58
กลไกราคาข้าวในตลาดโลก โดย นางสาวน้าพลอย พลอยน้าเงิน การค้นคว้าอิสระนีเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปีการศึกษา 2560 ลิขสิทธ์ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ Ref. code: 25605904010229YUG

กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

กลไกราคาขาวในตลาดโลก

โดย

นางสาวน าพลอย พลอยน าเงน

การคนควาอสระน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร เศรษฐศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาเศรษฐศาสตรธรกจ คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2560 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 2: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

กลไกราคาขาวในตลาดโลก

โดย

นางสาวน าพลอย พลอยน าเงน

การคนควาอสระน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

เศรษฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเศรษฐศาสตรธรกจ

คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปการศกษา 2560

ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 3: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

WORLD MARKET PRICE MECHANISMS FOR RICE

BY

MISS NAMPLOY PLOYNAMNGREN

AN INDEPENDENT STUDY SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS

BUSINESS ECONOMICS FACULTY OF ECONOMICS THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2017

COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 4: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …
Page 5: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(1)

หวขอคนควาอสระ กลไกราคาขาวในตลาดโลก ชอผเขยน นางสาวน าพลอย พลอยน าเงน ชอปรญญา เศรษฐศาสตรมหาบณทต (เศรษฐศาสตรธรกจ) สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย เศรษฐศาสตรธรกจ

เศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาคนควาอสระ ผชวยศาสตราจารย ดร. ณฐพงษ พฒนพงษ ปการศกษา 2560

บทคดยอ

ในสภาวการณปจจบน เศรษฐกจโลกมความผนผวนซงสงผลโดยตรงตอตลาดการคาโลก โดยราคาสนคา ปรมาณการนาเขาและการสงออก และความตองการบรโภคน นมทศทางเดยวกนกบเศรษฐกจโลกทมความผนผวน การศกษาน เปนศกษากลไกราคาขาวในตลาดโลก เนองจากขาวถอวาเปนสนคาธญพชทมความสาคญตอการบรโภคของประชากรโลก วตถประสงคในการศกษาคอการสรางตวแบบจาลองทางดานอปสงคและอปทาน เพอใชในการประมาณการณของตลาดการคาขาวโลก โดยวธการประมาณ Three-Stage Least Squares (3SLS) ซงขอมลทนามาใชในการศกษาน น เปนขอมลจาก FAO และ USDA ในระยะต งแตป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 และชวง พ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 รวมเปนระยะ 40 ป

ผลจากการประมาณสมการแบบจาลองช ใหเหนวาปจจยภายในและภายนอกสงผลตอกลไกราคาขาวในตลาดโลก โดยปจจยสาคญทสงผลโดยตรงตอการประมาณคาในดานอปสงคและอปทานคอราคา (Price) นอกจากน ยงมปจจยภายนอกทสงผลกระทบตอการประมาณคาในดานอปสงคคอ จานวนประชากร (Population) การนาเขา (Import) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) และราคาสนคาทดแทน (Corn Price) และปจจยภายนอกทสงผลกระทบตอการประมาณคาในดานอปทานคอ จานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) พ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) และปรมาณการบรโภคในอดตภายในประเทศ (Domestic Consumptiont-1) อกท งผลจากการศกษายงช ใหเหนวาในชวงเวลาพ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 ปจจยตางๆมผลอยางมนยสาคญตอกลไกราคาขาวในตลาดโลกมากกวาในระยะเวลาพ.ศ.2520 - พ.ศ.2539

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 6: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(2)

แนวทางการแกไขหรอนโยบายปองกนของผลการศกษาคร งน คอ ทางรฐบาลควรจดต งนโยบายหรอมาตรการควบคมดแลผผลตและผบรโภค และคอยเฝาระวงผลกระทบซงเกดจากความผนผวนทางดานราคาตอการเปลยนแปลงของการผลตสนคาและการบรโภค นอกจากน รฐบาลควรใหความสาคญกบการจดการทรพยากรใหเพยงพอตอความตองการของผบรโภค เนองจากจากการศกษาพบวาจานวนประชากรอาจสงผลโดยตรงตอปรมาณการบรโภคขาว การศกษายงแสดงใหเหนวาขาวเปนสนคาดอย (Inferior Goods) ซงหากประชากรมรายไดทสงข น จะสงผลใหประชากรบรโภคสนคาชนดน นลดลงและหนไปบรโภคสนคาชนดอนมากข น ดงน นรฐบาลจงตองเขามามสวนรวมในการวางนโยบายหรอมาตราการในการผลตและซ อขายขาวในอนาคต

คาสาคญ: การประมาณตวแบบ, ตลาดการคาขาว

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 7: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(3)

Independent Study Title WORLD MARKET PRICE MECHANISMS FOR RICE Author Miss Namploy Ploynamngren Degree Master of Arts (Business Economics) Department/Faculty/University Business Economics

Economics Thammasat University

Independent Study Advisor Assistant Professor Nattapong Puttanapong, Ph.D.

Academic Year 2017

ABSTRACT

Fluctuating world market price mechanisms for rice were studied according to supply and demand. Data was gathered from publications of the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) and the United States Department of Agriculture (USDA) from 1977 to 1996 and 1997 to 2016. Data was analyzed by Three-Stage Least Squares (3SLS).

Results were that endogenous and exogenous variables are related to price mechanisms. Price was the endogenous variable impacting supply and demand estimate. Among exogenous variables possibly affecting estimation of demand were income, population, imports, and price of substitute goods. Exogenous variables possibly affecting estimation of supply included yield, cultivated area, and production from the previous year. From 1997 to 2016, these factors significantly affected the rice price mechanism in the world market. These findings suggest that the government might establish policies to regulate producers and consumers, while keeping an eye on the impact of price fluctuations on changes in production and consumption. By emphasizing resource management to meet consumer needs, the government should address the issue of populations directly affecting consumption. As an inferior good, rice would be in less demand when consumer income rises, another motive for government participation in future rice production and trading policy. Keywords: Estimation, Rice market

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 8: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(4)

กตตกรรมประกาศ

การคนควาอสระฉบบน สาเรจลลวงไดดวยความกรณาจากผศ.ดร.ณฐพงษ พฒนพงษ อาจารยทปรกษาการคนควาอสระทไดใหแนวคด คาแนะนา ตลอดจนแกไขขอบกพรองตางๆ มาโดยตลอด จากทไมมความรทางดานเศรษฐศาสตรแมแตนอย แตเพราะไดอาจารยเปนผทคอยผลกดน จนการคนควาอสระฉบบน เสรจสมบรณ ผศกษาขอกราบพระคณเปนอยางสง

ขอกราบขอบพระคณแม อท งสองคน และนองสาว น าเพชร พลอยน าเงนอนเปนทรก ทคอยสนบสนนกาลงทรพยและคอยอยเคยงขางใหกาลงใจทมคาตอผศกษามาตลอด ตลอดจนขอขอบคณบคคลทานอนๆ อนมไดเอยนามมา ณ ทนดวย

สดทายน หากมสงผดพลาดประการใด ผศกษาขออภยเปนอยางสงและหวงวาการคนควาอสระฉบบน คงจะมประโยชนสาหรบผทมความสนใจ

นางสาวน าพลอย พลอยน าเงน

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 9: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(5)

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย (1) บทคดยอภาษาองกฤษ (3) กตตกรรมประกาศ (4) สารบญตาราง (8) สารบญภาพ (9) บทท 1 บทนา 1

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 4 1.3 ขอบเขตของการศกษาวจย 4 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 1.5 นยามศพท 5

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 6

2.1 ทฤษฎทเกยวของ 6 2.2 วรรณกรรมทเกยวของ 6

บทท 3 วธการวจย 22 3.1 ขอมลพ นฐาน 22 3.2 วธการศกษาและข นตอนการศกษา 22

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 10: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(6)

3.3 กลมประชากร 23 3.4 กรอบแนวความคดในการศกษา 24 3.5 เครองมอทใชในการศกษา 24

3.5.1 ระบบสมการโครงสราง (Structure Equation) 24 3.5.1.1 แบบจาลองสมการเกยวเนอง (Simultaneous Equation Model) 24

3.6 การวเคราะหขอมล 25 3.6.1 ระบบสมการแบบ 3 ข น (Tree-Stage Least Squares) 25

บทท 4 ผลการศกษา 26

4.1 การกาหนดสมการตวแปร 26 4.1.1 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปสงค พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 26 4.1.2 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปทาน พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 27 4.1.3 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปสงค พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 28 4.1.4 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปทาน พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 28

4.2 ผลการประมาณคาของขอมล 29 4.2.1 การประมาณการดานอปสงค พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 29 4.2.2 การประมาณการดานอปทาน พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 31 4.2.3 การประมาณการดานอปสงค พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 33 4.2.4 การประมาณการดานอปทาน พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 34

บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ 37 5.1 สรปผลการศกษา 37

5.1.1 แบบจาลองปจจยทมผลตออปสงค 37 5.1.2 แบบจาลองปจจยทมผลตออปทาน 38

5.2 อภปรายผล 39 5.3 ขอจากดในการศกษา 41 5.4 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 42 5.5 ขอเสนอแนะสาหรบการศกษาในอนาคต 42

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 11: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(7)

รายการอางอง 43

ประวตผเขยน 45

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 12: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(8)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1.1 ปรมาณสงออกขาวไทย จาแนกตามชนดขาว ระหวางป พ.ศ.2558 - พ.ศ.2559 2 1.2 ปรมาณการนาเขาขาว จาแนกตามประเทศ (ลานตน) ระหวางป พ.ศ.2557 - พ.ศ.2560 2 2.1 Quantitative Policy Reform Analysis In The Rice Sector 9 4.1 ตารางแสงคาสมประสทธการประมาณการดานอปสงค พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 30 4.2 ตารางแสงคาสมประสทธการประมาณการดานทาน พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 31 4.3 ตารางแสงคาสมประสทธการประมาณการดานอปสงค พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 33 4.4 ตารางแสงคาสมประสทธการประมาณการดานอปทาน พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 35

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 13: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

(9)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1.1 ปรมาณการสงออกขาว 10 อนดบแรกของโลก 1

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 14: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

1

11,60011,000

6,6003,600

3,4003,100

1,1501,100

1,000600

0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000

อนเดย

ไทย

เวยดนาม

ปากสถาน

สหรฐอเมรกา

พมา

กมพชา

จน

อรกวย

บลาซล

(หนวย: ลานตน)

บทท 1 บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ประเทศไทยเปนประเทศททาการเพาะปลกพชผลทางการเกษตรหลายชนด ขาวเปนพชชนดหนงททาการเพาะปลกจานวนมาก โดยมพ นทสาหรบเพาะปลกขาวคดเปนประมาณรอยละ 55 ของพ นทการเกษตรภายในประเทศ เนองจากขาวถอเปนผลผลตทางการเกษตรทสาคญทคนไทยบรโภคเปนอาหารหลก นอกจากน ขาวและผลตภณฑแปรรปทเกดจากขาวเปนสนคาทมการสงขายไปยงพ นทตางๆ ท งในประเทศและตางประเทศ ซงกอใหเกดการกระจายรายไดภายในประเทศ ในป พ.ศ.2559 - พ.ศ.2560 ปรมาณการสงออกขาว 10 อนดบแรกของตลาดขาวทวโลก พบวาประเทศอนเดยเปนประเทศผสงออกขาวสงสดของโลก โดยมปรมาณการสงออกทอยท 11.60 ลานตน คดเปนสวนแบงการตลาดรอยละ 25.06 ของการสงออกขาวในตลาดโลก รองลงมาไดแก ประเทศไทย มปรมาณสงออกประมาณ 11 ลานตน คดเปนสวนแบงการตลาดรอยละ 23.76 ของการสงออกขาวในตลาดโลก (ภาพท 1.1) ผลผลตขาวทประเทศไทยสงออกแบงได 4 ชนด ไดแก ขาวขาว ขาวหอมมะล ขาวนง และขาวเหนยว โดยในป พ.ศ.2559 ปรมาณการสงออกขาวขาวมสดสวนสงทสด คดเปนรอยละ 52 ของการสงออกท งหมด ขาวหอมมะลมสดสวนการสงออกคดเปนรอยละ 24 ของการสงออกท งหมด ขาวนงสดสวนการสงออกคดเปนรอยละ 21 ของการสงออกท งหมด และขาวเหนยวสดสวนการสงออกคดเปนรอยละ 3 ของการสงออกท งหมด (ตารางท 1.1)

ภาพท 1.1 ปรมาณการสงออกขาว 10 อนดบแรกของโลก. จาก Foreign Agricultural Service/USDA Office of Global Analysis, December 2017.

