· Web viewNauczyciel w szkole ponadgimnazjalnej odwołuje się do wiedzy i umiejętności, które uczeń zdobył na wcześniejszych etapach edukacyjnych, zwłaszcza na III. Na IV

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. BOHATERÓW PORYTOWEGO WZGÓRZA W JANOWIE LUBELSKIM

WYMAGANIA EDUKACYJNEKLASA III

JĘZYK POLSKI

Opracowano na podstawie programu Ponad słowami”Dorota Rachwalska – Kata

Marzena Jakubiec

WYMAGANIA EDUKACYJNE W KLASIE TRZECIEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JEZYKA POLSKIEGO DLA KLAS III.OPRACOWANE NA PODSTAWIE PROGRAMU „PONAD SŁOWAMI”.

I. INFORMACJE WSTĘPNE

Wymagania edukacyjne z języka polskiego opracowane zostały w oparciu o program nauczania Ponad słowami, który przeznaczony jest do nauczania

przedmiotu język polski na IV etapie edukacyjnym (w liceum i technikum) w zakresie podstawowym oraz rozszerzonym.

Nauczyciel w szkole ponadgimnazjalnej odwołuje się do wiedzy i umiejętności, które uczeń zdobył na wcześniejszych etapach edukacyjnych,

zwłaszcza na III. Na IV etapie ma wprowadzić ucznia w świat kultury wysokiej, nauczyć poważnej i kompetentnej, otwartej na różne sensy lektury

tekstów, zwrócić uwagę na kulturę współczesną, popularną.

II. WYMAGANIA EDUKACYJNEWYMAGANIA OGÓLNE

I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI.

Uczeń rozumie teksty o skomplikowanej budowie; dostrzega sensy zawarte w strukturze głębokiej tekstu; rozpoznaje funkcje tekstu i środki

językowe służące ich realizacji; ma świadomość kryteriów poprawności językowej.

II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY.

Uczeń stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on

odczytywany, poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki; odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje

interpretacji porównawczej.

III. TWORZENIE WYPOWIEDZI.

Uczeń buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; ma świadomość własnej kompetencji

językowej.

WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE

ZAKRES PODSTAWOWY


A) CZYTANIE I SŁUCHANIE. UCZEŃ:- odczytuje sens całego tekstu (a w nim znaczenia wyrazów, związków frazeologicznych, zdań, grup zdań uporządkowanych w akapicie, odróżnia znaczenie realne i etymologiczne) oraz wydzielonych przez siebie fragmentów; potrafi objaśnić ich sens oraz funkcję na tle całości;- rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych (artykuł, felieton, reportaż), politycznych (przemówienie) i popularnonaukowych; wśród tekstów prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; odczytuje zawarte w odbieranych tekstach informacje zarówno jawne, jak i ukryte; - rozpoznaje typ nadawcy i adresata tekstu;- wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego tekstu, rozpoznaje zastosowane w nim środki językowe i ich funkcje w tekście;- wyróżnia argumenty, kluczowe pojęcia i twierdzenia w tekście argumentacyjnym, dokonuje jego logicznego streszczenia;- rozróżnia w dialogu odpowiedzi właściwe i unikowe;- rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej mechanizm i funkcję;- rozpoznaje pytania podchwytliwe i sugerujące odpowiedź;- rozpoznaje manipulację językową w tekstach reklamowych, w języku polityków i dziennikarzy.B) SAMOKSZTAŁCENIE I DOCIERANIE DO INFORMACJI. UCZEŃ:- szuka literatury przydatnej do opracowania różnych zagadnień; selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów (w zasobach bibliotecznych korzysta zarówno z tradycyjnego księgozbioru, jak i z zapisów multimedialnych i elektronicznych, w tym internetu);- korzysta ze słowników i leksykonów, w tym słowników etymologicznych i symboli;- tworzy przedmiotowe bazy danych zawierające informacje zdobywane w toku nauki;- sporządza opis bibliograficzny książki, artykułu, zapisów elektronicznych, bibliografię wybranego tematu.C) ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA. UCZEŃ:- analizuje i definiuje (w razie potrzeby z pomocą słowników) znaczenie słów;- zna pojęcie znaku i systemu znaków; uzasadnia, że język jest systemem znaków; rozróżnia znaki werbalne i niewerbalne, ma świadomość ich różnych funkcji i sposobów interpretacji;- zna pojęcie aktu komunikacji językowej i wskazuje jego składowe (nadawca, odbiorca, kod, komunikat, kontekst), dostrzega i omawia współczesne zmiany modelu komunikacji językowej (np. różnice między tradycyjną komunikacją ustną lub pisaną a komunikacją przez internet);- rozpoznaje i nazywa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną); - wskazuje w czytanych tekstach i analizuje przykłady odmian terytorialnych, środowiskowych i zawodowych polszczyzny;- rozpoznaje w czytanych tekstach oraz wypowiedziach mówionych stylizację, rozróżnia jej rodzaje (archaizację, dialektyzację, kolokwializację) i określa funkcje;- rozróżnia pojęcie błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej, poprawności i stosowności wypowiedzi; rozpoznaje i poprawia różne typy błędów językowych;

- odróżnia słownictwo neutralne od emocjonalnego i wartościującego, oficjalne od swobodnego.

II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY. UCZEŃ ZNA TEKSTY LITERACKIE I INNE TEKSTY KULTURY WSKAZANE PRZEZ NAUCZYCIELA.

A) WSTĘPNE ROZPOZNANIE. UCZEŃ:- prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki;- określa problematykę utworu;- rozpoznaje konwencję literacką (stałe pojawianie się danego literackiego rozwiązania w obrębie pewnego historycznie określonego zbioru utworów).

B) ANALIZA. UCZEŃ:- wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje (poznane wcześniej, a ponadto: oksymorony, synekdochy, hiperbole, elipsy, paralelizmy) oraz inne wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii) i określa ich funkcje;- dostrzega w czytanych utworach cechy charakterystyczne określonej epoki (średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, współczesność);- analizując teksty dawne, dostrzega różnice językowe (fonetyczne, leksykalne) wynikające ze zmian historycznych;- rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera (narracja, fabuła, sytuacja liryczna, akcja);- porównuje utwory literackie lub ich fragmenty (dostrzega cechy wspólne i różne).

C) INTERPRETACJA. UCZEŃ: - wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa klucze, wyznaczniki kompozycji);- wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne);- porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych utworach literackich;- odczytuje treści alegoryczne i symboliczne utworu.

D) WARTOŚCI I WARTOŚCIOWANIE. UCZEŃ: - dostrzega związek języka z wartościami, rozumie, że język podlega wartościowaniu (np. język jasny, prosty, zrozumiały, obrazowy, piękny), jest narzędziem wartościowania, a także źródłem poznania wartości (utrwalonych w znaczeniach nazw wartości, takich jak: dobro, prawda, piękno; wiara, nadzieja, miłość; wolność, równość, braterstwo; Bóg, honor, ojczyzna; solidarność, niepodległość, tolerancja);- dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne;- dostrzega w świecie konflikty wartości (np. równości i wolności, sprawiedliwości i miłosierdzia) oraz rozumie źródła tych konfliktów.


A) MÓWIENIE I PISANIE. UCZEŃ: - tworzy dłuższy tekst pisany lub mówiony (rozprawka, recenzja, referat, interpretacja utworu literackiego lub fragmentu) zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej;- przygotowuje wypowiedź (wybiera formę gatunkową i odpowiedni układ kompozycyjny, analizuje temat, wybiera formę kompozycyjną, sporządza plan wypowiedzi, dobiera właściwe słownictwo);- tworzy samodzielną wypowiedź argumentacyjną według podstawowych zasad logiki i retoryki (stawia tezę lub hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje ich selekcji pod względem użyteczności w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykłady ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza prawidłowe wnioskowanie);- publicznie wygłasza przygotowaną przez siebie wypowiedź, dbając o dźwiękową wyrazistość przekazu (w tym także tempo mowy i donośność głosu);- stosuje uczciwe zabiegi perswazyjne, zdając sobie sprawę z ich wartości i funkcji, wystrzegając się nieuczciwych zabiegów erystycznych;- opracowuje redakcyjnie własny tekst (dokonuje uzupełnień, przekształceń, skrótów, eliminuje przypadkową niejednoznaczność wypowiedzi, sporządza przypisy);- wykonuje różne działania na tekście cudzym (np. streszcza, parafrazuje, sporządza konspekt, cytuje).

B) ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA. UCZEŃ:- operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie rozwijanym i koncentrującym się przede wszystkim wokół tematów: Polska, Europa, świat – współczesność i przeszłość; kultura, cywilizacja, polityka).

WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE

ZAKRES ROZSZERZONY


A) CZYTANIE I SŁUCHANIE. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, A PONADTO:

- czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole;- twórczo wykorzystuje wypowiedzi krytycznoliterackie i teoretycznoliterackie (np. recenzja, szkic, artykuł, esej);- porównuje tekst linearny i hipertekst rozumiany jako wypowiedź nieciągła, nielinearna, stanowiąca system powiązanych segmentów tekstowych, łączonych dowolnie przez użytkownika języka w każdorazowym akcie odbioru;- rozpoznaje retoryczną organizację wypowiedzi – wskazuje zastosowane w niej sposoby osiągania przejrzystości i sugestywności;- rozpoznaje mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych.

B) SAMOKSZTAŁCENIE I DOCIERANIE DO INFORMACJI. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, A PONADTO:

- samodzielnie wybiera do lektury teksty, stosując różne kryteria wyboru, które potrafi uzasadnić;- adiustuje tekst na poziomie elementarnym.

C) ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, A PONADTO:

- rozróżnia i omawia na wybranych przykładach funkcje języka – poznawczą (kategoryzowanie świata), komunikacyjną (tworzenie wypowiedzi i stosowanie języka w aktach komunikacji) oraz społeczną (jednoczenie grupy i budowanie tożsamości zbiorowej – regionalnej, środowiskowej, narodowej);- dostrzega związek języka z obrazem świata;- rozpoznaje i wskazuje wybrane cechy języka polskiego, które świadczą o jego przynależności do rodziny języków słowiańskich; sytuuje polszczyznę na tle innych języków używanych w Europie;- postrzega styl potoczny jako centrum systemu stylowego polszczyzny, od którego odróżnia się inne style − artystyczny, naukowy, urzędowy, publicystyczny.

II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY. UCZEŃ ZNA TEKSTY LITERACKIE I INNE TEKSTY KULTURY WSKAZANE PRZEZ NAUCZYCIELA.

A) WSTĘPNE ROZPOZNANIE. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, CZYLI: - prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki;- określa problematykę utworu;- rozpoznaje konwencję literacką (stałe pojawianie się danego literackiego rozwiązania w obrębie pewnego historycznie określonego zbioru utworów).

B) ANALIZA. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, A PONADTO:

- wskazuje związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym);- dostrzega przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków);- rozpoznaje aluzje literackie i symbole kulturowe (np. biblijne, romantyczne) oraz ich funkcję ideową i kompozycyjną, a także znaki tradycji, np. antycznej, judaistycznej, chrześcijańskiej, staropolskiej;- dostrzega w czytanych utworach: parodię, parafrazę i trawestację; wskazuje ich wzorce tekstowe;- rozpoznaje i charakteryzuje styl utworu, np. wiersza renesansowego, barokowego, klasycystycznego, romantycznego.

C) INTERPRETACJA. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, A PONADTO:

- dostrzega i komentuje estetyczne wartości utworu literackiego;- przeprowadza interpretację porównawczą utworów literackich;- w interpretacji eseju i felietonu wykorzystuje wiedzę o ich cechach gatunkowych;- konfrontuje tekst literacki z innymi tekstami kultury, np. plastycznymi, teatralnymi, filmowymi.

D) WARTOŚCI I WARTOŚCIOWANIE. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, A PONADTO:

- wskazuje różne sposoby wyrażania wartościowań w tekście.


A) MÓWIENIE I PISANIE. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, A PONADTO:

- tworzy wypowiedzi ze świadomością ich funkcji sprawczej;- ocenia własną kompetencję językową (poprawność gramatyczną i słownikową) oraz kompetencję komunikacyjną (stosowność i skuteczność wypowiadania się).

B) ŚWIADOMOŚĆ JĘZYKOWA. UCZEŃ SPEŁNIA WYMAGANIA OKREŚLONE DLA ZAKRESU PODSTAWOWEGO, CZYLI:

- operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie rozwijanym i koncentrującym się przede wszystkim wokół tematów: Polska, Europa, świat – współczesność i przeszłość; kultura, cywilizacja, polityka).

III. TREŚCI NAUCZANIA W KLASIE DRUGIEJ

Wśród tekstów wyróżniono te, które wskazuje podstawa programowa (przy czym często jest to jedynie nazwisko twórcy, a w tabeli wskazano również konkretny utwór), oraz propozycje autorskie. Pozycji oznaczonych czerwoną gwiazdką (*) nie można pominąć.ZP – zakres podstawowyZR – zakres rozszerzony

WOJNA I OKUPACJAO epoce(kontekst historyczny i artystyczny)

- nazwa i ramy czasowe epoki- czas walki i zagłady- tragizm pokolenia Kolumbów- Holocaust- hitleryzm, stalinizm, totalitaryzm- życie codzienne w czasie wojny i okupacji- oświata, kultura i sztuka pod okupacją

Propozycje autorskie- sztuki plastyczne, architektura, np. Max Ernst Europa po deszczu

Teksty z epoki - różne obrazy wojny i okupacji w tekstach kultury- próby zachowania godności i człowieczeństwa w nieludzkich czasach- powrót do tradycji romantycznych- ucieczka przed koszmarem rzeczywistości w świat poetyckiej kreacji- upadek tradycyjnych wartości moralnych- katastroficzna wizja świata - portret człowieka zlagrowanego- kat i ofiara

Teksty wskazane w podstawie programowejZP- Krzysztof Kamil Baczyński

Pokolenie [Wiatr drzewaspienia…]

Z głową na karabinieNiebo złote ci otworzęBiała magia

- Tadeusz Borowski Opowiadania (wybór)- Czesław Miłosz Campo di FioriZR- Tadeusz Gajcy Wczorajszemu

Propozycje autorskie- Anne Frank Dziennik

Nauka o języku - świat podlega ocenie – język a wartościTERMINY I POJĘCIA

historia, nauka, oświata: antysemityzm, armia polska na Wschodzie, armia polska na Zachodzie, Armia Krajowa, Auschwitz (Oświęcim),

cenzura, bomba atomowa, deportacja, eksterminacja, emigracja, etos walki, faszyzm, getto, gułag, Holocaust, kampania wrześniowa, Katyń, konspiracja, łagry, obóz koncentracyjny, obóz zagłady, oflag, nazizm, pokolenie Kolumbów, powstanie warszawskie, powstanie w getcie warszawskim, muzułman, szmalcownik, tajne nauczanie (komplety), totalitaryzm, II wojna światowa, zagłada Żydów (Holocaust)

czasopisma: „Biuletyn Informacyjny”, gadzinówki, „Sztuka i Naród” literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): apokalipsa („Apokalipsa spełniona”), behawioryzm (behawiorystyczna technika

Tadeusza Borowskiego), czas pogardy, człowiek zlagrowany, dzienniki lat wojny, epoka pieców, katastrofizm (generacyjny, historiozoficzny), literatura faktu, motywy romantyczne, okupacja, podziemie, pokolenie Kolumbów, tragizm historii, wojna, zagłada Żydów (Holocaust)

nauka o języku: agresja językowa, brutalizacja języka, chwyty erystyczne, etyka słowa, etykieta językowa, intencja, kłamstwo, manipulacja językowa, perswazja, prawdomówność, przekleństwo, szacunek dla uczestników aktu komunikacji, tabu językowe, wartościowanie, wulgaryzm, wyrazy nacechowane emocjonalnie, wyrazy nieprzyzwoite, wyzwisko, życzliwość dla odbiorcy wypowiedzi

Nawiązania - trauma wojenna stałym motywem w kulturze drugiej połowy XX w.- próby zrozumienia mechanizmów systemu totalitarnego- kontrowersje wokół Holocaustu- sztuka filmowa wobec wojny i okupacji

Teksty wskazane w podstawie programowejZP- Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem - Popiół i diament, reż. Andrzej Wajda (film)ZR- Anna Świrszczyńska Budowałam barykadę (fragmenty)

Propozycje autorskie- Kazimierz Moczarski Rozmowy z katem (fragmenty)- Andrzej Wróblewski Rozstrzelanie (malarstwo)- Lao Che Godzina W- Pianista, reż. Roman Polański (film)

Przygotowanie do matury

- czytanie ze zrozumieniem- pisanie wypracowania- wypowiedź ustna

- teksty z okresu wojny i okupacji oraz o tematyce dotyczącej wojny i okupacji

WSPÓŁCZESNOŚĆO epoce(kontekst historyczny, filozoficzny i artystyczny)

- historia świata po zakończeniu II wojny światowej- momenty przełomowe w dziejach najnowszych- PRL – Polska wersja komunizmu - III RP - życie codzienne po 1945 r.- wielość kierunków

i poglądów w filozofii współczesnej- główne cechy sztuki współczesnej- bogactwo i zróżnicowanie kierunków, nurtów oraz tendencji w sztuce - interdyscyplinarność współczesnych dzieł sztuki - dominacja kultury masowej- oblicza współczesnego teatru

Propozycje autorskie- teksty filozoficzne: Albert Camus Być katem lub ofiarą (fragmenty)Józef Tischner Spór o istnienie człowieka (fragmenty)

- sztuki plastyczne, architektura, np. Andy Warhol Marylin Monroe (malarstwo)

Teksty z epoki - bogactwo i różnorodność motywów i wątków w kulturze współczesnej- przekraczanie kolejnych granic i barier w sztuce - pytania o kondycję człowieka po czasach zagłady - sztuka wobec totalitaryzmu - zniewolone umysły twórców PRL-u - gra z cenzurą w PRL-u- twórczość na emigracji- powroty do tradycji- bunt młodych- poszukiwanie nowych środków wyrazu- eksperymenty poezji lingwistycznej- awans literatury faktu- samotność w tłumie- realizm czy realizm magiczny- szukanie wartości i wzorów w skomplikowanej rzeczywistości- miejsce Boga i wiary we współczesnym świecie- eklektyzm gatunkowy w literaturze- intertekstualność

Teksty wskazane w podstawie programowejZP- Tadeusz Różewicz

OcalonyNadejście poety i pociągu

osobowego- Czesław Miłosz

Dziecię EuropyTo

- Zbigniew HerbertPrzesłanie Pana CogitoApollo i Marsjasz

- Miron BiałoszewskiKaruzela z MadonnamiPodłogo błogosław!

