HAZIRLAYANLAR

SİMGE BAKIR, GÖZDE NUR YILMAZ, BEYZA AYTEKİN, AYŞEGÜL GEZER

ÇERNOBİL HALA SICAK

Modülün ilgili olduğu

Sınıf seviyesi: 7. Sınıf

Öğrenme alanları: İnsan ve Çevre İlişkileri / Canlılar ve Hayat

Ünite: İnsan ve Çevre

Kazanımlar:

1.9. Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve sonuçlarını tartışır (BSB 25, 32; FTTÇ – 18, 20, 21, 26, 27, 29).1.10. Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur (BSB, 8; FTTÇ – 18 ,20, 21, 28). 1.11. Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarına yönelik iş birliğine dayalı çözümler önerir ve faaliyetlere katılır (FTTÇ – 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27; TD – 4).

NEDEN KANSER HASTALIĞI BU KADAR YAYGIN?

SENARYO

Özlem, geçen gün hastaneye gitmişti. Tam otururken yanına bir teyze geldi ve oturması için yerini teyzeye verdi. Daha sonra onunla sohbet etmeye başladı. Teyze ona neden hastanede olduğunu anlatmaya başladı. Meğer eşi kansermiş ve tedavisi için her gün hastaneye geliyorlarmış. Teyze daha 40 eşi de 43 yaşındaymış. Teyze ve eşi on beşli yaşlardayken bir felaket ile karşılaşmışlar. Bu felaketin adı 26 Nisan 1986 Çernobil Faciasıymış. Bu facia sonucunda o zamanlar sağlıklı olan insanlar bir çok sağlık problemi ve zorluklarla karşı karşıya gelmişler. Bu sağlık problemlerinden en fazla etkilenen kişiler ise o günlerde onlu yaşlarında olan çocuklarmış. Hastalık orada yetişen fındıkla,çayla, çocukların oynadıkları toprak ile insanlara bulaşmaktaymış. Ve teyze şu sözler ile eşinin hastalığını Özlem'e anlatmış.

“Tek korktuğum şey kendi halini görmesiydi. Sonra benden el işaretleriyle aynayı istemeye başladı. Unutmuş gibi yapar mutfağa kaçardım. İki gün boyunca onu atlatmayı başardım. Üçüncü gün not defterine “Aynayı getir” yazıp sonuna üç ünlem işareti koydu. Fısıldamayı bile başaramadığı için kalemle anlaşıyorduk…Sonunda en küçük aynayı getirdim. Kendine baktı ardından kafasını yatağa vurmaya başladı. Onu avutmaya çalıştım… Sıradan bir kanser değildi bu Çernobil kanseriydi. Bu kanser sonucu diğer kanserlerden farklı olarak vücutta şekil değişimleri gözleniyordu. Özlem, bu duruma çok üzüldü ve kanser hastalığıyla çernobil faciasının ilişkisini merak etti.

ETKİNLİKLER

1. ETKİNLİK : Öğrencilere aşağıdaki gazete haberleri verilir ve bunları analiz etmeleri istenir.

2. ETKİNLİK: Sınıf dört gruba ayrılır ve gruplara farklı görevler verilir.

1. grup: Nükleer kirlenme nedir? Nükleer kirlilik sonucunda insan sağlığı nasıl etkilenir?

2. grup: Nükleer kirlenme ile ilgili kompozisyon, tarihin en etkili nükleer kazası olan çernobil faciası ile ilgili şiir yazar.

3. grup: Nükleer kirlenme ve çevre sorunlarıyla ilgili poster oluşturur.

4. grup: 1. etkinlikteki dikkat çekici manşetleri düzenleyip sınıfla paylaşır.

ÖĞRETMEN NOTLARI

Nükleer kazalar

Nükleer enerji dünyanın gelişmiş ülkelerinin nerdeyse tamamının kullandığı bir teknolojidir. Tüm olumlu yönlerine karşın diğer santrallerde olabileceği gibi nükleer santrallerde de kazalar yaşanabilmektedir.

Nükleer kazlara neden olan faktörler şu başlıklar altında özetlenebilir;İnsan faktörlü kazalar.Doğal afetler. (Deprem ve sel)Periyodik kontrol eksikliği.Malzeme kalitesindeki kusurlar.Nükleer yakıt nakliyesinde yaşanan olumsuzluklar.Yangınlar.

Nükleer kazalar çevreci örgütlerin nükleer karşıtlığının asıl nedenidir. Kazlardan mümkün olduğunca arındırılabilmiş bir nükleer enerji hem çok temiz hem de çok verimli bir kaynaktır. Bu enerji türünün en kötü tarafı ise yaşanan felaketlerin etkisinin uzun süre devam edebiliyor olmasıdır. Ciddi bir nükleer sızıntının canlı hayatına olumsuz etki yapacak kadar azalması yıllara yayılan bir süreci kapsayabilmektedir.