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 15: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

2

ตารางท 1.1 ปรมาณสงออกขาวไทย จ าแนกตามชนดขาว ระหวางป พ.ศ.2558 - พ.ศ.2559

ชนดขาว ป 2558 ป 2559

ขาวขาว (ตน) 5,333,740 5,148,131 ขาวหอมมะล (ตน) 1,988,776 2,375,286

ขาวนง (ตน) 2,240,671 2,079,013

ขาวเหนยว (ตน) 232,593 266,461 รวม(ตน) 9,795,781 9,883,289

มลคา (ลานบาท) 155,912 154,434 หมายเหต. จากศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สานกปลดกระทรวงพาณชย, 2559. ในสภาวการณปจจบนขาวโลกมทศทางการบรโภคสงกวาจานวนผลผลตคอนขางมาก แมวาจะมการเพาะปลกขาวเปนจานวนมากแตยงไมเพยงพอตอความตองการสาหรบการบรโภค ซงประเทศจน แอฟรกา และประเทศแถบตะวนออกกลางมความตองการขาวในปรมาณทเพมมากข น โดยชวงระหวางป พ.ศ.2554 - พ.ศ.2559 มการบรโภคขาวเพมข นจาก 461 ลานตนเปน 470 ลานตน คดเปนรอยละ 0.68 ตอป ซงสงผลตอการสงออกในชวงระยะเวลาเดยวกน โดยในชวงป พ.ศ.2554 มการสงออกขาวจากกลมประเทศทมการเพาะปลก 39.97 ลานตน จนถงชวงป พ.ศ.2559 มการสงออก 40.07 ลานตน ซงเพมข นรอยละ 0.83 ตอป ตารางท 1.2 ปรมาณการน าเขาขาว จ าแนกตามประเทศ (ลานตน) ระหวางป พ.ศ.2557 - พ.ศ.2560

รายการ 2557 2558 2559 2560* %∆

จน 4.50 5.15 4.50 5.00 11.1 ไนจเรย 3.20 2.10 2.00 1.90 -5.0

ซาอดอาระเบย 1.46 1.60 1.50 1.55 3.3

ฟลปปนส 1.80 2.00 0.80 1.40 7.5 ไอวอรโคสต 0.95 1.15 1.30 1.35 3.8

อหราน 1.40 1.30 1.10 1.05 -4.5

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 16: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

3

ตารางท 1.2 ปรมาณการน าเขาขาว จ าแนกตามประเทศ (ลานตน) ระหวางป พ.ศ.2557 - พ.ศ.2560 (ตอ)

รายการ 2557 2558 2559 2560* %∆

อนโดนเซย 1.23 1.35 1.10 1.00 -9.1 อรก 1.08 1.01 0.90 1.00 11.1

เซเนกล 0.96 0.99 0.99 0.99 0.5

มาเลเซย 0.99 1.05 0.95 0.95 0 ปรมาณนาเขาขาวโลก 44.11 42.63 39.69 40.78 2.7

หมายเหต. จากสมาคมผสงออกขาวไทย, 2560. ในปจจบนรฐบาลจน ตดสนใจทาขอตกลงการนาเขาขาวกบสหรฐอเมรกา ซงประเทศจนเปนประเทศทสามารถผลตขาวไดปรมาณทมากทสดในโลก และสามารถผลตขาวไดมากกวาสหรฐอเมรกาถง 20 เทา อกท งในชวงหลายปทผานมาทางประเทศจนไดมการนาเขาขาวจากตางประเทศมากข น จากเหตการณดงกลาวสะทอนใหเหนถงปญหาทางภาคการเกษตรกรรมของประเทศจน มลภาวะและความเปลยนแปลงของสภาพอากาศทสงผลกระทบตอจานวนผลผลต อกท งประเทศจนเรมมการมงเนนทางดานภาคอตสาหกรรมมากข น (ไทยรฐออนไลน , 2560) ความผนผวนของตลาดขาวไทยไดรบผลกระทบจากปจจยภายในและภายนอกประเทศ ปจจยภายในประเทศทสงผลตอตลาดขาวไทย ไดแก ปญหาการรกษาระดบราคาขาว ทมการควบคมไมใหราคาขาวในทองตลาดมราคาทสงเกนจนทาใหผบรโภคเดอดรอน และปญหาราคาขาวเปลอกตกตา ทสงผลกระทบตอเกษตรกรเพราะตองแบกภาระตนทนทสง แตไดกาไรนอย ปญหาดงกลาว จะถกแกไขใหดข นน น กตองอยในความสามารถในการวเคราะหปญหาใหถกตอง สาหรบปจจยภายนอกประเทศ ไดแก เศรษฐกจโลกภาพรวมอยในสภาวะทตกตา มการเกงกาไรจากกลมผขาย สงผลใหราคาตากวาทควรเปน รวมถงปญหาดานสวนแบงตลาด โดยในปจจบน อนเดย เวยดนาม มสวนแบงตลาดในการสงออกขาวทสงข น ซงอาจเปนผลจากราคาขาวทสงออกของท งสองประเทศมราคาตากวาประเทศไทย และอาจจะเปนปจจยททาใหสดสวนการนาเขาขาวจากประเทศไทยในสาธารณรฐประชาชนจนลดลง และหนไปนาเขาจากอนเดย นอกจากน สดสวนการนาเขาขาว ในกลมประเทศแอฟรกาโดยเฉพาะไนจเรยมแนวโนมทลดลง สบเนองมาจากผลกระทบของน ามนดบทมราคาลดลงสงผลตอรายไดของประเทศ ทาใหการนาเขาสนคาจากตางประเทศไดรบผลกระทบเชนกน

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 17: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

4

จากหลายปจจยทกลาวมาขางตน เหนไดวาตลาดขาวโลกน นมความออนไหวและผนผวน สามารถคาดคะเนปรมาณผลผลต และราคาไดคอนขางลาบาก ซงเปนเหตใหตลาดการสงออกขาวไทยไดรบผลกระทบเชนกน ดงน นการออกแบบจาลองการวเคราะห คานวณปรมาณผลผลตและความตองการขาวในโลก อาจเปนเครองมอหนงทสามารถชวยแกปญหาการประมาณการผลผลตขาวและราคาในอนาคต เพอลดความผนผวนของตลาดการซ อขายขาว และสงผลกระทบโดยตรงตอตลาดการสงออกขาวของไทย

1.2 วตถประสงคของการศกษา ขาวเปนสนคาการเกษตรทสาคญของไทย ผลผลตทไดถกนามาบรโภคในประเทศและเปนสนคาสงออกทมผลตอสภาพเศรษฐกจของไทย ในการทาเรอง “กลไกราคาขาวในตลาดโลก” จงมวตถประสงคในการวเคราะหปรมาณและวเคราะหโครงสรางของตลาดโลก โดยการศกษาน เนนไปทการจดสรางแบบจาลองเศรษฐมตทเปนลกษณะแบบจาลองเชงโครงสราง เพอศกษากลไกราคาขาวในตลาดโลก โดยแยกการประมาณการระหวางอปสงคและอปทาน 1.3 ขอบเขตของการศกษา 1.3.1 ศกษากลไกราคาขาวในตลาดโลก โดยแหลงทมาของขอมลอปสงคและอปทานดงกลาว ไดมาจากองคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) และกระทรวงเกษตรสหรฐอเมรกา (USDA) 1.3.2 จดสรางตวแบบจาลองสาหรบการวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหขอมลทางโครงสรางตลาด 1.3.3 วเคราะหผลลพธท ไดจากตวแบบจาลอง เพอใชผลลพธดงกลาวมาเปนขอเสนอแนะและแนวทางการแกไขปญหา 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ผลจากการศกษาในคร งน ทาใหผททาการศกษาทราบถงสงทจะไดรบ ดงน

1.4.1 แนวทางในการจาลองตวแบบในการวเคราะหขอมล เพอทราบถงความเหมาะสมของการวเคราะหขอมลกลไกราคาขาวในตลาดโลก

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 18: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

5

1.4.2 ประยกตใชวธการวเคราะหและนาผลลพธท ได เพอใชเปนแนวทางในการวางแผนการผลตและการสงออกขาวของไทยใหสอดคลองกบความตองการของตลาดโลก 1.5 นยามศพท 1.5.1 ขาว หมายถง พชไมลมลกชนดหนงทมเมลด เปนอาหารหลกของประชาชนชาวไทย และชาวเอเชย ซงเมอพดถงขาว โดยทวไปจะนกถงขาวจาวและขาวเหนยวกอนเพราะเปนอาหารหลกสาหรบการบรโภค นอกจากน ยงมขาวอกหลายพนธ เชน ขาวหอมมะล ขาวขาว และขาวกลอง ขาวเปนคาขยายเพอบอกชอของพชชนดอนๆ เชน ขาวโพด ขาวฟาง ขาวไร ขาวโอต ขาวสาล ขาวบารเลย เปนตน

1.5.2 The Stocks to Use Ration หรอ SURs คอ การวดความสมพนธระหวางอปสงคและอปทานของสนคาบรโภค โดยอตราสวนคลงสนคาทใชบงช ถงระดบเปอรเซนตของคลงสนคาทมหรอการถกใช

1.5.3 Computable General Equilibrium: CGE คอ แบบจาลองทครอบคลมทกมตทางเศรษฐศาสตร เพราะเปนแบบจาลองทอธบายการเคลอนท/การเปลยนแปลง ของผผลตทกราย ผบรโภคทกคน และปฏสมพนธระหวางกน

1.5.4 Partial Equilibrium: PE คอ แบบจาลองการวเคราะหปรากฎการณหนงโดยสมมตวา การเปลยนแปลงใดทเกดข นกบเรองทกาลงวเคราะหจะไมสงผลกระทบไปยงปรากฏการณตวอน

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 19: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

6

บทท 2 ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

2.1 ทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 โครงสรางตลาด (Market Structure) โครงสรางตลาด (Market Structure) (ภราดร ปรดาศกด,2556) หมายถง จานวนของผผลตและผซ อทมอย ในตลาดสนคาหรอบรการน นๆ โครงสรางของตลาดยงหมายรวมถงสภาพแวดลอมหรอบรบทตางๆทสมพนธกบการแขงขนทผขายหรอผซ อทมตอกน ตลาดสนคาหรอบรการตางๆ พจารณาจากทางดานผซ อหรอผขายตามโครงสรางของตลาด ประกอบไปดวย 4 รปแบบ ไดแก 2.1.1.1 ตลาดแขงขนสมบรณ (Perfect Competition) 2.1.1.2 ตลาดผกขาด (Monopoly) 2.1.1.3 ตลาดกงแขงขนกงผกขาด (Monopolistic Competition) 2.1.1.4 ตลาดผขายนอยราย (Oligopoly) สาหรบการคาทางการเกษตรหรอสนคาทางการเกษตร สวนใหญจะอย ในโครงสรางตลาดแขงขนขนไมสมบรณ ประกอบดวย ตลาดผกขาด ตลาดกงแขงขนกงผกขาด หรอตลาดผขายนอยราย โดยผผลตมอทธพลเหนอตลาด กลาวคอ เปนผมอานาจในตลาด โดยการกาหนดราคาหรอมฐานะเปน ผต งราคา (Price market) แมวาการผลตขาวในตลาดการคามการแขงขนกน แตในขณะเดยวกน สามารถต งราคาในผลผลตเหลาน นใหแตกตางจากผผลตรายอน เนองจากผลผลตมความแตกตางกนในระดบความพงพอใจของผบรโภค หรอในกรณทผลผลตมความคลายคลงกนและมผลผลตในจานวนทไมมาก อานาจการผกขาดอาจเกดข นจากการสมรรวมคดกน (Collusion) ในทน โรงส หรอ พอคาสงออก อาจจะทาการสมรรวมคดกนในการต งราคาการคา อกท งการรบรขาวสารดานตางๆอาจจะมไมเทากน เชน ขาวสารทางดานราคา ตนทน เทคโนโลยเปนตน 2.2 วรรณกรรมทเกยวของ Food and Agriculture Organization of the United Nations (2004) ได กล าวไว ในบทความฉบบน วา สมชชาแหงสหประชาตไดประกาศใหเปนปขาวนานาชาตในป 2004 กลาวถงวาขาวเปนสนคาทสาคญ เปนอาหารจาเปนของประชากรครงโลกและยงเปนรายไดหลกของประเทศทกาลงพฒนา ซงกลยทธดานขาวน นถกแทรกแซงเปนจานวนทมาก จงทาใหเกดขอบดเบอนของสนคาเกษตรกรรมมากทสด

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 20: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

7

ขาวใหพลงงานประมาณรอยละ 20 ของปรมาณพลงงานเฉลยทมการบรโภคทวโลก โดยในทวปเอเชยเปนทวปทมการเพาะปลกและบรโภคขาวมากทสด คดเปนรอยละ 90 ของการเพาะปลกและการบรโภคทวโลก สงผลใหตลาดการซ อขายขาวระหวางประเทศคอนขางเลก สามารถคดเปน 1 ใน 4 เทา ของตลาดการซ อขายขาวสาล และ 1 ใน 3 เทาของขาวโพด ถงแมวาปรมาณการซ อขายขาวในตลาดตางประเทศ จะเพมข นต งแตยค 1990s แตปรมาณดงกลาวยงคงข นอยกบปจจยการผลต ในป ค.ศ.2000 - ค.ศ.2003 ในตลาดโลกการซ อขายขาวคดเปนรอยละ7 เมอเทยบกบขาวสาล (รอยละ 18) และ ขาวโพด (รอยละ13) โดยเฉพาะในกลมประเทศทมการผลตและบรโภคขาวทคอนขางสง จะมการซ อขายขาวในตลาดตางประเทศทคอนขางนอย เมอเทยบกบปรมาณการซ อขายในประเทศทาใหการเปลยนแปลงของการผลตหรอการบรโภคเพยงเลกนอยในกลมประเทศดงกลาว อาจสงผลถงการเปลยนแปลงสถานะภาพทางการซ อขาย ความไมเสถยรของราคาขาวในตลาดโลกทาใหยากตอการหารปแบบการวเคราะหตลาดขาวเปนตน รวมถงตลาดขาวตางประเทศทคอนขางมนโยบายทเขมงวด โดยเฉพาะกลมประเทศทผลตขาวทมสวนแบงการตลาดสวนใหญของโลก ท งน ความซบซอนและความถในการเปลยนแปลงของนโยบายขาวในพ นท สงผลใหการหารปแบบการวเคราะหตลาดขาวน นเปนไปไดยากเชนกน ประเภทขาวในการซ อขายในตลาดตางประเทศ แบงเปน 2 ประเภทหลกไดแก 1. Indica Rice เปนขาวทมลกษณะยาว มการซ อขายในตลาดคดเปนรอยละ 75 ของตลาดการซ อขายขาวท งหมด สงผลใหขาวชนดดงกลาวมภาษทตา 2. Japonica Rice เปนขาวทมความยาวปานกลาง คดเปนรอยละ 12 ของตลาดการซ อขายขาวท งหมด โดยสวนมากเปนขาวทมกลน เชน Basmati และ หอมมะล ภาษขาวในตลาดตางประเทศมแนวโนมสงข นควบคกบระดบของการผลต ภาษขาวกลอง หรอ ขาวขาวโดยสวนมากจะสงกวาขาวเปลอก ท งน การประเมนภาษขาวไมไดมการคานงถงชนดของขาวทมการซ อขายในตลาดโลก วาเปนแบบ Indica หรอ Japonica สงผลใหลดความสามารถของรปแบบการวเคราะหทใชนามาประเมน เพอใหสามารถเขาใจถงความพงพอใจในการปรบใชการยกเลกนโยบายทไมเปนธรรม ในการศกษาน เปนการการศกษาการปฏรปนโยบายเชงปรมาณของอตสาหกรรมขาว โดยใชรปแบบการวเคราะห 2 วธไดแก 1. แบบจาลอง Partial Equilibrium (PE Model) และ 2. แบบจาลองดลยภาพทวไป (Computable General Equilibrium : CGE Model) คาดวารปแบบการวเคราะห 2 แบบน จะสามารถนาเรอง คณลกษณะเชงพลวต (Dynamic Specification) โดยมการลงตรวจสอบพ นท หรอมขอกาหนดเชงพ นท เพอใชในการวเคราะหทสามารถทาใหเขาใจถงการปฏรปนโยบายในอตสาหกรรมขาว

