นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

76

พลเรอเอก ไพศาล นภสนธวงศ

ตลอดเวลาของประวตศาสตรมนษยชาต ภาพจากการสงเกตของเราเหนสงครามมการ

เปลยนแปลงรปแบบหลายตอหลายครง อารยธรรมทแตกตางกนในชวงเวลาตางกนไดประเมนสงคราม

ในทศทางทตางกนและไดใชวธการทำสงครามดวยกฎเกณฑทตางกนดวย สงครามหาใชเปนเพยง

วตถประสงคของมนษยเทานนแตยงมผลคอนขางมากตอปจจยพนฐานทางศาสนาปรชญาและวตถ

สำหรบชวตมนษย อาจกลาวไดวา ประวตศาสตรแสดงออกมาใหเหนเปนภาพของสงคราม คอ

สวนสำคญของประวตศาสตรของอารยธรรมของมนษย

ในประวตศาสตรนบตงแตมการบนทกกนไว ไมเคยมชวงเวลาใดทมนษยวางเวนจากสงคราม

นกรฐศาสตรกลาวกนวา สงครามกบมนษยเปนของคกน แบงแยกกนไมได เมอเปนเชนน เรา

สงครามและกฎการสงคราม War and Principles of War

Clausewitz

กลาวนำ

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

77

(โดยเฉพาะผมอาชพทหาร)จงควรศกษาเรองของสงครามไวบางโดยเฉพาะอยางยงสงครามในบรบท

ของการเมองซงในบทความนจะกลาวถงความสมพนธอยางสำคญยงของสงครามกบการเมอง

ในตอนทายของบทความจะวเคราะหเกยวกบหลกการสงคราม (Principles of War)

ทเราใชและเรยกกนในปจจบนนวามความหมายเหมาะสมกบเนอหาสาระของมนหรอไมประการใด

ควรจะเรยกวาหลกการสงครามหรอหลกการสรบ(PrinciplesofWarfare)กนแน

ความหมายของสงคราม

WarมาจากภาษาAnglo -SaxonวาWarre เทยบเคยงกบภาษาฝรงเศสวาGuerre

ภาษาเยอรมนวา Wirr ซงแปลวา สบสน (เปนความสบสนจากสภาพปกตและระเบยบของสนตภาพ)

ความหมายทวๆไปคอความขดแยงหรอการตอสสงครามแสดงถงความขดแยงระหวางกลมเชน

ชนเผา กลมศาสนา รฐ และพนธมตร โดยปกตแลวสอความหมายถงการขดกนดวยอาวธ ใน

Oxford Advanced Learner’s Dictionary ใหความหมายของ “สงคราม” วา“สถานการณซง

ประเทศ ๒ ประเทศ หรอมากกวา หรอกลมคนหลายกลม ตอสกนในระยะเวลาหนง เชน

สงครามโลกครงทสอง สงครามระหวางองกฤษกบสกอตแลนด”

ในเอกสาร The Fundamentals of British Maritime Doctrine ใหคำนยามของ

สงครามวา“เปนสงทยากในการใหคำนยามอยางกระจางชด การใหคำนยามในแงทางกฎหมาย ถอเอา

การประกาศสงครามเปนสงทถกตองและรวมถงระยะเวลาตงแตการประกาศสงคราม ซงเกดขนกอน

การเรมตนสรบกน อยางไรกตามนบตงแต ค.ศ.๑๙๖๔ เปนตนมา ดเหมอนจะไมคอยมประเทศใด

ประกาศสงครามอยางเปนทางการ เนองจากถกตงเปนขอหามของสหประชาชาต ตวอยางเชน ไมม

การประกาศสงครามกอนทจะเกดสงครามเวยดนาม สงครามอรก – อหราน สงครามฟอลกแลนด

และสงครามอาว สงครามยงแสดงถงการรบรเปนอยางสงของคสงคราม ผกอความไมสงบคงตระหนก

วาพวกเขาตกอยในภาวะสงครามในขณะทฝายรฐบาลพจารณาเหนวาสถานการณนนเปนเพยงความ

ไมสงบเรยบรอยในยามปกตเทานน ในเดอนเมษายน ค.ศ.๑๙๘๒ สาธารณชนขององกฤษเชอวาพวกเขา

กำลงอยในภาวะสงครามกบอารเจนตนา ในขณะทฝายอารเจนตนาเหนวาพวกเขาไดบรรลความสำเรจ

ในการยดคนหมเกาะฟอลกแลนดทไดถกองกฤษยดไปโดยวธการทตแบบเรอปน เมอราว ๑๐๐ ปกอน

หนานน ซงพวกเขาเหนวาอาจแกปญหากนไดโดยวธการเจรจาและกำลงอยในสถานะทไดเปรยบ”

นกรฐศาสตรและนกการทหารทมชอเสยงตางพากนศกษาเรองสงครามของ Carl von

Clausewitz นกการทหารและนกปรชญาชาวปรสเซย ซงแมแต Bernard Brodie ยงชมเชยวาเขา

เปนนกปรชญาทยงใหญอยางแทจรงหนงสอของClausewitzเรอง am Kriege(วาดวยสงคราม)

ไดใหนยามของสงครามไวหลายแหง เชน “สงครามเปนการกระทำโดยใชกำลงเพอบบบงคบใหขาศก

ทำตามความประสงคของเรา” นนคอ “สงครามหาใชอนใด มนเปนการดวลกนของสองฝายทม

ขอบเขตทกวางใหญ” ความหมายขางตนนนกเขยนชาวอเมรกน ไดอธบายความหมายจากนยามของ

Clausewitzวา“สงครามเปนความรนแรงทไดรบการจดการโดยฝายการเมองตออกฝายหนง”

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

78

Clausewitzเนนความหมายนมากและเปนทยดถอกนแมแตคนรนปจจบนวา“สงคราม

คอการตอประสานนโยบายของรฐโดยวธอน” เขาไดขยายความวา “สงครามหาใชการกระทำแบบ

หนามดตามว แตตองตงอยบนขอบเขตของวตถประสงคทางการเมอง ดวยเหตนคณคาของ

วตถประสงคนนเองจะเปนตวกำหนดวาควรจะเสยงซอดวยราคาเทาใด หากราคาทตองซอนนแพง

เกนกวาคณคาของวตถประสงคทางการเมองแลว กจะตองลมเลกความพยายามทจะใหไดมาซง

วตถประสงคนน และสงครามกจะตองยตลง”

ทศนะทางการเมอง มผใหคำจำกดความทฟงดคลายคลงกนวา “สงครามเปนเครองมอ

ของนโยบายทใชเพอใหเปนไปตามวตถประสงคของชาต หลงจากทใชวธอนแลวไมประสบผลสำเรจ”

