτικότερα:

1997 - 1999

Καθηγήτρια Βιολογίας, Φροντιστήριο "Θεματικό", Βριλήσσια - Αγ. Παρασκευή

• Διδασκαλία του μαθήματος "Βιολογία Β’ Δέσμης".

2003 - 2007

22

Λέκτορας ΠΔ 407 στο γνωστικό αντικείμενο "Διδακτική Βιολογίας", Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (πρώην Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών), Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών

• Διδασκαλία των μαθημάτων "Βασικά Θέματα Βιολογίας Ανθρώπου", "Βασικές Έννοιες Οικολογίας" και "Διδακτική Εννοιών Βιολογίας για την Προσχολική Ηλικία" στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος.

• Συμμετοχή στο σχεδιασμό και τη διδασκαλία του μαθήματος "Μοριακή Βιολογία Ι" ("Γενετική Μηχανική" & "Δομή Νουκλεϊκών Οξέων") με τον καθηγητή Γ. Δημητριάδη (Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Τμήματος Βιολογίας, Σχολή Θετικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών).

2007 - σήμερα

Λέκτορας στο γνωστικό αντικείμενο "Διδακτική των Βιολογικών Επιστημών", Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (πρώην Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών), Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών

• Διδασκαλία των μαθημάτων "Βασικά Θέματα Βιολογίας Ανθρώπου", "Βασικές Έννοιες Οικολογίας", "Περιβαλλοντική Εκπαίδευση", "Εισαγωγή στη Μεθοδολογία της Εκπαιδευτικής Έρευνας", και "Διδακτική Εννοιών Βιολογίας για την Προσχολική Ηλικία" στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Η ερευνητική μου δραστηριότητα περιλαμβάνει τη συμμετοχή μου σε διεθνή και ελληνικά ερευνητικά προγράμματα ως ερευνήτρια σε θέματα που αφορούν στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία του γνωστικού αντικειμένου της Βιολογίας. Αναλυτικότερα:

ΔΙΕΘΝΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

1. 2001 - 2003: Ερευνήτρια στο έργο “ModellingSpace” με επιστημονικό υπεύθυνο για το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Παν. Πατρών τον Β. Κόμη. Το έργο αυτό με τίτλο ‘‘Space of ideas’ expression, modeling and collaboration for the development of imagination, reasoning and learning’’ αποτελεί τη συνέχεια του έργου "Δημιουργός Μοντέλων" και εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος Information Society Technologies (IST) Education and Training, School of Tomorrow, Project: IST-2000-25385 (προϋπολογισμός: 1.650.000 Euro).

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

1. 1998 - 2000: Ερευνήτρια στο Διατμηματικό Πρόγραμμα "Η Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση μιας καινοτομικής διδακτικής στρατηγικής με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης σε μαθήματα Βιολογίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση", με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Γ. Δημητριάδη (Τμήμα Βιολογίας) σε συνεργασία με την Β. Ζόγκζα (Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών). Χρηματοδότηση: ΕΠΕΑΕΚ, Εκπαιδευτική Έρευνα, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

2. 2000 - 2001: Ερευνήτρια στο πρόγραμμα "Δημιουργός Μοντέλων", Περιβάλλον έκφρασης, μοντελοποίησης και επικοινωνίας για την ανάπτυξη της μάθησης, της

23

φαντασίας και της σκέψης. Ανάδοχος Φορέας του Έργου: Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών, Επιστημονικός Υπεύθυνος Β. Κόμης. Έργο "Πηνελόπη", Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΕΠΕΑΕΚ). Στο έργο συμμετείχαν άλλοι πέντε φορείς (πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, εταιρείες). Προϋπολογισμός 160.000.000 δρχ.

3. 2004 - 2007: Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Ερευνητικό Πρόγραμμα "Πυθαγόρας Ι", ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ με τίτλο "Μέθοδοι και Τεχνικές Ανάλυσης Συνεργατικής Οικοδόμησης Συλλογισμών σε Αυθεντικά Μαθησιακά Περιβάλλοντα Υποστηριζόμενα από Υπολογιστές". ΥΠΕΠΘ, Χρηματοδότηση 60.000 €, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Επιστημονικός Υπεύθυνος Β. Ζόγκζα.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Η επιστημονική μου δραστηριότητα περιλαμβάνει αφενός την εκπόνηση της διδακτορικής μου διατριβής (Δ: Διδακτορική διατριβή) και τη δημοσίευση μιας σειράς εργασιών, και αφετέρου τη συγγραφή πανεπιστημιακών σημειώσεων (Ππ: Πανεπιστημιακές παραδόσεις), την επιμέλεια ενός διεθνούς συλλογικού τόμου με κριτές (Β: Βιβλίο) και τέλος την επίβλεψη πτυχιακών εργασιών (Επ: Επίβλεψη πτυχιακής εργασίας). Οι δημοσιεύσεις έχουν πραγματοποιηθεί σε:

Διεθνή περιοδικά με κριτές (J: Journal)

Διεθνείς συλλογικούς τόμους με κριτές (Bc: Book Chapter)

Ελληνικά περιοδικά με κριτές (Π: Περιοδικό)

Ελληνικούς συλλογικούς τόμους με κριτές (Kβ: Κεφάλαιο βιβλίου)

Πρακτικά διεθνών συνεδρίων με κριτές (C: Conference proceedings)

Πρακτικά ελληνικών συνεδρίων με διεθνή συμμετοχή -κριτές (Σκ: Πρακτικά Συνεδρίου με κριτές)

Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια με κριτές (Ca: Conference - abstract).

ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

Δ Εργαζάκη, Μ. (2003). Μελέτη συνεργατικής οικοδόμησης συλλογισμών στο γνωστικό αντικείμενο της

Γενετικής Μηχανικής, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών. Επιβλέπουσα: Β. Ζόγκζα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διδακτικής Βιολογίας.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ

J 1. Ergazaki, M., Komis, V. and Zogza, V. (2005). High-school Students’ Reasoning while Constructing Plant Growth Models in a Computer-Supported Educational Environment, International Journal of Science Education, 27(8), 909-933 (Social Sciences Citation Index).

J 2. Komis, V., Ergazaki, M. and Zogza, V. (2007).

24

Comparing Computer-Supported Dynamic Modeling and ‘Paper & Pencil’ Concept Mapping Technique in Students’ Collaborative Activity, Computers and Education, 49(4), 991-1017. (Sciences Citation Index, Social Sciences Citation Index).

J3. Ergazaki, M., Dimitriadis G. and Zogza, V. (2007). Constructing the Profile of Effective Cloning Vectors in Decision-Making Tasks:

Conceptual Tools, Epistemic Operations and Emerging Reasoning Patterns, Journal of Science Education, 8(1), 24-27.

J4. Ergazaki, M., Zogza, V. and Komis, V. (2007). Analyzing Students’ Shared Activity while Modeling a Biological Process in a

Computer-Supported Educational Environment, Journal of Computer Assisted Learning, 23 (2), 158-168.

J5. Ergazaki, M. & Andriotou, I. (2007). A propos des raisonnements des enfants d’âge préscolaire concernant les interventions

humaines sur les plantes de la forêt : le cas de l’abattage, Revue Skhole, 1(1), 13-19.

J6. Zogza, V. & Ergazaki, M. (2007). Développement d’objectifs et d’activités d’apprentissage sur le corps humain par de futurs enseignants de maternelle : quels éléments prennent-ils en compte

?, Revue Skhole, 1(1), 127-136.

J7. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2008). Exploring lake ecology in a computer-supported learning environment, Journal of

Biological Education, 42( 2), 90-94.

J8. Ergazaki, M., Zogza, V., and Grekou, A. (2009). From preschoolers' ideas about decomposition, domestic garbage fate and recycling to

the objectives of a constructivist learning environment in this context, Review of Science, Mathematics and ICT education, 3(1), 99-121.

J0. Ergazaki, M., Saltapida K, and Zogza, V. (2009). From young children's ideas about germs to ideas shaping a learning environment, Research in Science Education, DOI 10.1007/s11165-009-9140-2. (Social Sciences Citation Index).

J10. Ergazaki, M. & Andriotou, E. (2010). From “forest fires” and “hunting” to disturbing “habitats” and “food chains: Do young children come up with any ecological interpretations of human interventions within a forest?, Research in Science Education, 40, 187-201. (Social Sciences Citation Index). J11. Ergazaki, M. & Ampatzidis, G. (in review) Students’ reasoning about the future of disturbed or protected ecosystems & the idea of the ‘Balance of Nature’, Research in Science Education, First submitted 29-1-2010. (Social Sciences Citation Index).

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΟΥΣ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ

Βc1. Ergazaki, M. and Zogza, V. (2002).

25

Students’ reasoning while collaborating on a task in the context of genetic engineering. Ιn J. Lewis, A. Magro, L. Simmoneaux (Eds), Biology Education for the Real World Students-Teacher-Citizen (pp. 171-184), Enfa Press.

Βc2. Ergazaki, M and Zogza V. (2005).

From a causal question to stating & testing hypotheses: exploring the discursive activity of biology students. In Kerst Boersma, Martin Goedhart, Onno de Jong, Harrie Eijkelhof (Eds), Research and the Quality of Science Education (pp. 407-417), Springer.

Βc3. Ergazaki, M. and Zogza, V. (2005). Reaching consensus through adversarial discourse: peers’ argumentative activity on

predicting experimental outcomes in the context of genetic engineering. In M. Ergazaki, J. Lewis, V. Zogza (Eds), Trends in Biology Education Research in the New Biology Era (pp. 119-129), Patras University Press.

Βc4. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2008). Exploring options for increasing the equilibrium size of a fish population in a lake:

Peers’ discursive activity towards the concept of carrying capacity within a computer-supported learning environment. In M. Hammann, M. Reiss, C. Boulter, and S. D. Tunnicliffe (eds.), Biology in Context: Learning and teaching for the 21st century (pp.171-180), Institute of Education, University of London: London - UK.

Βc5. Ergazaki, M., Saltapida, K. and Zogza, V. (2009). Young children's reasoning about germs and their ontological status. In Hammann, M.,

Waarlo, A.J., Boersma, K. (eds.), The Nature of Research in Biological Education: Old and New Perspectives on Theoretical and Methodological Issues: A Selection of Papers presented at the VIIth Conference of European researchers in Didactics of Biology (ERIDOB), pp. 37-54, CD-β Press, Utrecht, The Netherlands.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ

Π1. Εργαζάκη, Μ. και Ζόγκζα, Β. (1999). Αντιλήψεις των παιδιών της Στ΄ Δημοτικού για το ζωντανό και το μη ζωντανό. Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχος 107, σελ. 59-70.

Π2. Ζόγκζα, Β. και Εργαζάκη, Μ. (2004). Η κατανόηση της ανάπτυξης στα ζώα, στον άνθρωπο και στα φυτά από παιδιά της

προσχολικής ηλικίας: από τα ερευνητικά δεδομένα στη σχολική τάξη. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, Τεύχος 7, σελ. 37-41.

Π3. Σαλταπίδα,Κ., Εργαζάκη, Μ. και Ζόγκζα, Β. (2004). Προσεγγίζοντας την κυκλική πορεία της ανάπτυξης των φυτών στην προσχολική

εκπαίδευση. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, τεύχος 11, σελ. 5-13.

Π4. Εργαζάκη, Μ., Δημητριάδης, Γ. και Ζόγκζα, Β. (2004). Σχεδιάζοντας ένα ‘αυθεντικό’ μαθησιακό περιβάλλον Γενετικής Μηχανικής: από το

θεωρητικό μοντέλο & τη ‘γνώση-στόχο’ στο εκπαιδευτικό υλικό. Θέματα στην Εκπαίδευση, 5 (1-3), 3-26.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΟΥΣ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ

Κβ1. Ζόγκζα, Β. και Εργαζάκη, Μ. (2001).

26

Η έννοια της ζωής στην προσχολική ηλικία. Στο Κ. Ραβάνης (επιμέλεια), "Η μύηση των μικρών παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες" (σελ. 120-126), ISBN: 960-91611-0-3, Πάτρα.

Κβ2. Εργαζάκη, Μ. & Ζόγκζα, Β. (2008). Διερευνώντας την έννοια της θήρευσης μέσα σε ένα μαθησιακό περιβάλλον

υποστηριζόμενο από υπολογιστές. Στο Κουμαράς & Σέρογλου (επιμ.), Αναλυτικά Προγράμματα & Βιβλία Φυσικών Επιστημών (σελ. 610-617), Εκδόσεις Χριστοδουλίδη , Θεσσαλονίκη.

Κβ3. Γιασεμής, Η., Εργαζάκη, Μ. & Ζόγκζα, Β. (2008). Γνώσεις και στάσεις μαθητών Λυκείου για σύγχρονες εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας:

πρώτα αποτελέσματα. Στο Κουμαράς & Σέρογλου (επιμ.), Αναλυτικά Προγράμματα & Βιβλία Φυσικών Επιστημών (σελ. 531-538), Εκδόσεις Χριστοδουλίδη, Θεσσαλονίκη.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ

C1. Ergazaki, M., Zogza V. and Dimitriadis, G. (2000). Research in teaching genetic engineering in a critical thinking context, Proceedings of the

International symposium BioEd 2000 (May 15-18, Paris, France), available on line: http://www.iubs.org/cbe/cbe_paper_index.html

C2. Zogza, V., Ergazaki, M., Komis, V. (2005). Modeling Tasks for Exploring Topics of High-School Biology in the Computer-

Supported Educational Environment "ModelsCreator", HSci2005 - 2nd International Conference Ηands-on Science: Science in a changing Education (pp 56-62), 13-16 July 2005, Rethymno, Greece.

C3. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2005). Fishing for the target gene: Peers’ discursive activity on screening bacterial clones in a

gene-cloning experiment, In R.Pinto et D. Couso (Eds), Proceedings of the Fifth International ESERA Conference on Contributions of Research to Enhancing Students’ Interest in Learning Science (pp. 1350-1353) August 28 - September 1, Barcelona, Spain.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ ΜΕ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ & ΚΡΙΤΕΣ

Σκ1. Εργαζάκη, Μ. και Ζόγκζα, Β. (1999). Αντιλήψεις των παιδιών της Γ΄ και Στ΄ Τάξης του δημοτικού για την έννοια της ζωής, Κουμαράς Π. (επιμέλεια), 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, Θεσσαλονίκη 29-31 Μαΐου 1998, σελ. 123-129.

Σκ2. Εργαζάκη, Μ., Κόμης, Β. και Ζόγκζα, Β. (2002). Διερεύνηση νοητικών μοντέλων για την ανάπτυξη - θρέψη των φυτών με εννοιολογική

χαρτογράφηση και εκπαιδευτικό λογισμικό, Μιχαηλίδης Π. (επιμέλεια), 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, Ρέθυμνο 9-11 Μαΐου 2002, πρακτικά υπό έκδοση.

Σκ3. Ανδριώτου, Ε., Εργαζάκη, Μ. και Ζόγκζα, Β. (2006).

27

Διερευνώντας την αντίληψη παιδιών προσχολικής ηλικίας για ανθρώπινες παρεμβάσεις στο οικοσύστημα του δάσους. Στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση, Βόλος , 23-25 Ιουνίου 2006. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Ca1. Zogza, V. and Ergazaki, M. (2000). The development and evaluation of a teaching scheme for improving scientific thinking

skills in the context of Genetic Engineering, 3rd Conference of ERIDOB, September 27 - October 1, Santiago de Compostella, Spain.

Ca2. Ergazaki, M., Zogza, V., Komis, V. (2005). Analyzing students’ shared activity while modeling a biological process in a Computer

- Supported Educational Environment, International Workshop "Computer Supported Inquiry learning", May 18-20, Genoa, Italy.

Ca3. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2007). Peers’ discursive activity while exploring the idea of inter-specific competition within a computer-supported learning environment. In ‘ESERA 2007’, Aug 21-25, Malmo, Sweden.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Ππ1. Εργαζάκη, M. (2005-2006), "Βασικά Θέματα Βιολογίας Ανθρώπου - Σημειώσεις μαθήματος".

Ππ2. Εργαζάκη, M. (2005-2006), "Βασικές Έννοιες Οικολογίας - Σημειώσεις μαθήματος".

ΒΙΒΛΙΑ

B1. M. Ergazaki, J. Lewis, V. Zogza (Eds), Trends in Biology Education Research in the new Biology Era, ISBN: 960-530-079-6, Patras University Press (Επιμέλεια διεθνούς συλλογικού τόμου εργασιών Διδακτικής Βιολογίας).

ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ & ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ

Επ1 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση πτυχιακής εργασίας με θέμα "Διερεύνηση της αντίληψης παιδιών προσχολικής ηλικίας για ανθρώπινες παρεμβάσεις στο οικοσύστημα του δάσους", Ανδριώτη Ειρήνη (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2005-2006).

Επ2 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση πτυχιακής εργασίας με θέμα "Ανιχνεύοντας τις ιδέες παιδιών προσχολικής ηλικίας σε σχέση με την κληρονομικότητα", Έλλη Κουτσόκερα & Αθηνά Μιχαϊλίδου (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2007-2008).

Επ3 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση πτυχιακής εργασίας με θέμα "Ανιχνεύοντας τις ιδέες παιδιών πρώτης σχολικής ηλικίας σε σχέση με την κληρονομικότητα", Μαντώ Σταθοπούλου & Σοφία Κουμανιώτη (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2007-2008).

28

Επ4 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση πτυχιακής εργασίας με θέμα "Οι ιδέες παιδιών προσχολικής ηλικίας για τη μεταβίβαση σωματικών χαρακτηριστικών και χαρακτηριστικών συμπεριφοράς από γονείς σε παιδιά", Άσπα Αλεξάκη (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2008-2009).

Επ5 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση πτυχιακής εργασίας με θέμα "Οι ιδέες παιδιών

προσχολικής ηλικίας για τη μεταβίβαση επίκτητων σωματικών χαρακτηριστικών των γονιών στα παιδιά τους", Μαριελένη Καλπακιώρη (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2008-2009).

Επ6 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση πτυχιακής εργασίας με θέμα " Οι ιδέες παιδιών

προσχολικής ηλικίας για τον τρόπο μεταβίβασης σωματικών χαρακτηριστικών από γονείς σε παιδιά", Χρύσα Παπαδοπούλου (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2008-2009).

Επ7 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση για απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης με θέμα "Οι ιδέες παιδιών προσχολικής ηλικίας για τα μικρόβια", Κωνσταντίνα Σαλταπίδα (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2006-2007).

Επ8 Επίβλεψη και επιτυχής ολοκλήρωση εργασίας για απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης με θέμα "Η ιδέα της «ισορροπίας της φύσης στη σκέψη φοιτητών επιστημών της εκπαίδευσης", Γεώργιος Αμπατζίδης (ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2008-2009).

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΗΜΕΡΙΔΩΝ & ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ

1. Μέλος της οργανωτικής επιτροπής της Ημερίδας Διδακτικής της Βιολογίας για Εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με τίτλο "Σύγχρονες Τάσεις Στη Βιολογική Εκπαίδευση & Ερευνητικές Προσεγγίσεις Στη Διδακτική Της Βιολογίας", 22 Μαρτίου 2004, Πάτρα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Β. Ζόγκζα. Προσκεκλημένοι ομιλητές: Jenny Lewis - University of Leeds, U.K., Marcus Hamman - IPN, University of Kiel, Mats Hagman - University of Goeteborg, Sweden.

2. Μέλος της τοπικής οργανωτικής επιτροπής του ERIDOB 2004 - “5th Conference of

European Researchers in Didactics of Biology” (5ο Διεθνές Συνέδριο των "Ευρωπαίων Ερευνητών στη Διδακτική της Βιολογίας"), 21 - 25 Σεπτεμβρίου 2004, Πάτρα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Β. Ζόγκζα

29

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ονοματεπώνυμο: Βασιλική Π. ΖΟΓΚΖΑ

Θέση - Διεύθυνση Εργασίας: Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, 26500, Ρίο, Πάτρα

Τηλέφωνο Γραφείου / Fax Γραφείου: 2610 997786 Διεύθυνση Κατοικίας: Αλιάρτου 1, 26443 Πάτρα Τηλέφωνο Κατοικίας: 2610 430544 Ηλεκτρονική Διεύθυνση: zogza@upatras.gr Προσωπικός Δικτυακός Τόπος: http://www.ecedu.upatras.gr/zogza/ Ξένες γλώσσες: Αγγλική, Γαλλική

ΣΠΟΥΔΕΣ

1996 Παρακολούθηση Ειδικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος στο Institute of Education του Πανεπιστημίου του Λονδίνου

1980 ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ, Τμήμα Βιοχημείας του University College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου

1972 ΠΤΥΧΙΟ ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΟΥ, Τμήμα Φυσιογνωστικό, Σχολή Θετικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Αθηνών

1967 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟ ΛΥΚΕΙΟΥ, Β’ Λύκειο Αθηνών

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

2007 – σήμερα

30

Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών, στο γνωστικό αντικείμενο «Βιολογία και Διδακτική Βιολογίας» (ΦΕΚ Διορισμού 219/3-4-2007)

• Διδασκαλία των μαθημάτων «Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής Βιολογίας», «Αγωγή Υγείας» στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος .

• Διδασκαλία του μαθήματος «Διδακτική Βιολογίας: Ερευνητικές Προσεγγίσεις στη Διδασκαλία και στη Μάθηση» στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος.

• Συμμετοχή σε επιμορφώσεις εκπαιδευτικών στο γνωστικό μου αντικείμενο (Προγράμματα ΠΑΚΕ και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης).

2001 - 2007

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, στο γνωστικό αντικείμενο «Βιολογία και Διδακτική Βιολογίας» (ΦΕΚ Διορισμού 72/05-04-2001) Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (πρώην Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών).

• Διδασκαλία των μαθημάτων «Βασικές Έννοιες Οικολογίας», «Θέματα Βιολογίας», «Θέματα Βιολογίας Ανθρώπου», «Διδακτική Εννοιών Βιολογίας», «Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής Βιολογίας», «Αγωγή Υγείας» στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος .

• Διδασκαλία των μαθημάτων «Αυθόρμητοι Συλλογισμοί: Δομές, Διαδικασίες και Λογική της Γνώσης του Υποκειμένου» και «Διδακτική Βιολογίας: Ερευνητικές Προσεγγίσεις στη Διδασκαλία και στη Μάθηση» στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος.

• Διδασκαλία του μαθήματος «Διδακτική των Φυσικών Επιστημών» το έτος 2004 για την επιμόρφωση Δασκάλων στο Πρόγραμμα Εξομοίωσης (ΕΠΕΑΕΚ Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών).

1996 - 2001

Επίκουρη καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών

• Διδασκαλία των μαθημάτων «Βασικές Έννοιες Οικολογίας», «Θέματα Βιολογίας», «Διδακτική Εννοιών Βιολογίας», «Αγωγή Υγείας» στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος.

31

• Διδασκαλία του μαθήματος «Αυθόρμητοι Συλλογισμοί: Δομές, Διαδικασίες και Λογική της Γνώσης του Υποκειμένου» στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος.

• Την άνοιξη και το φθινόπωρο του 1997 και του 1998 δίδαξα «Θέματα Διδακτικής Εννοιών Βιολογίας» σε Δασκάλους και Καθηγητές Β-βάθμιας Εκπαίδευσης στο ΠΕΚ της Πάτρας στο πλαίσιο του Προγράμματος «Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών».

• Το 1998 και το 1999 δίδαξα στο πλαίσιο της επιμόρφωσης Νηπιαγωγών σε «Θέματα Αγωγής Υγείας» στο Πρόγραμμα Εξομοίωσης (ΕΠΕΑΕΚ Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Πατρών).

• Το Σεπτέμβριο του 2000 δίδαξα στο πλαίσιο της εισαγωγικής επιμόρφωσης Νηπιαγωγών στη «Διδακτική Φυσικών Επιστημών με έμφαση στη Βιολογία» στο ΠΕΚ της Πάτρας.

1993 - 1996

Λέκτορας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών

• Διδασκαλία στο εαρινό εξάμηνο του 1993 του μαθήματος «Γενετική και Γενετική της Συμπεριφοράς» και από το χειμερινό εξάμηνο του 1993-1994 μέχρι και το 1995 τα μαθήματα «Θέματα Βιολογίας Ι» και «Θέματα Βιολογίας ΙΙ» στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος.

• Την άνοιξη και το φθινόπωρο του 1995 και του 1996 δίδαξα «Θέματα Διδακτικής Εννοιών Βιολογίας» σε δασκάλους και καθηγητές Β-βάθμιας Εκπαίδευσης στο ΠΕΚ της Πάτρας στο πλαίσιο του προγράμματος «Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών».

• Το φθινόπωρο του 1995 και 1996 δίδαξα αντίστοιχα θέματα και σε νηπιαγωγούς στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τις Φυσικές Επιστήμες για το Νηπιαγωγείο».

1989 - 1993

Καθηγήτρια στο Τμήμα Νοσηλευτικής στο Τ.Ε.Ι. της Πάτρας

• Διδασκαλία των μαθημάτων «Βιοχημεία», «Γενετική», «Μικροβιολογία» και «Βιοστατιστική».

1980 - 1989

Λέκτορας στο Βιολογικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών

• Διδασκαλία αυτοδύναμη (1981-1982) ή συνδιδασκαλία (1983-1989) του μαθήματος «Κυτταρική Διαφοροποίηση», διδασκαλία αυτοδύναμη του μαθήματος «Γενική Βιολογία» το χειμερινό εξάμηνο του 1987-1988 στους

32

πρωτοετείς φοιτητές της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διεξαγωγή εργαστηριακών ασκήσεων στα μαθήματα «Βιοχημεία Ι», «Βιοχημεία ΙΙ» και «Γενετική Ανθρώπου» σε όλο το ως άνω χρονικό διάστημα.

1973 - 1979

Βοηθός στο εργαστήριο Γενικής Βιολογίας του Βιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και μεταπτυχιακή φοιτήτρια (PhD) στο Τμήμα Βιοχημείας του University College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου

• Ασχολήθηκα με τη συγγραφή, οργάνωση και διεξαγωγή εργαστηριακών ασκήσεων στα μαθήματα «Γενική Βιολογία», «Μοριακή Βιολογία», «Βιολογία Κυττάρου» και «Γενετική Ανθρώπου».

• Συμμετείχα στη συγγραφή των Ενοτήτων Ι και ΙΙ του βιβλίου Γενικής Βιολογίας (1976, εκδόσεις Διογένης).

• Επίσης τα έτη 1977, 1978 και 1979 ασχολήθηκα με την οργάνωση, συγγραφή και διεξαγωγή ασκήσεων στο μάθημα «Βιοχημεία» (Course C) για τους τελειόφοιτους φοιτητές του Τμήματος Βιοχημείας του University College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ

Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά με κριτές (Όπου J, Journal)

J1. Zongzas, V. and Mathias A.P. (1979). The variation with age of the structure of chromatin in three cell types from rat liver, Biochem. J. 179, 291-298.

J2. Zongzas, V. (1980). A Biochemical study of chromatin at the nucleosomal level in the various types of cells in rat liver. Ph.D.Thesis, London University.

J3. Zongzas, V. and Mathias A.P. (1981). The variation with age of nuclear phosphoproteins released during micrococcal nuclease digestion and nucleosomal phosphoproteins in three cell types from rat liver, Biochem. J. 194, 963-974.

33

J4. Dimitriadis, G.J. and Zongzas-Dimitriadis, V. (1983). Synthesis and characterization of a DNA complementary to Xenopus laevis albumin mRNA, Mol. and Cell Biochem. 52, 139-144.

J5. Zongzas-Dimitriadis, V. and Dimitriadis, G.J. (1984). Effect of oestrogen on Xenopus laevis albumin mRNA levels, Mol. and Cell. and Cell Biochem. 63, 143-148.

J6. Souliotis V., Patrinou-Georgoula M., Zongza V. and Dimitriadis G.J. (1988). Cuticle proteins during the development of Dacus oleae, Insect Biochem. 18, 485-492.

J7. Zongza V. and Dimitriadis, G.J. (1988). Vitellogenesis in the Insect Dacus oleae: Isolation and characterization of Yolk Protein mRNA,Insect Biochem. 18 , 651-660.

J8. Souliotis V., Patrinou-Georgoula M., Zongza V. and Dimitriadis G.J. (1988). Isolation and characterization of mRNAs coding for the third instar larvae cuticle proteins of Dacus oleae, Insect Biochem. 18, 829-837.

J9. Souliotis V. L., Zongza, V., Nikolopoulou, V. and Dimitriadis, G. (1992).

Measurement of O6-Methylguanine-Type adducts in DNA and O6-Alkylguanine-DNA-Alkyltransferase repair activity in normal and neoplastic human tissues, Comp. Biochem. Physiol. 101B, 269-275.

J10. Zogza, V. and Papamichael, Y. (2000). The development of the concept of alive by preschoolers through a cognitive conflict teaching intervention, European Journal of Educational Psychology, Vol. X, 191-205.

J11. Katsiavou, E., Liopeta K. and Zogza V. (2000). The understanding of basic ecological concepts by preschoolers: Development of a teaching approach based on drama / role play about interdependence of organisms, Themes in Education 1 (3), 241-262.

J12. Ergazaki, M., Komis, V. and Zogza, V. (2005). High-school Students’ Reasoning while Constructing Plant Growth Models in a Computer-Supported Educational Environment, International Journal of Science Education, 27(8), 909-933.

J13. Kampourakis, K. and Zogza V. (2006). Tempo and mode of teaching evolution, Themes in Education, 7(1), 3-24.

J14. Kampourakis, K. and Zogza V. (2006). Students’ Preconceptions about Evolution: How Accurate is the Characterization as “Lamarckian” when considering the History of Evolutionary Thought? Science & Education, 16(3-5), 393-422.

J15. Ergazaki, M., Dimitriadis G. and Zogza, V. (2007). Constructing the Profile of Effective Cloning Vectors in Decision-Making Tasks: Conceptual Tools, Epistemic Operations and Emerging Reasoning Patterns, Journal of Science Education 8 (1), 24-27.

34

J16. Komis, V., Ergazaki, M. and Zogza, V. (2007). Comparing Computer-Supported Dynamic Modeling and ‘Paper & Pencil’ Concept Mapping Technique in Students’ Collaborative Activity, Computers and Education, 49, 991-1017.

J17. Ergazaki, M., Zogza, V. and Komis, V. (2007). Analyzing Students’ Shared Activity while Modeling a Biological Process in a Computer-Supported Educational Environment, Journal of Computer Assisted Learning, 23 (2), 158-168.

J18. K. Kampourakis, V. Zogza (2008).

Students’ intuitive explanations of the causes of homologies and adaptations. Science & Education, 17(1), 27-47.

J19. Zogza V. et Ergazaki M. (2007). Développement d’objectifs et d’activités d’apprentissage sur le corps humain par de futurs enseignants de maternelle : quels éléments prennent-ils en compte ? Skholé, Hors serie 1, 127-136.

J20. Ergazaki, Μ. & Zogza, V. (2008). Exploring lake ecology in a computer-supported learning

environment, Journal of Biological Education, 42( 2), 90-94.

J21. Kampourakis, K. & Zogza V. (2009). Preliminary evolutionary explanations as a basic framework for

conceptual change and explanatory coherence in evoluton, Science and Education, 18(10), 1313-1340.

J22. Ergazaki, M., Zogza, V., and Grekou, A. (2009).

From preschoolers' ideas about decomposition, domestic garbage fate and recycling to the objectives of a constructivist learning environment in this context, Review of Science, Mathematics and ICT education, 3(1), 99-121.