Çernobil Faciası

İlk büyük nükleer kazası Ukrayna Kiev'de 26 Nisan 1986'da gerçekleşti. Yapımında hatalar olan Çernobil Nükleer Santrali'nde yapılacak bir deney için güvenlik sistemlerinin kapatılması faciayı tetikledi. Bu kazanın dünyaya etkileri şöyledir:

Patlama sonrasında oluşan sızıntı tüm Avrupa'ya yayıldı. En yüksek radyasyon dozlarına, sayıları bini bulan acil durum çalışanları ve Çernobil personeli maruz kaldı. Çalışanların bazıları için maruz kaldıkları dozlar öldürücü oldu. Zaman içinde Çernobil’de çalışan kurtarma personelinin sayısı 600 bini buldu. Bunların bazıları, çalışmaları boyunca yüksek düzeyli radyasyona maruz kaldılar. Çöken radyoaktif iyodinden kaynaklanan çocukluk tiroid kanseri, kazanın en önemli sağlık sorunlarından birisidir. Kazadan sonraki ilk aylarda, radyoaktif iyodin düzeyi yüksek sütlerden içen çocuklar yüksek radyasyon dozları aldılar. 2002 yılına kadar bu grup içinde 4000’den fazla tiroid kanseri teşhis edildi. Bu tiroid kanserlerinin büyük bölümünün radyoiyodin alımından kaynaklanmış olması çok muhtemeldir.

Bağımsız kaynaklar yüzlerce yıl boyunca Pripyat ve komşu bölgelerde yerleşimin güvenli olmadığını söylemektedirler. Ayrıca bölgeye giriş çıkışlar hala polis kontrolünde olup bazı bölgelere giriş yapılamamaktadır.

Çernobil reaktör kazasının Türkiye üzerindeki etkileri;

Çernobil nükleer reaktöründeki patlama sonucunda çevre ülkelere yayılan radyoaktif parçacıkların büyüklüğü ve etkileri üzerine kazanın üzerinden geçen yıllarda ciddi bilimsel araştırmaların yapılmamış ve radyasyon seviyesini gösteren sayısal değerlerin açıklanmamış olması, patlamanın hemen sonrasında Türkiye üzerindeki etkilerle ilgili yeterli veriye ulaşmayı imkânsızlaştırmıştır. Ancak Çernobil kazasının Avrupa üzerindeki etkilerini gösteren harita ve çizelgeler, radyoaktif serpintinin çok geniş bir alanda yayıldığı ve Avrupa'daki pek çok ülkeyi doğrudan etkilediğini gösterdiği gibi; ülkedeki kanser vakalarının artışının nedeninin Çernobil kazası olduğuna ilişkin kuşkular hâlâ devam etmektedir.

Türk tabipler birliğinin ilk baskısı Nisan 2006'da yapılan "Çernobil Nükleer Kazası Sonrası Türkiye'de Kanser" başlıklı raporunda, Çernobil nükleer reaktör kazası ile Karadeniz bölgesindeki kanser vakaları arasındaki ilişkinin araştırılması sonuçları kamuoyuna sunulmuştur. Raporda Çernobil'deki patlama sonrasında oluşan radyoaktif bulutların 3 Mayıs 1986 Cumartesi günü Marmara'ya, 4-5 Mayıs günleri Batı Karadeniz'e, 6 Mayıs günü Çankırı üzerinden Sivas'a, 7-9 Mayıs tarihlerinde Trabzon-Hopa'ya ulaştığı, 10 gün sonra da tüm Türkiye'ye radyoaktif parçacıkların yayıldığı belirtilmekte; çalışma sonucunda, Hopa’da kanser görülme sıklığı ile kanser nedeniyle ölümlerin, Türkiye’nin diğer coğrafi alanlarına göre daha fazla görülmesi olasılığının, araştırılmaya değer bir durum olduğunun ortaya çıktığı ifade edilmektedir. Rapor, elde edilebilen veriler ışığında, bölgede Çernobil nükleer kazası ile gerek kanser olgu sayıları, gerekse kanserden ölümlerle ilgili kanıta dayalı nedensel bir bağlantı kurmanın olanaklı görünmekte olduğunu kabul ederek, bu konuda kesin sonuca varmak için daha ayrıntılı araştırmalar yapılması gerekliliğini vurgulamaktadır.

ÖĞRETİM YOLLARI:

AYTARİHHAFTASAAT

KAZANIM ETKİNLİK AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

MAYIS(20 MAYIS-24 MAYIS)16.HAFTA4 SAAT

1.9.Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve sonuçlarını tartışır (BSB 25, 32; FTTÇ – 18, 20, 21, 26, 27, 29).1.10.Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur (BSB, 8; FTTÇ – 18 ,20, 21, 28).

Ülkemiz ve Dünyamız Tehlikede

Evren’ ünitesinde verilecektir.[!]1.9 -1.11 Dünyadaki çevre problemleri için ozon tabakasının delinmesi, sera etkisi, deniz kirliliği, nükleer kirlilik (Çernobil örneği) vb. verilebilir.

Açık uçlu soru

Kavram Haritası

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme 1:

Değerlendirme 2:

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1) Çevre tahribatında en etkili canlı hangisidir?2) Tahrip olmuş çevreye örnek veriniz.3) Çevre tahribatının genel nedenleri nelerdir?4) Çevremizin aşırı kirlenmesinin sonuçları nelerdir? 5) Çevre tahribatına yol açan insan faaliyetlerinin başında neler gelir? 6) Tarımsal alanda, çevre kirliliği ve tahribatına neden olan faktörler nelerdir? 7) Hangi toplumlarda çevre tahribatı ve kirlilik daha azdır? 8) Çevre tahribatını azaltacak önlemlere örnekler veriniz.

KAYNAKÇA

-www.fenokulu.net

-www.karmabilgi.net

-fen bilimleri öğretim programı

-tr.wikipedia.org