พยาธิไสเดือนของสุนัขTOXOCARA CANISTOXOCARA CANIS

นายปราโมช พวงชมพูนางสาวกนกวรรณ ศรีจันทรฉาย

Genus: Toxocara

Species: Toxocara canis

พบในลําไสของสนุัข สุนัขปา สุนขัจิ้งจอก และcoyote

• http://www.biosci.ohio-state.edu/~parasite/toxocara.html:adult

รูปรางลักษณะ

• ลําตัวของพยาธิมีสีขาวและมีลาย • พยาธิตัวผูยาว 4-10 cm. กวาง 2-

2.5 mm.• พยาธิตัวเมยียาว 5-18 cm. กวาง

2.5-3 mm. • หางของตัวผูจะมีรอยคอดเห็นได

ชัดเจน และอยูใกล cloacal

รูปรางลักษณะ

• cervical alae มีลักษณะยาว แคบ และมีลักษณะกึ่งรูปใบหอก

• ตัวทางตอนหนาจะโคงทางดานลาง• มีริมฝปาก 3 อัน• พยาธิตัวผูจะพบ terminal narrow

appendage รวมทั้ง caudal alae ดวย

รูปรางลักษณะ

• พยาธิตัวผู spicule มีขนาดเกือบเทากัน มีลักษณะเปนปก และโคง

• พยาธิตัวเมยีจะมีอวัยวะสืบพันธุยื่นไปทางตอนหนาและตอนทายของ vulva และ vulva จะเปดใกลบริเวณตอนทายของหลอดอาหาร

รูปรางลักษณะ

• ไขพยาธิมีลักษณะเกือบกลม เปลือกหนา

• มีรูละเอียด • ไขมีขนาดยาว 85-90

micron และกวาง 30 micron

รูปรางลักษณะ

วงจรชีวิต

• เกี่ยวของกับอายุของโฮสต – การติดพยาธใินลูกสุนัขกอนคลอด (transuterine

or prenatal infection)– การติดโดยกนิน้ํานมที่มีตัวออนจากแม (colostral

transmission or lactogenic infection)– การติดโดยกนิตัวออนโดยตรง (direct

transmission)

วงจรชีวิต

• การถายทอด (transmission) ของพยาธิอาจเกิดขึ้นโดยทางตอไปนี้– ทางสายรก (transuterine)– ทางน้ํานมเหลือง (lactogenic)– การติดตอโดยตรง– การติดตอผานทาง paratenic host

วงจรชีวิต

• ในลูกสุนัขอายุไมเกิน 3 เดือน เมื่อไดรับพยาธิเขาสูรางกายจะพบวงจรชวีิตของพยาธแิบบ tracheal migration

• ในลูกสุนัขทีอ่ายุมากกวา 3 เดือน มักจะมีวงจรชีวิตแบบ somatic migration มากกวาแบบ tracheal migration

• ในแมสุนัขทีต่ั้งทอง ตัวออนของพยาธิในระยะที่ 2 จะเดินทางไปยัง fetus เกิด prenatal infection

วงจรชีวิต

• สวนลูกสุนัขที่ติดโดยการกินน้ํานมแม ตัวออนของพยาธิจะเจริญเปนตัวแกในลาํไสเลยโดยไมมีการเดินทางของตัวออน

• สัตวฟนแทะ เชน หนูที่กินไขพยาธิระยะติดตอเขาไปจะทําหนาที่เปนโฮสตขนสง (transport or paratenic host )

http://caltest.nbc.upenn.edu/merial/Ascarids/asc_04.html

Table - Summary of Life Cycle featuresFeatures Toxocara canis Toxocara cati Toxascaris leonina

SimilaritiesDirect life cycle YES YES YESInfective larvae develop inside their eggs YES YES YESInfective stage = (egg+L2) YES YES YESTransmission by ingestion of infective stages YES YES YESDifferencesIndirect life cycle - mice intermediate hosts NO NO YESTransport hosts - mice YES YES NOTracheal and somatic migrations in definitive hosts YES YES NOPrenatal transmission YES NO NOTransmammary transmission YES YES NO

www.cdc.gov/ncidod/dpd/parasites/toxocara :lift cycle

ความสําคัญหรืออันตรายที่เกิดขึ้นกับโฮสต

• มักจะพบในสัตวอายุนอย • อาการที่พบตามปกติไดแก การที่ลูกสุนัขอาเจียนและ

ทองเดิน อันเนื่องมาจากพยาธิแกในกระเพาะและลําไส• รุนแรง ตาย• ไมรุนแรงมาก จะพบวาสตัวจะมีอาการเซื่องซึม ทอง

กางใหญ ทองเดินเปนระยะๆ และอาจจะเกิดโลหติจาง

ความสําคัญหรืออันตรายที่เกิดขึ้นกับโฮสต

• การตายที่เกิดจากการอุดตันของลําไสอยางเฉียบพลันอาจพบได

การตรวจวินิจฉยั

• โดยดูจากอาการ และยืนยันโดยการตรวจหาไขพยาธิในอุจจาระ

รายละเอียดที่นาสนใจ

• Toxocariasis is a zoonotic (animal to human) infection

• สวนใหญพบในเด็ก

รายละเอียดที่นาสนใจ

• อาการของโรคในมนุษยแบงออกเปน 2 ลักษณะ

• Ocular larva migrans(OLM)