- Wisława SzymborskaKot w pustym mieszkaniuDwie małpy Bruegla

- Ewa Lipska Dyktando- Stanisław Barańczak

Określona epokaWypełnić czytelnym pismem

- Adam Zagajewski Jechaćdo Lwowa- Gustaw Herling-Grudziński Inny świat - Ryszard Kapuściński Podróże z Herodotem (fragmenty)- Sławomir Mrożek Tango

- Albert Camus Dżuma - George Orwell Rok 1984 (fragmenty)- Jan Paweł II Homilia wygłoszona 2 czerwca 1979 r. w Warszawie na Placu ZwycięstwaZR- Gustaw Herling-Grudziński Wieża- Andrzej Bursa Z gier i zabaw dziecięcych- Edward Stachura Życie to nie teatr- Jan Paweł II Tryptyk Rzymski (fragmenty)- Czesław Miłosz Zniewolony umysł (fragmenty)- Tadeusz Konwicki Kronika wypadków miłosnych (fragmenty)- Olga Tokarczuk Szafa (fragmenty)- Krzysztof Kąkolewski Jak umierają nieśmiertelni (fragmenty)- Paweł Huelle Weiser Dawidek (fragmenty)- Leopold Tyrmand Dziennik 1954 (fragmenty)- Kurt Vonnegut Kocia kołyska (fragmenty)- Gabriel Garcia Marquez Sto lat samotności (fragmenty)- Sławomir Mrożek Tango, reż. Maciej Englert (spektakl teatralny)

Propozycje autorskie- Dorota Masłowska Wojna polsko--ruska pod flagą biało-czerwoną (fragmenty)- Wojciech Kuczok Gnój (fragmenty)- Sala samobójców, reż. Jan Komasa (film)

Nauka o języku - manipulacja językowaTERMINY I POJĘCIA

historia, nauka, oświata: amerykanizacja, antyfaszyzm, antyinteligenckość, antykomunizm, antysemityzm, atomowa apokalipsa, Auschwitz (Oświęcim), broń nuklearna, cenzura, czystki etniczne, demokracja, deportacja, drugi obieg wydawniczy, dzieci kwiaty (hippisi), eksterminacja, emigracja, faszyzm, getto, globalizacja, globalna wioska, gułag, Holocaust, indoktrynacja, Instytut Literacki (Paryż), Jedwabne, Komitet Obrony Robotników (KOR), komunizm, konspiracja, konsumpcjonizm, kontestacja, kontrkultura, Kresy, kryzys (gospodarczy, kultury, rodziny, wartości), kult jednostki, lądowanie na Księżycu, mała ojczyzna, manipulacja polityczna, marksizm, mcdonaldyzacja, mur berliński, nazizm, NKWD, odwilż, Okrągły Stół, opozycja polityczna, pierestrojka, podziemie solidarnościowe, Pokojowa Nagroda Nobla, pokolenie (Kolumbów, Współczesności, Nowej Fali, ’76, bruLionu, ’89, JPII), polskie miesiące (Październik ’56, Marzec ’68, Czerwiec ’76, Grudzień ’70,

Sierpień ’80, Czerwiec ‘89), propaganda, przełom październikowy, przeżycie pokoleniowe, socjalizm, Solidarność, sowietyzacja, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, stalinizm, stan wojenny, subkultury młodzieżowe (punk, hip-hop itd.), totalitaryzm, Unia Europejska, wyścig zbrojeń, zagłada Żydów (Holocaust), Zmotoryzowane Oddziały Milicji Obywatelskiej (ZOMO), żelazna kurtyna

filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: absurd (filozofia absurdu), behawioryzm, egzystencjalizm, feminizm, fenomenologia, filozofia chrześcijańska, franciszkanizm, nihilizm, psychoanaliza

sztuka i kultura: abakan, abstrakcjonizm, adaptacja filmowa, antyestetyzm, autotematyzm, awangarda, deformacja, eklektyzm, ekspresjonizm abstrakcyjny, environment, film (kino, X muza), folklor, fotografia, groteska, happening, high-tech, hiperrealizm, hipertekst, instalacja, interdyscyplinarność, intertekstualność, jazz, kabaret, kicz, kino moralnego niepokoju, klasycyzm, konceptualizm, konwencja artystyczna, kultura popularna (popkultura), land art (sztuka ziemi), minimal art, neorealizm (film), nowy realizm, nowa fala w kinie, op-art, performance, plakat, polska szkoła filmowa, polska szkoła plakatu, popkultura, popular art (pop-art), postmodernizm, ready made (przedmiot gotowy), reality show, recykling, reklama, rock, serial telewizyjny, słuchowisko, socrealizm (realizm socjalistyczny), street art (sztuka ulicy), surrealizm (nadrealizm), synkretyzm, sztuka internetu, turpizm, wideo-art

czasopisma kulturalne: „bruLion”, „Dialog”, „Kultura” (paryska), „Kultura” (warszawska), „Twórczość”, „Tygodnik Powszechny”, „Współczesność”, „Zapis”, „Życie Literackie”

ośrodki kultury: Kraków, Londyn, Łódź, Monachium (Radio Wolna Europa), Nowy Jork, Paryż (Instytut Literacki), Warszawa teatry i kabarety: Kabaret Starszych Panów, Piwnica pod Baranami,

Pod Egidą, Studencki Teatr Satyryków (STS), Teatr 8 Dnia, Teatr Telewizji media: fotografia, fotoreportaż, internet, komputer, MP3, MP4, płyta analogowa (longplay), radio, środki masowego przekazu (mass

media), telefon komórkowy, telewizja literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): agitka, aluzja literacka, antybohater, antydramat, antypoezja, antypowieść (nowa

powieść), antyutopia (dystopia, „czarna” utopia), autotematyzm, awangarda, cenzura, dramat dokumentalny, drugi obieg wydawniczy, dziennik, esej, fantasy, folklor, groteska, ironia, język ezopowy, kryzys rodziny, liryka maski, liryka roli, literatura faktu, mały realizm, manipulacja językowa, monolog wewnętrzny, Nagroda Literacka Nike, literacka Nagroda Nobla, neoklasycyzm, Nowa Fala, nowomowa, nowy realizm, nurt wiejski w literaturze, piosenka, poezja lingwistyczna, postmodernizm, powieść (autobiograficzna, autotematyczna, fantastycznonaukowa, fantasy, polityczna, postmodernistyczna, produkcyjna, psychologiczna), realizm, recykling, reportaż, satyra, science fiction (fantastyka naukowa), tradycja, turpizm, utopia, wiersz biały, wiersz wolny, wywiad, wywiad rzeka

nauka o języku: analiza krytyczna, barwa głosu, demagogia, emfaza, eufemizm, frazes, intencja, ironia, język ciała, język reklamy, kłamstwo, nowomowa, ogólnikowość sformułowań, perswazja, przemilczenie, przezwisko, slogan, szablon językowy, tekst propagandowy

Przygotowanie do matury

- czytanie ze zrozumieniem- pisanie wypracowania- wypowiedź ustna

- teksty współczesne

stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnikaLEKTURY DLA KLAS I-III

ZAKRES PODSTAWOWY ZAKRES ROZSZERZONY1. Teksty poznawane w całości (nie mniej niż 13 pozycji książkowych odpowiednio w trzyletnim bądź

czteroletnim okresie nauczania oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości, przy czym nie można pominąć autorów i utworów oznaczonych gwiazdką i wyróżnionych na czerwono.)

Sofokles Antygona lub Król Edyp (wersja literacka lub spektakl teatralny);*Bogurodzica; Lament świętokrzyski;

*Jan Kochanowski – wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum)i psalm;Mikołaj Sęp Szarzyński – wybrane sonety;William Szekspir Makbet lub Hamlet;Adam Mickiewicz – wybrane sonety i inne wiersze (w tym Romantyczność),*Dziadów część III, *Pan Tadeusz;Juliusz Słowacki – wybrane wiersze;Cyprian Norwid – wybrane wiersze;Bolesław Prus *Lalka;Fiodor Dostojewski – wybrany utwór, np. Zbrodnia i kara, Łagodna;Joseph Conrad Jądro ciemności;Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff – wybrane wiersze;Stanisław Wyspiański *Wesele;Władysław Stanisław Reymont Chłopi (tom I – Jesień);Stefan Żeromski – wybrany utwór (Ludzie bezdomni, Wierna rzeka, Echa leśne lub Przedwiośnie);Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Konstanty IldefonsGałczyński – wybrane wiersze;Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie;*Bruno Schulz – wybrane opowiadanie;Tadeusz Borowski – wybrane opowiadanie;Krzysztof Kamil Baczyński, TadeuszRóżewicz, Czesław Miłosz, WisławaSzymborska, Zbigniew Herbert, EwaLipska, Adam Zagajewski, StanisławBarańczak – wybrane wiersze;Miron Białoszewski – wybrane utwory; wybrany dramat dwudziestowieczny z literatury polskiej (np. Stanisława

Teksty określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:Horacy – wybrane liryki;

Jan Kochanowski Treny (jako cykl poetycki); poezja barokowa (np. Daniel Naborowski, Jan Andrzej

Morsztyn);wybrany wiersz z romantycznej poezji europejskiej;Juliusz Słowacki Kordian lub Fantazy;Zygmunt Krasiński Nie-Boska Komedia;

realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (np. Honoriusz Balzak Ojciec Goriot, Emil Zola Nana lub Gustaw Flaubert Pani Bovary);Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy;Gustaw Herling-Grudziński – wybrane opowiadanie;Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata;wybrana powieść lub zbiór opowiadań z XX lub XXI w. (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej, Józefa Wittlina, Józefa Mackiewicza, Juliana Stryjkowskiego, Andrzeja Kuśniewicza,Tadeusza Konwickiego, Stanisława Lema, Wiesława Myśliwskiego, Marka Nowakowskiego, Jerzego Pilcha, Olgi Tokarczuk, Stefana Chwina, Pawła Huellego);wybrana powieść (lub zbiory opowiadań) dwudziestowiecznych autorów z literatury światowej (np.Franza Kafki, Thomasa Manna, Vladimira Nabokova, Alberta Camusa, Isaaca Bashevisa Singera, Johna Steinbecka, Kurta Vonneguta, Gabriela Garcii Marqueza, Günthera Grassa, Umberto Eco, Milana Kundery);wybrane wiersze dwudziestowiecznych poetów polskich (innych niż wymienieni na poziomie podstawowym)

Ignacego Witkiewicza, Sławomira Mrożka lub Tadeusza Różewicza); wybrana powieść polska z XX lubXXI w. (np. Marii Kuncewiczowej Cudzoziemka, Zofii Nałkowskiej Granica, Józefa Mackiewicza Droga donikąd, Stanisława Lema Solaris, Juliana Stryjkowskiego Austeria, Tadeusza Konwickiego Kronika wypadków miłosnych);wybrana powieść światowa z XX lub XXI w. (np. Franza Kafki Proces, Alberta Camusa Dżuma, George’a Orwella Rok 1984, Isaaca Bashevisa Singera Sztukmistrz z Lublina, Gabriela Garcii Marqueza Sto lat samotności,Umberto Eco Imię róży).

2. Teksty poznawane w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela),przy czym nie można pominąć utworu oznaczonego gwiazdką

wybór mitów;Dzieje Tristana i Izoldy;Miguel Cervantes Don Kichote;Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki;Ignacy Krasicki – wybrana satyra lub Monachomachia;Adam Mickiewicz Dziady część IV;Juliusz Słowacki Kordian;Witold Gombrowicz *Ferdydurke;Irit Amiel – wybrane opowiadaniez tomu Osmaleni lub Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem;Gustaw Herling-Grudziński Inny świat;Ryszard Kapuściński Podróże z Herodotem;

Biblia (wybrane psalmy, fragmenty: Pieśni nad Pieśniami, Księgi Hioba, Apokalipsy św. Jana);

teksty określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:wybrany esej Mieczysława Jastruna lub Zygmunta Kubiaka poświęcony kulturze antycznej;Dante Alighieri Boska komedia;Johann Wolfgang Goethe Faust;Czesław Miłosz – wybrany esej;Zbigniew Herbert – wybrany esej;inny esej autora polskiego (np. Kazimierza Wyki, Jana Błońskiego, Marii Janion, Leszka Kołakowskie go, ks.Józefa Tischnera, Jarosława Rymkiewicza, Jerzego Stempowskiego);wybrany reportaż autora polskiego (np. Ryszarda Kapuścińskiego, Krzysztofa Kąkolewskiego, Hanny Krall, Henryka Grynberga); dziennik (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Witolda Gombrowicza);Jan Paweł II Tryptyk Rzymski;Biblia (fragmenty Starego i Nowego Testamentu jako konteksty interpretacyjne dla lektury dzieł z innych epok).

3. Inne:wybrane filmy z twórczości polskich reżyserów (np. Krzysztofa jak dla zakresu podstawowego, a ponadto:

Kieślowskiego, Andrzeja Munka, Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego);homilia Jana Pawła II wygłoszona 2 czerwca 1979 roku w Warszawie na Placu Zwycięstwa (Piłsudskie go) – nagranie telewizyjne.

wybrane filmy z klasyki kinematografii światowej (np. Ingmara Bergmana, Charlesa Chaplina, FedericoFelliniego, Akiry Kurosawy, Andrieja Tarkowskiego, Orsona Wellesa); spektakle teatralne (w tym Teatru TV) – przynajmniej jeden w roku; stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnika.

KRYTERIA OCENIANIAI. KRYTERIA OGÓLNE

Ocena pracy ucznia i jego postępów w nauce, w przypadku przedmiotu język polski, odzwierciedla przede wszystkim stan opanowania wiedzy i umiejętności wykorzystywania zdobytych informacji. Ponadto ocenie podlega aktywność i inicjatywa podczas zajęć oraz wkład pracy, sumienność i rzetelność przy wykonywaniu różnego rodzaju zadań.

OCENA NIEDOSTATECZNA (1)Uczeń:

nie zdobył podstawowych wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej; nie interesuje się przebiegiem zajęć; nie uczestniczy w lekcji; opuszcza prace klasowe; nie przygotowuje zadań domowych; nie uczestniczy w zajęciach pozaszkolnych.