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 21: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

8

โดยการศกษาคร งน ยงไดรวมถงกรณของปจจยภายนอกทสงผลตอผลลพธทได ดงเชนจากการวเคราะหปจจยภายนอกพบวา ขาวจดเปนผลตภณฑทมความยดหยนของอปทานทคอนขางตา เนองจากตองมการลงทนในการพฒนาทดนและโครงสรางพ นฐานเพอใหเหมาะสมแกการปลกขาว รวมถงการปลกขาวน นจาเปนตองอาศยน า โดยเฉพาะในกล มประเทศททาการเกษตรแบบพงพาธรรมชาต ทตองรอชวงฤดฝนซงเปนชวงทขาวสามารถเตบโตไดด ปจจยดงกลาวสงผลใหอปทานของขาวในระยาวน นคอนขางมความยดหยนคอนขางตา ในดานของความตองการของขาวในตลาด การเปลยนแปลงของราคาขาวมผลกระทบโดยตรงตอผบรโภคคอนขางตาเมอเทยบกบสนคาอน แตปจจยทสงผลตอการปรบเปลยนราคาขาวทแทจรงน น คอความยดหยนของรายไดของผบรโภค ทสงผลกระทบเชงบวกในกลมประเทศยากจน และประเทศกาลงพฒนา แตสงผลกระทบเชงลบในกลมประเทศทมการเตบโตอยางรวดเรวเชน จน และมาเลเซย จากการวเคราะหแกปญหารปแบบจาลอง น นพบวาคาพารามเตอรเปนปจจยทสงผลกระทบคอนขางสงตอการแกปญหาแบบจาลอง เชน คาความยดหยน ดงน นจงมความจาเปนอยางมากทจะตองใหความสาคญในการเลอกตววดทเหมาะสม เพอไมกอใหเกดผลช นาตามทคาดการไวต งแตตอนแรก นอกจากน ชวงระยะเวลาของขอมลทนามาใชในการวเคราะหเปนอกหนงปจจยทสงผลตอผลลพธ โดยรปแบบการวเคราะหทแตกตางกนมการเรยกใชชวงระยะเวลาของขอมลทแตกตางกน เพอใหผลลพธทไดออกมาสมบรณทสด รวมไปถงคานยามในการใชเรยกสนคาหรอผลตภณฑทแตกตางกนในแตละการศกษา สงผลใหผลการวเคราะหทออกมาแตกตางกน เชน บางการวเคราะหจาแนกขาวเปนกลมตามทางพนธศาสตรหรอบางการศกษา แบงประเภทของขาวเปนขาวเปลอก หรอการแปรรปขาวจากแบบจาลอง GTAP โดยเจาะลกไปถงกระบวนการของการผลต และคณภาพทสามารถพบไดในการศกษา AGRM and RICEFLOW Models สดทายน คาทางหลกสถตทบงบอกถงความมนยสาคญทางสถตทไดรบผลกระทบจากการออกแบบการศกษาทแตกตางกน สงผลใหเปนการยากทจะวดไดวาปจจยใดมผลทางสถตอยางแทจรง

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 22: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

9

ตารางท 2.1 Quantitative policy reform analysis in the rice sector - results from selected studies

Model Source Equilibrium type

Base Year

Projection Liberalization Soenario Rice Type

Effect on Price

(Percent)

Other Effect

AGLINK OECD

(2004) Partial

dynamic 2003 2013 50 percent cut in taniffs,

export subsidies and domestic support

Milled 1.50 55%เกดโดยมาตรฐานทางการคาสงผลตอ การปรบราคาในตลาดโลก

AGLINK OECD

(2002) Partial

dynamic 2001 2011 URAA export subsidy reductions –

continuation in OECD countries Milled 0.20

URAA market access improvement – continuation in OECD countries

Milled 0.50

AGRM FAPRI (2002)

Partial dynamic

2001/02 2011/2012 Full Not specified

10.30 การขยายตวของตลาด 29%

Free Trade only 10.60 การขยายตวของตลาด 27%

AGRM Wailes (2005)

Partial dynamic

2001/02 2011/2012 Domestic support Long grain

negligible

Medium grain

negligible

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 23: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

10

ตารางท 2.1 Quantitative policy reform analysis in the rice sector - results from selected studies (ตอ)

Model Source Equilibrium type Base Year

Projection Liberalization Soenario

Rice Type

Effect on Price (Percent)

Other Effect

IMPACT IFPRI (2001) Partial dynamic 1997 2020 Full Milled 14.0

WFH FAO (1996) Partial dynamic 1986/90 2004 URAA Milled 8.0 มผลกระทบเลกนอยตอการผลตและการบรโภค การซ อขายมการปรบตวเลกนอยโดยสวนใหญมาจากการสงออกของประเทศพฒนา

LTEVORSIM Agbenyegah (2001)

Partial dynamic 2000 2013 Free Trade Milled -1.0 สวสดการทเพมข น 40.5ลานลานเหรยญ (13.6ลานลานเกรยญของ

ประเทศทพฒนา)

Free trade Long grain 19.0 ตลาดการคาขยายตว 16%

Medium grain

102.0

Full Long grain 22.0 ตลาดการคาขยายตว 15%

Medium grain

80.0

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 24: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

11

ตารางท 2.1 Quantitative policy reform analysis in the rice sector - results from selected studies (ตอ)

Model Source Equilibrium type

Base Year

Projection Liberalization Soenario Rice Type Effect on Price

(Percent)

Other Effect

Free trade in developed countries

Milled -0.50 สวสดการเพมข น 13.6 ลานเหรยญสหรฐ (13.65 ลานเหรยญสหรฐในการพฒนา และ 0.4 ลานเหรยญสหรฐ

ในการพฒนาประเทศ )

URAA continuation Milled -1.0 สวสดการเพมข น 6.2 ลานเหรยญสหรฐ (3.5 ลานเหรยญสหรฐในการพฒนา และ 2.7 ลานเหรยญสหรฐ

ในการพฒนาประเทศ )

Free trade in Japan and the Republic of Korea

Milled -1.00 สวสดการเพมข น 20.3 ลานเหรยญสหรฐ (13.6 ลานเหรยญสหรฐในการพฒนา และ 6.7 ลานเหรยญสหรฐ

ในการพฒนาประเทศ )

ATPSM FAO (2002a)

Partial dynamic 1996 - 98

n/a 36 percent cut in tariffs, 20 percent increase in TRQs, no change in in-quota tariff, 20 percent cut in AMS, 21 percent

cut in export subsidies

Milled 1.30 ตลาดการคาขยายตว 5.1%

Swiss formula tariffs cuts (parameter of 0.25) , 50 percent increase in TRQs , 0

percent in-quota tariff, 80 percent cut in ARM, elimination of export subsidies

Milled 3.7 ตลาดการคาขยายตว 15%

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 25: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

12

ตารางท 2.1 Quantitative policy reform analysis in the rice sector - results from selected studies (ตอ)

Model Source Equilibrium type

Base Year

Projection Liberalization Soenario

Rice Type Effect on Price (Percent)

Other Effect

SWOPSIM Roningen & Dixit (1989)

Partial dynamic

1986 - 87

n/a Liberalization in OECD

Milled 18.3

SWOPSIM Krissof, Sullivan & Wainio

Partial dynamic

1986 n/a Liberalization in industrialized

countries

Milled 11

Ziets and Valdes

Ziets & vadles (1990)

Partial dynamic

1987 n/a Liberalization in industrialized

countries

Milled -2.8

GLS Anderson & Tyers (1992)

Partial dynamic

1991 2000 Liberalization in industrialized

countries

Milled 4.1 9% ของความผนผวนราคา เกดจากการรวมตวกนของการควบคมสนคาเขาระบบภาษศลกากร และ

50% จากการปองกนประเทศอตสาหกรรม

RICEFLOW Wailes (2005) Partial spatial static

2000 n/a Free trade Paddy Long Grain

Export price: 3.7, Import price :-10 ตลาดการคาขยายตว 4.4%

Low Quality Long Grain

Export price: 6.6, Import price :-14.1 ตลาดการคาขยายตว 13.2%

Fragrant Export price: 6.6, Import price :-14.1

ตลาดการคาขยายตว 0.7%

All Long Grain

Export price : 1.8, Import price :-17.7

ตลาดการคาขยายตว 7% และ สวสดการเพมข น 1.1 ลานเหรยญสหรฐ

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 26: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

13

ตารางท 2.1 Quantitative policy reform analysis in the rice sector - results from selected studies (ตอ)

Model Source Equilibrium type

Base Year

Projection Liberalization Soenario

Rice Type Effect on Price

(Percent) Other Effect

RICEFLOW Wailes (2005) Partial spatial static

2000 n/a Free trade All Medium/Short

Grain

Export price : 90.6, Import price :-27.4

ตลาดการคาขยายตว 5.86%และ สวสดการเพมข น 4.3ลานเหรยญสหรฐ

All rice Export price : 32.8, Import price :-13.5

ตลาดการคาขยายตว 15.4%

GTAP GTAP(2005) General static 2001 n/a Harbinson Paddy & milled Less than 11 Swiss type (Girard) Paddy & milled Less than 14

Dynamic Global CGE

MODEL

Diao, Somwaru & Roe (2001)

General Dynamic

1997 2012 Full Paddy 10 การคาทวโลกขยายตว 47%, การผลตหดตว 2% (การผลตลดลง8%ในประเทศทพฒนาแลว, การผลตเพมข น1%ในประเทศทกาลง

พฒนา)

Free trade Paddy 6 การคาทวโลกม 53%, การผลตหดตว 1% (การผลตลดลง 6%ในประเทศทพฒนาแลว,

การผลตเพมข น1%ในประเทศทกาลงพฒนา)

Domestic Paddy 2.5 การคาทวโลกม 1%, การผลตหดตว 1% (การผลตลดลง1%ในประเทศทพฒนาแลว,

การผลตเพมข น1%ในประเทศทกาลงพฒนา)

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 27: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

14

ตารางท 2.1 Quantitative policy reform analysis in the rice sector - results from selected studies (ตอ)

Model Source Equilibrium type Base Year

Projection Liberalization Soenario

Rice Type

Effect on Price (Percent)

Other Effect

Export subsidies Paddy 1.5 การคาทวโลกม 2%, การผลตหดตว 1% (การผลตลดลง1%ใน

ประเทศทพฒนาแลว, การผลตเพมข น1%ในประเทศทกาลง

พฒนา)

BLS Fischer, et al. (1988)

General Dynamic 1990 2000 Liberalization in EU Paddy & milled

21

Liberalization in OECD Paddy & milled

17

WALRAS Bumiaux , et al. (1989)

General static 1986/88 n/a Liberalization in OECD Paddy & milled

17

RUNS Bumiaux & vander

Mensbrugghe (1990,1991)

General Dynamic 1985 2002 Liberalization in OECD Paddy & milled

2.4

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 28: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

15

ตารางท 2.1 Quantitative policy reform analysis in the rice sector - results from selected studies (ตอ)

หมายเหต. ทมา Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2004.

Model

Source Equilibrium type Base Year

Projection Liberalization Soenario

Rice Type

Effect on Price (Percent)

Other Effect

MIRAGE / GTAP

Bouet ,et al.(2003)

General static 1997 n/a Free trade Paddy & milled

Paddy : 3.8 Milled : 1.04

การสงออกขาวขาวเพม : ประเทศในกลมอาฟรกน 180 %, สหรฐ 98 %. ประกนราคา 34 % ประเทศกาลงพฒนา 37% จน 34 %

50 percent cut in domestic support

Paddy & milled

Paddy : 11.74 Milled : 1.29

มการเปลยนแปลงเลกนอยในตลาดการคาขาวขาว ลดลง71 % ในยโรป และ42%การสงออกขางเปลอกใน

สหรฐ

Harbinson Paddy & milled

Paddy : 14.54 Milled : 2.29

มการลดลงอยางมากในยโรป และการสงออกขาวเปลอกในสหรฐมการเพมข นอยางมนยสาคญในตลาดการคาขาวเปลอกในหลาย

ประเทศ

Harbinson (doubled elasticties)

Paddy & milled

Paddy : 14.26 Milled : 3.06

MIRAGE / GTAP

Bouet ,et al.(2003)

General static 2001 n/a Doha Round Paddy & milled

Paddy : 9.4 Milled : 1.0

ลดปจจยใจการบรโภค จากการสนบสนนของประเทศใหญ

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 29: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

16

จากการวเคราะหนโยบายเชงปรมาณ (ตาราง 2.1) บงช ใหทราบถงการวเคราะหทมผลสบเนองมาจากปจจยแตละชนด ไดแก ตวแบบการวเคราะห แหลงทมา ปการเกบขอมล ประเภทของขาว ฯลฯ จากตารางแสดงผลจะเหนไดวา แบบจาลอง “AGLINK” ไมมความแตกตางในชนดของพนธขาว แตมความแตกตางในดานปจจยอน ซงทาใหสงผลกระทบตอราคา

Dawe (2002) เอกสารฉบบน ไดกลาวถงความไมเสถยรของตลาดขาวโลกเกดข นต งแตชวงหลงสมยสงครามโลกคร งท 2 เหนไดจากความผนผวนของราคาขาวและการขาดสภาพคลองของปรมาณขาวในตลาด หากวเคราะหปจจยทางการผลตและสภาวะของตลาดการสงออก จะสามารถแบงการเปลยนแปลงของตลาดขาวโลกต งแตป ค.ศ.1950 จนถงป ค.ศ.2000 ไดเปน 3 ระยะ คอ ชวงป ค.ศ.1950 จนถงป ค.ศ.1964 ชวงป ค.ศ.1965 จนถงป ค.ศ.1981 และ ชวงป ค.ศ.1985 จนถงป ค.ศ.1998