แตโดยเนอแทแลว เรามกจะแปลเจตนารมณบางอยางของ Clausewitz ไมคอยตรงนก ตองทำความ

เขาใจวานโยบายของรฐในการแกปญหาความขดแยงนนคงดำรงอยตอไปตลอดเวลาไมวาจะใชกำลง

หรอไมการตอประสานนโยบายของรฐโดยวธอน(byothermeans)byในทนหมายถง in addition to

นนคอ วธอน (สงคราม) แมจะนำมาใช แตการดำเนนนโยบายแกปญหาของรฐ (โดยสนตวธ)

หาไดยตลงไมดงทClausewitzอธบายวา

“… เรายงตองการใหเปนทกระจางชดอกดวยวา การสงครามนนไมทำใหความเกยวพน

ทางการเมองชะงกลงหรอเปลยนแปลงเปนอยางอนทตางไปโดยสนเชง โดยเนอแทแลวความเกยวพน

ยงคงมอยตอไปไมวาจะใชวธอะไร แนวทางสำคญทเหตการณทางทหารคบหนาไปและถกจำกดลงนน

เปนแนวทางทางการเมองทยงคงมอยตลอดเวลาของสงครามจนกระทงถงการสงบศกทจะมตอมา…”

เปาหมายสดทายของสงคราม คอ สนตภาพ สงครามไมไดกระทำโดยเอกเทศ สงคราม

โดยตวของมนเองหาใชเปาหมาย(End)มนเปนเพยงเครองมอ(Means)ทใชแกปญหาทางการเมอง

สงครามในบรบททางการเมอง

สาเหตของสงคราม

ในยคแรก ๆ นกปรชญาและนกบวชพยายามแยกแยะ แลววเคราะหถงสาเหตของ

สงคราม โดยคาดหวงวาเมอรแลวอาจสามารถลดจำนวนของสงครามทเกดขนใหนอยลงได ธรรมชาต

ของมนษย ทมาของเศรษฐกจความเสอมทรามของมนษย ยงคงปรากฏใหเหนอยตลอดเวลาผลของ

การวเคราะหจงไมเปนทยอมรบอยางเปนสากล แตอยางไรกดยงมคนพยายามคนควา จนพอจะหา

สาเหตของสงครามในยคลาอาณานคมซงมอย๓ประการดวยกนคอ

ประการแรก การดนรนเสาะหาความรำรวยทรพยากรเพอการผลตของประเทศ

รวมทงการหาตลาดการคาเปนตน

ประการทสอง มาจากสาเหตของการขยายธรรมจกรโดยเฉพาะศาสนาครสตและ

อสลาม

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

79

ประการสดทาย คอ การรกษาสถานะเดมของตนหรอดลยภาพแหงอำนาจ แตในยค

รวมสมย สาเหตของสงครามตามท Thucydides กลาวไวในสมยโบราณวาเกดจากเหตสามประการ

เชนกนคอ“ความกลว เกยรตยศ และผลประโยชน”กลบดจะมนำหนกมากขนอกโดยเฉพาะเรอง

ผลประโยชนถงกบมคนกระแนะกระแหนวา“War is the continuation of business by other

means”ซงหากสงเกตสงครามในยคปจจบนโดยเฉพาะสงครามอาวยอมไมเกนความจรงนก

ระดบของสงคราม (Levels of War) รปแบบของสนตภาพอาจเรมตนตงแตมตรภาพทจรงใจระหวางรฐ จนเพมความเลวราย

ถงขนการเผชญหนากนแบบตงเครยด สำหรบสนตภาพแลว ความตองการขนตำสดคอการปราศจาก

การใชอาวธ แตในทางตรงกนขาม สงครามมความจำเปนตองใชอาวธ กระนนกตามสงครามมหลาย

รปแบบแตกตางกนอยางกวางขวางไมมศพทสากลใหเปนทยอมรบกนแตกพอจะจำแนกไดดงน:

๑. สงครามเบดเสรจ (Total War) หมายถง คสงครามใชทรพยากรทงหมดอยาง

สมบรณชาตจะถกคกคามใหยอมแพโดยปราศจากเงอนไข

๒. สงครามทวไป (General War) คลายคลงกบสงครามเบดเสรจ ตางกนทสงคราม

ทวไปเนนการใชกำลงทหารอยางเบดเสรจ สวนมากจะหมายถงสงครามทใชอาวธนวเคลยร เคม หรอ

ชวะนอกจากนนยงหมายถงการทำสงครามตามแบบอยางไมจำกด(UnrestrictedConventionWar)

๓. สงครามจำกด (Limited War) วตถประสงคของคสงครามจะถกจำกดคสงคราม

จะจำกดการใชเครองมอทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม (ตรงขามกบสงครามเบดเสรจ) และยง

จำกดการใชกำลงทหารดวย(ตางจากสงครามทวไป)

