............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

1

بسم اهلل الرحمن الرحيم

މޓގސއ އކޑވސދވ ބއގއ

............... ...................މގޒޖމސ ބލ

5......................... އޔމމއއޑޓސ މޤޓގސ

8......................... ޙޔއ ޝޒކސ ޙޤޤގގޥ

ޙޔފ ގޥމކ ގޥޙޔއސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ هللا

47............ ޓފއޒ ޝޒކއ ކޓޒ ބޔދކފޔދދ

އފ ޝޒކ ކޒމކ ކބއކދ ގޓޞޑކފ هللا

199..................................... ބޔދކޒދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

2

ބލ މގޒޖމސ

بسم اهلل الرحمن الرحيم

ات ئ ي س ن م ا و ن س ف ن أ ر و ر ش ن م اهلل ب ذ و ع ره ون ف غ ت س ن و و ن ي ع ت س ن ه و د م ح ن هلل د م إن الح ل و إ ل إ ل ن أ د ه ش أ و ، و ل ي اد ى ل ف ل ل ض ي ن م و و ل ضل م ل ف اهلل ه د ه ي ن ا م ن ال م ع أ

و ل و س ر ه و د ب ع دا م ح م ن أ و و ل ك ي ر ش ل ه د ح و اهلل

)يا أي ها الذين آمنوا ات قوا اللو حق ت قاتو ول تموتن إل وأن تم مسلمون (

ها زوجها وبث ( يا أي ها الناس ات قوا ربكم الذي خلقكم من ن فس واحدة وخلق من هما رجال كثيرا ونساء وات قوا اللو الذي تساءلون بو والرحام إن اللو كان عليك م من

) رقيبا

يا أي ها الذين آمنوا ات قوا اللو وقولوا ق ول سديدا يصلح لكم أعمالكم وي غفر لكم ( أما بعد: )ذنوبكم ومن يطع اللو ورسولو ف قد فاز ف وزا عظيما

ޓދއވޓއވ هللاދ މޔދޔ މއޗފ ޖދދ ދއއދލދދ

މޤޞޔ އކޑދސ މއއމގސ އޅގކދސ މއޗފ ބވއޑއވ

ވދ 56 ލޒގސ الذارياتކޒގ ޤޒއދސއ ބޔދކޒއވއވ.

އޔގސއ ވޙކޒއވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

3

[56:الذاريات] ދއ އދލދ ދޖދދ هللا"ގމދ

މއ އޅކދ ކޒމފ މދވ ދހއޔވމވ."އފ هللاގމދ

އޓޒޔ އދލދ މޔދޔއފ ޓދއވދ ،މހއ ޓޒޔދދފދއ

ވ. އދލދދ ޢޔޔ ކމޤޞޔ ބޔދވސދޔ ޙއޤ ބލޓޅ

އބއމހދ މލއކގކފ ހމއކދ ޔދޔސ އޒއ ސދކޒމފކ

މހދ ދޔއފ ދޓދއވއވ. އބއދ ބއމފ މޔބޒހޔމފއ ކއ

ޙޔސއ ޤއމވ ގބމފވ. ގޥސ هللاޓދއވދ

ޔއޒ އސއ ޔޒއޅމދއއހދލ އލޑމ މޖގމޢ

އދސދ ކދއއޗއކދ ޙޔ" އއމ "ގޥ ،ގޒއދބއމހދސ އ

ބއވ. އހލބދ އ އދލއފ ގމދދ މވދ މހދފ ކގދ

ގސ ޔޙއޤސއ ގ ދވގ ދދގ އދސސދޔދއވ. ޔދޔވ ޙ

ޙޔކ ގޥހޔ ހދޔސއ އހޔމފޓކއ މގ ޓލގ އޓޑއ އޒމ

އއޗއކދ ދދސ ޙޑސއވމދ އޓޒގއ އހޔ ޢޑމސ ދކ

ހޒ ޔޒ ދކމގ ކމއވ! މޓޔއދވމދއވ. ބޓއޔއކ ކބއ

މ ދމ މޢޟސއ ޢޑމވޒދސ ގޒއދ މ އއމގ ޔފ އ

ازب ن اهلل ب د ب ع بن ز ي ز الع د ب ع خ ي الش ޓދދބއލ ޢޑމވޒއއ ކމސއވ

މހއ ޒލޑދ އޔ ދވ އޓދއ اهلل"ޑޔއވޓއވ ޓގ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

4

އވ ބޔދކފޔ محمد ޒލޑކދ ޚގމ ކޒއވ ދބއޔ

ޙޔ" މޓގ ޔވހ ބހފ ގޒޖމކޒމފ ޤލޔކޒ މ ކމސ ގޥ

އ އޚދދއ މހދއހޒމދސ މލޑމ އމކދ ބޏކމއކ ދމހ

ޢޑމވޒދ ބޔދކފޔއވމފޙޔކ ކބއކދ އޚގދދފ ގޥ

އގޒ އހގޒކމއ ޓޒ ކގފކޒއވމދ ސދޔވ މލއ

ޙޔ ގޥޙޔ އދސދ ސގދދވ. އޔ މލގކދ ގޥ ކފޔދމސ

ކދގކދ އކހޒވމފ އދސއޔދމސ ހމދޓފއޒ އ

ސގދދވ.

ޙޔސ ޢޑމޔއވއ ގޥސ هللاމހއ މލގކދދފ ދއ ސމދޒއހ

ޔއވދޔވ. އކޑދސ ގއޓޤ ގބމސލޑޓދސ މސސއ ޘބގވ

މހދއ ބޠޑ ޓޒޤގގކދ އކހޒކޒއވއހ މދއޔ އ

އފ هللاކޒއވދ އޔ ގޒއޒއކ އޅމދދ ޙޒބދސ ޔދގޒއ

وصلى اهلل وسلم على عبده ورسولو نبينا محمد وعلى آلو وصحبو ޔދދވމވ. .أجمعين

الفقير إلى عفو ربو

نس ح د م ح م س ن أ و ب أ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

5

بسم اهلل الرحمن الرحيم

މޤއޔމ

د م ح نا م ي ب ن ن ي ر واآلخ ن ي ول د ال ي على س م ل الس ة و ل الص ن و ي م ال الع ب هلل ر د م ح ل ا ... أما بعد : ني ع م ج أ و اب ح ص و أ و لى آل ع و

" ةع و ن ت ت م ال ق م ى و او ت ف ع و م ج م މވދ އހޒދސ " މގދސއ ޑޔޓއ

ވ.ކޓގސއ ޑޔޓއވ ގދ މޢޟއ

ޙޔއ ޝޒކސ ޙޤޤގ.: ގޥ ޓޒގމއ

ޙޔކ އޔ އ ގޥ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވއ މހދ: އ ޔވދއ

އޔކޅ ޝޒކ. ޙޔގޥ

އފ ޝޒކ ކޒމކ ކބއކދ ގޓޞޑކފ هللا: ގދވދއ

ބޔދކޒދ.

ޓދއވ هللاއއޓގއސއ " އމ ގދ މޢޟސއ ޑޔޓއވ ޑޔދގ

محمد ޒލޑދ އޔ ޒލޑކދ ޚގމ ކޒއވ ދބއޔ މހދއ

ޒމފ ޤލޔކޒމވ. ޙޔ" މދމސއ ޖމޢކބޔދކފޔއވ ގޥ

ޙޔ ބޔދކފޔދމފޓކއ ކޒވ މލއކގފ އއ ގޥ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

6

ވސވޒވމސ ސގދދވ. އޔ އގކއ މލޑމ ޔއޑގ ގކއސއ

ޒމއކ އ ކމސއވކ ވޑވޒދސ ކބއދ ޔޢކ އކޒވ ޝޒކގ

ކމސއ ބދ އޅކދ އފ ކފގދވވ ވޞޑގއ هللاވޑވޒދދކ

ކޒމއކ އ ޤބޒގކފ މގސއ ބދ އޤބޒގ، ކޒމއ ކފގދ

މހދޓޔ އ ކޒދ ދޔޒ ބދމއކ އ ގދގދސއ ގވޓ

ޔދމސ އދޒޒ މލގކދދފއކހޒވމފ ޝޒކގކދ

ގކކ ޒލޑދ ކދގއ މހދސގދދވ. އހދ މޓޔ އ

ޓފއޒ ކދގއގކވ. ކޒގ ޤޒއދސއ ޙޔގޥބޔދކފޔއވ

މކދ ބޔދވސދވއވ.

[56:الذاريات] هللاދއ އދލދ ގމދ ދޖދދ هللا"ގމދ

އޔވލ އޅކދ ކޒމފ މދވ ދހއޔވމވ."އފ

ވޙބލޓޅސއ ވއވ.

[النبياء: 5] އބ"

ދވލ ކދމ ޒލޑކފ އކޑދސއ ޙއޤ އޑހ ދބއޔސ ކޒ

އކޑދސ ދދ އހދ ޓޒގކފ އޅކދ ދކޒމފ ، އކމފ

އސދ ގމދ ޓހސއ މދވ އޒލޑދ ޒލޑކމ ވޙކޒއވމފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

7

އޔވލ ވޙބލޓޅސއވއވ. ދޓދއވމވ." هللا

މގކފ ޒލޑކ ދކދމ އ هللا "ހމ ކފވޒދ ގމދ [96 :النحل]

هللاއފ އޅކދ ކޒމފއކ އޔ هللا ޓދއވމވ. އއ ގމދ

މފވ."ކޒވ ކދމ ޠޣގކދ ޔޒވސގ ޓޔވއ އޅކދ

ޒގދ ޟސ ހ هللاމބލގކދ އޅގކދދފ ޓއޔކޒދ ކމސއ

އޓޒޔދސ ކދގ މހދއއމޔ ކޒމވ. އޔ މލޑމ އ

މ ހޔސގސއ މދވޒ ކޒއވދ އޔ ޔދދވމވ. ދއކޑދސ އ

އފ هللاއޔ އބއ މލގކދ ޔދސއ ޓޤހވޒ ކޒއވމފ އޔ

لى ع و د م ح ا م ن ي ب لى ن م ع ل س لى اهلل و ص . و ب ي ر ق ع ي م س و ن إ ޔޢ ޔދދވމވ. و .ب ح ص و و آل

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

8

ޙޔއ ޝޒކސ ޙޤޤގޥގ

އފވ. هللاޙމޔއ ވދ ޢޑމގކސ ވޒ އއމހއ

އ ދވއވ. ޔދޔ މއޗފ އދޔވޒދދފ މދވ ޢޔވގގޒކމ

ސ ބލޓޅސ ވޙ هللا އޔ ،ހއޔވ އދމ ހޔ އދލދ هللا

ސ ދބއޔއފ އދމ މގވޒއޓޒގމއޗފ އމދގގޒ ވސދވކ

ލޑމސއ އހއޓވ. އޔ މޞޑވގ ލޑމއ ޞޑވގވސދވ

މސ އބކޑދދސ އޔ ،އ ދބއޔސ އޑދދ އޞޙބދ

ހދޔދ އ ޖ އޤޔމގ އއޅގކދދޚޔޒކޒ މ އދމގސ

އދމދ ޝމޑ ކޒމވ. ޡބގވހޔޔގސ މގސއ

އދލދ ހއޔވ هللاއއފޓހ ޔދދވމވ. ހމ ކފވޒދ

މހއދއއޔ ، އއޓޒގފ ޙއޤ ވސދވ ސގސއ އޅކދ ކޒމފ

ޑވކ އޓޒގފ ޔޒހ ދޝޒކ ކޒމ ފއ هللاގކދ ގސ

ސ ޔދޔ ޅކދ ކޒމފވ. އޔ އކޑދއ ސއއކ ޚޑޞކމ

އދލދދދފ ބޔދކފޔކ މއޗފ ޒލޑދ ޓދއވ މޤޞޔ

ޙޔސ މގކދ ގޥމސ މއޗފ ޔޢވގ ޔދމފވ. އޔ

ގއޓފއޒ ކދގއ ޙޔގޥ އކޔކ އއފއޅގކދދފ ބޔދކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