OCENA DOPUSZCZAJĄCA (2)

ABY OTRZYMAĆ OCENĘ DOSTATECZNĄ, UCZEŃ MUSI SPEŁNIĆ WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ ORAZ WYMAGANIA DODATKOWE:

Uczeń: ma fragmentaryczną wiedzę i podstawowe umiejętności określone w podstawie programowej; pobieżnie zna treść i problematykę lektur wskazanych w podstawie programowej; czyta ze zrozumieniem tekst literacki i interpretuje go z pomocą nauczyciela; rozpoznaje podstawowe związki przyczynowo-skutkowe; sytuuje w czasie i przestrzeni tylko najważniejsze wydarzenia literackie;

rozpoznaje przybliżony czas powstania wskazanego tekstu kultury na podstawie konwencji, stylu, obyczaju oraz obrazu kultury materialnej; odszukuje najważniejsze informacje w źródle pisanym; wykorzystuje z pomocą nauczyciela znalezione informacje; posługuje się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od sytuacji komunikacyjnej; dostrzega niektóre typy błędów językowych; przedstawia przy pomocy nauczyciela wyniki swojej pracy w formie ustnej i pisemnej; redaguje z pomocą nauczyciela teksty własne; aktywnie słucha wykładu i określa jego tematykę.

OCENA DOSTATECZNA (3)


Uczeń: ma niepełną wiedzę i podstawowe umiejętności określone w podstawie programowej; zna treść i problematykę lektur wskazanych w podstawie programowej; czyta ze zrozumieniem tekst literacki i samodzielnie przeprowadza chociaż fragmentaryczną jego interpretację; wiąże elementarne fakty w łańcuchy przyczynowo-skutkowe; selekcjonuje podstawowe wydarzenia literackie; przyporządkowuje wcześniej poznany tekst kultury (na podstawie konwencji, stylu, obyczaju oraz obrazu kultury materialnej) określonej epoce

literackiej; odnajduje najważniejsze informacje zawarte w kilku źródłach pisanych, dokonuje ich wspólnej analizy porównawczej; wykorzystuje znalezione informacje; przeprowadza analizę źródeł informacji; posługuje się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od sytuacji komunikacyjnej; dostrzega różne typy błędów językowych; przedstawia wyniki swojej pracy w formie ustnej i pisemnej; redaguje teksty własne i cudze; aktywnie słucha wykładu i potrafi go streścić; odróżnia fakty od opinii.

OCENA DOBRA (4)


Uczeń:

ma podstawową wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, posługuje się nimi w typowych sytuacjach; dobrze zna treść i problematykę lektur wskazanych w podstawie programowej; czyta ze zrozumieniem tekst literacki i interpretuje go; sprawnie wiąże fakty w łańcuchy przyczynowo-skutkowe; hierarchizuje pod względem stopnia ważności wydarzenia literackie; rozpoznaje (na podstawie konwencji, stylu, obyczaju oraz obrazu kultury materialnej) czas powstania wskazanego tekstu kultury oraz określa jego

powiązania z kontekstem historycznym; samodzielnie dokonuje analizy wskazanego tekstu kultury; znajduje i porównuje informacje zawarte w różnych (nie tylko pisanych) źródłach; przeprowadza krytyczną analizę źródeł informacji; sprawnie posługuje się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od sytuacji komunikacyjnej; rozróżnia pojęcia błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej, rozpoznaje i poprawia różne typy błędów językowych; określa podstawowe funkcje tekstów (informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną); samodzielnie przedstawia wyniki swojej pracy w formie ustnej i pisemnej; sprawnie redaguje teksty własne i cudze; aktywnie słucha wykładu, potrafi go streścić, w punktach zapisać najważniejsze tezy; odróżnia fakty od opinii, tworzy własne opinie.

OCENA BARDZO DOBRA (5)


Uczeń: ma pełną wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, posługuje się nimi w różnych sytuacjach problemowych; szczegółowo zna treść i problematykę lektur wskazanych w podstawie programowej; czyta ze zrozumieniem tekst literacki i samodzielnie go interpretuje; sprawnie wiąże fakty w łańcuchy przyczynowo-skutkowe i wyciąga wnioski; hierarchizuje pod względem stopnia ważności wydarzenia literackie, uzasadnia swój wybór; sprawnie podaje (na podstawie konwencji, stylu, obyczaju oraz obrazu kultury materialnej) czas powstania wskazanego tekstu kultury oraz jego

powiązania z kontekstami: historycznym, filozoficznym i artystycznym;

samodzielnie dokonuje analizy i interpretacji określonego tekstu kultury; odszukuje i porównuje dane zawarte w różnych (nie tylko pisanych) źródłach, samodzielnie je interpretuje; zauważa rozmaite interpretacje tekstów kultury; samodzielnie ocenia wydarzenia kulturalne; przeprowadza krytyczną analizę źródeł informacji; sprawnie posługuje się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od sytuacji komunikacyjnej;

rozróżnia pojęcia błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej, poprawności i stosowności wypowiedzi, rozpoznaje i poprawia różne typy błędów językowych;

określa funkcje tekstów (informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną − w tym perswazyjną, poznawczą, komunikacyjną i społeczną); samodzielnie przedstawia wyniki swojej pracy w formie ustnej i pisemnej; sprawnie redaguje teksty własne i cudze; aktywnie słucha wykładu, potrafi go streścić, w punktach zapisać najważniejsze tezy; odróżnia fakty od opinii, tworzy własne opinie i konfrontuje je z innymi poglądami; aktywnie wykorzystuje swoją wiedzę na lekcji.

OCENA CELUJĄCA (6)ABY OTRZYMAĆ OCENĘ DOSTATECZNĄ, UCZEŃ MUSI SPEŁNIĆ WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ ORAZ WYMAGANIA DODATKOWE:

Uczeń: ma wiedzę i umiejętności wykraczające poza podstawę programową, posługuje się nimi w różnych trudnych sytuacjach problemowych; szczegółowo zna treść i problematykę lektur wskazanych w podstawie programowej; czyta ze zrozumieniem trudny tekst literacki i samodzielnie go interpretuje; sprawnie wiąże fakty w łańcuchy przyczynowo-skutkowe i wyciąga wnioski; hierarchizuje pod względem stopnia ważności wydarzenia literackie, uzasadnia swój wybór; bezbłędnie podaje (na podstawie konwencji, stylu, obyczaju oraz obrazu kultury materialnej) czas powstania wskazanego tekstu kultury oraz jego

powiązania z kontekstami: historycznym, filozoficznym i artystycznym; zauważa rozmaite interpretacje tekstów kultury i je ocenia; samodzielnie dokonuje wnikliwej analizy i interpretacji wskazanego tekstu kultury; zna literaturę dotyczącą sztuki i wydarzeń kulturalnych, stosuje tę wiedzę w różnych sytuacjach problemowych; odnajduje i porównuje dane zawarte w różnych (nie tylko pisanych) źródłach, samodzielnie je interpretuje; przeprowadza krytyczną analizę źródeł informacji; sprawnie posługuje się różnymi odmianami polszczyzny w zależności od sytuacji komunikacyjnej; rozróżnia pojęcia błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej, poprawności i stosowności wypowiedzi, rozpoznaje i poprawia różne typy

błędów językowych; określa funkcje tekstów (informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną − w tym perswazyjną, poznawczą, komunikacyjną i społeczną); samodzielnie przedstawia wyniki swojej pracy w formie ustnej i pisemnej, stosując zróżnicowane formy wypowiedzi; sprawnie redaguje teksty własne i cudze; aktywnie słucha wykładu, potrafi go streścić, w punktach zapisać najważniejsze tezy i ich uzasadnienie; odróżnia fakty od opinii, tworzy własne opinie i konfrontuje je z innymi poglądami, wyciąga wnioski; samodzielnie rozwija swoje zainteresowania; potrafi swoją wiedzą zainteresować innych; aktywnie wykorzystuje swoją wiedzę na lekcji i na zajęciach pozaszkolnych.

II. KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE (zakres rozszerzony oznaczono: *)

Numer i temat lekcji OCENA DOPUSZCZAJĄCA

Uczeń:

OCENA DOSTATECZNA

Uczeń potrafi to, co na ocenę

dopuszczającą oraz:

OCENA DOBRA

Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną oraz:

OCENA BARDZO DOBRA

Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą oraz:

OCENA CELUJĄCA

Uczeń: potrafi to, co na ocenę

bardzo dobrą oraz:WOJNA I OKUPACJA – O EPOCE

1. i 2. Czas apokalipsy spełnionej

• określić ramy czasowe epoki• wyjaśnić pojęcia: okupacja, Holokaust, obóz koncentracyjny, łagier, getto• omówić wydarzenia, związane z datami: 1 września 1939, 17 września 1939, 8 maja 1945*• szczegółowo omówić sytuację na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką i sowiecką

• opisać specyfikę okresu wojny i okupacji w Polsce• wyjaśnić pojęcia: Generalne Gubernatorstwo, Polskie Państwo Podziemne, Armia Krajowa*• określić, w jaki sposób działalność Polskiego Państwa Podziemnego wpłynęła na kulturę i sztukę

• wskazać i omówić wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę*• opisać życie codzienne pod okupacją w Polsce i w Europie

• wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy okresem wojny i okupacji w Polsce i Europie Zachodniej• omówić sytuację ludności cywilnej pod okupacją niemiecką i sowiecką *• przygotować prezentację multimedialną dotyczącą życia codziennego w czasie wojny w miejscowości, z której pochodzi jego rodzina

• przedstawić założenia nazistów *• przeanalizować obraz Maxa Ernsta Europa po deszczu, wykorzystując kontekst historyczny

4. Sztuka wobec wojny • wskazać tematykę dzieł sztuki okresu wojennego i powojennego• wyjaśnić pojęcie: propaganda i agitacja w odniesieniu do przykładów sztuki wizualnej okresu wojny i okupacji *• zrelacjonować treść filmu Dyktator

• zaprezentować specyfikę wojennej sztuki propagandowej i agitacyjnej• wyjaśnić pojęcie sztuka ulotna w odniesieniu do sztuki okresu wojny i okupacji *• rozpoznać obrazy Andrzeja Wróblewskiego i Bronisława Wojciecha

• omówić tematykę dzieł sztuki okresu wojny i okupacji • wskazać twórców dzieł plastycznych okresu wojny i okupacji *• przedstawić problematykę filmu Dyktator Charlie’ego Chaplina*• zinterpretować kadr z

• omówić różnice w dostępie do kultury pomiędzy Polską a Europą Zachodnią w okresie okupacji• zinterpretować obraz Bronisława Wojciecha Linkego Plucha*• przedstawić, jak funkcjonował teatr w czasie wojny

• przedstawić informacje na temat twórczości muzycznej okresu wojny i okupacji*• wypowiedzieć się na temat roli humoru i satyry w twórczości artystów pokolenia wojny i okupacji na podstawie samodzielnie wybranych polskich rysunków

Charlie’ego Chaplina Linkego filmu Dyktator w kontekście historycznym

satyrycznych

WOJNA I OKUPACJA – TEKSTY Z EPOKI6. i 7. Stracone pokolenie – o wierszach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

• relacjonować treść wiersza Pokolenie • omówić obraz świata przedstawiony w wierszu Pokolenie *• wymienić innych twórców pokolenia Kolumbów, do którego należał K.K. Baczyński *• wskazać elementy rzeczywistości wojennej na obrazie Pełzająca śmierć Zdzisława Beksińskiego

• omówić specyfikę pokolenia, do którego należał Krzysztof Kamil Baczyński • wypowiedzieć się na temat kreacji osoby mówiącej w wierszu Pokolenie• wypowiedzieć się na temat nadawcy i adresata wiersza *** [Niebo złote ci otworzę]*• omówić kompozycję obrazu Pełzająca śmierć

• wyjaśnić celowość odwołania do Homera w Pokoleniu• wskazać wpływy romantyczne w wierszach K.K. Baczyńskiego• zinterpretować zakończenie wiersza Pokolenie• omówić sposób przedstawienia wojny w wierszu *** [Niebo złote ci otworzę]*• skonfrontować postać przedstawioną na obrazie Beksińskiego z konwencjonalnym ukazaniem śmierci

• przeanalizować kompozycję wiersza ***

[Niebo złote ci otworzę] i omówić jej funkcję*• skonfrontować obraz Zdzisława Beksińskiego z wierszem K.K. Baczyńskiego *** [Niebo złote ci otworzę]*• porównać wizję świata zaprezentowaną przez Baczyńskiego z tą, która została przedstawiona na obrazach zamieszczonych w rozdziale „Wojna i okupacja”

• wskazać podobieństwa pomiędzy twórczością poetów Drugiej Awangardy a twórczością K.K. Baczyńskiego*• w kontekście twórczości K.K. Baczyńskiego analizować obraz Hieronima Boscha*• przeanalizować fotografię Lori Nix Biblioteka w kontekście historycznym i literackim*• wskazać w literaturze międzywojennej utwór, w którym występuje zderzenie wizji arkadii z obrazem apokalipsy i porównać to dzieło z wierszem Baczyńskiego

8. i 9. Patrząc na tragedię – wojenna twórczość Czesława Miłosza

• omówić treść wierszy Czesława Miłosza • opisać przeżycia wynikające z lektury wierszy• odnaleźć informacje na temat Giordana Bruna*• wypowiedzieć się na temat twórczości Czesława Miłosza

• wypowiedzieć się na temat getta warszawskiego i powstania w getcie warszawskim• wskazać elementy należące do rzeczywistości wojennej w wierszu Przedmieście*• podać przykłady innych dzieł literackich poruszających kwestię powstania w getcie warszawskim

• zinterpretować postawy świadków tragedii przedstawione w wierszu Campo di Fiori• wyjaśnić zakończenie wiersza Campo di Fiori• scharakteryzować bohatera wiersza Przedmieście *• wymienić podobieństwa i różnice między Campo di Fiori a Przedmieściem

• omówić zasadność zestawienia zagłady Żydów z egzekucją Giordana Bruna przedstawionymi w wierszu Campo di Fiori• określić funkcję zestawienia dwóch rzeczywistości w wierszu Przedmieście*• zinterpretować instalację Józefa Szajny w kontekście utworów Czesława Miłosza

• porównać wiersze: Campo di Fiori i Przedmieście *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

*10., 11. i 12. Zofia Nałkowska o wojnie

• opisać świat przedstawiony we fragmentach Kobiety cmentarnej• zrelacjonować treść opowiadań Zofii

• scharakteryzować bohaterkę

• zaprezentować wydarzenie historyczne, którego dotyczą fragmenty utworu• zinterpretować tytuł zbioru

• scharakteryzować narrację fragmentów tekstu zamieszczonych w podręczniku• wyjaśnić, dlaczego autorka zachowała

• omówić sposób przedstawienia powstania w getcie w opowiadaniu • zinterpretować obraz Andrzeja Wróblewskiego w kontekście opowiadań

Nałkowskiej • zinterpretować motto, którym został opatrzony zbiór

indywidualny styl języka poszczególnych bohaterów, jego niezręczności i chaotyczny tok wypowiedzi• opisać narrację zbioru• wypowiedzieć się na temat adekwatności narracji do problematyki opowiadań

Zofii Nałkowskiej• wybrać ze zbioru opowiadanie, które wywołuje w czytelniku największe wrażenie i uzasadnić swoją decyzję

13. i 14. Opowiadania Tadeusza Borowskiego

• zrelacjonować treść opowiadania Dzień na Harmenzach• wyjaśnić pojęcia: kapo, vorarbeiter, post*• zrelacjonować treść innego wybranego opowiadania Tadeusza Borowskiego

• wyjaśnić pojęcie behawioryzm• scharakteryzować bohatera-narratora• wypowiedzieć się na temat rzeczywistości obozowej • omówić kontekst historyczny opowiadań *• stworzyć kodeks człowieka zlagrowanego

• opisać mechanizmy rządzące relacjami międzyludzkimi w obozie• wypowiedzieć się na temat postępowania bohaterów opowiadania• wyjaśnić pojęcie człowiek zlagrowany*• zestawić opowieść Tadka z informacjami ze źródeł historycznych

• wypowiedzieć się na temat narracji oraz języka utworu*• podjąć dyskusję na temat zachowania bohaterów, ich motywacji i wpływu sytuacji, w której się znaleźli na osobowość

• omówić przeżycia wewnętrzne bohaterów*• porównać relację Borowskiego z innymi przekazami literackimi lub filmowymi, dotyczącymi rzeczywistości obozowej*• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

15., 16., 17. i 18. Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

• zrelacjonować treść fragmentu książki zamieszczonego w podręczniku• scharakteryzować postać Gorcewa• streścić książkę Inny świat*• zaprezentować biografię Gustawa-Herlinga Grudzińskiego *• przedstawić okoliczności wydania Innego świata

• wypowiedzieć się na temat łagrów sowieckich• wyjaśnić przyczynę konfliktu opisanego we fragmencie książki Gustawa Herlinga-Grudzińskiego• opisać system funkcjonowania łagru na podstawie treści książki• opisać ukazany w Innym świecie system represji w Rosji radzieckiej – od momentu aresztowania do osadzenia w łagrze• omówić możliwe przyczyny aresztowania w okresie stalinowskim*• porównać sposób opisu łagru z wybranym dziełem