๔. สงครามตามแบบ (Conventional War) เปนการสรบกนโดยปราศจากการใช

อาวธนวเคลยร เคม และชวะ แมวาฝายทมอาวธดงกลาวจะมอทธพลตอเปาหมายสงคราม

ยทธศาสตรและยทธวธของคตอสอยางเหนไดชด

สำหรบศพทLow – Intensity Conflictเรมมการนำมาใชบางเมอไมนานมานแตกไม

แพรหลายมากนกทงนเพราะความหมายยงมลกษณะเปนสเทากลาวคออยระหวางสนตภาพและการ

สรบกนอยางเปดเผย เชน การทตแบบเรอปน การชวยเหลอทางทหารตอการปราบปรามการกอความ

ไมสงบหรอชวยเหลอแกฝายกอความไมสงบการแกแคนโดยใชกำลงทหารเปนตนกำลงทหารและวธ

การใชจะถกจำกดอยางเขมงวด ระยะเวลาจะถกจำกดเชนกน และแนนอนทสด คอ ไมมการประกาศ

สงคราม ความสมพนธทางการทตยงคงดำรงตอไป ตามปกตแลวเปาหมายทางการเมองจะถกกำหนด

อยางชดเจนและจำกด เพอใหงายตอการควบคมทางการเมอง ความขดแยงระดบตำดงกลาวน

ตวอยางทมความเขมขนสง เชน ความขดแยงระหวางจนกบอนเดยในป ๑๙๖๒ จนกบเวยดนาม

ในป ๑๙๖๙ ความเขมขนระดบปานกลาง เชน การจโจมโดยใชกำลงทหารของสาธารณรฐแอฟรกา

ตอชาตเพอนบาน สวนความเขมขนระดบตำสด เชน การใชเรอรบของพนธมตรเพอคมครอง

เสนทางคมนาคมในอาวเปอรเซยเมอปลายทศวรรษท๑๙๘๐เปนตน

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

80

พระเจาอเลกซานเดอรมหาราชตรสไววา ทกสงครามทำกน ๒ ดานเสมอ กลาวคอ

ดาน Physical ซงเปนเรองของกำลงรบทมตวตน สวนอกดานเปน Psychological เปนเรองของ

จตวทยาทไมมตวตน พระองคตรสไวราว ๓๐๐ ปกอนครสตกาล สวนแนวความคดของ Clausewitz

เมอตนครสตศตวรรษท๑๙ไดแนะนำวาสงครามมธรรมชาตของมน๒แบบดวยกนคอรปธรรมและ

นามธรรม ลกษณะของสงครามทเปนรปธรรมจะมธรรมชาตของมนทถาวร บรรยากาศของสงคราม

จะไมโอนถายกนไดจากคณสมบตใด ๆ ของสงครามและในชวงเวลาใด ๆ บรรยากาศของสงคราม

ประกอบไปดวย“อนตราย การใชความพยายาม ความไมแนนอน และความบงเอญ”อกลกษณะหนง

ทเปนนามธรรมมลกษณะทงายตอการเปลยนแปลงซงบางครงรวดเรวแตบางครงอาจชามาก

สงครามมลกษณะเดนในตวของมนเองไมวาจะใชอาวธชนดใดคสงครามจะเปนใครหรอ

อะไรคอประเดน

เรามกจะสบสนตอธรรมชาตของสงคราม (Nature of War) วาเปลยนแปลงไดหรอไม

หลายสำนกมความคดแตกตางกน แตหากเราดจากแนวความคดของ Clausewitz ทมองวาสงคราม

คอความโหดราย ความไมแนนอน ความบงเอญ หรอเปนศลปมากกวาศาสตรแลว พอจะกลาวอยาง

มนใจวาธรรมชาตของสงครามไมเปลยนแปลง ถาหากวาสงครามเปลยนธรรมชาตของมน ธรรมชาต

ทกลาวนนคงเปนอยางอนซงแทจรงแลวเปนการเปลยนคณลกษณะ(Character)ของมนตางหาก

สงครามเปลยนแปลงในลกษณะใดบาง

ความสมพนธระหวางการเมองและสงคราม (การทหาร)

ClausewitzอางไวในamKriegeวา“สงครามหาใชอนใดนอกเหนอไปจากการดำเนน

ตอไปทางการเมอง” วตถประสงคทางการเมองเปนเครองตดสนวาคสงครามจะใชวธการใดเพอให

บรรลวตถประสงคของพวกเขา ในประวตศาสตรของยคโบราณนบหลายศตวรรษ ไดเกดสงครามท

ทงคสงครามกำหนดวตถประสงคแบบไมจำกด ซงในสงครามดงกลาวคสงครามใชเครองมอทกอยางทมอย

จงกลายเปนสงท Clausewitz เรยกสงครามทแทจรงนนวาเปน “Perfect War” หรอ “Absolute

War” แตตอมาในครสตศตวรรษท ๑๘ และ ๑๙ สงครามทเกดในยโรปแทบทงหมดมวตถประสงค

ทจำกดมากขน ดงนนปจจยทางการเมองมอทธพลสงตอการดำเนนสงคราม จะเหนไดวาสนธสญญา

ภายหลงสงครามยตจงไมใชสงทกอใหเกดความเกลยดชงของฝายแพสงคราม แตเปนสงทไดรบการ

ยอมรบของทงสองฝาย เชน สงครามระหวางปรสเซยกบออสเตรย ในป ค.ศ.๑๘๖๖ สงครามระหวาง

ปรสเซยกบฝรงเศสในปค.ศ.๑๘๗๐–๑๘๗๑เปนตน

อยางไรกดClausewitzเตอนไววาแมปจจยทางการเมองเปนตวหลกในการกำหนดหรอ

ควบคมสงครามกตามแต“วตถประสงคทางการเมองหาใชมอำนาจกำหนดทศทางอยางเดดขาดไม”

ความสมพนธระหวางนกการเมองและทหารหาใชเปนเหมอนถนนทใหรถเดนทางเดยว (One – way

Street) ทงสองสวนตองมปฏสมพนธกน เปาหมายทางการเมองตองปรบแตงอยางมนคงตอเนองให

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

81

เหมาะกบเครองมอทางทหารทสามารถนำมาใช ได ซงปกตจะเปลยนแปลงบอยครงมาก สงสำคญคอ

นกการเมองตองรและมความเขาใจตอเครองมอทางทหารอยางถองแทเพอมใหพวกเขาสงการใหทหาร

ดำเนนการในสงทเปนไปไมได ดงนนในสงคราม หากนกการเมองและผนำทพ (Generalissimos)

ไมใชเปนบคคลเดยวกนClausewitzเสนอแนะวาผนำทพควรอยในคณะรฐมนตรดวยเพอใหเกดความ

มนใจวา “สงครามไดดำเนนการตามทศทางของนโยบายของรฐอยางสมบรณ และทำนองเดยวกน

นโยบายจะสอดคลองกบเครองมอทางทหาร”อยางไรกดนาเสยดายทในหนงสอamKriegeของเขา

ไมไดกลาวถงเรองราวของนโยบายในรายละเอยดเลย ทงนอาจเปนเพราะตวเขาเองเปนทหารอาชพ

จงพยายามหลกเลยงการเขาไปกาวกายเรองการเมอง เราจงไมรวาเขามความคดอะไรทจำเปนสำหรบ

การกำหนดนโยบายของรฐและคดอะไรกบนกการเมองบาง

Clausewitz กยงเผยใหเราไดเหนแตเพยงแวบเดยวเกยวกบความในใจของเขาเกยวกบ

เรองการเมอง ในหนงสอเลมแรกของ am Kriege วาดวยเรองของ “Strange Trinity of War”

(Trinityมรากศพทมาจากทางศาสนาครสตหมายถงพระผเปนเจาซงแบงเปน๓องคคอพระบดา

พระบตร และพระวญญาณ) ในความหมายของ Clausewitz คอ กลมทม ๓ คน หรอของ ๓ สง

สงคราม ประกอบดวย องคประกอบแรก ความเปนศตร (เชน ความเกลยดและความรนแรง)

ซงเปรยบเสมอนสญชาตญาณทขาดการไตรตรอง (Blind Instinct) เปนสวนทพลเมองมบทบาทมาก

องคประกอบทสอง เปนปฏสมพนธของความนาจะเปนและโอกาสความกลาหาญและความสามารถ

พเศษสวนน ทหารและผนำทางทหาร เปนผแสดงบทบาทสำคญ องคประกอบทสาม สงคราม

มคณสมบตเปนเครองมอรองของนโยบาย ดวยเหตนมนจงขนอยกบเหตผลลวน ๆ ซงรฐบาลหรอ

ผกำหนดนโยบายเปนผแสดงบทบาทหลก Trinity of War (องคประกอบทงสามของสงคราม)

