421
В фигурные скобки {} здесь помещены номера страниц (окончания) издания-оригинала. КУЛЬТУРА ВИЗАНТИИ XIII — первая половина XV в. К XVIII МЕЖДУНАРОДНОМУ КОНГРЕССУ ВИЗАНТИНИСТОВ (8—15 августа 1991 года, Москва) «НАУКА» МОСКВА 1991 Ответственный редактор член-корреспондент АН СССР Г. Г. ЛИТАВРИН Члены редколлегии член-корреспондент АН СССР С. С. АВЕРИНЦЕВ, доктор филологических наук А. Д. АЛЕКСИДЗЕ, доктор философских наук В. В. БЫЧКОВ, кандидат исторических наук П. И. ЖАВОРОНКОВ

Культура Византии. XIII — первая половина XV в

Embed Size (px)

Citation preview

{} () -.

XIII XV . XVIII (815 1991 , )

1991

- . .

- . . , . . , . . , . .

( ),

. . , . . , . . , . . , . . , . . , . .

, . (XIII XV .), , . . {4}

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

I 1. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 46 86 120 138 188

II

7. XIII XV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. XIVXV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . 11. . . . . . . . . . . . . . . . , . . 12. . . . . . . . . . . . . . . . . 13. XIIIXV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14. (XIIIXV .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . 15. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18. XIIIXV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21. XIIIXV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (XIII XV .) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

202 224 242 255 280 298 313 341 361 376 395 412 447 484 509 528 551

585 608 616 620

, 1. 1204 1453 ., . . , . , , , , . , , , , , , , , . XIIIXV . -, , . ( IX , , . , .) XIII ., , : - 1204 . , , , . , . . , , ( ). : , , , . . 12041261 . . , , , . , . , ( {5} ): 1261 . . , (1261 .) (1354 .). 30- XIV . ( 1204 .) . . , . , ( ) , , , , . . , , , : , , , ( 13201328 13411349 .), . , . 1354 . -

.: : IV VII . ., 1984; : VIIXII . ., 1989.

1

. , . , . , . , . , , , . , , , , ( ) . . , , . , , . , , , , {6} , , . . XV . , , , , , . , 29 1453 . . . , , , , , , . 1204 . () , , , . , XI ., , ( ) . , , . . , . : , , , . . , , , . , . , , : ! , , : , , , . , , , , , , {7}

, , . , , , , , . , , , . , , , , , . XIII . , , - , , - , , , . , . , , - . , ( 1261 .) , (, ) 1204 . . , , , , . , , , , ( ) , . - , , , . , (. . ) {8} , , () , (, , ) . , , , -, 1261 . , , , , , , , , , , . ., . , , , , , , 1204 . , . . 1337 ., (-

) , , , . 1261 . () () , . , . . . , , , , ( , , ). , XIV . , , 1351 . . , , XIII XV ., , . : , , , -, {9} , -, , . , , , , , : ( ) ; , , , . , XIIIXV ., . , . -, , ; -, . -, , ( ) , . , , , 1984 1989 . , , , , XIVXV . , . : XIIIXV . - , , , , ( ), ( , ). , , . , .

, - . , . - - ... . . . . . ... . . . ... . . ... . . .

. . {10}

I {11}

1 - 1204 . . , , , XII . 1204 . , 1. , . 1185 . , , II ( 1194 . ). 1191 . , , , , . 1204 . , . XIII . , , XV ., . , , , . : (12041261), (12041224, 1209 . ), () (12051432), (12051456, 1260 . ), ()

1

Carile . Partitio terrarum Imperii Romanie // SV. 1966. . 7. . 125305.

(13061522). (11921489), . . , (12061669), (12071214, 13861797), -{12} (12071500), (1389 1540), (13941463), (, 14071499 .), (14641540). , 1395 1402 ., . 12091211 . (), (), 1390 1470 . . , , , . , (1205/61224/5). , . , , . , . , , . (12071566), , , , , , ( 1207 . ( ) . 1207 . , 12771279 ., , , , . , 1207 . (, ), . 1363 . . , , (, , 1390 .), . (1489 ., 60- XV .). . VIII (1261 .), . , , : (12671453) () (60- XIII .1475 .). ( , , , , , . (13461566) . 1384 1464 . . (, 13551462 .), ( 1427 .), ( 1453/6 .), (14091456), ( 1383 .). {13} , ( ), -, (), , (), (, ). XV . -, 1453 . . , , , , - (, , ), ,

- , , . . , , (commonwealth). , - , 2. 1357 . . I, , , 1362 . . , I, , 1415 . II . , . , : 1430 1449 . . , 1482 . . . , , . , 40 , 3. , : . 900 . (. 215 ) 10 . 4. {14} , byz3_15.jpg . 1420 .

, 5. , , , . . , , 1206 . , . , I , , . , 1261 ., , , 1207 . III 6. , , -{15} byz3_16.jpg, byz3_17.jpg : XIII . {16, 17} . , (Nic. Chon. Hist. P. 647655). , , ,

Pistarino G. Gente del Mare nel Commonwealth genovese // Le Genti del Mare Mediterraneo. Napoli, 1981. Vol. 1. . 203204; Idem. Comune, Compagna e Commonwealth nel medioevo genovese // La Storia dei Genovesi. Genova, 1983. . 3. . 928. .: Airaldi G. Genova e la Liguria nel medioevo. Torino, 1986. 3 De Clary R. La Conqute de Constantinople. ., 1924. . 8081; . / ., . . . . . ., 1986. . 58. 4 Villehardouin G. de. La Conqute de Constantinople. ., 1939. . 2. 250, 254255. 5 Ferrard Ch. G. The Amount of Constantinopolitan Booty in 1204 // SV. 1971. . 13. . 95 104. 6 Wolff R. L. Footnote to an incident of the Latin occupation of Constantinople // Traditio. 1948. . 6. . 319328.

2

. , , , , , . : , , . , . , , , , : , . , (Mich. Chon. II. . 295). . , , . , . , , , (Nic. Chon. Hist. P. 587591, 593594, 644645). , . . , 50 . , 7. 14 1205 ., , , , 7 . 8. I ( ) I , . , . , , . , . 1205 . . 450, 1338 . 100 . XIV . 9. , , {18} . , . : 1211 . 1080, 1252 . 2000 , XV .7000. , . , , , 11,5 . , 10 . ( , . . , ), 2 . , 800. XIV XV . 20 . 10. . , 25 30 . , , XIIIXIV . , . 11. . , , , , : , , . , -

Carile . Movimenti di popolazione e colonizzazione occidentale in Romania nel XIII secolo alla luce della composizione dell esercito crociato nel 1204 // BF. 1979. Bd. 7. . 522; Hendrickx . A propos du nombre des troupes de la IVme Croisade et de empereur Baudouin I // Byzantina. 1971. . 3. 8 Villehardouin G. de. Op. cit. 376. 9 Jacoby D. Recherches sur la Mditerrane orientale du XIIe au XVe sicle. L., 1979. N 1. . 2021. 10 Thiriet F. Recherches sur le nombre des Latins immigrs en Romanie Grco-Vnitienne aux XIIIe e XIV sicles // Byzance et les Slaves. ., 1979. . 421436. 11 Rudt de Collenberg W. H. Le dclin de la socit franque de Chypre entre 1350 et 1450 // ;` . 1982. . 46. . 76.

7

, . , , I , . , . I, , , . , . , . , , III (1204 .) 12. : I . II, , 1243 . , , {19} . , -, 13. . 1205 . . , , , . , . -. 300 . , , . , (Chr. fr. de More. 94), , . , . ( XIII . ), , . , ( ) , . , . 4 24 . , , - ( ), () - . , , , . . , . 4 4 . , . . , . , . . , . (, ) XIV . . ( , 1259 12631264 .). , , , . {20} -

. : . . - XIIIXV . // . 1956. . 8. . 135. 13 Teulet . Layettes du trsor des chartes. ., 1866. . 2. . 518519.