9

ސ ޓގސއވ އދމ މހދމ އމޒކކފޔދމފވ. އކޑދބޔދ

ސ އދލދދދއ ޖދދދ އކޑދ އޔޙޔސ އމޒވ. ގޥވލ

މ ޔދޔއކ އޚޒގފ ޔދ އގ މސއ ކމސއ ،ހއޔވމފޓހ

ޢމޒކ ޑއވއވ. އސގދ މ ޔދޔސއ އދލދއފ ޔއވޓއވ

ސ ޒލޑ هللاސއ ބދކފކ ޙޔސ މގގޥ ދވކޔމ އފ هللا

އޚޒގސއ އދއ ބއޔޑ ،ވދމވއޖ ކމސއ ބޢއފ ގ

ޙޔގއސއ ކޒ ޔދޔސއކ އދ ވދ ދޢމގސ މގސއ އޓވޒ

ދޢމގގކކ ޓދވދ . އޔދޔސ ކމސއވ އޅ މހކ

އއ ދ ބދޔސ އހޑވޒދދކ މޒވދޢމގގކއ ދދވ. އ ޔ

ދ ޓޒމއ ދދވ. އޔ އ ހޏވ ދދވ. އމހދސ ޓޒމކ

ވޙ هللا. އޔވހދ އވމކމއ ދގ ދޔދޔދޔސއ ޒވދ

ކޒއވދގވ. "ލވޒސސ އހޑވޒދދވ. ގޔއބއމހދދފ

އގ ޔޒމވ. އޔ ޔވހކވލ މޒ ބއޔޑކޒމއ ދވއވ. އޔ

އކވލ މލކޅ ބއޔޓޒހމވސދވ ޒވދކމވ. ޔވހ

ހމ ދޢމގސއ ބއޔޑވމއ ދގވ. ގޔބއމހދދފ ވދ ޓޒ

ކޒމގވމއ ދގވ." ޔމގބމވ. އއވލ ޓހވމކ

ލވޒސސ އހޑވޒދސ ހޑކ މއވ. އމހދސ ކދމ އޔމއ

ވޙކޒއވޓއވއވ. هللاވދއވ. އޔވހސއ ޓޒހމ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

10

[9 :صلتف] ޓއލވކ "ސދސދއދ ޓޓ

ޒޙމވދގ އޑހސ ހޒޒގދ ގޔބއމހދދފ އޔވހސއ ޑބޔ

އޒޔޓޅ هللاމހމދޔޒއއސ ސގސއވ." އ ލވޒސސއ

ބއޔޑވދއވ. އއ އކޑދސ ކޒއވސގއސއ އބއމހދދއ

އޔ ޖޑޑވދގ ކޒމވދގ އޑހސ ވޖހޓޅ އބއމހދދފ

ޓދދދއވ.

މޔދޔސ ޔޒއޅމސއ ޒލޑދސ ހޔޔގފ

ވ ޝއގދސ މސގއ ބޢލޔ އމހއސ ހވދޓލފ ގޓޒސ

ޓހ އމހކ މޔދޔއދ ދކގމފ ،ކމސއ ވދމޚޔޒކފޓ

ޔޔދ އގ ސޔޓޔ ޢޒބ އމހއސ މއޗފ އގ ޔދޔއކފވ.

ވޙ هللاޔކސދވމވ. ގއބޔފ ޓދވމއ ދގވ. ދޒކއސ ޒހ

.މޓޔއދދވ ކޒއވދ

[96:فاطر] އބއމހދސ މއޗފ ޔވދ"

ބއޔޑކޒމއ ދވއވ. ޓހޒކފ ދޔ ކދޏއޅމއ އޔ މޒ

ޑބމއވލ އޔ ދޒކއސ ޢޒބދ އބއމހދސ މއޗފ ޑޔއ

ވޓއވއވ. ދވއވ." އޔވލ ވޙކޒއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

11

[74:طو]

ހމކފވޒދކ އމހއސ ވޒއޑހސ ހޟޒގފ ކފވޒއއސ "

ހމކފވޒދކ އމހކފހޒ ،ޓހ (ޔދދފވ!)ސގސއ އދދމހ

" ދޒކއވ. އގދސއ އދ މޒއދވދގވ. އޔ ދމޔޒދމއވ.

.އޔވލ ވޙ ކޒއވއވ

[كهفال:9]

ދމ އމހދދފ ޔވދ ސވޑއޓ ޓދފއޔއމހދ "

ޓދކވ. އމހދސ މދގއ އޓދދ (ހދކދސޔ)ގޔކދޏޓޔ

ޓއލޑދއވ. ޓހ އމހދދފ ބދ ޑބ އއޗއސ ދބއކދ

ބޏކމއވ. އޔ އމހދ ގބ ގދއސ ސގދ ދޒކއސ ދބއކދ

.ބޏކމއވ." އޔވލ ވޙ ކޒއވއވ

[15:محمد] " އޔ ކކކކހޒ ހދޓދސ ބއދ

އބއމހދދފ ބދޔއވމދކ އބއމހދސ ސހޒގއ

"ބޒބޒވސދޔ ހއޓވ.

ޑއވޓއވ ބމކ އދލދ މޔދޔސއ ވމއކ

ސ هللاޑޙ ޢމޑ ކޒމސ ބމވ. އޔ ޞ އކޑދސއފ ހޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

12

އކޑދސއފސއ ޔހޔމފޓކއ ޔދޒއލވވޏސގދ

ޖހޔކޒމސ ލ އދލދ އދސ ދޓ ވމސ ބމވ. އކފގދ

ހލބކޒމސ ލބމވ. މބމކ އދލދ އދސ އމއޑ ދޓ

ބމވ. އޔ ޔދސ ޢޑމ ހޔ ހޔކދގކފ ވސއޔ ހއޤސ މސފ

ސވޑއ އހއޤސ މގސއ ކގކފ އޅކމސއ ޖހޔކޒމސ ބމވ.

ދ މޓޔއދދވ.ވޙކޒއވ هللا

[5658:الذاريات] ގމދ"

ދ ކޒމފ އޅކ އފهللاދއ އދލދ ގމދ ދޖދދ هللا

ޒޒޤކފ هللاމދވ ދހއޔވމވ. އމހދސ ކބއދ ގމދ

އޔވޏސދ އޔ ކދޔދމކފވލ އޔވޏސދ ދވމއވ.

އ ސދސދއދ ޒޒޤ ޔއވ هللاހމކފވޒދ ދވމއވ.

އޒބޒސ އޑހވ."

ލދ ޖދދދދއ އދކފޔދ ޔގދ ޔޑޑމއ

هللاއފ އޅކދ ކޒމފ ކމވ. އއއކ هللاހއޔވޓއވދ

އދލދދސ ޓޒގދ އއވލ ހޖގކފ ބދދވ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

13

އކ އހދ ހޒހ هللاހމކފވޒދ ވޏސދއދވއވ.

މޚޑޤދސ މއޗއ ޓޔވޏސދވ އޑހވ.

މޓޔއދދވ. ވޙ ކޒއވދ هللا

[1517:فاطر]

އފ ބދދގޒވސދވ ބޔކ هللا"އދމހއ މލގކދދވ.

ޙމޔ ސދސދއދ އ ޓޔވޏސދވ هللاގޔބއމހދދވ. މގ

ދމ ވޑބވޏސދވ އޑހވ. އކޑދސ އޒޔކޒއވއޓ ކމސއ

ދއގވއކ އޔ އހދ ބޔކ ހއޔވއ ގޔބއމހދ

އފ ޔގ އދޔސ ކމކފ هللا ސދދވއޓހވ. އހދ އކމކ މގ

ދވއވ."

އދލދދ ޔދޔމގސއ ޢޔޔ ސދކޒމފޓކއ هللا

އދލދދ ހއޔވ ހއޔވއވ. އހދލ އއޑހދ

މގކފޓކއވ. އ ޙކމގކކ އ އޑހފ ޙކ ވސދވމގވޒ

އޑހފ އޅކދކޒދ މގވޒ ކޒމއކ އޓޒގފ ބޒވގވކ އ

ސދވ ވޏސގސއ ޘދ ކއމއ އޔ އ އޑހފ ޑބޙއޤވސދވ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

14

ޔދދވމއ އޔ އ ގކދ އޓޒގފ ޘދޓޅގކއ ލޓޓޅދދ

ބލގއ އއޑހސ ، އޢމޑގކ ވޏސދދވވބޑހ ޑއ

،އއޑހސ ދޢމގފ ޝކޒވޒވމއ ،އޔކޒމއ ޓޅފޓކއވޖހ

އއޑހސ ،އދލދދ އމގޙދކޒއވ އމގޙދގކފ ކގކޒމއ

މގވޒކމމޔ އދލދ ސ هللاޔދފޓކއ ޖހޔ ކޒމއ އޔ

. ވމޓކޒކފ އޓޒގފ އދލދ އޔކޒދޖހ ޙއޤގއ އޔކޒ

ޓޔއދދވ. ވޙ ކޒއވޓއވ هللاއއ

[1:الطلق]

ހއޔވއ ހގ އޏއކ އޓޔ މލޑއކމސއވ ބދ هللا "މގ

ޑއވއވ. ޙ އގދގސ ޔމޔސއ ބވއޓޒގވ. އކޑދސ ވ

ހޒހކމކފ ކޅޔދވދގ ކޑދސކމއކ އޔ އ هللا ހމކފވޒދ

ގޔބއމހދދފ ވފއސދވކދސ ޢޑމ ހޒހކމއ هللا

"އދސމފޓކއވ.

.އޔވލ ވޙ ކޒއވއވ

هللاއދމޒވގ ދދޓޅގއ މޑކވވޏސދވދކ " [188 :العراف]

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

15

"އފ ޔޢ ޔދދވފވ.تعالى هللاގޔބއމހދ އދދގކދ އފވ.

އޔވލ ވޙ ކޒވއވ.

[198191 :آل عمران] " ބދ ހމކފވޒދ އޏގކއ

ހއޔވމސއޔއ ޒޔވ ގޓގވމސއކ ބއޔސ އހޑވޒދދފ

އލކދޏސ އހޑވޒދދކ ކފވޒވސދހޒ ހކގކއވ އވ.

هللا އފދޔ ގބސދދއ އފވ އވސދ މގ، އކޅފ ގބސދދ

ޔ ޓކޒކފ އޅމއފ ޙމޔކފ އޔ ބމއ އޏގއ ހއވމ

ވޒ އޑހވ. އޅމދސއވ މހދދވ. ހއޔވއ ބޏކޒ

މގކގ ހއޔވޓއ هللاއއޗއސ ސގސއ އބ މދއއދވ ބޠޑ

ހލޠހޒވދގ ކމއވ. ޓހ ދޒކއސ އބއޑހސ ދވއވ.

"ޢޒބދ އހޒމދ ޔދދވޓދޔވ.

ސ އޅއވ. ގޔއ މޔދޔސއވ هللاއފ އޅކދ ކޒދޖހ هللا

ޅމއ ދވއވ. މޔދޔސއ ގއބޔފ އ ހއޔވ މޚޑޤކވ. هللا

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

16

ޔވޓއވ އޅކވ. ޔދއގ ޔދޔއފޓކއ ހއ ކޒމފޓހ ޢމޑ

އހދ ކގދމ ޅކއޖއ ކމސއ ވޔލ މ ޔދޔ ޔކޒދ

ވމސ ޔދޔމގސއ ޑއ ސ އޅ މ هللاޖހޔދއވ. ވމއކ

ސ هللاއދސދސގމވ. އޔ ޙޔގޥމޤޞޔކ އޓޒގސ

ކދ ޔޒވސގމވ. އމޒޓޅގއ މގވޒކފ ދހ ކޒއވ ކދގ

ޔ އދލދ އޔ ޙޖގގކސއ އޓޒގދދ ޓޒގކފ ޤޞ

ޔދސ އމޒއ ދވގ ކމސއވޔލ ދކޒމފވ. ޔދޔސ އމޒއ

ޓދއވ هللاއޔ އޔމވ. ގކމސއ ވޔލ އޓޒގފ ވގސ

އމޒޓޅގކފ ސ هللاވމފވ. އޔ ޢ އދލދ ގބ ޒލޑދދފ

ސ ޒޙމގފ هللاއއއކ ޑބކފ ދހގކފ ކޒހގ ކޒމވ.