มความสมพนธกนอยางทแยกจากกนไมได รฐบาลเปนผกำหนดวตถประสงคทางการเมอง ทหารดำเนนการ

สงครามเพอใหบรรลผลทางการเมองและประชาชนเปนผสนบสนน ในสงครามใดๆกตามหากองค

ประกอบใดองคประกอบหนงออนแอ ชยชนะในการทำสงครามดจะเลอนราง มตวอยางใหศกษามากมาย

ทงในอดตจนถงปจจบน

บทบาทของผนำทางการเมอง ๑. ผนำทางการเมองเปนผกำหนดนโยบาย Clausewitz ไดกลาวถงการทผนำ

ทางการเมองกำหนดนโยบายของชาต จะมผลกระทบตอการดำเนนสงครามไววา “ไมมใครเรมทำ

สงครามหรอรสกวาควรจะกระทำเชนนน โดยไมทราบชดวาเขาตงใจจะทำสงครามเพอใหไดอะไรมา

เขาตงใจจะทำสงครามอยางไร ประการแรก เปนจดประสงคทางการเมอง ประการหลงเปน

จดมงหมายในการดำเนนสงคราม นเปนหลกการบงคบ ซงจะกำหนดแนวทางของการทำสงคราม

ขนาดของวถทาง และความพยายามทตองการ”

๒. ผนำทางการเมองควรเขาใจเรองของทหาร ผกำหนดนโยบายตกลงใจทางทหาร

ผดพลาดเพราะขาดพนฐานความรตงแตแรกเรมในเรองวถทางของทหาร เขาบรรยายวา “เพยงแต

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

82

รฐบรษมงหวงจะใหการดำเนนการหรอการปฏบตการทางทหารบางอยางบงเกดผลทผดปกตวสย

ไปเทานน กยอมจะเปนการตกลงใจทางการเมองทมอทธพลทำใหการยทธเลวรายลงไปได ...รฐบรษ

มกจะออกคำสงลบลางจดประสงคทตนตองการอยบอย ๆ เมอเกดกรณเชนนขนยอมแสดงใหเหนวา

ความเขาใจในกจการทหารอยบางเปนสงสำคญสำหรบผรบผดชอบนโยบาย”เขาแนะนำตออกวา

“ผกำหนดนโยบายของชาตตองหมนปรกษาหารอกบผนำทางทหาร”

แตการเขาใจกจการของทหาร ยอมแตกตางจากการเขาไปแทรกแซงหรอครอบงำผนำ

ทางทหารเพราะจะทำใหทหารขาดเอกภาพในการดำเนนสงครามประเดนนvonMoltkeซงเปน

ผเชยวชาญทฤษฎของ Clausewitz คนหนงกลาวไวอยางนาสนใจวา “กองทพสมยใหมจะไมสามารถ

ปฏบตหนาทไดภายใตการควบคมจากสวนกลางอยางเขมงวด”

บทบาทของผนำทหาร ๑. ผนำทางการเมองมอำนาจเหนอผนำทางทหาร กำลงทางทหารเปนเพยงเครองมอ

เพอใหบรรลวตถประสงคของชาตเทานน Clausewitz กลาววา “การอางวาพฒนาการทางทหารท

สำคญหรอแผนสำหรบเรองใดเรองหนง ควรเปนเรองสำหรบความเหนทางทหารลวน ๆ นน ยอมจะ

ยอมรบไมไดและจะทำใหเสยหายได” และ “ไมมขอเสนอสำคญเกยวกบการสงครามใดๆทจะดำเนนการ

ไปโดยละเลยปจจยทางการเมอง” ประเดนน Hedley Bull เสรมในความหมายเดยวกนวา “หาก

กำลงทหารไมไดนำมาประยกตใชเพอความมงหมายทางการเมองแลว หาเรยกวาสงครามไม อาจเปน

เกมกฬา อาชญากรรม หรอโจรผราย ภยคกคาม และเหตการณจรง ๆ ของสงครามเปนเครองมอ

อยางหนงของนโยบายรฐ”

๒. ผนำทางทหารควรมบทบาทในการกำหนดนโยบายดวยแมClausewitzจะยนยน

วาการเมองอยเหนอการทหาร แตเขากเหนดวยทผนำทางทหารไมควรยอมตามนโยบายทโลเลไมแนนอน

ของรฐบาล เขากลาววา “อยางไรกตาม มไดหมายความวาจดหมายทางการเมองเปนสงบบบงคบทจะ

บดเบอนไมได จดหมายทางการเมองจะตองปรบตวเองใหเขากบวถทางทเลอกไว เปนกรรมวธทสามารถ

เปลยนแปลงไดอยางถอนรากถอนโคนแตจดหมายทางการเมองกยงคงมความสำคญเปนอนดบแรก”

ดวยเหตน ขณะทรฐบรษจะตองรกษาอำนาจหนาทเหนอบรรดาผนำทางทหารทงหลายไว เขาคดวา

“พวกนายพลควรมอทธพลตอรฐบรษบางเหมอนกน”

ทกลาวมาโดยสงเขปขางตนนพอจะทำใหมองภาพของสงครามไดบาง แมจะไมชดเจนนก

หรอกลาวอกนยหนงวาเปนทฤษฎหรอหลกการสงคราม(PrinciplesofWar)กนาจะพออนโลมไดบาง

สำหรบทศนะเกยวกบ “สงคราม” ของผมชอเสยงบางคนดไดจากผนวก ก แตอาจมผ โตแยงวา

หลกการสงครามทเปนสากลนนคนละเรองกบทกลาวมาขางตนนอยางสนเชง เปนขอโตแยงทนาสนใจ

แตกขอใหชวยกนมาพจารณาตอนตอไปของบทความน

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

83

ศพทWarfareในพจนานกรมองกฤษ–ไทยหรอแมแตพจนานกรมศพททหารฉบบใช

รวมสามเหลาทพไมไดใหนยามทชดเจนนกสวนใหญมกจะแปลวาสงครามการศกหรอการตอสกน

แตในOxfordAdvancedLearner’sDictionaryไดนยามWarfareวา“Theactivityoffighting

awar, especially using particularweapons ofmethod : air/naval/guerrilla etc.warfare,

chemical warfare” ทหารเรอเองบางครงกเรยกวา สงคราม เชน สงครามปราบเรอดำนำ (Anti –

SubmarineWarfare) สงครามทนระเบด (MineWarfare) เปนตน อยางไรกดเพอไมใหสบสนกบ

คำวาWarจงใครขอเรยกWarfareวาการสรบเพอพลางไปกอน

นกประวตศาสตร PeterBrowning ใหคำนยามWarfare ไวในความหมายทแตกตาง

จาก War ไวอยางชดเจนวา “การสรบเปนการกระทำอยางหนงของการทำสงคราม สงครามเปน

ความสมพนธระหวางรฐกบรฐ หรอในกรณสงครามกลางเมองระหวางกลมคนสองกลม แตการสรบ

เปนสวนหนงของสงครามและเปนสวนทจำเปนมากดวย”

การสรบ (Warfare)