• wypowiedzieć się na temat narracji we fragmencie • omówić różne reakcje bohaterów na rzeczywistość obozową• wskazać w utworze elementy charakterystyczne dla literatury faktu oraz dla literatury pięknej*• przeanalizować reakcje bohaterów na rzeczywistość obozową

• podjąć dyskusję na temat przyczyn zawarcia niepisanego porozumienia między więźniami a władzami obozu• omówić zakończenie utworu• zinterpretować tytuł utworu*• określić funkcję dzieła Fiodora Dostojewskiego w powieści

• określić funkcję upadku i wyzwolenia Paryża w kompozycji utworu*• wypowiedzieć się na temat języka fragmentu *• porównać sposób przedstawiania człowieka w sytuacjach granicznych w prozie Herlinga-Grudzińskiego i Tadeusza Borowskiego

literackim lub filmowym dotyczącym tej tematyki

WOJNA I OKUPACJA – NAUKA O JĘZYKU20. Język w świecie wartości

• przedstawić zasady etyki słowa i zastosować je w praktyce• wymienić rodzaje naruszeń etyki słowa

• zdefiniować pojęcie wartości• wyjaśnić pojęcia: system wartości, wartości etyczne, wartości społeczne, wartości estetyczne, hierarchizacja, ekspresywizmy i podać przykłady

• omówić związek wartości z językiem • wypowiedzieć się na temat obowiązującego w swojej kulturze i środowisku systemu wartości

• omówić związek etyki słowa z polskim prawem *• sformułować wnioski dotyczące przemocy werbalnej i mowy nienawiści na podstawie danych CBOS-u

• przeanalizować środki wyrazu w wojennym plakacie propagandowym*• podjąć dyskusję na temat „mowy nienawiści” w mediach i internecie

WOJNA I OKUPACJA – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE21. Podsumowanie wiadomości o literaturze wojny i okupacji

• zrelacjonować opinie przedstawione w podanych fragmentach*• zaprezentować własne stanowisko wobec poglądów obu autorów i je uzasadnić

• wskazać przykłady tradycji romantycznej w literaturze wojny i okupacji • omówić rolę świadków w rzeczywistości powojennej• wskazać różnice pomiędzy opiniami obu autorów*• podjąć dyskusję dotyczącą konieczności odczuwania współodpowiedzialności za wspólnotę

• omówić różnice pomiędzy literaturą i sztuką dwudziestolecia międzywojennego oraz wojny i okupacji• podać powody zmian, jakie zaszły w literaturze i sztuce tych okresów • wskazać przykłady tradycji romantycznej w literaturze wojny i okupacji • podać powody obojętności świadków tragedii wojennych*• przedstawić swoją opinię na temat adekwatności tradycji romantycznej w opisie rzeczywistości wojennej i okupacyjnej

• wyjaśnić przyczyny różnic pomiędzy literaturą i sztuką dwudziestolecia a literaturą i sztuką okresu wojny i okupacji • omówić przyczyny powrotu do paradygmatu romantycznego *• rozpoznać retoryczną organizację wypowiedzi

• wyjaśnić, na czym polega odpowiedzialność moralna za wspólnotę*• odszukać inne teksty zawierające opinie o kulturze czasów wojny i okupacji – zestawić je z tekstami Stanisława Burkota i Mieczysława Jastruna

22. Powtórzenie wiadomości

• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie*• przytoczyć najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać najważniejsze konteksty *• posłużyć się najważniejszymi kontekstami dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego

• wyciągać wnioski• określić własne stanowisko*• uargumentować własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał• właściwie argumentować• uogólnić, podsumować i porównać*• interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać bogate konteksty • formułować i rozwiązywać problemy badawcze*• rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe

WOJNA I OKUPACJA – NAWIĄZANIA23. Śladami wojny i okupacji

• wskazać przykłady obecności tematu wojny i okupacji w popkulturze

• wskazać przykłady współczesnych dzieł sztuki dotyczących okresu wojny i okupacji

• wskazać przyczyny popularności tematu wojny i okupacji w sztuce

• omówić sposoby podejmowania tematu wojny i okupacji w popkulturze*• zanalizować wybrane przykłady dzieł sztuki o tematyce wojennej – z obszaru sztuki wysokiej oraz popkultury

• przedstawić na wybranym przez siebie przykładzie sposób podejmowania tematu wojny i okupacji w popkulturze*• podjąć dyskusję dotyczącą funkcjonowania tematyki wojennej w utworach satyrycznych

24. Kazimierza Moczarskiego rozmowa z katem

• zaprezentować bohaterów fragmentów*• orientować się w treści książki Kazimierza Moczarskiego

• wyjaśnić rozbieżność pomiędzy opinią Stroopa na temat Alfreda Chłapowskiego a sposobem, w jaki go potraktował*• wyjaśnić przyczyny wspólnego pobytu w celi oficera Armii Krajowej i zbrodniarza hitlerowskiego

• zinterpretować odczucia Stroopa po dokonaniu masakry* • omówić kontekst historyczny opisywanych wydarzeń

• zinterpretować wypieranie się Stroopa odpowiedzialności za masakrę*• zanalizować zachowanie Jürgena Stroopa w przedstawionym fragmencie

• przedstawić portret zbrodniarza*• określić, jaki kształt przybiera historia widziana oczami nie ofiary, lecz kata

25. O banalności zła • zaprezentować postać Adolfa Eichmanna*• opisać, w jaki sposób doszło do procesu Eichmanna w Jerozolimie

• zaprezentować teorię Hannah Arendt na temat sumienia*• wskazać konteksty literackie lub filmowe, przedstawiające zbrodniarzy wojennych okresu II wojny światowej

• sformułować tezę tekstu Hannah Arendt *• omówić wybrany przykład literacki lub filmowy prezentujący sylwetkę nazistowskiego zbrodniarza

• na podstawie tekstu wyjaśnić, dlaczego Niemcy w państwie Hitlera stali się zbrodniarzami*• na wybranym przykładzie literackim lub filmowym analizować sposób przedstawienia zbrodniarza wojennego okresu II wojny światowej

*• podjąć dyskusję na temat funkcjonowania sumienia *• wyjaśnić, dlaczego zło w III Rzeszy przestało być pokusą

26. Opowieść o pamiętaniu

• zrelacjonować fragment utworu • zaprezentować postać Marka Edelmana*• zrelacjonować treść reportażu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem

• przedstawić historię powstania w getcie warszawskim • wyjaśnić, dlaczego Marek Edelman został lekarzem *• przedstawić obraz życia w getcie na podstawie reportażu Hanny Krall

• wyjaśnić zaprezentowaną przez Edelmana, analogię pomiędzy Umschlagplatzem a szpitalem, w którym pracował *• wyjaśnić przyczynę wybuchu powstania w getcie warszawskim z punktu widzenia Marka

• omówić relację pomiędzy Edelmanem a Bogiem*• omówić różnicę pomiędzy historią oficjalną, a przedstawioną przez Marka Edelmana

• zinterpretować tytuł utworu *• zaprezentować funkcję mikropowieści o ludziach w getcie

Edelmana28. Wojna w wersji popkulturowej

• zrelacjonować treść wiersza• zaprezentować kontekst historyczny*• przytoczyć opinie na temat powstania warszawskiego

• określić źródło zacytowanego tekstu• wskazać w wierszu odniesienia do rzeczywistości okupacyjnej *• sformułować własną opinię na temat powstania warszawskiego

• wskazać w wierszu odniesienia do poezji czasów wojny i określić ich funkcję*• uzasadnić własną opinię na temat powstania warszawskiego

• omówić język utworu *• podjąć dyskusję na temat obecności trudnej historii w popkulturze

• podjąć dyskusję na temat przyczyn ciągłego sięgania przez twórców do tematu powstania warszawskiego *• zaprezentować różne oceny powstania i sformułować hipotezę dotyczącą przyczyny takiego stanu rzeczy

29. Popiół i diament • streścić film• scharakteryzować postać Maćka Chełmickiego *• przybliżyć twórczość Andrzeja Wajdy

• omówić scenografię i grę aktorską• wypowiedzieć się na temat dylematu bohatera*• wskazać i omówić inne filmy Andrzeja Wajdy należące do szkoły polskiej

• zinterpretować scenę finałową oraz tytuł filmu*• scharakteryzować szkołę polską w filmie

• zinterpretować symbole w filmie: płonące kieliszki, odwrócony krzyż*• podjąć dyskusję na temat sposobu zaprezentowania rzeczywistości powojennej w filmie

• uzasadnić, że Maćka Chełmickiego można nazwać bohaterem współczesnym*• zestawić obraz filmowy z tekstem literackim – omówić środki wyrazu

*30. Zagłada w filmie • streścić film• scharakteryzować głównego bohatera • zaprezentować wojenną biografię reżysera

• opisać tło historyczne wydarzeń zaprezentowanych w filmie • scharakteryzować sposób przedstawienia warszawskiego getta • wskazać inne dzieła filmowe dotyczące Holokaustu

• zaprezentować przedstawione w filmie różne reakcje ludzi na rzeczywistość wojenną• omówić wybrany przykład filmu podejmującego temat Holokaustu

• zinterpretować zachowanie niemieckiego oficera w końcowej części filmu• określić, jak Polański przedstawił Polaków i ich postawy wobec ludności żydowskiej

• określić rolę muzyki w filmie• przeanalizować kadr z filmu z uwagi na wykorzystane środki wyrazu oraz kontekst historyczny

WSPÓŁCZESNOŚĆ – O EPOCE32. i 33. Współczesna rzeczywistość

• określić ramy czasowe epoki • wskazać wydarzenia historyczne oraz inne czynniki, które ukształtowały epokę

• omówić wydarzenia historyczne, które ukształtowały epokę• wyjaśnić pojęcia: żelazna kurtyna, zimna wojna, segregacja rasowa, kontrkultura, NSZZ „Solidarność”, Okrągły Stół i odnieść je do wydarzeń historycznych *• przedstawić wpływ przemian społecznych na

• wypowiedzieć się na temat zjawiska wielokulturowości we współczesnym świecie• zabrać głos w dyskusji dotyczącej rewolucji informatycznej i jej znaczenia we współczesnym świecie • omówić zjawisko globalizacji *• wypowiedzieć się na temat życia codziennego

• wypowiedzieć się na temat zjawiska wielokulturowości we współczesnym świecie • zaprezentować najważniejsze wydarzenia w powojennej historii Polski i określić ich wpływ na kulturę*• przygotować prezentację multimedialną o PRL-u

• wypowiedzieć się na temat funkcjonowania demokracji i przestrzegania praw człowieka we współczesnym świecie*• przedstawić swoją wiedzę na temat wydarzeń aktualnych czerpaną z lektury dostępnych źródeł informacji (prasa, internet, serwisy telewizyjne)

kulturę światową w okresie PRL-u34. Filozofia współczesna • wskazać filozofów,

którzy wpłynęli na kształt epoki• wymienić najważniejsze założenia egzystencjalizmu

• zreferować najważniejsze założenia egzystencjalizmu*• przedstawić założenia strukturalizmu i dekonstrukcjonizmu

• wyjaśnić obecność absurdu oraz rolę buntu w życiu człowieka*• wymienić tytuły utworów literackich, których bohaterów można nazwać „buntownikami metafizycznymi”

• wyjaśnić założenia estetyki Umberto Eco *• podjąć dyskusję na temat filozofii egzystencjalnej

• omówić udział odbiorcy w procesie tworzenia sensów dzieła sztuki*• zaprezentować poglądy Sartre’a

35. i 36. Sztuka współczesna

• wymienić dominujące w epoce style sztuki • rozpoznać na przykładach dominujące style w sztuce współczesnej *• omówić dorobek wybranego reżysera filmowego

• podać cechy stylów dominujących w sztuce współczesnej• wymienić nazwiska najważniejszych twórców epoki i rozpoznać ich dzieła • rozpoznać na przykładach nowe gatunki w sztuce*• omówić twórczość wybranego przedstawiciela sztuki współczesnej

• wskazać najważniejsze cechy architektury postmodernistycznej • omówić nowe gatunki w sztuce • wskazać najważniejsze tendencje w historii powojennego kina *• wypowiedzieć się na temat muzyki współczesnej

• przeanalizować wybrane dzieło sztuki na podstawie podanych kryteriów• wypowiedzieć się na temat najważniejszych tendencji w historii kina powojennego • wskazać dominujące tendencje w dramacie współczesnym *• scharakteryzować jeden z nurtów teatru współczesnego

• podjąć dyskusję na temat sztuki współczesnej *• wymienić przykłady realizacji w literaturze współczesnych nurtów w sztuce, np. teatr absurdu

WSPÓŁCZESNOŚĆ – TEKSTY Z EPOKI38. Wprowadzenie do literatury współczesnej

• wymienić nowe tendencje w literaturze światowej• wskazać najważniejszych twórców literatury światowej*• podać tytuły utworów literackich danych twórców z literatury światowej

• omówić nowe tendencje w literaturze światowej*• sformułować wniosek na temat tendencji w literaturze współczesnej na podstawie lektury wybranych przez siebie utworów

• wymienić najważniejszych twórców literatury światowej*• omówić specyfikę prozy wybranego twórcy literatury światowej (Albert Camus, Julio Cortázar, Aleksander Sołżenicyn, Kurt Vonnegut, Philip K. Dick, J.R.R. Tolkien, Umberto Eco)

• wskazać najważniejsze tendencje w literaturze polskiej i omówić ich związek z wydarzeniami historycznymi *• porównać wybrany utwór z prozy światowej z tekstem twórcy polskiego

• określić związek głównych tendencji w literaturze polskiej z wydarzeniami historycznymi*• sformułować wniosek z porównania wybranego utworu z prozy światowej z tekstem twórcy polskiego

39. Poezja Tadeusza Różewicza

• omówić kreację osoby mówiącej w wierszu Ocalony • wyjaśnić, kim są „nauczyciel” i „mistrz” przywołani w utworze*• wypowiedzieć się na temat twórczości

• wypowiedzieć się na temat kompozycji wiersza Ocalony• wskazać wątki biblijne w wierszu Ocalony *• dostrzec związek języka z obrazem świata

• scharakteryzować pokolenie „porażonych śmiercią”• omówić wiersz Ocalony jako manifest pokolenia • zinterpretować wątki biblijne wiersza Ocalony*• zinterpretować obraz

• przedstawić wymowę wiersza Ocalony • omówić obraz świata i bohatera w wierszu Na odejście poety i pociągu osobowego*• rozpoznać aluzje literackie i symbole

• zinterpretować nawiązania w tekście Ocalony*• dokonać analizy porównawczej wiersza Na odejście poety i pociągu osobowego Tadeusza Różewicza oraz

Tadeusza Różewicza Salvadora Dalego w kontekście wiersza Ocalony Tadeusza Różewicza

kulturowe Wybudowałem pomnik Horacego

40. Poezja współczesna Czesława Miłosza

• omówić kreację osoby mówiącej w wierszu To*• wypowiedzieć się na temat twórczości Czesława Miłosza

• wskazać w podmiocie literackim cechy autora*• odnaleźć te elementy, które są wspólne dla wiersza Miłosza To oraz zdjęcia przedstawiającego Picassa malującego światłem

• zinterpretować metaforykę wiersza Moja wierna mowo• wyjaśnić tytuł wiersza To *• zinterpretować dzieło Armana w kontekście twórczości Czesława Miłosza

• wskazać i omówić konteksty interpretacyjne wiersza Moja wierna mowo*• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• napisać pracę, w której przedstawi główne cechy poezji Miłosza*• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

42. Poezja Zbigniewa Herberta

• scharakteryzować bohaterów wiersza i opisać sytuację liryczną• wymienić elementy programu etycznego, wskazanego w wierszu Przesłanie Pana Cogito*• wypowiedzieć się na temat twórczości Zbigniewa Herberta

• przywołać mit, do którego Zbigniew Herbert nawiązuje w tekście Apollo i Marsjasz• sformułować tezę interpretacyjną• wyjaśnić pochodzenie imienia Pana Cogito*• dostrzec i skomentować wartości estetyczne utworu

• zinterpretować początek wiersza Apollo i Marsjasz• przedstawić wymowę wiersza Apollo i Marsjasz• podać argumenty na poparcie tezy interpretacyjnej• wypowiedzieć się na temat wymowy wiersza Przesłanie Pana Cogito *• napisać pracę: „Odniesienia do tradycji na przykładzie wiersza Herberta Apollo i Marsjasz”