هللاއއމޔކފކ އޓޒގސ ޢޤބގގކފ ބޒވގ ވމފވ. އހދ

އފ هللا ލދދވ އދޒލޑދ ޔދޔއފ ޓދއވ تعالى

އދލދސ ޓޒގދ هللاއޔ އދސވމފވ.ޤގއ އޔކޒދޖހ ޙއ

އދލދސ މއޗފ ޙޒމ ވސދވ ކދގއގކއ ވޏސދވބޑ

މފވ. ލބބކ އޔވހދ އދލދދ ޔއވބޔދކފ ގއކދގއ

ދޒކއސގމދމދސ މއޗފ ލވޒސސ ޚބޒއސދ އޔ

އއވލ ޓޒގއ ދވގ ސދ އއވލ މހކ ޚބޒއ

ވޙ هللاބދޔ ދޔދމފވ. ދޓދއވކމފ އބއމހދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

17

. އދދވޓޔ ކޒއވޓއވ

[96 :النحل] ހމ"

ކދމ އއމގކފ ޒލޑކ ޓދއވމވ. އއ هللا ކފވޒދ ގމދ

ޓޔވއ هللا ގމދ އޔއފ އޅކދ ކޒމފއކ هللا ގމދ

މފވ." އޔވލ ވޙ އޅކދކޒވ ކދމ ޠޣގކދ ޔޒވސގ

އވ.ކޒއވ

[165 :النساء] އޓވޒކމސ ޚބޒ ޔއވއ އޔ"

ބޒވޒކމސ ޚބޒގކދ އދޒޒ ޔއވ ބޔކ ކމސއ ޒލޑދ

ސ މއޗފ هللا ޓދއވމވ. އއ ޒލޑދ ޓދއވމފޓހ މގ

"އއވލ ޙއޖގއ ޑބސދ ދވމފޓކއވ. އދލދދދފ

އވ.ކޒއވއޔވލ ވޙ

[النبياء: 5]

ޑކފ އކޑދސއ ޙއޤ ދވލ ކދމ ޒލއޔސ ކޒބދ އބ"

ޓޒގކފ އޅކދ ދކޒމފ އކޑދސ ދދ އހދ، އއޑހ ކމފ

އސދ ގމދ ޒލޑދ ޒލޑކމ ވޙކޒއވމފޓހސއ މދވ އ

ދޓދއވމވ." هللا

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

18

ޒލޑދ އދލދދފ އ އޒލޑދ ޓދއވ ޖދދދދ هللا

އޔ މ ޔ ޔޒޓލކޅފ ޔއވމފވ. އވލބބ އދސޓދއވ

އޔ ހޑކވޔދ ލބބގއ އވ ލޑމގވދ ލބބގއ ބޔދކފޔ

އޒޝޔ ޔއވމފވ. އޔ އމހދސ މއޗފ އވބޔދކފޔ

ޙއޖގ ޤއމ ކޒމފވ. އހދ އބއމހދދކ ޤޔމގ ޔވހދ

ޢޒޒ ޑބސދވ ބޔކ ކމސއ ދވމފވ. މހދވމދ

ސދސގމސއ އޔ މ ޔދޔއފ ދސ ޔދ އ هللاއދލދއފ

ވއވ. ސދސގދ ޑޒމ ވސދދވ ލބބގއ އއދލދ ހއޔ

ސދސގމސ މއޗފ ކގކފކ އމހކ ޔދޔސއ ދއޔ މ އ

ޢޑމސމގސއ ޢމޑ ކޒ މހއ ކމސއ ވމފވ. ޒލޑ

اللو لو طريقا من سلك طريقا ي لتمس فيو علما سهل )ކޒއވއވ. ޓޅޙޔޘ

هللاޢޑމ ހޔމފޓކއ މސއ ޚޔޒކއޓ މހކފ " ( إلى الجنة

ޔދ މސއ ޓލހ ކޒއވދއވ." އދލދ އދއފ ލވޒސއފ

ވސދވ މހއމސދސގދ އދމ ބޏވސދވކ އޔ އދމ ދއ

ޝޒކ ކޒމ އސދސގމދއޙޔ ގޥސ هللاއމޒކ

އދމ ޓޒގމ ޔޒވސގމވ. މއ އލޑމޔދސ އޞޑވ.

ހމއފ ޔޢވގ ޔއވ ޓފސދ އދމ ޓހސ ޒލޑއ ޒލޑއދ

އއކއވދގކފކ هللاއޅކމސއ އއ މ އމޒސ މއޗފވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

19

އހދ ހޒހ އޅކދކޒވ ގކގދ ޔޒވސގމވ. އޔ މ ޔދ

ޤބޑ هللاޓޔވއ އހދ އއވލ ޔދއ ޤޔމގ ޔވހދ

ސ މދއކ ދކޒއވދގވ. އއ އލޑމ ޔދވ. އލޑމ

ދބދ ކމސއ ވމދ މޔދސއ ޘބގވ ހދދ އޅއފ ބޑ

އ އފވ. އ تعالى هللاމއ ކޔއވ. އހދ އދ ބޑދބދ އލޑ

މދވ ޙއޤ ސގސއ هللاއދލދ އދސސދދދވ އކސއ

މއމގވޒކޒ، އމދސގމކޔ، އއޅކދ ކޒވ އޑހކ ދގކމފ

ޤބޑކފކ އޔ އޅކދކޒދ ޙއޤވސދވ ޓޒގކ އޓޒގކދ،

އދދ އއވލ ޒއބއ ދވކމފ އދ ޤބޑ ކޒމވ. މއ

ޝޒޢގގކސއ އޒލޑދސ ހޒހ ޒލޑދ ސވޑއވ ޔޢވގވ.

ވޙ هللاޚޑޓވސދ ޔޔއ އކއކ ޤދދ ގކސއވ.

ކޒއވޓއވދ މޓޔއދދވ.

[48 :دةالمائ] ގޔބއމހދސ ގޒއދ ކދމ ބޔކފމ ޤދދކއ"

ސ ޔދކ އދމ ޓޒގމ هللاޔއވމވ." هللا މސއ ގމދ

ހމއފ އގ ޔދވ. ޒލޑސ ހލބދ އދމ ޓހސ ޒލޑއ

އޅކދ އފ هللاސއ ގޒކމއކ އޚޑޞޔދވ. މއއ އލޑ

އބޒވގ ވމސއކ އޔ އދމޔ ކޒމއއ ކޒމވ. ޔޢ ކޒމސ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

20

ސއގވއކޑ ކޒމސއ އޔ އހދހދ އޅކދގކ އދމޔ ކޒމ

ވޙބލޓޅސއވއވ. هللاކޒމވ. ވލ އޓޒގ އއކއވދގ

[سراءاإل: 9] "އފ މދވ هللا

ޔ ހއޔވއ ބޏކޒއވ ދބއއބގޔބއމހދ އޅކދ ދކޒމފ

.އޔވލ ވޙ ކޒއވއވ "ސ ދޔކޒއވއ އދސވއވ.ދކޑ

[5 :الفاتحة] އހޒމދ"

ޔއޔދވލ ގ ގޓޒގފވ. އޔ ވގސ ޔއޅކދ ކޒދ ގ

ޓޒގފވ." ކދމޓޔ ވޞޑގކދ އދލދ ދޢމގ ހޔ ކމސއ

އ އޑހ އވ. هللاވޔލ އ ހޒހ ދޢމގއސ ވޒ ޓޒގކ

ޓޒގވ. އ ކފޔއވ އޚޒގސއ ޙކމ އޔދޔއއއ އދލދ މ

އއވލ އޔ އދމ ޓޒހމގކކ ޓޅސދވ ލޓވޏއޑހފ ޑބ

އޑހކ އގކވ. ޓޅބޑކމއ ދވ ލޓއޔ އބއޢ

ވލކ އޔ ހއޔގސއވލކ އޔ އޑ ޒބބއޔގސއ

ލޓޓޅ ގކސއވލ އއކއވދގ އޑހވ. މ ޓޅގކއ ދދ

ހޒހ ސގސގދ އކޑދސ އއކއވދގ ކޒދ ޖހއވ. އ

އޔ ކދގއ އޑހކ އދލދ ހއޔވމސއ ހމއކދ އޑހވ.

ވލކ މއދ ވލކ އޔ ޒޒޤ ޔއވމސއ ގޔބޒ ކޒއވމސއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

21

މ ޑބވޏސދދވއވ.ކމއސއ އޓޒގފ ބއވޒއކ އއވލ

ވޙ هللاއވ. هللاކމއ ގޔބޒ ކޒއވދ ޚޑޤވދގ ހޒހ

މޓޔއދދވ. ޒއވދކ

[6 :الزمر] "ހއޔވ އ ގކއޗއ ހޒހ އ هللا

ކދމކމއސ މއޗފ ބއޑވވޏސދވކ ޓޒގވ. އޔ އކޑދސއ

އޔވލ ވޙ ކޒއވއވ. " ޒއކގޒކޒއވ އޑހވ.

[58 :الذاريات] " ހމކފވޒދ

އކ ޒޒޤ ޔއވކ ބޒވޒވދގ ސޔޓޔވދގ އޑހވ." هللا

އވ. އވއޔވލ ވޙ ކޒ

[94 :يونس]

އވ. އކޑދސއ هللاހމކފވޒދކ ގޔބއމހދސ ވޒއޑހކކ "

އޏގކއ ބދ ހ ޔވހސ ގޒސއ ހއޔވ އޑހވ. ޔދ ޢޒޝސ

އކޑދސ ކދގއގއ މއޗފ އކޑދސ އލގވވވޏސދދވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

22

އކސއ ދއޛސ އ هللاމދވޒ ކޒއވއ ގޔބޒ ކޒއވއވ.

ފ ޝޓޢގގޒއއ ދވވދއވ. ކއމހކފ އދ މދވ އއވލ

އޅކދ ޒއވ ޓޒގފ ގޔބއމހދ ގޔބއމހދ ހއޔވއ ބޏކ

ޑބކ ހދޔދ ކއގދ ކޒހފކމވ. ޓހ ގޔބއމހދ ދޞޙގ

ދކޒދހއޔވ."

މ هللاމ އޅކދގކސއ އދމ ޓޒހމވސދވ އދލދދދކ

މއޗފ ޓދއވ ޒލޑދދވ. އހދ ޒލޑދދކ އއޑހ ޔދޔ

އޔ އއޑހސ ޢޑމ އދމ ، އދމ ޒދސޅސގސއ ޔދދ

. އދމ ޓޒހމ އޅގކދދވޓޒހމއފ ޑބސދވ

އއ ގޤވހޔ އދމ ، އދޓލ އޞޑޙ ކޒމ، އދގޒކމއމ

ސ ޒލޑދދވ. އއފޓހ ޞއޔޤދދވ. هللاހޔޔގސއ ވދ

هللاއއފޓހ ޝހޔދދވ. ޔދ އއފޓހ ޞޑޙ އޅގކދދވ.

ވޓއވ ޓޔއދދވ. ވޙ ކޒއ

[69 :النساء] هللا "މގ

هللاއފއ ޒލޑއފ ކޔމދވ މހދ ޤޔމގޔވހދ ވހފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

23

ސއވ. އއ މގ ޔއވ މހދދ އކއބއއސ މއޗފ ދޢ

ޞޑޙދސ ގޒސއވ. ، އޝހޔދދ، އޞއޔޤދދ، އދބއޔދދ

"ބއކވ.ދ ކމސއވމފ ޒވގވސދވ ދކ އކވޒއބއމހދ

ސ ވލ ޒލޑ ޓހސއ ކދމހދ އއކއވދގ ކޒމފ هللا

އޅކމސއ تعالى هللاޒލޑގ ގޔކޒދ ޖހއވ.