• Visceral larva migrans(VLM)

การควบคุมปองกันและรักษาในสัตวเลีย้ง

• การสุขาภิบาลที่ดี • ถายพยาธิใหลูกสุนัขภายใน 2สัปดาหหลังคลอด

• ถายพยาธิตัวแกเปนประจําสม่ําเสมอ

การควบคุมปองกันและรักษาในสัตวเลี้ยง

• prenatal infection มีบทบาทสําคัญ• การควบคุมจัดการยากเพราะการติดตอผานทางน้ํานม จัดเปนปญหาที่สําคัญ

• แมสุนัขอาจจะมีตัวออนในเนื้อเยื่อไดนานหลายเดือน หรือหลายป

• ถายทอดไปยังลูกสุนัขไดหลายคลอก

การรักษา

• พยาธิตัวแกจะถูกทําลายไดโดยยาถายพยาธิหลายชนิด ที่มีจําหนายในปจจุบัน

• ระยะตัวออนในเนื้อเยื่อจะมีผลนอยมาก สาํหรับยาถายพยาธิที่สามารถกาํจัดพยาธิตัวออนได พบวามักจะตองเพิ่มขนาดที่ใหดวย

• ยาถายพยาธทิี่นิยมใชมีดังตอไปนี้– fenbendazole 40 mg/kg เปนเวลา 14 วัน

การใชยารักษาจากหนังสือ Veterinary Helminthology, R K REINECKE, หนา 197

Compound Dose(mg/kg) Animals

MebendazolePiperazine citratePiperazine dihydrochloridePyrantel pamoateNitroscanate

50 for 5 days2001502010

Young pups and kittensYoung pups and kittensYoung pups and kittensAdult dogs and catsDogs only

The end

ขอมูลเบือ้งตน

• CLASS: SECERNENTEA• SUBCLASS: SPIRURIA• ORDER: ASCARIDIDA• SUPERFAMILY: ASCARIDOIDEA• FAMILY: ASCARIDIDAE

– Scientific name - Ascaris lumbricoides (humans)• FAMILY: TOXOCARIDAE

– Scientific name - Toxocara canis (dogs and cats)– Scientific name - Toxascaris leonina (dogs and cats)– Scientific name - Toxocara cati (cats)

Veterinary Helminthology

Toxascaris leonina

รูปรางลักษณะ (Morphology)• มี Lips 3อันที่ขอบของ lip จะพบแถวของฟนเล็กๆ• หลอดอาหารจะไมกระเปาะตอนทาย• Cervical alae มีลักษณะยาว,แคบและเปนรูปใบหอก(lanceolate)ปลาย

ตอนดานหนาของลําตัวจะโคงทางดานบน• ♂ยาว 2-7 ซม. หางเปนแบบไมมี caudal alae และไมมีรอยคอดตลอดจน

appendage spicule มีขนาดเกือบเทากัน ไมมีลักษณะเปนปก• ♀ยาว 2-10 ซม. พบ vulva เปดประมาณกึ่งกลางลําตัว• ไขมีขนาดยาว 75-85 ไมครอนกวาง 60-75 ไมครอน ลักษณะเปนรูปไข

เล็กนอย เปลือกไขหนาและเรยีบ

รูปประกอบ (Picture)

รูปประกอบ (Picture)

รูปประกอบ (Picture)

รูปประกอบ (Picture)

รูปประกอบ (Picture)

วงจรชีวิต (Life Cycle)

วงจรชีวิต (Life Cycle)

วงจรชีวิต (Life Cycle)

วงจรชีวิต (Life Cycle)

อันตรายทีก่อใหเกิดกับ host

• อันตรายของ Toxascaris leonina นั้นเหมือนกับ Toxacara canis ซึ่งมีขอแตกตางคือ

• ไมทําใหเกิดโรคปอดบวม (Toxocarid pneumonia)• ไมติดพยาธิกอนเกิด (prenatal infection)

การปองกนั

• ทําไดโดยการรักษาความสะอาดในคอกหรือกรงเลี้ยงสัตวโดยใชน้ํายาฆาเชื้อโรคทําความสะอาดและกําจัดอุจจาระ ลกูสุนัขที่เกิดใหมควรถายพยาธิเมื่ออายุ 2 3 4และ5สัปดาห สวนแมสุนัขควรถายพยาธิหลังจากคลอดลกูไดประมาณ 3 สัปดาห

การรักษา

• การทําลายพยาธติัวแกสามารถใชการใหยาถายพยาธิแตในระยะที่เปนตัวออนจะไมคอยมีผลนัก

ยาถายพยาธิที่ใชมีดังนี้• เกลือของ piperazine : piperazine adipate , piperazine dihydrochloride และ citrate• Diethylcarbamazine• Thenium• Dichlorvos• Toluene• Pyrantel pamoate• Nitroscanate• Mebenazole• Fenbendazole