J23. Ergazaki, M., Saltapida K, and Zogza, V. (2009). From young children's ideas about germs to ideas shaping a learning

environment, Research in Science Education, DOI 10.1007/s11165-009-9140-2. Δημοσιεύσεις σε συλλογικούς διεθνείς τόμους με κριτές (Όπου Βc, Book chapter)

Βc1. Zongza, V. and Kottaridis, S.D. (1985). Study of the nucleosomal organization of chromatin in EBV producer and non producer cells, in the Epstein-Barr Virus and associated diseases, (eds. P.H. Levine, D.V.Ablashi, G.R. Pearson), Martinus Nijhoff Publishing, Boston, (pp.345 - 354).

35

Βc2. Ergazaki, M. and Zogza, V. (2002). Students’ reasoning while collaborating on α task in the context of genetic engineering. Ιn J. Lewis, A. Magro, L. Simmoneaux (Eds), Biology Education for the Real World Students-Teacher-Citizen (pp. 171-184), Enfa Press.

Βc3. Ergazaki, M and Zogza V. (2005).

From a causal question to stating & testing hypotheses: exploring the discursive activity of biology students. In Kerst Boersma, Martin Goedhart, Onno de Jong,Harrie Eijkelhof (Eds), Research and the Quality of Science Education (pp. 407-417), Springer.

Βc4. Ergazaki, M. and Zogza, V. (2005).

Reaching consensus through adversarial discourse: peers’ argumentative activity on predicting experimental outcomes in the context of genetic engineering. In M. Ergazaki, J. Lewis, V. Zogza (Eds), Trends in Biology Education Research in the New Biology Era (pp. 119-129), Patras University Press.

Βc5. Zogza, V. and Christopoulou, G. (2005).

Where do babies come from?’: Ideas of five years old children about reproduction and birth. In M. Ergazaki, J. Lewis, V. Zogza (Eds), Trends in Biology Education Research in the New Biology Era (pp. 59-71), Patras University Press.

Bc6. Ergazaki, Μ. & Zogza, V. (2008). Exploring options for increasing the equilibrium size of a fish population in a lake: Peers’ discursive activity towards the concept of carrying capacity within a computer-supported learning environment, In the (eds. Marcus Hammann, Michael Reiss, Carolyn Boulter, Sue Dale Tunnicliffe), Biology in Context: Learning and teaching for the 21st century, Institute of Education, London – UK.

Bc7. Ergazaki, M., Saltapida, K. and Zogza, V. (2009, in press). Young children's reasoning about germs and their ontological status. In

Hammann, M., Waarlo, A.J., Boersma, K. (eds.), The Nature of Research in Biological Education: Old and New Perspectives on Theoretical and Methodological Issues: A Selection of Papers presented at the VIIth Conference of European researchers in Didactics of Biology (ERIDOB), September 16th - 20th, 2006, Zeist, Netherlands, University of Utrecht Press, University of Utrecht Press.

36

Σε ελληνικά περιοδικά με κριτές

(Όπου Πκ: Περιοδικό – Κριτές)

Πκ1. Ζόγκζα, Β. (1995). Ηθικές Επιπτώσεις της ανάπτυξης των βιολογικών επιστημών: Απαραίτητη η διδασκαλία της βιολογικής ηθικής στο λύκειο και στα Πανεπιστημιακά Τμήματα Βιολογίας και Ιατρικής. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 84, 60-63.

Πκ2. Ζόγκζα, Β. και Οικονομοπούλου, Π. (1999). Οι νοητικές αναπαραστάσεις μαθητών ηλικίας 10-14 για τη θρέψη των φυτών και τη φωτοσύνθεση, Παιδαγωγική Επιθεώρηση, τεύχος 29, 75-96.

Πκ3. Χατζηνικήτα, Β., Κουλαϊδής, Β. και Ζόγκζα, Β. (1999). Αντιλήψεις παιδιών ηλικίας 5-7 για την ανάπτυξη και τη θρέψη των φυτών Παιδαγωγική Επιθεώρηση, τεύχος 29, 209-231.

Πκ4. Εργαζάκη, Μ. και Ζόγκζα, Β. (1999). Αντιλήψεις των παιδιών της Στ΄ Δημοτικού για το ζωντανό και το μη ζωντανό. Σύγχρονη Εκπαίδευση, Τεύχος 107, σελ. 59-70.

Πκ5. Καμπουράκης, Κ. και Ζόγκζα, Β. (2004). Η διδασκαλία της Βιολογίας Γ΄ Γυμνασίου στο πλαίσιο της θεωρίας της εξέλιξης, με βάση τις εναλλακτικές απόψεις και τις απορίες των μαθητών: πρόταση ενός προγράμματος έρευνας. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών - Έρευνα και Πράξη, 8-9: 32-41.

Πκ6. Ζόγκζα, Β. και Εργαζάκη, Μ. (2004). Η κατανόηση της ανάπτυξης στα ζώα, στον άνθρωπο και στα φυτά από παιδιά της προσχολικής ηλικίας: από τα ερευνητικά δεδομένα στη σχολική τάξη. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, τεύχος 7, σελ. 37 – 41.

Πκ7. Σαλταπίδα,Κ., Εργαζάκη, Μ. και Ζόγκζα, Β. (2004). Προσεγγίζοντας την κυκλική πορεία της ανάπτυξης των φυτών στην

37

προσχολική εκπαίδευση. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, τεύχος 11, σελ. 5-13.

Πκ8. Εργαζάκη, Μ., Δημητριάδης, Γ. και Ζόγκζα, Β. (2004). Σχεδιάζοντας ένα ‘αυθεντικό’ μαθησιακό περιβάλλον Γενετικής Μηχανικής: από το θεωρητικό μοντέλο & τη ‘γνώση-στόχο’ στο Εκπαιδευτικό Υλικό. Θέματα στην Εκπαίδευση, 5 (1-3), 3-26.

Πκ9. Καμπουράκης, Κ. και Ζόγκζα, Β. (2005). Η διδασκαλία της Βιολογίας της Γ΄ Γυμνασίου στο θεωρητικό πλαίσιο της εξέλιξης: αποτελέσματα και συμπεράσματα από την εφαρμογή του προγράμματος. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών - Έρευνα και Πράξη, 12: 6-13.

Πκ10. Καμπουράκης, Κ. και Ζόγκζα, Β. (2005). Η διδασκαλία της εξέλιξης σε ιστορικό πλαίσιο και οι παρανοήσεις από την ιστορία της επιστήμης. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών - Έρευνα και Πράξη, 15: 16-21.

Σε ελληνικά περιοδικά με κρίση συντακτικής επιτροπής

(Όπου Πε: Περιοδικό – επιτροπή)

Πε1. Δημητριάδης, Γ. και Ζόγκζα, Β. (1992). Γενετική Ηθική και Δεοντολογία, Ανθρωποθεωρία, τεύχος 4-5, 229-237.

Πε2. Ζόγκζα, Β. και Δημητριάδης, Γ. (1993). Εγκληματικότητα και Κληρονομικότητα, Ανθρωποθεωρία, τεύχος 5-6, 69-78.

Πε3. Ζόγκζα, Β. και Οικονομοπούλου, Π. (1996). Μια πρόταση για τη διδασκαλία της φωτοσύνθεσης, Εκπαιδευτική Κοινότητα, τεύχος 37, 26-29.

Πε4. Ζόγκζα, Β. (1998). Η διαδικασία της φωτοσύνθεσης και η θρέψη των φυτών: βιωματικές νοητικές παραστάσεις μαθητών γυμνασίου. Επιθεώρηση Φυσικής, Τόμος Η΄, Τεύχος 26, 70-77.

38

Πε5. Ζόγκζα, Β. και Turner, S. (2000). Η έννοια της ενέργειας στα βιολογικά συστήματα: Αντιλήψεις μαθητών Δημοτικού Ελλάδας και Αγγλίας. Επιθεώρηση Φυσικής, Τόμος Η΄, Τεύχος 31, 72-81.

Πε6. Ζόγκζα, Β. (2001). Τα εσωτερικά όργανα του σώματος και το ταξίδι της τροφής. Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, Τεύχος 23, 24-26.

Κεφάλαια σε βιβλία με κριτές

(Όπου ΚΒ: Κεφάλαιο Βιβλίου)

ΚΒ1. Ζόγκζα, Β. (1998). Επιστημονική μέθοδος και ιδέες των παιδιών: εφαρμογή σε δραστηριότητες που αφορούν τη λειτουργία της φωτοσύνθεσης. Στο Νέες Τεχνολογίες, Φυσικές Επιστήμες και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην προσχολική και Πρώτη Σχολική Ηλικία, κεφ. 1.4, σελ. 49-59 (Επιμ. Κουλαϊδής, Β. και Ραβάνης, Κ. ΕΚΤ-ΓΓΙ, Αθήνα).

ΚΒ2. Ζόγκζα, Β. (2001). Αυθόρμητες νοητικές αναπαραστάσεις νηπίων για τις σχέσεις οργανισμών σε ένα οικοσύστημα. Στο «Η μύηση των μικρών παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες» (Επιμ. Κ. Ραβάνη), σελ. 103. ISBN: 960-91611-0-3, Πάτρα.

ΚΒ3. Ζόγκζα, Β. και Γκρίτση, Φ. (2001). Το εσωτερικό του σώματος και το ταξίδι της τροφής: Ιδέες και αναπαραστάσεις παιδιών προσχολικής ηλικίας. Στο «Η μύηση των μικρών παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες» (Επιμ. Κ. Ραβάνη), σελ. 113. ISBN: 960-91611-0-3, Πάτρα.

ΚΒ4. Ζόγκζα, Β. και Εργαζάκη, Μ. (2001). Η έννοια της ζωής στην προσχολική ηλικία. Στο «Η μύηση των μικρών παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες» (Επιμ. Κ. Ραβάνη), σελ. 120. ISBN: 960-91611-0-3, Πάτρα.

ΚΒ5. Ζόγκζα, Β. (2003). Φυσικές Επιστήμες και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Προσχολική ηλικία: Η ανάπτυξη περιβαλλοντικής γνώσης στο «Οι Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες Τεχνολογίες στην Προσχολική ηλικία» (Επιμ Μένη Τσιτουρίδου. Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη).

ΚΒ6. Χριστοπούλου, Γ. και Ζόγκζα Β. (2003). Οι ιδέες των παιδιών προσχολικής ηλικίας για την ανθρώπινη αναπαραγωγή στο «Οι

39

Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες Τεχνολογίες στην Προσχολική ηλικία» (Επιμ. Μένη Τσιτουρίδου. Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη).

ΚΒ7. Ζόγκζα, Β., Κολιόπουλος, Δ. και Γκρίτση Φανή (2003). Μία συγκριτική ανάλυση αναλυτικών προγραμμάτων φυσικών επιστημών για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: Η περίπτωση του θεματικού και εννοιολογικού περιεχομένου στο «Οι Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες Τεχνολογίες στην Προσχολική ηλικία» (Επιμ Μένη Τσιτουρίδου. Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη).

ΚB8. Εργαζάκη, Μ. & Ζόγκζα, Β. (2008). Διερευνώντας την έννοια της θήρευσης μέσα σε ένα μαθησιακό περιβάλλον υποστηριζόμενο από υπολογιστές. Στο Κουμαράς & Σέρογλου (επιμ.), Αναλυτικά Προγράμματα & Βιβλία Φυσικών Επιστημών (σελ. 610-617), Εκδόσεις Χριστοδουλίδη , Θεσσαλονίκη. ΚB9. Γιασεμής, Η., Εργαζάκη, Μ. & Ζόγκζα, Β. (2008). Γνώσεις και στάσεις μαθητών Λυκείου για σύγχρονες εφαρμογές της

Βιοτεχνολογίας: πρώτα αποτελέσματα. Στο Κουμαράς & Σέρογλου (επιμ.), Αναλυτικά Προγράμματα & Βιβλία Φυσικών Επιστημών (σελ. 531-538), Εκδόσεις Χριστοδουλίδη, Θεσσαλονίκη.

ΚΒ10. Ζόγκζα Β. & Φασουλή Ε. (2008) Ιδέες παιδιών προσχολικής ηλικίας για τις αιτίες, τη θεραπεία και την

πρόληψη τριών κοινών ασθενειών. Στο Κουμαράς & Σέρογλου (επιμ.), Αναλυτικά Προγράμματα & Βιβλία Φυσικών Επιστημών (σελ. 531-538), Εκδόσεις

Χριστοδουλίδη, Θεσσαλονίκη. Σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων με κριτές (Όπου CPr: Conference Proceedings)

CPr1. Zogza, V. (1996). Biological Education in Greece. The presentation of Biological Concepts in the Textbooks of Primary and Junior Secondary Education in Greece. Proceedings of the Unescο’s Intrnational Workshop on pedagogical research and school textbooks elaboration. (ed. Unesco Chair of Patras), pp. 24-30.

CPr2. Turner, S. and Zogza, V. (1999). Energy in biological systems: a comparative study across Europe. ( Workshop report, Science Education Summerschool, Marly le Roi,

40

1998). Πρακτικά του 4th European Science Education Summerschool on Theory, Methodology and Results of Research in Science Education (Ed. M.Meheut and G. Rebmann), pp. 336-343.

CPr3. Zogza, V., Ergazaki, M., Komis, V. (2005). Modeling Tasks for Exploring Topics of High-School Biology in the Computer-Supported Educational Environment ‘ModelsCreator’, HSci2005 - 2nd International Conference «Hands-on Science: Science in a changing Education», 13-16 July 2005, Rethymno, Greece, pp 331-336.

CPr4. Kampourakis, K., Zogza, V. (2007). Preliminary evolutionary explanations: a minimal framework for explanatory coherence in middle school and a basis for future evolution instruction. Proceedings of the 9th International History, Philosophy, & Science Teaching (IHPST) Conference - Contextual approaches to science and mathematics teaching. (http://www.ucalgary.ca/ihpst07/abstracts.htm)

Σε πρακτικά ελληνικών συνεδρίων με διεθνή συμμετοχή με κριτές (Όπου ΠρΣ: Πρακτικά Συνεδρίου)

ΠρΣ1. Ζόγκζα Β. και Δημητριάδης Γ.Ι. (1980). Δομή των γονιδίων της βιτελλογενίνης στην ενεργή και ανενεργή κατάσταση. 2η Συνεδρία της Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστημών (Πάτρα).

ΠρΣ2. Ζόγκζα, Β. (1997). Η διδακτική βιολογικών εννοιών στο αναλυτικό πρόγραμμα προσχολικής αγωγής: Προτάσεις. (Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1994). Πρακτικά 1ου Συνεδρίου Προσχολικής Αγωγής για τα Αναλυτικά Προγράμματα Προσχολικής Αγωγής. (Επιμέλεια Κ. Χρυσαφίδη, Μ. Καλδρυμίδου Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), τόμος Β΄, σελ. 143-149.

ΠρΣ3. Ζόγκζα, Β. (1997). Οι ιδέες των παιδιών της Ε’ Δημοτικού για την κληρονομικότητα. Πρακτικά της διημερίδας «Οι φυσικές επιστήμες και η τεχνολογία στην Α’ βάθμια Εκπαίδευση», Αθήνα Φεβρουάριος 1997, σελ 21-25.

ΠρΣ4. Εργαζάκη, Μ. και Ζόγκζα, Β. (1999). Αντιλήψεις των παιδιών της Γ΄ και Στ΄ Τάξης του δημοτικού για την έννοια της ζωής. Πρακτικά του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής Φυσικών Επιστημών, Θεσσαλονίκη, 1998. (επιμ. Π. Κουμαράς), σελ. 123 –129.

41

ΠρΣ5. Ζόγκζα, Β. και Σαρμονικά, Μ. (1999). Αντιλήψεις παιδιών ηλικίας 6-11 για την κληρονομικότητα. Πρακτικά του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής Φυσικών Επιστημών, Θεσσαλονίκη, 1998 (επιμ. Π. Κουμαράς), σελ. 138 – 147.

ΠρΣ6. Εργαζάκη, Μ., Κόμης Β. και Ζόγκζα Β., (2002). Διερεύνηση νοητικών μοντέλων για την ανάπτυξη - θρέψη των φυτών με εννοιολογική χαρτογράφηση και εκπαιδευτικό λογισμικό. Πρακτικά Συνεδρίου Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και Νέων Τεχνολογιών, Ρέθυμνο.

ΠρΣ7. Χριστοπούλου, Γ. και Ζόγκζα Β. (2004). Διδακτική Παρέμβαση στο Πλαίσιο του Εποικοδομισμού για την Ανθρώπινη Αναπαραγωγή. Πρακτικά ΕΔΙΦΕ (συνέδριο Καλαμάτας 2004).

ΠρΣ8. Κ. Καμπουράκης, Β. Ζόγκζα (2005). Η διδασκαλία της εξέλιξης στο πλαίσιο της ιστορίας και της φιλοσοφίας της επιστήμης: διδακτικές και επιστημολογικές προϋποθέσεις. Στο Κ. Σκορδούλης και Ε. Νικολαΐδης (επιμ.) Πρακτικά 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Ιστορία, Φιλοσοφία & Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών», εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, σελ. 205-210.

ΠρΣ9. Καμπουράκης, Κ και Ζόγκζα, Β. (2007). Τελεολογία και διδασκαλία της εξέλιξης. Ι. Προσεγγίσεις από την ιστορία και τη φιλοσοφία της επιστήμης. Στο Δ. Κολιόπουλος (επιμ.) Πρακτικά του 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών: Η πολιτισμική συνιστώσα των Φυσικών Επιστημών στην εκπαίδευση, σελ. 221-231.

ΠρΣ10. Ζόγκζα, Β. και Καμπουράκης, Κ. (2007). Τελεολογία και διδασκαλία της εξέλιξης. ΙΙ. Προσεγγίσεις από τη γνωστική ψυχολογία. Στο Δ. Κολιόπουλος (επιμ.) Πρακτικά του 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών: Η πολιτισμική συνιστώσα των Φυσικών Επιστημών στην εκπαίδευση, σελ. 233-242.

ΠρΣ11. Καμπουράκης, Κ. και Ζόγκζα, Β. (2007). Η διδασκαλία της βιολογίας της γ΄ γυμνασίου με στόχο την εννοιολογική αλλαγή στην εξέλιξη. Στο Ε. Σταυρίδου (επιμ.) Πρακτικά του 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου της ΕΔΙΦΕ Διδακτική Φυσικών Επιστημών: Μέθοδοι και Τεχνολογίες Μάθησης, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα, σελ. 237-244.

Ανακοινώσεις σε Διεθνή Συνέδρια (Όπου CP: Conference Presentation) CP1. Turner, S. and Zogza, V. (1998).

42

Teaching about energy in biological systems: a comparative study acroos Europe. (2nd Conference of European Research in Didactik of Biology – ERIDOB, Goetenborg, Sweden, November 1998).

CP2. Zogza, V., Katsiavou, E., and Liopeta, K. (1999). Understanding of Basic Ecology Concepts by Pre-Schoolers: Development of a teaching approach based on drama / role play. (Sharing Research in Early Childhood Education, Third Warwick International Early Years Conference, 12-16 April 1999, Warwick, U.K.).

CP3. Ravanis, K., Bagakis, G., and Zogza, V. (1999). Science Education and Pre-School Education. (Sharing Research in Early Childhood Education, Third Warwick International Early Years Conference, 12-16 April 1999, Warwick, U.K.).

CP4. Zogza, V. and Gritsi, F. (2000). The development of ideas of pre-school children regarding the organization and function of human body organs through a socio-cognitive intervention. 3rd Conference of ERIDOB, Santiago de Compostella.

CP5. Zogza, V. and Ergazaki, M. (2000). The development and evaluation of a teaching scheme for improving

scientific thinking skills in the context of Genetic Engineering. 3rd Conference of ERIDOB, Santiago de Compostella.

CP6. Zogza, V. and Ergazaki, M. (2000). Research in teaching genetic engineering in a critical thinking context (Πρακτικά Bioed, 2000, Giordan ed., International symposium on Biology Education, IUBS, UNESCO, Paris, May 2000).

CP7. Ergazaki, M., Zogza, V., Komis, V., (2005). Analyzing students’ shared activity while modeling a biological process in a Computer-Supported Educational Environment, International Workshop "Computer Supported Inquiry learning", May 18-20, Genoa Italy.

CP8. Kampourakis, K. and Zogza, V. (2005). Students’ preconceptions about evolution: comments on the accuracy of characterization “Lamarckian” in connection with the history of evolutionary thought. Web proceedings of the 8th International History, Philosophy, Sociology & Science Teaching Conference (www.ihpst2005.leeds.ac.uk).

43

CP9. Ergazaki, M. & Zogza, V. (2007), Peers’ discursive activity while exploring the idea of inter-specific competition within a computer-supported learning environment, In the ‘Proceedings’ of ‘ESERA 2007’, Aug 21-25, Malmo-Sweden

Ανακοινώσεις σε Ελληνικά Συνέδρια (Όπου ΑΣ: Ανακοίνωση σε Συνέδριο)

ΑΣ1. Οικονομοπούλου, Π., Σαρμονικά, Μ. και Ζόγκζα, Β. (1996). Η αντίληψη του ζωντανού σε σχέση με το μη ζωντανό, και του ζώου σε σχέση με το φυτό: Ποιά είναι τα κριτήρια που χρησιμοποιούν τα νήπια για τη διάκρισή τους. ( 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, 23-26 Μαίου 1996).

ΑΣ2. Ζόγκζα, Β., Τυροσβούτη, Χ. και Παπαμιχαήλ, Ι. (1997). Η διδακτική αποσταθεροποίηση της κατάταξης των φυτών στα άβια αντικείμενα με βάση το κριτήριο της κίνησης από παιδιά της προσχολικής ηλικίας. (6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Αθήνα, Μάιος 1997.

ΑΣ3. Λιόπετα, Κ., Κατσιάβου Ε, και Ζόγκζα Β. (1998). Τροφικές αλυσίδες: Αυθόρμητες ιδέες και ο μετασχηματισμός τους μέσα από μια διδακτική παρέμβαση σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. (1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής ΦΕ και Εφαρμογής Ν.Τ. στην Εκπαίδευση, Θεσσαλονίκη, Μάϊος 1998).

ΑΣ4. Ζόγκζα, Β. (1998). Διδακτική Βιολογίας: Εκπαιδευτικές διαστάσεις της έρευνας των βιωματικών απόψεων μαθητών για έννοιες και φαινόμενα του ζωντανού κόσμου. Συμπόσιο στα πλαίσια του 1ου Πανελλήνιου Συνέδριου Διδακτικής ΦΕ και Εφαρμογής Ν.Τ. στην Εκπαίδευση, Θεσσαλονίκη, Μάϊος 1998.

ΑΣ5. Ζόγκζα, Β. και Γκρίτση, Φ. (2000). Η ανάπτυξη των ιδεών των παιδιών προσχολικής ηλικίας όσον αφορά την οργάνωση και τη λειτουργία των οργάνων του ανθρωπίνου σώματος μέσα από μια κοινωνιογνωστικού τύπου παρέμβαση. 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής ΦΕ και Εφαρμογής Ν.Τ. στην Εκπαίδευση, Κύπρος

ΑΣ6. Φασουλή, Ε. και Ζόγκζα, Β. (2003) Η αντίληψη της κληρονομικότητας από παιδιά προσχολικής ηλικίας: προέννοιες βιολογίας ή ψυχολογική θεώρηση (ΕΔΙΦΕ Καλαμάτα)

44

ΑΣ7. Εργαζάκη Μαρίντα και Ζόγκζα Βασιλική (2003) (ΕΔΙΦΕ Καλαμάτα) Από ένα αιτιακό ερώτημα, στη διατύπωση και τον έλεγχο υποθέσεων: μελετώντας τη συνομιλία μιας ομάδας φοιτητών βιολογίας

ΑΣ8. Ζόγκζα Βασιλική (2003) (ΕΔΙΦΕ Καλαμάτα) Η Εκπαίδευση στη Βιολογία σήμερα: Επιστημολογικά, γνωστικά και κοινωνικά ζητήματα.

Πανεπιστημιακές Παραδόσεις – Συγγράμματα – Βιβλία (Όπου Β: Βιβλίο)

Β1. Δημητριάδης, Γ. και Ζόγκζα, B. (1992). Κυτταρική Διαφοροποίηση, Πανεπιστημιακές Παραδόσεις, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών.

Β2. Δημητριάδης, Γ. και Ζόγκζα, Β. (1994). Μοριακή Βιολογία I, Πανεπιστημιακές Παραδόσεις, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών.

Β3. Ζόγκζα, Β. (1994). Θέματα Βιολογίας Ι, Πανεπιστημιακές Παραδόσεις, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών.

Β4. Ζόγκζα, Β. (1994). Θέματα Βιολογίας ΙI, Πανεπιστημιακές Παραδόσεις, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών.

Β5. Ζόγκζα, Β. (1997-2005). Διδακτική Εννοιών Βιολογίας, Πανεπιστημιακές Παραδόσεις, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών.

Β6. Ζόγκζα, Β. (1999-2000). Μετάφραση και επιμέλεια εκπαιδευτικών υλικών της European Initiative for Biotechnology Education (ΕΙΒΕ), για την Εκπαίδευση στη Βιοτεχνολογία, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στο διαδίκτυο (www.eibe.org)

B7. Ζόγκζα, Β. (2003-2005). Διδακτική Βιολογίας - Προχωρημένα Θέματα, Σημειώσεις για φοιτητές Τμήματος Βιολογίας

B8. Επιμέλεια συλλογικού τόμου με εργασίες στη Διδακτική της Βιολογίας: M. Ergazaki, J. Lewis, V. Zogza (Eds), (2005) Trends in Biology Education Research in the new Biology Era (pp. 396), ISBN: 960-530-079-6, Patras University Press.

45

B9. Β. Ζόγκζα (2007) Η Βιολογική γνώση στην παιδική ηλικία (Ιδέες των παιδιών και διδακτικές προσεγγίσεις) Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο. B10. B. Ζόγκζα (2009) Θέματα Διδακτικής της Βιολογίας (Διδασκαλία και μάθηση βιολογικών εννοιών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση), Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο Β11. Β.Ζόγκζα, Κ. Καμπουράκη και Δ. Νοταρά, (επιμέλεια) (2009) Η διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης: θεωρητικά και παιδαγωγικά ζητήματα, Αθήνα, Εκδόσεις Εκπ. Γείτονα.

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ – ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ

1) Διοργάνωση του σεμιναρίου «Διατροφικές Συνήθειες - Αγωγή Καταναλωτή» για καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, 18-23 Νοεμβρίου 1997.

2) Διοργάνωση και διεξαγωγή του Workshop 3A του Science Education Summerschool της ESERA, με θέμα “Energy in biological systems: a comparative study across Europe”, σε συνεργασία με την Sheila Turner, Universite Paris 7, 26/8-2/9/1998

3) Διοργάνωση και διεξαγωγή Ημερίδας για τη Διδακτική της Βιολογίας για Εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Μάρτιος 2004). Προσκεκλημένοι ομιλητές: Jenny Lewis - University of Leeds, U.K., Marcus Hamman - IPN, University of Kiel, Mats Hagman - University of Goeteborg, Sweden.

4) Διοργάνωση και διεξαγωγή του 5th Conference of European Researchers in Didactics of Biology (ERIDOB) (21-25 September 2004).

ΔΙΕΘΝΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

1. 2001 - 2003: Επιστημονική συνεργάτις στο έργο ModellingSpace με επιστημονικό υπεύθυνο για το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Παν.Πατρών τον Β. Κόμη. Το έργο αυτό με τίτλο ‘‘Space of ideas’ expression,

46

modeling and collaboration for the development of imagination, reasoning and learning’’ αποτελεί τη συνέχεια του έργου «Δημιουργός Μοντέλων» και εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος Information Society Technologies (IST) Education and Training, School of Tomorrow, Project: IST-2000-25385 (προϋπολογισμός: 1.650.000 Euro).

2. 1998 - 2000: Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Συνδυασμένης Δράσης (Concerted Action) για την Εκπαίδευση στη Βιοτεχνολογία (European Initiative for Biotechnology Education, EIBE), στα πλαίσια του οποίου παράχθηκαν εκπαιδευτικά υλικά διαθέσιμα στο διαδίκτυο (www.eibe.org) και σε CD. Χρηματοδότηση: ΕΟΚ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

1. 2007 – 2008: Επιστημονική υπεύθυνος στο Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Δίκτυο Σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων και Δυτικής Ελλάδας – Η Ανάπτυξη των Διαπροσωπικών σχέσεων με στόχο το Σχολείο Προαγωγής της Υγείας».

2. 2004 - 2007: Επιστημονική υπεύθυνος στο Ερευνητικό Πρόγραμμα «Πυθαγόρας» με τίτλο: «Μέθοδοι και Τεχνικές Ανάλυσης Συνεργατικής Οικοδόμησης Συλλογισμών σε Αυθεντικά Μαθησιακά Περιβάλλοντα Υποστηριζόμενα από Υπολογιστές».

2. 2000 - 2001: Επιστημονική συνεργάτις στο πρόγραμμα «Δημιουργός Μοντέλων», Περιβάλλον έκφρασης, μοντελοποίησης και επικοινωνίας για την ανάπτυξη της μάθησης, της φαντασίας και της σκέψης. Ανάδοχος Φορέας του Έργου: Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών, Επιστημονικός Υπεύθυνος Β. Κόμης. Έργο "Πηνελόπη", Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΕΠΕΑΕΚ). Στο έργο συμμετείχαν άλλοι πέντε φορείς (πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, εταιρείες). Πρόκειται για ποιοτική και ποσοτική επέκταση του έργου 2, έπειτα από επιτυχή αξιολόγηση από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Ίδρυμα Τεχνολογίας Υπολογιστών. Προϋπολογισμός 160.000.000 δρχ.

3. 1998 - 2000: Υπεύθυνη για το Παιδαγωγικό τμήμα Νηπιαγωγών στο Διατμηματικό Πρόγραμμα «Η Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση μιας καινοτομικής διδακτικής στρατηγικής με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης σε μαθήματα Βιολογίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», σε

47

συνεργασία με τον Γ. Δημητριάδη, Επιστημονικό Υπεύθυνο από το Τμήμα Βιολογίας. Χρηματοδότηση: ΕΠΕΑΕΚ, Εκπαιδευτική Έρευνα, ΥΠΕΠΘ.

4. 1997: Πρόγραμμα Κινητικότητας: Σεμινάριο επιμόρφωσης για καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με θέμα Αγωγής Υγείας, «Διατροφικές συνήθειες και Αγωγή Καταναλωτή», Επιστημονικός Υπεύθυνος, Β. Ζόγκζα. Χρηματοδότηση: Πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ, ΥΠΕΠΘ.

5. 1994 - 1995: «Δημιουργία Κινητού Κυκλικού Εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών για την Ε΄ Δημοτικού», σε συνεργασία με τον Κ. Ραβάνη. Χρηματοδότηση: Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστημίου Πατρών.

6. 1994 - 1995: «Η Πρόσκτηση της Βιολογικής Γνώσης κατά τη Διάρκεια της Παιδικής Ηλικίας», σε συνεργασία με τον Γ. Παπαμιχαήλ. Χρηματοδότηση: Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστημίου Πατρών.

ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ - ΕΠΙΒΛΕΨΗ

1. Εργαζάκη, Μ. (2003). «Μελέτη συνεργατικής οικοδόμησης συλλογισμών στο γνωστικό αντικείμενο της Γενετικής Μηχανικής».

2. Καμπουράκης, Κ. (2007). «Διδασκαλία και Μάθηση της Θεωρίας της Εξέλιξης: Μελέτη των παραγόντων

που επιδρούν στην ανάπτυξη του εξελικτικού ερμηνευτικού πλαισίου σκέψης μαθητών της Γ΄ Γυμνασίου (14 ετών)».