ގޔ ދކޒ ކމސއ ވދދމ ސ ޒލޑ هللاއއކއވދގކފކ

މ ޔ ސގއ ވޔލ ޒކ ކމސއވ. ކދމއދ ވސދޔދ ކޓ

هللاދ ދޞޒއ އވދ ޖހދއވ. މސގދ ޔހޔދދޢއމޒ ޖމ

އކސއ އކޒމދސ ޒލޑގ ޤބޑ ސ ދބއޔ މޙއމޔ

އމހދދކ މސ ޓޒޔޓއވ ކޓޒދ ކމސއ ޑއވދވ. އމހދ

އކއވދގ ކޒ ކމސއ ވޔލ މޙއމޔ އ هللاއޅކދގކސއ

ދމ ހޒހ މލޑމދ ޓ ކމސއ ވދފސ ޒލޑކދ ޔސ ކ

އމހދ ވސދޔދ ކޓޒދސ ސގސއވ. ސގސއ ވސދވއޖމޢ

ހމ މސގފ އލޑމޔދފ ދޞބގވ އޅކ ގމދދ އޅކދ

އކ އދމ ސ ދބއޔ هللاބދޓއކ އޔ ފއ هللاކޒދ

ޓހސ ދބއޔކދ ޤބޑކފކ އހދލ ޒދ ކޒމކ ގމދދ ޔކ

ކފވޒދ އދ ހމ އ ބދޓދމކމއ ކމސސގސއ ހއޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

24

ޓޔ ހޒހ މލޑމދ ޔކސގސއ މ ޒކ ކމސއވ.ވސދޔދ ކޓ

هللاވސދ ޔދއވ. އދ އ މޔ ހއޔ އއޗއސ ސގސއއމހސ ޑ

މދކމކދ ކޒދ ޓއޔއއ އދސ އ ކޒމކދއއކއވދގ

ކޒގއވ. އޔ ގވ. އއ އމހކ ޒލޑދސ ޒލޑކދ ޔސދ

ސ އޅކ هللاއވ. ހމ މސގފ ސ ޝޒޢގފ އމދ ދވ هللا

އއޑހފ އޅކމސއ އއކއވދގކފކ އޔ ޒލޑދ ގޔކފކ

ޓ ކމސއ ފޔފކ އހދލ އހދ ޒލޑކފ މޑމގކފކ ދދ

ވޙ هللاވދދމ އމހކ ކޓޒކފ ބޔޑވސދ ޔދއވ. އއ

ކޒއވޓއވ ޓޔއދދވ.

[65 :التوبة

ދބއޔ އމހދދފ ބޔދކފޔފވ. ގޔބއ މހދ އބ" [66

އއ އކޑދސ އޔގގކފއ އކޑދސ هللاމޑމގ ކޒދވ

ޒ ދޔއކފވ. ޢޛޓހ ގޔބއމހދ ފހއޔވ. އއ ފޒލޑއ

ހމކފވޒދ ގޔބއމހދ އމދވމފޓހ އޓޔ މޑމގ ކޒމސ

ލބބދ ކޓޒވއވ."

ޙޔސ އޔކޅ ކޑމއކ ގޥއފ އދލދ އމދވދޖހ هللا

އދލދ އކޑދސއފ ޝޒކ ކޒމވ. މޝޒކކ ޝޒކ ކޒ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

25

އހދ ޝޒކސ މދއ ބއވޒއކ ޑބސދވކމފ މހއވ.

އފ ކޒވ އޅކމސއ هللاއއޑހފ ދޞބގ ކޒމވ. އއ

ވޔލ އޔ އ ޝޒޢގފ ޓޒގއ ބއވޒކޒދ ކމސއ އހދ

އގޒކފޔ ދދ މޔކޒދ މހކ އޓޒގއ ބއވޒކޒދ ކމސއ

އފ هللاވޔލމއވ. މއދ ކދމ ޙޑގއސއ އއޅ ވހފ

ކމސއވ.ޝޒކ ކޒ މހކ

ދއވ. ހޔގސ ޓޒގމ ކޑމއސ މޝ ކޙޔސ މދއގޥސ هللا

މދވ ޙއޤވސދ އޅކދ ކޒވދ އހދ هللاޔޢދ (اهلل ل لو إ لإ )

މއޗފ ހކވމހ ޓޒގއ ދވކމވ. އހދޔސއ މކޑމއސ

ދދ ޓޒގކފ އޅކދ ކއގދ ދކޒވދ ކމސ هللاހކވހފ

هللاއއކއވދގ ކޒމވ. هللاސއ އކ ޘބގކމ . އޔމއޗފވ

ޓޔއދދވ. ޓއވވޙ ކޒއވ

[98 :لقمان] އ هللا "އހދ މގ

ޙއޤވދގ އޑހވ. އޔ އކޑދސ ޓޔވއ ގޔބއމހދ

އހދ އޔގއސއ ވޙ "އޅކދކޒ ގކއޗކ ބޠޑ އއޗހގކވ.

ޒއވޓއ ވއވ.ކ [19 :محمد]

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

26

ދބއޔ އބދވ ޙއޤވސދވ އޑހކ ދގކމފ މ هللا"ޓހ

ޔދސދދފވ." އޔވލ ވޙކޒއވއވ.

[18 :عمران آل] އކޑދސ މދވ"

ހކވ ވޏސދޓއވ. އޔ هللاޙއޤސގސއވ އޑހކ ދގކމފ

މޑއކގދދއ ޢޑމސ އހޑވޒދ އކމސ މއޗފ ހކ

އސދ ޤއމވ ވޏސދވއވ.އޔ އކޑދސ ޢޔޑވޒކމ .ވއޖއވ

އކޑދސ ޓޔވއ ޙއޤވސދވ އޑހކ ދވއވ. އކޑދސއ

އވ.ވޙ ކޒއވ هللاބޒސޔކ ޙކމގވދގ އޑހވ." އޔވލ

"ގޔބއމހދ ޔ އޑހކ ވޏސދވކމސއ ދހޔފވ. [51 :النحل]

މދވ ޙއޤ ސގސއ އޅކދވވ އޑހކ هللاހމކފވޒދ

ދވކދ ކފވޒވ."

އޅކމސއ އޓޒގ ވމއކ އމދ އފ هللاޙޔކ ގޥވމއކ

އޓޒގ ދދ އހދ އއކއވދގ ކޒމވ. އދސ ޢޤޔސއ

ޤބޑކޒދ ޑކމއސ ސގސއޓޒގކފ އޅކދ ކޒމކ ބޠ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

27

އމހކ ވދމޓ ކމސއ ފޖހއވ. އޔ އޓޔ ޢމޑއ ކ

. އޔ ޝޒކކޒ ޔދއވ މޝޒކކ ކމސއ ބޔޑވސދ

އއލޓއވ ޙޔސ އހޑވޒދދފ ގޥޔޒވމކވލ ، މޝޒކދދ

އމޒކޒއވޓއވ ޓޔއދދވ. هللاއމޒކވ.

[4 :الممتحنة]

ގބ ޔމއކސއ އ"ހމކފވޒދ އބޒހމ އޔ އދބއޔ

ވގކޒ ޙޔގ އއ ގޔބއމހދދފޓކއ ޒވގވސދވ މލގކދ

ގކދ އބޒހމ އޔ އދބއޔސ އޒހސއވ މލދމދއކވ.

ހމކފވޒދ ޔދދވއވ.އޤއމސ މހދދފ މޚޠބކފ

ޓޔވއ هللاގޔބއމހދ ، އއހޒމދ މ ގބ ގޔބއ މހދދފ

. ސދދވވ އޅކދކޒދ ގޔ ސދސޅ އއޗހސ ކބއދ ބޒއ

ގޔބއމހދސ މޔސއ ޢޔވގގޒކމއ ކ އހޒމދދ

ސ هللاދޓޒގގޒކދ ވދ އބޔފޓކއ އޓޔސދދވ.

ވލ ވޙ އޔ އއކއވދގކމފ އމދވއޖއމފ ޔދޔދވ."

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

28

ވޓއވއވ.ކޒއ

[الزخرف: 67]

ހމ ކފވޒދ އބޒހމ އދސ ބއޕއ އދބއޔސ ޤއމސ "

މހދސ ސގސއ ބދތވ. ގޔބއމހދ އޅކދކފ ގޔއޅ

އއޗހގކދ ގމދ ދބއޔ ވދ ބޒއވސދދވ. ގމދ ދބއޔ

ޒއވ އޑހފ މދވ އޅކދ ކޒމއ ދވއވ. ހއޔވއ ބޏކ

މދއވ." ވޓހ އކޑދސ ގމދ ދބއޔއފ ގޔމސ ޔއކވދ

ކޒވ ދދ އހދ ޓޒގކފ އޅކދ هللا މއޔގދ ބޔދވސދޔދ

މލގކދސ ގކފ އޅކދކޒ ގއދދ ޓޒ، އގކގދދމހއ ދއ

މދ. އހދކ މއމދ އޅދގއ ބޒއވދ ޖހކމވމއ ޓޒގދ

ޤބޑކޒދ ޖހދކ ޝޒކއ ޝޒކސ އޅކ އދސ ޢޤޔ

ކމސއވ. އޅކމސ ގޒއދ އހޑވޒދދކ ބޠޑ ބއއ

ދބއޔދދފ ދދ ، އއޅކދގއ ވޑވޒދދ ކޔ މހދދފ

ބޔގކއކ ސލގކފ ، އމޑއކގދދ، އޖދދދދ، އއޒއ ހދޔ

ޙޔދ މހ ގޥއއ ވދމޓ ކމސއ ފކ އއޅކދ ކއގދ

ޙޔ ބޠޑވކ ކޓޒދސ ޔޒޖއފ ވއޓދ ގޥބޒކފކ އދސ

ހޒހ ޓދއވ އޔ އސ ކޒދ މޙއމޔ هللاޢމޑކވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

29

ދ ޓޒގކފ އޅކދ ކއގދ ދ هللا ޓދއވޓއވދދބއޔދވލ

އމގގކސ ގޒސއ ދބއޔދދއގކފވ. އ އ އއމގކޒ

ޙ އޅގކދދފ އޅކދކޒ މހދ ހމދއވ. އޔ ހޑގކއކ ޞޑ

ސލގކފ އޅކދކޒ މހދވލ ހމދއވ. އޔ އސ ގޒސއ

ދވލ މހ ކޒ އމއޑ އގގކދ ބޔގއ ހޔއސދ އޅކދ

ހމދއވ. އޔ ބއއ އއމގގކސ މހދސ ގޒސއ އޒހދޔއ

ގޒގކފ އޅކދ ކޒ މހދވލ ހމދއވ. އހޒހ

ކއގދ އޅކދއފ هللا، އވވދބއޔދވލ އ އދމގކފ ސވޑ

އއޗހ މ ބޔކއކޒމފވ. އޔ މއ ޚޑޓފ އޅކދކޒވ ކދ

ލޓޅސއ ވއވ.ބވޙ ސهللاގކދ ބޒއވމވ.

[النحل:

ކދމ އއމގކފ ޒލޑކ هللا ގމދ "ހމކފވޒދ [96

އއފ އޅކދ ކޒމފ ސވޑމފ هللا އ މގޓދއވމވ. އ

ޔޒހޑވމފ އދސވމވ." އ އހދގކގދ އޅކދ ކޒވ ބޔގކ

ޠވޓކޒމއޤބޒގކސ ވފއސދ އހދވމދ ބޔދވސދޔދ

މލޑކފ ކމވ. ޒ އޅކދގކކ ޝޒކ ކޒދ ޤބޒފ ކއގދކ

އޑބޔވސ ޤބޒކމސއ ވޔލކ ދދ މޞޒސއވ ޙލއދސ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

30

ކމސއ ޓޅސ ޤބޒ ދބއޔ ޤބޒ ކމސއ ވޔލ ދދ

މއޗފމޔޔފ އޔމއކ ޢޔއވދސ އއދ ޤބޒކދ ވޔލ

ޓޔ ޒޒޤ ސ ދޢމގވޒމއ ގކސ ޓޒގދ އޔޒދޞޒފ ޤބ

ދދ هللاވލ މހޒހ ކދގއގކކ ބދމއޔމފ އޔ ހ

އޅކދގކވ. މއ މއކސ ކފސދދވދކފގދ ޓޒގކފ

މޝޒކދ ޖހޑއޔ ޒމދސއ ކޒ ޝޒކވ.