หลกการสงคราม (Principles of War) ตามความหมายเดมท ใชอย ในปจจบน

ในเอกสารTheFundamentalsofBritishMaritimeDoctrine(BR1806)บรรยาย

เกยวกบหลกการสงครามวา “เปนการประยกตใชกำลงทหารในระดบยทธศาสตรและระดบยทธการ

ซงเปนทงศาสตรและศลป เปนผลทไดจากการวเคราะห/วจยทางวทยาศาสตรของการสรบในสงคราม

เปนสงจำเปนสำหรบศลปะของผนำทางทหาร นนคอความสามารถทไดจากประสบการณของตวผนำ

ทหารเอง หลกการสงครามไดรบการกลนกรองมาจากประสบการณ ทำสงทยงยากสลบซบซอนใหงายขน

หรอในบางครงทำสงทขดแยงกนใหลงรอยกนได เปนขอกำหนดอยางกวาง ๆ ทใชสำหรบดำเนนการ

เมอเกดขดกนดวยอาวธหลกการสงครามควรนำมาใชสำหรบการตดสนใจทางทหารระดบยทธศาสตร

และระดบยทธการมากกวาใชเปนรายการตรวจสอบ(Checklist)ในการวางแผน”

ในNavalDoctrinePublication1–NavalWarfareของสหรฐฯอธบายไวสนๆวา

“ผนำทางทหารไดจดการเปนอยางดทสดเกยวกบปญหาทยากเยนของสงครามในลกษณะทเรยกวาเปน

ศลปะทางทหาร และศลปะทางเรอ ในสภาวะแวดลอมทางทะเล ซงมปจจยพเศษตางจากทอน ๆ

ผนำเหลานนไดสรบโดยใชหลกการตางๆทนำมาประยกตใชกบการรบทกๆแหงความฉลาดซงไดรบ

จากการศกษาหลกการพนฐานของสงครามไดเนนใหเหนวาสงครามหาใชเหมอนการทำธรกจของ

บรรดาผจดการทงหลายดวยรายการตรวจสอบแตมนเปนศลปะของผนำทางทหาร”

Gertmann Sude นกวชาการดานการทหาร แสดงทศนะเกยวกบหลกการดงความวา

“หลกการสงครามเปนการสะสมประสบการณพนฐานกฎหรอกฎเกณฑของการสรบตามแบบ

(ConventionalWarfare)เพอความสำเรจในการปฏบตการทางทหาร”

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

84

หลกการสงครามใชสำหรบการฝกและใหการศกษาแกผบงคบบญชาทางทหาร และใช

สำหรบการดำเนนการปฏบตการทางทหารสำหรบบรรดานายทหาร ความรเกยวกบหลกการสงคราม

ชวยใหเกดความเชยวชาญทางทหารในสนามรบ หลกการสงครามยงใชเปนมาตรฐานทเหมาะสำหรบ

เปรยบเทยบการประเมนคาของบรรดาการปฏบตการแผนยทธการและแนวความคดใหม ๆ อกดวย

สวนในยามสงคราม หลกการสงครามเปนสงทชวยเปนพนฐานสำหรบการตดสนใจดานการบงคบบญชา

และการควบคมการประยกตใชหลกการสงครามชวยเสรมใหเกดความสามารถทจะเผชญกบเหตการณ

ทไมคาดคดและมความยงยากสลบซบซอนในสนามรบอกดวย

Clausewitz ยอมรบและเหนพองกบประโยชนของหลกการสงครามสำหรบใชในการฝก

และใหการศกษาแกบรรดานายทหารของปรสเซยและเขายงคงใหขอสรปเชงเตอนวาผนำทางทหารทม

ความสามารถและผานการฝกมาแลว ตองไมยดมนถอมนอยางเหนยวแนนกบหลกการสงคราม

การประเมนคาทางทหารควรตดสนใจดวยประสบการณ โดยสญชาตญาณ และเงอนไขของสถานการณ

หรออกนยหนงการใชหลกการสงครามเปนศลปะมากกวาศาสตร

วตถประสงคของการใชหลกการสงคราม

การประยกต ใชหลกการสงคราม

การประยกตใชหลกการสงครามไมไดเปนแบบแผนเดยวกน และบอยครงจะสมพนธ

โดยตรงกบคำแนะนำเราจะเหนไดจากการนำมาใชแบบตายตวสำหรบทกๆสถานการณจนถงการใช

แบบออนตวทไดรบอทธพลมาจากเงอนไขเฉพาะแตละกรณยงรวบรดการประยกตใชยงขาดความออนตว

ในสภาพแวดลอมทใชMission–TypeOrder(มาจากAuftragstaktikของเยอรมน

เปนคำสงทางทหารทบอกเจตนารมณของผบงคบบญชา (Commander’s Intent) แกผใตบงคบบญชา

โดยระบวาอะไรคอสงทเขาตองการใหบรรลความสำเรจโดยไมบงคบวาจะตองทำอยางไร นนคอให

ความอสระในการปฏบต (ใหผใตบงคบบญชารจกใชความคดรเรม) การประยกตใชหลกการสงคราม

ขนอยกบการประเมนของผบงคบบญชาทหารวาสถานการณใดควรเปดโอกาสใหผ ใตบงคบบญชาม

อสระในการปฏบตหรอไม

ความเปนไปไดและขอจำกดในการประยกตใชหลกการสงคราม แปรผนไปตามระดบของ

การบงคบบญชา(ระดบยทธศาสตรและยทธการโดยหลกการของBR1806)แตความสำคญเรงดวน

และการประยกตใชอาจผนแปรไปตามเปาหมายและสถานการณตางๆในระดบของการบงคบบญชาท

แตกตางกน ตวอยางเชนหลกการรวมกำลง ทจดและเวลาทแตกหกซงใชในระดบยทธศาสตร แตใน

ระดบยทธการอาจจำเปนตองใชการออมกำลงหรอกระจายกำลงกได

นาสงเกตวากองทพบกเยอรมนไมไดใหความสำคญตอหลกการสงคราม เชน กองทพ

ของชาตอน ๆ ในเอกสารHeeresdienstvorschrift 100/100 (คมอพนฐานของกองทพบก) ไมกลาวถง

กฎการสงคราม เหตผลคงเนองจากธรรมเนยมของหลกนยมดงเดม นบตงแตสมยทยงเปนประเทศ

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

85

ปรสเซย ยคของ von Moltke ในศตวรรษท ๑๙ ซงถอวาเปนยคทกจการทหารของปรสเซยเจรญ

รงเรองมาก เขากไมไดใหความสำคญตอกฎสงครามมากนก การบงคบบญชาและการควบคม (C2)

หนวยทหารถอวาเปนศลปะ เปนกจกรรมเชงสรางสรรคทตงอยบนรากฐานของบคลก ทกษะ และ

อำนาจทางจตของผนำทางทหาร

กองทพเยอรมนยคปจจบนไมไดกำหนดกฎทตายตวหรอคำแนะนำทเขมงวดสำหรบการ

ปฏบตในทางยทธการ แตผนำทกคนไดรบการแนะนำทชดเจนจากผบงคบบญชา (Commander’s

Intent) ชยชนะหรอความสำเรจจะเกดขนไดหากปลอยใหผนำทางทหารมอสระในการวนจฉย หาวธ

การปฏบตโดยเสร ภายในขอบเขตของภารกจทไดรบมอบ (Auftragstaktik) แทนทจะยดตดอยาง

เหนยวแนนกบหลกการสงคราม

เราควรเรยกวาหลกการสงคราม (Principles of War) หรอหลกการสรบ (Principles of Warfare)