3. Γιασεμής Η. (2006 -)

«Ιδέες και στάσεις των μαθητών Λυκείου σε θέματα σχετικά με τη βιοτεχνολογία και τις εφαρμογές της»

4. Κουφού Ανδρεάννα (2006 -) «Μελέτη της συνεργατικής και ατομικής οικοδόμησης της γνώσης μαθητών, μέσω της εννοιολογικής χαρτογράφησης σε υπολογιστικό περιβάλλον».

5. Παπαϊωάννου Ι. (2006 -)

«Στάσεις Εκπαιδευτικών σχετικά με την Αειφορία –Περιβαλλοντική Εκπαίδευση»

48

♦ Μέλος τριμελών συμβουλευτικών επιτροπών αρκετών υποψηφίων διδακτόρων και επίβλεψη αρκετών μεταπτυχιακών διπλωματικών. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 1. 2006 – 2007: Πρόεδρος του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Διευθύντρια Εργαστηρίου Θετικών Επιστημών 2. 2005 – 2009: Διευθύντρια τομέα ΓΔΑ του Τμήματος και Διευθύντρια Εργαστηρίου Θετικών Επιστημών 2. 2001 – 2005: Πρόεδρος του ΠΤΝ, Διευθύντρια τομέα ΓΔΑ 3. 1990 – 1992: Προϊσταμένη Τμήματος Νοσηλευτικής, Σχολή Υγείας, ΤΕΙ Πατρών 4. Μέλος επιτροπών του Τμήματος, όπως Συντονιστική ΜΠΣ, Προγράμματος Σπουδών, κ.α. επί σειρά ετών 5. Μέλος Επιτροπής Αλγορίθμου και Οικονομικών Π.Π. ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ • Μέλος του Academic Committee ERIDOB (European Researchers in

Didactics of Biology) από το 2004 μέχρι το 2010. • Μέλος επιστημονικής Επιτροπής ΕΔΙΦΕ (Ένωση Διδακτικής Φυσικών

Επιστημών) • Reviewer (a) Journal “Science and Education” & (b) ERIDOB conference

49

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΒΑΝΗΣ

ΠΑΤΡΑ

Απρίλιος 2010

50

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Γεννήθηκα στην Πάτρα το 1957. Τελείωσα το 12ο Δημοτικό Σχολείο και εν συνεχεία

το 3ο Γυμνάσιο Αρρένων Πατρών. Σπούδασα Φυσική στο Τμήμα Φυσικής του

Πανεπιστημίου Πατρών, Παιδαγωγικά στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του

Πανεπιστημίου Πατρών και έκανα μεταπτυχιακές σπουδές στη Διδακτική των

Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο PARIS VII στο Παρίσι. Εκπόνησα

Διδακτορική Διατριβή στη Διδακτική της Φυσικής στο Παιδαγωγικό Τμήμα

Νηπιαγωγών (ΠΤΝ) του Πανεπιστημίου Πατρών.

Υπηρέτησα τη στρατιωτική μου θητεία στο Πολεμικό Ναυτικό.

Από το 1985 εργάστηκα ως εκπαιδευτικός στη Λαϊκή Επιμόρφωση, στη

ΣΕΛΔΕ και τη ΣΕΛΜΕ Πατρών, σε φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης, ως

αναπληρωτής στη Δευτεροβάθμια Γενική και Τεχνική Εκπαίδευση και με σύμβαση

ως διδάσκων με βάση το Π.Δ. 407/80 στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών (ΠΤΝ)

του Πανεπιστημίου Πατρών.

Από το 1992 μετά από εκλογή κατέλαβα τη θέση του Λέκτορα της Διδακτικής

της Φυσικής στο ΠΤΝ του Παν. Πατρών. Από τον Οκτώβριο του 1995 μετά από

εκλογή κατέλαβα τη θέση του Επίκουρου Καθηγητή της Διδακτικής της Φυσικής στο

ΠΤΝ του Παν. Πατρών, θέση στην οποία μονιμοποιήθηκα από τον Ιούνιο του 1999.

Από τον Φεβρουάριο του 2000 μετά από εκλογή κατέλαβα τη θέση του Αναπληρωτή

Καθηγητή και από το Μάρτιο του 2004 τη θέση του Καθηγητή στο Τμήμα

Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ)

του Παν. Πατρών στο αντικείμενο «Διδακτική της Φυσικής με έμφαση στη μάθηση και

την κριτική προσέγγιση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην

εκπαίδευση».

Από τον Σεπτέμβριο του 1996 έως τον Οκτώβριο του 1998 εργάστηκα ως

διευθυντής στην Παιδαγωγική Τεχνική Σχολή (ΠΑΤΕΣ) Πατρών της ΣΕΛΕΤΕ.

Από τον Σεπτέμβριο του 2006 ανέλαβα καθήκοντα Αντιπρύτανη Οικονομικής

Ανάπτυξης και Προγραμματισμού στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

51

ΣΠΟΥΔΕΣ

1982 : Μετά από εισαγωγικές εξετάσεις από το ακαδημαϊκό έτος 1976-77 μέχρι το

έτος 1981-82, φοίτησα στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, από το

οποίο πήρα το πτυχίο της Φυσικής.

1983 : Το ακαδημαϊκό έτος 1982-83, παρακολούθησα τα μαθήματα του

μεταπτυχιακού Τμήματος Didactiques des disciplines (option Physique), στο

Πανεπιστήμιο PARIS 7 στο Παρίσι, από το οποίο πήρα το δίπλωμα Α.Ε.S.A στη

Διδακτική της Φυσικής.

1988 : Μετά από κατατακτήριες εξετάσεις το ακαδημαϊκό έτος 1985-86 γράφτηκα

στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών, από το οποίο το

έτος 1987-88 πήρα το πτυχίο της Παιδαγωγικής.

1991 : Από τον Ιούνιο του 1987 μέχρι τον Ιούνιο του 1991 εκπόνησα διδακτορική

διατριβή στην επιστημονική περιοχή της Διδακτικής της Φυσικής στο Παιδαγωγικό

Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών, με θέμα: "Η συμβολή της

συγκρουσιακής δυναμικής στη διδακτική μεθοδολογία του μετασχηματισμού των

αυθόρμητων παραστάσεων των μαθητών της Πέμπτης Δημοτικού για το φως. Η

διαμόρφωση των εννοιών : το φως ως οντότητα στο χώρο, η ευθύγραμμη διάδοση του

φωτός, το σκοτάδι, ο χρόνος διάδοσης του φωτός, οι σκιές".

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ

1) Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

1983-91: Από το έτος 1983 μέχρι το 1991 παρέδίδα μαθήματα Φυσικής και Χημείας

σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου.

1987-91: Για τέσσερα σχολικά έτη, εργάστηκα στη Μέση Γενική, Τεχνική και

Επαγγελματική εκπαίδευση ως αναπληρωτής, διδάσκοντας Φυσική και Χημεία.

2) Τριτοβάθμια εκπαίδευση

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ

ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ (πρώην ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ)

1989-92: Διδασκαλία του μαθήματος "Μεθοδολογία της επιτόπιας παρατήρησης στη

σχολική τάξη".

52

1991-09: Διδασκαλία του μαθήματος "Διδακτική εννοιών της Φυσικής για την

προσχολική ηλικία".

1991-93: Διδασκαλία του μαθήματος "Στατιστική".

1993-09: Διδασκαλία του μαθήματος "Ειδικά θέματα Διδακτικής εννοιών της

Φυσικής για την προσχολική ηλικία".

1995-06: Διδασκαλία του μαθήματος "Θεμελιώδη παιδαγωγικά ρεύματα για την

προσχολική εκπαίδευση".

1998-2009. Διδασκαλία του μαθήματος "Προχωρημένα θέματα της Διδακτικής της

Φυσικής".

1998-99: Διδασκαλία του μαθήματος "Διδακτικές δραστηριότητες Φυσικών

Επιστημών", στο πρόγραμμα εξομοίωσης νηπιαγωγών.

ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ

1996-06: Διδασκαλία του μαθήματος: "Διδακτική της Φυσικής".

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

1999-2005: Διδασκαλία του μαθήματος "Διδακτική Φυσικών Επιστημών".

ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

2002-2006: Διδασκαλία του μαθήματος "Εισαγωγή στη Διδακτική των Φυσικών

Επιστημών".

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

2002-2006: Διδασκαλία του μαθήματος "Εισαγωγή στη Διδακτική των Φυσικών

Επιστημών".

3) Μεταπτυχιακά μαθήματα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ

ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

1999-02: Διδασκαλία του μαθήματος: "Επιστημολογία της Φυσικής: ο σχηματισμός των

φυσικών εννοιών".

2003-10: Διδασκαλία του μαθήματος: "Εισαγωγή στη Διδακτική των Θετικών Επιστημών".

53

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

2003-04: Διδασκαλία του μαθήματος: "Διδακτική των Φυσικών Επιστημών".

4) Επίβλεψη διπλωματικών εργασιών

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ

ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Από το ακαδημαϊκό έτος 1992-1993 μέχρι το έτος 2009-2010, επίβλεψη 42

διπλωματικών εργασιών.

ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ

Από το 1993-1994 μέχρι σήμερα επίβλεψη 11 διπλωματικών εργασιών.

5) Επίβλεψη μεταπτυχιακών διπλωματικών

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ

ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

1999-2001. Επίβλεψη τεσσάρων μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών.

2002-2005. Επίβλεψη πέντε μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών.

2006-2008. Επίβλεψη τριών μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών.

6) Επίβλεψη διδακτορικών διατριβών

1997

Επίβλεψη της διδακτορικής διατριβής του κ. Δημ. Κολιόπουλου με θέμα:

«Επιστημολογικές και διδακτικές διαστάσεις των διαδικασιών συγκρότησης αναλυτικού

προγράμματος: η περίπτωση του διδακτικού μετασχηματισμού και της μάθησης της

έννοιας της ενέργειας» η οποία υποστηρίχθηκε τον Μάιο του 1997.

2001

Επίβλεψη της διδακτορικής διατριβής του κ. Νικ. Δαπόντε με θέμα: «Διαδικασία

δημιουργίας εκπαιδευτικού πληροφορικού περιβάλλοντος για τη Φυσική: η περίπτωση

της δημιουργίας, της αξιολόγησης και της αναδόμησης του εκπαιδευτικού λογισμικού

Αριάδνη για τη διδασκαλία της Κινηματικής» η οποία υποστηρίχθηκε το Φεβρουάριο

του 2001.

54

2002

Επίβλεψη της διδακτορικής διατριβής της κ. Ελέν. Τζελέπη με θέμα: «Στρες,

αυτοαντίληψη, οικογενειακό κλίμα και σχολική επίδοση των εφήβων: μια συστημική –

οικολογική προσέγγιση» η οποία υποστηρίχθηκε το Μάρτιο του 2002.

2005

Επίβλεψη της διδακτορικής διατριβής του κ. Χρ. Δέδε με θέμα: «Η χρήση μοντέλων

από την Ιστορία της Επιστήμης για την ανίχνευση και το μετασχηματισμό βιωματικών

νοητικών παραστάσεων των μαθητών στο πεδίο της Οπτικής: Διδακτική Προσέγγιση» η

οποία υποστηρίχθηκε το Ιούνιο του 2005.

2007

Επίβλεψη της διδακτορικής διατριβής της κ. Μαρ. Καμπεζά με θέμα: «Η ανάπτυξη, η

εφαρμογή και η αξιολόγηση ενός προγράμματος από την περιοχή της στοιχειώδους

αστρονομίας για την προσχολική ηλικία» η οποία υποστηρίχθηκε τον Ιανουάριο του

2007.

2008

Επίβλεψη της διδακτορικής διατριβής του κ. Παν. Παντίδου με θέμα: «Η συγκρότηση

"Λεξικού" όρων σημειωτικής ανάλυσης για τη διδασκαλία της Φυσικής: ένα πλαίσιο

μελέτης των διδακτικών πρακτικών με μητρικό πεδίο τη Σημειωτική του Θεάτρου» η

οποία υποστηρίχθηκε τον Φεβρουάριο του 2008.

Επίβλεψη των υπό εξέλιξη διδακτορικών διατριβών των κ. Βελλοπούλου, Βορβυλά,

Νικολακοπούλου και Παπαπάνου.

Συμμετοχή σε περισσότερες από 20 τριμελείς συμβουλευτικές επιτροπές και

εξεταστικές επιτροπές διδακτορικών διατριβών στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη

Γαλλία.

7) Σεμινάρια κατάρτισης - Σχολές επιμόρφωσης

1986-87 : Ειδικός επιμορφωτής στο "Πειραματικό επιμορφωτικό πρόγραμμα

κλειστής φυλακής Πατρών" της Λαϊκής Επιμόρφωσης.

55

1987-89 : Κατά τη διάρκεια των δύο αυτών ετών δίδαξα στη ΣΕΛΔΕ Πατρών το

μάθημα "Διδακτική των Φυσικών Επιστημών".

1989-90 : Διδασκαλία του μαθήματος "Διδακτική της Φυσικής" στη ΣΕΛΜΕ Πατρών

(συνδιδασκαλία).

1991 : "Μεθοδολογία έρευνας στις Φυσικές και Κοινωνικές επιστήμες", στο

"Επιμορφωτικό πρόγραμμα κατάρτισης Παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας σε

επαγγέλματα δημοσιότητας", του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του

Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

1991 : "Μεθοδολογία έρευνας των Επιστημών της Αγωγής", στο "Επιμορφωτικό

πρόγραμμα συμπληρωματικής κατάρτισης ανέργων πτυχιούχων πρωτοβάθμιας

εκπαίδευσης" του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του

Πανεπιστημίου Πατρών.

1992 : "Διδακτικές δραστηριότητες Φυσικών Επιστημών για την προσχολική ηλικία

στα μέσα μαζικής ενημέρωσης", στο πρόγραμμα "Επαγγελματική εξειδίκευση

Παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας σε επαγγέλματα δημοσιότητας", του

Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου

Θεσσαλονίκης.

1992 : "Εισαγωγή στη Διδακτική των Φυσικών εννοιών για την προσχολική και

πρώτη σχολική ηλικία", στο πρόγραμμα: "Η χρήση των multi-media στην

εκπαίδευση", του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών.

1993 : "Διδακτική των Φυσικών Επιστημών για την προσχολική και πρώτη σχολική

ηλικία", στο πρόγραμμα: "Εκπαίδευση εκπαιδευτικών στη LOGO", του

Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών.

1994 : "Διδακτική της Φυσικής: Προβλήματα μάθησης και διδασκαλίας στην

Οπτική", στο πρόγραμμα: "Η χρήση των Hyper-media για την εκπαίδευση στα

αντικείμενα της Οπτικής, της Μηχανικής και του Ηλεκτρισμού", του Παιδαγωγικού

Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών.

1994 : "Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών" στα ΠΕΚ Πατρών και

Τρίπολης

1995 : "Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών" στο ΠΕΚ Πατρών.

1995 : ‘’Έρευνα και εκπαιδευτική πράξη στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών’’

στο ΠΕΚ Τρίπολης.

1995 : ‘’Ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τις Φυσικές Επιστήμες για το Νηπιαγωγείο’’

στο ΠΕΚ Πατρών.

56

1996 : "Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών" στο ΠΕΚ Πατρών.

1996 : ‘’Ανάπτυξη δραστηριοτήτων από τις Φυσικές Επιστήμες για το Νηπιαγωγείο’’

στο ΠΕΚ Πατρών.

1997 : "Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών" στο ΠΕΚ Πατρών.

1997 : "Ψυχολογικές διαστάσεις της έρευνας στη Διδακτική της Φυσικής" σε

σεμινάριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών.

1998 : "Διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών" στο ΠΕΚ Πατρών.

1998 : Επιστημολογικές και ψυχολογικές διαστάσεις της Διδακτικής των Φυσικών

Επιστημών" σε σεμινάριο του παραρτήματος Ιωαννίνων της Ένωσης Ελλήνων

Φυσικών.

1999-2009: " Οι δραστηριότητες από τις Φυσικές Επιστήμες για το Νηπιαγωγείο και

την προσχολική ηλικία" σε σεμινάρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τις σχολικές

συμβούλους προσχολικής εκπαίδευσης, σε σεμινάρια των Σχολικών Συμβούλων της

Εύβοιας, της Θεσσαλονίκης, της Πιερίας της Βόρειας Αθήνας, της Αργολίδας, των

Χανίων, του Ηρακλείου, του Ρεθύμνου, του Λασιθίου, της Πρεβέζης και της Βέροιας

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΕΡΓΟ

α) Στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία

1993-1997: Μέλος της Επιτροπής Προγράμματος Σπουδών.

1993-1994: Μέλος της Επιτροπής Πρακτικών Ασκήσεων.

1994-1998: Μέλος της Επιτροπής φοιτητικών θεμάτων.

1995-1996: Μέλος της Επιτροπής για την "εβδομάδα ανοικτού Πανεπιστημίου".

1996-1998: Υπεύθυνος για τα ευρωπαϊκά προγράμματα του Τμήματος.

1997-1999: Υπεύθυνος πρακτικών ασκήσεων του Τμήματος.

1997-2003: Τεχνικός υπεύθυνος του Τμήματος.

1999-2000: Μέλος της Επιτροπής για την "εβδομάδα ανοικτού Πανεπιστημίου".

2000-2001: Διευθυντής του Τομέα Γνωστικής και Διαφορικής Ανάλυσης.

2000-2001: Πρόεδρος του Τμήματος.

2003-2005: Διευθυντής του Τομέα Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής.

2003-2005: Διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών.

2003-2005: Αναπληρωτής Πρόεδρος του Τμήματος.

2005-2006: Πρόεδρος του Τμήματος.

57

β) Στο Πανεπιστήμιο Πατρών

1993-1994: Μέλος της οργανωτικής επιτροπής της Γ' Πολιτιστικής Πανεπιστημιάδας.

1995-1996: Μέλος της Επιτροπής Πανεπιστημιακού Βήματος.

1996-1998: Μέλος της Επιτροπής SOCRATES του Πανεπιστημίου.

1998-1999: Εκπρόσωπος των επίκουρων καθηγητών στη Σύγκλητο.

2001-2003: Μέλος της Επιτροπής για την Αξιολόγηση.

2002-2003: Μέλος της Επιτροπής για την Κοινωνία της Πληροφορίας.

2005-2006: Μέλος της επιτροπής του προγράμματος Leonardo.

2006-σήμερα: Αντιπρύτανης Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΟ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

1. Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά με κριτές

1.1. Papamichaël, Y. Ravanis, K. (1993). La compréhension de la notion du champ

magnétique par les enseignants en formation de l’école primaire.

Revue de Recherches en Éducation: Spirale, 10/11, 249-262.

1.2. Ravanis, K. (1994). The discovery of elementary magnetic properties in pre-

school age. A qualitative and quantitative research within a piagetian framework.

European Early Childhood Education Research Journal, 2(2), 79-91.

1.3. Ravanis, K. Papamichaël, Y. (1995). Procédures didactiques de déstabilisation du

système de représentation spontanée des élèves pour la propagation de la lumière.

Didaskalia, 7, 43-61.

1.4. Ravanis, K. (1996). Stratégies d’interventions didactiques pour l’initiation des

enfants de l’école maternelle en sciences physiques.

Revue de Recherches en Éducation: Spirale, 17, 161-176.

58

1.5. Koliopoulos, D. Ravanis, K. (1998). L’enseignement de l’énergie au collège vu

par les enseignants. Grille d’analyse de leurs conceptions.

Aster, 26, 165-182.

1.6. Ravanis, K. Bagakis, G. (1998). Science education in kindergarten:

sociocognitive perspective.

International Journal of Early Years Education, 6(3), 315-327.

1.7. Ravanis, K. (1999). Représentations des élèves de l’école maternelle: le concept

de lumière.

International Journal of Early Childhood, 31(1), 48-53.

1.8. Koliopoulos, D. Ravanis, K. (2000). Élaboration et évaluation du contenu

conceptuel d’un curriculum constructiviste concernant l’approche énergétique des

phénomènes mécaniques.

Didaskalia, 16, 33-56.

1.9. Jimoyiannis, A. Mikropoulos, T. Ravanis, K. (2000). Students’ performance

towards computer simulations on Kinematics.

Themes in Education, 1(4), 357-372.

1.10. Valanides, N. Gritsi, F. Kampeza, M. Ravanis, K. (2000). Changing pre-school

children’s conceptions of the day/night cycle.

International Journal of Early Years Education, 8(1), 27-39.

1.11. Koliopoulos, D. Ravanis, K. (2000). Réflexions méthodologiques sur la

formation d’une culture concernant le concept d’énergie à travers l’éducation

formelle.

Revue de Recherches en Éducation: Spirale, 26, 73-86.

1.12. Ravanis, K. (2000). La construction de la connaissance physique à l’age

préscolaire : recherches sur les interventions et les interactions didactiques.

Aster, 31, 71-94.

59

1.13. Zacharos, K. Ravanis, K. (2000). The transformation of natural to geometrical

concepts, concerning children 5-7 years old. The case of measuring surfaces.

European Early Childhood Education Research Journal, 8(2), 63-72.

1.14. Koliopoulos, D. Ravanis, K. (2001). Didactic implications resulting from

students’ ideas about energy: an approach to mechanical, thermal and electrical

phenomena.

Themes in Education, 2(2/3), 161-173.

1.15. Ravanis, K. Papamichaël, Y. Koulaidis, V. (2002). Social marking and conceptual change: the conception of light for ten-year old children.

Journal of Science Education, 3(1), 15-18.

1.16. Dumas Carré, A. Weil-Barais, A. Ravanis, K. Shourcheh, F. (2003). Interactions

maître-élèves en cours d’activités scientifiques à l’école maternelle : approche

comparative.

Bulletin de Psychologie, 56(4), 493-508.

1.17. Tsatsaroni, A. Ravanis, K. Falaga, A. (2003). Studying the recontextualisation

of science in preschool classrooms: Drawing on Bernstein’s insights into teaching and

learning practices.

International Journal of Science and Mathematics Education, 1(4), 385-417.

1.18. Koliopoulos, D. Tantaros, S. Papandreou, M. Ravanis, K. (2004). Preschool children’s ideas about floating: a qualitative approach.

Journal of Science Education, 5(1), 21-24.

1.19. Ravanis, K. Koliopoulos, D. Hadzigeorgiou, Y. (2004). What factors does

friction depend on ? A socio-cognitive teaching intervention with young children.

International Journal of Science Education, 26(8), 997-1008.

1.20. Ravanis, K. (2005). Les Sciences Physiques à l’école maternelle: éléments

théoriques d’un cadre sociocognitif pour la construction des connaissances et/ou le

développement des activités didactiques.

International Review of Education, 51(2/3), 201-218.

60

1.21. Ravanis, K. Charalampopoulou, C. Boilevin, J.-M. Bagakis, G. (2005). La

construction de la formation des ombres chez la pensée des enfants de 5-6 ans:

procédures didactiques sociocognitives.

Revue de Recherches en Éducation: Spirale, 36, 87-98.

1.22. Koliopoulos, D. Boilevin, J. M. Ravanis, K. (2005). A classificação do conteúdo

conceitual dos currículos referentes à energia como instumento educativo. Pesquisa

em Educação em Ciências: Ensaio, 7(1), 63-75.

1.23. Bagakis, G. Balaska, G. Komis, V. Ravanis, K. (2006). Science Education ideas,

practices and needs of pre-primary school teachers in Greece.

Science Education International, 17(3), 171-186.

1.24. Boilevin, J. M. Ravanis, K. (2007). L’éducation scientifique et technologique à

l’école obligatoire face à la désaffection: recherches en didactique, dispositifs et

références.

Skholê, HS (1), 5-11.

1.25. Dedes, C. Ravanis, K. (2007). Reconstruction des représentations spontanées

des élèves: la formation des ombres par des sources étendues.

Skholê, HS (1), 31-39.

1.26. Ravanis, K. Koliopoulos, D. (2007). Proceduri didactice de destabilizare şi de

reconstruire a sistemului de reprezentări spontane referitoare la formarea umbrelor la

elevii de 10 ani.

Revista de Psihologie şi Ştinţele Educaţiei, ΙΙ(2), 3-11.

1.27. Ravanis, K. Koliopoulos, D. Boilevin, J.M. (2008). Construction of a precursor

model for the concept of rolling friction in the thought of preschool age children: A

socio-cognitive teaching intervention.

Research in Science Education, 38(4), 421-434.

61

1.28. Ravanis, K. Pantidos, P. (2008). Sciences activities in Preschool Education:

Effective and ineffective activities in a piagetian theoretical framework for research

and development.

International Journal of Learning, 15(2), 123-132.

1.29. Pantidos, P. Valakas, K. Vitoratos, E. Ravanis, K. (2008). Towards applied

semiotics: An analysis of iconic gestural signs regarding physics teaching in the light

of theater semiotics.

Semiotica, 172(1/4), 201-232.

1.30. Ravanis, K. (2008). Le concept de lumière: une recherche empirique sur les

représentations des élèves de 8 ans.

Analele Ştiinţifice Universităţii Cuza: Ştiinţele Educaţiei, XII, 147-156.

1.31. Dedes, C. Ravanis, K. (2009). Teaching image formation by extended light

sources: The use of a model derived from the history of science.

Research in Science Education, 39(1), 57-73.

1.32. Tantaros, S. Ravanis, K. (2009). De la représentation du monde aux modèles

précurseurs de la physique : fantômes dans la Zone du Développement Proximal des

enfants de 5-6 ans.

Dossiers des Sciences de l'Éducation, 21, 115-125.

1.33. Ravanis, K. Pantidos, P. Vitoratos, E. (2009). Magnetic field mental

representations of 14-15 year old students.

Acta Didactica Napocensia. 2(2), 1-7.

1.34. Dedes, C. Ravanis, K. (2009). History of science and conceptual change: the

formation of shadows by extended light sources. Science & Education, 18(9), 1135-

1151.

1.35. Kampeza, M. Ravanis, K. (2009). Transforming the representations of

preschool-age children regarding geophysical entities and physical geography.

Review of Science, Mathematics and ICT Education, 3(1), 141-158.

62

1.36. Komis, V. Karalis, T. Ravanis, K. Balias, S. (2009). La formation initiale des

enseignants en Grèce dans les trente dernières années: le difficile défi de la

professionnalisation.

Formation et Profession, 16(2), 45-47.

1.37. Ravanis, K. Boilevin, J. M. (2009). A comparative approach to the

representation of light for five-, eight- and ten-year-old children: educational

perspectives.

Journal of Baltic Science Education, 8(3), 182-190.

1.38. Ravanis, K. Balias, S. Karalis, T. Komis, V. (2010). La formation universitaire

des enseignants du préscolaire et du primaire en Grèce: évolutions et perspectives.

Revista de Formación e Innovación Educativa Universitaria, 3(1), 33-42.

1.39. Ravanis, K. Pantidos, P. Vitoratos, E. (2010). Mental representations of ninth

grade students: the case of the properties of the magnetic field. Journal of Baltic

Science Education, 9(1), 50-60.

1.40. Ravanis, K. Papadodima, Z. (2010). Ciencias Físicas y Tecnologia en la

educación de los hijos de inmigrantes; notas marginales acerca del multiculturalismo.

Miradas en Movimiento, 3, 69-78.

1.41 Pantidos, P. Valakas, K. Vitoratos, E. Ravanis, K. (2010, accepted). The

materiality of narrative spaces: A theatre semiotics perspective into the teaching of

Physics. Semiotica.

1.42 Vellopoulou, A. Ravanis, K. (under review). A methodological tool for

approaching the didactic transposition of the natural sciences in kindergarten school: the

case of the “states and properties of matter” in two Greek curricula.

Review of Science, Mathematics and ICT Education.

1.43 Antonopoulos, K. Zacharos, K. Ravanis, K. (under review). The construction of

the measurement of capacity in preschoolers. Activities and teaching interaction.

63

European Early Childhood Education Research Journal.

1.44 Vorvilas, G. Karalis, T. Ravanis, K. (under review). Applying Multimodal

Discourse Analysis to Learning Objects' User Interface: some preliminary remarks.

International Journal of Learning Technology.

2. Δημοσιεύσεις σε ελληνικά περιοδικά με κριτές

2.1. Ραβάνης, Κ. (1991). Νοητικές παραστάσεις μαθητών της Πέμπτης Δημοτικού για

την έννοια του χρόνου διάδοσης του φωτός.

Επιθεώρηση Φυσικής, Ζ(20), 17-21.

2.2. Ραβάνης, Κ. Παπαμιχαήλ, Γ. (1992). Πειραματικές διαδικασίες

αποσταθεροποίησης νοητικών αναπαραστάσεων και μετασχηματισμού τους σε

επιστημονικές έννοιες. Η κατανόηση της διάδοσης του φωτός από παιδιά δέκα

χρόνων.

Ψυχολογία, 1(3), 46-57.

2.3. Βαΐτση, Μ. Παπαγεωργίου, Ε. Μπαγάκης, Γ. Ραβάνης, Κ. Παπαμιχαήλ, Γ.

(1993). Η διδακτική αποσταθεροποίηση των αυθόρμητων παραστάσεων παιδιών

προσχολικής ηλικίας για τα φαινόμενα της τήξης και της εξαέρωσης.

Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 19, 308-338.

2.4. Χατζηνικήτα, Β. Κουλαϊδής, Β. Ραβάνης, Κ. (1996). Ιδέες μαθητών προσχολικής

και πρώτης σχολικής ηλικίας για το βρασμό του νερού.

Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 2, 106-116.

2.5. Χαραλαμποπούλου, Χ. Κοσμοπούλου, Δ. Ραβάνης, Κ. Παπαμιχαήλ, Γ. (1997). Ο

σχηματισμός των σκιών. Μία διδακτική παρέμβαση αποσταθεροποίησης βιωματικών

νοητικών παραστάσεων παιδιών προσχολικής ηλικίας.

Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 26, 225-246.

64

2.6. Βουτσινά, Χ. Ραβάνης, Κ. (1998). Το φως ως φυσική οντότητα στη σκέψη των

παιδιών της προσχολικής ηλικίας. Διδακτική προσέγγιση.

Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 3, 84-98.

2.7. Κολιόπουλος, Δ. Ραβάνης, Κ. (1998). Οι επιστημολογικές διαστάσεις του

προβλήματος του διδακτικού μετασχηματισμού. Κατασκευάζοντας ένα αναλυτικό

πρόγραμμα για τη διδασκαλία της ενέργειας στο γυμνάσιο.

Επιθεώρηση Φυσικής, Η(26), 36-46.

2.8. Ραβάνης, Κ. Αποστολίδου, Μ. Ασβεστά, Ε. Κολιόπουλος, Δ. (2002). Διαδικασίες

διδακτικής αλληλεπίδρασης και γνωστικοί μετασχηματισμοί: η τριβή ολίσθησης στη

σκέψη παιδιών 5-6 ετών.

Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 34, 156-172.

2.9. Ραβάνης, Κ. (2006). Η "Κοινωνία της Γνώσης και της Πληροφορίας" ως

ιδεολογική κατασκευή και οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην

εκπαίδευση: η πρόκληση της ορθολογικότητας.

Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, IB(48), 121-138.

2.10. Σκαμάγκα, Κ. Ραβάνης, Κ. Κολιόπουλος, Δ. (2008). Οι στοιχειώδεις μαγνητικές

ιδιότητες ως αναλογικοί συλλογισμοί για τη συγκρότηση ενός πρόδρομου μοντέλου

της έννοιας του βάρους στη σκέψη παιδιών 11 ετών.

Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 1(3), 223 - 253.

3. Δημοσιεύσεις σε περιοδικά με κρίση της συντακτικής επιτροπής

3.1. Ραβάνης, Κ. (1984). Οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές στην Εκπαίδευση.