ވލ ޝޒކ ކޒވޔދއވ. ގޤޔސއހމއސގފ އދލދސ އޢ

މހދ ބދސގސއ ޔދޔމގސއ ބއއ މޚޑޤ ގކކ އހދ ބއއ

ޔވސދވ ކއ ސ ޓޒގދ ވކ ޚއޞ ސޅދގ هللا

ވކ އޢވމއކ އޓޔ މޚޑޤދދފ ގބ ގކކވ.ޤދމޚޑ

ހޔއ އމހދދފ ގބޢވދ ޓޔސދ އގސގއދސ މޚޑޤދ

މއ ދގވ. އޔ ބޢވގ އފވއވ. އއއކ ކދމހދ ދބއޔ

ބއއ ގކދދ ޣއބސ މޚޑޤ އޓޔ މލގކދ ބދމދޔދ އ

އ އބއއ ކދގއގ ސވ ބއއ ކމވ. އޔ މކއދޢޑމ ޑބސދ

ޓއވ. މޓޔ ވދ ހއޔ ޔއވ هللا ހދސމފ މގމޚޑޤދ

ވއޖކމސއ ވދދމ މއ ޢޤޔއއސ މގސއ އދލދ

ބޔދވސދވ ޓދދދ އގ ބޏ ޝޒކކވ. އދއކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

31

އދ ވދ ވދމކމސއ އލޑމޔދފ ދޞބގވ މހކ

މޢޤޔސ ލބބދ މއޑގދ ބޒވސދދވ.

އދލދ އމދވދ ޖހދ އ އޑހ އއ ހޒހ ކދގއގކސ ވޒ

ޓޒގކމއކ ހޒހ ކމއ ގޔބޒ ކޒއވ ޓޒގކމއކ އޔ

ގކސއ އޔ ކޒއވޓޅދދއ އ ގކސޓޅއއޑހ އއ ލޓ

ވސދވ ޓޒގކދ ޤބޑ ކޒދ ކދގއގކސއ އދމ ޓޒހމ

ޖހދއވ. މއދ އއވލ ކމއސއ އއޑހފ ބއވޒއކ

ހޒހ ދބއޔދ ސވޑއވ ދވއވ. ޚޑޞ ކޒމކ މއއވ.

މކމފވ. [5 :الفاتحة]

"އޅމދ އޅކދ ކޒދ ހމއކދ އބއޑހސ ޙޟޒގފވ. އޔ

މއ ".ޙޟޒގދދވއޑހސ އޅމދ ވސ އޔދ ހމއކދ އބ

ޔޢދ ކސ ދމދ ޔޑޑކވ.ދ ކދގކޒދ ބޔދ ކޒވ

ދގވ. ހމއކދ ޓޒގ ދދ ޓޒގކފ އއކއވދގކމއޔގ

ވދ ޓޒގފވ. އއމޔކޒދޔ ކޔމދވދ އގ ކދމކމއސއ ގ

ޓޒގސ ޔއޑހސ ޙޟޒގދދވ. ބޒވގވދ އގވލ ގ ޔގ

މގސއ ވސ ޔދމފ އޔ އހދ ހޒހ ޙޟޒގދދވ. އޅކމސ

ޟޒގދދވ.އޑހސ ޙ ޔއޔދ ގ ކމއސ މއޗފ ވސ ޔދމފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

32

އފ ޚޑޞކމއކސއ ކޔމދވމއކ ހމ هللاއޅކމސ މދއ

އ هللاއސގސއ ހޒހ ދހގކދ ޔޒވކ އދސ ހގސ އޏދ

ޤވސދ އޅކދކޒވ ޓޒގކދ ޤބޑ ކޒމވ. އޔ ހމއކދ ޙއ

ޢޑމގކސ ވޒ އޑހ ކމއކ ހޒހ އޅގކދސ އއޑހ އ

ޓޒގކދ ޤބޑކފކ އދމ ޓޒހމ އވމއޗފ ގޔބޒކޒ

ގއ ޑބސދވ ޓޒގ ކމފ ޤބޑކފ ޓޅގކއ ލޓޓޅދދ

މއދ ، އއއވލ ޢއބކމއ އޓޒގފ ޑބސދ ދވކމފ

ސދ ދވކމފ ވޏއއވލކމއސއ އޓޒގފ ބއވޒއކ ޑބ

هللاއޔވލ ޔދސދދދޖހ މހދމ ކދގކކކ ޤބޑކޒމވ.

ވޙ ސދލޔއވޓދއވ ހޒހ ޒލޑދދއ އޔ އޒލޑދ

ގޒއދ އދމ މގވޒވސދވ . މހޒހއ ޒލޑދސގޔކޒމވ

ސ ޒލޑގކ އދމ މގވސދވކ އހދ ޒލޑކ މޙއމޔ

ޤބޑ ކމސއލޑގއ ކޒ ޒ ލޙހޒހ ޒލޑގގއ މދ

ސ ޒލޑކދސ ޒލޑ هللاކޒމވ. އހދ މލޑމކ ގމދދ

ހޒހ ކމކފ އވސދލޔ ޤބޑކޒކމއކ ޒލޑ

ކޔމދވދ ޖހކމފ ޤބޑކފ އއއކ ގމދދކ މލއޑމގޑ

ޓޔ ޒލޑކ ކމފ ޤބޑކޒކމފ ކއޛބކވލ މޙއމޔ

ބދ ދމ )ޔމމސއ ޒލޑކމފ ޔޢވކޒ މލއޑމގޑ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

33

ޞޙބދދއއކފ އދއ ޔކޅފ ކއޛބކކ އބބކޒއ ޞއޔޤ

މޒޑވދވ.( އދ ހދސޒމއއސއ ޔމމ ކއދ ކޒއވޖހޔ

ދމ އދސ ޞއޙ ވ ކމސއ ޓފއދ ޤބޑ ކމޓޔ ޢޤޔ

ޢޤޔ ބޠޑވސދ ޔޔއއވ. އދ ހޓ ޒޔއއކ ދދ ޒސދޏ

ކ ބބއޔއއ ދގވ. ލވލ ޓކޒ ދމޔކދ ކޒދ އއ

ޓޔ ޢމޑއ ދދ ބހއ އދސ އލޑމޔދސއ މއޑގދ ބޒވދ

އވ. ވޙ ކޒއވ هللاޢޤޔސއ ވމވ.

[98 :الحزاب]

ބޓއކޑކ ކމސއ "ގޔބއމހދސ ޓޒހދދކޒ އކއސވލ

ސ ޒލޑއވ. އޔ هللاދވއވ. އހދލ އއ މޙއމޔ

ދބކދ ޚގމ ކޒއވ ދބއޔއވ." މއއމގސ ދބއޔއ އދމ

އއވލ ޒލޑކ ޔދޔއފ ޓޅ ޓހސ ދބއޔ ކމއކ އއފޓހ

ދވދކދ ޙޔޘގކދ ޘބގ ވއވ. މހދ ވމދ ދބއޔ ދދ

ދދ ޕޑދޓކފ ޔދދވއކ ވޑވޒއކފ ދދ ބޔކފ

ދމކ އދއކ ޝޒކކޒ މހކފވކ އސކޒސއ އޔޓކމސއވދ

އ ބކޒވ ޔޔއއވ. އޔ އދއކ ޓއހޒ ހޒހ ޢމޑފކ

މޝޒކކ ކމސއ ބޑވކ އޔ އދ ގއބދވ މޒވއޖކމސއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

34

هللاވދދމ ގއބޔފ ދޒކއސއވ މހކކމސއ ވދއވ.

ވޙކޒއވޓއވ ޓޔއދ

[88 :النعام] ކފޓއފ ޝޒކ هللا"އބއމހދ ގމދ

ޓއހޒ ހޒހ ޢމޑއ ބޠޑވސދ ފދމ އބއމހދ ކވކމސއ

ޓއވއވ.ވޙ ކޒއވ ل ج و ز ع هللاޔޔއއވ." އޔވލ

[65 :الزمر] "ޔ ހމކފވޒދ ގ

ގޔ ދބއޔސ ކޒސ ދބއޔދދފ ބވއޑއވ ދބއޔއފއކ

ދމ ވމސއ ވދކ ހމ ކފވޒދ ޝޒކ ކފޓކ ސއބލޓޅވޙ

އސޓހދ ގއވލ ސއޑ ހދސއޔދއވ.ދބއޔސ ޢމޑގޔ

ވހފ ސއޑސދވ މހދސ ގޒސއވ."

هللاއފ އމދވމފޓހސއ هللا މސގދ އދލދކ މގ

އއޗއ ގޔކޒކމސއ ވޔލ އދ ޒދއކ ބވއޑއވ ހޒހ

ޒބއދ ޙޑޑ ،ކޒމއ ޑވޠ ހއޔ އއޗއކދ ދދ

އއޗއކމސއ ބދޓދމ އހދޔ އދ ކޓޒކފ ވސދޔދއވ.

ޗފ ހޒހ ކމއސ މއ ބޔދވސދވއމހކ ޔދސއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

35

ވ. އލޑމޔދސއ ކދޏއޅސދ މއ ކޒކމސއ ވޔލޢމޑ

އޗއ ޙޑޑ ކޒމހސ ޙކމކ ބޔދވކ އދސޓއވ ޙޒމ އ

މއވ. އމހއކ އލޑމޔދދ މޒގއޔވޓއވ މހކވ. އދސ

އއކއވދގ ކޒމކދ އދއފ هللاއހދ އއވލ ޢމޑކދ އޔ

އއވލ މދޓއއ ދގވ. ހމ އސގފ ދޙ ދދ ހޔ ޑބޔދ

ބޒހމ އޔ އލމޢޑ ދދ އޓޔ އހދ ދދ ޞޑޙކ އ

ދބއޔއ އއ ދބއޔއ ދދކމސއ އދ ބދޓދމ އމހ

ހ ޢމޑކ ބޠޑ ކޓޒއސ ޙކމފ ޔދއވ. އދސ ހޒ

هللا އ ޔސ ކޒވދ އދއފލބބކ ޢމޑއކމސއ ވދއވ.

هللا އޓޔއދވ. ހމ ބލޓޅބވއޑއވޓއވ އކޑދސ ވޙ

އލޑމޔދސއވ އޅ ކޒމދޙޑޑ ކޒއވޓއވ އއޗއ ޙޒމ

އއބދޏ އއބޓ އދހދ ކއކ އސގދކޓޒވސދޔދއވ.

ޙޑޑ ދދ އދސ އދހދ ޔޒއކ އމހކ ކއވދކޒދ

ވ. ޒޔ ހޓއ ދމޔކފކ ވދއއދހދކ ބދމދ އމހ މޒގއޔ

ވޙ هللاޒކގޔކ އހދހދ ހޔކދގއ ކޅޔލމއވ.

ކޒއވޓއވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

36

ޓ ކމސއ ފއފ ޝޒކ ކ هللا"އބއމހދ ގމދ [88 :النعام]

ދމ އބއމހދ ކޒ ހޒހ ޢމޑއ ބޠޑވސދ ޔޔއއވ."ވ

އ މހޒ އހޒމދ ހޔކޒ ޒމދކ ޢޑމ މޔކ ޖހޑގ ޔދޔސ

ޙމޔގކޒއވ އޅކ މދވ هللاސދވޓއ އގ ޒމދކވ.

އޒލގ ކޒ މއ ޔދޔވ ޢޑމގކސ ގޒއފ ވޔކ މޔދޔ

. އއއކސއ ހޔމފ އބޔކ މލއކގ ކފޓއވގދއސ ސގސއ

ޔޒވކ ލދދ ޔދއދ ،ސ ޔދސ ޢޑމ މޔވتعالى هللا

ސޔދދ އއކބ ވއޖއވ. ޔދސ هللاޔދޔއމޔ މޝޣޑވކ

ވލދއ ޓކޒ ސ ޝޒޢގމޔ هللاމގސއ ލބގވމއކ ސޓޤހ

މވދ ސދމލގކދދސދސގމދ ޙޔ އގޥ، އކޒމ

ޓޒސލޔޓއވ. މޢޑމސއ މޝޣޑވ މހދދކ މޔ

ސ އޅގކދދފ هللا. ވމދ މލގކދސ ގޒއދ މޔ ބއކވ

ސ ޓގއ އއޑހސ هللا، ޓޒވގޒވއގ މ އމޒގކއ މޔސއ

މޔ ވލދއ އ ދބއޔސ ލދދގފ އދބޒ ޒޖޢ ވމވ. ޔދ

ފ ޙޔގޥމލއކގ ކޒމވ. ގޔއބޒކފކ އޔދ ހޔމފ

ކބއކދ އދސކ އސ މއޗފ ޢމޑކޒމފ ޝޒކކ އމދވމއ

އހދ ޔދފ ޢމޑކޒދ ޖހދ އދއފ މލއކގ ކޒމވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

37

ޤޔމގ ޔވހސއއޔ މއއކ އދލދ އދސސދވ ޙޑސއވ.