ในชวงป ค.ศ.1950 จนถงป ค.ศ.1964 โครงสรางการผลตขาวมความผนผวนคอนขางสงและปรมาณการผลตคอนขางตา แตราคาขาวอยในระดบทสงและมความผนผวนนอย โดยราคาเฉลยอยท 934 ดอลลารตอตน เนองจากในขณะน นผนาดานผลตขาวและการสงออกกระจกตวอยในกลมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะไทย พมา เวยดนามและกมพชา หากประเทศใดมปญหาในการผลต อกประเทศจะเพมประมาณการสงออกเพอทดแทน ราคาขาวจงคอนขางมความเสถยร ระยะตอมาในป ค.ศ.1965 จนถงป ค.ศ.1981 เปนชวงทใหความสาคญกบการควบคมการใชปยหรอสารเคมในการเพาะปลกในหลายประเทศ ประกอบกบปญหาการเมองในกลมประเทศผสงออกขาวหลก โดยถงแมวาโดยภาพรวมกาลงการผลตขาวจะเพมมากข น แตปรมาณการสงออกขาวในตลาดโลกลดนอยลง ราคาขาวจงมความผนผวนคอนขางมาก โดยเฉพาะในชวงป ค.ศ.1973 - ค.ศ.1975 ทราคาขาวมความผนผวนมากทสด เนองจากไดรบผลกระทบจากปญหาวกฤตดานอาหารโลก และปญหาสภาวะโลกรอน สงผลใหปรมาณการสงออกของขาวในหลายประเทศหลกลดลง รวมถงประเทศไทย ในชวงครงศตวรรษแรกของยค 80 ราคาขาวลดลงอยางรวดเรว หลงจากน นต งแตป ค.ศ.1985 จนถงป ค.ศ.1998 มการนาเทคโนโลยเขามาชวยในการผลต สงผลปรมาณกาลงการผลตขาวโดยเฉลยเพมข นอยางตอเนอง รวมถงตลาดการสงออกขาวทกลบมาฟนฟอกคร ง ถงกระน นราคาขาวคอนขางตา แตมความผนผวนคอนขางนอย

จากการวเคราะหโครงสรางราคาขาวโดยใชขอมลอางองของประเทศไทยเปนประเทศทมการสงออกขาวมากทสด และประเทศอนโดนเชยเปนประเทศทมการนาเขาขาวมากทสดในโลก พบวาหากการนาเขาขาวของประเทศอนโดนเชยเพมสงข นทกๆ 1 ลานตน จะสงผลใหราคาขาวโลกขยบตวสงข นประมาณ 8.65 ดอลลาร ตอตน ขณะเดยวกนหากคาเงนบาทไทยออนตวลงรอยละ10 ในปน นราคาขาวโลกจะลดลงประมาณ 22 ดอลลารตอตนในปถดไป ทางดานของผลกระทบของราคาจากกาลงการ

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 30: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

17

ผลต พบวาหากกาลงการผลตของขาวเปลอกตอหวเพมข น 1 กโลกรม จะสงผลใหราคาขาวตอตนลดลง 6.73 ดอลลาร ในปถดไป และในปท 2 หลงจากน น ราคาจะลดลง 7.47 ดอลลาร ตอตน

จากการวเคราะหขางตนพบวาราคาขาวยงคงอยในเกณฑทตาไปอกชวงระยะเวลาหนง แตอาจจะสามารถคาดเดาไดวาราคาขาวในระยะยาวนาจะมการปรบตวข นอยางชาในทวปเอเชย โดยหากราคาขาวในเอเชยปรบตวสงข นเรวกวาอตราการเตบโตของประชากร อาจจะสงผลถงกาลงการผลตตอหวลดลง และสงผลตอเนองถงการปรบราคาขาวทสงข น ถงกระน นราคาขาวในตลาดโลกในอนาคตนาจะคงทเชนเดยวกบชวง 15 ปทผานมา นอกจากน ภาคการผลตยงคงมการพฒนาอยางตอเนอง ท งดานชลประทาน การพฒนาการปองกนโรคขาว การเปดตลาดการคาเสร และการรวมมอกนระหวางกลมประเทศสงออก รวมถงการปรบเปลยนนโยบายของประเทศสงออกเพอใหสามารถแขงขนในตลาดโลกได นาจะเปนปจจยทกอใหเกดการเปลยนแปลงของตลาดการซ อขายขาวในอนาคต

Bobenrieth et al.(2012) การศกษาคร งน ไดกลาวถงการวเคราะหอตราสวนการบรหารคลงสนคาเพอสาหรบการนาไปใชงาน และใชขอมลดงกลาวเปนตวช วดจดออนไหวทกอใหเกดการหยดชะงกของตลาดการคาธญพชโลก อกท งยงเนนการศกษาเกยวกบความสาคญในเรองการตอบสนองของนโยบายและเรองขอมลของอปสงคและอปทานโดยใชขอมลจากแหลงทหลายหลาย ในทนไดมงเนนศกษาเพยง 4 ปจจย คอ ราคา ผลผลต การบรโภค และคลงเกบสนคาของธญพชหลก3ชนด ไดแก ขาวสาล ขาวโพด และขาว ซงไดใชอตราสวนของบรหารคลงสนคาเพอพจารณาดานการบรโภค ซงสามารถเปนตวบงช ไดถง “ความผดปกตของตลาด”

สาหรบดานราคา สามารถบงช ไดถงแนวโนมของตลาดธญพชในโลกและ ดานคณภาพของธญพช ซงราคาจะถกควบคมโดยตลาดทถกกาหนดไว สาหรบดานคณภาพกถกควบคมดานคณภาพโดยตลาดทกาหนดไวเชนกน ซงราคาและคณภาพของธญพชจะถกควบคมโดยตลาด ความแตกตางทางดานราคาและคณภาพจะแตกตางกนอยางมากในแตละประเทศหรอภมภาค โดยเฉพาะอยางยงในประเทศทกาลงพฒนาจะมความแตกตางจากราคาในตลาดโลกเปนอยางมาก โดยจะเหนไดจากการใชจายของการซ อธญพช เมอในตลาดโลกมปญหาทางดานดชนราคาจะทาใหเกดผลกระทบตอการซ อธญพชทจะมการซ อขายทนอยลง

อทธพลทอาจเกดข นตอราคาในตลาดธญพชสามารถเกดข นไดจากหลายปจจย เชน ความตองการบรโภคอาหารในจานวนทเพมมากข นคอความตองการบรโภคเน อสตวในปรมาณทเพมมากข น ผลกระทบจากราคาน ามนทผลสงถงการขนสงสนคา การเกงกาไรจากปรมาณผลผลตทมอย

การเปลยนแปลงทางดานราคาถอวาเปนเรองปกตทสามารถเกดข นไดตลอดเวลา ผลกระทบดงกลาวมาจากความตองการของทอยในเกณฑสงหรอมผลผลตทสงเกนตอความตองการ สาหรบทผานมาการประเมนในเรองความแปรปรวนในดานน ไดละเลยทางดานการจดเกบขอมลท

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 31: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

18

แทจรง แตจะมงเนนไปทางปจจยรอบขาง เชนผลกระทบจากสภาพอากาศ สภาวะโลกรอน และดานเทคโนโลย ซงสงผลตอความแปรปรวนทางดานราคา

สาหรบดานการผลต จะเหนไดวาผลผลตทมปรมาณมากหรอปรมาณทนอยไมไดมความสมพนธกบราคาและยอดขาย ซงปจจยตอผลผลตน นไดเกดจากสภาวะอากาศทเกดข น เชนสภาวะอากาศทรอนและแหงแลง หรอพ นทเพาะปลกทมพ นทนอย มการต งขอศกษาทบงบอกใหทราบถงความแปรปรวนของผลผลตทสามารถสงผลกระทบตอตลาดเกษตรไดอยางมากคอ

1.ผลกระทบตอตอตลาดสนคาทดแทน คอ การเกบเกยวผลผลตขาวโพดในสหรฐอเมรกาเกดสภาวะตกตา ซงมการชดเชยของผลผลตจาก จานวนผลผลตของขาวสาลในแคนนาดา

2.คณลกษณะของธญพชหลก คอ สามารถเกบผลผลตไวในคลงสนคา เพอเปนการรองรบตอเหตการณทเกดการขาดแคลน แตปรมาณของผลผลตเหลาน ไมสามารถนาไปวดคาทางอปสงคและอปทานได

การวดระดบความเพยงพอของคลงสนคา คอการทาใหคลงสนคาอยในสภาวะทปกตเพยงตอและสามารถรองรบตอการใชงานตออตราสวน(SUR) เปนการแสดงอตราสวนของหนวยการบรโภคทกาหนดไวสาหรบธญพชหลก 3 ชนด ทรวมถง”การทางาน”และ”การลาเลยง”ทจาเปนตอการดาเนนงานของหวงโซอาหาร แตในตรงกนขามกบการผลต SUR เปนตวบงช ทดตอความเสยงตอความเปราะบางตอแตละดานของตลาด

ในตลาดขาว ขาวสาล และขาวโพด มความแตกตางกนมากคณลกษณะและความตองการในการบรโภคเปนอยางมาก

สาหรบขาวถอวาเปนอาหารหลกของประชากรในโลก โดยเฉพาะอยางยงในประเทศอนเดย ประเทศจน ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และบางประเทศในทวปแอฟรกา โดยมผผลตรายใหญจานวน 6 ประเทศ ไดแก จน อนเดย อนโดนเชย บงคลาเทศ เวยดนาม และไทย ซงมสดสวนกรสงออกมากกวา 3 ใน 4 ของการสงออกผลผลตทวโลก

สาหรบขาวสาลมการบรโภค 2 ใน 3 ของการบรโภคทวโลก มการบรโภคในประเทศตางๆอกท งยงมจานวนของความตองการบรโภคมากยงข นในกลมประเทศทกาลงพฒนา ซง 1 ใน 6 ของจานวนปรมาณขาวสาลท งหมดซงถอวาเปนขาวสาลทมคณภาพตา จะนาผลผลตเหลาน ไปใชทางดานอตสาหกรรมและการนาไปผลตเช อเพลงชวภาพในยโรป

สาหรบขาวโพดถอวาเปนอาหารหลกในประเทศเมกซโก แถบอเมรกากลาง และบรเวณภมภาคทะเลทรายซาฮารา ซงขาวโพดถอวาเปนผลผลตสาคญในเชงพาณชยเพราะเปนอาหารหลกของสตว และ 60% ของการผลตทวโลกใชเปนเช อเพลงทางชวภาพและอตสาหกรรม

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 32: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

19

สาหรบแบบจาลองในการศกษาน เปนการเกบขอมลราคาสนคาทางเกษตรซงเปนราคาในระดบโลกทมการกาหนดไวเปนหลกตามอปสงคและอปทาน แลวสนคาคงเหลอเปนสวนประกอบทเกยวของกบอปสงคทวโลกสาหรบการเกษตรรายใหญ แบบจาลองการจดเกบขอมลการแขงขนระดบโลกโดยเนนทประโยชนในแงของการคาดการณการเพมข นของราคา และมงเนนไปทประโยชนเชงประจกษของแบบจาลองมาตรฐาน เพอระบอตราสวนของการเกบสนคาตอการใชงานทบงบอกวา มความเสยงสงทจะเกดข นกบราคาสนคา

ในการขาดขอมลทนาเชอถอเกยวกบขอมลอปสงคและอปทานของธญพชและการสงออกสาหรบการประมาณคาทางเศรษฐมต สงผลใหเกดการการผดพลาดในเรองขอเทจจรงในเรองราคาสนคาโภคภณฑ ในการประมาณคาในรปแบบการจดการเกบสนคามาตรฐาน สาหรบการประมาณคาใชรปแบบแนวทางของ Deaton และ Laroque (1992 ,1995 ,1996) และโครงสรางการบรโภคความตองการของขอมลเชงปรมาณทเปนไปได (Maximum Information Maximum Likelihood : ML)

บทสรปสาหรบการศกษาน ไดกลาวถงความสมพนธทเหนไดชดระหวางราคาและSURs ซงเปนตวช วดของสภาวะของตลาดธญพชและเปนตวบงช ของความเชอมโยงของรปแบบการจดเกบผลผลตสาหรบความสมพนธระหวางคลงเกบสนคาและราคา การใชตวแบบจาลองทมเสถยรภาพใหสามารถประเมนตลาดโดยการดาเนนการความนาจะเปนสงสด และเพอใหไดวธการคานวณ SURs ทสอดคลองควบคไปกบขอมลราคา ท งน สามารถสงเกตการณไดจากวธการคานวณ SURs ซงมหลกฐานและขอมลทแนชด ในการทนามาสนบสนนในเรองธญพชหลกในการใหพลงงาน ซงมความสมพนธระหวางวธการคานวณ SURs กบธญพชหลก แตละชนด ในเรองการใหพลงงานของธญพชแตละชนด ท งน ราคาและวธการคานวณ SURs เปนขอมลทเชอถอไมไดทจะนามาทาการวเคราะห สาหรบขอมลใน SURs มความผนผวนจากราคา สงผลใหคาของวธการคานวณ SURs มความเปลยนแปลง รวมท งตวช วดมความแปรปรวน ในการศกษาน ขอมลทมการวเคราะหโดยละเอยดสาหรบวธการคานวณ SURs ในการวเคราะหคาพลงงานของแตละธญพช รวมถงการวเคราะหทมการปรบเปลยนหรอมการกาหนด ซงสงผลกระทบทางออม สาหรบการวเคราะหคร งน สามารถเปนตววดทสามารถบงช ไดดสาหรบวดความผนผวนของขอมล เพอบงช ใหทราบถงความเปราะบางของราคาในตลาดโลก ซงสามารถทาใหราคาในตลาดเกดการชะงกในตลาด สาหรบขอมลทนามาวเคราะหไดนามาจากขอมลตลาดโลกในระยะเวลา 5 ปทผานมา ซงการเลอกแคบางชวงเวลาของขอมล อาจสงผลใหในอนาคตตองนามาศกษาตอ

สาหรบตลาดปจจบนยงมการใชแนวคดแบบด งเดมโดยการนาขอมลทางดานราคามาวเคราะห และนาผลวเคราะหทไดมาสรปผลหรอนาไปเปนแนวทางในการดาเนนงานในตลาดการคา แตในความเปนจรง ณ ปจจบน สามารถนาขอมลทางดานคลงสนคามาวเคราะหเพอสนบสนนในความนาเชอถอของขอมลทมอย ซงสามารถดแนวโนมตลาดไดวามแนวโนมทจะไปในทศทางใด

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 33: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

20

อยางไรกตามควรจะตองมการศกษาโครงสรางตลาดเพมเตมเกยวกบขอมลในการประมาณพฤตกรรมของตลาดขาวโดยใชท งขอมลราคาและขอมลคลงสนคา แตถงอยางน นกมขอจากดในการประมาณสภาวะทมการหยดชะงกทางดานราคา การทสามารถวเคราะหเหตการณไดแมนยามากข นสงผลใหความเสยงทจะเกดสภาวะการหยดชะงกทางดานราคานอยลง เพราะขอมลทางดานคลงสนคา จะเปนขอมลทนามาชวยประมาณการณความเสยงทจะเกดข น การพฒนาการแจงเตอนขอบกพรองใหมประสทธภาพทดข น จะสงผลทาใหเกดผลกระทบลดนอยลง