12

, . . : , , , . . , , , (casaux de parons) . , , . . (1219). 1/5 , 1/5 1/5 . 1346 ., , . , 200 , , , - . , , , . , , . , . , , -, . , , . , . - . - . . : , , ; , . , . -. , -{21} . XIV . , . , . , . , , , , , . . , (, , ). . . - , , , . ,

. . 1204 . , , - . , , , . , . , 1 1 . , , , , , , . () , , , , (AR. 188, 152, 187, 206, 197). , , (Ibid. 198). , (Ibid. 206). , , (Ibid. 78, 180). (Ibid. 203); 30 (Ibid. 176, 182). XIV . {22} . , 14. , , (Ibid. 185, 219). ( ) , (Ibid. 187). , , , , . , - (Ibid. 215). , . , , : . . , , , ., , . , . , , . , , , . XV ., 12 53 . (-) , , , . : 1414 . 24 15. , , , ,

Buchon J. A. Nouvelles recherches historiques sur la principaut franaise de More et ses hautes baronies. P., 1843. P. 157158. 4/XI 1358. 15 Carile A. La Rendita feudale nella Morea Latina del XIV secolo. Bologna, 1974. P. 99101.

14

XIV ., XIVXV . . , , , , , X . . . , , , . (homines francati) , , {23} (incosati), . ( ), . , , - (Ibid. 139). - , , . . . . , , -, , . , . , , , (1 ), vilanazio 12 , . . 1313 . , , (), . . . . , . XV . . . . . , , (capinichio), (caniscae . ). , . . - ( , ), . , , 2 6% , . , . , , . 1212 1367 . 12 -{24} . . , . . , (, .) , , . XV . , : , . . .

, , . , - XIV . , , . , , () 24 (), , 6 . , , . , , . , , , (1/3 ) , , . 1363 . ( ), . 13 , . , . . , XIVXV . - , , . . , . . , , . , , . . . . - XIVXV . XV . . , {25} , 1/10 1/4 . , . - , , , . , , (20 10 ). : 2 3 . XV . 104 16. , , . . , , , 6 (), . . , . 1396 . 2 70 . , - (13111388) (13191394). , , , . , , , 13761404 ., . .

. . (serf) (vilain) // . 1971. . 13. . 136; Richard J. Une conomie coloniale? Chypre et ses ressources agricoles au moyen ge // BF. 77. Bd. 5. . 335.

16

- . , , , , , . , , . . . , , . , , . , XIV ., . , . XIIIXV . , {26} - . , , , . , , , . . , , (14261427) 17. , , , , , . ; , . , , , , - , . , , , , . , , . - . 1206 ., 1/5 , . 18. . , , , , . , , , 19. {27}

. . 14261427 . // . , 1975. . 2. . 108121. 18 , , 1204 . 1206 ., I , . , , , . Charanis . Social, Economic and Political Life of the Byzantine Empire. L., 1973. N 1. . 9597. 19 .: . . // -

17

, , ( ) . -. , . . 300 7 , 30 , 2 ( . ) , . 250 , - , - . , , , , , . , . - - (). ( ) . , 1383 . . 20. , , , . 21. , , , , . , ( ) . , , . , , . . -{28} . byz3_29.jpg. . . 1450 .

I, , . . . , , , , , , , , . : 1322 . XXII , 22. -

. , 1982. . 5365. 20 Thiriet F., Wirth P. La politique religieuse de Venise Ngropont la fin du XIVe sicle // BZ. 1963. Bd. 56. S. 297303. 21 Dennis G. T. Byzantium and the Franks, 13501420. L., 1982. N XVI. . 285286. 22 Jacoby D. Les tats Latins en Romanie: phnomnes sociaux et conomiques (1204 1350 env.).

. : , , 23. , . - , . , , {29} . , . . . ( ), , . , 24, . , VIII, , . , (Pachym. I. . 253). , - . , . . , . , ( ), , , , (, ). , , , (). , , . . , . 1/4 , . , . . , . 1205 . , . , , , . . . , , . , {30} . , , . , . , , -

Athnes, 1976 (XVe Congrs international tudes byzantines). P. 2526. 23 Thiriet F. Le symbiose dans les tats Latins forms sur les territoires de la Romania byzantine (1202 1261). Athnes, 1976 (XVe Congrs international tudes byzantines). P. 18. 24 .: Matschke K.-P. Fortschritt und Reaktion in Byzanz im 14. Jahrhundert. ., 1971. S. 140142.

, . , , , : , , . . . () . -. . 1204 . ( ) . . , . , XV . -, I , , (. III. . 248257, 260). , , 12 , . , , . , , . , . , , , . *** , . , . {31} . , , , , III (11951203) , II (1196 1204), , . , . , . : , - I (11921196, 12051211), ; ; , 25. , (Mich. Chon. . 2. . 276. 2425), . , III. 1203 ., -, . 1204 1205 . . , , , 1207 . 26. 57 . . -

. XII XIII // . 1986. . 2425. . 261279. 26 . ; ; ;` ; // . 1985. . 6. . 7071.

25

- . . , , , 1261 . . , . . 1214 . , . 12331246 ., III (12221254) , , , , {32} . II (12181241). , , , (1259) . 25 1261 . . . , , XIII . . , , . , - . . , , . , 1204 . , , 27. I , , (Nic. Chon. Orat. P. 135. 2226). , , , , . ( ) . : , , , . , , - . {33} , II (12541259).

27

Glykatzi-Ahrweiler H. La politique agraire des empereurs de Nice // Byz. 1959. . 28. . 5455.

, , 28. , . (MM.IV. . 239, 241, 242244; VI. . 166). III , (;` ). . , : , , , , , , (Ibid. IV. . 122, 178, 212213, 225, 229, 253, 259, 254 257). VIII (12591282) , . I. , (Ibid. IV. . 5759), 29. . . , , . 12161217 . , . , , -, , . , (Pachym. . 29.1631.7). . . , . , 30. {34} . , . . , ( VIII) . . . , . , ( 50- ), . , : , (Acrop. I. . 120. 2224; Pachym. P. 29. 2223). , , . , . , - . -

Ostrogorsky G. Pour histoire de la fodalit byzantine. Bruxelles, 1954. . 6786. Ferjani . Quelques significations du mot stratiote dans les chartes de Basse Byzance // . 1982. . 21. . 95102. 30 . . // . ., 1971. . 84.29

28

, , , 100 31. 30- . 12351246 . 1238 . , II . . , . III . . , , , (, , , ) ( ), (Scut. . 285. 23286. 7), , , , (Ibid. . 287. 15288. 5), , , . {35} , . (, , , ) , . - , , . 32. . , , , , , (. IV. . 24.46; 31.911; 286.45, 1617). . 16 33. , , , . , , , , . . . , , (Ibid. VI. . 165166, 183). , , . , , . , , , . III , .

. . ;` ; ;` ;;;` ;` ;` 13 ; // . 1983. . 12. . 419. 32 Angold M. J. Byzantine government in exile. Government and society under the Lascarids of Nicaea (12041261). L., Oxford, 1975. . 109. 33 . . XIIXIII .: ( ) // . 1976. . 37. . 25; . XI . ., 1977. . 117.

31

. 50- XIII ., , . 34. . , . , . {36} byz3_37.jpg . . 1261 .

( , , , ) - . , . , , {37} . , I ( , 35), . , -, , . . III, , 1225 . : , , , . (Acrop. I. . 36.1837.2). , . . -, ; -, (, , , ), ; -, , , . , , (Ibid. I. . 59. 1217, 2226). , , , . II, , . , , , . , . VIII, , II , , . - , -

Brezeanu St. Byzantinische Wirtschaftskontakte an der unteren Donau in der ersten Halfte des 13. Jahrhunderts (12041261) // Dacoromania. 1975/76. . 3. . 916. 35 Angold M. J. Op. cit. . 6162.

34

- , . . . , -{38} , . , , , . , , 36. , , . , . , 37; . , . , , , 38. , : , . , , , 39. : . - ( , , , ) . , , - , . , . *** , , . , , . : , , , 40. {39} , , , (Nic. Chon. Hist. . 599603). , . 1207 . , . , - , . , , . I .

. . // BS. 1951. . 12. . 5673. 37 Angold M. J. . cit. P. 151181. 38 Rayboud L. . Le gouvernement et administration centrale de Empire byzantine sous les premiers Palologues (12581354). ., 1968. . 5253. 39 . . // . 1988. . 49. . 5559. 40 . . . . 247261.