• wskazać i omówić konteksty interpretacyjne Przesłania Pana Cogito • wyjaśnić, kim byli Gilgamesz, Hektor i Roland*• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• omówić obraz współczesnej cywilizacji, przedstawiony w wierszu Przesłanie Pana Cogito *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

43. Poezja Mirona Białoszewskiego

• określić sytuację liryczną w wierszu Karuzela z madonnami *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• wskazać elementy należące do sfery sacrum i sfery profanum w wierszu Podłogo, błogosław!• wyjaśnić, w jaki sposób w utworze Karuzela z madonnami udało się poecie oddać wrażenie obrotowego ruchu karuzeli*• w kontekście wiersza Podłogo, błogosław! omówić dzieła sztuki wykorzystujące przedmioty codziennego użytku

• wypowiedzieć się na temat kompozycji wiersza Karuzela z madonnami • wskazać w tekście Karuzela z madonnami fragmenty, które nawiązują do twórczości przedstawicieli światowego malarstwa, i określić rolę tych odwołań w utworze• omówić wiersz Podłogo błogosław! jako przykład poezji lingwistycznej*• wziąć udział w dyskusji dotyczącej wykorzystania

• omówić funkcję zestawienia kultury jarmarcznej i kultury wysokiej w wierszu Karuzela z madonnami • określić funkcję zestawienia dwóch skrajnych aspektów rzeczywistości w wierszu Podłogo, błogosław!*• przygotować prezentację na temat wybranych twórców, którzy przedmioty codziennego podnosili do rangi sztuki

• napisać pracę na temat: „Doświadczenie codzienności w poezji Białoszewskiego jako objawienie piękna i niezwykłe przeżycie”*• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

przedmiotów codziennego użytku w sztuce

44. Poezja Wisławy Szymborskiej

• zreferować mit, do którego nawiązuje wiersz Monolog dla Kasandry• scharakteryzować osobę mówiącą w wierszu *• wypowiedzieć się na temat twórczości Wisławy Szymborskiej *• dostrzec i skomentować estetyczne wartości utworu literackiego

• scharakteryzować kompozycję wiersza Monolog dla Kasandry• omówić funkcję nawiązania do mitologii w wierszu • określić funkcję porównania człowieka do cebuli w wierszu Cebula *• wyszukać utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole

• określić funkcję kompozycji wiersza Monolog dla Kasandry • omówić obecne w wierszu Cebula: gry słowne, koncept i paradoks*• przywołać konteksty, do których odnosi się poetka w swojej twórczości

• zinterpretować wymowę wiersza Monolog dla Kasandry *• skonfrontować teksty literackie z dziełami sztuki zamieszczonymi podręczniku w kontekście wierszy Wisławy Szymborskiej

• zaprezentować obraz człowieka zawarty w wierszu Cebula *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

*45. „Kaskaderzy literatury”

• omówić kreację osoby mówiącej w wierszu Życie to nie teatr

• wypowiedzieć się na temat języka utworu Z gier i zabaw dziecięcych

• zinterpretować postać aniołka i diabełka w wierszu Z gier i zabaw dziecięcych

• podjąć dyskusję na temat wymowy wiersza Z gier i zabaw dziecięcych• zabrać głos w dyskusji dotyczącej zasadności porównania świata do teatru• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• przywołać przykłady zastosowania toposu teatrum mundi w różnych tekstach kultury• określić związki literatury z innymi dziedzinami sztuki (muzyką)

46. Nowa Fala i okolice • wskazać elementy nowomowy i języka przemówień w wierszu Określona epoka• wymienić sformułowania właściwe dla ankiety personalnej w wierszu Wypełnić czytelnym pismem*• podać przykłady manipulacji językowej stosowane w dzisiejszej rzeczywistości

• omówić obraz rzeczywistości, jaki wyłania się z wiersza Dyktando• scharakteryzować sytuację liryczną w wierszu Określona epoka *• zaprezentować sposoby manipulacji językowej stosowane w dzisiejszej rzeczywistości

• wyjaśnić istotę konceptu w wierszu Dyktando Ewy Lipskiej• przeanalizować manipulację językową obnażoną w tekście Określona epoka• zinterpretować wiersze Dyktando oraz Wypełnić czytelnym pismem w kontekście rzeczywistości PRL-u*• rozpoznać mechanizmy nowomowy typowe dla systemów totalitarnych

• przedstawić uniwersalną wymowę wierszy Dyktando oraz Wypełnić czytelnym pismem• przeanalizować manipulację językową obnażoną w wierszu Określona epoka*• przygotować wystąpienie na temat funkcji i cech charakterystycznych poezji lingwistycznej z wykorzystaniem utworów Białoszewskiego i Barańczaka*• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• wyjaśnić, jakie znaczenia wynikają z deleksykalizacji związków frazeologicznych w poezji lingwistycznej *• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

48. Świat dorosłych według Macieja Świetlickiego

• wskazać w wierszu elementy kojarzone ze światem dorosłych*• określić związki między wierszem Świetlickiego a dziełem Gérarda Fromangera Życie i śmierć ludzi

• wypowiedzieć się na temat kreacji osoby mówiącej• wyjaśnić znaczenie sformułowań: „akwizytor, który wciska śmieci nikomu”, „Kulę się i boję”*• zanalizować w kontekście wiersza dzieło Gérarda Fromangera Życie i śmierć ludzi

• zinterpretować metafory i symbole, zastosowane w wierszu• określić, jaką funkcję w tekście pełnią powtórzenia*• podjąć dyskusję na temat roli sztuki we współczesnym świecie na podstawie wiersza Świetlickiego oraz Fromangera

• zinterpretować zakończenie wiersza*• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• omówić obraz współczesnego świata ukazany w wierszu*• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków)*• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

*49. Tryptyk rzymski • wskazać we fragmencie nawiązania do Biblii oraz filozofii antycznej

• omówić funkcję opisów przyrody we fragmencie Zdumienie

• porównać fragment Sąd z freskiem Michała Anioła Sąd Ostateczny

• przeanalizować symbolikę Sądu Ostatecznego Michała Anioła i omówić ją w kontekście wiersza• wyjaśnić, w jaki sposób fresk Michała Anioła zainspirował Jana Pawła II

• omówić fragment Sąd w kontekście innych utworów podejmujących tematykę eschatologiczną

*50. i 51. Wieża Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

• streścić opowiadanie Wieża Gustawa Herlinga-Grudzińskiego• scharakteryzować bohaterów utworu

• omówić kompozycję utworu• porównać poszczególne wątki opowiadania• omówić narrację utworu

• zinterpretować metaforykę i symbolikę utworu

• wypowiedzieć się na temat sposobu ukazania samotności w opowiadania

• podjąć dyskusję na temat sensu cierpienia

52. i 53. Opowieści o świecie minionym

• streścić powieści Tadeusza Konwickiego Kronika wypadków miłosnych *• porównać film Andrzeja Wajdy z pierwowzorem literackim

• omówić sposób przedstawienia Lwowa w wierszu Jechać do Lwowa Adama Zagajewskiego• wskazać w utworze Jechać do Lwowa obrazy nawiązujące do mitu arkadii (krainy bujnej, życzliwej człowiekowi przyrody) i określić ich funkcję• przedstawić sposób ukazania procesu dojrzewania na przykładzie głównego bohatera powieści Kronika wypadków miłosnych

• omówić funkcje odwołań do mitu arkadyjskiego w wierszu Adama Zagajewskiego • zinterpretować metaforykę i symbolikę wiersza Jechać do Lwowa oraz końcowe zdanie tekstu• wyjaśnić znaczenie sformułowania: „dlaczego każde miasto musi stać się Jerozolimą i każdy człowiek Żydem”• wypowiedzieć się na temat narracji w powieści Kronika wypadków miłosnych

• wypowiedzieć się na temat przyczyn powrotu Witolda do świata młodości • omówić sposób ukazania nostalgii w powieści• określić sposób ukazania Wileńszczyzny w powieści Konwickiego*• omówić funkcję odnalezionych w powieści Konwickiego elementów intertekstualnych

• odnaleźć aluzje do rzeczywistości PRL-u i określić ich funkcje*• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (etycznym, estetycznym i poznawczym)

*• podjąć dyskusję dotyczącą sposobu ukazania nostalgii w literaturze

• zinterpretować tytuł utworu Konwickiego*• odnaleźć w powieści elementy intertekstualne i omówić ich funkcję

54., 55., 56. i 57. Tango Sławomira Mrożka

• streścić Tango Sławomira Mrożka• scharakteryzować bohaterów Tanga*• zapoznać się z utworami stanowiącymi konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole

• scharakteryzować bohaterów dramatu• zinterpretować Tango jako dramat rodzinny• opisać, jak swoją sytuację życiową określa Artur*• wypowiedzieć się na temat dowolnej realizacji teatralnej dramatu Mrożka

• odnaleźć w bohaterach ilustracje postaw wobec rzeczywistości• zinterpretować metaforykę i symbolikę w utworze• interpretować tytuł dramatu oraz ostatnią scenę• wyjaśnić, dlaczego antykonformizm Stomila i Eleonory pozbawił ich syna naturalnego prawa do młodzieńczego buntu*• podjąć dyskusję na temat sposobów i funkcji buntu w literaturze różnych epok w odniesieniu do Tanga Sławomira Mrożka

• wypowiedzieć się na temat sposobu przedstawienia mitu wolności w Tangu • omówić funkcję groteski w utworze• wypowiedzieć się na temat funkcji absurdu w dramacie*• podjąć dotyczącą diagnozy współczesnej kultury w kontekście Tanga Sławomira Mrożka

• przedstawić różne sposoby odczytania sztuki Mrożka• zinterpretować utwór Sławomira Mrożka jako uniwersalny dramat dotyczący rzeczywistości i relacji międzyludzkich*• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków)

*59. Dzienniki Witolda Gombrowicza

• zreferować poglądy narratora przedstawione we fragmencie

• wypowiedzieć się na temat narracji Dzienników

• skomentować język fragmentów Dziennika zamieszczonych w podręczniku

• podjąć dyskusję na temat zaprezentowanych przez narratora opinii na temat relacji człowiek – zwierzę

• odnieść fragmenty Dziennika do światopoglądu wyłożonego w Ferdydurke

*60. i 61. Miasto utrapienia Jerzego Pilcha

• zrelacjonować treść powieści Jerzego Pilcha Miasto utrapienia• scharakteryzować głównego bohatera utworu

• omówić sposób ukazania miasta w powieści • wypowiedzieć się na temat narracji • scharakteryzować motywacje bohatera

• scharakteryzować sposób mówienia bohatera• zinterpretować obraz Dwurnika i graffiti Banksy’ego w kontekście fragmentów powieści

• odnaleźć elementy literatury postmodernistycznej w książce i omówić ich funkcję

• podjąć dyskusję na temat współczesnego systemu wartości w kontekście powieści Pilcha

*62. i 63. Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej

• zrelacjonować treść powieści Doroty Masłowskiej • scharakteryzować głównych bohaterów Wojny polsko-ruskiej

• omówić wpływ różnych ideologii na bohaterów • wypowiedzieć się na temat języka bohaterów

• wypowiedzieć się na temat funkcji Masłoskiej w powieści • zinterpretować zakończenie książki

• podjąć dyskusję na temat obrazu świata młodych przedstawionego w powieści

• wypowiedzieć się na temat adaptacji utworu dokonanej przez Xawerego Żuławskiego

64. i 65. Podróże z Herodotem Ryszarda

• zrelacjonować przygodę Ryszarda Kapuścińskiego

• omówić obraz Indii zaprezentowany we

• odnaleźć powiązania pomiędzy dziełem

• omówić funkcję dzieła Herodota w kompozycji

• wypowiedzieć się na temat Herodota

Kapuścińskiego • odnaleźć informacje na temat Herodota • streścić Podróże z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego• zdefiniować reportaż na podstawie książki Kapuścińskiego*• wypowiedzieć się na temat Herodota

fragmencie • wypowiedzieć się na temat Podróży z Herodotem jako przykładu reportażu • omówić postawę narratora wobec rikszarzy*• podjąć dyskusję dotyczącą różnic w kulturze w kontekście konfrontacji narratora z rikszarzami

Herodota a wrażeniami Kapuścińskiego z pierwszego dnia pobytu w Indiach • scharakteryzować sposób ukazania krajów i narodów w utworze *• omówić obraz PRL-u przedstawiony w Podróżach z Herodotem

książki Kapuścińskiego *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

*• wskazać związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

*66. Współczesne trendy – przewodnik dla początkujących

• omówić zjawisko społeczne przedstawione przez Marcina Kołodziejczyka

• zinterpretować tytuł reportażu

• zanalizować język użyty w reportażu i określić jego funkcję

• wypowiedzieć się na temat sposobu prezentacji zjawiska ukazanego w reportażu

• podjąć dyskusję na temat zjawiska opisanego w reportażu

*67. Czesława Miłosza temat do odstąpienia

• zaprezentować cechy gatunkowe i pochodzenie eseju • przedstawić poglądy narratora na temat wyspy

• wskazać cechy eseju we fragmencie tekstu Żegnajcie wyspy Czesława Miłosza

• omówić funkcjonujący stereotyp dotyczący postrzegania wyspy

• omówić funkcjonowanie i znaczenie wyspy w różnych tekstach kultury

• stworzyć esej na dowolny temat

68., 69., 70. i 71. Rok 1984 George’a Orwella

• zrelacjonować treść powieści George’a Orwella • przedstawić definicję pojęcia antyutopia*• podjąć dyskusję na temat funkcjonowania systemów totalitarnych w kontekście powieści Orwella

• przedstawić obraz państwa totalitarnego zaprezentowany w powieści• wskazać cechy antyutopii *• omówić fenomen reality show Big Brother w odniesieniu do powieści George’a Orwella

• zaprezentować postawy bohaterów wobec państwa totalitarnego *• rozpoznać mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych

• przeanalizować nowomowę jako narzędzie propagandy i manipulacji *• rozpoznać aluzje literackie i symbole kulturowe

• zabrać głos w dyskusji na temat zjawiska opisanego w reportażu*• dostrzec związek języka z obrazem świata

72., 73., 74., 75. i 76. Dżuma Alberta Camus

• streścić powieść Dżuma Alberta Camus• scharakteryzować bohaterów powieści *• zinterpretować grafikę Banksy’ego w kontekście Dżumy

• opisać świat przedstawiony powieści • omówić narrację i kompozycję powieści *• wskazać idee łączące Dżumę i Człowieka zbuntowanego

• omówić różne znaczenia słowa dżuma w powieści • zaprezentować różne postawy wobec epidemii przedstawione w powieści• omówić Dżumę jako parabolę*• przeanalizować Mit Syzyfa Alberta Camusa w kontekście Dżumy

• przeanalizować różne postawy wobec epidemii i rozpatrzyć je w kontekście parabolicznego znaczenia powieści • omówić elementy filozofii egzystencjalnej zawarte w powieści *• porównać obrazy świata bez Boga w twórczości Camusa i Dostojewskiego

• wskazać elementy filozofii egzystencjalnej w Dżumie*• odnaleźć związki między różnymi aspektami utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym)

77. i 78. Czekając na • zrelacjonować treść • wyjaśnić termin teatr • wyjaśnić metaforyczne • wypowiedzieć się na • przeanalizować funkcję

Godota Samuela Becketta dramatu • scharakteryzować bohaterów sztuki*• wypowiedzieć się na temat języka w dramacie

absurdu• omówić sposób przedstawienia czekania w dramacie *• wypowiedzieć się na temat aktu mowy w dramacie

znaczenie postaci oraz ich imion• zinterpretować postać Godota i czynność oczekiwania na niego *• określić postawy bohaterów wobec absurdu istnienia

temat działań podejmowanych przez bohaterów oczekujących Godota• zinterpretować zmiany, jakie zachodzą w Pozzo i Luckym*• porównać postawy bohaterów Czekając na Godota i Dżumy wobec absurdu istnienia

absurdu w dramacie*• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków) oraz związek języka z obrazem świat

*79. i 80. Miłość w czasach zarazy Gabriela Garcii Márqueza

• streścić powieść Márqueza• omówić dzieje miłości bohaterów

• przedstawić ewolucję miłości oraz jej rodzaje

• zinterpretować symbolikę podróży w powieści

• wypowiedzieć się na temat funkcji konwenansu w powieści

• podjąć dyskusję na temat różnych sposobów mówienia o miłości we współczesnej kulturze

*81. i 82. Gra o tron George’a R.R. Martina

• omówić świat przedstawiony powieści • scharakteryzować głównych bohaterów powieści

• wypowiedzieć się na temat narracji w powieści • omówić relacje społeczne przedstawione w powieści

• określić funkcję postaci fantastycznych w powieści • wskazać wątki szekspirowskie w powieści