อมมาร สยามวาลา และ วโรจน ณ ระนอง (2533) จากการศกษาคร งน ไดกลาวถงความรเรองขาว ซงมเน อหาต งแต ลกษณะทางชววทยาของขาว ปจจยสาคญของการผลต เทคโนโลยการสขาว ตนทนและประโยชนจากการสขาว โครงสรางราคาขาวในประเทศ อกท งยงกลาวถงการผลต การบรโภค และนโยบายของรฐบาลในตางประเทศ

การเพาะปลกขาว ผลผลต และการบรโภคของคนไทยน น ไดข นกบปจจยในหลายสวน ไดแก ตนกลาทเหมาะสมหรอสมบรณในการเพาะปลก และใหผลผลตทดน นข นอยกบพ นทเพาะปลก ซงในแตละภมภาคของประเทศจะมลกษณะทางพ นดนทแตกตางกน เชนในพ นทภาคกลางมการทบถมของดนสบเนองมาจากเปนพ นทลมแมน า จงเกดสะสมของแรธาตตางๆซงเกดผลดตอการเพาะปลกขาว สาหรบพ นทภาคตะวนออกเฉยงเหนอลกษณะของดนเปนดนทรายหรอดนรวน จงมลกษณะดนทไมอมน าและมกมอนทรยวตถทตา ทาใหผลผลตไมดมากนก อกท งกรมชลประทาน พลงงาน เครองมอทนแรง และเทคโนโลยสมยใหม กยงมสวนสาคญตอการเพาะปลก โดยบทบาทของน าและพลงงานเปนบทบาทสาคญตอการเจรญเตมโตของเมลดพนธขาว ซงพลงงานบางอยางเกดจากการทมนษยไดดดแปลงเครองมอเพอชวยในการผลต อกท งเครองมอทนแรงและเทคโนโลยสมยใหมเปนปจจยทสาคญอกอยางหนงทชวยในเรองของการผลต เชนปย การวจยพนธขาว ซงกระบวนการการผลตทมคณภาพจะทาใหเกดผลทมทศทางเดยวกนกบผลผลต โดยคณภาพของผลผลตทมมาตราฐาน จะทาใหเปนทตองการไมวาจะเปนตลาดการคาในประเทศและตางประเทศ

สาหรบรปแบบการคาขาวผสงออกของไทยกบผซ อในตางประเทศ มรปแบบการคาดงตอไปน

1. ขายขาวใหผซ อทเปนเอกชนในตางประเทศ 2. ขายขาวใหรฐบาลของประเทศผซ อ 3. บรษทสงออกเปนผจดหาขาวสงในนามรฐบาลไทยเพอขายใหกบรฐบาลผซ อ โครงสรางราคาในตลาดการคาขาวน น จดของราคาไมไดมเพยงทเดยว เนองจากราคาจะ

แตกตางกนตามชนดของขาวและคณภาพของขาว แตในตลาดการคาขาวจะมลกษณะโดยรวมทไปในทศทางเดยวกน โดยเมอขาวประเภทหนงเคลอนไหวข นลงไปทศทางใด ราคาขางประเภทอนๆ กจะ

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 34: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

21

เคลอนไหวไปในทศทางเดยวกนเชนกน โดยราคาทสงหรอตาน นข นอยกบปจจยหลายชนดเชน สภาพการผลตและการบรโภค สภาพภมอากาศ การกาหนดราคาหนาโรงส เปนตน อกท งการแทรกแซงของรฐบาลในตลาดการคาขาว กสงผลตอตลาดเปนอยางมาก โดยเกอบทกประเทศไดมการแทรกแซงหรอเกดขอบงคบจากทางรฐบาล ซงสงผลตอความผนผวนทางดานราคาและการผลตในประเทศและตางประเทศ

สาหรบทางดานเศรษฐกจ ขาวถอวาเปนพชผลทางการเกษตรทมความสาคญตอเศรษฐกจการคาในหลายประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในแถบเอเชย ซงการขบเคลอนและความผนผวนในตลาดการคาขาวโลกน น เกดจากหลากหลายปจจย ไดแก จานวนผลผลตของแต ละประเทศ ปรมาณการบรโภคขาวของแตละประเทศ นโยบายการคาขาวแตละประเทศทมความแตกตางกน ประกอบไปดวย การแทรกแซงดานการผลต การแทรกแซงดานการบรโภค และสตอกการเกบขาว

Adams and Behrman (1978) การศกษาดงกลาว ไดทาการตรวจวดนโยบายของสนคา เพอศกษาความผนผวนของตวสนคา โดยการนาขอมลมาทาการศกษาใหม เนองจากการศกษากอนหนายงมขอจากดในการศกษา โดยไมไดมการนาขอมลทกชนดมาใชวเคราะห และขอมลทนามาใชน นคอนขางมความผนผวน การวเคราะหในคร งใหมน ไดพยายามแกไข โดยการใชขอมลของสนคาท ง 10 ชนด และมการใชขอมลราคาของสนคาคงคลงสารองจาก การประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและการพฒนา (UNCTAD) ซงทาการศกษาจาก 3 กลมประเทศ คอ กลมประเทศทพฒนาแลว กลมประเทศกาลงพฒนา และ ระบบเศรษฐกจแบบวางแผนจากสวนกลาง และมการนาขอมลของสนคาคงคลงในการประกอบการศกษา จากการศกษาท งหมด ทาใหทราบวา โมเดลของ UNCTAD มความเหมาะสมตอการทดสอบความตองการบรโภคมากทสด ถดมาคอดานผลผลต และราคา ตามลาดบ โดยพบวาการศกษามความเชอถอไดในระดบหนง ยกเวนราคาของน าตาลทมความคลาดเคลอนสมบรณ ซงการศกษาคร งใหมน กยงประสบปญหาคลายเดม คอการนาขอมลสนคาท ง 10 ชนด มาทาการวเคราะห และตวแบบสมการ UNCTAD และสนคาคงคลง กไมสงผลตอความเปลยนแปลงทางดานราคา

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 35: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

22

บทท3 วธการวจย

3.1 ขอมลพ นฐาน การศกษาเรอง “กลไกราคาขาวในตลาดโลก” ผศกษาดาเนนการศกษาในคร งน โดยวตถประสงคตองการสรางแบบจาลองเศรษฐมตทเปนลกษณะแบบจาลองเชงโครงสราง เพอศกษากลไกราคาขาวในตลาดโลกโดยแยกการประมาณการระหวางอปสงคและอปทาน ดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป Eviews สาหรบการวเคราะหขอมลและตรวจสอบวาผลลพธทไดรบจากการศกษาคร งน เปนไปตามสมมตฐานทต งหรอไม การดาเนนการศกษาในคร งน ประกอบดวยข นตอนวธการศกษาและข นตอนการศกษา กลมตวอยาง ขอบเขตของการศกษา เครองมอการศกษา การวเคราะหขอมลและสถตการวจย ตามลาดบดงตอไปน 3.2 วธการศกษาและข นตอนการศกษา เพอใหไดดาเนนการศกษาบรรลวตถประสงคทต งไว ผศกษาไดดาเนนการอยางเปนระบบข นตอนดงน ข นตอนท 1 ศกษาขอมลการคาขาวในตลาดการคาโลกและตลาดการคาในประเทศไทย โดยผศกษาไดหาขอมลและศกษาจากเอกสารขอมลสถตยอนหลงและปจจบน วรรณกรรมทเกยวของ เพอเปนแนวทางในหารนามาสรางกรอบแนวความคดทางทฤษฎ กาหนดข นตอนการศกษาและสรางเครองมอสาหรบการศกษา ข นตอนท 2 จดเตรยมขอมลปรมาณการสงออกและการนาเขาของขาวในตลาดโลก ซงใชขอมลรายประเทศ 132 ประเทศ ต งแตป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2559 รวมท งหมด 40 ปยอนหลง โดยแบงขอมลออกเปน 2 สวน ต งแตป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 และ พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 ข นตอนท 3 นาขอมลปรมาณการนาเขาและการสงออกของขาว ในข นตอนท 2 มาวเคราะหสรางแบบจาลองทางเศรษฐมตลกษณะแบบจาลองเชงโครงสราง ข นตอนท 4 รายงานผลการศกษา โดยการนาผลการวเคราะหขอมลท งหมด มาจดทาการรายงานการศกษา

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 36: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

23

3.3 กลมประชากร

ประเทศทผศกษาตองการเลอกใชในการศกษาคร งน ประกอบดวย กลมประเทศทมการสงออกและนาเขาขาวโลก โดยผศกษานาขอมลจรงมาจากเอกสารองคกรการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) และกระทรวงเกษตรสหรฐอเมรกา (USDA) ทมขอมลรายประเทศของการสงออกและการนาเขาขาว โดยเลอกขอมลการสงออกและการนาเขาของขาว 40 ปยอนหลง ซงผศกษาไดนากลมประเทศ 132 ประเทศ ดงตอไปน

ตารางท 3.1 รายชอประเทศคาขาว

Afghanistan Cote d'Ivoire Iraq New Zealand Swaziland

Algeria Croatia Israel Nicaragua Switzerland

Angola Cuba Jamaica Niger Syria

Argentina Cote d'Ivoire Japan Nigeria Taiwan

Armenia Croatia Jordan Norway Tajikistan

Australia Cuba Kazakhstan Oman Tanzania

Azerbaijan Dominican Republic Kenya Pakistan Thailand

Bangladesh Egypt Korea, North Panama Togo

Belarus El Salvador Korea, South Papua New Guinea Trinidad and Tobago

Benin Estonia Kuwait Paraguay Turkey

Bolivia European Union Kyrgyzstan Peru Turkmenistan

Bosnia and Herzegovina

Former Czechoslovakia

Laos Philippines Uganda

Brazil Former Yugoslavia Lebanon Qatar Ukraine

Brunei Gabon Liberia Reunion Union of Soviet Socialist Repu

Bulgaria Gambia, The Libya Romania United Arab Emirates

Burkina Ghana Macau Russia United States

Burma Guatemala Macedonia Rwanda Uruguay

Cambodia Guinea Madagascar Saudi Arabia Uzbekistan

Cameroon Guinea-Bissau Malawi Senegal Venezuela

Canada Guyana Malaysia Sierra Leone Vietnam

Cape Verde Haiti Mali Singapore Yemen

Chad Honduras Mauritania Slovakia Yemen (Aden)

Chile Hong Kong Mauritius Somalia Yemen (Sanaa)

China Hungary Mexico South Africa Zambia

Colombia India Morocco Sri Lanka

Congo (Kinshasa) Indonesia Mozambique Sudan

Costa Rica Iran Nepal Suriname

หมายเหต. จากองคกรการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต และกระทรวงเกษตรสหรฐอเมรกา, 2559.

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 37: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

24

3.4 กรอบแนวความคดในการศกษา

สาหรบการศกษากลไกราคาขาวในตลาดโลก ผศกษาไดศกษาแนวคด ทฤษฎทเกยวของ และไดกรอบแนวความคดการศกษา โดยใชทฤษฎการวเคราะหทางเศรษฐมต เพอใหทราบขอมลทสาคญทสงผลตออปสงค อปทาน ปรมาณการสงออก ปรมาณการนาเขา พ นทเพาะปลก ผลผลต (ลานตน) จานวนประชากร ผลผลตทแทจรง (Real GDP) ราคาสนคาทดแทน และความสมพนธระหวางราคาของขาว เพอนาสมการจากดานอปสงคและอปทานทได มาสรางสมการกลไกราคา 3.5 เครองมอทใชในการศกษา

3.5.1 ระบบสมการโครงสราง (Structure Equation) ระบบสมการโครงสราง เปนสมการทถกกาหนดข นจากพ นฐานทฤษฎ โดยสมการ

จะอธบายถง ความสมพนธของตวแปรตางๆ ดานขวา ทมตอตวแปรดานซาย ซงตวอยางของสมการโครงสราง (Structure Equation) ทสามารถพบเจอไดบอยไดแก สมการอปสงค สมการอปทาน ฟงกชนการบรโภค สมการเอกลกษณรายได ฟงกชนการลงทน เปนตน ซงลกษณะของสมการโครงสราง จะอธบายความสมพนธของตวแปรตางๆ ในระบบเศรษฐกจ

3.5.1.1 แบบจาลองสมการเกยวเนอง (Simultaneous Equation Model) แบบจาลองสมการเกยวเนอง (Simultaneous Equation Model) หมายถง

ระบบทประกอบดวยสมการมากกวาหนงสมการ โดยทตวแปรภายในบางตวในสมการตางๆ เหลาน นมความสมพนธซงกนและกนและถกกาหนดคาข นพรอมกน ระบบสมการจะสมบรณกตอเมอ มจานวนสมการทมอสระตอกนเทากบจานวนตวแปรภายใน (สชาดา ต งทางธรรม , 2542) แบบจาลองระบบสมการตอเนองเปนแบบจาลองทใชกนมาก เฉพาะอยางยงสาหรบแบบจาลองเศรษฐมตของระบบเศรษฐกจ โดยตวอยางทคนเคยกนอยางด คอ แบบจาลองดลยภาพของตลาด ราคาสนคาถกกาหนดดวยปรมาณอปสงคและปรมาณอปทานในตลาด ขณะเดยวกนอปสงคและอปทานกข นอยกบราคาในขณะน นดวย

สมการอปสงค 𝑄𝑡

𝐷 = 𝛼0 + 𝛼1𝑃𝑡 + 𝛼2𝐴𝑡 + 𝑢1𝑡

สมการอปทาน 𝑄𝑡𝑠 = 𝛽0 + 𝛽1𝑃𝑡 + 𝛽2𝐵𝑡 + 𝑢2𝑡

เงอนไขดลยภาพ 𝑄𝑡𝐷 = 𝑄𝑡

𝑠

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 38: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

25

โดยท Qt = ปรมาณขาวในตลาดโลก Pt = ราคาขาวในตลาดโลก At = ปจจยอนๆ ทสงผลตออปสงค

Bt = ปจจยอนๆ ทสงผลตออปทาน ตวแปรภายในในระบบสมการน คอ 𝑃𝑡 และ 𝑄𝑡 ตวแปรภายนอกในระบบสมการน คอ 𝐴𝑡และ 𝐵𝑡