หลกการสรบไมวาเหลาทพใดหรอชาตใดๆมกจะกำหนดโดยทวๆไปไมไดแตกตางกน

มากมายนก จะมเพยงไมกชาตเทานนทแหวกแนวไปบาง เชน ฝรงเศสมเพยง ๓ ขอ ไดแก

การรวมกำลง การจโจม และเสรในการปฏบต ญปนมเพยง ๕ ขอ ไดแก การรก ความคลองตว

การจโจมความงายและการธรการ เยอรมนไมไดกำหนดตายตวใหชดเจนมแตเพยงหลกการทว ๆ ไป

สวนองกฤษ ออสเตรเลย สหรฐฯ โซเวยต และจน ไมคอยแตกตางในหวขอสำคญ ๆ มากนก

(รายละเอยดตามผนวก ข ทายบทความ)

คงไมมใครปฏเสธวาหลกการสงครามทเราเรยกและใชกนอยในปจจบนนน มความสำคญ

ตอการวางแผน การฝก ศกษาทางทหาร แตหากเราพจารณาใหลกซงจะเขาใจไดวา หลกการดงกลาว

ใหคำแนะนำสำหรบการสรบ(Warfare)หาใชหลกการสงคราม(PrinciplesofWar)ตามนยของมน

แตประการใดไม สวนหลกการสงครามหากจะมการกำหนดเราคงตองศกษาผลงานของนกปรชญา

ทมชอเสยงในประวตศาสตรบางคน เชน ซนว (จาก Art ofWar) หรอ Clausewitz (จาก

amKriege) เปนตนโดยเฉพาะเกยวกบClausewitzนนBernardBrodieถงกบสรรเสรญเขาวา

“ผลงานของเขาไมใชเพยงแตยงใหญเทานน แตหนงสอของเขา (am Kriege) ทเกยวกบสงครามนน

ยงใหญอยางแทจรง”

การจะพจารณากำหนดกฎการสงครามใหมใหตรงกบความหมายของมนหาใชเรองงาย ๆ ไม

โดยเฉพาะการพจารณาใหถงแกนเนอหาของ “สงคราม” จรง ๆ ผเขยนเองมบงอาจนำเสนอในทน ได

แตกพอมประเดนทใครนำเสนอ เผอมทานผสนใจจะขยายความหรอตอยอดกนาจะเปนประโยชน

สำหรบการศกษาตอไป

ประเดนแรก เราควรแยกใหออกอยางชดเจนจนถงความแตกตางระหวางสงคราม(War)

กบการสรบ (Warfare) สงครามเปนความสมพนธระหวางคสงคราม สงครามเปนบรบทโดยรวมของ

การสรบในสงครามการสรบ (Warfare) เปนกจกรรมของการทำสงคราม (The act of making war)

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

86

หลกการดงเดมของสงคราม จงมกจะทำใหเราสบสนและถกเรยกกนมาอยางคลาดเคลอนจากนย

ความเปนจรงของมน แตเราไดยนและคนเคยมาจนลมสงเกต ทำนองเดยวกบทเราไมคอยฉกคดวา

หองสมดนนทแทจรงแลวเปนหองหนงสอหรอเปนทรวบรวมหนงสอ จนแทบจะหาสมดสกเลมไมเจอ

แตทกคนกเขาใจ(อยางผดๆ)มาจนเคยชนเสยแลว

ประเดนทสอง ธรรมชาตของสงคราม (Nature of War) กบลกษณะของสงคราม

(Character of War) มความแตกตางกนอยางชดเจน ธรรมชาตของสงคราม เชน สงครามเปน

เครองมออยางหนงของการดำเนนนโยบายของรฐ สงครามคอความโหดราย ไมมชาตใดเคยไดรบ

ประโยชนจากการทำสงครามนาน ๆ องคประกอบทงสามของสงคราม (Trinity of War) มความ

สมพนธกนอยางแยกไมออก การเมองยอมอยเหนอการทหาร เปนตน ธรรมชาตของสงครามเปนสงท

ยงยนไมเปลยนแปลง สวนลกษณะของสงครามจะเปลยนแปลงอยเสมอ ซงขนอยกบกาลเวลา สถานท

เทคโนโลย หลกนยม เปนตน ปกตแลวเรามกเขาใจวาธรรมชาตของสงครามยอมเปลยนแปลง

แตตามทยกมาอางขางตนนน สงทเปลยนแปลงหาใชธรรมชาตของสงคราม แตเปนลกษณะของ

สงครามตางหาก Clausewitz เองกยนยนวา “ทก ๆ สงครามมหลายสงทมธรรมชาตเหมอนกน”