Σύγχρονη Εκπαίδευση, 17, 16-19.

3.2. Ραβάνης, Κ. (1986). Οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές στην Εκπαίδευση και η

Διδακτική.

Σύγχρονη Εκπαίδευση, 30, 78-84.

65

3.3. Ραβάνης, Κ. (1988). Μεταβολές καταστάσεων και θερμική ισορροπία.

Προβλήματα κατανόησης και γνωστικά εμπόδια παιδιών 11 - 12 ετών.

Σύγχρονη Εκπαίδευση, 39, 83-89.

3.4. Ραβάνης, Κ. (1992). Οι νοητικές παραστάσεις στη Διδακτική της Φυσικής.

Νέα Παιδεία, 64, 77-88.

3.5. Ραβάνης, Κ. (1992). Διδακτική της Φυσικής. Επιστημολογικά και ερευνητικά

πλαίσια.

Νεοελληνική Παιδεία, 25/26, 79-89.

3.6. Ραβάνης, Κ. (1994). Το φως ως οντότητα στο χώρο. Αυθόρμητες νοητικές

παραστάσεις παιδιών ηλικίας δέκα ετών.

Σύγχρονη Εκπαίδευση, 74, 71-78.

3.7. Γαλημιτάκη, Δ. Καραμάνου, Α. Κορδιστού, Μ. Μπαρμπαγιάννη, Ε. Παππά, Ε.

Ραβάνης, Κ. (1995). Οι Φυσικές Επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση. Το

παράδειγμα της μύησης στο μαγνητισμό.

Σύγχρονη Εκπαίδευση, 81, 85-91.

3.8. Ραβάνης, Κ. (1997). Οι Φυσικές Επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση.

Δυνατότητες και αναγκαιότητες.

Η Λέσχη των Εκπαιδευτικών, 18, 29-31.

3.9. Κολιόπουλος, Δ. Ραβάνης, Κ. (1998). Η έννοια της ενέργειας στη σκέψη των

μαθητών. Ερευνητικά ευρήματα και διδακτικές επιπτώσεις.

Σύγχρονη Εκπαίδευση, 100, 69-77.

3.10. Αποστολίδου, Μ. Ασβεστά, Ε. Ραβάνης, Κ. (1998). Βιωματικές νοητικές

παραστάσεις για την έννοια της τριβής. Μια εμπειρική έρευνα με μαθητές/τριες

Νηπιαγωγείου. Νέα Παιδεία, 88, 152-163.

66

3.11. Δαπόντες, Ν. Ραβάνης, Κ. (2003). Ο σχεδιασμός και η δημιουργία εκπαιδευτικού

λογισμικού για τη Φυσική: το παράδειγμα του γνωστικού τομέα της Κινηματικής.

Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, 6, 28-36.

3.12. Τάνταρος, Σ. Κολιόπουλος, Δ. Παπανδρέου, Μ. Ραβάνης, Κ. (2004). "Επίπλευση" και "βύθιση" των σωμάτων στη σκέψη παιδιών προσχολικής ηλικίας:

πρόδρομα μοντέλα και συμβολικές παραστάσεις.

Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, 7, 31-36.

3.13. Δέδες, Χ. Ραβάνης, Κ. (2006). Εργαστηριακή διδασκαλία της Οπτικής και

Ιστορία της Επιστήμης: διδακτική προσέγγιση.

Νέα Παιδεία, 118, 87-100.

3.14. Ραβάνης, Κ. (2009). Η περιπέτεια της προσέγγισης του κόσμου της

Αστρονομίας από τα μικρά παιδιά: η ατέρμων σύγκρουση μοντέλου και εμπειρίας.

Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, 69, 104-109.

3.15. Ανθοπούλου. Β. Παπαϊωάννου, Χ. Ραβάνης, Κ. (2009). Η φωτογραφία και η

φωτογραφική μηχανή στη σκέψη παιδιών προσχολικής ηλικίας.

Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη, 31, 4-18.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

1. Ραβάνης, Κ. Παπαμιχαήλ, Γ. (1994). Η διαδικασία της κοινωνικογνωστικής

σύγκρουσης ως παράγων μετασχηματισμού των αυθόρμητων παραστάσεων παιδιών

10 ετών, για το σχηματισμό της σκιάς, σε επιστημονικές έννοιες.

Στο B. Κουλαϊδής (επιμ.), Αναπαραστάσεις του φυσικού κόσμου. Gutenberg, Αθήνα,

201 - 232.

2. Ραβάνης, Κ. Μπαγάκης, Γ. Παπαμιχαήλ, Γ. (1994). Έρευνες επίλυσης

προβλημάτων και συγκρότησης λογικομαθηματικών εννοιών στη Διδακτική και την

Ψυχολογία. Η οπτική της Διδακτικής της Φυσικής.

67

Στο Γ. Παπαμιχαήλ. Η γνωστική εκπαίδευση στην πρώτη σχολική ηλικία. Οδυσσέας,

Αθήνα, 70-89.

3. Ραβάνης, Κ. Παπαμιχαήλ, Γ. (1994). Ο μετασχηματισμός των αυθόρμητων

παραστάσεων παιδιών 10 ετών για το φως: η νοητική συγκρότηση του μοντέλου της

Γεωμετρικής Οπτικής για την επίλυση προβλημάτων της διάδοσης του φωτός.

Στο Γ. Παπαμιχαήλ. Η γνωστική εκπαίδευση στην πρώτη σχολική ηλικία. Οδυσσέας,

Αθήνα, 267-331.

4. Ραβάνης, Κ. (1995). Από τη Γενική Διδακτική στη Διδακτική των Φυσικών

Επιστημών. Παιδαγωγική συνέχεια και επιστημολογική ασυνέχεια.

Στο Η. Ματσαγγούρας (επιμ.), Η εξέλιξη της Διδακτικής. Επιστημολογική Θεώρηση.

Gutenberg, Αθήνα, 421-446.

5. Ravanis, K. (1998). Procédures didactiques de déstabilisation des représentations

spontanées des élèves de 5 et 10 ans. Le cas de la formation des ombres.

In A. Dumas-Carré & A. Weil-Barais (éds), Tutelle et médiation dans l´éducation

scientifique. P. Lang, Berne, 105-121.

6. Ραβάνης, Κ. (1998). Η κατανόηση του φυσικού κόσμου στην προσχολική ηλικία:

οι ανεπάρκειες των εμπειριστικών διδακτικών προσεγγίσεων.

Στο Β. Κουλαϊδής & Κ. Ραβάνης (επιμ.), Νέες Τεχνολογίες, Φυσικές Επιστήμες και

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία. ΕΚΤ-ΓΓΙ,

Αθήνα, 33-46.

7. Ραβάνης, Κ. Αντωνίου, Ε. Νάστη, Ε. (2000). Η νοητική οικοδόμηση του

φαινομένου της θερμικής διαστολής και συστολής των στερεών στη σκέψη των

παιδιών προσχολικής ηλικίας. Μια εμπειρική έρευνα.

Στο Π. Κόκκοτας (επιμ.), Διδακτικές προσεγγίσεις στις Φυσικές Επιστήμες: σύγχρονοι

προβληματισμοί. Τυπωθήτω, Αθήνα, 63-83.

8. Ραβάνης, Κ. (2001). Η γνωστική σύγκρουση ως διδακτικό εργαλείο.

Στο Β. Κουλαϊδής (επιστ. ευθ.), Διδακτική των Φυσικών Επιστημών. Ελληνικό

Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα, τ.Α, 253-274.

68

9. Καμπεζά, Μ. Γκρίτση, Φ. Χρηστίδου, Β. Τζιμογιάννης, Α. Ραβάνης, Κ. (2001). Η

συγκρότηση του φαινομένου της εναλλαγής της μέρας και της νύχτας στη σκέψη των

παιδιών προσχολικής ηλικίας. Στο Κ. Ραβάνης (επιμ.), Η μύηση των μικρών παιδιών

στις Φυσικές Επιστήμες, Πάτρα, 178-184.

10. Καραλή, Μ. Ραβάνης, Κ. (2001). Το φαινόμενο της διάλυσης στερεού σε υγρό

στη σκέψη παιδιών προσχολικής ηλικίας: διδακτική προσέγγιση. Στο Κ. Ραβάνης

(επιμ.), Η μύηση των μικρών παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες, Πάτρα, 185-193.

11. Ραβάνης, Κ. (2003). Φυσική. Μια προσέγγιση στα θέματα των εισαγωγικών

εξετάσεων για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Κριτικές επισημάνσεις και παρατηρήσεις

για την περίοδο 1961-2001.Στο Α. Δημαράς & Α. Βερέβη (εποπτ.- επιμ.),

Εισαγωγικές εξετάσεις για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση: Κριτική προσέγγιση των

θεμάτων (1961-2001), Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Αθήνα, 83-96.

12. Καμπεζά, Μ. Ραβάνης, Κ. (2003). Η ανάπτυξη μιας διδακτικής δραστηριότητας

για παιδιά προσχολικής ηλικίας με αντικείμενο τη Γη και τα γεωφυσικά

χαρακτηριστικά της.Στο Μ. Τσιτουρίδου (επιμ.), Οι Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες

Τεχνολογίες στην εκπαίδευση παιδιών προσχολικής ηλικίας. Τζιόλας, Θεσσαλονίκη,

55-62.

13. Χαραλαμποπούλου, Χ. Ραβάνης, Κ. (2003). Οι τονικές αξίες των χρωμάτων:

στόχοι-εμπόδια στη σκέψη των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Στο Μ. Τσιτουρίδου

(επιμ.), Οι Φυσικές Επιστήμες και οι Νέες Τεχνολογίες στην εκπαίδευση παιδιών

προσχολικής ηλικίας. Τζιόλας, Θεσσαλονίκη, 151-158.

14. Ραβάνης, Κ. (2004). Οι επιδράσεις των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της

Επικοινωνίας στις δομές και της λειτουργίες της εκπαίδευσης: κριτικές –

εκπαιδευτικές παρατηρήσειςΣτο Ι. Βλαχάβας, Β. Δαγδιλέλης, Γ. Ευαγγελίδης, Γ.

Παπαδόπουλος, Μ. Σαρατζέμη & Δ. Ψύλλος (επιμ.), Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας

και των Επικοινωνιών στην ελληνική εκπαίδευση: απολογισμός και προοπτικές.

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, 374-387.

69

15. Δέδες, Χ. Ραβάνης, Κ. (2005). Πως εκπέμπεται το φως από εκτεταμένες πηγές;

Ανιχνεύοντας νοητικές παραστάσεις μαθητών/τριών 12-16 ετών με τη συνδρομή της

Ιστορίας της Επιστήμης.Στο Δ. Κολιόπουλος & Α. Βαβουράκη (επιμ.), Διδακτική

Φυσικών Επιστημών: οι προκλήσεις του 21ου αιώνα. Κείμενα για την δευτεροβάθμια

και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ΕΔΙΦΕ, Αθήνα, 15-23.

16. Καμπεζά, Μ. Ραβάνης, Κ. (2005). Διδακτικές παρεμβάσεις και εκπαιδευτικό

υλικό: η περίπτωση της αστρονομίας στην προσχολική ηλικία. Στο Δ. Κολιόπουλος &

Α. Βαβουράκη (επιμ.), Διδακτική Φυσικών Επιστημών: οι προκλήσεις του 21ου αιώνα.

Κείμενα για την πρωτοβάθμια και την προσχολική εκπαίδευση, ΕΔΙΦΕ, Αθήνα, 39-44.

17. Βελλοπούλου, Α. Ραβάνης, Κ. (2006). Ο κόσμος της Φυσικής στο Αναλυτικό

Πρόγραμμα για το Νηπιαγωγείο: μια προσέγγιση στο πλαίσιο της θεωρίας του

διδακτικού μετασχηματισμού. Στο Λ. Λουκά, Χ. Παπαδημήτρη-Καχριμάνη & Κ.

Κωνσταντίνου (επιμ.), Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και αξιοποίηση Νέων

Τεχνολογιών στη νηπιακή εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία, 139-151.

18. Καμπεζά, Μ. Ραβάνης, Κ. (2006). Η συγκρότηση στη σκέψη των νηπίων

στοιχειωδών αστρονομικών εννοιών: τα "πρόδρομα μοντέλα" ως εργαλεία

μαθησιακών διαδικασιών. Στο Λ. Λουκά, Χ. Παπαδημήτρη-Καχριμάνη & Κ.

Κωνσταντίνου (επιμ.), Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και αξιοποίηση Νέων

Τεχνολογιών στη νηπιακή εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία, 7-17.

19. Ραβάνης, Κ. Κολιόπουλος, Δ. (2006). Μια συνθετική προσέγγιση της έννοιας της

τριβής ολίσθησης για την προσχολική ηλικία.: βιωματικές νοητικές παραστάσεις,

διδακτικές αλληλεπιδράσεις και πρόδρομα μοντέλα.

Στο Δ. Κολιόπουλος, Θέματα Διδακτικής Φυσικών Επιστημών. Η συγκρότηση της

σχολικής γνώσης, Μεταίχμιο, Αθήνα, 155-174.

20. Karalis, T. Ravanis, K. Komis, V. (2007). La formation des enseignants du

préscolaire et du primaire en Grèce entre 1984 et 2006 : contradictions et défis.

In T. Karsenti, R.-P. Garry, J. Bechoux & S. Tchaméni Ngamo (éds), La formation

des enseignants dans la francophonie : diversités, défis et stratégies d’action, AUF,

Montréal, 344-356.

70

21. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Δεληγιάννη, Β. (2007). Στάσεις και αντιλήψεις

εκπαιδευτικών των Θετικών Επιστημών για τον παράγοντα "φύλο" στην εκπαίδευση.

Στο Ε. Ντρενογιάννη, Φ. Σέρογλου, Ε. Τρέσσου, Φύλο και Εκπαίδευση. Μαθηματικά,

Φυσικές Επιστήμες, Νέες Τεχνολογίες, Καλειδοσκόπιο, Αθήνα, 143-159.

22. Χαϊτοπούλου, Ι. Δημάκη, Α. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. (2008). Μελλοντικές

παιδαγωγοί της προσχολικής ηλικίας μπροστά στο ζήτημα των επιρροών του φύλου

στη μάθηση των Φυσικών Επιστημών.

Στο Β. Χρηστίδου (επιμ.), Εκπαιδεύοντας τα μικρά παιδιά στις Φυσικές Επιστήμες:

ερευνητικοί προσανατολισμοί και παιδαγωγικές πρακτικές, Αδελφοί Κυριακίδη,

Θεσσαλονίκη, 149-160.

23. Komis, V. Filippidi, A. Karalis, T. Tselios, N. Ravanis, K. (2008). L’introduction

des TIC dans l’enseignement universitaire en Grèce : une étude de cas centrée sur la

formation des futurs enseignants de l’Université de Patras.

In T. Karsenti, R.-P. Garry & A. Benziane (éds). Former les enseignants du XXIème

siècle dans toute la francophonie. Presses Universitaires Blaise Pascal, Université de

Clermont 2 - RIFEFF, Clermont-Ferrand, 241-252.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

1. Διεθνή Συνέδρια

1.1. Ravanis, K. (1991). Misconceptions of 9,5 - 10,5 year old children regarding the

formation of shades. The case of the location of the position of a light source in

relevance to the shade. First General Conference of the Balkan Physical Union.

Thessaloniki, September 26-28, 1991.

(Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: K. M. Paraskevopoulos

(ed.), 1992. Proceedings of the First General Conference of the Balkan Physical

Union, Hellenic Physical Society, Thessaloniki, I, 63-65).

71

1.2. Papamichaël, Y. Ravanis, K. (1992). Représentation du champ magnétique par

les enseignants en formation. Première Biennale de l’éducation et de la formation.

Débats sur les recherches et les innovations. UNESCO, Paris, 27-30 Avril 1992.

1.3. Ravanis, K. Papamichaël, Y. (1992). Formation des ombres: procédures

didactiques conflictuelles de déstabilisation du système de représentation spontanée

des élèves de 10 ans. Deuxième Symposium International "Anthéna 92". Transfert des

connaissances en Sciences et Techniques. Université Tunis II, Tunis, 31 Août-4

Septembre 1992.

1.4. Ravanis, K. (1993). La théorie piagetiénne comme cadre de référence pour la

déploiement des activités de connaissance physique à l'école maternelle. Le cas du

magnétisme. Third European Conference on the Quality of Early Childhood

Education. Practice-Oriented Research Related to the Quality of Early Childhood

Education. EECERA, Kriopigi, Chalkidiki, 1-3 September 1993.

1.5. Papageorgiou, E. Vaitsi, M. Ravanis, K. Bagakis, G. (1993). Empirical study on

the preschool children understanding of the liquids’ gasification. 5th Conference of

the European Association for Research on Learning and Instruction. Université d’Aix

en Provence, Aix en Provence, August 31 - September 5, 1993.

1.6. Ravanis, K. (1995). La formation des ombres. Procédures didactiques

conflictuelles.Colloque franco-québécois: La tutelle en Sciences Expérimentales.

Université Paris VII-Denis Diderot, Paris, 2-3 Mars 1995.

1.7. Pandiska, P. Ravanis, K. (1995). Gender in natural science textbooks of Greek

school. UNESCO’ S International Workshop: Pedagogical research and school

textbooks elaboration. UNESCO Chair of Patras University, Thessaloniki, 29 Mars-1

April 1995. (Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: M.

Kondyli, Y. Papamichael (eds), 1996. Proceedings of the UNESCO´S International

Workshop: Pedagogical research and school textbooks elaboration, UNESCO Chair

of Patras University, Patras, 53-56).

72

1.8. Ravanis, K. Bagakis, G. (1995). Towards integration of Science Education in pre-

school education. European Conference on Research in Science Education.

University of Leeds, Leeds, 7-11 April 1995.

1.9. Ravanis, K. (1995). Le concept de lumière. Représentations des enfants de cinq

ans. Cinquième Congrès Européen sur la Qualité de l’Éducation des Jeunes Enfants.

Ouels Objectifs Pédagogiques pour l’Éducation Préscolaire (0-7 ans)? INRP -

EECERA, Sorbonne, Paris, 7-9 Septembre 1995.

1.10. Ravanis, K. Bagakis, G. Zogza, V. (1999). Science education and Pre-school

education. Third Warwick International Early Years Conference. Sharing Research in

Early Childhood Education. Institute of Education, University of Warwick, Coventry,

12-16 April 1999.

1.11. Voutsina, C. Ravanis, K. (1999). Pre-school children’s ideas about light and

their development: a socioconstructive perspective. Third Warwick International

Early Years Conference. Sharing Research in Early Childhood Education. Institute of

Education, University of Warwick, Coventry, 12-16 April 1999.

1.12. Ravanis, K. Bagakis, G. Koliopoulos, D. (1999). The utilisation and operation of

the thermometer as a technical tool for the thought of pre-schoolers. Third Warwick

International Early Years Conference. Sharing Research in Early Childhood

Education. Institute of Education, University of Warwick, Coventry, 12-16 April

1999.

1.13. Ravanis, K. (1999). Understanding friction: dialogues with five-year old

children.IX European Conference on Developmental Psychology. Spetses, 1-5

September 1999.

1.14. Koliopoulos, D. Ravanis, K. (1999). La classification du contenu conceptuel des

curriculums concernant l’énergie: vers une modélisation des points de vue sur

l’enseignement de l’énergie. Premières rencontres scientifiques de l'Association pour

la Recherche en Didactique des Sciences et Techniques. École Normale Supérieure de

Cachan, Cachan, 26-28 Octobre 1999.

73

(Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: ARDIST (éd.), 1999.

Actes des Premières rencontres scientifiques de l’ARDIST: L’actualité de la

recherche en didactique des sciences et des techniques, 156-160).

1.15. Tsatsaroni, A. Falaga, A. Ravanis, K. (2001). Science learning in preschool

classrooms: a sociological approach. The Eight Literacy and Education Research

Network Conference Learning. University of Athens, Spetses, 4-8 July 2001.

1.16. Zogza, V. Ravanis, K. Bagakis, G. Koliopoulos, D. (2001). Working with

Sciences in Kindergarten: didactic strategies. Third International Conference on

Science Education Research in the Knowledge Based Society. Aristotle University of

Thessaloniki, Thessaloniki, 21-26 August 2001. (Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα

πρακτικά του Συνεδρίου: D. Psillos et al. (eds), 2001. Proceedings of the Third

International Conference on Science Education Research in the Knowledge Based

Society, Thessaloniki, II, 709-711).

1.17. Tantaros, S. Koliopoulos, D. Papandreou, M. Ravanis, K. (2003). Notational

practices within activities of preschoolers’ constructions of scientific knowledge.

10th Conference of the European Association for Research on Learning and

Instruction. University of Padova, Padova, August 26-30, 2003.

1.18. Ravanis, K. (2005). Enseignement et didactique de la Physique: réflexions et

questions critiques sur l’approche de l’activité notationnelle. Colloque International

"Noter pour penser: approches développementales et didactiques". Université

d’Angers, Angers 27-28 Janvier 2005.

1.19. Tantaros, S. Sarigianni, K. Sotiropoulou, E. Koliopoulos, D. Ravanis, K. (2005).

Étude des notations au but communicationnel par des enfants d'une école primaire en

Grèce dans d'une activité scientifique. Colloque International "Noter pour penser:

approches développementales et didactiques". Université d’Angers, Angers 27-28

Janvier 2005.

1.20. Kampeza, M. Ravanis, K. (2006). An Approach to the Introduction of

Elementary Astronomy Concepts in Early Education.European Conference on

74

Educational Research 2006: Transforming Knowledge, University of Geneva,

Geneva, 13-15 September 2006. (Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του

Συνεδρίου: Education-line, http://www.leeds.ac.uk/educol/documents/157797.doc).

1.21. Tantaros, S. Ravanis, K. (2007). De la représentation du monde aux modèles

précurseurs de la physique : fantômes dans la Zone du Développement Proximal des

enfants de 5-6 ans. Colloque International "Théorie historico-culturelle et recherches

en éducation et en didactiques". Universités de Toulouse II et de Bordeux II, Albi 23-

25 Avril 2007.

1.22. Komis, V. Filippidi, Α. Karalis, T. Tselios, N. Ravanis, K. (2007).

L’introduction des TIC dans l’enseignement universitaire en Grèce : une étude de cas

centrée sur la formation des futurs enseignants de l’Université de Patras.Deuxième

Colloque Internationale du Réseau Internationale Francophone des Établissements

de Formation de Formateurs. IUFM de Guadeloupe, Pointe-à-Pitre, Guadeloupe, 8-9

Novembre 2007.

1.23. Komis, V. Filippidi, A. Karalis, T. Tselios, N. Ravanis, K. (2008). Utiliser un

système de formation à distance dans un contexte d’enseignement universitaire

conventionnel.Colloque «Recherches sur l’intégration pédagogique des TIC :

perspectives du Nord et du Sud». Association Francophone pour le Savoir, Montréal 7

Mai 2008.

2. Ελληνικά Συνέδρια

2.1. Δαπόντες, Ν. Ραβάνης, Κ. (1985). Η έρευνα στη Διδακτική της Φυσικής.

Τέταρτο Συνέδριο του περιοδικού Σύγχρονη Εκπαίδευση. Παιδαγωγική έρευνα και

Εκπαίδευση. Αθήνα, 22-24 Νοεμβρίου 1985.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου, Σύγχρονη Εκπαίδευση,

29, 95-99).

75

2.2. Ραβάνης, Κ. (1989). Νοητικές παραστάσεις και συγγραφή σχολικών βιβλίων γιά

τις Φυσικές Επιστήμες. Οι περιπτώσεις της Θερμότητας, της θερμοκρασίας και της

θερμικής ισορροπίας στα σχολικά εγχειρίδια της Πέμπτης Δημοτικού.

Τρίτο Κοινό Συνέδριο των Ενώσεων Ελλήνων και Κυπρίων Φυσικών. Λευκωσία, 21-

23 Απριλίου 1989.

2.3. Ραβάνης, Κ. (1991). Νοητικές παραστάσεις μαθητών ηλικίας 9,5 - 10,5 ετών, γιά

την ευθύγραμμη διάδοση και το χρόνο διάδοσης του φωτός. Επιστημολογική και

ψυχολογική προσέγγιση.

Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας. Αθήνα, 29 Μαΐου - 2 Ιουνίου

1991.

2.4. Ραβάνης, Κ. (1992). Επιστημολογικές προϋποθέσεις της οικοδόμησης

προγράμματος Φυσικών Επιστημών για την Προσχολική Εκπαίδευση.

Δεύτερο Συμπόσιο για την Παιδεία. Η Προσχολική Αγωγή στην Ελλάδα. Παιδαγωγικό

Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα, 25-27 Σεπτεμβρίου 1992.

2.5. Ραβάνης, Κ. (1992). Ο μύθος της ουδετερότητας της διδασκαλίας και η αδυναμία

συγκρότησης κοινού συστήματος σημασιών εκπαιδευτικού και μαθητή. Η περίπτωση

των Φυσικών Επιστημών.

Έκτο Συνέδριο του περιοδικού Σύγχρονη Εκπαίδευση. Ο εκπαιδευτικός και το έργο του.

Αθήνα, 26-28 Νοεμβρίου 1992.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου, Σύγχρονη Εκπαίδευση,

69, 34-38).

2.6. Ραβάνης, Κ. (1993). Η κατανόηση του φαινομένου της άσκησης δυνάμεων

αλληλεπίδρασης σε μαγνητικό πεδίο, από μαθητές Τρίτης Γυμνασίου.

Έκτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών. Κομοτηνή, 18-21

Μαρτίου 1993.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: ΕΕΦ, 1997. Πρακτικά

6ου συνεδρίου. τ. Α, Αθήνα, 14-18).

76

2.7. Μαυροπούλου, Μ. Τερζούδη, Μ. Ραβάνης, Κ. Μπαγάκης, Γ. Παπαμιχαήλ, Γ.

(1993). Η διάδοση της θερμότητας στα στερεά. Μελέτη των νοητικών παραστάσεων

μαθητών προσχολικής ηλικίας.

Έκτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών. Κομοτηνή, 18-21

Μαρτίου 1993.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: ΕΕΦ, 1997. Πρακτικά

6ου συνεδρίου. τ. Α, Αθήνα, 27-30).

2.8. Ραβάνης, Κ. Παπαμιχαήλ, Γ. (1993). Η κοινωνική σήμανση ως διδακτικός

μηχανισμός μετασχηματισμού αυθόρμητων νοητικών παραστάσεων σε επιστημονικές

έννοιες. Η περίπτωση του φωτός.

Τέταρτο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας. Θεσσαλονίκη, 27-30 Μαΐου

1993.

2.9. Ραβάνης, Κ. Καραλής, Θ. (1993). Η διδασκαλία της έννοιας της ευθύγραμμης

διάδοσης του φωτός με χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Πρώτο Συνέδριο Διδακτικής των Μαθηματικών και Πληροφορικής στην Εκπαίδευση.

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα,

20-23 Οκτωβρίου 1993.

(Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Α. Μικρόπουλος

(επιμ.), 1993. Πρακτικά 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Μαθηματικών

και Πληροφορικής στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Β, 217-228).

2.10. Παπαμιχαήλ, Γ. Ραβάνης, Κ. Μπαγάκης, Γ. (1994). Συγκρότηση και

μετασχηματισμός των εννοιών: προβληματισμοί σχετικοί με τη μετάβαση από το

δομισμό στο λειτουργισμό.

Επιστημονική ημερίδα. Η εννοιολογική αλλαγή στους μαθητές: Η περίπτωση των

Φυσικών Επιστημών. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 26 Φεβρουαρίου 1994.

2.11. Ραβάνης, Κ. (1994). Οι διαφορές επιδόσεων μεταξύ αγοριών και κοριτσιών στις

Φυσικές Επιστήμες. Μια υπόθεση Διδακτικού Συμβολαίου; Ευρωπαϊκό Συνέδριο:

77

Εκπαίδευση και ισότητα ευκαιριών. Γενική Γραμματεία Ισότητας, Αθήνα, 7-9

Απριλίου 1994.

(Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Ν. Παπαγεωργίου

(επιμ.), 1995. Πρακτικά Συνεδρίου "Εκπαίδευση και ισότητα ευκαιριών". Γενική

Γραμματεία Ισότητας, Αθήνα, 252-262).

2.12. Ραβάνης, K. 1994. Αναλυτικό πρόγραμμα και Διδακτική φυσικών εννοιών. Η

περίπτωση της προσχολικής ηλικίας.

Πανελλήνιο Συνέδριο: Αναλυτικά Προγράμματα στην Προσχολική Αγωγή.

Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 20-22 Μαΐου

1994.

(Η εργασία είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Κ. Χρυσαφίδης & Μ.

Καλδρυμίδου (επιμ.), 1997. Πρακτικά 1ου Συνεδρίου Προσχολικής Αγωγής,

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, τ. Β, 195-202).

2.13. Παντίσκα, Π. Παπαπάνου, Γ. Ραβάνης, K. (1996). Η διάκριση των δύο φύλων

στα σχολικά εγχειρίδια των Φυσικών Επιστημών: παραδοσιακές και εναλλακτικές

προσεγγίσεις.

Διεθνές Συνέδριο : Εκπαιδευτικοί, φύλο, σχολική πράξη. Τμήμα Ψυχολογίας και

Τομέας Παιδαγωγικής Τμήματος Φιλοσοφίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 2-4 Απριλίου 1996.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Β. Δεληγιάννη & Σ.

Ζιώγου (επιμ.), 1997. Πρακτικά Συνεδρίου "Φύλο και σχολική πράξη". Βάνιας,

Θεσσαλονίκη, 331-338).

2.14. Ραβάνης, Κ. 1997. Συγκρουσιακές διδακτικές διαδικασίες: από τις περιγραφικές

στις συστηματικές όψεις. Το παράδειγμα της Οπτικής.

Επιστημονική διημερίδα. Οι Φυσικές Επιστήμες και η Τεχνολογία στην Πρωτοβάθμια

Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 7-

8 Φεβρουαρίου 1997.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά της διημερίδας: Γ. Καλκάνης (επιμ.),

1997. Ανακοινώσεις διημερίδας "Οι Φυσικές Επιστήμες και η Τεχνολογία στην

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση". ΠΤΔΕ, Αθήνα, 84-89).

78

2.15. Ραβάνης, Κ. Κουλαϊδής, Β. Κολιόπουλος, Δ. (1997). Κατάρτιση ανέργων

παιδαγωγών στις Φυσικές Επιστήμες, τις Νέες Τεχνολογίες και την Περιβαλλοντική

Εκπαίδευση. Μία προσπάθεια συνεργασίας δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.

Τρίτο Συνέδριο του περιοδικού Εκπαιδευτική Κοινότητα. Επιμόρφωση των

εκπαιδευτικών: θεσμοθετημένες και άτυπες μορφές. Αθήνα, 21 - 23 Μαρτίου 1997.

2.16. Ραβάνης, Κ. (1998). Αγορά εργασίας και νέες τεχνολογίες: νέα πεδία

αντιθέσεων για την εκπαίδευση.

Συνέδριο: Φύλο, ισότητα ευκαιριών, νέες τεχνολογίες. Κέντρο Ερευνών για Θέματα

Ισότητας, Γενική Γραμματεία Ισότητας. Θεσσαλονίκη, 28-29 Μαρτίου 1998.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: ΚΕΘΙ, 1998.

Πρακτικά Συνεδρίου "Εκπαίδευση και Φύλο / Νέες Τεχνολογίες". Αθήνα, 180-186).

2.17. Βουτσινά, Χ. Χαραλαμποπούλου, Χ. Ραβάνης, Κ. (1998). Το φως ως αυτόνομη

οντότητα και ο σχηματισμός των σκιών: στόχοι-εμπόδια στη σκέψη των παιδιών

προσχολικής ηλικίας.