36

, , . . 41. 1205 . . I , , , , , (12091224) . 1215 . , , 1209 . I . , . 1224 . . . 1225 . ( ) 42, . . 1230 . II . : , 1246 ., II (12311268). II. 50- XIII . , , , 1259 . . {40} . , , , , III 1337 . 43 , , , , . , . II . , , , . . , , 44. , . . - . . . ( , ) 45 . . , -

41 42

Stiernon L. Les origines du Despotat Epire // REB. 1959. . 17. . 90126. Karpozilos A. The Date of Coronation of Theodoros Doukas Angelos // Byzantina. 1974. . 6. . 251

261.

Nicol D. M. The Despotate of Epiros 12671479. A Contribution to the history of Greece in the Middle ages. Cambridge, 1984. 44 Nicol D. M. The Despotate of Epiros. Oxford, 1957. . 5455. 45 Ostrogorsky G. Op. cit. P. 87.

43

. (, , , ), . . , , . . , . . . . . , , . 46. {41} . , 1225 . () . . , , 47, . , , , - - . *** 1204 . , . XI XII . . , , . I (11831185) , 48. , , . , 23 ( 3,9) . . . , . : , , , ; () , , , , , . . , , , . , -

. . . . 6162. Karpozilos. . D. The ecclesiastical controversy between the Kingdom of Nicaea and the Principality of Epiros (12171233). Thessalonike, 1973. 48 .: . . // . , 1982. . 5461 (; . 19).47

46

, {42} . , , , , , . , - , . , , . ( XIV .) , , , . - , , , , . , . . , XIV . : 49. XIV . , . -. ., XIII XV . . , (, ), : , , , . 30- XIV . . . . , , XV ., , , , , . {43} . , , , . . . , . ., ( , , ). , , , . . 60 1 . , 125 . XV . 50.

Bryer . The Empire of Trebizond and the Pontos. L., 1980. N V. . 113148. Continuity and change in late byzantine and early ottoman society / Ed. by A. Bryer and H. Lowry. Birmingham; Dumbarton Oaks, 1986. . 5758.50

49

. (, , ) , , , , , . , , . , , (. 3, 37, 45, 49, 50, 89, 102, 104 .), . : , . , . , ( ) , . ( , ). XIII XIV . , , . , . , . 4050- XIV ., , {44} , (13401355). . , , , , , . , , , , . 40- XV . . , , , -, , , . . , , . 1461 . II , . . {45}

2 , , . ( , 70 ), 2530 . . , XIII . II , . . , , . 20- IX . . , . ,

, . . . , , , . . XIII . . . , ( ) . , VIII ., , IX . , . 20- XIII .: , , . III (Greg. P. 44. 19), , 20- , {46} , , III . II . (Scut. . 291. 1115) 1. , , , . 2. , , , . 1225 . III . , . . . . , 50- XIII . , . , . , XIIXIV . - . , . 3. ( XIII .), XI/XII . , . , XII ., , . : . , -

. ; ; ;` ; // . 1952. . 22. . 110113. 2 Janin R. Nice: Etude historique et topographique // EO. 1925. . 24. . 482490. 3 Buchwald . Sardis Church . Preliminary Report // JB. 1977. Bd. 26. . 265299.

1

, . . III , . {47} , , . , , , . , , . , , , , 4. , , . , , , . , , , . - - . . , - . ( ) . , , 5. . , , , . , . . , , . , . . I . 1316 1,52 . . , . {48} , , 6. , . . byz3_49.jpg II (12541258)

Eyice S. Le palais byzantin de Nymphaion prs Iznik // Akten des XI. Internationalen Byzantinistenkongress. Mnchen, 1960. . 150151. 5 Buchwald H. Lascarid Architecture // JB. 19979. Bd. 28. . 265267. 6 Karnapp W. Das Istanbultor der Stadtmauer von Nicaea-Iznik: Rekonstruktionsversuch der Bauzustandes im 13. Jahrh in perspectivischer Darstellung // Mansele Armaan-Mlanges Mansel. Ankara, 1974. Bd. I. S. 224225.

4

I . III. . . . , , , , , , . . , , . . , . , {49} . . , , , , . , . . , . , . , 7. , , 20 . , , . , . - , . , . 8. . , , : . ( , ) , : , , . . , , . , , . , . , , {50}

7 8

Foss . Late Byzantine Fortifications in Lydia // JB. 1979. Bd. 28. . 311312. Ibid. P. 309, 317.

, , . . . , : , ( ) (Nic. Blem. . 117. 84118. 96). , - : . . . , . ( . . ) . . . . , 20- XX . , . , ( ), , . , - - , . , , , , . . . , , , , XII . 9 , , , , . 60- . ( 100 ) . : ( 965) (. 105). (12611300). . 10, . 11, . 12, . . 13, . . 14, {51} . 15 , . , , XII XIII ., . . , , , , , . , .

Alpatoff . V. Les fresques de Sainte-Sophie de Nice// EO. 1926. . 15. . 4345. Weitzmann ,. Constantinopolitan book illumination in Ihe period of the Latin Conquest Gazette des Beaux-Arts. 1974. . 25. . 193214. 11 Demus . Die Entstehung des Palologenstils in der Malerei // Berichte zum XI. Internationalen Byzantinistenkongress. Mnchen, 1958. S. 163. 12 Buchthal H. An Unknown Byzantine Manuscript of the thirteenth Century // The Connaisseur. 1964. Vol. 155. . 217224. 13 . . . . . . // . 1982. . 43. . 106123; . - (. . . 387 220; . 3646) // . 1984. . 45. . 168184. 14 . . - // : . ., 1983. . 3. . 300302. 15 Prato G. La produzione libraria in area greco-orientale nel periodo del regno latino di Constantinopoli (12041261) // Scrittura e civilta. 1981. Vol. 5. . 105147.10

9

XII . , , . , , , . ( ), ( ), ( ), - ( , , ). , , , 1204 . , . (, . 105) 57 , : , , . . , , , . , , , ( , ), 16 , , . {52} (. 101) XII . , XIII . . , , . . , , , XIII . 17 , . , , . (Cod. 118) (Garret 2), , . - . , , . . , , XII ., 18. , , , , . (Suppl. gr. 1335) (Add. 11836), 19. . , , , -

16 17

. . IVXV . ., 1981. . 207210. . . 210. 18 . . ... . 173. 19 . . . 2- ., . ., 1986. . 126.

. , 20. , , , , . , , , , -{53}, . , , : , , XII . ( . ); , ; , . . . . , , . . , . , , , , ( , , , , , ) 21. , , , , 1204 . XIII .: II . , , , , , . 1197 . . . (, , , , ), , , , , , , , 1223 . , . , . , , 1234 . , , . III . . {54} , byz3_55.jpg III , II , IV . 1- XVI . , , gr. 122. .

, III . 1249 . -

20 21

Demus . . cit. S. 2631; . . . . . 128129. . . . . . 124; . . . . . 211.

. . , , , II, . 1261 . , 1272 . . (, , , , , , , . .) . (PG. T. 142. Col. 6761005) (Ibid. Col. 10051320). 1260 . , . ( , , , , ), , , , . , , , . {55} ( , .), , , . , , . , ; , ... , ... , , , ... , , ... , . (Ibid. Col. 729 734). , , . - . , , . , , , . : , , , . , . , , (;) . , . . , . . , , . , . , : . , (Ibid. . 142. Col. 1217). , , , , ...

, , (Ibid. Col. 1216). {56} , , , . , , , , . . , . , , , , . , , , , , , . , , , (Ibid. Col. 1216). , . . , , , : ) , ; ) , : . , , ( , Ibid. Col. 1225), . , , . , , , ( ) . 22, . , , , , {57} , , . , , . , : . , 56 96 , XIIIXIX . . XIX ., , , - . . , -

Tsoyopoulos N. Das therproblem und die Physik-Abhandlung des Nikephoros Blemmydes // Rechenphennige K. Vogel zum 80. Geburtstag (8.1.1968). Mnchen, 1968. S. 7276, 8286.

22

, XIIXIII ., , , . , . , , . . , . II . . 1222 ., , (12541258). , , 23. , . , VII . , , , . II, , . , . , , {58} byz3_59.jpg . 1- XIII . . , , . 101. {59}

24. , , , . , , , , , , , (Lasc. Orat. P. 5). , , , . , (, , ) , . , . . , , , . , , , . , , , , . , . . . , , -

23 24

. . . ., 1948. . 3. . 595. Hunger H. Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner. Mnchen, 1978. Bd. I. S. 52.