โดยสรปแลวหากClausewitz ไดวนจฉยถกตอง ไมวายคใดทงในอดตและปจจบน หลกการสงคราม

(ไมใชหลกการสรบในสงคราม)ไมมการเปลยนแปลงเพราะไดกำหนดไวเหมาะสมแลว

ประเดนทสาม สงครามไมใชเรองลาสมยหรอตามทบางคนคดวา โลกปจจบนตอสกน

ดวยการแขงขน(การเอาเปรยบของบางประเทศ)ทางการคาหรอทางเศรษฐกจเราไมควรนำงบประมาณ

มาใชอยางฟมเฟอยหรอไรเหตผลกบการซออาวธยทโธปกรณ หรอการดำเนนการทางทหาร คนทคด

เชนนนลมสภาษตทกลาววา “ประเทศเปนบานทหารเปนรว” การลงทนหรอใชงบประมาณเพอ

การทหารอาจเหนประโยชนเปนรปธรรมตางจากการลงทนดานเศรษฐกจซงมผลตอบแทนทชดเจน แตผล

ตอบแทนทางดานการทหารนนเปนเรองของความมนคง หากประเทศมความมนคงมาก ยอมมมลคา

เกนกวาทจะคดเปนตวเลขได ขอสำคญอกประการหนงกคอ การจดหาอาวธยทโธปกรณโดยเฉพาะ

กำลงรบทางเรอซงมความละเอยดซบซอนในตวของมนเอง ยอมมราคาสงกวาอาวธของเหลาทพอน

และตองใชเวลาจดหาคอนขางนาน เราจะรอใหเกดสงครามแลวจงเรมจดหาคงไมเหมาะแน โดยสรปแลว

สงครามแยกจากเราไมไดเพราะมนเปนลกษณะพเศษทถาวร (Permanent Feature) ทจำเปน

อยางหนงของสภาวะมนษยชาต

ประเดนทสเกยวกบสงครามนนบรบททางการเมองเปนสงทอยสงสดเปนตวขบเคลอน

เหตการณและลกษณะของสงคราม การสรบเปนพฤตกรรมดานการเมองดวยเชนกน แมวาการสรบ

ดำเนนการโดยใชเครองมอทางทหาร นบตงแตมสหประชาชาต การดำเนนการสรบ ทงวธการ

และการใชเครองมอทางทหารมขอจำกดมากขน นอกจากนนแทบทกชาตทมความขดกนดวยอาวธ

ตางพยายามหลกเลยงการประกาศสงคราม และมกจะอางการใชกำลงทหารวาเพอปองกนตนเอง

ซงบางครงฟงดแลวคอนขางไมสมเหตผลโดยเฉพาะประเทศมหาอำนาจทเรามกจะเหนอยบอยครง

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

87

แมคนสวนใหญจะเกลยดและกลวสงคราม หรอแมจะมองคกรระหวางประเทศพยายาม

หาทางปองกนมใหเกดสงคราม แตกประสบผลไมมากนก ทงนเพราะสงครามกบมนษยเปนของคกน

แบงแยกจากกนไดยาก สงครามเกดขนมาตงแตมนษยจำความได ดำรงอยในปจจบน และคงเกดขน

ตอไปในอนาคตอยางไมอาจระงบมนได เมอเราไมสามารถหลกเลยงสงครามได สงทเราพอสามารถ

ทำไดคอตองศกษาเขาใจสงครามและหาทางปองกน หากมนจะเกดกขอใหเปนเหตสดวสย เพราะไมม

ใครไดประโยชนอยางแทจรงจากการทำสงคราม(โดยเฉพาะสงครามทยาวนาน)

จากบทความทไดนำเสนอหวงวาผอานคงมองเหนภาพธรรมชาต และวถทางของสงคราม

ไดบาง อยางนอยทสดพวกเราทเปนทหารจะไดเขาใจวาบรบททางการเมองยอมอยเหนอการทหาร

นนหมายถงการดำเนนสงครามระหวางรฐ สวนประเดนการสรบทไมปกต (Irregular Warfare หรอ

OutlawingWarfare)นนจะอยในหลกการและทฤษฎการทำสงครามหรอการสรบหรอไมนนกฝากให

ผอานชวยนำไปวเคราะหตอ

ทายของบทความไดวเคราะหอยางรวบรดวาหลกการสงคราม (Principles of War) ท

เราเรยนกนในปจจบนไมวาฝรงหรอชาตใด ๆ นน ทควรแลว นาจะเปนหลกการสรบ (Principles of

Warfare) มากกวา ผอานจะเหนพองดวยหรอไมกขอใหอยในดลยพนจของทาน อยางไรกตามขอเนน

อกครงวาหลกการสงครามทใชและเรยกกนในปจจบนนนมใชไมจำเปนและไมสำคญโดยเฉพาะสำหรบ

การวางแผน ฝกและศกษาของนายทหาร แตกยงมประเดนทนาคดอยบางเชนกน เชน องกฤษใช

หลกการสงครามในระดบยทธศาสตรและยทธการ สวนอกหลายประเทศคำนงถงการใชลงไปถง

ระดบยทธวธดวย แตถงอยางไรกตาม การดำเนนการสงคราม (Conduct of War) และการสรบ

(The Act of Making War) เปนศลปมากกวาศาสตร การสรบในสงครามปจจบนตองใหอสระ

ในความคดรเรมแกผใตบงคบบญชาระดบรองลงไป อยาใหหลกการสรบกลายเปนเครองพนธนาการ

หรอจำกดความคดของผใตบงคบบญชา นกรบผยงใหญไมวา Lord Nelson หรอ Arleigh A.Burke

ไดใชวธนมาแลวจนประสบชยชนะครงสำคญๆในประวตศาสตร

สงทาย

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

88

ผนวก ก “สงคราม” ในทศนะของบคคลสำคญของโลก

“ไมมอะไรทแนนอนเกยวกบสงครามนอกจากวาเพยงฝายเดยวจะไมชนะสงคราม”

SirIanHamilton,1920.

“ในสงครามความจรงเปนอบตเหตรายแรงอนดบแรก”

Aeschylus,๕๒๕-๕๔๖ปกอนค.ศ.

“ในสงครามเหตการณสำคญๆเปนผลมาจากเรองเลกนอยไรสาระ”

JuliusCaesar,๕๑ปกอนค.ศ.

“มผชายคนไหนบาง หรอผหญงคนไหนบาง หรอแมแตเดกคนไหนบาง ทไมรวาบอเกดของสงคราม

ในโลกสมยใหมคอการแขงขนกนดานอตสาหกรรมและดานพาณชย”

WoodrowWilson,S.Sept.1919.

“การสรางสนตภาพตองประกอบดวยอยางนอยทสด๒ฝายแตสงครามสามารถสรางเพยงฝายเดยวได”

NevilleChamberlain,28Jan.1939.

“ไมเคยปรากฏวามสงครามทดหรอสนตภาพทเลว”

BenjaminFranklin,11Sept.1773.

“สงครามเปนศาสตรของการทำลาย”

JohnS.C.Abbot1805–1872.

“สงครามทำใหผชนะโงและผแพผกใจเจบ”

F.W.Nietzche,1889.

“ความสำเรจของสงครามวดจากจำนวนความเสยหายทไดกระทำไป”

VictorHugo,1879.

“สงครามเปนเรองนากลว สงครามทไมสมเหตสมผล เปนอาชญากรรมตอมนษยชาต แตมนเปน

อาชญากรรมเพราะวามนไมสมเหตสมผลหาใชเปนเพราะสงครามไม”

TheodoreRoosevelt,23Apr.1910.

“ไมชากเรวทกๆสงครามการคาจะกลายเปนสงครามเลอด”

EugeneV.Debs.16June1918.

“ในสงครามเฉพาะสงทงายเทานนทสำเรจได”

VonHindenburg,1847–1934.

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

89

“ความนกคดแบบทหารมกจะจนตนาการอยเสมอวาสงครามครงตอไป จะดำเนนการอยางเดยวกบ

สงครามครงสดทายทผานมามนไมเคยเปนเชนนนเลยและไมมทางเกดขนในอนาคต”

FerdinandFoch,1851-1929.

“สงครามเปนโรคตดตอ”

FranklinD.Roosevelt,5Oct.1937.

“กอนสงครามเกด ศาสตรทางทหารเปนศาสตรอยางแทจรงเชนเดยวกบดาราศาสตร แตภายหลง

สงครามมนดเหมอนจะเปนโหราศาสตรมากกวา”

RebeccaWest,1892.

“ในสงครามฝายไหนกตามมกจะอางตวเองวาเปนผพชตแทจรงแลวไมมฝายชนะมแตฝายแพ”

NevilleChamberlain,2July1938.

“ไมมสงใดงายในสงคราม ความผดพลาดมกจะถกตอบแทนดวยความเสยหาย และกองกำลงทหาร

จะสำเหนยกไดอยางรวดเรวเมอผบงคบบญชาของพวกเขาไดทำอะไรซมซามไป”

DwightD.Eisenhower.