จากแบบจาลองดลยภาพของตลาดขางตน ประกอบดวยตวแปรภายใน (Endogenous Variables) คอ ตวแปรทถกกาหนดคาโดยตวแปรอนๆในระบบสมการ และตวแปรภายนอก(Exogenous Variables) คอ ตวแปรทถกกาหนดคาจากภายนอก ตวแปรตวน จะไปกาหนดคาของตวแปรอนๆ ภายในระบบสมการ และไมมตวแปรใดภายในระบบสมการมาเกยวของ การศกษาในคร งน ตองการสรางแบบจาลองสมการกลไกราคาตลาดขาวโลก 3.6 การวเคราะหขอมล

เทคนคการว เคราะหการถดถอย (Regression Analysis) เปนการว เคราะหหาความสมพนธระหวางตวแปรของขอมล 2 ประเภท โดยการศกษาคร งน ตองการสรางแบบจาลองเศษฐมตของขาวโลก ประกอบดวย สมการอปสงค สมการอปทาน โดยนาท งสองสมการมาสรางความสมพนธ เพอสรางสมการใหม ซงคอ สมการกลไกราคาตลาด การศกษาในคร งน เปนการคานวณแบบระบบสมการ (System Method) รวมท งทาประมาณคาสมประสทธโดยใชวธการประมาณคาวธ ระบบสมการแบบ 3 ข น Three-Stage Least Squares (3SLS) 3.6.1 ระบบสมการแบบ 3 ข น ระบบสมการแบบ 3 ข น Three-Stage Least Squares (3SLS) เปนวธการประมาณคาโดยคานวณทกสมการพรอมกนท งระบบ ซงเปนวธทสามารถแกปญหาการขาดประสทธภาพของตวประมาณคาสมประสทธโครงสรางได โดยใชวธการรวมเอาคาความแปรปรวนรวมของพจนความคลาดเคลอนระหวางสมการมาใชในการประมาณคาดวย

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 39: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

26

บทท 4 ผลการศกษา

ผลการศกษาและอภปรายผลการคนควาอสระเรองกลไกราคาขาวในตลาดโลก ผศกษา

ไดทาการกาหนดตวแปรในการศกษา โดยแสดงถงความสมพนธระหวางตวแปรตามและตวแปรอสระ เพอศกษากลไกราคาขาวในตลาดโลก โดยแยกการประมาณการระหวางอปสงคและอปทาน ในการศกษาคร งน ใชเทคนคตวระบบสมการแบบ 3 ข น Three-stage least squares (3SLS) เพอเปนการประมาณคาสมประสทธ โดยคานวณทกสมการพรอมกนท งระบบ ซงเปนวธทสามารถแกปญหาการขาดประสทธภาพของตวประมาณคาสมประสทธโครงสราง 4.1 การกาหนดสมการตวแปร

4.1.1 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปสงคชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 จากฟงกชนความสมพนธของตวแปรอสระกบตวแปรตาม นามากาหนดเปนสมการเพอศกษา ดงน แบบจาลองสมการท 1

𝑙𝑛(𝑄𝐷 (𝑡)) = 𝛽0 + 𝛽1 𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)+ 𝛽2 𝑙𝑛(𝑃𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡)+ 𝛽3 𝑙𝑛(𝑅𝑒𝑎𝑙 𝐺𝐷𝑃𝑡) + 𝛽4 𝑙𝑛(𝐼𝑚𝑝𝑜𝑟𝑡𝑡) + 𝛽5 𝑙𝑛(𝐶𝑜𝑟𝑛_𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)+ 𝜀𝑡

โดยตวแปรตาม Q = ปรมาณความตองการบรโภค ตวแปรอสระ 𝛽0 = คาคงท 𝛽1 = สมประสทธของตวแปร Price 𝛽2 = สมประสทธของตวแปร Population 𝛽3 = สมประสทธของตวแปร Real_GDP 𝛽4 = สมประสทธของตวแปร Import 𝛽5 = สมประสทธของตวแปร Corn_price Price = ราคา Population = จานวนประชากร

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 40: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

27

Real GDP = มลคารายไดประชาชาต Import = จานวนการนาเขา Corn _ Price = ราคาขาวโพด 𝜀 = คาความคลาดเคลอน t = ป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539

4.1.2 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปทานชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539

แบบจาลองสมการท 2 𝑙𝑛(𝑄(𝑡)) = 𝛽0 + 𝛽1 𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡) + 𝛽2 𝑙𝑛(𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑𝑡−1) + 𝛽3 𝑙𝑛(𝐴𝑟𝑒𝑎𝑡−1)

+ 𝛽4 𝑙𝑛(𝐷𝑜𝑚𝑒𝑠𝑡𝑖𝑐 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡−1) + 𝜀𝑡

โดยตวแปรตาม Q = ปรมาณผลผลต ตวแปรอสระ 𝛽0 = คาคงท 𝛽1 = สมประสทธของตวแปร Price 𝛽2 = สมประสทธของตวแปร Yieldt-1 𝛽3 = สมประสทธของตวแปร Areat-1 𝛽4 = สมประสทธของตวแปร Domestic consumtiont-1 Price = ราคา Areat-1 = พ นทเพาะปลกในอดต Yieldt-1 = จานวนผลผลตในอดต Domestic consumptiont-1 = การบรโภคภายในประเทศในอดต 𝜀 = คาความคลาดเคลอน t = ป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 41: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

28

4.1.3 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปสงคชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559

แบบจาลองสมการท 3 𝑙𝑛(𝑄𝐷 (𝑡)) = 𝛽0 + 𝛽1 𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)+ 𝛽2 𝑙𝑛(𝑃𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡)+ 𝛽3 𝑙𝑛(𝑅𝑒𝑎𝑙 𝐺𝐷𝑃𝑡)

+ 𝛽4 𝑙𝑛(𝐼𝑚𝑝𝑜𝑟𝑡𝑡) + 𝛽5 𝑙𝑛(𝐶𝑜𝑟𝑛_𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)+ 𝜀𝑡

โดยตวแปรตาม Q = ปรมาณความตองการบรโภค ตวแปรอสระ 𝛽0 = คาคงท 𝛽1 = สมประสทธของตวแปร Price 𝛽2 = สมประสทธของตวแปร Population 𝛽3 = สมประสทธของตวแปร Real_GDP 𝛽4 = สมประสทธของตวแปร Import 𝛽5 = สมประสทธของตวแปร Corn_price Price = ราคา Population = จานวนประชากร Real GDP = มลคารายไดประชาชาต Import = จานวนการนาเขาขาว Corn _ Price = ราคาขาวโพด 𝜀 = คาความคลาดเคลอน t = ป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559

4.1.4 การกาหนดสมการตวแปรทมผลตอดานอปทานชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 แบบจาลองสมการท 4

𝑙𝑛(𝑄(𝑡)) = 𝛽0 + 𝛽1 𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡) + 𝛽2 𝑙𝑛(𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑𝑡−1) + 𝛽3 𝑙𝑛(𝐴𝑟𝑒𝑎𝑡−1) + 𝛽4 𝑙𝑛(𝐷𝑜𝑚𝑒𝑠𝑡𝑖𝑐 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡−1) + 𝜀𝑡

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 42: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

29

โดยตวแปรตาม Q = ปรมาณผลผลต ตวแปรอสระ 𝛽0 = คาคงท 𝛽1 = สมประสทธของตวแปร Price 𝛽2 = สมประสทธของตวแปร Yieldt-1 𝛽3 = สมประสทธของตวแปร Areat-1 𝛽4 = สมประสทธของตวแปร Domestic consumtiont-1 Price = ราคา Areat-1 = พ นทเพาะปลกในอดต Yieldt-1 = จานวนผลผลตในอดต Domestic consumptiont-1 = การบรโภคภายในประเทศในอดต 𝜀 = คาความคลาดเคลอน t = ป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559

4.2 ผลการประมาณคาของขอมล จากการประมาณคาโดยเทคนคระบบสมการแบบ 3 ข น Three-Stage Least Squares (3SLS) สามารถอธบายรายละเอยดไดดงน

4.2.1 การประมาณการดานอปสงคชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 การประมาณการอปสงคของความตองการบรโภคขาว (QD) ไดพจารณาปจจยอป

สงคโดยใชปรมาณการบรโภคขาว (QD) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปสงค คอ ราคาขาว (Price) จานวนประชากร (Population) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) การนาเขาขาว (Import) และราคาขาวโพด (Corn Price) ซงตวแปรทกตวจะถกแปลงใหอยในรปของ Natural Logarithm โดยจะทาใหผลการประมาณคาสมประสทธในแบบจาลอง แสดงถงคาความยดหยนของปจจยตางๆ

𝑙𝑛(𝑄𝐷 ) = 5.487 – 0.282𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡) + 1.529𝑙𝑛(𝑃𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡)

- 0.586𝑙𝑛(𝑅𝑒𝑎𝑙 𝐺𝐷𝑃𝑡) + 0.38𝑙𝑛(𝐼𝑚𝑝𝑜𝑟𝑡𝑡) + 0.123𝑙𝑛(𝐶𝑜𝑟𝑛_𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 43: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

30

ตารางท 4.1 คาสมประสทธจากการประมาณการดานอปสงคชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539

Explanatory Variables Dependent Variables ( 𝒍𝒏 𝑸𝑫 )

Constant 1.395 (3.93)

Price -0.871

(0.32) Population 3.822

(0.4)***

Real GDP -1.97 (0.296)

Import 7.547 (0.051)***

Corn_Price 0.415

(0.297) R-squared 0.995

Adjusted-R2 0.993

Standard Error 0.065 ***, ** และ * หมายถง ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01, 0.05 และ 0.1 ตามลาดบ. หมายเหต. จากการคานวณดวยโปรแกรม Eviews ของผศกษา.

จากการประมาณการสมการอปสงคของการประมาณการอปสงคของความตองการบรโภคขาว (QD) ไดพจารณาปจจยอปสงคโดยใชปรมาณการบรโภคขาว (QD) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปสงค คอ ราคาขาว (Price) จานวนประชากร(Population) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) การนาเขาสนคา (Import) และราคาสนคาทดแทน (Corn Price) โดยทสมประสทธของจานวนประชากร (Population) คอ 1.529 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบจานวนประชากรเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวเพมข นรอยละ 1.529 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 สมประสทธของการนาเขาสนเขา (Import) คอ 0.38 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบการนาเขาสนคาเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวเพมข นรอยละ 0.38 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 44: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

31

สาหรบสมประสทธของระดบราคาขาว (Price) คอ 0.282 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบราคาเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวลดลงรอยละ 0.282 อยางมไมนยสาคญทางสถต สมประสทธของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) คอ 1.97 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวลดลงรอยละ 1.97 อยางไมมนยสาคญทางสถต และสมประสทธของราคาขาวโพด (Corn Price) คอ 0.123 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบราคาขาวโพดเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวเพมข นรอยละ 0.123 อยางไมมนยสาคญทางสถต

การพจารณาคา Adjusted-R2 พบวาการเปลยนแปลงท งหมดของปจจยกาหนดระดบความตองการบรโภคขาว สามารถอธบายการเปลยนแปลงของระดบความตองการบรโภคขาวไดรอยละ 99.3

4.2.2 การประมาณการดานอปทานชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 การประมาณการอปสงคของจานวนผลผลต (QS) ไดพจารณาปจจยอปทานโดยใช

ปรมาณการจานวนผลผลต (QS) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปทาน คอ ราคาขาว (Price) จานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) พ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) และปรมาณการบรโภคในอดตภายในประเทศ (Domestic Consumptiont-1) ซงตวแปรทกตวจะถกแปลงใหอยในรปของ Natural Logarithm โดยจะทาใหผลการประมาณคาสมประสทธในแบบจาลอง แสดงถงคาความยดหยนของปจจยตางๆ

𝑙𝑛(𝑄𝑆 ) = 3.963 + 0.404𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡) - 0.04𝑙𝑛(𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑𝑡−1) + 0.22𝑙𝑛(𝐴𝑟𝑒𝑎𝑡−1)

+ 0.012𝑙𝑛(𝐷𝑜𝑚𝑒𝑠𝑡𝑖𝑐 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑝𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡−1)

ตารางท 4.2 คาสมประสทธจากการประมาณการดานอปทานชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 Explanatory Variables Dependent Variables ( 𝒍𝒏 𝑸𝑺 )

Constant 4.857

(0.815)*** Price 2.36

(0.171)** Yieldt-1 0.537

(0.087)

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 45: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

32

ตารางท 4.2 คาสมประสทธจากการประมาณการดานอปทานชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 (ตอ)

Explanatory Variables Dependent Variables ( 𝒍𝒏 𝑸𝑺 )

Areat-1 7.968 (0.027)***

Domestic consumptiont-1 0.21

(0.058) R-squared 0.978

Adjusted-R2 0.973

Standard Error 0.132 ***, ** และ * หมายถง ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01, 0.05 และ 0.1 ตามลาดบ. หมายเหต. จากการคานวณดวยโปรแกรม Eviews ของผศกษา.

จากการประมาณการสมการอปทานของการประมาณการอปทานของจานวนผลผลต

(QS) ไดพจารณาปจจยจานวนผลผลต (QS) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปทาน คอ ราคาขาว (Price) ราคาขาวในอดต (Pricet-1) จานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) พ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) และปรมาณการบรโภคภายในประเทศ (Domestic Consumptiont-1) โดยทสมประสทธของระดบราคาขาว (Price) คอ 0.404 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบราคาเพมข นรอยละ 1 จะทาใหจานวนผลผลตเพมข นรอยละ 0.404 อยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ 0.05 สมประสทธของพ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) คอ 0.22 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆ คงท หากระดบพ นทเพาะปลกในอดตเพมข นรอยละ 1 จะทาใหผลผลตขาวเพมข นรอยละ 0.22 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

สาหรบสมประสทธของจานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) คอ 0.04 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบจานวนผลผลตในอดตเพมข นรอยละ 1 จะทาใหจานวนผลผลตขาวลดลงรอยละ 0.04 อยางไมมนยสาคญทางสถต และ สาหรบสมประสทธของปรมาณการบรโภคภายในประเทศในอดต (Domestic Consumptiont-1) คอ 0.012 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆ คงท หากระดบปรมาณการบรโภคภายในประเทศในอดตเพมข นรอยละ 1 จะทาใหผลผลตขาวเพมข นรอยละ 0.012 อยางไมมนยสาคญทางสถต

การพจารณาคา Adjusted-R2 พบวาการเปลยนแปลงท งหมดของปจจยกาหนดระดบความตองการบรโภคขาว สามารถอธบายการเปลยนแปลงของระดบความตองการบรโภคขาวไดรอยละ 97.3

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 46: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

33

4.2.3 การประมาณการดานอปสงคชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 การประมาณการอปสงคของความตองการบรโภคขาว (QD) ไดพจารณาปจจยอป

สงคโดยใชปรมาณการบรโภคขาว (QD) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปสงค คอ ราคาขาว (Price) จานวนประชากร (Population) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) การนาเขา (Import) และราคาขาวโพด (Corn Price) ซงตวแปรทกตวจะถกแปลงใหอยในรปของ Natural Logarithm โดยจะทาใหผลการประมาณคาสมประสทธในแบบจาลอง แสดงถงคาความยดหยนของปจจยตางๆ

𝑙𝑛(𝑄𝐷 ) = 4.36 – 5.741𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡) + 1.01𝑙𝑛(𝑃𝑜𝑝𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡)

- 0.06𝑙𝑛(𝑅𝑒𝑎𝑙 𝐺𝐷𝑃𝑡) + 0.085𝑙𝑛(𝐼𝑚𝑝𝑜𝑟𝑡𝑡) + 5.45𝑙𝑛(𝐶𝑜𝑟𝑛_𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)

ตารางท 4.3 คาสมประสทธจากการประมาณการดานอปสงคชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559

Explanatory Variables Dependent Variables ( 𝒍𝒏 𝑸𝑫 ) Constant 1.001

(4.362) Price -1.68

(3.41)*

Population 26.008 (0.039)***

Real GDP -4.92

(0.013)*** Import 2.32

(0.036)** Corn_Price 1.72

(3.17)*

R-squared 0.493 Adjusted-R2 0.486

Standard Error 1.54

***, ** และ * หมายถง ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01, 0.05 และ 0.1 ตามลาดบ. หมายเหต. จากการคานวณดวยโปรแกรม Eviews ของผศกษา.