, , (Lask. Kosm. Del. . 12, pt 3. . 34.1014). , , , . , , , , . , , ( ). . , . , , , , . , {60} , , , (Ibid. . 12, pt 4. . 48. 1149). , , , , , , . , II , , - (Ibid. . 12, pt 3. . 22.2931). , . . : . , , . , . (Lasc. Ep. . 9). , , , , . , - . , . , , , , . , , . , , , , . . II : ) ; ) , ; ) ; ) , . , XIII . , , ( , , ), . {61} . , II , -

25. 1207 . . (Nic. Chon. Hist.) I : 1206 ., - I 1211 . (Nic. Chon. Orat. . 129147, 170175). , , , . . , , . , , , I (Ibid. . 120128, 176 185) . , , , , , . , , , , . , , , , : , I . . 1207 . , . 1214 . . 26. 12061216 . ( ) 1206 ., 1208 ., 1214 . , , . . - . , , {62} . , . , . , . , , , , , , . , . , , , . , , , , , , . . , , , . 1217 . . , -, , . : ,

.: : VIIXII . ., 1989. . 123128 . . 26 . : : VIIXII . . 438444.

25

III , 1234 . ( ). . 1246 . , , III , . . II 1249 ., 1252 ., . VIII , . ( , -, VIII) . , , . 1274 . , 27. {63} , , , . : 1203 1233 ., 1234 1261 . , , , , , , (Acrop. I. . 4.1719). , , , , . ;`;` ;` ;; ;` ;` ;; (Ibid. . . 4. 1920), (sine ira, sine odio) . , . I III II, , , , . , II , VIII , , VIII. , . , , , , . , , , . -, , , , , , , , , . . . 57- , , . . -

. . . // . 1986. . 47. . 125127.

27

, . . I - I (12051211) 1211 . (1224) -{64} III . , 50 , . - . -, (Ibid. I. . 16. 26, 1015), , , . , , . , , . . . III , , , , (, , , . .) . , , . . ( I) . , . . , , , , , III II, 28. , , : . (Ibid. I. . 181.910), , , , 29. , , , . , (, . .) . , , . , , , , , . {65} , . , II . , , . . , , . , , ,

28 29

. . 132. . . 133.

. II, , , , , , , , . . (Ibid. I. . 127. 31128. 21; 122. 1322; 170. 1214). , , . , . , XIII XIV . , . , , , . - , . , , , - . : () . , , . , . , , , . , (Nic. Chon. Orat. . 147169), , (Acrop. II. . 1229). {66} , , , , I, . , , , , , , . , , , , , . . (Ibid. II. . 27. 25 32, 28. 16). , , II , II . , , . , III , 30, . II . , , -

Lappa-Zizicas . Un trait indit de Thodore II Lascaris // Actes du VIe Congrs international tudes byzantines. 1950. T. 1. P. 120121.

30

, : , . ;` 31. , auxilium et consilium , . . , , . . , , (PG. . 142. Col. 605677). II , {67} , , , : , . , , (Ibid. Col. 613). , , , , , , . , , , (Ibid. Col. 638658, 668672). , - . , , , . , , , , -, , ( , ), -, , , . , , , (Acrop. I. 37. 1820, 103. 1920 .). . , , , . , , ( ), , II. . , , , , : ; . , , . , , , : , , (PG. . 142. Col. 663). ( - ), , . , , , {68} (Ibid. Col, 665).

31

Lappa-Zizicas . Op. cit. . 125.

byz3_69.jpg. . 1- XIII . , .

, , II , , , . , , , , . , , XIII XIV . , II . , III, , , , , , 32. . (Theod. Lasc. Orat. P. 5), , , , (. . .) . . , , , , , , ? (Ibid. . 2. 56). ; , , . , , (Ibid. . 7. 108. 14). . , , , . II , XIII . . . , XIII ., {70} . , , VIII , , . . , , , . , . 1234 1250 ., , , , . , , , , (Nic. Blem. . 1. 45) 33. , . , ,

. . ; ; ;` ;` // . 1968. . 36. . 110118. 33 . . (.: . IXXIV . . 324).

32

; 34. , . , , , , , , : , , (Ibid. . 7172). , , . , . , , , , . : 1241 . (Acrop. II. . 36) ( ), III II 1244 . 35 . , -{71} , . , : , ! , , !.. , , . , : , . , , , , ! , . , , , !.. (. . . . . IXXIV . . 329330).

, , , , - . , , 36. . , -, , . : - , ( ), : ; , . , , , ,

. ., 1967. . 3. . 257258. Heisenberg . Aus der Geschichte und Literatur der Palaiologenzeit // SBAW. Philos.-Philol. Klasse. Mnchen, 1920. Abt. 10. S. 100105. 36 . . 3. . 259.35

34

. ; , ... (. . . . . . 334)

, . . , . , . {72} , . , , XIII . . . , . , , ... 37 . , , , , . , , , 38. , -, , . , , , ( ), ; , . , . , , , , , : , , , . , . III , . , . II , . , , , . , . {73} , . , . ,

Prchter . Antikes in der Grabrede des Georgios Akropolites auf Johannes Ducas // BZ. 1905. Bd. 14. S. 479491. 38 . ., . . IXXV . ., 1978. . 179181.

37

, 39. II, . , , , , , . , , , , . , , . , , , . . , 40. , (Lasc. . . 107108), . . , , . , , , , (Ibid. . 108). , , , . , , , . , , . I , , (Nic. Blem. . 2. 910; 3.3; 55. 79, 15). , , , 1238 . . . , , . , , {74} . , . byz3_75.jpg , , . . , , . 105.

II (Scut. . 277302). , . , (Ibid. . 291. 611). , . -, , . . , . , , (Ibid. . 297. 26298. 1). , II , , . , , , . ,

39 40

. . XIVXV . ., 1976. . 1920. . . XIII . , 1927. . 169.

... , , , , , , ... (Lasc. . . 271272). , , . , , , . . . 7 8- , . . . , . , . 67 , {75} 4 , , , , , (Nic. Blem. . 2. 1114). , , . , . , , , , 41 . , 1617 ; , 16 . , , . , , , , , , , . . 42, (Ibid. . 2. 2526), . . . . , , , , . ( ) . , , (Ibid. . 2. 2829). . , 20 , - . 7 (, ), 12231224 ., . (, , ) . . , . , . , (Ibid. . 5. 16). (, ), , {76} . , , , . . (Ibid. . 5. 726), , .

. . // IV VII . ., 1984. . 483. 42 . . 485486.

41

. , , , (Ibid. . 6. 24). . , , , , . , , : , ( , ) ( ), . , . , . , . , , (, ) (, , ), , . , , . II II (Lasc. Ep. . 175). , , , , , ( ). , , , , . , . , , , , , . , . , , , , XIII . . , , , . , , , 43, . , . {77} , , , . . (GGM. II. . 458470). . , 1241 ., , , . . , , , , (Ibid. . 458). , , , , , . . , . , 5 (2428) , , , (PG. . 142. Col. 12131280). , ,

43

. . . XIIIXIV . , 1979. . 44.

. , , . , 44. . II , . , , , ( , ). , 45. , , . , , II X , . , 1252 . , 46. . {78} , . . . , , , , 47. , , , 48. , , - . . , I. . , : 1) , ; 2) . . , , , , , . , , , , . , , , 49. , . , , . III , II. , , ,

Hunger . . cit. Bd. 2. S. 243244. Ivnka E. Mathematische Symbolik in den beiden Schriften des Kaisers Theodoros II. Lascaris: und ;` ; // BF. 1972. Bd. 4. S. 138141. 46 Hunger . . cit. Bd. 2. S. 245. 47 Kuzes . . Les oeuvres mdicales de Ncephore Blemmyds selon les manuscrits existants // ;` ; ;. 1944. . 19. . 5871. 48 Hunger . Op. cit. Bd. 2. S. 282. 49 . . // . 1988. . 49. . 5559.45

44

, 50. , , . , , . , , , . . {79} . , , . , , . 51. , , . , , , . , , , , (Scut. . 286. 712). , , , II , . II , ( , , , ) (Pachym. I. . 187. 22189. 4) 52. . , , , . , . . - . , (Acrop. I. . 127. 31128. 19). , ( ) , . XIII . , . , II, , , , - . , , , , , , , . II , {80} byz3_81.jpg . 1- XIII . . , , . 101

. , , , , .

