" Usługi publiczne jako istotny czynnik rozwoju lokalnego w gminach Aglomeracji Wałbrzyskiej”

"Usługi publiczne jako istotny czynnik rozwoju lokalnego w gminach Aglomeracji Wałbrzyskiej”

Zadania publiczne powierzone organizacjom pozarządowym

oraz prezentacja doświadczeń uczestników szkolenia w zakresie powierzonych zadań

publicznych

Dariusz Gawlik

Wałbrzych, 9.12.2013

Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa, Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 Priorytet 4, działanie 4.2 w ramach projektu nr POPT.04.02.00-00-318/12 realizowanego zgodnie z decyzją Ministra Rozwoju Regionalnego nr UDA-POPT.04.02.00-00-318/12-00.


Aspekty prawne działalności NGO

Zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych oraz zasady współpracy tych organizacji z organami administracji publicznej reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. Dz.U. z 2010 Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.).



Jakie zadania publiczne może realizować organizacja pozarządowa?

Zadania publiczne zlecane przez samorząd do realizacji organizacjom mieszczą się w sferze zdań publicznych, wymienionych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

W przypadku zakresu przedmiotowego programów współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, trzeba podkreślić, że art. 4 ust. 1 przedmiotowej ustawy wymienia w sposób enumeratywny zakres zadań publicznych zaliczanych do sfery pożytku publicznego.



Zakres zadań publicznych zaliczanych do sfery pożytku publicznego

Sfera pożytku publicznego jest sferą zadań publicznych realizowanych w zakresie:

1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;

2. działalności charytatywnej;

3. podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;

4. działalności na rzecz mniejszości narodowych;

5. ochrony i promocji zdrowia;

6. działania na rzecz osób niepełnosprawnych;



Zakres zadań publicznych zaliczanych do sfery pożytku publicznego c.d.

7. promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;

8. upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;

9. działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;

10. działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;

11. nauki, edukacji, oświaty i wychowania;

12. krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;




13. kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji;

14. upowszechniania kultury fizycznej i sportu;

15. ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;

16. porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;

17. upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa;

18. upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;




19. ratownictwa i ochrony ludności;

20. pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;

21. upowszechniania i ochrony praw konsumentów;

22. działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;

23. promocji i organizacji wolontariatu;

24. działalności wspomagającej technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3, w zakresie określonym w pkt 1-23.



Cele współpracy JST z organizacjami pozarządowymi

Podejmowanie współpracy partnerskiej przez jednostki samorządu gminnego z partnerami społecznymi w zakresie zrównoważonego rozwoju ma dwa strategiczne cele – należą do nich:

Powiększenie zasobów i źródeł pozyskiwania informacji o uwarunkowaniach rozwoju lokalnego,

Zwiększenie skuteczności osiągania celów zrównoważonego rozwoju.

Współpraca partnerska polega na włączaniu w proces podejmowania decyzji i ich realizację odpowiednich szczebli władz, jak również instytucji i środowisk regionalnych oraz lokalnych, najlepiej znających potrzeby i możliwości swego regionu.



Korzyści wynikające ze współpracy JST z organizacjami pozarządowymi

• Podstawową korzyścią płynącą z partnerstwa jest bardziej efektywne działanie – płynące z łączenia sił i zasobów,

• Partnerstwo jest sposobem osiągania celów rozwojowych, których gmina nie osiągnie działając w pojedynkę.



Formy współpracy JST z NGO w Polsce

Podstawowe,

Średniego zaangażowania,

Wysokiego zaangażowania.



Formy współpracy JST z NGO w Polsce - podstawowe

Zlecanie realizacji zadań, Doraźna współpraca przy realizacji dużego

działania gminnego, Konsultacje internetowe.



Formy współpracy JST z NGO w Polsce - średniego zaangażowania

Pełnomocnik; Wzajemne informowanie się o planowanych

kierunkach działalności (potrzebne są kanały informacji – spotkania);

Tworzenie zespołów opiniotwórczo – doradczych; Zlecanie zadań długoterminowych; Konsultacje otwarte; Debaty.



Formy współpracy JST z NGO w Polsce - wysokiego zaangażowania

W/w oraz:

Partnerstwo; Wspólna strategia; Oddawanie odpowiedzialności z realizację

projektów na rzecz wspólnego środowiska; Wspólne budowanie relacji.



Obawy JST przed zlecaniem zadań

Najczęstsza obawa wśród JST przed zlecaniem zadań to obawa o zasoby NGO i umiejętność podołania zadaniom, a także:

niechęć części władz administracyjnych do współpracy, które traktuje się jako konkurencję na scenie politycznej;

ograniczanie dostępu do informacji istotnych z punktu widzenia celów statutowych organizacji społecznych.



Obawy JST przed zlecaniem zadań

brak praktyki i mechanizmów ułatwiających dostęp do udziału w decyzjach i otwartym dialogu w kwestiach leżących w obszarze zainteresowań i interesów partnerów społecznych;

niedoinformowanie i ignorancja, wynikająca z braku

zobiektywizowanej wiedzy o partnerze społecznym, jego potencjale, walorach itp;

w skrajnej postaci: asekuranctwo, dbałość o zachowanie status quo, biurokratyzacja i faworyzowanie określonych partnerów.