• zaprezentować sposób wykorzystania w utworze poglądów Machiavellego

• podjąć dyskusję na temat fenomenu popularności serialu powstałego na kanwie powieści

*83. Facebook i jego twórca

• zrelacjonować treść filmu

• scharakteryzować głównego bohatera

• omówić relacje międzyludzkie zaprezentowane w filmie

• przedstawić rolę dialogów w filmie

• wypowiedzieć się na temat znaczenia portali społecznościowych we współczesnym świecie

*84. Sherlock Holmes ludzkiego ciała

• scharakteryzować głównego bohatera serialu

• wskazać elementy konwencji powieści detektywistycznej w serialu

• wypowiedzieć się na temat gry aktorskiej

• wskazać cechy wspólne wszystkich typów seriali wpływające na ich komercyjny sukces

• podjąć dyskusję na temat emocji wywoływanych przez zachowanie tytułowego bohatera

85. Hamlet bardzo współczesny

• scharakteryzować głównych bohaterów*• porównać przedstawienie z tekstem dramatu Williama Szekspira

• określić, jakie typy społeczne reprezentują poszczególni bohaterowie*• porównać H. z innymi realizacjami scenicznymi bądź filmowymi Hamleta Williama Szekspira

• omówić funkcję przestrzeni, w jakiej rozgrywa się akcja • zinterpretować polską symbolikę pojawiającą się w przedstawieniu • wyjaśnić znaczenie kostiumów*• podjąć dyskusję na temat nowatorskich środków wyrazu użytych w przedstawieniu

• przeanalizować funkcję nawiązania do Procesu Franza Kafki• wypowiedzieć się na temat muzyki wykorzystanej w przedstawieniu *• sformułować argumenty potwierdzające stanowisko przyjęte w dyskusji

*• dostrzec przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków)

WSPÓŁCZESNOŚĆ – NAUKA O JĘZYKU86. Perswazja a manipulacja językowa

• wymienić techniki perswazyjne

• odróżnić perswazję od manipulacji

• wskazać cele stosowania nowomowy

• wskazać elementy perswazji i manipulacji w

• wyliczyć cechy języka propagandy

• podać podstawowe techniki manipulacji językowej

• wymienić cechy nowomowy

*• rozpoznać mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych

życiu codziennym i tekstach kultury• omówić specyfikę języka reklamy *• przeanalizować język dowolnej reklamy

komunistycznej*• poddać analizie język polityków, wskazując elementy manipulacji językowej *• stworzyć slogan

WSPÓŁCZESNOŚĆ – PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE87. Podsumowanie wiadomości na temat współczesności

• zrelacjonować opinie autorów na temat współczesności • wyjaśnić pojęcie brewiarz*• podjąć dyskusję z tezami zawartymi w tekstach Kubiaka i Bendyka

• wyjaśnić różnicę, o której pisze Zygmunt Kubiak *• odnaleźć inne teksty zawierające opinie o kulturze czasów wojny i okupacji – zestawić je z tekstami Kubiaka i Bendyka

• omówić model gospodarki zaprezentowany przez Bendyka*• rozpoznać retoryczną organizację wypowiedzi

• porównać teksty Kubiaka i Bendyka*• przedstawić własne stanowisko wobec poglądów obu autorów i je uzasadnić

• ustosunkować się do twierdzenia, że we współczesnej gospodarce głównymi czynnikami wzrostu są wiedza i innowacje*• wypowiedzieć się na temat teorii Fukuyamy

88. Powtórzenie wiadomości

• odtworzyć najważniejsze fakty, sądy i opinie*• przytoczyć najważniejsze fakty, sądy i opinie dotyczące treści z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać najważniejsze konteksty *• posłużyć się najważniejszymi kontekstami dotyczącymi treści z zakresu rozszerzonego

• wyciągać wnioski• określić własne stanowisko*• uargumentować własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał• właściwie argumentować• uogólnić, podsumować i porównać*• interpretować wymagany materiał z zakresu rozszerzonego

• wykorzystać bogate konteksty • formułować i rozwiązywać problemy badawcze*• rozpoznawać aluzje literackie i symbole kulturowe

SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

I.FORMY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGAJĄCE OCENIE

Każdy uczeń powinien otrzymać w semestrze ocenę z: Odpowiedzi ustnej Pracy pisemnej Wypracowania Aktywności Zadania domowego Innych form sprawdzania wiedzy i umiejętności

PRACE PISEMNE WYPOWIEDZI USTNE INNE FORMY-praca klasowa -rozprawka argumentacyjna-interpretacja utworu poetyckiego- test -sprawdzian -klasówka -praca z tekstem (czytanie ze zrozumieniem) -wypracowanie domowe-dyktando

-odpowiedź ustna -prezentacja -referat-recytacja, -inscenizacja

-projekt-prezentacja multimedialna-praca w grupach -aktywność

II.METODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA.

Przedmiotem oceniania są wiadomości, umiejętności oraz postawa ucznia na lekcjach języka polskiego.WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA SPRAWDZANE SĄ ZA POMOCĄ:

testów i sprawdzianów ze wskazanego zakresu materiału (sprawdzian wiadomości dotyczący problematyki omówionych tekstów literackich, wiedzy o epoce, wiedzy o języku), testów czytania ze zrozumieniem (maks. raz w miesiącu), prac pisemnych, zarówno klasowych , jak i domowych w formie rozprawki maturalnej lub interpretacji utworu poetyckiego, dyktanda, wypowiedzi ustnych przygotowanych w domu na wcześniej zadany temat, odpowiedzi ustnych z bieżącego materiału (obejmującego trzy ostatnie tematy), klasówek sprawdzających znajomość materiału bieżącego oraz stopień znajomości zadanej wcześniej lektury; recytacji wskazanych przez nauczyciela utworów poetyckich lub fragmentów prozy, pracy w grupie - zasady oceniania pracy grupowej nauczyciel określa przed wykonaniem zadania; ocenę może otrzymać osoba referująca efekty działań grupy (wybrana przez

jej członków lub wskazana przez nauczyciela – tzw. lider) bądź też cała grupa (każdy wg przydzielonej funkcji), udział w dyskusji (waga argumentów, etyka i kultura wypowiedzi, dokumentowanie tez), inne sposoby, np.:

- referaty,- prezentacje wyszukanych i opracowanych materiałów źródłowych,- recytacja utworów literackich i udział w przedstawieniach teatralnych organizowanych na terenie szkoły,- prace nadobowiązkowe ustalone z nauczycielem, np. projekt, informacje na szkolnej www, gazetka, audycja, film, prezentacja w PowerPoincie, ankieta, reportaż,

wywiad itp. przygotowanie ucznia do lekcji (zeszyt z notatkami samodzielnymi, podręcznik, tekst lektury), test diagnostyczny oraz matura próbna przeprowadzana w szkole podlega ocenie (osobno test i wypracowanie wg kryteriów szkolnych dostosowanych do wiedzy i

umiejętności uczniów na tym etapie edukacyjnym).ZASADY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA:

PRACA KLASOWA W FORMIE ROZPRAWKI EGZAMINACYJNEJ O CHARAKTERZE MATURALNYM trwa do 2 godzin lekcyjnych; zakres materiału i termin pracy podaje nauczyciel z wyprzedzeniem tygodniowym, zapisując informację w dzienniku lekcyjnym. SPRAWDZIAN trwa do 1 godziny lekcyjnej, zakres materiału oraz termin sprawdzianu nauczyciel podaje z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem KLASÓWKA nie może trwać dłużej niż 20 min..Bez zapowiedzi obejmuje materiał bieżący – 3 ostatnie tematy. Z zapowiedzią – materiał ustalony przez nauczyciela, co

najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem (klasówka z treści lektury nie musi być zapowiedziana). USTNE SPRAWDZENIE wiadomości obejmuje materiał bieżący – 3 ostatnie tematy albo materiał powtórzeniowy ustalony wcześniej przez nauczyciela. Podczas wypowiedzi

ustnej uczeń może korzystać z pomocniczego konspektu, z samodzielnej notatki, z potrzebnych cytatów . WYPRACOWANIE DOMOWE w dłuższej formie wypowiedzi uczeń realizuje w ciągu jednego tygodnia (w wyjątkowych przypadkach nauczyciel może przedłużyć termin). DYKTANDO zapowiedziane co najmniej trzy dni przed datą jego przeprowadzenia; nie obowiązuje wpis do dziennika lekcyjnego.Wszystkie prace pisemne należy pisać ręcznie /wyjątek stanowią uczniowie z opinią PPP dot. dysgrafii itp./. Plagiat będzie karany oceną niedostateczną bez możliwości poprawy. O plagiacie zostanie poinformowany wychowawca, a na najbliższym zebraniu rodzice ucznia.

PONADTO DLA UCZNIÓW SZCZEGÓLNIE UZDOLNIONYCH: prezentacja przez ucznia szczególnych umiejętności i zainteresowań wykraczających poza program nauczania danego przedmiotu kreatywny udział w olimpiadach i konkursach przedmiotowych

pełnienie funkcji asystenta nauczyciela

TERMINY SPRAWDZANIA PRAC I INFORMOWANIA UCZNIÓW O UZYSKANYCH OCENACH: Prace klasowe, prace analityczno-interpretacyjne o charakterze maturalnym, wypracowania domowe powinny być sprawdzone i oddane uczniom do wglądu w terminie do

trzech tygodni od daty ich wykonania, chyba że w tym okresie nie odbywają się zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w szkole lub nauczyciel przebywa na zwolnieniu lekarskim;

Testy, sprawdziany, klasówki i dyktanda powinny być sprawdzone, ocenione i oddane uczniom do wglądu w terminie dwóch tygodni od daty ich wykonania, chyba że nie jest to możliwe z przyczyn podanych powyżej;

Inne formy: terminy ustala się na bieżąco w porozumieniu z uczniami stosownie do trudności i czasochłonności wykonanego zadania ( np. sprawdzenie i ocena projektów).

Nieprzygotowania. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie bez podania przyczyny dwa razy w semestrze. Za nieprzygotowanie do lekcji rozumie się: nieopanowanie materiału z trzech ostatnich lekcji, brak zadania domowego, brak zeszytu, podręcznika lub lektury .Uczeń

zgłasza nieprzygotowanie natychmiast po sprawdzeniu przez nauczyciela listy obecności

Lektury Na początku roku szkolnego nauczyciel podaje listę lektur oraz ustala terminy i kolejność ich omawiania. Obowiązkiem ucznia jest przygotowanie się do lekcji,

przeczytanie i znajomość treści lektur.

III. KRYTERIA OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

ZASADY OGÓLNE

Testy, testy czytania ze zrozumieniem, sprawdziany i klasówki, w zależności od ilości zdobytych punktów, oceniane są zgodnie z przelicznikiem procentowym zawartym w Statucie szkoły:

Stopień Przeliczenie punktów procentowych na ocenę

Celujący 100% plus zadanie dodatkowe

Bardzo dobry 90% - 99%

Dobry 75% - 89%

Dostateczny 50% - 74%

Dopuszczający 30% - 49%

Niedostateczny 0% - 29%

Przy górnych progach punktowych, w przypadku ocen bieżących, możliwe jest wystawianie oceny z „+”, zaś przy dolnych z „-”.

Ocena bieżącej aktywności uczniów podczas lekcji. Aktywność podczas lekcji podlega bieżącej ocenie za pomocą znaku ,,+”, który nauczyciel wpisuje we własnym notesie. „Plusy” zostają przeliczone na oceny:

Pięć „plusów”- bdb.Cztery „plusy” - db. Trzy „plusy” - dst.

Dwa „plusy” - dop. Szczególna aktywność ucznia podczas lekcji może zostać nagrodzona przez nauczyciela odpowiednią pozytywną oceną. Pod pojęciem aktywności, ocenianej znakiem ,,+”, rozumie się także inne jej formy, np. pracę w grupach, wszelkie prace wykonane przez ucznia z własnej inicjatywy lub na prośbę

nauczyciela, udział w konkursach itp.

KRYTERIA OCENY WYPOWIEDZI USTNYCH

Ocenę ce1ującą otrzymuje uczeń, który:– podejmuje polemikę– przekazuje wiadomości z komentarzem – planuje własną wypowiedź ustną Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

– daje dowody logicznego toku myślowego w swoich wypowiedziach– mówi z przejrzystą intencją– wypowiada się płynnie i zgodnie z normą językową na różne tematy – planuje własną wypowiedź ustną – mówi stylem swobodnym, bogate słownictwo, wyraziste mówienie wyczerpujące tematOcenę dobrą otrzymuje uczeń, który:– ma świadomość adresata swojej wypowiedzi – dba o estetykę wypowiedzi– wypowiada się zgodnie z normą językową– dokonuje prezentacji efektów swojej pracy– odpowiedź z dopuszczalnymi niewielkimi usterkami merytorycznymi– podejmuje próbę formułowania samodzielnego wnioskowania;– styl poprawny, dopuszczalne drobne potknięcia językowe;Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:– potrafi odtworzyć fakty – wypowiada się na temat– skutecznie komunikuje się – uczestniczy w dyskusji – stosuje uproszczenia interpretacyjne– zakłócenia spójności wypowiedzi, wypowiedź odtwórcza;

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:– przy pomocy pytań nauczyciela potrafi odtworzyć fakty – rozumie sens wypowiadanych słów – stosuje ubogie słownictwo, dopuszczalne błędy językowe;Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:– nie potrafi przy pomocy nauczyciela odtworzyć podstawowych faktów– nie podejmuje próby odpowiedzi– próby wypowiedzi są niekomunikatywne

KRYTERIA OCENY RECYTACJI UTWORU POETYCKIEGO LUB FRAGMENTU PROZY

Ocenę ce1ującą otrzymuje uczeń, który:- stwarza oryginalną, niepowtarzalną interpretację tekstu

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:- wygłasza tekst bez żadnej pomyłki- poprawnie interpretuje utwór - zwraca uwagę na znaki przestankowe, zmienia tempo mówienia- wygłasza utwór, pozostawiając miłe wrażenie artystyczne

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń który:- wygłasza z pamięci utwór bez żadnych pomyłek- stara się interpretować jego treść- recytując, zwraca uwagę na znaki przestankowe

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:- mechanicznie odtwarza teksty bez próby interpretacji- popełnia drobne pomyłki, które sam naprawia

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:- wypowiada wiersz bez próby interpretacji- popełnia wiele pomyłek- wygłasza tekst przy pomocy nauczyciela

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:- nie opanował tekstu utworu

KRYTERIA OCENY ODPOWIEDZI Z LEKTURY

Ocenę ce1ującą otrzymuje uczeń, który: - odpowiedź poza wymogi określone na oceną bardzo dobrą;Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

- zna bardzo dobrze treść lektury, wątki, problematykę, umie charakteryzować środowisko, wiąże treść lektury z epoką i biografią autora; - posiada i stosuje wiedzę teoretyczno – literacką, potrafi przedstawić treść utworów

w kontekście epoki, wyraża własne dojrzałe sądy o lekturze; - dostrzega wartości filozoficzne i estetyczne dzieła (konteksty, biografie);Ocenę dobrą otrzymuje uczeń który: - zna dobrze treść lektury i problematykę; - umie charakteryzować bohaterów i motywy ich postępowania, środowisko; - wiąże treść lektury z epoką i biografią autora;

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:- zna treść lektury, problematykę wątki;- umie scharakteryzować pierwszoplanowe postacie;

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:- zna w stopniu zadowalającym treść lektury, potrafi określić problematykę;- umie wymienić postacie pierwszoplanowe i drugoplanowe, podstawowe wątki;-potrafi scharakteryzować głównego bohatera;

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:- nie zna treści lektury;

KRYTERIA OCENY PRAC PISEMNYCH

KRYTERIA OCENY PRACY KLASOWEJ I PISEMNEJ PRACY DOMOWEJOcenę ce1ującą otrzymuje uczeń, który potrafi:

- w toku argumentacyjnym wykorzystać materiał wykraczający poza treści programowe;- wykazać się oryginalnością ujęcia tematu;- umiejętnie wykorzystać sądy profesjonalnych badaczy literatury, konfrontując je z własnym spojrzeniem;- sporządzić dokładne przypisy

- wprowadzić do pracy cytaty z utworów;Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który potrafi:

- pamiętać o oryginalnym zamyśle kompozycyjnym;- zadbać o szczególnie klarowną koncepcję rozwinięcia zasugerowanych przeztemat problemów;- w budowaniu argumentacji wykorzystać materiał literacki., historycznoliteracki czykulturowy;- umieścić w rozprawce własne przemyślane sądy wartościujące i uogólniające,- umiejętnie skonfrontować je z sądami badaczy literatury;- zadbać o poprawność frazeologiczną i fleksyjną;- posłużyć się żywym stylem i bogatą leksyką;- wprowadzić do pracy cytaty z utworów;

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który potrafi:- w funkcji argumentacyjnej właściwie wykorzystać materiał literacki i historycznoliteracki;- umiejętnie łączyć poszczególne części pracy tak, by jej tekst był spójny;- stosować urozmaiconą leksykę (bogate słownictwo) i składnię (rożne typy zdań);- sięgać do rożnych źródeł wiedzy, cytować badaczy literatury;- sporządzić bibliografię;- zadbać o poprawność i jednorodność stylu;

- wprowadzić do pracy cytaty z utworów;Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który potrafi:

- zaprezentować własną koncepcję rozwinięcia tematu;- podjąć próbę skomponowania pracy w sposób zamierzony i nieschematyczny;- zadbać o poprawność ortograficzną i interpunkcyjną;

- wprowadzić do pracy cytaty z utworów;Na ocenę dopuszczającą uczeń powinien:

- zrozumieć temat wypracowania ;

- znaleźć argumenty uzasadniające tezę,- zachować trójdzielność kompozycyjną;- napisać pracę językiem komunikatywnym, unikając bledów ortograficznych.