Heisenberg . . cit. S. 100105. . . ... . 77. 52 . . // , . . . , 1926. . 187200.51

50

. , , . , -, , XII . . , , , , - . . , (Acrop. I. . 93. 195. 12). , ( ) . , , , , 53, , . II, , , , . , , . . , (Pachym. I. . 55. 4 9). , II, , - : , , . , (Pachym. I. . 55. 2557. 13). , , ( ) , . , , {82} . . . , (PG. . 142. Col. 568), , , , (Acrop. II. . 31. 2122), , . 54. , 1204 ., , 55. , , . , , (Nic. Blem. P. 30. 1519). II . -

Geanakoplos D. J. Ordeal by fire and judicial duel at Byzantine Ni (1253): Western or Eastern Legal Influence? // Geanalcoplos D. J. Interaction of the Sibling Byzantine and Western Cultures in the Middle Ages and Italian Renaissance (3301600) New Haven L., 1976. . 146155. 54 Richter G. Das Georgios Akropolites Gedanken ber Theologie, Kirche und Kirchenheit // Byz. 1984. . 44. S. 279299. 55 . . . . . 3.

53

(Lasc. . . 67 71) , . , . , , -, (Ibid. . 126). , , , . . , , , (Ibid. . 103104). , , . , ( 1254 .) , . , . , , , ( I ), . {83}, - . , , ; , , (PG. . 142. Col. 668669). , , , , VIII , (Acrop. I. . 137. 14). , , . , . , , , , , . II, , , , . , , , (Lasc. Ep. . 268). , . (Ibid. . 194). , III . 1433 . 56. , . . II (Ibid. . 237). , ( , , - ), . ( , ), ( , ) . , . , , , , . . , , : . . II, , ,

56

(). . ., 1881.

( , , ), , (Ibid. . 250). , , -{84} , . . . , , . , . III II, , , , (Ibid. . 156). , , ; , , . , , , . . . 57. . , , , , . VIII , ( ). . , 1204 ., . 58. , , . XIV . . 59. , , ... 60. , . , , . . {85}

3 , .

. . ... . 177178. Tuiller . Recherches sur les origines de la Renaissance byzantine au XIIIe sicle// Bulletin de Association G. Bud. ., 1955. Vol. 3. . 7576. 59 Hunger H. Op. cit. Bd. 2. S. 67. 60 . . // . , 1975. . 42.58

57

, ( ), , . . , , , , , . , , . , . . . , , , , , . 1223 . . , , , . II XIV ., . , . , . , , . , . . , , , , . {86} , 4 , . , , , ( , , ) (Bess. Logos. . 6365). (, I ), , , 1223 . . . , ; , . . . . , III . . ., XIII, XIV, XV . , , 1. , . . , (). , . , , , , , . 1223 . I (.-. . . . 115, 131). : , , , , .

Bryer ., Winfield D. The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos. Wash., 1985. . I. . 191195.

1

. , , . , , , , . . . , VIII IX . , , . (8,946,60 ). . . XI . , . , . {87} , . XIII . . , , . . 12141235 ., , XII ., , 2. , . , . 13411351 . : , , . - - . XIIIXV ., XIX . , (), . (), () . 1,19 1,49, : 1,64 (. ), 1,86 (. ), 1,92 () 3. . (12451255) . ( 1340 .) , , . . , , . . , . , . , . , . , . . : , . . ( 40- XIV .) . . . , , , , , . I (1238 1263), (Panar. . 61. 1819). : 1254 ., , , - . . , , , , . . , , . -{88} byz3_89.jpg. . XIII .

Bryer A. Une glise la demande du client Trbizonde // Proche-Orient Chrtien. 1982. . 32. . 216232. 3 Millet G. Les monastres et les glises de Trbizonde // BCH. 1895. . 19. . 446.

2

. , . , , (. , .) , . . , , XIII . . , , . , . . , . . , -{89} . , , , . . , . , . : . . , , . , , - , , . , . , . -, 4, , ( , ), . , , , , . , . , . , . , (, , ) . . . . , . . . , XVIXVIII ., , . . XIX . , , - , , . . , , , . (), . , , , . , (). ; , , .

Talbot Rice D., Ballance S., Talbot Rice ., Winfield D. The Church of Hagia Sophia at Trebizond. Edinburgh, 1968. . 5582.

4

, , {90} , , , , byz3_91.jpg. . . XIII . .

. ; , . , . , , , , . XIII . . , . - . . , , . , , , . , , XIII . . XI . , , , . 5. {91} , , , 6. . - , . . , . , . , , . , . , , . , . . . , , , XIII . , , , , , . . , XIII ., . 7, ( ) . . . , , , , . , . -

Talbot Rice D. . . . cit. . 237238; Lafontaine-Dosogne J. Remarques sur le programme dcoratif de Ste Sophie Trbizonde // Bb. 1981. . VII. . 391. 6 Talbot Rice D. a. . Op. cit. P. 88163, 184. . , , . , ; .: Demus O. Die Entstehung des Palaiologenstils in der Malerei //Berichte zum XI. Internazionalen Byzantinistenkongress. Mnchen, 1958. S. 5253. 7 Restle . Die Byzantinische Wandmalerei in Kleinasien. Recklinghausen, 1967. Bd. 1. S. 8688.

5

, , . , . , . . ( XIIIXIV .), , . {92} byz3_93.jpg. . . XIII .

XIVXV ., , , , , . (, XIV .), . (1411 .), . (14421443) , . XVXVI . , , , . , , . XIV . 8. , 9. , , ? , . . , , XIVXV ., , . , - , , , . , {93} , 70- XIV . 10. , XIIIXV . , . , , , , . XVIXIX . , . - . , , I III, . . . I III . . IV IV, . III, ( , . 1839 .) 11. XX . III III . 1863 . , , , II , . ( 1880 .) , III. ,

8 9

Millet G., Talbot Rice D. . Byzantine painting at Trebizond. L., 1936. . 173177. .: . . XIV . // . 1974. . 36. . 8399. 10 . . // . 1984. . 45. . 95101. 11 Texier ., Pullan R. . Byzantine architecture. L., 1864. Pl. LXVI.

I (1235 .), II (1297 .), IV (1426 .) IV (1429 .). . ( ) , , ( ) II . , III (1364 .) (1374 .). , , , . . , , , . . . . , , . (, II) , . XIV . II. , , , . {94} - 12. , . , . (. 1320/30 1386). , , , 1204 . XIV . , : , . , . 1204 . XIXII . , , , 1098 ., . . . , , , . , , . XIV . , (. II. . 154155). , . , , . ( 1351, 1355, 1356 1367 .), III ( 1361, 1363, 1367, 1372, 1377 1379 .). 1363 . 1368 . . , , XIV ., . , . , , , -

Spatharakis I. The Portrait in byzantine illuminated manuscripts. Leiden, 1976. . 185187; Xyngopoulos A. Les miniatures du roman Alexandre le Grand dans le codex de Institut Hellnique de Venise. Athnes; Venise, 1966; Gallagher L. The Alexander Romance in the Hellenic Institute at Venice. Some notes on the Initial miniature // The saurismata. 1979. . 16. . 170205.

12

(: {95} Panar. P. 76). , , . . - . , , . , , . . , . . , , . XIV . 1429 1437 . , , , , . , : -. . . . 1395 1427 . (Chr. brev. I. N 94 ). , . , , . . 1223 . (.-. . . . 116132). , , . , . . . , . , (987989) ( . . 7984), , . , , , , : () , II 1021 . ( . . 8283, 8486) . . {96} , ( . . 116, 132). , . . (Chalc. II. . 219. 12222.21). IV (1429 .) . . -, , ( . , . , , ). : , , . , . , . , . , , . , IV (14291458), . .

20- XV . IV , , . , , , , . , , , , . , . . 1426 . , , . . 13, . IV . , , (Ibid. . 220). ? , , . , . , ( , ), IV , (). , IV {97}, , , . . , , IV , , (Ibid. . 221222). , , (Ibid. . 246). , , , . , II 1461 ., (Ibid. . 246. 19249.31). , II (Ibid. . 3738), - (Ibid. . 222223), (Ibid. . 219). , , , XV ., (Ibid. . 218219). , 111 14. , . , . , . , . , , . , , , . -

.: : Bryer A. The Faithless Kabazitai and Scholarioi // Maistor. Canberra, 1984. . 309327; Laurent V. assasinat Alexis IV, empereur de Trbizonde (1429) // . 1955. . 20. . 138143. 14 Zoras G. Th. ;` ;` ; ;` ;` ;;` ;` 111. ;, 1957.