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 47: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

34

จากการประมาณการสมการอปสงคของการประมาณการอปสงคของความตองการบรโภคขาว (QD) ไดพจารณาปจจยอปสงคโดยใชปรมาณการบรโภคขาว (QD) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปสงค คอ ราคาขาว (Price) จานวนประชากร (Population) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) การนาเขาสนคา (Import) และราคาสนคาทดแทน (Corn price) โดยท สมประสทธของระดบราคาขาว (Price) คอ 5.741 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบราคาเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวลดลงรอยละ 5.741 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.1 สมประสทธของจานวนประชากร (Population) คอ 1.01 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบจานวนประชากรเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวเพมข นรอยละ 1.01 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 สมประสทธของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) คอ 0.06 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวลดลงรอยละ 0.06 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 สมประสทธของการนาเขาสนเขา (Import) คอ 0.085 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบการนาเขาสนคาเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวเพมข นรอยละ 0.085 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 และสมประสทธของราคาขาวโพด (Corn Price) คอ 5.45 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบราคาขาวโพดเพมข นรอยละ 1 จะทาใหความตองการบรโภคขาวเพมข นรอยละ 5.45 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.1

การพจารณาคา Adjusted-R2 พบวาการเปลยนแปลงท งหมดของปจจยกาหนดระดบความตองการบรโภคขาว สามารถอธบายการเปลยนแปลงของระดบความตองการบรโภคขาวไดรอยละ 48.6 4.2.4 การประมาณการดานอปทานชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559

การประมาณการอปสงคของจานวนผลผลต (QS) ไดพจารณาปจจยอปทานโดยใชปรมาณการจานวนผลผลต (QS) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปทาน คอ ราคาขาว (Price) จานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) พ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) และปรมาณการบรโภคในอดตภายในประเทศ (Domestic Consumptiont-1) ซงตวแปรทกตวจะถกแปลงใหอยในรปของ Natural Logarithm โดยจะทาใหผลการประมาณคาสมประสทธในแบบจาลอง แสดงถงคาความยดหยนของปจจยตางๆ

𝑙𝑛(𝑄𝑆 ) = 0.44 + 0.25 𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡) – 0.122𝑙𝑛(𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑𝑡−1) + 0.142𝑙𝑛(𝐴𝑟𝑒𝑎𝑡−1)

+ 0.711𝑙𝑛(𝐷𝑜𝑚𝑒𝑠𝑡𝑖𝑐 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑝𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡−1)

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 48: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

35

ตารางท 4.4 คาสมประสทธจากการประมาณการดานอปทานชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559

Explanatory Variables Dependent Variables ( 𝒍𝒏 𝑸𝑺 )

Constant 0.809 (0.551)

Price 2.77

(0.09)*** Yieldt-1 -1.718

(0.071)*

Areat-1 6.288 (0.022)***

Domestic consumptiont-1 23.2 (0.03)***

R-squared 0.904

Adjusted-R2 0.903 Standard Error 0.668

***, ** และ * หมายถง ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01, 0.05 และ 0.1 ตามลาดบ. หมายเหต. จากการคานวณดวยโปรแกรม Eviews ของผศกษา.

จากการประมาณการสมการอปทานของการประมาณการอปทานของจานวนผลผลต (QS) ไดพจารณาปจจยจานวนผลผลต (QS) เปนตวแปรตาม ซงมปจจยกาหนดอปทาน คอ ราคาขาว (Price) ราคาขาวในอดต(Pricet-1) จานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) พ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) และปรมาณการบรโภคภายในประเทศ (Domestic Consumptiont-1) โดยทสมประสทธของระดบราคาขาว(Price) คอ 0.25 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบราคาเพมข นรอยละ 1 จะทาใหจานวนผลผลตเพมข นรอยละ 0.25 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 สมประสทธของจานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) คอ 0.122 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆคงท หากระดบจานวนผลผลตในอดตเพมข นรอยละ 1 จะทาใหจานวนผลผลตขาวลดลงรอยละ 0.122 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.1 สมประสทธของพ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) คอ 0.142 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆ คงท หากระดบพ นทเพาะปลกในอดตเพมข นรอยละ 1 จะทาใหผลผลตขาวเ พมข นรอยละ 0.142 อยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ 0.01 และปรมาณการบรโภค

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 49: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

36

ภายในประเทศในอดต (Domestic Consumptiont-1) คอ 0.711 ซงสามารถอธบายไดวาเมอปจจยอนๆ คงท หากระดบปรมาณการบรโภคภายในประเทศในอดตเพมข นรอยละ 1 จะทาใหผลผลตขาวเพมข นรอยละ 0.711 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

การพจารณาคา Adjusted-R2 พบวาการเปลยนแปลงท งหมดของปจจยกาหนดระดบความตองการบรโภคขาว สามารถอธบายการเปลยนแปลงของระดบความตองการบรโภคขาวไดรอยละ 90.3

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 50: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

37

บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการศกษา

การคนควาอสระคร งน มวตถประสงคเพอศกษา กลไกราคาขาวในตลาดโลก ผ ศกษาไดนาขอมลการศกษาการคนควาอสระคร งน เปนขอมลทตยภม (Secondary Data) โดยรวบรวมขอมลจากองคกรการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) และกระทรวงเกษตรสหรฐอเมรกา(USDA) ต งแตปพ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 และชวง พ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 รวมเปนระยะ 40 ป โดยนามาวเคราะหดวยวธการแบบจาลองสมการเกยวเนอง (Simultaneous Equation Model) สาหรบนามาสรางแบบจาลองทางเศรษฐมต โดยผศกษาไดทาการสรางแบบจาลองของอปสงคและอปทานในการวเคราะหขอมล เพอทราบถงความเหมาะสมของการวเคราะหขอมลกลไกราคาขาวในตลาดโลก สามารถอธบายไดดงน

5.1.1 แบบจาลองปจจยทมผลตออปสงค

𝑙𝑛(𝑄𝐷 ) = 𝛽0 + 𝛽1 𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)+ 𝛽2 𝑙𝑛(𝑃𝑜𝑝𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡)+ 𝛽3 𝑙𝑛(𝑅𝑒𝑎𝑙 𝐺𝐷𝑃𝑡) + 𝛽4 𝑙𝑛(𝐼𝑚𝑝𝑜𝑟𝑡𝑡) + 𝛽5 𝑙𝑛(𝐶𝑜𝑟𝑛_𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)

ผลการวเคราะหจากการศกษาชวงปพ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 พบวาปจจยทมผล

ตอการเปลยนแปลงของความตองการบรโภค ราคาขาว (Price) จานวนประชากร (Population) การนาเขา (Import) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) และราคาสนคาทดแทน (Corn Price) สามารถอธบายไดวา เมอราคาสนคาเพมข นมผลทาใหความตองการบรโภคสนคาลดลง เนองจากราคาของสนคาสงผลตอการตดสนใจในการบรโภคของประชากรอยางไมมนยสาคญทางสถต สาหรบจานวนประชากรทเพมข นมผลทาใหความตองการบรโภคสนคาเพมข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากการเพมข นของปรมาณประชากรสงผลทาใหการบรโภคสนคา หรอการบรการ มสดสวนทสงข นตามจานวนประชากร เมอพจารณาผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเพมข นมผลทาใหความตองการบรโภคสนคาลดลง อยางไมมนยสาคญทางสถต เพราะวาคาของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ อาจไมไดแสดงถงศกยภาพความสามารถในการใชจายของประชากรไดท งหมด สบเนองจากวารายไดหรอกาไรน น อาจสงผลแคกลมของผลงทนจากตางประเทศหรอมประชากรเพยงบางกลมทไดผลกาไรหรอรายไดทแทจรง เมอพจารณาการนาเขาสนคาทมเพมมากข น ทาใหความ

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 51: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

38

ตองการบรโภคสนคามปรมาณข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากจานวนสนคามปรมาณเพมมากข น ซงสงผลใหประชากรสามารถเขาถงการซ อสนคาไดเพมมากข น และเมอพจารณาราคาขาวโพดทเพมมากข น ทาใหความตองการบรโภคสนคามปรมาณมากข น อยางไมมนยสาคญทางสถต เพราะวาถาเกดกรณผลกระทบจากราคาน ามนโลกมการปรบตวทสงมากข นทาใหสนคาอน มราคาปรบตวทสงข นตามไปดวย ผลกระทบตอผบรโภคกจะมผลตอการตดสนใจสาหรบการบรโภคคอ ผลกระทบจากการทดแทน (Substitution Effect) โดยเมอสนคาอนๆ มการปรบตวทางดานราคาทสงข นจากการเพมข นของราคาน ามน และเมอเปรยบเทยบกบราคาขาวโพด ราคาขาวโพดกยงถอวาตากวา ผบรโภคกจะเลอกทจะบรโภคขาวโพดเพมข นทดแทนกบสนคาประเภทอนทมราคาสงกวา

ผลการวเคราะหจากการศกษาชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 พบวาปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของความตองการบรโภค ราคาขาว (Price) จานวนประชากร (Population) การนาเขา (Import) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Real GDP) และราคาสนคาทดแทน (Corn Price) สามารถอธบายไดวา เมอราคาสนคาเพมข นมผลทาใหความตองการบรโภคสนคาลดลง เนองจากราคาของสนคาสงผลตอการตดสนใจในการบรโภคของประชากรอยางมนยสาคญทางสถต สาหรบจานวนประชากรทเพมข นมผลทาใหความตองการบรโภคสนคาเพมข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากการเพมข นของปรมาณประชากรสงผลทาใหการบรโภคสนคา หรอการบรการ มสดสวนทสงข นตามจานวนประชากร เมอพจารณาผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเพมข นมผลทาใหความตองการบรโภคสนคาลดลง อยางมนยสาคญทางสถต เพราะวาคาของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ แสดงถงศกยภาพความสามารถในการใชจายของประชากรไดท งหมด เมอประชากรมรายไดทเพมสงข น จงทาใหความสามารถในการซ อสนคามมากข น โดยสามารถเลอกซ อสนคาชนดอนสาหรบการบรโภคไดมากยงข น เมอพจารณาการนาเขาสนคาทมเพมมากข น ทาใหความตองการบรโภคสนคามปรมาณข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากจานวนสนคามปรมาณเพมมากข น ซงสงผลใหประชากรสามารถเขาถงการซ อสนคาไดเพมมากข น และเมอพจารณาราคาขาวโพดทเพมมากข น ทาใหความตองการบรโภคสนคาอนปรบตวเพมสงข นอยางมนยสาคญ เนองจากราคาขาวโพดมการปรบตวสงมากข น จะทาใหราคาขาวปรบตวเพมข นเชนกน โดยราคาขาวโพดมความสมพนธเชงบวกกบความตองการบร โภคขาว ซ งแสดงให เหนวาขาวโพดเปนสนคาท ใช เสรมกบขาว (Complementary Goods) 5.1.2 แบบจาลองปจจยทมผลตออปทาน

𝑙𝑛(𝑄𝑆 ) = 𝛽0 + 𝛽1 𝑙𝑛(𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒𝑡)+ 𝛽2 𝑙𝑛(𝑌𝑖𝑒𝑙𝑑𝑡−1) + 𝛽3 𝑙𝑛(𝐴𝑟𝑒𝑎𝑡−1) + 𝛽4 𝑙𝑛(𝐷𝑜𝑚𝑒𝑠𝑡𝑖𝑐 𝑐𝑜𝑛𝑠𝑢𝑚𝑝𝑡𝑖𝑜𝑛𝑡−1)

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 52: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

39

ผลการวเคราะหจากการศกษาชวงป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 พบวาปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของผลผลต คอ ราคาขาว (Price) จานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) พ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) และปรมาณการบร โภค ในอดตภายในประเทศ (Domestic Consumptiont-1) สามารถอธบายไดวา เมอราคาสนคาเพมข นทาใหจานวนผลผลตเพมมากข นอยางไมมนยสาคญทางสถต เมอพจารณาผลผลตในอดตทเพมข นทาใหปรมาณผลผลตในปจจบนเ พมข นอยางไมมนยสาคญทางสถต เมอพจารณาพ นทเพาะปลกในอดตทาใหผลผลตเพมข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากพ นทเพาะทจานวนทมากหรอเหมาะสมแกการเพาะปลก ซงสงผลตอปรมาณผลผลต เมอพจารณาปรมาณการบรโภคในอดตภายในประเทศทเพมข นทาใหผลผลตเพมมากข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากเกษตรกรเหนถงการระบายสนคาทคลองตวในอดตทาใหเกษตรกรหนมาเพาะปลกสนคามากข น สงผลทาใหผลผลตเพมมากข น