Poglądy NGO na temat współpracy z JST

POTRZEBA WSPÓŁRACY: 100% NGO uznaje, że współpraca samorządu z NGO jest potrzebna, a 87 % uznało taką współpracę za celową.

AKTYWNOŚĆ NGO W ZAKRESIE WSPÓŁPRACY: organizacje pozarządowe powinny przede wszystkim prezentować swoje postulaty i pomysły i przekonywać samorząd do ich wspólnej realizacji.

POSTAWA NGO: NGO w Polsce odrzucają postawę bierną i roszczeniową stawiając na współpracę z samorządem, a nie postawę roszczeniową lub wykonywanie zadań przypisanych samorządowi.



Poglądy NGO na temat współpracy z JST

• UDZIAŁ W KONSULTACJACH: Organizacje, które współpracują z samorządem regularnie i sporadycznie częściej oceniają udział w organizowanych przez samorząd konsultacjach jako potrzebny.

• POZYSKIWANIE FUNDUSZY, REALIZACJA ZADAŃ ZLECONYCH: większość społeczności, organizacji wiejskich w Polsce realizuje projekty z tzw. grantów i dotacji pochodzących nie tylko z budżetu gminy, ale od sponsorów prywatnych, funduszy krajowych i zagranicznych, w tym w szczególności fundacji.



Współpraca NGO z JST

KONTAKT Z SAMORZĄDEM. Kontakty utrzymuje 85% polskich organizacji pozarządowych, w tym 41% robi to często i regularnie. Współpraca najczęściej dotyczy wymiany informacji i współdziałania przy projektach, jednak obejmuje też działania wspierające.

WSPARCIE OD GMIN. Jedna trzecia (36%) organizacji korzysta ze wsparcia sprzętowego lub lokalowego, zaś co szósta (17%) otrzymała wsparcie w postaci porad prawnych lub finansowych. Co dwudziesta deklaruje, że urząd udzielił jej pożyczki, gwarancji lub poręczenia finansowego. Pomoc ze strony JST ma głównie charakter finansowy i lokalowy.




Formy zlecania realizacji zadań publicznych :

powierzania wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji,

wspierania takich zadań, wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji (art. 5 ust 4 Ustawy).



Tryby zlecania NGO realizacji zadań publicznych

otwarty konkurs ofert - szczegółowe zasady ogłaszania i rozstrzygania konkursu oraz składania ofert określają art. 11-15 Ustawy.

tryb zamknięty - odbywa się z pominięciem otwartego konkursu ofert, na podstawie oferty złożonej przez organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust.3, jeżeli wysokość dofinansowania lub finansowania zadania publicznego nie przekracza 10 tys. zł a okres realizacji nie przekracza 90 dni (art.19a Ustawy).



Tryby zlecania NGO realizacji zadań publicznych

tryb inicjatywy lokalnej - zadania, które mogą być realizowane poprzez inicjatywę lokalną zostały szeroko określone w ustawie (art. 19 b1). Mieszkańcy mogą wystąpić z wnioskiem jako grupa nieformalna lub za pośrednictwem lokalnej organizacji pozarządowej. Deklarują oni także współudział w realizacji przedsięwzięcia.

na zasadach i w trybie przepisów o „partnerstwie publiczno-prywatnym” - (art. 11, ust.5), określonych w Ustawie o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 19 grudnia 2008r., pod warunkiem, że organizacja pozarządowa prowadzi działalność gospodarczą.




Współpraca pomiędzy JST a NGO odbywa się w oparciu o:

Roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi – z formalnego punktu widzenia jest to uchwała organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego (np. rady miasta, gminy, powiatu, sejmiku wojewódzkiego). To podstawowy dokument, który opisuje zasady współpracy pomiędzy władzami samorządowymi a działającymi na danym terenie organizacjami pozarządowymi.




Wieloletni program współpracy z organizacjami pozarządowymi – możliwość uchwalania wieloletnich programów, wykraczających poza rok budżetowy, wprowadziła nowelizacja Ustawy (art. 5b). Wieloletnie programy współpracy nie są obowiązkowe tak jak roczne programy współpracy. Uchwalenie programu wieloletniego nie zwalnia samorządów z obowiązku uchwalania programu rocznego. Oba dokumenty różnią się charakterem.




Program określa współpracę samorządu z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, czyli z:

osobami prawnymi i jednostkami organizacyjnymi działającymi na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;




stowarzyszeniami jednostek samorządu terytorialnego; spółdzielniami socjalnymi; spółkami akcyjnymi i spółkami z ograniczoną

odpowiedzialnością oraz klubami sportowymi będącymi spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1996 o kulturze fizycznej o ile nie działają one w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.



Dziękuję za uwagę


Documents

" Usługi publiczne jako istotny czynnik rozwoju lokalnego w gminach Aglomeracji Wałbrzyskiej”