ލވޒސއފ ވޔވދ އގ ލބބގކއކ ދޒކއދ ލޑމގވދ

އގ ވޞޑގގއ ޔދސދދދ ޖހއވ. އސގދ ޢޑމ މޖޑލ

ގކފ ޙޟޒވކ ޢޑމސ އހޑވޒދސ ޓގގއ ހޔއކ އމއޑ

ދ ހއޓވ.ދޓލއކ އހދމހދދފ މދޓ ކފޔދ

ސ هللاޝޒކއ ބޏ ޝޒކފވ. ބޏ ޝޒކކ ޒކ ބހދ ކޏޝ

އއކއވދގކމދ އދލދ ބޒކޒ ޝޒކވ. ބޏޝޒކސ

އވ. އޔ އދސ ހޒހ ޒޑދއހޑވޒޔ އލޑމޔދދ ދ

ޢމޑގކދބލގކދ ދވގ ބކޒވސދ ޔދއވ. އއ ގއޢމޑ

ދ ކއޒދ ކދމ ކމކވ. ޤބޒސ އހޑވޒ ވވއފ ކޓޒ هللا

ބއއ ، އޙޒމ ކޒއވ ކމއ ޙޑޑ ކޒމ هللاމޔޔފ އޔމއކ

ޒލޑބކޑދސ ޒލޑގ ޤބޑ ދކޒމއކ މޓޔ ކދމ ކމއސ

. ހއސ ޙކމފ ޔ ކދގކވޙކމކ އއދލދ މޒގއޔވ މ

ކޒއވޓއވއވ. ވޙ هللاލޒގސއ ދލ

[48 :النساء] هللا"ހމ ކފވޒދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

38

އކޑދސ ކބޔފ ޝޒކ ކޒ މހސ ޓޓ ދޓއލވއވ. އދދ

އޒޔ ކޒއވ މހކފ هللا ކދމ މހއސ ޓޓ މގ

އފ ޝޒކ ކޒ މހ ހމކފވޒދ هللاޓއލވދގވ.

ބޏވސދވ ޔސއ ހޔމސ ޓޓ އޓޑއޓއވ."

ވދ ޝޒކކ ދޓއލވދ ޓޓއއކދ تعالى هللاމ އޔގސއ

އޒޔ هللاބޔދކއޔއވޓއވ. އދދ ކދމ މހއސ ޓޓ ވދ

ކޒއވމސއވ. އކޑދސ އޒޔ ކޒއވ އޅކފ ޓޓ

ހސއ ޔމގ ޔވއޒޔ ކޒއވ ބޔކފ ޤ هللاޓއލވދއވ. އޔ

އމހދ މ ޔދޔމގސއ ކޒ ޓޓގކސ މދވޒފ ޢޤބގ ޑބޑބ

ހދދދއވ. އޔ އއއކ އލޑމޔދސއ ހޒކ ޝޒކ ދކޒ

އޓޓގކސ ވދމޙޑސއ ޓޓ ގކފ ގއބދވ މޒވއޖ ކމސއ

ޒ ވމފޓހ ޔދ އދއފ މދވޒފ ދޒކއސ ޢޤބގ ޑބކ ޠހ

ވދ ة اع م الج و ة ن الس ل ى أ މ ޢޤޔސ މއޗފ އގ ލވޒސއވ.

އޔ އދދވލ އމޢގޒޑދދ އދދޖއޖމޢ ވސދދވ. ޚވޒ

ބވއޑއވ هللاޚޑޓފވ. ބޠޑ ޢޤޔސއ ގބ މހދދ

ވޓއވއވ.ޤޒއދސއ ޒމޒ ލޒގސއ ވޙ ކޒއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

39

[59 :الزمر]

. އމއޑ ދޓލގކސ ވޔޅވފވދބއޔ އބއމހދދފ އބ "

هللاޓއވ ގމދ ފމއޗފ ސދސދ ޓޓކފކ އދޓލ އލޒޓ ކ

ސ ޒޙމގދ ޔޒކފ ދޔއވ. هللاގޔބއމހދ ސ އޅގކދދވ.

އ ހޒހ ޓޓގއ ސދސދއދ ޓއލވ ޓޒގވ. هللاހމކފވޒދ

ސދސދއދ ޓޓ ޓއލވ ޒޙމވދގ އ هللاހމކފވޒދ

މ ޒގސ . ޒމޒ ލވޔޅވޓއވއވޢޑމވޒދ "އޑހވ.

މހދދ ބޔދވ އޔގ އއލޓއ ވދ ޓޓގކދ ގއބވ

ދލ ލޒގސއވ އޔގ އއ ޓޓގކދ އހދލމޔސއވ.

ޔކޒ ހޒ ޔދޔ ސދފގއބދވކ އޓޓގކސ މގސއ ލއޒކ

މޔސއވ. އއޔގކ މހދދ

[48116 :النساء] " ހމ ކފވޒދ

ކޒ މހސ ޓޓ ދޓއލވއވ. އކޑދސ ކބޔފ ޝޒކ هللا

އޒޔ ކޒއވ މހކފ هللا އދދ ކދމ މހއސ ޓޓ މގ

"ޓއލވދގވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

40

މޒވ ޔޔއ ޝޒކސ ޓޓއސ މގސއ ދދކމސއ އދލދ

ކފޓއވކމސއ ޒދކޒދ ދދ އޓޔ އހދ ޓޓގއ ) ވދމ

އއދ އއވލ ޓޓއއ އއ ޙޑޑ ކމއ ކމސއ ވދމވލ

ސ هللاޤޔމގޔވހދ ވދ އހދޔ އ އދލދ (ދޔކ

ل ى أ އޒޔޓޅއ މދވޒޓޅސ މގސއވ. އއ ޙއޤ މސސއވ

ޢޤބގ هللاޢޤޔއވ. އޓޔ އދލދކފ ސ ة اع م الج و ة ن الس

ޔދޔމގސއ އދ ދޒކއސއއޒޔ ކޒއވއޓދމ ޔއވމފ

އޒޔ هللاޓއ ޔޔ ޓޓއސ މދވޒފ ޢޛބ ޑބދއވ. ފކ

ދމ އއދލދސ ޓޓ ޓއލވއ ކޒއވއޓ

ލވޒސވދގވޒދސ މހކކމސއ ޑއވދއވ.

އސގދ މ ވޖޔފ ދކމޓއވ ޚވޒޖދދއ އމހދސ

ބޔކ މކމސ ޢޤޔއކ ބޏގ ޓޓގކއކ ސވޑ އޢޤޔއފ

ދދމއސއ ވމވ. އޔދޔ ޔކޒ ކދމ އޅކ ގއބޔފ ޖހ

ދޒކއދ ދކމވދ އއވލ މސއ އމހކފ ދވއވ. މ ޢޤޔ

ޤބޑ ކޒއވ. އހދލ ލދދގސ އހޑވޒދސ "މޢގޒޑދ"

ޚޑޓ ޢޤޔއކވ. މޓޒޤސ އހޑވޒދދޢޤޔއކ

ސއ ގއބދވކ މޓގއ ކޒޓ އހޑއލދދގ ޔކ ސގކ ބޏގ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

41

އމހ ވދމއޅ އދ އޓޓގއ ޙޑޑ ދކޒކމސއ ޔދޔ ޔކޒ

އވދ އލޑމކމސ ޔއޒސ ގޒސއވ.

ކދކމވ. ޢޤޔސ ބޏގމޓޔ ކދގއގކކ އލޑމޔދސއ

މ ހޔއސގދ ޑޒމ އޚގދ މ ޢޑ އއއއކ މލޑމ އޚދދ

ވސދ ވއވ. ލބބކ މކދގއގކކ ޢޤޔސ އޞޑގކވ.

ބޏވސދވ އއޗކވ. އޓޓގކފ އދލދ ދބއކދ ޓޓގކކ

އޔ އޒއސދދދ އދލދ ޣޓޑ ވޓއވޑއ ބޏކމދދވ.

ބއއ ޙޑގގކސއ އމދދވ.ޔދސ ޢޑމދ އދލދ ޔޒވ ޔ

އފ هللاޓޓގކފ އޒއސދދ އދލދ އދއފ ދސ ޙޑސއ

ކޓޒވކ މޝޒކއސ ޙޑގފ އދ ބޔޑވސދ ޔއވ. އދ

هللا ޔދއމޔ ޖހޑ ވޓއވޑއ ބޏކމދދވ. ޒލޑ

ހޔޔގދ އޅ އއކބވ ޔއމދ ޔދއކ ސދލޔއވ ޙއޤ

މއއވ. ވމއކ އމއޑ ދޓލފ ކއދއފ ޔމވ ސގ

هللاބއޔ ޑބޓއވ އދލދ ވލދފވ. ހޔކދގކފ ބދދވ

އކދގކސ ޙޒމ ކޒއވޓއވ ކދގއގކކ ބޏވސދވ ޢޤބގ

هللاކޒ އޅކދގކކ ގކދ ކދގއގކވ. އޅ ޑއވޓއވމއޗފ

ކމސއ ހޔފވ. ސއ ކޒ އޅކދގކއއފ ޚޑޞ ކމއކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

42

ހޔކދގއގކސއ ކޒއޒއޔ އދލދކފ ވފވ. ޔދސ އޞޑ

ސ ޔދފ ކޒމގޑ هللاކމސއވ ޤޒއދއ ލދދގ އސދކ

ސ ޙއޤ ޔދއ هللاއދލދކ ކމސއ ވފވ. އޅއފ އގ

ސ ޙޟޒގސއ هللاއއޑހސ ހޔޔގފ އޔ ސދސދއދ

ޔދދވމވ. ކޏވލ ޓޓއއ ކޒވއޖ ޙޑގއސއ ކޒއޒއ

ޘދ ޘބގވ ސގސއ ގއބވ މހކ ކމސއ ވފވ. ޞއޙ ޙޔ

ކދމ އޔމސ ޔޒއކ ކފ ކޒދ މހކވ. އއއކ އދމ

ހޔޑޓ މހއކ އ ޓޓގކފ ގއބވ މހއވ.

އޔދދ ބޑކފ އދސ ގކދޓޓއކ އލޑމޔދސއވ އޅ

ޅއވޓއވ ހ هللا ވމދކއޑދ ކމކވ. އމދގޒކދ ޔފ

ވއވ.ވޙކޒއވޓއ هللاޔޒ ކޒމގޑދވއވ. ގއބސ

ސ ޓޒގދ ކމޔބ هللاމދގކދ މއ މހއދއ"އޔ [91 :النور]

.ގއބވފވ." އޔވލ ވޙ ކޒއވއވ ގފއޓޒޔ ހޔމފ އ

[8 :التحريم]

ގޔވޒކ އޚޑޞގޒ ގޥބއކދ ! އ އމދވއޖ މލގކދދވ"

" ގއބ ވމކ އދލދއފ އފ ގޥބވފވ. هللاގޔބއމހދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

43

ޓޅ ޙޔޘ هللا އޑޒމ ވސދވ ކމކވ. ޒލޑ

ދމ އދސ ވ އފ އޅ ގއބ ވއޖކމސއ هللا" ކޒއވޓއވއވ.

ޓޓއކފ ޓއލވދއވ." އޅއފ هللاސލޓއވ ޓޓގއ އކޒސ

އވހފ ގއބސ މސފ އދބޒ ޒޖޢ ވދވއވ. އޒއސދވމދ

އހދ މޔދޔއކ ގއބޔފ އދލދ މލއކގ ކޒގދކފ

ޔދޔއކ ވސގ ގދއ ކމސއ އގ ފދވގއވ. އދލދއ

ބޑއކ ޔދ އދދދ އގ ޔދޔއކ ޓދވޔދ ޔވހއ ދދކދ

އޔވހފ ޒޖޢ ވދގ އކމފ މޔދޔސއ ގއޔޒ ފކ ޤބޑކ

ވމވ.

ކވ." މލޑކފ ކސ އދއ ވއގޒކ "ކޏ ޝޒޝޒ

މހދސ އޅކދގކސއ ޔއކދގޒކދ ވމއކ އޔ އޅކދ ކޒ

އ އޅކދ ކޒމކ ކޏ ޓޒގދ ހޔބލ ހޔމފޓކއ

އއ ޢމޑސގދ ކޒވ އޅކމއ ކމސއ ވޔލ ދދ ޝޒކކވ.