13

: - (; Panar. P. 72, 76), (-; Ibid. . 68; . ; ), (Ps.-Cod. . 345), (Panar. . 81; Ps.-Cod. P. 345, 348). IV (Chalc. . 219), (Panar. . 65, 69, 75) 15, {98} (; Panar. . 75; . ). , , . . (13641367) () . , (.-. . . . 135). , , , , . ( . . 132133). , 13411349 13641365 ., . 1341 . . , , , , . , , VI , , III 1349 . 1364 . , 1367 . , . . , . , , , , . , , . . , , , , , . , (10641075), , ( . . 3351), ( ; . . 6768) . , (. 1340 .) ( . . 132). , XIV . . , , . . , , III 1374 1390 . ( . . IIIV). {99} , , , . II , . , . ( . . 133), , 16 , ,

15

, , , ; .: . . 248, 250, Porte du Theil F. J. G., la. Notices et extraits un volume de la Bibliothque Nationale // Notices et

270.

16

, . , . , respublica litteraria. , . (Greg. Ep. II. . 349). , , . , 7 , 17. , : , II (Anal. Hieros. Stach. I. . 421429). , , , , , , , , , , , , , , , , . , , , . , , . ( ), , , . II . . , , XIV . , , , . {100} . , . , , 1301 . , , ( ) (Ibid. . 432434). . , , , . 12 13 . 15- XIV . , , , , . , , , , . - , , , , , . . 13251326 . , - . , , , . . , ( ) . , , , , .

extraits des manuscrits de la Bibliothque Nationale et autres bibliothques. ., 1800/01. An IX. . 7. 17 Vogel M., Gardthausen V. Die griechischen Schreiber des Mittelalters und der Renaissance. Leipzig, 1909. S. 246.

1335 . , . . , , . , , , . , . , 1341 ., y , , , , . , , . : , . {101} 1355 ., III , . () 1355 . . , . , , ;, , , . -- ( ;` ;`; ; ( ;). , . , , , . : , 1341 . 1355 ., . , , (Libad. . 3996). , . , . (Ibid. . 244). ( , ) , , , . . , , 6 1361 . . . , . , , . , , , , ( ) . , , , . , , , , , , . , , . {102} XIV . 1351 . III -

VI . 18. 1370 . , ( , ), , . , 1374 . III , , . . - . , -, 90- XIV . . 19. VI ( 1368 1372 .). - , , 20. , (;; ), , (Ibid. . 88). XV . . , . 1399 1400 . . , 1416 . . . 1425 . . , , . , IV ( 1426 1427 .), IV (. 1426 .), , , 1416 . (30- XV .), IV VIII (1439 .) (1436 .) , -{103} 21. . , , , (Bess. Logos. . 36.3337.1). , , , , , I. , , . I, 22, , , , (Ibid. . 5859).

.: . . ... . 9899. Bryer . Some Trapezuntine monastic obits (13681563) // REB. 1976. . 34. . 132. 5. 20 Cydon. Corresp. . 2. . 356. 1625; Mercati G. Notizie di Procoro e Demetrio Cidone. Citt del Vaticano, 1931. . 338340. 21 ( . ) .: Stormon . J. Bessarion before the Council of Florence. A survey of early writings (14231437) // Byzantine Papers. Proceedings of the 1st Australian Byzantine Studies Conference. Canberra, 1981. . 128156. 22 .: . . // . 1973. . 35. . 154164.19

18

. , , . , , , , , , . , , - . , , . () . , , XIV . , . 1435 . , , . : . , . 20- XV . , . , , , . , , (. I. . 67111). {104} 1429 1437 . . . , . , , 23. , VIII (1439 .) (Ibid. I. . 112114). 1440 . , , . . , 24. , 1440 1450, , , 25, . . , , , , , , . ( ), , . : , . , , , 26. , , . . , , : 1453 . , ? 27 ,

. ; ; // . 1953. . 18. . 168176. .: Stiernon D. Jean Eugnicos, crivain byzantin (vers 14001455) // Dictionnaire de spiritualit. P., 1972. . 8. . 505506. 25 . I. . 215218; . . // . 1928. . 2. . 9399. 26 .: . . XIII XV . ., 1981. . 138142. : ; / . . // . 1955. . 20. . 339. 27 .: . . // . 1953. . VII.24

23

, , 28. (. 1400 1470), , , , . {105} XV . , byz3_106.jpg III {106}

, , , (Critob. . 165166). . , XVI . 29. , . , , , , , , , . , . , . , . , 1438 1439 . - . - , VIII , , . , : 100 . , , filioque 30. , , , , , -, , , . , , . (, ) . , , , , , , , . {107} , , , 31.

. 7286. 28 .: . . // . 1977. . 38. . 3847. 29 Ioannis Verneri Nurenbergensis recens interpretamentum in Primum librum Geographii Cl. Ptolomaei. Nurenbergae, 1514. 30 Jugie M. La Profession de foi de Georges Amiroutzs au concile de Florence // EO. 1937. . 36, N 186. . 175180. 31 Mohler L. Eine bisher verlorene Schrift von Georgios Amiroutzs ber das Konzil von Florenz // OChP. 1920. . 9. . 2035; Jugie M. La lettre de Georges Amiroutzs au duc de Nauplie Demetrius sur le concile de Florence // Byz. 1939. . 14. . 7793. .

- , . , . , filioque . 1449 . , 10 . , , 32. 1449 . , IV . , , () , IV , , , (Gen. Schol. . 4. . 453454). , . 1461 . . -, . , . , , . , , . , (PG. . 161. Col. 723728). -. , , , , ( ) {108} , 1463 . , 33. 1463 1470 . , , 34. , , , . , . . , 1518 . 35.

(XVIXVII .) . , , , . .: Gill J. Tractate about the Council of Florence attributed to Georges Amiroutzes // Journal of Ecclesiastical History. 1958. . 9. . 3037. 32 Gamillscheg E. Der Kopist des Par. gr. 428 und das Ende der Grokomnenen // JB. 1986. Bd. 36. S. 287300. 33 Historia Politica et Patriarchica Constantinopoleos. Bonn, 1849. . 9799. 34 Continuity and change in late byzantine and early ottoman society / Ed. by . Bryer and H. Lowry. Birmingham; Dumbarton Oaks, 1986. . 8386. 35 Argyriou A., Lagarrigue G. Georges Amiroutzs et son Dialogue sur la foi au Christ tenu avec le Sultan des Turcs // BF. 1987. . . . 29221.

. , . , . , , , , , , . , , (60- XV .). , , , , , ( II - ) 36. . , - , , . , , . {109} , , , . , , , , . , , . , , 1437 . 37 VIII: , , , ? , , . . , . : . , ( ?). , , , . , , . , . , (), () (;; ) . . , , . , . , , .

. ;` ; ; // ; ; ;` ; ; . 1885/89. . 2. . 275282; Reinsch D. R. Byzantinisches Herrscherlob fr den trkischen Sultan. Ein bisher unbekanntes Gedicht des Georgios Amirutzes auf Mehmed den Eroberer // Cupido Legum. Frankfurt a. M., 1985. S. 195210. 37 N. . ;` ;` ;` ; // . 1952. . 22. . 114134. : Argyriou ., Lagarrigue G. Op. cit. . 4647.

36

, , ( ), , . , , . , {110} . : . , . , , , . , . 1470 . 38 , . . , ( ). , , (liberos sui juris eos dimiserunt). , 39. (inter familiares) . , . , , . , , . , , , , . , . , , , . . . , , . , . . , - (1466/67), , , , {111} (14681470- ) 40. , , , , . ( , , , ). : . .

Argyriou ., Lagarngue G. Op. cit. P. 52. Ibid. P. 64. 40 Noiret . Lettres indits de Michel Apostolios. P. 1889. . 8384; - . ;` // : . 1884. . 1518. . 18 29.39

38

, , , , , . , . , , - . , , , , . , (), , , , . , , (), . , , , , . . . . , , , 41. . ( II) , , , , , , II , . . , . , , (1465 .). {112} , (, : ), , . , , , , , , . : . . VII . , . , , . , 42. . , , , , .