KRYTERIA OCENIANIA DYKTAND Do sprawdzenia umiejętności z zakresu ortografii i interpunkcji posłużą teksty dyktand o różnym stopniu trudności. Nie przeprowadza się dyktand /sprawdzianów ortograficznych/ na ocenę celującą.

Przyjmuje się zasadę przeliczania błędów na punkty:1 błąd ortograficzny zasadniczy – 1 punkt2 błędy ortograficzne drugorzędne – 1 punkt3 błędy interpunkcyjne – 1 punkt

Przeliczanie punktów na ocenę:0 punktów – bardzo dobry1 punkt – dobry2 – 3 punkty – dostateczny4 – 5 punktów – dopuszczający6 i powyżej punktów – niedostateczny

KRYTERIA OCENIANIA ROZPRAWKI- POZIOM PODSTAWOWY

A Sformułowanie stanowiska

wobec problemu

B Uzasadnienie

stanowiska

C Poprawność

rzeczowa

D Zamysł kompozycyjn

y

E Spójność lokalna

F Styl tekstu

G Poprawność

językowa

H Poprawność zapisu

6 stanowisko jestadekwatne do problemu podanegow poleceniu

18

uzasadnienie trafne, szerokiei

4 brak błędów rzeczowych

6 kompozycjafunkcjonalna

2 pełna spójność wypowiedz ilub nieznaczne zaburzenia spójności

4 styl stosowny

6 brak błędów lub nieliczne błędy nierażące

4 zapisw pełni poprawny lub nieliczne błędynierażące

12

uzasadnienietrafnei szerokie

3 stanowisko jest częściowo adekwatnedo problemu podanego

8 uzasadnienietrafne,ale

2 nie więcej niż jeden błąd rzeczowy

3 zaburzenia funkcjonalności kompozycji

1 znaczne zaburzenia spójności

2 styl częściowo stosowny

3 liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące

2 liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące

4 uzasadnienieczęściowe

0 stanowisko jest nieadekwatne lub brak

0 brak uzasadnienia stanowiska

0 błędy rzeczowe

0 brak zamysłu kompozycyjnego

0 wypowiedźniespójna

0 stylniestosowny

0 liczne błędy rażące

0 licznebłędy rażące

UWAGAJeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.Jeśli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B – 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.Jeśli praca składa się z mniej niż 250 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę – zdający otrzymuje 0 punktów.Objaśnienia dotyczące kryteriów oceny rozprawkiA. Sformułowanie stanowiska (np. w postaci tezy lub hipotezy). Zdający powinien zrozumieć problem postawiony w poleceniu i sformułować stanowisko będące rozwiązaniem problemu. Stanowisko jest oceniane ze względu na to, czy jest udaną próbą rozwiązania problemu. Adekwatność to odpowiedniość (zgodność,współmierność) stanowiska i problemu (zdający może się zgodzić, nie zgodzić, zachować postawę ambiwalentną wobec istoty problemu). Sformułowanie stanowiska będącego częściowo udaną próbą rozwiązania problemu jest skutkiem niepełnego zrozumienia problemu lub niepełnego zrozumienia tekstu.Wypowiedź argumentacyjna, w której brak stanowiska, może zawierać jedynie streszczenie tekstu, biografię autora itp. lub rozwijać myśli niezwiązane z poleceniem. Sformułowanie stanowiska nie musi stanowić wyodrębnionej części rozprawki.B. Uzasadnienie stanowiska jest oceniane ze względu na to, czy jest trafne, czy jest szerokie i czy jest pogłębione. Uzasadnienie nie musi być graficznie wyodrębnioną częścią rozprawki. Uzasadnienie pogłębione to uzasadnienie, w którym zdający wnikliwie odniósł się w rozwinięciu do wszystkich elementów polecenia. Uzasadnienie trafne zawiera logicznie poprawne argumenty (czyli stwierdzenia poparte przykładami)za przyjętym rozwiązaniem problemu. Szerokość uzasadnienia ocenia się na podstawie tego, czy zdający w swojej wypowiedzi odniósł się do wszystkich elementów wskazanych w poleceniu. Uzasadnienie jest szerokie, jeśli zdający trafnie odniósł się do wszystkich elementów wskazanych w poleceniu. Uzasadnienie jest wąskie, jeśli zdający trafnie odniósł się tylko do niektórych elementów wskazanych w poleceniu (np. nie odniósł się do podanego w zadaniu tekstu lub nie przywołał innego tekstu kultury). Uzasadnienie jest częściowe, jeżeli (a) niektórych argumentów nie można uznać za logicznie poprawne wobec przyjętego stanowiska lub (b) niektóre argumenty są niepoparte przykładami, lub (c) niektóre argumenty są wzajemnie sprzeczne. Wypowiedź argumentacyjna, w której brak uzasadnienia, nie zawiera logicznie poprawnych argumentów za przyjętym rozwiązaniem problemu lub rozwija myśli niezwiązane ze stanowiskiem.C. Poprawność rzeczową ocenia się na podstawie liczby błędów rzeczowych. Pomyłki (np. w nazwach własnych lub datach) niewpływające na uzasadnienie stanowiska wobec problemu uważa się za usterki, a nie błędy rzeczowe. Błąd kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o nieznajomości (1) tekstu kultury, do któregoodwołuje się zdający, oraz (2) kontekstu interpretacyjnego przywołanego przez zdającego.D. Kompozycja oceniana jest ze względu na funkcjonalność segmentacji i uporządkowanie tekstu zgodnie z gatunkiem wypowiedzi. Należy wziąć pod uwagę, czy w tekście zostały wyodrębnione – językowo i graficznie – części pracy oraz akapity niezbędne dla jasnego przedstawienia stanowiska i uzasadniających je argumentów,a także czy wyodrębnione części i akapity są logicznie oraz konsekwentnie uporządkowane (bez luk i zbędnych powtórzeń). Kompozycja jest funkcjonalna, jeśli podział tekstu na segmenty (części) i ich porządek (układ) są ściśle powiązane z porządkiem treści i realizowanymi w tekście funkcjami retorycznymi. Odejście od zasady trójdzielnej kompozycji nie jest błędem, jeśli segmentacja jest funkcjonalna.E. Spójność lokalną ocenia się na podstawie zgodności logicznej i gramatycznej między kolejnymi, znajdującymi się w bezpośrednim sąsiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spójności wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zdań niepowiązanych ze sobą ani logicznie, ani gramatycznie (potokluźnych myśli, skojarzeń).F. Styl tekstu ocenia się ze względu na stosowność. Styl uznaje się za stosowny, jeśli zachowana jest zasada decorum (dobór środków językowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej języka). Dopuszczalne są drobne, sporadyczne odstępstwa od stosowności. Styl częściowo stosowny dotyczy wypowiedzi, w której zdający niefunkcjonalnie łączy różne style, nie kontroluje jednolitości stylu, np. w wypowiedzi pojawiają się wyrazy i konstrukcje z języka potocznego, nieoficjalnego, wtręty ze stylu urzędowego, nadmierna metaforyka. Mieszanie różnych stylów wypowiedzi uznaje się za uzasadnione, jeśli jest funkcjonalne. Styl jest niestosowny, jeśli wypowiedź zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraźliwy. Styl wypracowania nie musi

być zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.G. Poprawność językowa oceniana jest ze względu na liczbę i wagę błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błąd stylistyczny to konstrukcja zgodna z normą językową, ale niewłaściwa w sytuacji, w której powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu, w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtórzenie leksykalne lub składniowe. Błędów logicznych nie uznaje się za błędy stylistyczne.H. Poprawność zapisu ocenia się ze względu na liczbę błędów ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowaną odpowiednio do objętości tekstu) oraz ich wagę (błędy rażące i nierażące). Za błąd rażący uznaje się błąd, który polega na naruszeniu ogólnej reguły ortograficznej lub interpunkcyjnej w zapisie słów lub fraz o wysokiejfrekwencji. Ewentualne wątpliwości rozstrzygają ustalenia Rady Języka Polskiego i klasyfikacja błędów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

KRYTERIA OCENY INTERPRETACJI UTWORU POETYCKIEGO- POZIOM PODSTAWOWY

A Koncepcja interpretacyj

na

B Uzasadnienie tezy

interpretacyjnej

C Poprawność

rzeczowa

D Zamysł kompozy-

cyjny

E Spójność lokalna F Styl tekstu G Poprawno

ść językowa


9 Koncepcja niesprzeczna z utworem, spójnai obejmująca sensy niedosłowne

15

Uzasadnienie trafne,i pogłębione

4 Brak błędów rzeczowych

6 Kompozycjafunkcjonalna

2 Pełna spójność wypowiedzilub nieznaczne zaburzenia

4 Styl stosowny

6 Brak błędów lub nieliczne błędy nierażące

4 Zapisw pełni poprawny lub nieliczne błędynierażące

6 Koncepcja niesprzeczna z utworem, ale niespójna i/lub obejmująca w większości znaczenia dosłowne

10

Uzasadnienie trafne, ale niepogłębione

2 Nie więcej niż jeden błąd rzeczowy

3 Zaburzenia funkcjonalno-ści kompozycji

1 Znaczne zaburzenia spójności

2 Styl częściowo stosowny

3 Liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące

2 Liczne błędy nierażące lub nieliczne 4 błędy rażące

3 Koncepcja częściowo sprzeczna z utworem

5 Uzasadnienie częściowo trafne

0 Brak koncepcji lub koncepcja całkowicie sprzecznaz utworem

0 Brak trafnych Argumentów uzasadniających interpretację

0 Błędy rzeczowe

0 Brak zamysłu kompozycyj-nego

0 Wypowiedź niespójna

0 Stylniestosowny

0 Liczne błędy rażące

0 Licznebłędy rażące

UWAGAJeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.

Jeśli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B – 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.Jeśli praca składa się z mniej niż 250 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę – zdający otrzymuje 0 punktów.Objaśnienia dotyczące kryteriów oceny interpretacji utworu poetyckiegoA. Koncepcja interpretacyjna jest efektem poszukiwania przez zdającego całościowego sensu utworu, tzn. jest pomysłem na jego odczytanie (wyrażonym np. w postaci tezy lub hipotezy interpretacyjnej). Ocenia się ją ze względu na to, czy jest niesprzeczna z utworem i czy jest spójna, a także czy zdający dociera do sensówniedosłownych interpretowanego utworu, czy czyta go jedynie na poziomie dosłownym. Koncepcja jest częściowo sprzeczna z utworem, jeśli jedynie we fragmentach (lub fragmencie) znajduje potwierdzenie w tekście. Koncepcja jest całkowicie sprzeczna z utworem, jeśli nawet we fragmentach (lub fragmencie) nie znajduje potwierdzenia w tekście. Koncepcja jest spójna, gdy obejmuje i łączy w całość odszukane przez piszącego sensy utworu. Koncepcja jest niespójna, gdy jest fragmentaryczna, tzn. rekonstruuje pojedyncze sensy cząstkowe (np. z poszczególnych strof tekstu) bez wskazania całościowego sensu utworu, oraz gdy zawiera luźno powiązane, niepowiązane lub wzajemnie wykluczające się odczytania sensu utworu (niesprzeczne z interpretowanym utworem).Brak koncepcji to brak śladów poszukiwania sensu utworu (całościowego i/lub sensów cząstkowych) – praca nie jest interpretacją, a np. streszczeniem. Koncepcja interpretacyjna nie musi stanowić wyodrębnionej części pracy, może wynikać z jej całościowej wymowy.B. Uzasadnienie interpretacji jest oceniane ze względu na to, czy jest trafne i czy jest pogłębione.Uzasadnienie trafne zawiera wyłącznie powiązane z tekstem argumenty za odczytaniem sensu utworu. Argumenty muszą wynikać ze sfunkcjonalizowanej analizy, to znaczy wywodzić się z formy lub/i treści tekstu. Uzasadnienie jest częściowo trafne, jeśli w pracy – oprócz argumentów niepowiązanych z tekstem lub/iniewynikających ze sfunkcjonalizowanej analizy – został sformułowany przynajmniej jeden argument powiązany z tekstem i wynikający ze sfunkcjonalizowanej analizy. Uzasadnienie jest pogłębione, jeśli znajduje potwierdzenie nie tylko w tekście, ale także w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim,filozoficznym, kulturowym). Uczeń powinien choć częściowo rozwinąć przywołany kontekst, aby uzasadnić jego pojawienie się. Uzasadnienie jest niepogłębione, gdy zdający przywołuje argumenty tylko z tekstu albo tylko z kontekstu. Wszystkie argumenty muszą być sfunkcjonalizowane.C. Poprawność rzeczową ocenia się na podstawie liczby błędów rzeczowych. Pomyłki (np. w nazwach własnych lub datach) niewpływające na koncepcję interpretacyjną uważa się za usterki, a nie błędy rzeczowe. Błąd kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o nieznajomości (1) tekstu kultury, do którego odwołuje się zdający, oraz (2) kontekstu interpretacyjnego przywołanego przez zdającego.D. Kompozycja jest oceniana ze względu na funkcjonalność segmentacji i uporządkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez ucznia gatunkiem wypowiedzi. Należy wziąć pod uwagę, czy w tekście zostały wyodrębnione – językowo i graficznie – części pracy oraz akapity niezbędne dla jasnego przedstawienia koncepcjiinterpretacyjnej i uzasadniających ją argumentów, a także czy wyodrębnione części i akapity są logicznie oraz konsekwentnie uporządkowane (bez luk i zbędnych powtórzeń). Kompozycja jest funkcjonalna, jeśli podział tekstu na segmenty (części) i ich porządek (układ) są ściśle powiązane z porządkiem treści i realizowanymi w tekście funkcjami retorycznymi. Odejście od zasady trójdzielnej kompozycji nie jest błędem, jeśli segmentacja jest funkcjonalna.E. Spójność lokalną ocenia się na podstawie zgodności logicznej i gramatycznej między kolejnymi, znajdującymi się w bezpośrednim sąsiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spójności wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zdań niepowiązanych ze sobą ani logicznie, ani gramatycznie (potokluźnych myśli, skojarzeń).F. Styl tekstu ocenia się ze względu na stosowność. Styl uznaje się za stosowny, jeśli zachowana jest zasada decorum (dobór środków językowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej języka). Dopuszcza się drobne, sporadyczne odstępstwa od stosowności. Styl częściowo stosowny dotyczy wypowiedzi, w której zdający niefunkcjonalnie łączy różne style, nie kontroluje jednolitości stylu, np. w wypowiedzi pojawiają się wyrazy i konstrukcje z języka potocznego, nieoficjalnego, wtręty ze stylu urzędowego, nadmierna metaforyka. Mieszanie różnych stylów wypowiedzi uznaje się za uzasadnione, jeśli jest

funkcjonalne. Styl jest niestosowny, jeśli wypowiedź zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraźliwy. Styl wypracowania nie musi być zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.G. Poprawność językowa oceniana jest ze względu na liczbę i wagę błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błąd stylistyczny to konstrukcja zgodna z normą językową, ale niewłaściwa w sytuacji, w której powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu, w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtórzenie leksykalne lub składniowe. Błędów logicznych nie uznaje się za błędy stylistyczne.H. Poprawność zapisu ocenia się ze względu na liczbę błędów ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowaną odpowiednio do objętości tekstu) oraz ich wagę (błędy rażące i nierażące). Za błąd rażący uznaje się błąd, który polega na naruszeniu ogólnej reguły ortograficznej lub interpunkcyjnej w zapisie słów lub fraz o wysokiejfrekwencji. Ewentualne wątpliwości rozstrzygają ustalenia Rady Języka Polskiego i klasyfikacja błędów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

KRYTERIA OCENY WYPOWIEDZI ARGUMENTACYJNEJ-POZIOM ROZSZERZONY

A Określenie

problemu

B Sformułowanie

stanowiska wobec

rozwiązania przyjętego

przez autora

C Poprawność

rzeczowa

D Zamysł kompozycyjn

y

E Spójność lokalna

F Styl tekstu

G Poprawność

językowa


9 Określenie problemu zgodnez tekstemi pełne

9 Stanowiskoadekwatne dotekstu ipełne

2Brak błędów rzeczowych


2 Pełna spójność wypowiedz ilub nieznaczne zaburzenia spójności

4 Styl stosowny

4 Brak błędów lub nieliczne błędy nierażące


6 Określenie problemu zgodnez tekstem, ale niepełne

6 Stanowiskoadekwatne do tekstu, aleniepełne

3 Zaburzenia funkcjonalności kompozycji





3 Określenie problemu częściowo zgodnez tekstem

3 Stanowisko częściowo adekwatne do tekstu

0 Brak określenia problemu lub problem niezgodny z tekstem

0 Brakstanowiska lubstanowisko nieadekwatne do tekstu

0 Jeden błąd rzeczowy lub więcej błędów rzeczowych

0 Brak zamysłu kompozycyjnego


0 Stylniestosowny



UWAGAJeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach. Jeśli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B – 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.Jeśli praca składa się z mniej niż 300 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C. Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę – zdający otrzymuje 0 punktów.