ޔޑދ ބދވ ބހދ ކޒވ އޅކމއ ކމސއ ވޔލމއވ. ޔޑދ

އއ މވދ މހކ هللاބދވ ކޏ ޝޒކސ ގޒސއ މލޑކފ "

هللاޑޓޒކ ކޏ ޝޒކވ. އސގދ އޒޔ ކޒއވއޔ" މޓޔ

ދދ ޓޒގއ ސދޔ ހވ ކޒމއކ ދބއޔސ ދދސދ ހވ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

44

ކޒމއ މޓޔ ކދގއގކކ ކޏ ޝޒކ ގކސއ ހމދ

ވލ އމއޑ ކދގއގކވ. މޓޔ ކދމ ކމކ ކދމ އދލދކ

ކދގއގކވ. އސގފ ޖހޒވދގއދޓލފ އދޒޒޔ ޒއކ

ޒލޑ އއ هللاސ އޒހސއ މހކ " هللا އޒލޑ

ޓޅޙޔޘ އވ." މހދ ބދމދ ދބއޔ އޒޔކޒއވއޔ

ދދ އޑހއ ކމސއ ބޑހއޔވ. هللا ،ގމދދބއޔ"ކޒއވއވ.

ކޒއވއޔއވ." އޔވލ ޓޅއޒޔ هللاބދފވ. ހމއކދ

)من كان حالفا ف ليحلف باللو أو ليصمت (ކޒއވއވ. ޓޅޙޔޘ

ދދ ޓޒގއ هللاދމ "ގޔބއމހދސ ގޒއދ މހކ ހވކޒ

އހދދދ އމހކފ އގ ހމދދ ސދޔ ބދމއ ދވއވ.

ل تحلفوا بآبائكم ول (.ކޒއވއވ ޓޅހޒމވ." އޔވލ ޙޔޘ ) بأمهاتكم ول بالنداد ول تحلفوا إل باللو ول تحلفوا إل وأن تم صادقون

ދކޒފވ. އޔ ހވ "މއދބޓއދ ސދޔ ގޔބއމހދ

ގޔބއމހދސ އޑހގއ ގޔބއމހދސ އޑހގއ ސދޔ ހވ

ސދޔ ހވ ކޒއޒސއ އ ހވއކ ގޔ هللاދކޒފވ. އޔ

من حلف (އވ.އވކޒ ޓޅޔޘހވއއ ކމސއ ހޔފވ. އޔވލ ޙ

ޓދމ ފދދ ޓޒގއ ސދޔ ހވ ކ هللا") و أشرك بغير اللو ف قد كفر أ

" ދވގ ކޓޒ ވއޖއވ. ޓއވ.ފހމކފވޒދ އމހކ ޝޒކ ކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

45

ޔދ ވޒޔވސދވއވ. މދއސއ އގއ ޙޔޘއ ޞއޙ އލދ މ

عليكم الش رك الصغر أخوف ما أخاف (ކޒއވއވ. ޓޅޙޔޘ ޒލޑ ގމދ ދބއޔ މ " ) قالوا يا رسول اللو وما الش رك الصغر قال الر ياء

ދމގސ މއޗފ އދމ ބޒވގވދ ގޔބއމހދ ކޏ ޝޒކ އ

އ ކޏ ޔދދވދވ.ޒލޑއ ލވޑ ޓދ ކމފވ. އހދޔފކ

ކޒއވއވ. އޅކދ ކޒމސއ ޓޅޝޒކކ ކބއގއވ؟ ޙޔޘ

ބއއ ޙޑގގކސއ މޓޔ އޅކދގކސއ "ޔއކދގޒކދ ވމވ.

ޔއކދގޒކދ ވމކ އމހކ އލޑމޔދދ ދޒޑވދ ކޓޒ

ގޒއފ ޔއކދގޒކދ އއ އދ ޔދސކމސއ ވސދޔދއވ.

ވއޔއކ ދޓޤކދ ޓޅކފ އލޑމޔދސ ޝޢޒ ބޒޓފދ

މޙޑސއ ޓޅކފކ އ އމދކމފ ޑގބއ ދކފ ހޒމދދވ.

ސ ޔދފ ބޏ ކޓޒވ ކދޏއޅ ބޔދވސދވ هللاއދ ވސދޔދ

އވ.ކމސ މޝޒކއ

ދދ ޓޒގއ ސދޔ ހވ هللاހމ އސގފ އދ ހވ ކޒމސއ

މގވޒ ކޒ ޓޔއދ މގވޒ هللاކޒވދ އޓޔ މޚޑޤއ

ކޒމފޓކއ ދދ އޓޔ މޚޑޤކފ ޣއބސއވ ޢޑމ އދސކމފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

46

ޓޒއ ޔދސއ އދއ ކ ވދމސދ ހޒ ކމސއ ފޤބޑ ކ

ކމސއވކ އލޑމކމދ ބޒވދއވ.

ޔއހޒމދ އދމދފ އޔ ގ هللاއހޒމދސ ޔޢއކ

ޔދސ ޓޤހ ޔއވއކ ޔދމގސއ މހއ ޓޒގގކފދއ

މވ. އޔ ދބއ ޓގދގކދޘބގވމސ ގއޓޤ ޔއވ

ލޑމގކޒއވމވ. އހދ އޓޒގކ ސދސދއދ ޔއވ

و اب ح ص أ و و ل آلى ع و د م ح ا م ن ي ب لى ن ع لى اهلل ص و . ކޒމގގޒ ޓޒގވ .ني ع م ج أ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

47

ޙޔއކ ގޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ هللا

ކޓޒ ޙޔފ ޓފއޒ ޝޒކއ ގޥމ

.ބޔދކފޔދދ

އފވ. هللاހޒހ ޙމޔއ ޑބސދވދ ޢޑމގކސ ވޒ

އފ ގޤވވޒވ هللاޔޔދޔސއ ޒދސޅ ދމމއ ޑބސދވދ

އޅގކދދފވ. ޞޑވގއ ލޑމ ޑއވދ އޔދ ހޒހ

އޅގކދސ ގޒއދ އދމ މގވޒވސދވ އޅކ މޙއމޔ

ޓދއވ ހޒހ ޒލޑދދއ ދބއޔދ އޔ هللاއފވ. އޔ

އހޔޔގސ މގސއ ލބގވ ހޒހ ޞޑޙ އޅގކދ މ

ލޑމސއ ޝމޑ ކޒމވ. އއފޓހ ޔދދފވ. ޞޑވގއ

ޙޔ އޔ އމދކމއ ޒލޑދދފ ގޥބޔދކފޔއވޓއވ هللا

ދވ ޔވސ މކދދމހއމދވމކ އޅގކދސ މއޗފ އދމ

އދމ އޔ ، ވޖބފ ވހދޔސއ އ ޢޑމކ އދމ މގވޒވސދވ

އކ އދލދ މކމފ ޝޒޓވޒ ޢޑމ ކމސއ ވއވ. ވމ

ދމވލ މ ބދދވޓއވ ޙޖގ ބޏކމދ މކދ ކޒސގއސއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

48

އހޒމދ އދމދފ هللاޒލޑގސއ ބޔދކފޔދމވ. ޔޢއކ

އޓޤ ޔއވމވ. ހޔމސފ ވޞޑވކ އމސސއ ޘބގވ ގބމސ ގ

ކފޔއވމސދ ޔޒއޔ ކފ ކޒމއ ދބއކދގއގކސ މގ

އހއފ އޔ އއޑހސ ޙޟޒގސއ ޔޢ ޔދދވމވ.

ހދ މޔޔއ ޢޢދފ އޔ ގއޓޤފ އޔ އއއފޓހ އއޑހސ އޒ

ޙޔކ އޅގކދސ ގޥޓފމވ. އއވލ ޝއކއދގ ސގސއ

ޟވ. ވޖބވ. އއ އދމ ޓޒގމ ޓޒ މހއމމއޗފ އދމ

ވގވ. ޓދއވ ޒލޑދސ އދމ ޓޒގމ ޔޢ هللاއއ

ވޙ هللاޙޔވ. ގޥއޒލޑދސ ޔޢވގސ ހޒހވލ ޒހއކ

ޓޔއދދވ. އޓޒގ އއ އދމ ހޔބލ ކޒއވޓއވ

ވއވ. ޓއވޙ ކޒއވ هللاޓޒގވ. ވޙކޒއވ

[النحل:

ކދމ އއމގކފ ޒލޑކ هللا"ހމކފވޒދ ގމދ [96

هللاއފ އޅކދ ކޒމފއކ އޔ هللا ޓދއވމވ. އއ ގމދ

ޠޣގގކދ ޔޒވސގމފވ." މހއދއޓޔވއ އޅކދ ކޒވ

ވލ އޑހ ހޒހ އއމގގކފ ދސސގސއ އއ ޓޅކފމއޔގދ

ޒލޑކ ޓދއވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

49

هللاގޔބއމހދ އދސވއ ޔއވމފވ.މގގކފ އއ އ އއ

އފ އޅކދކޒހފކމވ. އޔ ޠޣގގކފ ކޓޒވހފކމވ. ހޒހ

މދއކ ގޔބއމހދ ވލ މއވ. މސ ލޑދސ ޔޢވގކޒ

އޅކމސއ ބއވޒ ދދ ޓޒގއ އ هللاއޅކދ ކޒމސއ

ދކޒހފކމވ. އހދ ހޒހއ ޒލޑދ ޓދއވ ޤއމގކސ

ޔމޔ ހދސ ހދސޒމގކއ އ ޒލޑދދ، އމލގކދދ

ހދސ ކދގއގކވ. ސމއޗފ ބދވ މކމޔބލވދ ގކކ

އމހދދފ ޒޒޤ އކ هللاވލކ އހދ ކދމ އއމގއސ މހދ

ޤބޑކޒއވ. ކމފޔއވ ޓޒގ ކމއކ އމހދ ހއޔވ ޓޒގ

އޔ އއޑހސ ދދޓޅގކއ ލޓޓޅގއ އބއމހދ ޔދއވ.

އމގގކސ މހދ އއ ގފ ޒލޑދސ ޔޢވވމއކ އ

ކއގދކޒމފ އޅކދ އއޑހފ ޖހދ ލބބކ އދކޒކޒދ

އމހދދފ ސވއޑއވމވ.

ވލ އދލދދސ ސ ޤއމދ ޓފސދ މއޔ ޖހދޔދ ދޙ

އޅކދ އޓޒގފ ގޒއދ ބއއ އޅގކދ އއޑހފ އޒޔދ

ވޙ ކޒއވޓއވ އޔގސ މދއކ هللاކއގދ ކޒމސއވ.

.މއވ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

50

[96 :النحل] هللا"ގމދ

ޓޔވއ އޅކދ ކޒވ هللاއފ އޅކދ ކޒމއކ އޔ ގމދ

ޓޒގދ اسب ع ن اب ." ޔޒވސދދފވކދ ގޠޣގ މހއދއ

ޙޔވ. އއމގސ ހޒހ ޢޑމވޒދގޥޒވވސދ ވއވ. އޅކމކ

ޙޔވ. އހދ ހޒހއ ގޥސގސއ އޅކމކ ޔކވޏއސދދވ ވލ

ދދ ޓޒގ هللا އއ هللاމޤޞޔކ މއވ. ކޓޒވ އއމގގއ

ވޙ هللاއޅކދ ކއގދ ކޒއވ. އބއ މހދ ގކފވލ

ކޒއވޓއވ ޓޔއދދވ.