. ; ;;` ;` ;` // . 1906. . 3. . 5155. . . , 1962. . 4546; . // VII . ., 1877. . XVIIIXX. . , , . .: Wolska-Conus W. Stphanos Athnes et Stphanos Alexandrie // REB. 1989. . 47. . 2024.42

41

(. XIII .. 1330 .) 1295 . II , , (1259 .) - (12951304) . 1295 1301 ., , . , , , . , , , , , , - - (1254. 1339). , 1301 1302 .; , 12971299 . 43 , -{113} . , , . 1305 . . 1304 . . , 10 , , , 44. , . 45 , . , , . , . , 1302 1308 ., , 46. , , . , 1346 ., 2040- XIV . , , . 47. 48. . , II , (.-. . . . 6162). , , ; , , .

1301 . , , 1302 . II . . .: . // ;` ;` ; ; ; ;. 1927. . 1. . 195 196; .-. . . . 6566; Westerink L. G. La profession de foi de Grgoire Chioniades // REB. 1980. . 38. . 238. 44 . Op. cit. . 174175; Idem. Une lettre de Grgoire Chioniades, vque de Tabriz // Mlanges Ch. Diehl. ., 1930. . I. . 257262; ; . ; ; // . 1955. . 20. . 4244; Westerink L. G. . cit. P. 239240. 45 The Astronomical Works of Gregory Chioniades / Ed. D. Pingree. Amsterdam. T. I, pt 12. 19851986. .: Tihon A. Astronomie byzantine (du Ve au XVe sicle) // Byz. 1981. . 51/2. . 616617. 46 Westerink L. G. . cit. P. 233245. 47 Usener . Kleine Schriften. Leipzig; Berlin, 1914. Bd. 3. S. 356357; Hunger H. Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner. Mnchen, 1978. Bd. 2. S. 252. 48 Tihon . Les tables astronomiques persanes Constantinople dans la premire moiti du XIVe sicle // Byz. 1987. . 57/2. . 478.

43

, . 49, 3040- XIV . . -{114} 1336 ., 50. , , . , , 51. , ( ), . : , , , ( ), , , , , , , (), . : , , . , . , , . (, ). 1336 . , . , , , . , , , , . , II , ( . . 6162). XV ., XIV . , , , , 52. XV . (PG. . 161. Col. CXXII). XV . , , , , . . , 436, 53, , . {115} , , , . , . , . 54. . 1346 . 55. . (. 9 .) -

Ibid. . 484485. . (; ; 1336 // . 1916 13 . 3350. 51 Libad. . 22; Tihon A. Les tables... p. 478479. 52 ; ... S. 3536. 53 . . 1135; . . // . 1971. . 31. . 108 120. 54 .: Oikonomids N. The Chancery of the Grand Komnenoi: Imperial Tradition and Political Reality // . 1979. . 35. . 299332. 55 Cod. Athos. Vatop. gr. 1199 (320/954); .: Strzygowski I. Eine trapezuntinische Bilderhandschrift vom Jahre 1346 // Repertoriuin fr Kunstwissenschaft. 1890. Bd. 13, H. 4. S. 241263; Spatharakis l. Op. cit. P. 206207.50

49

. , , , . . , . (. 315 .) . , . , 12 . (, , , ) , . . . , , , . ( ), . , . (, , , ) , . , . , 1365 . (Cod. Sinait. gr. 310/1230). . . , , , XIV ., 1204 ., 56. . , , XIII . 1329 ., II 57. , , {116} . , , , , . , , , , XIX XX . 58 , , XV ., , 59. , . (), . . : XIIIXV ., . , , - 60. 61, , , , -

.: Pucko V. Die Miniaturen aus dem Tetraevangelium des Jahres 1067 vom Sinai (Leningr. Gr. 291) // BS. 1981. . 42/1. . 3138. 57 . 1329 . // . . 243: , , . 1983. . 146150. 58 1928 . . . : . ; ; ;` ; ; . ;, 1977. 59 . . ; ;` ; ;;` ; ; ; // ;` ;. 1954. . 8. 1957. . 313. 60 Romaios . ; // . 1966. . 27. . 150206; . . . . ., 1881; . . // . ., 1974. . 8083. 61 Trapp E. Pontische Elemente im Wortschatz des Digenisepos // RESEE. 1971. . IX, 3. . 601605; Beck H.-G. Geschichte der byzantinischen Volksliteratur. Mnchen, 1971. S. 6397.

56

. , , . , , -. , , , (: ), ( II ). , . , , , , 62. , , 63. , . , , -{117} . (, ) , , XIII . . XVI . 64. , , - , . , , . ( ), . , . , XVI ., . , , , , XVIIIXIX . 65. , , , , . , XIII ., , . , , , . , XIVXV . , , , . , , . , - , ( ) . (), -

. . ., 1883. . . ;;` // . 1958. . 17. . 381. 64 Ramusio G. . Navigationi et viaggi. Venezia, 1559. . 2. . 85v. 65 .: . . // . VI . 1910. 7. . 547570; 8. . 607632.63

62

(, {118} . 66) . , XIVXV ., , , . . , , . , 67. ( ). ( ). , . , , , . XIII . , . {119}

4 , : -, -, . , , ( , ), , , ( ) . , , , ( , .), , . , XIII . , . . ( XIII .) . II (1230 1268) , . . , : , (-, ) XII . 1, .

.: . . . , // . , 1975 . ., 1976. . 153158. 67 .: Oikonomids N. The Chancery... 1 .: . . // . VIIXII . . 1989. . 509519.

66

XIII . , . , , , {120} byz3_121.jpg. . 12821289. -

. , . - ( ) ( , ) 2 30 (1281), . 3 ( , XIII .), - 4 (, 12601270- XIII .), - 5 (. XIII ., ), ( 1238 .) 6. {121} . , . , , . VIIIIX .; , . XIII . , , . : , , . . : . ( XIV ., ) , , , ; . (XIII .) ; . , , . . 7 , , , -. . , , . . . (), . 8. , , , - . - ,

. ; . ; ( ) // ;` . 1927. . II, 12. . 153169. 3 . ;` ; . //. 1936. . II. . 6669. 4 . ; ; // . 1936. . II, 2. . 138147. 5 Achimastou-Potamianou . ;` ;` ;` ; // Athens Annals of Archaeology. 1975. Vol. VIII. . 208210. 6 Acheimastu-Potamiani M., Bokotopulos P. G., Triantaphyllopulos D. D. , ;` ;` // ;` . 1973/74. . 29, , 2. . 614616. 7 . . : . ., 1973. . 270. 8 Orlandos . Eine Unbeachte Kuppelform // BZ. 1929/30. Bd. 30. S. 577582; Idem. ; ;` ; //ABME. 1935. . 1. . 4149.

2

. , , , . ( 12311271 .) 9. : (. 1285 .) 10, ( XIII .) 11, . {122} byz3_123.jpg. . 12821289. . {123}

( 1283 .), . 12 . 12831296 . , , , , . II , 13 -, . , , , , , , . 14. . : ( ), 20 . , 5 : , , , , , , . (, ), - , , , , 15. ( ), . , . 45 , . - , . . , . : , , , . , 16. , . , , . -

. ;` ; . ;` ; // . 1936. . II, 1. . 7084. 10 . ; //. 1935. . , 1. S. 524. 11 Michailidis . Les peintures murales de glise de SaintJean le Thologien Verria // Actes du XVe Congrs Internationales Etudes byzantines. Athnes, 1976. . 2. Art et archologie. Communications. Athnes. 1981. . 469. 12 . ;` ; . ; //. 1936. . II, 1. . 88104. 13 . ; . ;, 1963. . 153158. 14 . . // . ., 1966. . 3. . 155. 15 . ... . 2630. 16 Ibid. . 3334.

9

{124} . : . , , . , , . , , , 17. , , , - . , . , . . . , 18. - , . , 11 . . . , , , , . 19. . . , . : , , -. , , , . , . , , , , , . , , , 20. , -{125} . , II, 21. 22. , , . 23. .