ผลการวเคราะหจากการศกษาชวงป พ.ศ.2540 - พ.ศ.2559 พบวาปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของผลผลต คอ ราคาขาว (Price) จานวนผลผลตในอดต (Yieldt-1) พ นทเพาะปลกในอดต (Areat-1) และปรมาณการบร โภค ในอดตภายในประเทศ (Domestic Consumptiont-1) สามารถอธบายไดวา เมอราคาสนคาเพมข นทาใหจานวนผลผลตเพมมากข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากเกษตรกรเหนวาราคาผลผลตเพมมากข นสงผลทาใหสามารถไดรายไดทเพมข น ทาใหเกษตรกรหนไปเพาะปลกสนคาเพมข น เมอพจารณาผลผลตในอดตทเพมข นทาใหปรมาณผลผลตปจจบนลดลงอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากในอดตมการเพาะปลกทเพมข น อาจจะทาใหในคลงสนคายงมสนคาคงคางอยในคลงสนคาเปนจานวนมาก ซงอาจจะมากเกนตอความตองการบรโภคเมอพจารณาพ นทเพาะปลกในอดตทเพมมากข นสงผลตอจานวนผลผลตในปจจบนทมเพมข นอยางมนยสาคญทางสถต เนองจากพ นทเพาะทจานวนทมากหรอเหมาะสมแกการเพาะปลก ซงสงผลตอปรมาณผลผลต เมอพจารณาปรมาณการบรโภคในอดตภายในประเทศทเพมข นสงผลตอผลผลตในปจจบนทมการปรบตวทสงมากข นอยางมนยสาคญ เนองจากเกษตรกรเหนถงการระบายสนคาทคลองตวในอดตทาใหเกษตรกรหนมาเพาะปลกสนคามากข น สงผลทาใหผลผลตเพมมากข น

5.2 อภปรายผล

ผลจากการคนควาอสระเรอง กลไกราคาขาวในตลาดโลก จากการคนควาอสระในคร งน พบวากลไกราคาขาวในตลาดโลก วดจากอปสงคของปรมาณขาวในตลาดโลกและอปทานของขาวในตลาดโลก ซงจากการวเคราะหขอมลในชวง พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 และชวง พ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 พบวาอปสงคของปรมาณขาวในตลาดโลกและอปทานของขาวในตลาดโลกสอดคลองกบทฤษฎทางเศรษฐศาสตรและวรรณกรรมทเกยวของดงตอไปน

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 53: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

40

การประมาณคาอปสงคของปรมาณขาวในตลาดโลก การประมาณดงกลาวเปนไปตามกฎอปสงค (Law of Demand) ราคาขาวสงผลตออปสงคของปรมาณขาว โดยผบรโภคตองการซ อสนคาในราคาทถกทาใหการขยายตวของตลาดมเพมมากข น ซงถาสนคาน นมราคาทสงจะสงผลใหความตองการซ อสนคามลดนอยลง การเพมข นของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศสามารถใชเปนตวช วดถงรายไดของคนในประเทศ ซงในการศกษาคร งน การเพมข นของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศในชวง พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 กบความตองการซ อสนคามความสาพนธกนอยางไมมนยสาคญ แตในชวง พ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 การเพมข นของผลตภณฑมวลรวามภายในประเทศมความสมพนธอยางมนยสาคญทางสถตกบความตองการซ อสนคา โดยความสมพนธระหวางรายไดกบปรมาณการซ อสนคาจะเปนลบ เนองจากสนคาจะกลายเปนสนคาดอย (Inferior Goods) เมอประชากรมรายไดทเพมมากข นจะสงผลตอกาลงการซ อสนคาชนดอนทมราคาทสงข นหรอสามารถเลอกซ อสนคาชนดตางๆทหลากหลายมากยงข น สาหรบจานวนประชากรทมจานวนเพมข น สงผลตอความตองการซ อสนคากจะเพมข นดวย ท งน ผลการศกษาระยะเวลาท ง 2 ชวง จานวนประชากรมความสมพนธอยางมนยสาคญตอความตองการซ อสนคา สาหรบการนาเขาสนคาในปรมาณทมากข น สามารถทาใหมความตองการในการซ อสนคาไดมากข นโดยท งระยะเวลาท ง 2 ชวง ปรมาณการนาเขาสนคามความสมพนธอยางมนยสาคญตอความตองการซ อสนคา เนองจากจานวนสนคามเพยงพอตอความตองการของผบรโภค และสาหรบราคาขาวโพดมการปรบตวเพมข น สงผลใหความตองซ อขาวมปรมาณทเพมข นดวยน น โดยในชวง พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 ราคาขาวโพดกบความตองการซ อขาวมความสาพนธกนอยางไมมนยสาคญ แตสาหรบในชวง พ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 ราคาขาวโพดกบความตองการซ อขาวมความสมพนธกนอยางมนยสาคญ เนองจากราคาขาวโพดมการปรบตวสงมากข น จะทาใหราคาขาวปรบตวเพมข นเชนกน โดยราคาขาวโพดมความสมพนธเชงบวกกบขาวทาใหแสดงใหเหนวาขาวโพดเปนสนคาทใชเสรมกบขาว (Complementary Goods)

การประมาณคาอปทานของปรมาณขาวในตลาดโลก การประมาณดงกลาวเปนไปตามกฎอปทาน (Law of Supply ) โดยระยะเวลาท ง 2 ชวง ราคาขาวในตลาดทเพมเปนสงจงใจหรอเปนปจจยท สงผลใหเกษตรกรเพาะปลกเพมมากข น ซ งสงผลในทศทางเดยวกนและมความสมพนธกนอยางมนยสาคญ สาหรบพ นทเพาะปลกในอดตสงผลตอปรมาณผลผลต ซงพ นทสาหรบการปลกขาวทมเพมข น กสงผลทาใหผลผลตมมากไปทศทางเดยวกนและมความสมพนธกนอยางมนยสาคญ ปรมาณการบรโภคในอดตสงผลใหผลผลตในปปจจบนมเพมมากข นโดยในชวง พ.ศ.2520 - พ.ศ.2539 ปรมาณการบรโภคในอดตและความตองการผลตในปปจจบนมความสมพนธอยางไมมนยสาคญ แตสาหรบในชวง พ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 ปรมาณการบรโภคในอดตและความตองการผลตในปปจจบนมความสมพนธอยางมนยสาคญ เนองจากเกษตรกร

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 54: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

41

เหนถงความตองการของผบรโภคทมากข น ทาใหเกษตรกรเพาะปลกมากข นหรอเปลยนมาเพาะปลกขาวมากข น

สาหรบการศกษาคร งน มความเกยวโยงกบ Dawe (2002) จากผลการวเคราะหทาใหทราบถงความผนผวนของตลาดการคาขาว ซงเมอเปรยบเทยบกบวรรณกรรมดงกลาว จะเหนไดวามทศทางและแนวโนมไปทางเดยวกน คอ เมอมการนาเทคโนโลยหรอมการพฒนาสายพนธ ทาใหเกดผลผลตและคณภาพทดยงข น และยงลดความผนผวนตอตลาดการคาขาว อกท งการปรบนโยบายทางการคาและการเปดเสรทางการคายงสงผลตอการเปลยนแปลงของตลาดการซ อขายขาวอกดวย สาหรบความเกยวโยง FAO (2004) จะกลาวถงรปแบบโครงสรางสมการ ทข นอยกบปจจยภายในและภายนอก รวมถงชวงระยะเวลาทนามาวเคราะห ซงสงผลตอโครงสรางสมการทตองการศกษา จากการศกษาน นจะเหนไดวาความตองการบรโภคและความตองการผลผลตสนคาน น ไมไดข นอยกบราคาเพยงอยางเดยว แตยงมปจจยอนทมาสงผลอกดวย สาหรบความเกยวโยงกบ Bobenrieth (2012) โดยจะกลาวถงวาการสตอกสนคาน น เปนปจจยอกหนงอยางทสามารถสงผลกระทบตอตลาดการคาขาวได หรอสามารถนามาชวยประมาณความเสยงทจะเกดข น เพอใหเกดผลกระทบนอยทสด

จากผลการศกษาใน 2 ชวงเวลา บงช ใหทราบวาปจจยแตละชนดเชนปรมาณความตองการบรโภค ระดบรายไดของประชากร ราคาสนคาทดแทน และชวงเวลา สงผลตอกลไกราคาในตลาดการซ อขายขาว ซงสามารถเหนไดวาในชวงระยะเวลา พ.ศ.2540 – พ.ศ.2559 กลไกราคามเสถยรภาพทดและเกดความผนผวนของตลาดทนอยกวา เนองจากในระยะเวลาหลงมการนาเทคโนโลย การพฒนาสายพนธขาว อกท งยงมการต งนโยบายทางการคาและเปดเสรทางการคาซงสงผลดตอกลไกราคาในตลาดการคาขาว

5.3 ขอจากดในการศกษา

การศกษาคร งน ทาการออกแบบ แบบจาลองการวเคราะห คานวณปรมาณผลผลตและความตองการขาวในโลก โดยวเคราะหขอมลทางสถต รวมระยะเวลา 40 ป ซงตลอดระยะชวงเวลาทนาขอมลมาวเคราะห วธการวเคราะหอาจจะไมมากพอ และมปญหาอกหลายอยางทสงผลกระทบตอปรมาณผลผลตและปรมาณการบรโภคขาว เชน สภาพอากาศ ตนทนการผลต ภาษ เทคโนโลยการผลต นโยบายของรฐ รวมถงรสนยมของผบรโภค ซงสาเหตเหลาน ทาใหเกดความคลาดเคลอนสาหรบการวเคราะหหรอสงผลตอปจจยในการวเคราะห อาจจะทาใหสงผลตอความคลาดเคลอนจากความเปนจรง

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 55: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

42

5.4 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย จากผลการศกษาเรอง กลไกราคาในตลาดขาวโลก ผศกษาจงมขอเสนอแนะและ

แนวทางสาหรบการศกษาดงตอไปน คอ 1. ผลการศกษาพบวาราคาเปนปจจยทสงผลโดยตรงตออปสงคและอปทานของกลไก

ราคาในตลาดขาวโลก ดงน นจงจาเปนอยางมากทตองระวงผลกระทบจากความผนผวนทางดานราคาตอการเปลยนแปลงของการผลตสนคาและการบรโภค ซงทางรฐควรจดต งนโยบายหรอมาตรการควบคมดแลผผลตและผบรโภคโดยมการควบคมดแลราคาทเปนธรรมและมปรมาณทเพยงพอตอความตองการของผบรโภค

2. จานวนประชากรสงผลโดยตรงตอปรมาณการบรโภคขาว โดยเมอมจานวนประชากรทเพมสงข น สงผลใหปรมาณการบรโภคมเพมสงข นเชนกน อกท งจากผลการศกษายงพบวาขาวเปนสนคาดอย (Inferior Goods) ซงหากประชากรมรายไดทสงข น จะสงผลใหประชากรบรโภคสนคาลดลงและไปบรโภคสนคาชนดอนมากข น ดงน นจะตองมการวางนโยบายหรอมาตราการในการผลตขาวในอนาคต 5.5 ขอเสนอแนะสาหรบการศกษาในอนาคต

ในการศกษาคร งถดไป ควรจดหาเครองมอสาหรบการวเคราะหทหลากหลายข น เพอสงผลตอประสทธภาพของผลการศกษา อกท งยงตองหาขอมลใหเพยงตอการวเคราะหผลลพธ และทฤษฎทางเศรษฐศาสตร เพอเปนการพฒนาใหมประสทธภาพยงข น

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 56: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

43

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ

คณะกรรมการกลมผลตชดวชาเศรษฐศาสตร. (2530). เศรษฐมต. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ภราดร ปรดาศกด. (2556). หลกเศรษฐศาสตรจลภาค. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. อภชย พนธเสน และมนตร เจนวทยการ. (2531). การเมองเรองขาว. กรงเทพ: โครงการศกษา

นโยบายสาธารณะสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย. อมมาร สยามวาลา และวโรจน ณ ระนอง. (2533). ประมวลความรเรองขาว. กรงเทพ: มลนธ

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย.

บทความวารสาร มนตร พรยะกล. (2555). การวเคราะหตวแบบสมการโครงสรางชนด Non – recursice model.

วารสารรามค าแหง, 29(2). อภรดา ชณประทป. (2560). การศกษาปจจยทมผลตอดลยภาพการสงออกยางพารา โดยใชระบบ

สมการเกยวเนอง (Simultaneous Equation model). วารสารเศรษฐศาสตรธรรมศาสตร, 35(1).

สออเลกทรอนกส สมาคมผสงออกขาวไทย. (2559). ขาว: สรปสถานการณสงออกขาวไทยป 2559 และแนวโนมและทศ

ทางการสงออกขาวไทยป 2560. สบคนจาก http://www.thairiceexporters.or.th/ Press%20release/2017/TREA%20Press%20Release%20Thai%20Rice%20Situation%20&%20Trend%202017-03022017.pdf

สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร สานกงานเศรษฐกจการเกษตร. อปสงค อปทานพรกไทย กอนและหลงการเปดตลาดภายใตความตกลง เขตการคาเสรอาเซยน (AFTA). สบคนจากhttp://www.oae.go.th/ewtadmin/ewt/oae_baer/download/article/article_20141014143117.pdf

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 57: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

44

Articles Dawe, D. ( 2002) . The changing structure of the world rice market 1 9 5 0 – 2 0 0 0 ,

International Rice Research Institute Food Policy 27. Bobenrieth, E., Wright, B. & Zeng, D. (2012) . Stocks to use rations as indicators of

vulnerability to spikes in global cereal markets. AMIS, 2nd Session of the AMIS Global Food Market Information Group. ROME: FAO HEADQUARTERS.

Adams, F.G. & Behrman, R.G (1978). Econometric Modeling of World Commodity Policy, 7, 147-174.

Food and Agriculture Organization of the United Nations (2004) . RICE: ANALYTICAL MODEL RESULTS No.12.

Electronic Media Grain World Markets and Trade. (2017, December). Foreign Agricultural Service

(USDA). Retrieved from https://apps.fas.usda.gov/psdonline/circulars/grain.pdf

Ref. code: 25605904010229YUG

Page 58: กลไกราคาข้าวในตลาดโลก, WORLD MARKET PRICE MECHANISMS …

45

ประวตผเขยน

ชอ นางสาวน าพลอย พลอยน าเงน วนเดอนปเกด 20 สงหาคม 2531 วฒการศกษา ปการศกษา 2556: วทยาศาสตรบณฑต

(สถต) มหาวทยาลยธรรมศาสตร ประสบการณทางาน 2556 – ปจจบน: ธรกจสวนตว

สมพงษโลหะ

Ref. code: 25605904010229YUG