Objaśnienia dotyczące oceny wypowiedzi argumentacyjnej

A. Określenie problemu. Zdający powinien zrozumieć, jaki problem podejmuje autor w przedstawionym fragmencie tekstu oraz sformułować ten problem. Określenie problemu jest oceniane ze względu na to, czy jest zgodne z tekstem i czy jest pełne. Określenie problemu uważa się za pełne, jeśli praca zawiera zarówno odtworzenie problemu (np. w postaci pytania), jak i jego interpretację, czyli umieszczenie tego problemu w odpowiednim kontekście. Interpretacja problemu powinna być uzasadniona (np. wagę problemu można uzasadnić jego historycznymi uwarunkowaniami lub współczesnymi implikacjami). Określenie problemu uważa się za niepełne, jeśli praca nie zawiera interpretacji trafnie rozpoznanego problemu. Określenie problemu uważa się za częściowo zgodne z tekstem, jeśli zdający nie w pełni rozpoznaje problem główny lub wydobywa z tekstu tylko problem drugorzędny.

B. Sformułowanie stanowiska zdającego wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu.

Uczeń powinien omówić i ocenić rozwiązanie zaproponowane przez autora w przedstawionym tekście. Sformułowanie stanowiska zdającego wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu jest oceniane ze względu na to, czy jest adekwatne do tekstu i czy jest pełne. Sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu częściowo adekwatne do tekstu zniekształca rozwiązanie proponowane przez autora. Sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za pełne, gdy zawiera ono odtworzenie rozwiązania przyjętego przez autora tekstu oraz trafne odwołania do innych tekstów kultury uzasadniające stanowisko zdającego. Sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za niepełne, kiedy brak trafnego odwołania do innych tekstów kultury uzasadniających stanowisko zdającego.

C. Poprawność rzeczową ocenia się na podstawie liczby błędów rzeczowych. Pomyłki (np. w nazwach własnych lub datach) niewpływające na sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu uważa się za usterki, a nie błędy rzeczowe. Błąd kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o nieznajomości (1) tekstu kultury, do którego odwołuje się zdający, oraz (2) kontekstu interpretacyjnego przywołanego przez zdającego.

D. Kompozycja oceniana jest ze względu na funkcjonalność segmentacji i uporządkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez zdającego gatunkiem wypowiedzi. Należy wziąć pod uwagę, czy w tekście zostały wyodrębnione – językowo i graficznie – części pracy oraz akapity niezbędne dla jasnego sformułowania stanowiska i uzasadniających je argumentów, a także czy wyodrębnione części i akapity są logicznie i konsekwentnie uporządkowane (bez luk i zbędnych powtórzeń). Kompozycja jest funkcjonalna, jeśli podział tekstu na segmenty (części) i ich porządek (układ) są ściśle powiązane z porządkiem treści i realizowanymi w tekście funkcjami retorycznymi. Odejście od zasady trójdzielnej kompozycji nie jest błędem, jeśli segmentacja jest funkcjonalna. Wagę zaburzenia funkcjonalności ocenia egzaminator na podstawie całości pracy (np. brak zakończenia w pracy, w której uczeń jasno rozwija swoją myśl, uznaje się za niewielkie zaburzenie, natomiast brak rozdzielenia interpretacji problemu od interpretacji rozwiązania lub podważenie w zakończeniu wcześniejszych wywodów – za znaczne zaburzenie).

E.Spójność lokalną ocenia się na podstawie zgodności logicznej i gramatycznej między kolejnymi, znajdującymi się w bezpośrednim sąsiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spójności wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zdań niepowiązanych ze sobą ani logicznie, ani gramatycznie (potok luźnych myśli, skojarzeń).

F. Styl tekstu ocenia się ze względu na stosowność. Styl uznaje się za stosowny, jeśli zachowana jest zasada decorum (dobór środków językowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej języka). Dopuszcza się drobne, sporadyczne odstępstwa od stosowności. Styl częściowo stosowny dotyczy wypowiedzi, w której zdający niefunkcjonalnie łączy różne style, nie kontroluje jednolitości stylu, np. w wypowiedzi pojawiają się wyrazy i konstrukcje z języka potocznego, nieoficjalnego, wtręty ze stylu urzędowego, nadmierna metaforyka. Mieszanie różnych stylów wypowiedzi uznaje się za uzasadnione, jeśli jest funkcjonalne. Styl jest niestosowny, jeśli wypowiedź zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraźliwy. Styl wypracowania nie musi być zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.

G. Poprawność językowa oceniana jest ze względu na liczbę i wagę błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błąd stylistyczny to konstrukcja zgodna z normą językową, ale niewłaściwa w sytuacji, w której powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu, w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtórzenie leksykalne lub składniowe. Błędów logicznych nie uznaje się za błędy stylistyczne.

H. Poprawność zapisu ocenia się ze względu na liczbę błędów ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowaną odpowiednio do objętości tekstu) oraz ich wagę (błędy rażące i nierażące). Za błąd rażący uznaje się błąd, który polega na naruszeniu ogólnej reguły ortograficznej lub interpunkcyjnej w zapisie słów lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wątpliwości rozstrzygają ustalenia Rady Języka Polskiego i klasyfikacja błędów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

KRYTERIA OCENY INTERPRETACJI PORÓWNAWCZEJ-POZIOM ROZSZERZONY

Koncepcja porówny

wania utworów

Uzasadnienie tezy

interpretacyjnej

Poprawność rzeczowa

Zamysł kompozycyjny

Spójność lokalna

Styl tekstu Poprawność językowa

Poprawność zapisu

6 Koncepcja niesprzeczna z utworami i spójna

12

Uzasadnienie trafne,i pogłębione

2 Brak błędów rzeczowych


2 Pełna spójność wypowiedz ilub nieznaczne zaburzenia spójności

4 Styl stosowny 4 Brak błędów lub nieliczne błędy nierażące


4 Koncepcja niesprzeczna z utworami i częściowo spójna

8 Uzasadnienie trafne, ale niepogłębione

3 Zaburzenia funkcjonalności kompozycji





2 Koncepcja częściowo sprzeczn

4 Uzasadnienie częściowo trafne

0 Brak koncepcji lub koncepcja sprzecznaz utworami

0 Brak trafnych argumentów uzasadniających interpretację porównawczą

0 Jeden lub więcej błędów rzeczowych

0 Brak zamysłu Kompozycyjnego


0 Stylniestosowny



UWAGAJeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach. Jeśli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B – 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.Jeśli praca składa się z mniej niż 300 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C. Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę – zdający otrzymuje 0 punktów.

Objaśnienia dotyczące oceny interpretacji porównawczejA. Koncepcja interpretacji porównawczej jest efektem poszukiwania przez zdającego sensów wynikających z zestawienia tekstów i wymaga ustalenia pewnych obszarów porównania, w których szuka się podobieństw i/lub różnic między utworami, a następnie wyciąga z tego wnioski. Koncepcja jest oceniana ze względu na to, czy jest niesprzeczna z utworami i czy jest spójna. Koncepcja jest niesprzeczna z utworami, jeśli znajduje potwierdzenia w obu tekstach, przy czym porównywane obszary są dla tekstów trafne i istotne, a nie drugorzędne. Koncepcja jest częściowo sprzeczna z utworami, jeśli jedynie we fragmentach (lub fragmencie) znajduje potwierdzenie w tekstach lub porównywane obszary są dla tekstów drugorzędne. Koncepcja jest całkowicie sprzeczna z utworami, jeśli nawet we fragmentach (lub fragmencie) nie znajduje potwierdzenia w tekstach. Koncepcja jest spójna, gdy wypowiedź w sposób wystarczający dla uzasadnienia tezy/hipotezy interpretacyjnej obejmuje i łączy w całość sensy obu utworów. Koncepcja jest częściowo spójna, gdy wypowiedź obejmuje i łączy sensy obu utworów, ale w sposób niewystarczający dla uzasadnienia tezy/hipotezy interpretacyjnej. Koncepcja jest niespójna, gdy wypowiedź

obejmuje sensy każdego tekstu, ale ich nie łączy (tzn. wypowiedź składa się z dwóch niepowiązanych ze sobą interpretacji). Brak koncepcji to brak wskazania zasady zestawienia utworów.

B. Uzasadnienie interpretacji jest oceniane ze względu na to, czy jest trafne i czy jest pogłębione. Uzasadnienie trafne zawiera wyłącznie powiązane z tekstami argumenty na rzecz odczytania sensów wynikających z zestawienia utworów. Argumenty muszą wynikać ze sfunkcjonalizowanej analizy, to znaczy wywodzić się z formy lub/i treści tekstów. Uzasadnienie jest częściowo trafne, jeśli w pracy – oprócz argumentów niepowiązanych z tekstami lub/i niewynikających ze sfunkcjonalizowanej analizy – pojawi się przynajmniej jeden argument powiązany z tekstami i wynikający ze sfunkcjonalizowanej analizy. Uzasadnienie jest pogłębione, jeśli znajduje potwierdzenie nie tylko w tekstach, ale także w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim, filozoficznym, kulturowym). Zdający powinien choć częściowo rozwinąć przywołany kontekst, aby uzasadnić jego pojawienie się. Uzasadnienie jest niepogłębione, gdy wszystkie argumenty są sfunkcjonalizowane, ale zdający przywołał je tylko z tekstów albo tylko z kontekstów.

C. Poprawność rzeczową ocenia się na podstawie liczby błędów rzeczowych. Pomyłki (np. w nazwach własnych lub datach) niewpływające na koncepcję interpretacyjną uważa się za usterki, a nie błędy rzeczowe. Błąd kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o nieznajomości (1) tekstu kultury, do którego odwołuje się zdający, oraz (2) kontekstu interpretacyjnego przywołanego przez zdającego.

D. Kompozycja oceniana jest ze względu na funkcjonalność segmentacji i uporządkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez ucznia gatunkiem wypowiedzi. Należy wziąć pod uwagę, czy w tekście zostały wyodrębnione – językowo i graficznie – części pracy oraz akapity niezbędne dla jasnego przedstawienia koncepcji interpretacyjnej i uzasadniających ją argumentów, a także czy wyodrębnione części i akapity są logicznie oraz konsekwentnie uporządkowane (bez luk i zbędnych powtórzeń). Kompozycja jest funkcjonalna, jeśli podział tekstu na segmenty (części) i ich porządek (układ) są ściśle powiązane z porządkiem treści i realizowanymi w tekście funkcjami retorycznymi. Odejście od zasady trójdzielnej kompozycji nie jest błędem, jeśli segmentacja jest funkcjonalna.

E.Spójność lokalną ocenia się na podstawie zgodności logicznej i gramatycznej między kolejnymi, znajdującymi się w bezpośrednim sąsiedztwie zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spójności wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zdań niepowiązanych ze sobą ani logicznie, ani gramatycznie (potok luźnych myśli, skojarzeń).

F. Styl tekstu ocenia się ze względu na stosowność. Styl uznaje się za stosowny, jeśli zachowana jest zasada decorum (dobór środków językowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej języka). Dopuszcza się drobne, sporadyczne odstępstwa od stosowności.Styl częściowo stosowny dotyczy wypowiedzi, w której zdający niefunkcjonalnie łączy różne style, nie kontroluje jednolitości stylu, np. w wypowiedzi pojawiają się wyrazy i konstrukcje z języka potocznego, nieoficjalnego, wtręty ze stylu urzędowego, nadmierna metaforyka. Mieszanie różnych stylów wypowiedzi uznaje się za uzasadnione, jeśli jest funkcjonalne. Styl jest niestosowny, jeśli wypowiedź zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraźliwy. Styl wypracowania nie musi być zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.

G. Poprawność językowa oceniana jest ze względu na liczbę i wagę błędów składniowych, leksykalnych, słowotwórczych, frazeologicznych, fleksyjnych i stylistycznych. Błąd stylistyczny to konstrukcja zgodna z normą językową, ale niewłaściwa w sytuacji, w której powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu, w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtórzenie leksykalne lub składniowe. Błędów logicznych nie uznaje się za błędy stylistyczne.

H.Poprawność zapisu ocenia się ze względu na liczbę błędów ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowaną odpowiednio do objętości tekstu) oraz ich wagę (błędy rażące i nierażące). Za błąd rażący uznaje się błąd, który polega na naruszeniu ogólnej reguły ortograficznej lub interpunkcyjnej w zapisie słów lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wątpliwości rozstrzygają ustalenia Rady Języka Polskiego i klasyfikacja błędów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

KRYTERIA WYMAGAŃ W STOSUNKU DO UCZNIÓW Z DYSFUNKCJAMI.

Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinie poradni psychologiczno- pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się. W stosunku wszystkich uczniów posiadających dysfunkcję zastosowane zostaną zasady wzmacniania poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, motywowania do pracy i doceniania małych sukcesów. W stosunku do ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obniża się wymagania w następujący sposób (zgodny z danymi zaleceniami PPP):

uczniowie mający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej zawierającą informację o dysgrafii lub dysleksji nie otrzymują oceny z dyktanda, przy ocenie wypowiedzi pisemnych ww. uczniów nauczyciel bierze pod uwagę przede wszystkim wartość merytoryczną wypowiedzi oraz jej formę językową, przy ocenie wypowiedzi pisemnych uczniów posiadających opinię poradni o dysgrafii nie bierze się pod uwagę czytelności i estetyki pisma oraz stosuje się kryteria

oceny odpowiednie dla dyslektyków (podobnie jak na maturze). DYSGRAFIA:

- możliwość pisania drukowanymi literami lub na komputerze- wydłużenie czasu pracy- w przypadku nieczytelnej pracy – uczeń sam może ją odczytać- nie oceniamy czytelności rysunków, estetyki wykonanych konstrukcji geometrycznych, a jedynie ich poprawność.

DYSLEKSJA: - większa tolerancja błędów ortograficznych i interpunkcyjnych przy redagowaniu różnych form wypowiedzi- otrzymywanie punktów za estetykę pracy (jeśli takie kryterium jest przewidziane) bez względu na nieczytelność pisma, skreślenia- wielokrotne poprawianie dyktand – bezbłędne przepisanie tekstu dyktanda po uwzględnieniu poprawek nauczyciela- więcej czasu na sprawdzianach (w zależności od potrzeby uczniów i zaleceń zapisanych w poszczególnych opiniach).

DYSORTOGRAFIA:- uzasadnianiu pisowni wyrazów odwołując się do znajomości zasad ortograficznych, - ocenianie odrębnie merytorycznej strony pracy i odrębnie poprawności pisowni, bez wpisywania tej drugiej oceny do dziennika. - zakres sprawdzianu powinien obejmować jeden rodzaj trudności ortograficznej- umożliwi to skoncentrowanie się na zagadnieniu, tym samym zmniejszając ilość błędów - dysortografia nie uprawnia do zwolnienia z nauki ortografii i gramatyki.

USTALENIA KOŃCOWE.

Zapisy dotyczące klasyfikacji śródrocznej i rocznej oraz pozostałe ustalenia dotyczące sposobu informowania o ocenach przyjęto zgodnie z zapisami w Statucie Szkoły.

Documents

· Web viewNauczyciel w szkole ponadgimnazjalnej odwołuje się do wiedzy i umiejętności, które uczeń zdobył na wcześniejszych etapach edukacyjnych, zwłaszcza na III. Na IV