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής των

Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 29-31 Μαΐου 1998.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του συνεδρίου: Π. Κουμαράς, Π.

Καριώτογλου, Β. Τσελφές & Δ. Ψύλλος (επιμ.), 1998. Πρακτικά πρώτου πανελλήνιου

συνεδρίου Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και εφαρμογής των Νέων Τεχνολογιών

στην εκπαίδευση, ΠΤΔΕ-ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, εκδ. Χριστοδουλίδη, 193-198).

2.18. Ραβάνης, Κ. Κολιόπουλος, Δ. Μπαγάκης, Γ. (1998). Η χρήση του θερμομέτρου

ως τεχνικού εργαλείου. Βιωματικές νοητικές παραστάσεις παιδιών προσχολικής

ηλικίας.

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής των

Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 29-31 Μαΐου 1998.

2.19. Δαπόντες, Ν. Ραβάνης, Κ. (1998). Ο ρόλος των πολλαπλών αναπαραστάσεων

και των δραστηριοτήτων στη σχεδίαση ενός εκπαιδευτικού λογισμικού κινηματικής.

79

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής των

Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 29-31 Μαΐου 1998.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του συνεδρίου: Π. Κουμαράς, Π.

Καριώτογλου, Β. Τσελφές & Δ. Ψύλλος (επιμ.), 1998. Πρακτικά πρώτου πανελλήνιου

συνεδρίου Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και εφαρμογής των Νέων Τεχνολογιών

στην εκπαίδευση, ΠΤΔΕ-ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, εκδ. Χριστοδουλίδη, 487-492).

2.20. Κολιόπουλος, Δ. Ραβάνης, Κ. (1998). Ο εποικοδομητικός μετασχηματισμός του

εννοιολογικού περιεχομένου ενός παραδοσιακού αναλυτικού προγράμματος για την

ενέργεια στη βαθμίδα του Γυμνασίου.

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής των

Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 29-31 Μαΐου 1998.

2.21. Ραβάνης, Κ. Κολιόπουλος, Δ. (1999). Εκπαιδευτικά προγράμματα και διδακτικό

υλικό για τη διδασκαλία της Φυσικής: η τεράστια αδράνεια του αναχρονισμού.

Όγδοο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών. Πύργος, 28-31

Ιανουαρίου 1999.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: ΕΕΦ, 2000. Πρακτικά

8ου συνεδρίου. τ. Α, Αθήνα, 183-187).

2.22. Ραβάνης, Κ. (1999). Η παραγωγή και η χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού ως

διδακτική επιλογή.

Πανελλήνιο Συνέδριο "Πληροφορική και Εκπαίδευση". Σύλλογος Καθηγητών

Πληροφορικής Ηπείρου – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο – Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής

Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα 14-15 Μαΐου 1999.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του συνεδρίου: Α. Τζιμογιάννης

(επιμ.), 1999. Πανελλήνιο Συνέδριο "Πληροφορική και Εκπαίδευση", ΣΚΠΗ,

Ιωάννινα, 97-103).

2.23. Μπαγάκης, Γ. Ραβάνης, Κ. (1999). Θεωρητικά και μεθοδολογικά στοιχεία για

την ανάπτυξη δραστηριοτήτων Φυσικών Επιστημών στο Νηπιαγωγείο.

80

Πανελλήνιο Συνέδριο "Η έρευνα στην Προσχολική Εκπαίδευση". Παιδαγωγικό Τμήμα

Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 21-23 Οκτωβρίου 1999.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του συνεδρίου: Ε. Κούρτη (επιμ.),

2001. Η έρευνα στην προσχολική εκπαίδευση. Διδακτική Μεθοδολογία, τ. Α,

Τυπωθήτω, 297-305).

2.24. Καμπεζά, Μ. Γκρίτση, Φ. Ραβάνης, Κ. (1999). Η συγκρότηση του φαινομένου

της εναλλαγής της μέρας και της νύχτας στη σκέψη παιδιών προσχολικής ηλικίας.

Πρώτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση.

Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών, 10-12 Δεκεμβρίου 1999.

2.25. Καραλή, Μ. Ραβάνης, Κ. (1999). Ανίχνευση και μετασχηματισμός βιωματικών

νοητικών παραστάσεων παιδιών προσχολικής ηλικίας για το φαινόμενο της διάλυσης

στερεού σε υγρό.

Πρώτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση.

Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών, 10-12 Δεκεμβρίου 1999.

2.26. Κολιόπουλος, Δ. Ραβάνης, Κ. (1999). Ο διδακτικός μετασχηματισμός των

Φυσικών Επιστημών για την προσχολική ηλικία: η μυθολογία της "δυσκολίας του

αντικειμένου".

Πρώτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση.

Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών, 10-12 Δεκεμβρίου 1999.

2.27. Ραβάνης, Κ. (2000). Πως βλέπουμε τα ετερόφωτα αντικείμενα; Βιωματικές

νοητικές παραστάσεις μαθητών/τριών 12-13 ετών για την όραση.

Δεύτερο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής

των Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση. Τμήμα Επιστημών της Αγωγής,

Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία 3-5 Μαΐου 2000.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του συνεδρίου: Ν. Βαλανίδης (επιμ.),

2000. Πρακτικά δεύτερου πανελλήνιου συνεδρίου Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και

εφαρμογής των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής,

Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία, τ.1, 214-221).

81

2.28. Κολιόπουλος, Δ. Ραβάνης, Κ. (2001). Η συγκρότηση Αναλυτικών

Προγραμμάτων για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: από τον εμπειρισμό στη

θεωρία των αναλυτικών Προγραμμάτων και τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών.

Ημερίδα "Η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην Ελλάδα σήμερα". Ένωση για τη

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, Αθήνα 3 Μαρτίου 2001.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά της ημερίδας: Π. Κόκκοτας & Ι.

Βλάχος (επιμ.), 2001. Η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στις αρχές του 21ου

αιώνα: προβλήματα και προοπτικές. Γρηγόρης, Αθήνα, 67-76).

2.29. Ραβάνης, Κ. (2001). Η μετάβαση από τα Παιδαγωγικά Τμήματα στα Τμήματα

Επιστημών της Εκπαίδευσης: αντιφάσεις και αντιθέσεις σε μια συγκυρία κοινωνικών

και εκπαιδευτικών μετασχηματισμών.

Συνέδριο "Προοπτικές των Παιδαγωγικών Τμημάτων". Παιδαγωγικό Τμήμα

Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος 9-11 Μαρτίου 2001.

2.30. Καμπεζά, Μ. Ραβάνης, Κ. (2001). Η εικόνα της γης και τα γεωφυσικά

χαρακτηριστικά της: μια διδακτική προσέγγιση στο χώρο της προσχολικής ηλικίας.

Δεύτερο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση. Τμήμα

Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης, 14-16 Δεκεμβρίου 2001.

2.31. Χαραλαμποπούλου, Χ. Ραβάνης, Κ. (2001). Οι τονικές αξίες των χρωμάτων:

στόχοι-εμπόδια στη σκέψη των παιδιών προσχολικής ηλικίας.

Δεύτερο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση, Τμήμα

Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης, 14-16 Δεκεμβρίου 2001.

2.32. Κολιόπουλος, Δ. Μπαγάκης, Γ. Ραβάνης, Κ. Ζόγκζα, Β. (2002). Οι Φυσικές

Επιστήμες στο Νηπιαγωγείο: το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα.

Ημερίδα "Τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα των Φυσικών Επιστημών στο διαθεματικό

ενιαίο πλαίσιο προγράμματος σπουδών στην υποχρεωτική εκπαίδευση". Ένωση για τη

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, Αθήνα 9 Φεβρουαρίου 2002.

82

2.33. Ραβάνης, Κ. (2002). Από τη Διδακτική στη διδασκαλία των Φυσικών

Επιστημών: εμπόδια και προοπτικές.

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών.

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 18-21

Απριλίου 2002.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Π. Κόκκοτας, Ι.

Βλάχος, Π. Πήλιουρας & Α. Πλακίτση (επιμ.), 2003. Η διδασκαλία των Φυσικών

Επιστημών στην Κοινωνία της Πληροφορίας, Γρηγόρης, Αθήνα, 39-47).

2.34. Βιτσάκη, Ζ. Ραβάνης, Κ. (2002). Μικρο-ανάλυση διδακτικών

αλληλεπιδράσεων: η περίπτωση ενός εισαγωγικού μαθήματος για τα ηλεκτρικά

κυκλώματα.

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών.

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 18-21

Απριλίου 2002.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Π. Κόκκοτας, Ι.

Βλάχος, Π. Πήλιουρας & Α. Πλακίτση (επιμ.), 2003. Η διδασκαλία των Φυσικών

Επιστημών στην Κοινωνία της Πληροφορίας, Γρηγόρης, Αθήνα, 418-426).

2.35. Καμπεζά, Μ. Ραβάνης, Κ. (2002). Εμπόδια-στόχοι στη σκέψη των παιδιών

προσχολικής ηλικίας: η Γη ως ουράνιο σώμα και χώρος διαβίωσης.

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών,

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 18-21

Απριλίου 2002.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Π. Κόκκοτας, Ι.

Βλάχος, Π. Πήλιουρας & Α. Πλακίτση (επιμ.), 2003. Η διδασκαλία των Φυσικών

Επιστημών στην Κοινωνία της Πληροφορίας, Γρηγόρης, Αθήνα, 440-444).

2.36. Σκαμάγκα, Κ. Ραβάνης, Κ. Κολιόπουλος, Δ. (2002). Η καθοδήγηση και η

διαμεσολάβηση ως στρατηγικές επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης στα πλαίσια των

διδακτικών δραστηριοτήτων: η περίπτωση της έννοιας του βάρους.

Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Εφαρμογής των

Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης,

Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο, 9-11 Μαΐου 2002.

83

2.37. Ραβάνης, Κ. (2002). H "Κοινωνία της Πληροφορίας" ως ιδεολόγημα και στην

εκπαίδευση. Σχόλια στα περιθώρια των παγκόσμιων ιστών.

Τέταρτο Ετήσιο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων

Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών.

Πανεπιστήμιο Πατρών, 17-19 Μαΐου 2002.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Γ. Μπαγάκης (επιμ.),

2003. Ο εκπαιδευτικός και η ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευση, Μεταίχμιο,

Αθήνα, 82-88).

2.38. Ραβάνης, Κ. (2003). H Φυσική στον κόσμο της εκπαίδευσης: διδασκαλία,

Διδακτική και εκπαιδευτικές αποφάσεις.

Όγδοο Κοινό Συνέδριο των Ενώσεων Ελλήνων και Κυπρίων Φυσικών, Καλαμάτα, 17-

19 Ιανουαρίου 2003.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: ΕΕΦ, 2003. Πρακτικά

8ου κοινού συνεδρίου των Ενώσεων Ελλήνων και Κυπρίων Φυσικών, τ. Α, Αθήνα, 32-

35).

2.39. Τάνταρος, Σ. Κολιόπουλος, Δ. Παπανδρέου, Μ. Ραβάνης, Κ. (2003). Οι

πρακτικές συμβολικής αναπαράστασης στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων για την

κατασκευή των επιστημονικών γνώσεων στην προσχολική ηλικία.

Ένατο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, Ρόδος, 21-24 Μαΐου 2003.

2.40. Ραβάνης, Κ. (2004). Θεωρητικά και μεθοδολογικά πλαίσια για τη νοητική

συγκρότηση ιδιοτήτων των υλικών, φαινομένων του φυσικού κόσμου και εννοιών

των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική ηλικία: προς μια κοινωνιογνωστική

προοπτική για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων.

Τρίτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση. Τμήμα

Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου, 30 Ιανουαρίου – 1 Φεβρουαρίου

2004. (Προσκεκλημένη εισήγηση)

2.41. Βελλοπούλου, Α. Ραβάνης, Κ. (2004). Η θεωρία του Διδακτικού

Μετασχηματισμού και οι Θετικές Επιστήμες στο Νηπιαγωγείο: επίσημο και

πραγματοποιούμενο πρόγραμμα.

84

Τρίτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση. Τμήμα

Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου, 30 Ιανουαρίου – 1 Φεβρουαρίου

2004.

2.42. Καμπεζά, Μ. Ραβάνης, Κ. (2004). Τα "πρόδρομα μοντέλα" στις διαδικασίες

συγκρότησης του φυσικού κόσμου στη σκέψη παιδιών προσχολικής ηλικίας: η

περίπτωση των στοιχειωδών εννοιών Αστρονομίας.

Τρίτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση. Τμήμα

Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου, 30 Ιανουαρίου – 1 Φεβρουαρίου

2004.

2.43. Δέδες, Χ. Ραβάνης, Κ. (2004). Πώς εκπέμπεται το φως από εκτεταμένες πηγές;

Ανιχνεύοντας νοητικές παραστάσεις μαθητών/τριών 12-16 ετών με τη συνδρομή της

Ιστορίας της Επιστήμης.

Δεύτερο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών

και δεύτερο Συμπόσιο IOSTE, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Πανεπιστήμιο Πατρών,

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, 18-20 Μαρτίου

2004.

2.44. Καμπεζά, Μ. Ραβάνης, Κ. (2004). Διδακτικές παρεμβάσεις και εκπαιδευτικό

υλικό: η περίπτωση της αστρονομίας στην προσχολική ηλικία.

Δεύτερο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών

και δεύτερο Συμπόσιο IOSTE, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Πανεπιστήμιο Πατρών,

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, 18-20 Μαρτίου

2.45. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Δεληγιάννη, Β. (2005). Στάσεις και αντιλήψεις

εκπαιδευτικών των θετικών επιστημών για τον παράγοντα φύλο στην εκπαίδευση.

Επιστημονικό Συμπόσιο "Φύλο και Εκπαίδευση: Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και

Νέες Τεχνολογίες", Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2-3 Απριλίου 2005.

2.46. Ραβάνης, Κ. (2005). Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας

στην εκπαίδευση: από τους κοινωνικούς μακρόκοσμους στους μικρόκοσμους των

σχολικών τάξεων.

85

Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο για τις ΤΠΕ: Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της

Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη διδακτική πράξη, Εκπαιδευτική Πύλη Νοτίου

Αιγαίου – Ελληνική Επιστημονική Ένωση ΤΠΕ στην Εκπαίδευση – Πανεπιστήμιο

Αιγαίου, Σύρος, 13-15 Μαΐου 2005. (Προσκεκλημένη εισήγηση)

2.47. Ραβάνης, Κ. (2005). Η ένταξη της διάστασης της ισότητας στην εκπαιδευτική

διαδικασία.

Διημερίδα «Ισότητα και διαφυλικές σχέσεις στην εργασία», ΑΤΕΙ Πατρών, Πάτρα, 16-

17 Μαΐου 2005. (Προσκεκλημένη εισήγηση)

2.48. Ραβάνης, Κ. (2005). Διδακτική και Ψυχολογία: η αναγκαία διεπιστημονικότητα.

Διεθνές Συνέδριο «Ψυχολογία και Κοινωνία», Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο

Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 16-21 Μαΐου 2005.

2.49. Ραβάνης, Κ. (2005). Οι εκπαιδευτικοί στο πλαίσιο των συζητήσεων για τη

βελτίωση της εκπαίδευσης: από το θεσμικό-πολιτικό στο παιδαγωγικό-ατομικό

επίπεδο.

Έβδομο Ετήσιο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων

Εκπαίδευσης του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Πατρών. Πανεπιστήμιο Πατρών, 8-10

Απριλίου 2005.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Γ. Μπαγάκης (επιμ.),

2006. Εκπαιδευτικές αλλαγές, η παρέμβαση του εκπαιδευτικού και του σχολείου,

Μεταίχμιο, Αθήνα, 447-452).

2.50. Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. (2006). Αντιλήψεις και

στάσεις μελλοντικών εκπαιδευτικών της προσχολικής ηλικίας για τη διδασκαλία των

Φυσικών Επιστημών: η διάσταση του φύλου.

Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών,

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 7-9 Απριλίου 2006.

2.51. Δέδες, Χ. Ραβάνης, Κ. (2006). Μετασχηματίζοντας βιωματικές νοητικές

παραστάσεις των μαθητών/τριών στο πεδίο της Οπτικής με τη συνδρομή της Ιστορίας

86

της Επιστήμης: η περίπτωση του σχηματισμού φωτεινών προβολών από εκτεταμένες

φωτεινές πηγές.

Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών,

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 7-9 Απριλίου 2006.

2.52. Χαϊτοπούλου, Ι. Δημάκη, Α. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. (2006).

Αναπαραστάσεις πρακτικών μελλοντικών εκπαιδευτικών της προσχολικής ηλικίας

για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών.

Τέταρτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση.

Παιδαγωγικά Τμήματα Προσχολικής Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής,

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 23-25 Ιουνίου 2006.

2.53. Ραβάνης, Κ. (2007). Θεωρητικά και μεθοδολογικά πλαίσια για τη νοητική

συγκρότηση ιδιοτήτων των υλικών, των φαινομένων του φυσικού κόσμου και των

εννοιών των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική ηλικία:

προς μια κοινωνονιογνωστική προοπτική για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων.

Επιστημονική Διημερίδα: Τμήμα Νηπιαγωγών. Είκοσι χρόνια μετά, Παιδαγωγικό

Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 29-30 Μαΐου 2007.

(Προσκεκλημένη εισήγηση)

2.54. Ραβάνης, Κ. (2007). Συζητώντας με τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας για τον

κόσμο της Φυσικής: στρατηγικές αποτελεσματικής αλληλεπίδρασης.

Έκτο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΟΜΕΡ: η γλώσσα ως μέσο και αντικείμενο μάθησης

στην προσχολική ηλικία, ΟΜΕΡ – Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα 1-3 Ιουνίου 2007.

(Προσκεκλημένη εισήγηση)

2.55. Δέδες, Χ. Ραβάνης, Κ. (2007). Αποσταθεροποίηση-αναδιοργάνωση βιωματικών

νοητικών παραστάσεων με τη συνδρομή της Ιστορίας της Επιστήμης: ο σχηματισμός

σκιών από εκτεταμένες φωτεινές πηγές.

Τέταρτο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών

Επιστημών. Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική

Ηλικία, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα 5-7 Οκτωβρίου 2007.

87

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Δ. Κολιόπουλος

(επιμ.), 2007. Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: η

πολιτισμική συνιστώσα των Φυσικών Επιστημών στην Εκπαίδευση, ΤΕΕΑΠΗ-

Πανεπιστήμιο Πατρών, Αθήνα, 209-219).

2.56. Βουτσινά, Λ. Ραβάνης, Κ. (2007). Ιστορικά μοντέλα και νοητικές παραστάσεις

μαθητών/τριών λυκείου για το μαγνητισμό.

Τέταρτο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών

Επιστημών. Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική

Ηλικία, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα 5-7 Οκτωβρίου 2007.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Δ. Κολιόπουλος

(επιμ.), 2007. Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: η

πολιτισμική συνιστώσα των Φυσικών Επιστημών στην Εκπαίδευση, ΤΕΕΑΠΗ-

Πανεπιστήμιο Πατρών, Αθήνα, 175-185).

2.57. Ραβάνης, Κ. (2008). Από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:

ερωτήματα, διακυβεύματα, επιλογές.

ΙΒ΄ Διεθνές Συνέδριο της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, Χαροκόπειο

Πανεπιστήμιο, Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος – Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Αθήνα 14-

16 Δεκεμβρίου 2007. (Προσκεκλημένη εισήγηση)

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Δ. Χατζηδήμου, Ε.

Ταρατόρη, Χ. Βιτσιλάκη & Κ. Χατζηδήμου (επιμ.), 2008. Πρόσβαση στην

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Ατραπός, Αθήνα, 201-207).

2.58. Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. (2008). Φύλο και

διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων

μελλοντικών νηπιαγωγών

Τέταρτο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών,

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 9-11 Μαΐου 2008.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Π. Κουμαράς & Φ.

Σέρογλου (επιμ.), 2008. Αναλυτικά προγράμματα και βιβλία Φυσικών Επιστημών,

Χριστοδουλίδη, Θεσσαλονίκη, 514-523).

88

2.59. Βελλοπούλου, Α. Ραβάνης, Κ. (2008). Έννοιες και φαινόμενα από τον κόσμο

της Φυσικής στο Αναλυτικό Πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου. Σχολιασμός των

διδακτικών προτάσεων και επιλογών του αναλυτικού προγράμματος στα πλαίσια της

θεωρίας του Διδακτικού Μετασχηματισμού.

Πέμπτο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση.

Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 30 Ιανουαρίου – 1

Φεβρουαρίου 2004.

2.60. Ραβάνης, Κ. (2008). Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση:

θεωρητικά εργαλεία και εμπειρικές εφαρμογές.

Πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο του Περιοδικού «Σύγχρονο Νηπιαγωγείο»: Τάσεις,

Ερωτήματα και προκλήσεις για την Προσχολική Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα, Αθήνα,

14-16 Νοεμβρίου 2008. (Προσκεκλημένη εισήγηση)

2.61. Ραβάνης, Κ. (2009). Νέα Προγράμματα, παλιά προβλήματα: μια σημείωση.

Ένατο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων Εκπαίδευσης του

Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του

Πανεπιστημίου Πατρών. Πανεπιστήμιο Πατρών, 18-20 Ιανουαρίου 2008.

(Η εισήγηση είναι δημοσιευμένη στα πρακτικά του Συνεδρίου: Γ. Μπαγάκης & Κ.

Δεμερτζή (επιμ.), 2009. Ένα χρόνο μετά την εφαρμογή των νέων Αναλυτικών

Προγραμμάτων. Τι άλλαξε;, Γρηγόρης, Αθήνα, 45-53).

ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ

1. Γεωργουδής, Σ. Ραβάνης, Κ. (1988). Θέματα Φυσικής: Έργο-Ενέργεια, Ορμή-

Κρούση. Καστανιώτης, Αθήνα.

2. Ραβάνης, Κ. (1993). Διδακτική φυσικών εννοιών για την προσχολική ηλικία.

Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα.

3. Κουλαϊδής, Β. Ραβάνης, Κ. (επιμ.). (1998). Νέες Τεχνολογίες, Φυσικές Επιστήμες

και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία. ΕΚΤ-

ΓΓΙ, Αθήνα.

4. Ραβάνης, Κ. (1999). Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση.

Διδακτική και γνωστική προσέγγιση. Τυπωθήτω, Αθήνα.

89

5. Ραβάνης, Κ. (επιμ.). (2001). Η μύηση των μικρών παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες.

Εκπαιδευτικές και διδακτικές διαστάσεις. Πάτρα.

6. Ραβάνης, Κ. (2003). Εισαγωγή στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών. Εκδόσεις

Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα.

7. Ραβάνης, Κ. (2003). Δραστηριότητες για το Νηπιαγωγείο από τον κόσμο της

Φυσικής. Δίπτυχο, Αθήνα.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Επιστημονική ευθύνη

1) Ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: "Δημιουργία κινητού κυκλικού εργαστηρίου

Φυσικών Επιστημών για την Πέμπτη Δημοτικού" (σε συνεργασία με την συνάδελφο

Β. Ζόγκζα).

Χρηματοδότηση: Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Πατρών (1994-1995).

2) Διακρατικό ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: "Μύηση παιδιών προσχολικής και

πρώτης σχολικής ηλικίας στις Φυσικές Επιστήμες και επιμόρφωση νηπιαγωγών και

δασκάλων" (σε συνεργασία με τη συνάδελφο Andrée Dumas-Carré).

Χρηματοδότηση: Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας στα πλαίσια του

Προγράμματος PLATON, της Διακρατικής Επιστημονικής και Τεχνολογικής

συνεργασίας με τη Γαλλία (1995-1997).

3) Ερευνητικό-εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα: "Διερεύνηση της άνισης πρόσβασης

των δύο φύλων στην εκπαίδευση των Φυσικών Επιστημών".

Χρηματοδότηση: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (1995-1996).

4) Διακρατικό ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα: "Training in New Technologies and

Science" (σε συνεργασία με τον συνάδελφο Β. Κουλαϊδή).

Χρηματοδότηση: Κοινοτικό πρόγραμμα “ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ”, άξονας “NOW” (1996-

1997).

90

5) Ερευνητικό-εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα: "Επιμόρφωση - ευαισθητοποίηση

εκπαιδευτικών σε θέματα ισότητας των δύο φύλων".

Χρηματοδότηση: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (1997-1998).

6) Πρόγραμμα βασικής έρευνας "Κ. Καραθεοδωρής" με θέμα: "Οι Φυσικές

Επιστήμες στο αναλυτικό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου: ανάπτυξη, εφαρμογή και

αξιολόγηση δραστηριοτήτων για την εισαγωγή παιδιών προσχολικής ηλικίας σε

ιδιότητες και φαινόμενα του φυσικού κόσμου και έννοιες των Φυσικών Επιστημών".

Χρηματοδότηση: Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Πατρών (1998-2001).

7) Ερευνητικό-εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα: "Επιμόρφωση - ευαισθητοποίηση

εκπαιδευτικών σε θέματα ισότητας των δύο φύλων".

Χρηματοδότηση: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (1998-1999).

8) Διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: “Pratiques d'écriture et instrumentation

du psychisme : approches psychologiques et didactiques“ με επιστημονική υπεύθυνο

την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Angers Annick Weil-Barais

Χρηματοδότηση: Ministère de la Recherche (Γαλλία) (2001-2003).

9) Πρόγραμμα βασικής έρευνας "Κ. Καραθεοδωρής" με θέμα: "Διερεύνηση

προβλημάτων ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών σε ζητήματα ισότητας των φύλων

και ανάπτυξη σχετικών παρεμβατικών δράσεων στα σχολεία".

Χρηματοδότηση: Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Πατρών (2002-2005).

10) Πρόγραμμα βασικής έρευνας "Ηράκλειτος" με θέμα: "Η ανάπτυξη, η εφαρμογή

και η αξιολόγηση ενός προγράμματος από την περιοχή της στοιχειώδους αστρονομίας

για την προσχολική ηλικία".

Χρηματοδότηση: ΥΠΕΠΘ- ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ (2004-2007).

Συμμετοχή στην ερευνητική ομάδα ή/και την επιστημονική επιτροπή

1) Ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: "Επεξεργασία διδακτικών μεθοδολογιών και

εκπαιδευτικού λογισμικού για τη διδασκαλία της Οπτικής της Πέμπτης Δημοτικού".

91

Χρηματοδότηση: Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας στα πλαίσια του

Προγράμματος Συγχρηματοδοτήσεων 1991-1992, με επιστημονικό υπεύθυνο τον

συνάδελφο Γ. Παπαμιχαήλ (διάρκεια 1995-1997).

2) Ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: “Α-ΣΧΟΛΕΙΟ: το διαστημικό σχολείο”.

Χρηματοδότηση: ΥΠΕΠΘ-ΕΠΕΑΕΚ Ι (1997-1998).

3) Επιμορφωτικό πρόγραμμα με αντικείμενο: "Ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών και

παρεμβατικά προγράμματα για την προώθηση της ισότητας των φύλων".

Χρηματοδότηση: ΥΠΕΠΘ-ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ (2002-2006), με φορέα υλοποίησης το

Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας..

ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Υπεύθυνος έκδοσης, μέλος Συντακτικών Επιτροπών και κριτής Επιστημονικών

Περιοδικών

Coordinator Editor του διεθνούς περιοδικού Review of Science, Mathematics and

ICT Education.

Προσκεκλημένος Editor του γαλλικού επιστημονικού περιοδικού Skholê, τεύχος

HS(1), 2007: Regards croisés franco-helléniques sur l'éducation scientifique et

technologique à l'école obligatoire

Συντακτικές Επιτροπές και κριτής Διεθνών Περιοδικών: Aster, Themes in Education,

Travail & Formation en Education, Bulletin of the Transilvania University of Brasov,

Themes in Science and Technology Education, Recherches en Didactiques des

Sciences et des Technologies.

Κριτής στο καναδέζικο περιοδικό: Alberta Journal of Educational Research.

Συντακτικές Επιτροπές και κριτής Ελληνικών Περιοδικών: Θέματα στην Εκπαίδευση,

Σύγχρονη Εκπαίδευση, Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Έρευνα και Πράξη,

Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση.

Συμμετοχή σε Επιστημονικές Ενώσεις

1. Μέλος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών.

2. Μέλος της European Early Childhood Education Research Association.

92

3. Mέλος της Organisation Mondiale pour l’Éducation Préscolaire.

4. Μέλος της Association pour la Recherche en Didactiques en Sciences et

Techniques.

5. Μέλος της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών.

6. Μέλος της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Τεχνολογιών Πληροφορίας και

Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση.

Άλλες επιστημονικές δραστηριότητες

1995-1999. Εξεταστής στο διαγωνισμό των κρατικών υποτροφιών του ΙΚΥ.

1995-1999. Αξιολογητής της Επιτροπής Ερευνών του Πανεπιστημίου του Αιγαίου.

1998-1999. Κριτής των εκδόσεων του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου.

2001. Εμπειρογνώμονας του ΥΠΕΠΘ για το πρόγραμμα Tempus.

2003. Μέλος της γνωμοδοτικής επιτροπής του ΥΠΕΠΘ για την ενέργεια "Παραγωγή

βοηθητικού εκπαιδευτικού υλικού για την εισαγωγή θεμάτων σχετικά με τα φύλα

στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Παρουσιάσεις βιβλίων, Βιβλιοκριτικές, Εισαγωγές

Ραβάνης, Κ. (1993). Κολιόπουλος, Δ. (επιμ.). 1993. Η πειραματική Διδασκαλία των

Φυσικών Επιστημών στην Ελλάδα. Πνευματικός, Αθήνα. Εκπαιδευτική Κοινότητα,

23, 45.

Ραβάνης, Κ. (1994). UNESCO. 1994. Οδηγός του εκπαιδευτικού για τη διδασκαλία

των Φυσικών Επιστημών στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Red-T-Point, Αθήνα. Βήμα

των Φυσικών, 8, 16.

Ραβάνης, Κ. (1998). Driver, R. Guesne, E. Tiberghien, A. (επιμ.). 1993. Οι ιδέες των

παιδιών στις Φυσικές Επιστήμες. ΕΕΦ-Τροχαλία, Αθήνα. Η λέσχη των

εκπαιδευτικών, 18, 40-41.

Ραβάνης, Κ. (2003). Δαπόντες, Ν. Ιωάννου, Σ. Μαστρογιάννης, Ι. Τζιμόπουλος, Ν.

Τσοβόλας, Σ. Αλπάς, Α. 2003. Ο δάσκαλος δημιουργός. Καστανιώτης, Αθήνα.

93

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Επώνυμο ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ

Όνομα ΔΗΜΗΤΡΗΣ

Όνομα πατέρα Αριστείδης

Όνομα μητέρας Άννα

Τόπος γεννήσεως Αθήνα

Ημερ/νία γεννήσεως 16 - 2 - 1956

Διεύθυνση κατοικίας Πλατάνι, 26500, Πάτρα

Τηλέφωνο Τηλέφωνο εργασίας / Fax

6974701249

2610997798

e - mail dkoliop@upatras.gr

1. ΣΠΟΥΔΕΣ - ΤΙΤΛΟΙ 1997 1983 1981 1979 1974

ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ, Επιστήμες της Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Πατρών ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ (D.E.A.), Διδακτική Φυσικών επιστημών και Τεχνολογίας (Didactique des Disciplines (Option Sciences Physiques et Technologie), Université PARIS 7 (Γαλλία) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ (A.E.S.A.), Επιστημονική Μουσειολογία (Muséologie Scientifique), Université PARIS 7 (Γαλλία) ΠΤΥΧΙΟ ΦΥΣΙΚΟΥ, Φυσικό Τμήμα, Φυσικομαθηματική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟ ΛΥΚΕΙΟΥ, Λεόντειο Λύκειο Πατησίων, Αθήνα

2. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

2009 - 2010 Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Πατρών όπου διδάσκω τα μαθήματα «Μουσειολογία φυσικών επιστημών», «Σχεδιασμός και εκπόνηση και συγγραφή εκπαιδευτικής έρευνας» και «Εισαγωγή στις φυσικές επιστήμες και στην επιστημονική καλλιέργεια Ι, ΙΙ» και τα μαθήματα «Δημόσια κατανόηση των

94

φυσικών επιστημών» και «Διδακτική της Φυσικής» στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του ιδίου τμήματος..