. . . . . 276277. . ... . 6674. 19 Ibid. . 7980. 20 Ibid. . 8793. 21 Nicol D. M. Symbiosis and Intergration. Some Greco-Latin Families in Byzantium in the 11th to 13th Centuries // BF. 1979. . VII. . 134135. 22 . ;` ; . , 1937. . 2. . 105115; Idem. ;` ; // . 1972/73. . 39/40. S. 476492. 23 . ; ;;` ;` // . 1973/74. . 7. . 121 125.18

17

. : - , . - XIII . , XIXII ., . . : , , , . . , , , , , , (. 1230 .) . XIII . . . . , XIII . 24 : , , . . . . , . , , , , , . XIXII .: , , . , . {126} , -, . , , , , , 25. . byz3_127.jpg . . 1290. . .

. , . . . . 26. . , . , , . , , , . . . . , II, . XII . , ,

Chatzidakis . Aspects de la peinture murale du XIIIe sicle en Grce // art byzantin du XIIIe sicle. Symposium de Sopoani 1965. Beograd, 1967. . 63. 25 Michailidis M. Op. cit. . 472480. 26 Ibid. P. 486487.

24

. . . , . , , . 27. {127} byz3_128.jpg . . 1290 . . .

, . , , (1281 .), , (. 1285 .), 28 . , , II 1230 ., 29. , . , , , XI . ( , ), XII . ( , ). . , , 30. . . (. 1250 .), . , , . , , -{128} . , , , 31.[ : bz3r129_1.jpg: . . 1405 . . . bz3r129_2.jpg: . 1- XIV . , . bz3r129_3.jpg: . 1- XIV . . . .

Chatzidakis M. Op. cit. P. 61. . . . 3334. 29 Djuri V. La peinture murale byzantine XIIe et XIIIe sicles // Actes du XVe Congrs International byzantines. Athnes, 1976. . 1. Art et archologie. Athnes, 1979. . 217. 30 Chatzidakis . Op. cit. P. 62. 31 Chatzidakis . . cit. . 63; Djuri V. Op. cit. P. 217.28

27

bz3r129_4.jpg: . XIV . , , . 407. .]

byz3_129.jpg . . 1290 . . .

, XIII 32. , , XI XII . , , . , . . : , . , . . , , . XIII ., . ( ) 33 . . 34, , -{129} ( ). . . - , . , , XIXII . . , XIXII ., 35. XII . . , , . , . . , 36, . , , , . . , - . : , , . : ) , , , (, , ); )

. . . ., 1986. . 143. . . . 2933. 34 222 , , , 155135 . , , 450 . 35 . ... . 111112. 36 . ... . 125, 127.33

32

, , , , (, , ); ) , - , (, , , ) 37. , . . , . , , , . , , , , , . , , , . , {130} IVV ., , byz3_131.jpg. XIII . , {131}

, . byz3_132.jpg. XIII . , . .

, , . (), . XIIIXIV . - . , XIIIXIV ., . , , . 38. XIV . . . . , , XIV . 39 XIII . ( ) 40. , , . , , 1219 . , . {132} . 41.

Ibid. . 116118. . ... . 128148. 39 . . . . . 129; . . . 2933. 40 . ;;` ; // . 1959. . IV, 1. 1960. . 135143. 41 . , ( ). , 1860. . 40.38

37

byz3_133. III . , . .

XIV . , 13721384 .: ( ) , , ; ( ) 14 ; - ( ), 13831384 . . , , 42. . . , . . . , , - 43. . XIV . , , 44. {133} XIV . ( XIV ., . ), 14 , 45. ? , . XIV . XIIIXV ., , . , . , . , . . . (XIII ., ), . , . . XIII . . , , . , , , , . , . . , IV . , -

. ; ;` ; // . 19621963. . IV, 4. 1964. . 5370, . 1824; . ; , 1967. 4446, 73; . . . . . 168, 253. . 84. 43 . . . . . 281. 44 . . . . . 168. 45 . . . ., 1966. 260 261.

42

, 1204 . II 1230 . 46 . . , , . . . : . . : , , , . , . , . {134} 47. byz3_135.jpg . . 13721383 . , . . .

. : , , , *, . . , 48. , . - , , . - , . , 49. , . , ( 12041230 .) 50. , , XII . ( ). , 1204 . , . {135} , . , 51, , , , . . ,

, . , . ., 1897. . 29. 47 . . 22 * . , . . . 48 . . 17. 49 . ., . . . IXXV . ., 1978. . 168. 50 N. . ; ; // . 1957. . 27. . 819. 51 Ptrids S. Jean Apocaukos, lettres et autre documents indits // . 1909. . XIV, . 23. . 1 32.

46

: ( XV), (XVI), (XII) . . . , , (XXIX), -, ( ): , , . : . , , , , (XX). . , , , , . , , . , (48 1070) , (. XV. 20). . ( XXXIII) (XI), , (XIX). , (, (VIII, XXII) , , (IV)). . , , , , , 52, {136} , 53. , (12161234), ( , , ) 54. , , , . . , . . . XIII . , . {137}

5

. . . cit. . 4552. Kurtz E. Georgios Bardanes, metropolit von Kerkyra // BZ. 1906. Bd. 15. S. 606613; 1907. Bd. 16. S. 134140; Loenertz R.-J. Lettre de Georges Bardans, metropolit de Corcyre, au patriarche oecumnique Germain II // . 1964. . 33. . 87118. 54 Pitra J. . Analecta sacra et classica Specilegio Solesmensi parata. V. VI. Romae, 1891.53

52

, , . , , , : , , . -, . , , ( ) (, ). . , . , . , . , . , I, - . . , , , . . , , 1232 . , . . . . - , , , , . II , . , , . -{138} , , 1204 . . , , . , XII ., . , , XIV ., . . : . , Castel Setines, 1. , . ( ) . XV ., . , . . . . . . ( 18741875 .), . , , -

1

. . ., 1900. . 270.

- . , XIV .: 1380 . IV . , 1394 ., : , , ( , ). , . , , , , (. 1391 . 1455). , . , , ( 1311 1379 .), . (Chr. fr. de More. 554). , , . , , , , , . {139} ( XV . , , . 2 . ), , . , , . . , . , , . , , 9 . . . , . : . , , XV . . , . , (Chr. Tocc. . 266, 268). , . (), (12201223) . , . . : . - . , . II . . , , . . , (13111388), , , . XIV . , . ( 2) , , , (, ). -

Lock . The Frankish Towers of Central Greece // Annual of the British School at Athens. 1986. . 81. . 101123.

2

( , ) , , . {140} (, , , ). . , - ( ). XIVXV . , . , . (, , ). 3. . , . , . ( 1576 .) , , , , , . , , , . 24 , . . : . , , . , , , , , . . : 1303 . 30 . 4. . (), . (12391244), , , . , , . , . XIV . . {141} , 5. , , , . XVXVI . , , , , , . . XVIXVII . . , , , , , . , , , .

Andrews . Castles of the Morea. Amsterdam, 1978. . 225. Laurentii de Monacis veneti Cretae cancellarii Chronicon de rebus Venetis / Rec. F. Cornelius. Venetiis, 1758. . 174. 5 Gertwagen R. The Venetian Port of Candia, Crete (12991363): Construction and Maintenance // Mediterranean Historical Review. 1988. . 3, N 1. . 141158.4

3

, , , . . . 1310 . , . XIV . . . , , , ( ) . , . . XIV . : . , , 40 , ( , ). , (14371454), ( 25 ). , , . XV XVI . . , . , , , . 1447 . , . . {142} . . , . (, . .): . , ( ), , . , , . . . . , . , , , . - . . , , . , . XIV XVI . , . XVI . : , . . , . , . , , , . . , , , .

, , , , . . . , , , . . , , . {143} (XIII XV .) , . : 1) (), ; 2) , ( , , ); 3) ( (), , .); 4) , (, ). , , . . (, , ). , , , . , . , . , , , , , , , . , . ( ). (, , ) : , (, ), (). , , , , , , , . , XV . . XV . . , , . : . , . , 1267 ., , , . XV . . 37 . . 15- , , 2 . -{144} . . , . . . : , , . , , . . , . , ( XVII .). , , . . -

- . ( ) (XIII XIV .). . , , XIV . 200 . , 30 . (Greg. II. . 842). . XV . , . (). , , ( 6070 . ), - , , . : , , , , . . , . , , . , ( VI , 1348 .; , 1388 .; , 1394 ., ). , , () . - . (XIV .). , . ( , ), , ( , 1404 .). . , , . {145} 40- XIV . 1474 ., 1371 1469 . , , . . . . 1328 . , , . . : , , . , , . , . . , , , , . , . . , , . , , , . ,