“สงครามเปนอำนาจ อำนาจสงสด อำนาจททำใหขาศกยอมจำนนตอเจตนารมณของเรา ยอมเพราะ

เหนพวกสหายของเขาถกฆา หรอบาดเจบ ยอมเพราะจตใจทจะสรบสลายไป สงครามเปนเรองของ

คนสกบคน สงครามทใชยานยนตกยงคงใชคนสกบคน เครองจกรเปนเพยงมวลของโลหะทเฉอยชา

เทานนถาไมใชคนแลวใครจะไปบงคบมนได”

พล.ร.อ.ErnestJ.Kingอดตผบ.ทร.สหรฐฯกลาวสนทรพจนในโอกาสจบการศกษา

ของนกเรยนนายเรอสหรฐฯ,19June1942.

“สงครามเปนเรองงายคณลกษณะทตองการคอความเชอมนตนเองความรวดเรวและความกลาหาญ

สงเหลาน ไมมสงใดสมบรณแบบแตสามารถทำใหดได”

GeorgeS.Patton,1947.

“สงครามเปนศาสตรทตองอาศยศลปะในการประยกตใช”

B.H.LiddellHart.

“สงครามมกจะเปนการทำเรองเลวรายโดยคาดหวงวาจะไดรบผลทด”

B.H.LiddelHart.

“มนษยตองยตสงครามให ไดมฉะนนสงครามจะทำใหมนษยถงจดจบ”

JohnF.Kennedy,25Sept.1961.

“ในสงครามจะไมเปดโอกาสใหทำผดพลาดเปนครงทสอง”

Lamachus,465ปกอนค.ศ.

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

90

“ในสงครามวตถประสงคทเหมาะสมสำหรบกองทพเรอคอกองทพเรอขาศก”

Mahan,1911.

“ถายกเลกการรกถอวากองทพเรอยกเลกขอบเขตงานทเหมาะสมของตน”

Mahan,1911.

“งานในทะเล ไมไดบรหารจดการอยางงาย ๆ เหมอนกบงานบนบก มสงทตองระมดระวงอกมากมาย

ทงทานและขาพเจากไมสามารถวนจฉยมนได”

DukeofMalboroughกลาวตอบรรดานายทหารบก

“ในธรรมชาตของมนษยเราคนพบวามสาเหตหลกแหงการววาท๓ประการคอการแขงขนความไมมนใจ

และเกยรตยศประการแรกทำใหมการบกรกเพอครอบครองอกฝาย ประการทสองเพอความปลอดภย

และประการสดทายเพอชอเสยง”

ThomasHobbes,1732.

“เปาหมายของทกสงครามคอสนตภาพ”

St.Augustine:DeCivitateDci,vi,427.

“สนตภาพเปนความฝนของคนฉลาดสงครามเปนประวตศาสตรของมนษย”

SirRichardBurton,1856.

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

91

หลกการสงคราม ไทย สหรฐฯ องกฤษ โซเวยต ญปน จน ฝรงเศส ซนซ เคลาเซวทซ ฟลเลอร

-ความมงหมาย ๑ ๑ ๑ - - ๑ - ๑ ๑ ๑

-การรก ๒ ๒ ๒ ๑ ๑ ๒ - ๒ ๒ ๒

-การรวมกำลง ๓ ๓ ๓ ๒ - ๓ ๑ ๓ ๓ ๓

-ความรเรม - - - (๓) - - - - - -

-การออมกำลง ๔ ๔ ๔ ๔ - (๔) - - ๔ (๗)

-การดำเนนกลยทธ ๕ ๕ - (๓) - - - - - -

-ความคลองแคลวฯ - - - - ๒ - - ๔ ๕ ๔

-เอกภาพในการC๒ ๖ ๖ - - - ๕ - - - -

-การระวงปองกน ๗ ๗ ๕ - - - - - - ๕

-การจโจม ๘ ๘ ๖ ๕ ๓ ๖ ๒ ๕ x ๖

-ความงาย ๙ ๙ - - ๔ ๗ - - - -

-การตอสเบดเสรจ ๑๐ - - - - - - - - -

-ขวญ - - ๗ ๖ - - - - x -

-ธรการ - - ๘ - - ๘ - - - -

-การทำลายลาง - - - ๗ ๕ - - - - -

-การรบผสมเหลา - - - ๘ - - - - - -

-กองหนนพอเพยง - - - ๙ - - - - - -

-ความออนตว - - ๙ - - - - - - -

-ความรวมมอ - - ๑๐ - - - - - - (๘)

-การประสานงาน - - - - - (๔) - ๖ - -

-การรกไปขางหนา

และสถาปนา - - - ๑๐ - ๙ - - - -

-เสรในการปฏบต - - - - - - ๓ - - -

-ขยายผลไลตดตาม - - - - - - - - x -

-การเมอง - - - - - ๑๐ - - - -

๑๑

ผนวก ข การเปรยบเทยบหลกการสงครามของชาตตาง ๆ ในปจจบน

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

92

เปรยบเทยบหลกการสงครามของชาตมหาอำนาจ

สหรฐฯ UK/ออสเตรเลย โซเวยต ฝรงเศส จน

๑.ความมงหมาย การเลอกและ การรกและ - การเลอกและ

ดำรงเปาหมาย การสถาปนา ดำรงเปาหมาย

๒.การรก การปฏบตการรก การรก - การรก

๓.การรวมกำลง การรวมกำลง การรวมกำลง การรวมกำลง การรวมกำลง

๔.การออมกำลง การออมกำลง การออมกำลง - -

๕.การดำเนนกลยทธ ความออนตว การดำเนนกลยทธ - ความออนตว

และความรเรม หรอรเรม

๖.เอกภาพในการ ความรวมมอ การรบผสมเหลา - การประสาน

บงคบบญชา

๗.การระวงปองกน การระวงปองกน กองหนนทเพยงพอ- การระวงปองกน

๘.การจโจม การจโจม การจโจมและลวง การจโจม การจโจม

๙.ความงาย การดำรงรกษาขวญ ขวญ - ขวญ

- - เสรในการปฏบต เสรในการปฏบต

การธรการ การทำลายลาง - การเมอง

ความคลองแคลว

นาวกาธปตยสาร คลงปญญาพฒนาผนำ

93

คณะทำงานพจารณาจดทำอทร.ดานการศกษาชนสง.อทร.๘๐๐๔ หลกการและทฤษฎการทำสงคราม.

กรงเทพมหานคร:กรมสารบรรณทหารเรอ,๒๕๔๓.

อภชาตธรธำรง,พลโท.ยอดยทธศาสตรของยอดขนพล.กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนาพานช,๒๕๓๒.

Clausewitz,Carlvon.On War,M.HowardandP.Paret(edsandtrans),Princeton,NJ:

PrincetonUni,Press,1976.

ColinS.Gray.Strategy and History,“EssaysonTheoryandPractice”LondonandNew

York:Routledge,2006.

Office of the Chief of Naval Operations. Naval Doctrine Publication 1 – Naval

Warfare.Washington,D.C.1994.

TheStationaryOffice,The Fundamentals of the British Maritime Doctrine–BR1806,

London,1995.

บรรณานกรม