2000 – 2004

Λέκτορας στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Πατρών.

2004 - 2009

Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Πατρών.

2004-2009

Μέλος Συνεργαζόμενου Επιστημονικού Προσωπικού (ΣΕΠ) στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ειδίκευσης Σπουδές στην Εκπαίδευση (Ενότητα Διδακτική των Φυσικών Επιστημών).

2009

(Επισκέπτης) Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου όπου δίδαξα τα προπτυχιακά μαθήματα «Οι φυσικές επιστήμες στο Νηπιαγωγείο» (ΕΠΑ 175) και «Σύγχρονες τάσεις στη Διδακτική των φυσικών επιστημών» (ΕΠΑ286) και το μεταπτυχιακό μάθημα «νέες τεχνολογίες και μάθηση στις φυσικές επιστήμες» (ΕΠΑ 662) (ένα εξάμηνο).

1999-2000

(Επισκέπτης) Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου όπου δίδαξα το μάθημα «Πειραματικές μελέτες στο Δημοτικό σχολείο» (ΕΠΑ 277) (δυο εξάμηνα).

Λέκτορας (σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 407/80) στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπου δίδαξα το μάθημα «Έννοιες φυσικών επιστημών και νοητικές παραστάσεις των παιδιών» (δύο εξάμηνα).

3. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

2003-2004 Διδάσκων στο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Ε. Παπανούτσος» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών όπου

95

δίδαξα σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης το μάθημα «Διδακτική των φυσικών επιστημών» (ένα εξάμηνο).

Διδάσκων (με απ’ ευθείας ανάθεση διδασκαλίας) στο Παιδαγωγικό Τμήμα

Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών όπου δίδαξα το μάθημα «Διδακτική των φυσικών επιστημών» (ένα εξάμηνο).

2000-2003

Διδάσκων στο Διδασκαλείο Νηπιαγωγών Αθηνών του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπου δίδαξα σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς της προσχολικής εκπαίδευσης το μάθημα «Η Διδακτική των φυσικών επιστημών στο Νηπιαγωγείο: Θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές εφαρμογές» (τρία εξάμηνα).

2003

Διδάσκων στα πλαίσια του προγράμματος «Ακαδημαϊκή και Επαγγελματική Αναβάθμιση Εκπαιδευτικών Προσχολικής Εκπαίδευσης» του ΤΕΑΠΗ του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπου δίδαξα σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς της προσχολικής Εκπαίδευσης στοιχεία του μαθήματος «Φυσικές επιστήμες στο Νηπιαγωγείο».

1998

Διδάσκων στα πλαίσια του προγράμματος «Ακαδημαϊκή και Επαγγελματική Αναβάθμιση Εκπαιδευτικών Α΄ βάθμιας Εκπαίδευσης» του ΠΤΔΕ του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών όπου δίδαξα σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στοιχεία του μαθήματος «Διδακτική των Φυσικών Επιστημών - Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα των φυσικών επιστημών στο Δημοτικό σχολείο».

1997 - 1998

Έκτακτος Καθηγητής στην Παιδαγωγική και Τεχνική Σχολή (Π.Α.Τ.Ε.Σ) της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαιδεύσεως (Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε) (νυν ΑΣΠΑΙΤΕ) όπου δίδαξα το μάθημα «Εκπαιδευτική Τεχνολογία» (ένα εξάμηνο).

1995 -1996

Έκτακτος Καθηγητής στην Παιδαγωγική και Τεχνική Σχολή (Π.Α.Τ.Ε.Σ) της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαιδεύσεως (Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε) (νυν ΑΣΠΑΙΤΕ) όπου δίδαξα το μάθημα «Εκπαιδευτική Τεχνολογία» (ένα εξάμηνο).

96

1991 - 1992

Διδάσκων στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Δημοτικής Εκπαίδευσης (Σ.Ε.Λ.Δ.Ε) Αθηνών όπου δίδαξα το μάθημα «Διδακτική του Δημοτικού σχολείου: (γ) Φυσική Ιστορία, Φυσική, Χημεία» (ετήσιο).

1987 - 1999

Καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο της Ελληνογαλλικής Σχολής Αθηνών (Lycée Franco hellénique d’Athènes) όπου δίδαξα μαθήματα της ειδικότητάς μου (Φυσική, Βιολογία, Γεω-γραφία, Τεχνολογία).

4. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 1992 - σήμερα

Παράγω ερευνητικό έργο συνεργαζόμενος με ομάδα ερευνητών του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Παν/μίου Πατρών καθώς και με ερευνητές άλλων ελληνικών και διεθνών πανεπιστημίων. Οι ερευνητικές μου δραστηριότητες την περίοδο αυτή εστιάζονται στις ακόλουθες γενικές κατευθύνσεις:

(α) Μελέτη των επιστημολογικών και διδακτικών διαστάσεων του μετασχηματισμού της επιστημονικής γνώσης σε σχολική γνώση φυσικών επιστημών και ανάπτυξη αντίστοιχου διδακτικού υλικού. Στο πλαίσιο της κατεύθυνσης αυτής, μελετώνται οι όροι και οι διαδικασίες που καθιστούν δυνατό το μετασχηματισμό της γνώσης των φυσικών επιστημών σε σχολική γνώση στις διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες και ιδιαίτερα στη βαθμίδα της προσχολικής εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, διερευνάται η επιστημολογική εγκυρότητα, η ψυχολογική συμβατότητα και το εκπαιδευτικό πλαίσιο του διδακτικού μετασχηματισμού διαφόρων εννοιών των φυσικών επιστημών (ενέργεια, τριβή, πίεση) σε ήδη υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα ή στα πλαίσια αναπτυξιακών ερευνών οι οποίες οδηγούν στο σχεδιασμό νέων αναλυτικών προγραμμάτων και κατασκευή διαφόρων μορφών διδακτικού υλικού. Με βάση μια τέτοια ερευνητική μεθοδολογία μπορεί κανείς να αναλύσει, σχεδιάσει, εφαρμόσει και αξιολογήσει την εσωτερική συνέπεια και την αποτελεσματικότητα της δομής, του εννοιολογικού περιεχομένου και των διδακτικών δραστηριοτήτων της σχολικής εκδοχής της επιστημονικής γνώσης σ’ ένα αναλυτικό πρόγραμμα. Στα πλαίσια της ίδιας κατεύθυνσης μελετώνται η φύση και τα χαρακτηριστικά των λεγόμενων μη τυπικών μορφών

97

εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες, και ιδιαίτερα αυτών που σχετίζονται με τα μουσεία φυσικών επιστημών και τεχνολογίας, όπου ο μετασχηματισμός της γνώσης επιτυγχάνεται μέσω του συνδυασμού δύο διαφορετικών μηχανισμών διάδοσης της επιστημονικής γνώσης: της εκλαΐκευσης και του διδακτικού μετασχηματισμού.

(β) Μελέτη και ανάπτυξη μοντέλων εκπαίδευσης / κατάρτισης / επιμόρφωσης στη διδακτική και διδασκαλία των φυσικών επιστημών για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο της κατεύθυνσης αυτής, επιχειρείται, κατ’ αρχάς, η ανάπτυξη εργαλείων κατάλληλων για τη διάγνωση, ανάλυση και αξιολόγηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών σε θέματα σχετικά με την καθημερινή εκπαιδευτική πράξη της διδασκαλίας των φυσικών επιστημών. Σ’ ένα δεύτερο στάδιο, αναπτύσσονται και αξιολογούνται επιμορφωτικά μοντέλα που έχουν ως στόχο την αξιοποίηση και αλλαγή των αντιλήψεων των εν δυνάμει ή/και εν ενεργεία εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών προς σύγχρονες κατευθύνσεις όπως αυτή της εποικοδομητικής προσέγγισης της διδασκαλίας και μάθησης των φυσικών επιστημών.

(γ) Μελέτη των νοητικών παραστάσεων που έχουν οι μαθητές για τα φυσικά φαινόμενα και τις έννοιες φυσικών επιστημών πριν, κατά και μετά τη διδασκαλία. Στο πλαίσιο της κατεύθυνσης αυτής, μελετώνται οι νοητικές παραστάσεις τις οποίες συγκροτούν οι μαθητές διαφόρων βαθμίδων της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα στη βαθμίδα της προσχολικής εκπαίδευσης, σε σχολικό περιβάλλον, όταν προσπαθούν να περιγράψουν, να ερμηνεύσουν ή να προβλέψουν διάφορες πτυχές φυσικών φαινομένων. Πιο συγκεκριμένα, διερευνάται το περιεχόμενο και η εξέλιξη των νοητικών παραστάσεων που συγκροτούν οι μαθητές για την επιστημονικά θεμελιώδη και κοινωνικά ενδιαφέρουσα έννοια της ενέργειας. Διερευνάται, επίσης, η συσχέτιση των παραστάσεων αυτών με τον γραμμικό αιτιακό συλλογισμό, (ή, αλλιώς, του νοητικού μοντέλου «πηγής - δράσης - αποδέκτη») αφ’ ενός ως προς το εύρος και την πολυπλοκότητα του φαινομενολογικού πεδίου εφαρμογής τους και αφ’ ετέρου ως προς το επίπεδο διδασκαλίας της έννοιας. Το ερευνητικό έργο της περιόδου αυτής έχει καταγραφεί σε δημοσιεύσεις και έχει ανακοινωθεί σε επιστημονικά συνέδρια που παρουσιάζονται στον επισυναπτόμενο κατάλογο δημοσιεύσεων / ανακοινώσεων.

Υπήρξα επιστημονικός υπεύθυνος του τριετούς προγράμματος βασικής έρευνας «Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά προσχολικής ηλικίας στους χώρους του

98

ζωολογικού μουσείου του τμήματος Βιολογίας του πανεπιστημίου Πατρών» (http://www.admin.upatras.gr/rescom/pub/AnnAll.aspx) το οποίο χρηματοδοτήθηκε και υλοποιήθηκε στα πλαίσια του Ερευνητικού προγράμματος «Κ. Καραθεοδωρής» του Πανεπιστημίου Πατρών (2004-2007).

Συμμετείχα στο ερευνητικό πρόγραμμα «Pratiques d’écriture et instrumentation du psychisme: Approches psychologiques et didactiques» (2003-2005, υπευθ. Pr. A. Weil-Barais – Université d’ Angers) το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας των Πανεπιστημίων Πατρών (ΠΤΝ), Angers (Γαλλία), Βαρκελώνης (Ισπανία) και του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών των Βερσαλλιών (Γαλλία). Η συμμετοχή μου στο πρόγραμμα αποσκοπούσε στη διερεύνηση των σημειωτικών συστημάτων που χρησιμοποιούν τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας όταν επιλύουν προβλήματα σχετικά με τις φυσικές επιστήμες.

Από το 2004, συμμετέχω σε δύο διακρατικά προγράμματα κινητικότητας προσωπικού γ’ βάθμιας εκπαίδευσης Socrates/Erasmus (IUFM d’Aix-Marseille – Γαλλία και Τμήμα Επιστημών της Αγωγής – Κύπρος) όπου παίρνω μέρος σε ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες στον τομέα της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών.

Συμμετέχω στο ερευνητικό πρόγραμμα «History and Philosophy in Science Teaching» (2008-2010, υπευθ. Pr. D. Höttecke - Universität Bremen) το οποίο εντάσσεται στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (FP7) και στο οποίο συμμετέχουν δέκα ευρωπαϊκές χώρες. Το πρόγραμμα έχει ως στόχο το σχεδιασμό, εφαρμογή και αξιολόγηση σχολικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων φυσικών επιστημών με τη συνδρομή στοιχείων της Ιστορίας και Φιλοσοφίας Φυσικών Επιστημών (http://www.hipst.ul.pt/).

Έχω μετάσχει ως επιβλέπων καθηγητής σε πλήθος πτυχιακών και μεταπτυχιακών εργασιών οι οποίες εκπονήθηκαν στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΕΑΠΗ) του Παν/μίου Πατρών και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), ενώ παράλληλα επιβλέπω πέντε διδακτορικές διατριβές και είμαι μέλος της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής σε τρεις άλλες οι οποίες εκπονούνται στο ΤΕΕΑΠΗ του Παν/μίου Πατρών και στο ΠΤΠΕ του Παν/μίου Θεσσαλίας.

Έχω προσκληθεί να διδάξω σε μαθήματα μεταπτυχιακών προγραμμάτων του ΠΤΔΕ και ΠΤΠΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

99

1980 - 1991 Παρήγαγα ερευνητικό έργο συνεργαζόμενος με ομάδα ερευνητών του εργαστηρίου Εποπτικών Μέσων και Μεθόδων Διδασκαλίας (Ε.Μ.Μ.Δ.) του Φυσικού Τμήματος του Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσ/νίκης. Έλαβα μέρος στα ερευνητικά προγράμματα «Ανάπτυξη και διερεύνηση μεθόδων και μέσων διδασκαλίας της Φυσικής» και «Μελέτη των προβλημάτων παρανόησης των σπουδαστών σε σχέση με τις έννοιες του Ηλεκτρισμού και της Μηχανικής». Από το 1986, συνεργάστηκα, επίσης, με ομάδα ερευνητών του εργαστηρίου LIREST του Παν/μίου Paris 7 (Jussieu) καθώς και με την διευθύντρια έρευνας στο CNRS Α. Tiberghien. Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητικές μου δραστηριότητες την περίοδο αυτή εστιάστηκαν στις ακόλουθες γενικές κατευθύνσεις: (α) Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση διδακτικών μέσων και μεθόδων διδασκαλίας των φυσικών επιστημών στην υποχρεωτική, κυρίως, εκπαίδευση, (β) Μελέτη των νοητικών παραστάσεων που έχουν οι μαθητές για τα φυσικά φαινόμενα και τις έννοιες φυσικών επιστημών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διδασκαλία. Το ερευνητικό έργο της περιόδου αυτής έχει καταγραφεί σε δημοσιεύσεις και έχει ανακοινωθεί σε επιστημονικά συνέδρια που παρουσιάζονται στον επισυναπτόμενο κατάλογο δημοσιεύσεων / ανακοινώσεων.

5. ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΡΓΟ - ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ 2000-σήμερα

Δίδαξα θέματα Διδακτικής των φυσικών επιστημών στο Διατμηματικό Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Πτυχιούχων των Φυσικών Επιστημών που διοργάνωσε η Σχολή Θετικών Επιστημών του Παν/μίου Πατρών.

Έλαβα μέρος με ομιλίες μου σε επιμορφωτικά σεμινάρια που διοργάνωσε το ΥΠΕΠΘ και οι σχολικοί σύμβουλοι περιφερειών Προσχολικής Αγωγής των νομών Λαρίσης, Βοιωτίας και της Περιφέρειας Ανατολικής Αττικής με θέμα «Οι φυσικές επιστήμες στο νηπιαγωγείο».

1998 - 2000

Υπήρξα υπεύθυνος του θεματικού πεδίου «Παιδαγωγικά επαγγέλματα και εκπαίδευση εκπαιδευτών» του Κέντρου Επαγγελματικής Κατάρτισης «Μέντωρ Εκπαιδευτική» που εδρεύει στην Πάτρα.

1997 - 1999

Υπήρξα μέλος της Θεματικής Επιτροπής Φυσικών Επιστημών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για την Αναδιατύπωση και Εκσυγχρονισμό του

100

προγράμματος Σπουδών Φυσικών Επιστημών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΦΕΚ 631/28-7-1997 αριθμ. 1912).

1997

Ανέλαβα τη διοργάνωση, είχα την επιστημονική ευθύνη και δίδαξα στο Επιμορφωτικό Πρόγραμμα της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών «Μοντέλα Πειραματικής Διδασκαλίας της Φυσικής» (διάρκεια 50 ωρών), στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος για την Εκπαίδευση και την Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση (ΕΠΕΑΕΚ), με στόχο την κατάρτιση και εξειδί-κευση εν ενεργεία εκπαιδευτικών ΜΕ - φυσικών σε θέματα Πειραματικής Διδασκαλίας των φυσικών επιστημών.

1996

Στα πλαίσια του προγράμματος κατάρτισης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου «Tints - Training in New Technologies and Science» (διάρκεια 45 ωρών) που διοργανώθηκε από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Κατάρτισης «Μέντωρ Εκπαιδευτική» που εδρεύει στην Πάτρα δίδαξα σε αδιόριστους εκπαιδευτικούς Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγείου την ενότητα «Διδακτικές δραστηριότητες και Εκπαιδευτική Τεχνολογία στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών: Η περίπτωση των Καθοδηγούμενων Εφαρμογών».

1993 - 1998

Έχω προσκληθεί να διδάξω θέματα σχετικά με τη Διδακτική και διδασκαλία των φυσικών επιστημών στα παρακάτω ταχύρυθμα Επιμορφωτικά Σεμινάρια των Περιφερειακών Επιμορφωτικών Κέντρων (Π.Ε.Κ.) και άλλων φορέων (Δήμων, Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων Δευτεροβάθμιας και Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κ.ά.):

Ημερ/νία Επιμορφωτικός Φορέας 1992-93 ΠΕΚ Ανατολικής Αττικής 1993-94 ΠΕΚ Ανατολικής Αττικής 1993 Δήμος Σπαρτιατών 1995 ΠΕΚ Τρίπολης 1996 Κολέγιο Αθηνών 1995-96 ΠΕΚ Πατρών 1997 ΠΕΚ Τρίπολης 1998 Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας ΥΠΕΠΘ (ΕΠΕΑΕΚ) 1998 Κολέγιο Αθηνών 1998, 2003-04

Κολέγιο Ψυχικού

2008 ΠΕΚ Πατρών 2009 Κολέγιο Αθηνών/Ψυχικού 2009 Εκπαιδευτήρια Γείτονα 2009 Λεόντειο Λύκειο Πατησίων

101

1991 Ανέλαβα τη διοργάνωση, είχα την επιστημονική ευθύνη και δίδαξα στο Επιμορφωτικό Πρόγραμμα της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών «Πειραματική Διδασκαλία της Φυσικής» (διάρκεια 100 ωρών), που χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, με στόχο την κατάρτιση και εξειδί-κευση αδιόριστων εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης - φυσικών σε θέματα Πειραματικής Διδασκαλίας των φυσικών επιστημών και χρήσης άλλων Eποπτικών Mέσων Διδασκαλίας.

6. ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ 2010

Διοργάνωσα επιστημονική ημερίδα με θέμα «Για την ενέργεια στην προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση», στα πλαίσια της δράσης Sustainable Energy Week, Συνεδριακό Κέντρο Πανεπιστημίου Πατρών, 23 Μαρτίου 2010 (http://www.eusew.eu/page.cfm?page=event_content2&sby=4&sval=86&

sd=40258&id=437 ) 2007

Διετέλεσα πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του 4ου Χειμερινού Σχολείου Υποψηφίων Διδακτόρων της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών (ΕΔΙΦΕ), Συνεδριακό Κέντρο Πανεπιστημίου Πατρών, 16-18 Μαρτίου 2007 (http://www.edife.gr/school/4oschool.html).

Διετέλεσα πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, Συνεδριακό Κέντρο Πανεπιστημίου Πατρών, 5-7 Νοεμβρίου 2007 (http://www.ecedu.upatras.gr/hpt).

Διοργάνωσα επιστημονική ημερίδα με θέμα «Τα νέα Σχολικά Εγχειρίδια του Δημοτικού Σχολείου στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες: Κριτική προσέγγιση», Συνεδριακό Κέντρο Πανεπιστημίου Πατρών, 15 Μαρτίου 2007 (http://www.edife.gr/school/Hmerida.html)

2003

Διοργάνωσα επιστημονικές ημερίδες με θέματα Διδακτικής και Μουσειολογίας των φυσικών επιστημών: (α) «Οι Φυσικές Επιστήμες στην Εκπαίδευση: Από την Επιστημονική Γνώση στην Επιστημονική Καλλιέργεια», Συνεδριακό Κέντρο Παν/μίου Πατρών, 13 Μαίου2003. Στην ημερίδα αυτή κύριος προσκεκλημένος ήταν ο Καθηγητής Ιστορίας των φυσικών επιστημών του Παν/μίου New South Wales του Σίδνει M. Matthews.

(β) «Από το αμπέλι στο κρασί … Μια επίσκεψη στην Achaia Clauss», Αίθουσα Millenium, Πάτρα, 6 Ιουνίου 2003.

102

7. ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 2008

Συμμετείχα ως εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου Πατρών στη 2η Συνάντηση των εκπροσώπων των πανεπιστημίων του SANTADER Group όπου συζητήθηκαν θέματα που σχετίζονται με την εκπαίδευση στα μαθηματικά και στις φυσικές επιστήμες και ιδιαίτερα με την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών που διδάσκουν φυσικές επιστήμες (Πανεπιστήμιο Bayreuth, Γερμανία).

2007

Προσκλήθηκα από τον εκδότη του περιοδικού Science & Education να αναλάβω την έκδοση τεύχους αφιερωμένου στις εργασίες του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών (Guest Editor).

2006

Προσκλήθηκα να διδάξω αντικείμενα της ειδικότητάς μου στο Institut Universitaire de Formation des Maîtres (IUFM), Université de Provence.

Έχω συμμετάσχει ενεργά στη σύνταξη των προγραμμάτων «Αναβάθμιση Προγράμματος Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών» και «Εξοπλισμός για υποστήριξη της αναμόρφωσης του προγράμματος σπουδών του παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών» του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) του Πανεπιστημίου Πατρών.

2002 - 2004 Υπήρξα μέλος ερευνητικής ομάδας του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας του ΥΠΕΠΘ. Στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας έχω συμμετάσχει ως εθνικός αντιπρόσωπος στις ακόλουθες διεθνείς συναντήσεις του προγράμματος OECD Programme for International Student Assessment (PISA): 2002 3rd Meeting of National Project Managers (Melbourne, 20/10 έως 25/10/2002) 2003 1st meeting of the PISA Science Forum (Paris, 3/12 έως 4/12/2003) 2003 2nd meeting of the PISA 2006 Science Forum (Paris, 27/2 έως 28/2/2003) 2004 Meeting of National Project Managers (Athens, 1/3 έως 5/3/2004)

1993 - σήμερα

Διετέλεσα ή διατελώ μέλος των επιστημονικών επιτροπών των συνεδρίων: 1993 6ο Πανελληνίου Συνεδρίου της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (Κομοτηνή) 1994 5ο Κοινό Συνέδριο Ενώσεων Κυπρίων και Ελλήνων Φυσικών (Λευκωσία) 1999 1ο Συνέδριο «Οι φυσικές επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση» (Πάτρα) 2001 3ο Διεθνές Συνέδριο ESERA «Science Education Research in the Knowledge

based Society» (Θεσ/νίκη) 2001 2ο Συνέδριο «Οι φυσικές επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση» (Θεσ/νίκη)

103

2001 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Η συμβολή της Ιστορίας και Φιλοσοφίας των φυσικών επιστημών στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών» (Θεσ/νίκη)

2002 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ «Η διδασκαλία των φυσικών επιστημών στην κοινωνία της πληροφορίας» (Αθήνα)

2003 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Η συμβολή της Ιστορίας και Φιλοσοφίας των φυσικών επιστημών στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών» (Αθήνα)

2003 5ο Ετήσιο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων Εκπαίδευσης «Ο εκπαιδευτικός και το Αναλυτικό Πρόγραμμα» (Πάτρα)

2004 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Οι φυσικές επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση» (Λευκωσία)

2004 Διεθνές Συνέδριο ΕΔΙΦΕ - IOSTE «Science and Technology Education at cross roads: meeting the challenges of the 21th century» (Καλαμάτα)

2004 6ο Ετήσιο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων Εκπαίδευσης «Επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού» (Πάτρα)

2005 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Η συμβολή της Ιστορίας και Φιλοσοφίας των φυσικών επιστημών στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών» (Αθήνα)

2006 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ (Βόλος) 2006 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Οι φυσικές επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση»

(Βόλος) 2007 4ο Χειμερινό Σχολείο Υποψηφίων Διδακτόρων ΕΔΙΦΕ (Πρόεδρος οργανωτικής

επιτροπής) (Πάτρα) 2007 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών

Επιστημών (Πρόεδρος οργανωτικής επιτροπής) (Πάτρα) 2008 9ο Συνέδριο της Μονάδας Μεθοδολογίας και Προγραμμάτων Εκπαίδευσης

«Επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού» (Αθήνα) 2008 Ελληνο-Γαλλικό Συμπόσιο «Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία στη Γενική

Εκπαίδευση» (Πάτρα) 2008 Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή «Προσεγγίσεις στη διδασκαλία της φύσης της

επιστήμης (Αθήνα)

2008 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ (Θεσσαλονίκη) 2008 7th International Conference for History of Science in Science Education

(Αθήνα) 2008 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Επιστήμη και Κοινωνία: Οι Φυσικές Επιστήμες στην

Προσχολική Εκπαίδευση» (Ιωάννινα) 2009 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών

Επιστημών (Λευκωσία)

Είμαι συνεκδότης του περιοδικού Review of Science, Mathematics and ICT Education που εκδίδει το Εργαστήριο Διδακτικής των Θετικών Επιστημών του ΤΕΕΑΠΗ του Παν/μίου Πατρών.

Είμαι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης για τη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών (ΕΔΙΦΕ) (3η συνεχής θητεία) και μέλος της Συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Διδασκαλία Φυσικών Επιστημών. Έρευνα και Πράξη.

104

Είμαι μέλος των επιτροπών κρίσης στα διεθνή περιοδικά Science & Education (http://www.springerlink.com/content/k7042586lq9u6qq4/fulltext.pdf), International Journal of Environmental and Science Education (http://www.ijese.com/), The Science Education Review (http://www.scienceeducationreview.com/editorial.html), Themes in Science and Technology Education (http://earthlab.uoi.gr/theste).

Είμαι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών ενώ, συγχρόνως, διετέλεσα μέλος των Συντακτικών Επιτροπών των περιοδικών «Φυσικός Κόσμος» και «Επιθεώρηση Φυσικής».

Είμαι μέλος της Ένωσης για την Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες του Ηνωμένου Βασιλείου (ASE) και της Ένωσης Γάλλων Φυσικών (UPPC).

Είμαι μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM).

Συμμετείχα στη Συμβουλευτική Επιτροπή για την ανάπτυξη του Μουσείου Επιστημών και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.

8. ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

Γνωρίζω πολύ καλά τη Γαλλική και αρκετά καλά την Αγγλική γλώσσα.

105

Κατάλογος δημοσιεύσεων / ανακοινώσεων

Α. Δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά

1. D. Koliopoulos (2009). The 4th Hellenic Conference on the History and Philosophy of Science and Science Teaching “The Cultural Component of Science in Education”: Introduction. Science & Education, 18, 9, 1101-1103

2. D. Koliopoulos, V. Christidou, I. Symidala & M. Koutsoumba, (2009). Pre-

energy reasoning in pre-school children. Review of Science, Mathematics and ICT Education, 3, 1, 123-140.

3. K. Ravanis & D. Koliopoulos (2008). Proceduri didactice de destabilizare şi de

reconstruire a sistemului de reprezentări spontane referitoare la formarea umbrelor la elevii de 10 ani, Revista de Psihologie şi Ştinţele Educaţiei 2, 2, 3-11.

4. S. Dossis & D. Koliopoulos (2007). Comment les élèves du collège

conçoivent le mouvement du pendule: une recherche empirique. Skholê, hors-série 1, 41-51.

5. D. Koliopoulos, S. Dossis & E. Stamoulis (2007). The use of history of

science texts in teaching science: Two cases of an innovative, constructivist approach, The Science Education Review, 6, 2, 44-56.

6. K. Ravanis, D. Koliopoulos & J-M Boilevin (2007), Construction of a

Precursor Model for the Concept of Rolling Friction in the Thought of Preschool Age Children: A Socio-cognitive Teaching Intervention, Research in Science Education, 38, 4, 421-434.

7. K. Zacharos, D. Koliopoulos, M. Dokimaki & H. Kassoumi (2007), Views of

prospective early childhood education teachers, towards mathematics and its instruction, European Journal of Teacher Education, 30, 3, 305–318.

8. D. Koliopoulos, J-M Boilevin & K. Ravanis (2005), A classificação do

conteúdo conceitual dos curriculos referentes à energia como instrumento educativo, Ensaio, Pesquisa em Educação em Ciências, 7, 1, 63-75.

9. D. Koliopoulos & C. Constantinou (2005), The pendulum as presented in

school science textbooks of Greece and Cyprus, Science & Education, 14, 1, 59-73.

10. K. Ravanis, D. Koliopoulos & Y. Hadjigeorgiou (2004), What factors does

friction depend on? A socio-cognitive teaching intervention with young children, International Journal of Science Education, 26, 8, 997-1007.

11. D. Koliopoulos, S. Tantaros, M. Papandreou & K. Ravanis (2004) Preschool

children’s ideas about floating: a qualitative approach, Journal of Science Education, 5, 1, 21-24.

12. D. Koliopoulos (2003), Blunting the tensions between informal and formal

education in science: reforming the relationship between the school and the

106

science museum in Greece, Mediterranean Journal of Educational Studies, 8, 1, 81-951.

13. D. Koliopoulos & K. Ravanis (2001), Didactic implications resulting from

students’ ideas about energy: an approach to mechanical, thermal and electrical phenomena, Themes in Education, 2, 2-3, 161-173.

14. D. Koliopoulos & K. Ravanis (2000), Réflexions méthodologiques sur la

formation d’une culture concernant le concept d’énergie à travers l’éducation formelle, Revue de Recherches en Education : SPIRALE, 26, 73-86.

15. D. Koliopoulos & K. Ravanis (2000), Elaboration et évaluation du contenu

conceptuel d'un programme constructiviste concernant l'approche énergétique des phénomènes mécaniques, Didaskalia, 16, 33-56.

16. D. Koliopoulos & K. Ravanis (1998), L’enseignement de l’énergie au collège

vu par les enseignants. grille d’analyse de leurs conceptions”, Aster, Institut National de Recherche Pédagogique, 26, 165-1822.

17. D. Koliopoulos, P. Kariotoglou & D. Psillos3 (1986), La force dans le

contexte des liquides; une première approche des conceptions des élèves sur la mécanique des liquides, au collège, en Grèce”, Feuilles d'Epistémologie Appliquée et de Didactique des Sciences, 8, 59-65.

18. D. Koliopoulos & A. Tiberghien4 (1986), Eléments d'une bibliographie

concernant l'enseignement de l'énergie au niveau des collèges, Aster, Institut National de Recherche Pédagogique, 2, 167-178.

Β. Δημοσιεύσεις σε Πρακτικά διεθνών συνεδρίων

1. S. Tantaros, K. Sarigianni, E. Sotriropoulou, D. Koliopoulos & K. Ravanis (2008). Etude des notations à visée communicationnelle par des enfants d’une école primaire en Grèce dans le cadre d’une activité scientifique, In A. Weil-Barais, E. Marti & K. Ravanis (2005) Actes du Colloque Internationale ‘Noter pour Penser, Approches Développementales et Didactiques’, Université d’Angers, Laboratoire de Psychologie, http://ead.univ-angers.fr/~confluences/spip.php?article614 (16/10/2008).

2. S. Dossis & D. Koliopoulos (2005), The problem of Timekeeping with the

Help of the Simple Pendulum: An Empirical Study of 14-15-year-old Greek School Students, In M. Matthews (Ed.) 2nd International Pendulum Project, 65-78, Sydney, University of New South Wales.

3. D. Koliopoulos & X. Arapaki (2004), Art, science and technology in early

childhood education: constructing an in-service training program about the

1 Αναφέρεται στο Comparative Education Review, vol. 48, no. 4, http://www.journals.uchicago.edu/page/CER/bibliog03.html. 2 Αναφέρεται στο: Bibliographie commentée, “Modèles d’enseignement”, GREDIC, 37, Université Pierre et Marie Curie, 2001.

3 Αναφέρεται στο: Bibliography, “Students' Alternative Frameworks and Science Education”, 58, Institute for Science Education, IPN University of Kiel, 1988.

4 Αναφέρεται στο: Bibliography, “Students' Alternative Frameworks and Science Education”, 74, Institute for Science Education, IPN University of Kiel, 1988.

107

notion of color, In G. Haktanir & T. Guler (Eds.) Proceedings of OMEP 2003 World Conference, v.1, 260-269, Yayima Hazirlayandar Editors.

4. D. Koliopoulos & C. Constantinou (2002), An analysis of the treatment of the

simple pendulum in Greek and Cypriot science curricula, In M. Matthews (Ed.) International Pendulum Project, Conference papers, 239-250, Sydney, University of New South Wales5.

5. V. Zogza, K. Ravanis, G. Bagakis & D. Koliopoulos (2001), Working with

sciences in kindergarten: Didactic strategies», In G. Bisdikian et al. (Eds.) Proceedings of the 3rd International Conference of ESERA “Science Education Research in the Knowledge based Society”, vol. 2, 709-711, Aristotle University of Thessaloniki.

6. D. Koliopoulos & K. Ravanis (1999), La classification du contenu conceptuel

des curriculums concernant l'énergie: Vers une modélisation des points de vue sur l’enseignement de l’énergie, Rencontres Scientifiques de l’Association pour la Recherche en Didactique des Sciences et Techniques, 156-160, ARDIST.

7. D. Koliopoulos, G. Bagakis & Y. Papamichael (1996), Qualitative analysis of

junior secondary science textbooks: the case of energy concept, In M. Kondyli & Y. Papamichael (Eds.), Proceedings of the UNESCO’s International workshop: Pedagogical research and school textbooks elaboration, 53-56, UNESCO Chair of Patras University.

8. G. Bagakis, G. Fassoulopoulos, N. Kanderakis, P. Kariotoglou, D.

Koliopoulos, D. Spirakos & E. Theodoropoulos (1991), A framework for approaching the friction concept and its treatment in textbooks, In K.M. Paraskevopoulos (Ed.) Proceedings of the 1st General Conference of the Balkan Physical Union, v.1, 33-35, Hellenic Physical Society, Thessaloniki Branch.

Γ. Δημοσιεύσεις σε ελληνικά επιστημονικά περιοδικά

1. Κ. Σκαμάγκα, Κ. Ραβάνης & Δ. Κολιόπουλος (2008). Οι στοιχειώδεις

μαγνητικές ιδιότητες ως αναλογικοί συλλογισμοί για τη συγκρότηση ενός πρόδρομου μοντέλου της έννοιας του βάρους στη σκέψη παιδιών 11 ετών. Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 3, 223-253.

2. Ε. Συμιδαλά, Μ. Κουτσιούμπα, Β. Χρηστίδου & Δ. Κολιόπουλος (2006),

Προ-ενεργειακοί συλλογισμοί παιδιών προσχολικής ηλικίας, Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Έρευνα και Πράξη, 18, 18-25.

3. Δ. Κολιόπουλος, Κ. Κωνσταντίνου & Μ. Ευαγόρου (2005), Το «Πανηγύρι

της επιστήμης»: Μια μορφή μην τυπικής εκπαίδευσης στις Φυσικές Επιστήμες, Σύγχρονη Εκπαίδευση, 141, 109-119.

4. Δ. Κολιόπουλος & Ξ. Αραπάκη (2004), Απόπειρες συνεύρεσης Τέχνης,

Επιστήμης και Τεχνολογίας στην προσχολική εκπαίδευση: Σχεδιάζοντας ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα για το χρώμα, Εικαστική Παιδεία, 20, 156-162.

5 Αναφέρεται στον δικτυακό τόπο http://www.arts.unsw.edu.au/pendulum/papers.html

108

5. Σ. Τάνταρος, Δ. Κολιόπουλος, Μ. Παπανδρέου & Κ. Ραβάνης (2004), Επίπλευση και βύθιση των σωμάτων: Πρόδρομα μοντέλα και συμβολικές παραστάσεις, Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Έρευνα και Πράξη, 7, 31-36.

6. Δ. Κολιόπουλος (2003), Το απλό εκκρεμές στα σχολικά εγχειρίδια φυσικών

επιστημών, Φυσικός Κόσμος, 12 (171), 56-646. 7. Δ. Κολιόπουλος (2002), Είναι δυνατή η διδασκαλία των φυσικών επιστημών

στην προσχολική εκπαίδευση; Διδασκαλία των Φυσικών επιστημών. Έρευνα και Πράξη, 3, 13-16.

8. Κ. Ραβανης, Ε. Ασβεστα, Μ. Αποστολιδου & Δ. Κολιοπουλος (2002),

Διαδικασίες διδακτικής αλληλεπίδρασης και γνωστικοί μετασχηματισμοί: η τριβή ολίσθησης στη σκέψη παιδιών 5-6 ετών», Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 34, 156-172.

9. Δ. Κολιόπουλος & Κ. Ραβάνης (1998), Η έννοια της ενέργειας στη σκέψη

των μαθητών. Ερευνητικά ευρήματα και διδακτικές επιπτώσεις, Σύγχρονη Εκπαίδευση, 100, 69-77.

10. Δ. Κολιόπουλος & Κ. Ραβάνης (1998), Οι επιστημολογικές διαστάσεις του

προβλήματος του διδακτικού μετασχηματισμού. Κατασκευάζοντας ένα αναλυτικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της ενέργειας στο γυμνάσιο, Επιθεώρηση Φυσικής, 26, 36-46.

11. Γ. Μπαγάκης, Δ. Κολιόπουλος & Β. Κουλαϊδής (1997), Σκιαγράφηση ενός

πλαισίου επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών φυσικών επιστημών της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, Εκπαιδευτική Κοινότητα, 40, 26-32.

12. Δ. Κολιόπουλος (1997), Μη τυπικές μορφές εκπαίδευσης στις φυσικές

επιστήμες: Η περίπτωση του επιστημονικού μουσείου, Η Λέσχη των Εκπαιδευτικών, 18, 32-35.

13. Δ. Κολιόπουλος (1995), Ταξίδι στη Scienceland, Εκπαιδευτική Κοινότητα,

33, 14-18.

14. Δ. Κολιόπουλος & Ι. Ανυφαντής (1994), Θερμιδομετρία και εξοικονόμηση ενέργειας, Φυσικός Κόσμος, 144, 11-13.

15. Δ. Κολιόπουλος, J. Trigueros & I. Aνυφαντής (1993), Το σύστημα των

πρακτικών εργασιών στο γαλλικό λύκειο, Φυσικός Κόσμος, 138, 39-41.

16. Δ. Κολιόπουλος (1995), Η έννοια της ενέργειας στο σχολικό βιβλίο: Μια προσπάθεια επιστημολογικής προσέγγισης του περιεχομένου, Παιδαγωγικό Βήμα Αιγαίου, 17, 103-106.

17. Δ. Κολιόπουλος (1992), Εκπαιδευτικός και δημιουργικότητα: Όψεις του

γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος, Παιδαγωγικό Βήμα Αιγαίου, 10, 109-118.

6 Έχει δημοσιευθεί και στο Ένωση Ελλήνων Φυσικών, Επτά σταγόνες στον ωκεανό της γνώσης … και στην εκπαίδευση, 23-38, Εκδόσεις Ελάτη.

109

18. Δ. Κολιόπουλος & Ι. Ανυφαντής (1991), Τι πληρώνουμε στη ΔΕΗ; Η μέτρηση της ηλεκτρικής ενέργειας, Φυσικός Κόσμος, 133, 40-42.

19. Δ. Κολιόπουλος (1991), Στοιχεία για μια βιβλιογραφία σχετικά με τη

διδασκαλία της ενέργειας στο γυμνάσιο, Επιθεώρηση Φυσικής, 20, 26-30.

20. Δ. Κολιόπουλος, Β. Θεοδωρόπουλος, Ν. Κανδεράκης, Π. Καριώτογλου, Δ. Σπυράκος (1989), Προσεγγίζοντας την άσκηση φυσικής, Νέα Παιδεία, 49, 147-164.

21. Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος (1988), Μια προσέγγιση

στην εφαρμογή της πειραματικής διδασκαλίας της φυσικής στο γυμνάσιο, Σύγχρονη Εκπαίδευση, 39, 90-96.

22. Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος (1982), Ένα πολυδιάστατο εργαλείο της

διδασκαλίας και μάθησης της φυσικής: Η ιστορία της φυσικής, Σύγχρονη Εκπαίδευση, 9, 85-92.

23. Δ. Ψύλλος & Δ. Κολιόπουλος (1982), Οι σκοποί της διδασκαλίας και

μάθησης των φυσικών επιστημών στη μέση εκπαίδευση, Σύγχρονη Εκπαίδευση, 9, 93-98.

Δ. Δημοσιεύσεις σε συλλογικές εκδόσεις

1. Ε. Ζάβρα, Π. Τζαμαρία & Δ. Κολιόπουλος (2008). Σχεδιασμός και αξιολόγηση διδακτικών δραστηριοτήτων σε τυπικό και μη τυπικό περιβάλλον: Η περίπτωση του εκπαιδευτικού προγράμματος ‘Από το σταφύλι στο κρασί’. Στο Β. Χρηστίδου (Επιμ.) Εκπαιδεύοντας τα μικρά παιδιά στις φυσικές επιστήμες. Ερευνητικοί προσανατολισμοί και παιδαγωγικές πρακτικές. Εκδ Οίκος Αφων Κυριακίδη, 273-285.

2. Δ. Κολιόπουλος (2008), Οι απόψεις του F. Halbwachs για τη φύση της

«εξήγησης» στη φυσική και οι συνέπειές τους για τη σχολική εκδοχή της, Στο Β. Κουλαϊδή, Α. Αποστόλου & Κ. Καμπουράκη (Επιμ.) Η φύση των Επιστημών. Διδακτικές προσεγγίσεις, 219-232, Εκδ. Child Services.

3. Ε. Παρασκευοπούλου & Δ. Κολιόπουλος (2008), Η «μάχη για το

ηλεκτρόνιο»: Η διαμάχη των Millikan – Ehrenhaft και η χρήση της για τη διδασκαλία της φύσης της επιστήμης, Στο Β. Κουλαϊδή, Α. Αποστόλου & Κ. Καμπουράκη (Επιμ.) Η φύση των Επιστημών. Διδακτικές προσεγγίσεις, 275-286, Εκδ. Child Services.

4. Δ. Κολιόπουλος & Ξ. Αραπάκη (2007), Η περίπτωση της διδασκαλίας των

εννοιών «φως» και «χρώμα» σε εκπαιδευτικούς με μη εξειδικευμένες γνώσεις στις φυσικές επιστήμες και τις εικαστικές τέχνες, Στο Δ. Κολιόπουλου (Επιμ.) Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών - Η πολιτισμική συνιστώσα των φυσικών επιστημών στην εκπαίδευση, 589-598, Εκδόσεις Ώθηση.

5. D. Koliopoulos & C. Constantinou (2005). The Pendulum as Presented in

School Science Textbooks of Greece and Cyprus, In M. Matthews, C. Gauld & A. Stinner (Eds.) The Pendulum, Scientific, Historical, Philosophical & Educational Perspectives, 449-463, The Netherlands, Springer.

110

6. Δ. Κολιόπουλος (2005), Επιστημονική καλλιέργεια και μη τυπικές μορφές

εκπαίδευσης στις Φυσικές επιστήμες: Η περίπτωση της σχέσης επιστημονικών μουσείων και σχολείου στις ελληνικές συνθήκες, Στο Π. Κόκκοτα & Κ. Πλακίτση (Επιμ.) Μουσειοπαιδαγωγική και εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες, 67-83, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη.

7. Δ. Κολιόπουλος & Φ. Δούκα (2005), Από το σταφύλι στο κρασί. Ένα

ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία, Στο Π. Κόκκοτα & Κ. Πλακίτση (Επιμ.) Μουσειοπαιδαγωγική και εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες, 179-191, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη.

8. Β. Σταυρόπουλος & Δ. Κολιόπουλος (2005), Συγκριτική ανάλυση των

σχολικών εγχειριδίων Φυσικής Γενικής Παιδείας στο Ενιαίο Λύκειο και στο ΤΕΕ: Η περίπτωση της έννοιας της ενέργειας, Στο Δ. Κολιόπουλου & Α. Βαβουράκη, Διδακτική Φυσικών Επιστημών: Οι προκλήσεις του 21ου αιώνα, Κείμενα για τη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, 169-175, Αθήνα, ΕΔΙΦΕ.

9. Δ. Κολιόπουλος (2004), Η διαθεματικότητα από τη σκοπιά του

εξειδικευμένου αντικειμένου: Η περίπτωση των Φυσικών Επιστημών, Στο Κ. Αγγελάκου & Γ. Κόκκινου (Επιμ.) Η διαθεματικότητα στο σύγχρονο σχολείο, 31-42, Αθήνα, Μεταίχμιο.

10. Δ. Κολιόπουλος (2003), Η (επι)μόρφωση των εκπαιδευτικών της

προσχολικής εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες: Η περίπτωση του Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Αθηνών και η διατύπωση του προβλήματος, Στο Μ. Τσιτουρίδου (Επιμ.) Οι φυσικές επιστήμες και οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση παιδιών προσχολικής ηλικίας, 33-44, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Τζιόλα.

11. Δ. Κολιόπουλος, Φ. Γκρίτση & Β. Ζόγκζα (2003), Μια συγκριτική ανάλυση

αναλυτικών προγραμμάτων φυσικών επιστημών για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: η περίπτωση του θεματικού και εννοιολογικού περιεχομένου, Στο Μ. Τσιτουρίδου (Επιμ.) Οι φυσικές επιστήμες και οι νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση παιδιών προσχολικής ηλικίας, 63-68, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Τζιόλα.

12. Δ. Κολιόπουλος (2002), Διδακτική προσέγγιση του μουσείου φυσικών

επιστημών και τεχνολογίας: Ένα πρόγραμμα Επιστημονικής Μουσειολογίας, Στο Γ. Κόκκινου & Ε. Αλεξάκη (Επιμ.), Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη Μουσειακή Αγωγή, 189-196, Αθήνα, Μεταίχμιο.

13. Δ. Κολιόπουλος & Κ. Ραβάνης (2001), Η συγκρότηση αναλυτικών

προγραμμάτων για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών: από τον εμπειρισμό στη θεωρία των αναλυτικών προγραμμάτων και τη διδακτική των φυσικών επιστημών, Στο Π. Κόκκοτα & Ι. Βλάχου (Επιμ.) Η διδασκαλία των φυσικών επιστημών στις αρχές του 21ου αιώνα. Προβλήματα και προοπτικές, 67-76, Αθήνα, Εκδόσεις Γρηγόρη, 2001.

14. Α. Ραφτόπουλος, Κ. Κωνσταντίνου, Δ. Κολιόπουλος & Γ. Σπανούδης

(2001), Γνωστική ετοιμότητα και εκπαιδευτική παρέμβαση: ένα μοντέλο επιτυχούς εκμάθησης των μαγνητών, Στο Κ. Ραβάνη (Επιμ.) Η μύηση των μικρών παιδιών στις φυσικές επιστήμες. εκπαιδευτικές και διδακτικές διαστάσεις, 204-211, Πάτρα.

111

15. Δ. Κολιόπουλος (2001), Από την πρακτικο-βιωματική γνώση στη σχολική

εκδοχή της επιστημονικής γνώσης: Η εποικοδομητική αντίληψη στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών, Στο Β. Κουλαϊδή (Επιμ.) Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, τόμος 1, 367-410, Πάτρα, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

16. Δ. Κολιόπουλος (2001), Σχεδιασμός διδακτικού υλικού για την έννοια της

ενέργειας, Στο Β. Κουλαϊδή (Επιμ.) Διδακτική των Φυσικών Επιστημών, τόμος 2, 217-251, Πάτρα, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

17. Δ. Κολιόπουλος (2000), Σχεδιάζοντας και αξιολογώντας ένα αναλυτικό

πρόγραμμα για την ενέργεια: Μια εποικοδομητική προσέγγιση, Στο Π. Κόκκοτα (Επιμ.) Διδακτικές προσεγγίσεις στις φυσικές επιστήμες, 339-364, Αθήνα, Τυπωθήτω.

18. Π. Καριώτογλου & Δ. Κολιόπουλος (1993), Το πείραμα στην εποικοδομητική

προσέγγιση της διδασκαλίας και μάθησης της φυσικής: Εφαρμογή στη διδασκαλία της πίεσης και της ενέργειας, Στο Δ. Κολιόπουλου (Επιμ.), Η πειραματική διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Πρόταση για ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα, 147-159, Αθήνα, Εκδόσεις Γ. Πνευματικός.

19. Π. Καριώτογλου & Δ. Κολιόπουλος (1993), Οι ανακαλυπτικές επιδείξεις και

η εφαρμογή τους στη διδασκαλία της ελαστικότητας στο γυμνάσιο, Στο Δ. Κολιόπουλου (Επιμ.), Η πειραματική διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Πρόταση για ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα, 87-96, Αθήνα, Εκδόσεις Γ. Πνευματικός.

20. Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος (1992), Οι ιδέες των μαθητών σχετικά με την

έννοια της ενέργειας και η επίδραση τους στο σχεδιασμό μιας εισαγωγικής ενότητας στο γυμνάσιο, Στο Α. Δημητρίου κ.ά. (Επιμ.), Ψυχολογικές έρευνες στην Ελλάδα: Ανάπτυξη, μάθηση και εκπαίδευση, 79-90, Αριστοτέλειο Παν/μιο Θεσσαλονίκης.

Ε. Δημοσιεύσεις σε Πρακτικά ελληνικών - κυπριακών συνεδρίων 1. Ε. Παρασκευοπούλου & Δ. Κολιοπουλος (2009). Η διδασκαλία του

υποκειμενικού περιεχομένου της επιστήμης με τη χρήση της επιστημονικής διαμάχης. Στο Κ. Κορφιάτη, Δ. Ποτίδη, Α. Ραφτόπουλου & Δ. Χαραλάμπους (Επιμ.) Πρακτικά 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, 79-95, Παν/μιο Κύπρου.

2. Δ. Κολιόπουλος & Ν. Δελέγκος (2008). Η θεματική ενότητα

«ενέργεια» στο πρόγραμμα σπουδών και το σχολικό εγχειρίδιο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στο Π. Κουμαρά & Φ. Σέρογλου (Επιμ.) Πρακτικά 4ου Συνεδρίου ΕΔΙΦΕ «Αναλυτικά προγράμματα και βιβλία φυσικών επιστημών: Κριτική θεώρηση και προοπτικές», Θεσσαλονίκη, 106-114, Εκδ. Χριστοδουλίδης.

3. Ν. Σισσαμπέρη & Δ. Κολιόπουλος (2008). 'Ενσωματώνοντας τις μη

τυπικές μορφές εκπαίδευσης στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών των φυσικών επιστημών του Δημοτικού Σχολείου: Η περίπτωση του

112

μουσείου ζωολογίας'. Στο Π. Κουμαρά & Φ. Σέρογλου (Επιμ.) Πρακτικά 4ου Συνεδρίου ΕΔΙΦΕ «Αναλυτικά προγράμματα και βιβλία φυσικών επιστημών: Κριτική θεώρηση και προοπτικές», Θεσσαλονίκη, 306-311, Εκδ. Χριστοδουλίδης.

4. Ε. Ξενέλλη & Δ. Κολιόπουλος (2006), Νερό και ενέργεια, Στο Θ.Δ.

Λέκκα (Επιμ.) Πρακτικά 2ου Συνεδρίου Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 1445-1451, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

5. Δ. Κολιόπουλος (2006), Το εννοιολογικό πρότυπο των

ενεργειακών αλυσίδων ως κατάλληλος διδακτικός μετασχηματισμός της επιστημονικής γνώσης για την ενέργεια στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, Στο Ε. Σταυρίδου (Επιμ.) Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΕΔΙΦΕ «Διδακτική των Φυσικών Επιστημών: Μέθοδοι και Τεχνολογίες Μάθησης», 806-811, Αθήνα, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.

6. Δ. Κολιόπουλος (2003), Η εποικοδομητική προσέγγιση της διδασκαλίας των

φυσικών επιστημών ως εργαλείο σχεδιασμού περιεχομένων διδασκαλίας, Στο Π. Κόκκοτα κ.ά. (Επιμ.) Πρακτικά του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου «Η Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην Κοινωνία της Πληροφορίας», 145-151, Αθήνα, Εκδόσεις Γρηγόρη.

7. Κ. Σκαμάγκα, Κ. Ραβάνης & Δ. Κολιόπουλος (2002). Η καθοδήγηση και η

διαμεσολάβηση ως στρατηγικές επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης στα πλαίσια των διδακτικών δραστηριοτήτων: Η περίπτωση της έννοιας του βάρους. Στο Α. Μαργετουτσάκη & Π. Μιχαηλίδης (επιμ.), Πρακτικά τρίτου πανελλήνιου συνεδρίου Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και εφαρμογής των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση, 264-271, Αθήνα, Ίων.

8. Δ. Κολιόπουλος (2001), Ο ρόλος της επιστημολογικής ανάλυσης στο

διδακτικό μετασχηματισμό της έννοιας της ενέργειας, Στο Π. Κουμαρά κ.ά. (Επιμ.) Πρακτικά του συμποσίου «Η συμβολή της Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Φυσικών Επιστημών στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών», 97-107, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Χριστοδουλίδη.

9. Κ. Ραβάνης & Δ. Κολιόπουλος (1999), Εκπαιδευτικά προγράμματα και

διδακτικό υλικό για τη διδασκαλία της φυσικής: Η τεράστια αδράνεια του αναχρονισμού, Η’ Πανελλήνιο συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, 183-187, Αθήνα.

10. Β. Θεοδωρόπουλος, Σ. Δόσης, Ν. Κανδεράκης, Γ. Καρανίκας, Δ.

Κολιόπουλος & Γ. Φασουλόπουλος (1998), Όταν ο ήχος έγινε κύμα: Μια επισκόπηση τω ιδεών για την έννοια του ήχου στην επιστήμη και στους μαθητές, Στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και εφαρμογής Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, 501-506, Θεσσαλονίκη.

11. Σ. Δόσης, Β. Θεοδωρόπουλος, Ν. Κανδεράκης , Δ. Κολιοπουλος & Γ.

Φασουλοπουλος (1996), Τα κύματα και ο ήχος στα διδακτικά εγχειρίδια, Ζ’ Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, 10-13, Αθήνα.

12. Δ. Κολιόπουλος, Π. Καριώτογλου & Γ. Μπαγάκης (1993), Ένα μοντέλο

επιμόρφωσης στην πειραματική διδασκαλία των φυσικών επιστημών,

113

Πρακτικά ΣΤ’ Πανελληνίου Συνεδρίου Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, 347-351, Κομοτηνή.

13. Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος (1986), Το κυκλικό

εργαστήριο και η εφαρμογή του στη στατική των ρευστών, Πρακτικά Β' Κοινού Συνεδρίου ΕΕΦ και ΕΚΦ, 123-137, Αθήνα.

14. Δ. Ψύλλος, Π. Κουμαράς & Δ. Κολιόπουλος (1983), Διδακτικά μοντέλα: Η

καθοδηγούμενη έρευνα (θεωρητική ανάλυση και μαγνητοσκοπημένη διδασκαλία - μοντάζ 35 min), Πρακτικά Γ' Πανελληνίου Συνεδρίου Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, 151-152, Αθήνα.

ΣΤ. Εκδόσεις (Βιβλία)

1. Δ. Κολιόπουλος (2006), Θέματα Διδακτικής Φυσικών Επιστημών. Η συγκρότηση της σχολικής γνώσης, Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο.

2. Δ. Κολιόπουλος (2005), Η διδακτική προσέγγιση του μουσείου φυσικών

επιστημών, Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο. 3. Β. Θεοδωρόπουλος, Ν. Κανδεράκης, Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος, Γ.

Μπαγάκης & Γ. Φασσουλόπουλος (1997), Ερευνώντας διδακτικά την τριβή: Μια πρόταση αυτό-μόρφωσης του εκπαιδευτικού, Αθήνα, Εκδόσεις Γ. Πνευματικός.

4. Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος (1993), Το κυκλικό

εργαστήριο στη Γ’ γυμνασίου - Ηλεκτρομαγνητισμός, Αθήνα, Εκδόσεις Γ. Πνευματικός.

5. Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος (1989), Το κυκλικό

εργαστήριο στη Β’ γυμνασίου - Στατική των ρευστών, Αθήνα, Εκδόσεις Γ. Πνευματικός, (2η έκδοση 1993).

Ζ. Επιμέλεια εκδόσεων

1. Δ. Κολιόπουλος (Επιμ.) (2007), Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδασκαλία των

Φυσικών Επιστημών – Η πολιτιστική συνιστώσα των φυσικών επιστημών στην εκπαίδευση. Αθήνα, Εκδόσεις Ώθηση.

2. Δ. Κολιόπουλος (Επιμ.) (2006), Αφιέρωμα στη διδασκαλία της έννοιας της

ενέργειας στο περιοδικό Διδασκαλία Φυσικών Επιστημών. Έρευνα και Πράξη, τ. 18.

3. D. Koliopoulos & A. Vavouraki (Eds.) (2005), Science Education at Cross

Roads: Meeting the Challenges of the 21th Century, Athens, Association for Science Education (EDIFE).

4. Δ. Κολιόπουλος & Α. Βαβουράκη (Επιμ.) (2005), Διδακτική Φυσικών Επιστημών: Οι προκλήσεις του 21ου αιώνα, Κείμενα για τη προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, Αθήνα, ΕΔΙΦΕ.

5. Δ. Κολιόπουλος & Α. Βαβουράκη (Επιμ.) (2005). Διδακτική Φυσικών

Επιστημών: Οι προκλήσεις του 21ου αιώνα, Κείμενα για τη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, Αθήνα, ΕΔΙΦΕ.

114

6. Δ. Κολιόπουλος (Επιμ.) (2004), Αφιέρωμα «Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση: Ερευνητικές τάσεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο» στο περιοδικό Διδασκαλία Φυσικών Επιστημών. Έρευνα και Πράξη, τ.7.

7. Δ. Κολιόπουλος (Επιμ.) (2000), Αφιέρωμα στη Διδακτική των Φυσικών

Επιστημών (Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας) στο περιοδικό Επιθεώρηση Φυσικής, τ.31.

8. Δ. Κολιόπουλος (Επιμ.) (1998), Αφιέρωμα στη Διδακτική των Φυσικών

Επιστημών (Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας) στο περιοδικό Επιθεώρηση Φυσικής, τ.26.

9. Δ. Κολιόπουλος (Επιμ.) (1993), Η πειραματική διδασκαλία των Φυσικών

Επιστημών, Πρόταση για ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα, Αθήνα, Εκδόσεις Γ. Πνευματικός.

10. Γ. Αντωνίου, Δ. Κολιόπουλος, Μ. Μαυροπούλου & Γ. Μπαγάκης (Επιμ.),

(1985) UNESCO, Οδηγός του εκπαιδευτικού για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, Αθήνα, Εκδόσεις Εκπαιδευτικά Θέματα, (2η έκδοση 1994).

Η. Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια

1. N. Kanderakis, D. Koliopoulos, S. Dossis & E.Paraskevopoulou, Implementing HPS teaching sequences: a case study, Nordic Symposium on Philosophy and History of Science in Science Education, Helsinki, Finland, 28-30 October 2009.

2. X. Arapaki & D. Koliopoulos, Popularization and teaching of the relationship

between visual arts and natural sciences: historical, philosophical and didactical dimensions of the problem, International History, Philosophy and Science Teaching Group Conference, University of Notre Dame, South Bend, USA, 24-28 June 2009.

3. D. Koliopoulos & S. Dossis, The problem of measuring time with the help of

the simple pendulum: The use of texts from the history of physics as tools for the investigation of pupils’ conceptions, 7th International Conference for History of Science in Science Education “Adapting Historical Knowledge Production to the Classroom”, Athens, Greece, 7-11 July 2008.

4. D. Koliopoulos, La formation des étudiants – futures enseignants à

l’éducation préscolaire à l’université de Patras, Séminaire Régionale RIFFEF «La gouvernance d’établissements d’enseignement supérieur, formateurs d’enseignants», Iasi, Roumanie, 15-16 Septembre 2006.

5. S. Dossis & D. Koliopoulos, The problem of Timekeeping with the Help of

the Simple Pendulum: An Empirical Study of 14-15-year-old Greek School Students, 2nd International Pendulum Project, Sydney, Australia, 13-15 October 2005.

6. S. Tantaros, K. Sarigianni, E. Sotiropoulou, D. Koliopoulos & K. Ravanis,

Etude des notations au but communicationnel par les enfants d’une école primaire en Grèce dans le cadre d’une activité scientifique, Colloque International «Noter pour Penser», Angers, France, 27-28 Janvier 2005.

115

7. D. Koliopoulos & X. Arapaki, Art, science and technology in early childhood

education: constructing an in-service training program about the notion of color, OMEP 2003 World Conference, Kusadasi, Turkey, 5-11 October 2003.

8. S. Tantaros, D. Koliopoulos, M. Papandreou & K. Ravanis, Notational

practices within activities of preschoolers’ constructions of scientific knowledge, 10th Biennial Conference, EARLI, Padova, Italy, August 26-30, 2003.

9. D. Koliopoulos, Blunting the tensions between informal and formal education

in science: reforming the relationship between the school and the science museum in Greece, Droushia Seminar «Science Learning in the Mediterranean», University of Cyprus, Droushia, Cyprus, 11-15 September 2002.

10. D. Koliopoulos & C. Constantinou, An analysis of the treatment of the simple

pendulum in Greek and Cypriot science curricula, International Conference «International Pendulum Project», University of New South Wales, Sydney, Australia, 16-19 October 2002.

11. K. Ravanis, G. Bagakis, V. Zogza, D. Koliopoulos, Working with sciences in

kindergarten: didactic strategies, 3d international conference of ESERA «Science Education Research in the Knowledge based Society», Aristotle university of Thessaloniki, Thessaloniki, Greece, 21-26 August 2001.

12. D. Koliopoulos & K. Ravanis, La classification du contenu conceptuel des

curriculums concernant l'énergie: Vers une modélisation des points de vue sur l’enseignement de l’énergie, Rencontres Scientifiques de l’Association pour la Recherche en Didactique des Sciences et Techniques (ARDIST), Cachan, France, 26-28 Octobre 1999.

13. K. Ravanis, G. Bagakis & D. Koliopoulos, The utilization and operation of the

thermometer as a technical tool for the thought of pre-scholars, 3rd Warwick International Early Years Conference, University of Warwick, Coventry, UK, 12-16 April 1999.

14. D. Koliopoulos , G. Bagakis & Y. Papamichael, Qualitative analysis of junior

secondary science textbooks: the case of energy concept, UNESCO’s International Workshop: Pedagogical Research and School Textbooks elaboration, Thessaloniki, Greece, 29 Mars-1 April 1995.

15. G. Bagakis, G. Fassoulopoulos, N. Kanderakis, P. Kariotoglou, D.

Koliopoulos, D. Spirakos & E. Theodoropoulos, A framework for approaching the friction concept and its treatment in textbooks, 1st General Conference of the Balkan Physical Union, Thessaloniki, Greece, September 1991.

16. D. Koliopoulos, P. Kariotoglou & D. Psillos, Introducing energy in the

secondary school: the case of the energetical chains, 1st General Conference of the Balkan Physical Union, Thessaloniki, Greece, September 1991.

17. D. Koliopoulos, A. Tiberghien & D. Psillos, Role of students' interpretation in

the development of teaching situations based on experiments. The case of an introductory teaching of energy in Greece (12-14 years old), 3rd European

116

Conference for Research on Learning and Instruction, Madrid, Spain, September 1989.

18. P. Kariotoglou, D. Koliopoulos & D. Psillos, A study of pupils’ conceptions

about fluids: The case of pressure in liquids, 3rd European Conference for Research on Learning and Instruction, Madrid, Spain, September 1989.

Θ. Ανακοινώσεις σε ελληνικά – κυπριακά συνέδρια

1. Ε. Παρασκευοπούλου & Δ. Κολιοπουλος, Η διδασκαλία του υποκειμενικού

περιεχομένου της επιστήμης με τη χρήση της επιστημονικής διαμάχης. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, Λευκωσία, 11-14 Ιουνίου, 2009.

2. Δ. Κολιόπουλος, Οι απόψεις του F. Halbwachs για τη φύση της «εξήγησης»

στη φυσική και οι συνέπειές τους για τη σχολική εκδοχή της. Συνέδριο «Προσεγγίσεις στη διδασκαλία της Φύσης της Επιστήμης», Αθήνα, 14-16 Μαρτίου 2008.

3. Ε. Παρασκευοπούλου & Δ. Κολιόπουλος, Η «μάχη για το ηλεκτρόνιο»: Η

διαμάχη των Millikan – Ehrenhaft και η χρήση της για τη διδασκαλία της φύσης της επιστήμης. Συνέδριο «Προσεγγίσεις στη διδασκαλία της Φύσης της Επιστήμης», Αθήνα, 14-16 Μαρτίου 2008.

4. Δ. Κολιόπουλος & Ν. Δελέγκος, Η θεματική ενότητα «ενέργεια»

στο πρόγραμμα σπουδών και το σχολικό εγχειρίδιο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. 4ο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ «Αναλυτικά προγράμματα και βιβλία φυσικών επιστημών: Κριτική θεώρηση και προοπτικές», Θεσσαλονίκη, 9-11 Μαΐου 2008.

5. Ν. Σισσαμπέρη & Δ. Κολιόπουλος, 'Ενσωματώνοντας τις μη

τυπικές μορφές εκπαίδευσης στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών των φυσικών επιστημών του Δημοτικού Σχολείου: Η περίπτωση του μουσείου ζωολογίας'. 4ο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ «Αναλυτικά προγράμματα και βιβλία φυσικών επιστημών: Κριτική θεώρηση και προοπτικές», Θεσσαλονίκη, 9-11 Μαΐου 2008.

6. Δ. Κολιόπουλος, Τα διαχρονικά επαναλαμβανόμενα λάθη των μαθητών στη

διδασκαλία της Φυσικής, Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή «Τα λάθη των μαθητών: Δείκτες αποτελεσματικότητας ή κλειδιά για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης;», Κέντρο εκπαιδευτικής Έρευνας, 1-2 Νοεμβρίου 2007.

7. Δ. Κολιόπουλος & Ξ. Αραπάκη, Η περίπτωση της διδασκαλίας των εννοιών

«φως» και «χρώμα» σε εκπαιδευτικούς με μη εξειδικευμένες γνώσεις στις φυσικές επιστήμες και τις εικαστικές τέχνες, 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, Πάτρα, 5-7 Οκτωβρίου 2007.

8. Ξ. Αραπάκη & Δ. Κολιόπουλος, Συνεύρεση τέχνης και επιστήμης στην

προσχολική εκπαίδευση: Η περίπτωση των εικονογραφημένων κειμένων για τις φυσικές επιστήμες, 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση», Βόλος, 23-25 Ιουνίου 2006.

117

9. Κ. Ζάβρα, Π. Τζαμαρία & Δ. Κολιόπουλος, Σχεδιασμός και αξιολόγηση διδακτικών δραστηριοτήτων σε τυπικό και μη τυπικό περιβάλλον: Η περίπτωση του εκπαιδευτικού προγράμματος «Από το κρασί στο σταφύλι», 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση», Βόλος, 23-25 Ιουνίου 2006.

10. Σ. Δόσης, Δ. Πετράκη & Δ. Κολιόπουλος, Οι ιδέες των μαθητών για τη

μέτρηση του χρόνου με τη χρήση του εκκρεμούς, 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ, Βόλος, 7-9 Απριλίου 2006.

11. Δ. Κολιόπουλος, Το εννοιολογικό πρότυπο των ενεργειακών αλυσίδων ως

κατάλληλος διδακτικός μετασχηματισμός της επιστημονικής γνώσης για την ενέργεια στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ, Βόλος, 7-9 Απριλίου 2006.

12. Δ. Κολιόπουλος, Εκλαϊκευτικός και διδακτικός μετασχηματισμός: Δύο

συμπληρωματικοί μηχανισμοί μετασχηματισμού της επιστημονικής γνώσης σε σχολική γνώση, 1ο Διεθνές Διεπιστημονικό Συνέδριο «Επιστήμη και Τέχνη», 16-19 Ιουνίου 2005.

13. Δ. Κολιόπουλος, Σ. Δόσης & Ε. Σταμούλης (2005), Η χρήση κειμένων από

την ιστορία των φυσικών επιστημών στη διδασκαλία: Εφαρμογές στα πλαίσια της «καινοτομικής» και της «εποικοδομητικής» αντίληψης για το αναλυτικό πρόγραμμα φυσικών επιστημών, 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, Αθήνα, 19-25 Σεπτεμβρίου 2005.

14. Δ. Κολιόπουλος, Κατηγορίες μουσείων φυσικών επιστημών και τεχνολογίας

και η ελληνική πραγματικότητα, 2ο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ και 2ο Συμπόσιο IOSTE στη Νότια Ευρώπη, Καλαμάτα, 18-20 Μαρτίου 2004.

15. Δ. Κολιόπουλος, Οι διαφορετικές μορφές δια-θεματικότητας στη διδασκαλία

των φυσικών επιστημών, 2ο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ και 2ο Συμπόσιο IOSTE στη Νότια Ευρώπη, Καλαμάτα, 18-20 Μαρτίου 2004.

16. Β. Σταυρόπουλος & Δ. Κολιόπουλος, Συγκριτική ανάλυση των σχολικών

εγχειριδίων Φυσικής Γενικής Παιδείας στο Ενιαίο Λύκειο και στο ΤΕΕ: Η περίπτωση της έννοιας της ενέργειας, 2ο Συνέδριο ΕΔΙΦΕ και 2ο Συμπόσιο IOSTE στη Νότια Ευρώπη, Καλαμάτα, 18-20 Μαρτίου 2004.

17. Μ. Ζήγου & Δ. Κολιόπουλος, Οι αντιλήψεις των φοιτητριών/-ών του

Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών σχετικά με ένα εισαγωγικό μάθημα φυσικών επιστημών, 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική Εκπαίδευση, Λευκωσία, Κύπρος, 30 Ιανουαρίου – 1 Φεβρουαρίου 2004.

18. Σ. Τάνταρος, Δ. Κολιόπουλος, Μ. Παπανδρέου & Κ. Ραβάνης, Οι πρακτικές

συμβολικής αναπαράστασης στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων για την κατασκευή των επιστημονικών γνώσεων στην προσχολική ηλικία, 90 Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας, ΕΨΕ, Ρόδος, 21-24 Μαΐου 2003.

19. Δ. Κολιόπουλος, Ανάλυση των επιστημολογικών και πολιτισμικών

χαρακτηριστικών του προγράμματος σπουδών και των σχολικών εγχειριδίων φυσικών επιστημών: η περίπτωση της διδασκαλίας του εκκρεμούς, 2ο

118

Πανελλήνιο Συνέδριο «Η συμβολή της Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Φυσικών Επιστημών στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών», ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών, Αθήνα, 8-11 Μαΐου 2003.

20. Φ. Γκρίτση & Δ. Κολιόπουλος, Αναλυτικά προγράμματα προσχολικής

ηλικίας: Η περίπτωση της γεωγραφίας και της χαρτογραφίας, 50 ετήσιο συνέδριο «Ο εκπαιδευτικός και το αναλυτικό πρόγραμμα», ΠΤΝ Παν/μίου Πατρών, Πάτρα, 2-11 Μαΐου 2003.

21. Κ. Σκαμάγκα, Κ. Ραβάνης & Δ. Κολιόπουλος, Η καθοδήγηση και η

διαμεσολάβηση ως στρατηγικές επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης στα πλαίσια των διδακτικών δραστηριοτήτων: η περίπτωση της έννοιας του βάρους, 30 Πανελλήνιο Συνέδριο «Διδακτική των Φυσικών Επιστημών και εφαρμογή Νέων Τεχνολογιών», Παν/μιο Κρήτης, Ρέθυμνο, 9-11 Μαΐου 2002.

22. Δ. Κολιόπουλος, Η εποικοδομητική προσέγγιση της διδασκαλίας των

φυσικών επιστημών ως εργαλείο σχεδιασμού περιεχομένων διδασκαλίας, 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην Κοινωνία της Πληροφορίας», ΕΔΙΦΕ, Αθήνα, Απριλίου 2002.

23. Δ. Κολιόπουλος, Μη τυπικές μορφές εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες:

Η περίπτωση του μουσείου φυσικών επιστημών, Διημερίδα «Νέες τάσεις στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών», Ελληνο-γαλλική Σχολή Αγίας Παρασκευής, 29-30 Μαρτίου 2002.

24. Δ. Κολιόπουλος, Σύνδεση της έρευνας στη διδακτική με τη διδασκαλία των

φυσικών επιστημών, Ημερίδα «Η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Καινοτομίες στην εκπαίδευση», Ένωση Ελλήνων φυσικών, Νίκαια, 23 Φεβρουαρίου 2002.

25. Δ. Κολιόπουλος, Η εποικοδομητική αντίληψη στη διδασκαλία των φυσικών

επιστημών: εννοιολογικές αποσαφηνίσεις και πρακτικές εφαρμογές, 1ο Χειμερινό Σχολείο Υποψηφίων Διδακτόρων, ΕΔΙΦΕ, Δελφοί, 6-9 Δεκεμβρίου 2001.

26. Δ. Κολιόπουλος, Η (επι)μόρφωση των εκπαιδευτικών της προσχολικής

εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες: η περίπτωση του Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Αθηνών και η διατύπωση του προβλήματος, 2ο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση, ΕΠΑΕ ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 14-16 Δεκεμβρίου 2001.

27. Φ. Γκρίτση, Β. Ζόγκζα & Δ. Κολιόπουλος, Μια συγκριτική ανάλυση

αναλυτικών προγραμμάτων φυσικών επιστημών για την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: η περίπτωση του θεματικού και εννοιολογικού περιεχομένου, 2ο συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση, ΕΠΑΕ ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 14-16 Δεκεμβρίου 2001.

28. Δ. Κολιόπουλος, Ο ρόλος της επιστημολογικής ανάλυσης στο διδακτικό

μετασχηματισμό της έννοιας της ενέργειας, Συμπόσιο «Η συμβολή της Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Φυσικών Επιστημών στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών», ΠΤΔΕ ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 6-8 Απριλίου, 2001.

29. Δ. Κολιόπουλος & Κ. Ραβάνης, Η συγκρότηση αναλυτικών προγραμμάτων

για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών: από τον εμπειρισμό στη θεωρία των αναλυτικών προγραμμάτων και τη διδακτική των φυσικών επιστημών,

119

Ημερίδα «Η διδασκαλία των φυσικών επιστημών στην Ελλάδα σήμερα», ΕΔΙΦΕ, Αθήνα, 3 Μαρτίου 2001.

30. Δ. Κολιόπουλος, Διδακτική προσέγγιση του μουσείου φυσικών επιστημών

και τεχνολογίας: Ένα πρόγραμμα Επιστημονικής Μουσειολογίας», Διημερίδα «Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη Μουσειακή Αγωγή», ΠΤΔΕ Παν/μίου Αιγαίου, Ρόδος, 24-25 Νοεμβρίου 2000.

31. Δ. Κολιόπουλος, Κ. Κωνσταντίνου & Μ. Ευαγόρου, Το Πανηγύρι της

επιστήμης: Μια μορφή μη τυπικής εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες», 2o Πανελλήνιο Συνέδριο «Η Διδακτική των φυσικών Επιστημών και η εφαρμογή Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση», Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Παν/μίου Κύπρου, Λευκωσία, 3-5 Μαΐου 2000.

32. Κ. Ραβάνης & Δ. Κολιόπουλος, Ο διδακτικός μετασχηματισμός των

φυσικών επιστημών για την προσχολική ηλικία, 1ο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Ηλικία, Πάτρα, 10-12 Δεκεμβρίου 1999.

33. Α. Ραφτόπουλος, Κ. Κωνσταντίνου, Δ. Κολιόπουλος & Γ. Σπανούδης, Ένα

μοντέλο επιτυχούς εκμάθησης των μαγνητών, 1ο Συνέδριο για τις Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Ηλικία, Πάτρα, 10-12 Δεκεμβρίου 1999.

34. Κ. Ραβάνης & Δ. Κολιόπουλος, Εκπαιδευτικά προγράμματα και διδακτικό

υλικό για τη διδασκαλία της φυσικής: η τεράστια αδράνεια του αναχρονισμού, Η’ Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, Ολυμπία-Πύργος, Ιανουάριος 1999.

35. Β. Θεοδωρόπουλος, Σ. Δόσης, Ν. Κανδεράκης, Γ. Καρανίκας, Δ.

Κολιόπουλος & Γ. Φασουλόπουλος, Όταν ο ήχος έγινε κύμα, 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και εφαρμογής Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, Θεσσαλονίκη, 29-31 Μαΐου 1998.

36. Δ. Κολιόπουλος & Κ. Ραβάνης, Ο «εποικοδομητικός» μετασχηματισμός του

εννοιολογικού περιεχομένου ενός παραδοσιακού αναλυτικού προγράμματος για την ενέργεια στη βαθμίδα του γυμνασίου, 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και εφαρμογής Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, Θεσσαλονίκη, 29-31 Μαΐου 1998.

37. Δ. Κολιόπουλος, Το εννοιολογικό περιεχόμενο του αναλυτικού

προγράμματος για την ενέργεια στην Α’βάθμια εκπαίδευση: Μια προσέγγιση με τη βοήθεια των εργαλείων της διδακτικής των φυσικών επιστημών, Ημερίδα «Οι Φυσικές Επιστήμες και η Τεχνολογία στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση», ΠΤΔΕ Παν/μίου Αθηνών, Αθήνα, 7-8 Φεβρουαρίου 1997.

38. Κ. Ραβάνης, Β. Κουλαϊδής & Δ. Κολιόπουλος, Κατάρτιση ανέργων

παιδαγωγών στις φυσικές επιστήμες, τις νέες τεχνολογίες και την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Μία προσπάθεια συνεργασίας δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, 3ο Συνέδριο του περιοδικού Εκπαιδευτική Κοινότητα «Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών: Θεσμοθετημένες και άτυπες μορφές», Αθήνα, 21 - 23 Μαρτίου 1997.

39. Σ. Δόσης, Β. Θεοδωρόπουλος, Ν. Κανδεράκης, Δ. Κολιόπουλος & Γ.

Φασουλόπουλος, Τα κύματα και ο ήχος στα διδακτικά εγχειρίδια, Ζ’ Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, Ηράκλειο, 4-7 Απριλίου 1996.

120

40. Β. Θεοδωρόπουλος , Ν. Κανδεράκης, Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος, Γ.

Μπαγάκης & Γ. Φασσουλόπουλος, Διδακτική ανάλυση περιεχομένου εγχει-ριδίων φυσικής: η περίπτωση της διαπραγμάτευσης και των εφαρμογών της έννοιας της τριβής, ΣΤ' Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, Κομοτηνή, Μάρτιος 1993.

41. Δ. Κολιόπουλος, Η έννοια της ενέργειας στο σχολικό βιβλίο της β’

γυμνασίου: Μια προσπάθεια επιστημολογικής προσέγγισης του περιεχομένου, ΣΤ’ Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, Κομοτηνή, Μάρτιος 1993.

42. Α. Σπύρτου, Δ. Κολιόπουλος, Δ. Ψύλλος, Εισαγωγική διαπραγμάτευση της

έννοιας της ενέργειας: Συγκριτική ανάλυση τριών πανεπιστημιακών εγχειριδίων γενικής φυσικής, ΣΤ' Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, Κομοτηνή, Μάρτιος 1993.

43. Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος, Οι ιδέες των μαθητών σχετικά με την έννοια

της ενέργειας και η επίδραση τους στο σχεδιασμό μιας εισαγωγικής ενότητας στο γυμνάσιο, Ψυχολογικές Έρευνες στην Ελλάδα, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 1991.

44. Γ. Μπαγάκης, Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος & Ε. Βonachina, Δημιουργική έκφραση και διδακτική, Εργαστήριο (workshop) στο Συμπόσιο «Δημιουργικότητα και πολιτισμική ταυτότητα στην εκπαίδευση», Αρχαία Ολυμπία, 1991.

45. Β. Θεοδωρόπουλος, Δ. Κολιόπουλος, Ν. Κανδεράκης, Γ. Μπαγάκης & Π.

Καριώτογλου, Μια ταξινόμηση του περιεχομένου των ασκήσεων και οι επιπτώσεις της στη διδασκαλία και μάθηση της φυσικής στο λύκειο, Ε’ Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, Αθήνα, 1989.

46. Π. Καριώτογλου, Δ. Κολιόπουλος & Δ. Ψύλλος, Το κυκλικό εργαστήριο και

η εφαρμογή του στη στατική των ρευστών, Β' Κοινό Συνέδριο ΕΕΦ και ΕΚΦ, Αθήνα, Δεκέμβριος 1986.

47. Δ. Ψύλλος, Π. Κουμαράς & Δ. Κολιόπουλος, Διδακτικά μοντέλα: Η καθο-

δηγούμενη έρευνα (θεωρητική ανάλυση και μαγνητοσκοπημένη διδασκαλία - μοντάζ 35 min), Γ' Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, Καλαμάτα, 1983.

Ι. Αδημοσίευτες εργασίες

1. Δ. Κολιόπουλος (2007). Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση

εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά προσχολικής ηλικίας στους χώρους ενός πανεπιστημιακού μουσείου φυσικής ιστορίας. Τελική έκθεση ερευνητικού προγράμματος ‘Καραθεοδωρής’ (Β404)7

2. Δ. Κολιόπουλος (1997), Επιστημολογικές και διδακτικές διαστάσεις των

διαδικασιών συγκρότησης αναλυτικού προγράμματος: η περίπτωση του διδακτικού μετασχηματισμού και της μάθησης της έννοιας της ενέργειας, Διδακτορική διατριβή, ΠΤΝ Παν/μίου Πατρών8.

7 http://www.admin.upatras.gr/rescom/pub/AnnDisp.aspx?ID=146 8 Υπάρχει στην Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (http://www.ekt.org.gr) και αναφέρεται στο δικτυακό τόπο της ESERA (http://www.summerschool.dk/esera/diss/dissgrece.html).

121

3. D. Koliopoulos (1983), Raisonnements erronées autour de la notion de la

pression, Μεταπτυχιακή εργασία για τη λήψη του DEA Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Université Paris 7.

Κ. Πανεπιστημιακές παραδόσεις, σημειώσεις

και ψηφιακά μαθήματα

1. Δ. Κολιόπουλος (2006). Εισαγωγή στις φυσικές επιστήμες και στην επιστημονική καλλιέργεια, Πανεπιστημιακές Σημειώσεις, ΤΕΕΑΠΗ Παν/μίου Πατρών.

2. Δ. Κολιόπουλος (2001), Επιστημονική Μουσειολογία, Πανεπιστημιακές

παραδόσεις, ΤΕΕΑΠΗ Παν/μίου Πατρών.

3. Δ. Κολιόπουλος (1995), Στοιχειώδης οδηγός για το σχεδιασμό και αξιολόγηση εποπτικού εκπαιδευτικού υλικού, Σημειώσεις για το μάθημα «Εκπαιδευτική Τεχνολογία», ΠΑΤΕΣ - ΣΕΛΕΤΕ.

4. Δ. Κολιόπουλος, Ψηφιακά μαθήματα «Εισαγωγή στις Φυσικές Επιστήμες και

στην Επιστημονική καλλιέργεια Ι/ΙΙ», ΤΕΕΑΠΗ Παν/μιου Πατρών, http://eclass.upatras.gr/courses/PN1431/ και http://eclass.upatras.gr/courses/PN1408/.

5. Δ. Κολιόπουλος, Ψηφιακό μάθημα «Μουσειολογία Φυσικών Επιστημών»,

ΤΕΕΑΠΗ, Παν/μιου Πατρών, http://eclass.upatras.gr/courses/PN1404/.

6. Δ. Κολιόπουλος, Ψηφιακό μάθημα «Σχεδιασμός και εκπόνηση εκπαιδευτικής έρευνας», ΤΕΕΑΠΗ Παν/μιου Πατρών, http://eclass.upatras.gr/courses/PN1430/.

7. Δ. Κολιόπουλος, Ψηφιακό μάθημα «Διδακτική των φυσικών επιστημών»,

ΠΜΣ ΤΕΕΑΠΗ Παν/μιου Πατρών, http://eclass.upatras.gr/courses/PN1455/.

8. Δ. Κολιόπουλος, Ψηφιακά μαθήματα ΕΠΑ 175 και ΕΠΑ 486 Τμήματος Επιστημών της Αγωγής, Παν/μιου Κύπρου, http://194.42.1.47/webct/urw/lc103130001.tp0/cobaltMainFrame.dowebct .

Λ. Αναφορές σε διεθνή περιοδικά Publish or Perish (31/3/2010) 50 citations Επιλεγμένες αναφορές σε διεθνή περιοδικά:

Εργασίες Αναφορές Α15 C. de Bueger-Van der Borght & A. Mabille, (1989). The evolution in the meanings

given by Belgian secondary school pupils to biological and chemical terms. International Journal of Science Education, 11, 3, 347-362.

Α13 Jiménez V.M., Blanco Nieto L.J. & Ruiz Macías C. (1999). Aprender a enseñar ciencias experimentales en la formación inicial del profesorado, Estudios de caso sobre la enseñanza de la energía. Dpto. de Didáctica de las Ciencias Experimentales y de las Matemáticas. Facultad de Educación. Universidad de Extremadura.

122

A13 Domènech,J.L.et al. (2001). Teaching energy in high school: critical analysis and proposals. In M. Michelini, M. Cobal (ed.), Developing formal thinking in Physics. Forum, University of Udine. http://www.fisica.uniud.it/girepseminar2001.

Α13 Domènech J.L. et. al., (2007), Teaching of energy issues: A debate proposal for a global reorientation, Science & Education, 16, 43-64.

A12 Lopes J. B. et al. (2008), Transversal Traits in Science Education Research Relevant for Teaching and Research: A Meta-interpretative Study, Journal of Research in Science Teaching, 45, 5, 574-599.

A7 Chin-Chung Tsai & Chun-Yen Chang (2005). Lasting effects of instruction guided by the conflict map: Experimental study of learning about the causes of the seasons, Journal of Research in Science Teaching, 42, 10, 1089 – 1111.

Α7 Saracho O.N. & Spodek B. (2008). Contemporary Perspectives on Science and Technology in Early Childhood Education. IAP.

123

René Westra CV

(1) Personal data René Westra was born in Leeuwarden (The Netherlands) in 1950. After visiting primary and secondary school he moved to Groningen in 1967 to study biology on the Rijks Universiteit. After finishing his studies (cum laude) with mathematical ecology as main subject, he decided to become a teacher in secondary school. He got a job at Petrus Canisius College in Alkmaar, where he still works as a teacher. Besides his job as a teacher, René had many other jobs. He worked from 1978-1981 as educator for biology teachers (3rd grade) and was co-author of schoolbooks for the publisher Malmberg in ’s-Hertogenbosch (‘Levenstekens’ for biology, 1986 and ‘Scala’ for general science, 1996). From 1995 until 2004 he worked at the institute Cito Arnhem in a group who prepares questions for the national written biology examination and in a group who prepares questions about nature and technology for the ‘End of primary school test’. He also works as an examiner for upper secondary students who apply for a state examination, from 1982 until now. Further, he is a volunteer member of the group that constructs the questions for the first selection round of the National Biology Olympiad and of the group that organizes the annual Nibi Biology Education Conference in Lunteren. From 2001-2003 René worked in a computer modelling project for the Centre for Science and Mathematics Education (now the Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education). During this period the director of the Institute, Professor Kerst Boersma asked him to carry out a promotion investigation under his directory, which has lead to his Ph.D. thesis. During the investigation period, René kept teaching in upper secondary school on halftime basis. After finishing his thesis, he continued teaching and works as a consultant for a commission that tries to stimulate a renewal of the upper secondary biology education in The Netherlands and for a publisher of school books that wants an up-to-date ecology chapter, including ideas of dynamics and chaos in ecosystems, using computer modelling, for upper secondary biology education. (2) List of recent publications in English - Westra, R.H.V., Boersma, K.Th., Savelsbergh, E.R., & Waarlo, A.J. (2005). Systems thinking in ecology education: Modelling ecosystems. In H.E. Fischer (Ed.), Developing Standards in Research on Science Education (pp.235-240). London: Taylor & Francis Group. - Westra, R., Boersma, K., Waarlo, A.J. & Savelsbergh, E. (2007). Learning and teaching about ecosystems: systems thinking and modelling in an authentic practice. In R. Pintó & D. Couso (Eds.), Contributions from Science Education Research (pp.361-374). Dordrecht: Springer. - Westra, R., Boersma, K., Savelsbergh, E. & Waarlo, A.J. (2007). Views on ecosystems in research and school ecology. A comparative study. Paper presented at the ESERA Conference, Malmö, Sweden, 21-25 August 2007. - Westra, R.H.V., Boersma, K.Th., Savelsbergh, E.R. & Waarlo, A.J. (2008). Towards understanding ecosystem behaviour through systems thinking and modelling. In M. Hammann, M. Reiss, C. Boulter & S.D. Tunnicliffe (Eds.), Biology in Context. Learning and teaching for the twenty-first century. A selection of papers presented at the VIIth Conference of European Researchers in Didactics of Biology (ERIDOB) (pp.205-216).London: Institute of Education University of London. - Westra, R.H.V. (2008). Learning and teaching ecosystem behaviour in secondary education. Systems thinking and modelling in authentic practices (dissertation). Utrecht: Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education.

124

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ : Γεώργιος Ι. Αμπατζίδης ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ - ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ : 05/02/1985 - Θεσσαλονίκη ΙΔΙΟΤΗΤΑ: Πτυχιούχος Βιολογίας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: Σωστράτου 14, 26441 Πάτρα ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 2610 - 455845 E-MAIL: gampatzidis@gmail.com / gampatzidis@yahoo.gr ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ: Αγγλική (Proficiency, University of Cambridge) Γαλλική (Πτυχίο DALF, Ministère de l'Education Nationale de la République Française) ΓΝΩΣΕΙΣ Η/Υ: Microsoft Word, Microsoft Powerpoint, Microsoft Excel, SPSS (στατιστική επεξεργασία), Dreamweaver 8 (Web design) ΣΠΟΥΔΕΣ 2007-2009: Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στις Επιστήμες της Αγωγής & της

Εκπαίδευσης (κατεύθυνση: Διδακτική), ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών.

2002-2006: Πτυχίο Βιολογίας - Κατεύθυνση “Βιοποικιλότητα, Οικολογία και

Περιβάλλον”, Τμήμα Βιολογίας, Σχολή Θετικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών (Βαθμός πτυχίου: 7,82).

1999-2002: Ενιαίο Λύκειο Αριδαίας, 11ο Ενιαίο Λύκειο Πατρών (Βαθμός

απολυτηρίου: 18,8). ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 02/2009-11/2009: Εκπόνηση διπλωματικής εργασίας για απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης με θέμα «Η ιδέα της ισορροπίας της φύσης στη σκέψη φοιτητών επιστημών της εκπαίδευσης» (επίβλεψη: Μ. Εργαζάκη). 10/2006-02/2007: Συμμετοχή στην ερευνητική ομάδα σχεδιασμού εκπαιδευτικού

υλικού Βιολογίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στο πλαίσιο του προγράμματος "Άξονες" του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Συντονιστής ομάδας: Β. Κόμης).

125

12/2005-10/2006: Εκπόνηση διπλωματικής εργασίας για απόκτηση πτυχίου με θέμα «Σχεδιασμός και μελέτη ενός συνεργατικού μαθησιακού περιβάλλοντος βασικών εννοιών γενετικής υποστηριζόμενου από υπολογιστές» (επίβλεψη: Β. Ζόγκζα). ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 10/2007- 5/2009: Προσφορά διδακτικού επικουρικού έργου στις «εργαστηριακές ασκήσεις» των μαθημάτων «Βασικά Θέματα Βιολογίας

Ανθρώπου» & «Βασικές Έννοιες Οικολογίας» (διδάσκουσα: Μ. Εργαζάκη), και «Εισαγωγή στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών» (διδάσκων: Ν. Τσέλιος).

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ - ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ 18-21/06/2006: 2nd International Congress on Bioprocesses in food industries,

Παν-μιο Πατρών, Παν-μιο Ιωαννίνων, ICBE forum, Πάτρα. 18-20/11/2005: 4ο Διαβητολογικό Συνέδριο. Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου

Πατρών, Διαβητολογικό Κέντρο, Πάτρα. 30/09-02/10/2005: 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νευροεπιστημών. Ελληνική Εταιρία

για τις Νευροεπιστήμες, Πάτρα. 19-25/09/2005: 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδασκαλίας

των Φυσικών Επιστημών. Ένωση Ελλήνων Φυσικών, Τομέας Φυσικών Επιστημών, Τεχνολογίας και Περιβάλλοντος του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα.

19-20/05/2005 1ο Συνέδριο Βιοεπιστημών Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα. 18-19/02/2005: Εξελίξεις στην Ογκολογία. Εκπαιδευτικό σεμινάριο από το

Ογκολογικό Τμήμα της Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών, Εταιρία Παθολόγων -Ογκολόγων Ελλάδος, Πάτρα.

27-30/05/2004: 26ο Πανελλήνιο Συνέδριο Βιολογίας. Ελληνική Εταιρία

Βιολογικών Επιστημών, Βόλος. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 12/2006- 6/2007: Εθελοντική εργασία στο “International Youth Club” (“IYC”) στο πλαίσιο της δράσης “European Voluntary Service” (“EVS” ) του

ευρωπαϊκού προγράμματος “ΥΟUTH”: διδασκαλία αγγλικών σε παιδιά ηλικίας 7-15 ετών και συμμετοχή σε εργαστήρια λογοτεχνίας, μαγειρικής και χειροτεχνίας (Ταλίν, Εσθονία).

10/2005-05/2006: Υπεύθυνος Βιβλιοθήκης & Υπολογιστικού Κέντρου στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών (ημιαπασχόληση).