"ހމކފވޒދ އބޒހމ އދބއޔސ ޤއމސ [67 :الزخرف]

ހމކފވޒދ ވޔޅވއވ.މޚޠބކފ މލގކދދއ ބއޕއ

ޓޔވއ އޅކދ هللاއހޒދ ވދ ގޔބއމހދދއކ ގޔބއމހދ

ކޒދ ސދސޅ އއޗހސ ކބއދ ބޒއ ވސދދވ. އޔ ގމދ

ދބއޔ ހއޔވއ ބޏކޒއވ އޑހފ މދވ އޅކދ ކޒމއ

ދވއވ. ޓހ އކޑދސ ގމދ ދބއޔއފ ގޔމސ

އކ އމހދ އޅކދ ސ ދބއޔ އމހދދ هللاޔއކވދގވ." ޓހ

ވއވ. ހއޔވއ ބޒއވވޏއސދކޒދ ސދސޅދ ގކގދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

51

ދސ ސގސއ އޤއމސ ޒގ ޓޔވއވ. މ އޔގދ އބޏކޒއވ ޓ

އފވލ އޅކދ هللاދދ ޓޒގގކފ އޅކދ ކޒއޒ هللاމހދ

ސ ޚޑޑ ކމސއވ އބޒހމ هللا ،ކޒއވ. އހދވމދ

ހމއކދ ހއޔވ ، ޔޒވވޏއސދދސ ހޒހއ އޑހދގކދ އމހ

، ކޒއވސގސއ އޅކދ ކޒވ ޓޒގކދ ޤބޑ ޓޒގ އއ ޙއޤ

މދ އކޑވ . މކޒއވއވއޓޒގފ އކދ އޅކދ ކއގދ

ޓއވއވ.ކޒއވ ވޙ هللا ސގފ

[48 :مريم] ޒހމ "ޓހ އބ އ ދބއޔސ

ޓޔވއ އޅކދ ކޒދ އޤއމސ މހދ هللاބއޕއއކ އޔ

ސދސޅ ގކއޗ ޔޒވސދދހފކމވ. އޔ ޢޑމގކސ ވޒ

ދސ ސގސއ އޤއމސ އޑހފ ޔދދވފވ." މ އޔގދ އ

ދދ ޓޒގގކފވލ އޅކދގއ ކއގދ هللاއއ هللاމހދދކ

މދއސއ އގއ އޔގގކއ ޤޒއދސއ މކޒ ބއކވ.

އއލޓއވއވ. ބޔދވ ޔޔ އޔގގކދ ޔޑޑ ކޒވދ ހޒހ

ދދ هللاދބއޔދދއ ޒލޑދސ ޔޢވގސ މޤޞޔކ

ޓޒގގކފ ކޒވ އޅކދގކދ ޔޒވމއކ ހމއކދ ހއޤ

ކމސއ ހޔމވ. އ އޑހ هللاކޒވ އޑހކ ސގސއ އޅކދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

52

މޔޔފ އޔ ޔދދވމއދވގ ދދ ޓޒގގކފ އޅކދ ކޒމއ

ދމޔ ކޒމއ ދވގ ކގޑމއ ދވގ ދޔޒބދމއ ދވގ

و ل إ ل ދވއވ. އޔ ހމ އއއކ އހދ އޅކދގއވލމއވ. ޓހ

މދވ ޙއޤ ސގސއ هللاމ ކޑމއސ މދއކ މއވ. اهلل ل إ

އޅކދ ވވ އޑހއ ދވއވ.

ޢޑމވޒދސ އޒހސއ މކޑމއސ މދއކ މއވ. ލބބކ

މދވ އޅކދކޒވ އޑހދގއ ދހދ ސދއވ. هللاޔދޔސއ

ވލ މޝޒކދގއ އޅކދގއ ކޒމދ ޔޔއ ޒއލޒއދމ ކ

ސ ޤއމދޓފސދ ކދމ އގއ އޑހދގކކފވ. ދޙ

ވލ އޑހދގކއ ސދސޅމދ ޔޔއވ. މލޑކފ: އއމގއ

ވއޔކ ލވޢކ ޔޣޘކ ޔޢޤކ ދލޒކ އޔ މދދ އޑހދގއ

ދހދ ސދސދއވ. މސގދ ޢޒބދދއ ޓޒލކޒއސ ވލ

هللا އއ هللاވލ ކޒއސ އހޑވޒދއހޑވޒދދއ ޝމ

މ هللاދދޓޒގގކފ އޅކދ ކޒމދ ޔޔއވ. ވމދކ

މކޑމއފ اهلل ل إ و ل إ ل އއމގގކފ ދބއޔދ ޓދއވ

ސވޑއވމފވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

53

ކޒއވޓއވއވ. ވޙ هللاމ މދއސއ

[6:الحج]

ސގސއ އޅކދ އ ޙއޤވސދވ هللا"އހދ ހމކފވޒދ

ހމއކދ އޑހވ. އ އޑހ ޓޔވއ އމހދ ކއގދކޒވ

އދސސދޔދއޅކދކޒ ގކއޗކ ބޠޑ ގކއޗވ." މ އޔގދ

ޓޔވއ ވޖޔސއވ ކދމ އޑހކ ބޠޑ އއޗއ ކމވ. އ هللا

އޑހ މދވ އޅކދ ވވ ކދމ އއޗކކ ޓހ ޠޣގކވ.

[96 :النحل] ކދމ هللا"ހމކފވޒދ ގމދ

އފ އޅކދ هللا އއމގކފ ޒލޑކ ޓދއވމވ. އއ ގމދ

ޠޣގގކދ އއމހއޓޔވއ އޅކދ ކޒވ هللاކޒމފއކ އޔ

އއކއވދގ هللاގޔބއމހދ : މދއ ޔޒވސގމފވ."

ކޒމފ ޓހސއ އޅކދ ކފގދކޒވ އއމހއ ގކގދ

ޔޒވފވ. އޔ އ ގކއޗއ ވކވސދދފވ.

މދވ އޅކދ ވވ ކދމ އއޗކ ޠޣޠކވ. هللا ޠޣޠސ މދ:

ކމސއ ވޔލ މޑއކގއއއ އދލއއ ދދ ޖދދއއ ދދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

54

މއވ. އޔ އ އއޗކ ޔޒމއ ދވ އއޗއ ކމސއ ވޔލ އ

އޅކދ ކޒވއޖ ޙޑގސއ އއ ޠޣޠކވ. އއޗއސ ޒހމއކ

އޔ ޞޑޙ ، އދބއޔދދފ ދދފއކދލ މޑއކގއހ

އޅގކދދފކ އމހދ ދޔ ޙޑސއ އޔ އޅކދ ކއގދ ކޒމފ

ޓދމ ފކދ ކމލގކދ އޅ ،ދކޒ ޙޑސއ ބއމހދ ޑ

ޠޣޠކ ޝއޠދއވ. ލބބކ ޔދޔމގސއ އހދޔސއ

ޞޑޙ އޅގކދ މޒވމފ ޓހސއ އމހދދފ އދދދބއޔ

އޅކދ ކޒމސ ދބއ ވލވލ މލގކދދފ ވލދދ

ޝއޠދސ ޓޒގދ ކމފ ވގއވ. އ ހދޔސއ އ މހދދފ

ޝއޠދއފވ. ކޒވދއޅކދ އ

ސ ޔދސއ ޘބގވ هللاޔދދއ މޑއކގދ އޔ ޓހ ދބއ

ހޒ އއވލ ޞޑޙ އޅއކ މލގކދ އދއފ އޅކދ

ކޒމކފ ދޔދއވ. އހދލ އކދ އދކޒކފކ ޔދޔސ

ވމއކކ ޙޔގސއ އ ކދގކއ ޔކޅފ ހދސޒމ ކޒއވ.

ދދ ޓޒގކފ އޅކދ ކޒވދ ހދޔސއ އކމފ هللاޠޣޠކ

މޘޑކފޒހ ގބކ އ އޅކދ ކއގދ ކޒވދ އހޑވޒދދވ.

ޢއދކ އބޑލ އޔ މޓޔ ޙކމސއވ ކދމ މހކވ. އއ ޓޒ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

55

ސހއ ކމސއ ވޔލ ދދ ހޑއއ ކމސއ ވޔލ ދދ ބޔއ

هللاކމސއ ވޔލ ވސދޔދ ޠޣޠކފވ. މ މދ ޔހވ ސގފ

ވއވ.ވޙ ކޒއވޓއ

[النبياء:5]

އއ ކދމ ދބއޔކފކ އކޑދސއ ދބއޔސ ކޒދވލއބ"

ޙއޤ އޑހ ކމފއކ އކޑދސ ދދ ޓޒގކފ އޅކދ ދކޒމފ

އސދ ގމދ ވޙ ކޒއވމފޓހ މދވ އ ދބއޔދ ޒލޑކމ

ވލ ބޔދކފޔދ ކޒސއ މ އޔގދ "ދޓދއވމވ. هللا

ވލ އމޒ ޒލޑދދފއ ސ މދއވ. ހޒހބޔދކޒ އޔގ

އޓޒގފ ސވޑއވމފއކޙޔފ ގޥސ هللاކޒވދ

އޚޑޞގޒކމއކ އޅކދ ކޒމފވ. އޔ އދދ ޓޒގގކފ

ކޒވ ހޒހ އޅކދގކދ ޔޒވކ އ އޑހދ ގކފ ކޓޒ

މ ކޑމއ ޔކޅ ހޔ اهلل ل و إ ل إ ل ވމފވ. މޝޒކދ

އޤޒޒވއޖ އޅގކދއއ މ ކޑމއފ މލބބފޓކއވ.

ބޠޑ އއޗއ ދމ އމހދސ ހޒހ އހދ އޑހދގކކވކމސއ

އ هللاހމކފވޒދ އޔ ކމސއ ޔދދދ ޖހދއވ.

ޙއޤވސދ އޅކދ ވވ އޑހ ކދ ޤބޑކފކ އއ އކޑދސއފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

56

ޚއޞ ކމއ ކމސއ ޤބޑކފކ އޤޒޒ ވދ ޑބވޏސދވ

ޖހދއވ.

ހޒކ މޝޒކދ ކބޒވޒކދ ޓޅކފކ ޒލޑދސ ގކމ ލބބ

ބ ދޔދމސއ ޔމގއބވ. ވގފ އދކޒކފ ޔކޅހޔއ އޖޔޢ

ލބބކ އމހދސ ހޒހ އޅކދގކއ ހމއކދ ޙއޤވސދވ

އފ ކއގދކޒދ ޖހމވ. ޒލޑދ هللاއވ އޑހ ކމސ

ޙޔ ގޥއއމގގކފ ޓދއވދ މ ޙޤސގ ކމސއވ

ގއ ބޔދކފ ޓޅގކއ ލޓޓޅއލމއ އޑހސ ، އވބޔދކފޔ

އޔ އ ، ވއޔއވއޓޒގ މގވޒ ކޒމފ މލގކދދފ އދސ

ހމއކދ އއލވވޏސދދވއޑހ އއ އޅގކދސ ޔޢ

އދލދދސ ހޒހ ކމއ ބޑހއޓވ ، ޔއވޓޒގކދ ބޔދކފ

ޞޑހ އޔ ،ހޔ ،ދޙ ޔއވމފވ. އ ވޓޒގކދ އދސ

މ ދބއޔދ އ ދބއޔދސ ޤއމގކއ މޚޠބ ޝޢއބކ

ވޙކޒއވޓއވއވ. تعالى هللاކފޔއވޓއވ ކމފ

[58:ىود] هللا "ގޔބއމހދ މގ

އފ އޅކދ ކޒފވ. އދދ އއވލ އޑހއ ގޔބއމހދ

ވލ ކޒދ އޅކދ ކޒމކފ ދވއވ." މ އޔގސ މދއކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

57

ވލ މދއވ. ބޔދވޔޔ އޔގގކސއލވ

[النحل:

ކދމ އއމގކފ ޒލޑކ هللا"ހމކފވޒދ ގމދ [96

هللاއފ އޅކދ ކޒމފއކ އޔ هللا ޓދއވމވ. އއ ގމދ

ގކދ ޔޒވސގމފވ." ޠޣގ އއމހއޓޔވއ އޅކދ ކޒވ

ކމފ ޔދދވޤއމސ މހދ ޖވބޔޒ ވމސ ސގދ ހޔ

ކޒއވޓއވއވ. ވޙ هللا

[78:العراف] ދބއޔ ޔގ ޔދދވއވ.ޤއމސ މހދ "އ

އފ އޅކދ هللاއހޒމދދފ ގޔ އދސވދ ހމއކދ މގ

ކޒމފއކ އހޒމދސ ކބޓއދ އޅކދ ކޒމދ އއ ގކގ

ދމ ވކމސއ ގޔ ވޔޅވ ޓޒގއގޔއ ޔކފޑމފގއވ.

ޢޛބ ސދލ ވޔޅވ އހޒމދސ މއޗފ އދދދ ކމފ ގޔ

ބއޑވފވ." ވޔއކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

58

އފ އޅކދ ކޒމފ هللاސއ ދސދ ޚޑޞ ކމއކމ އޔގދ އ

އދބއޔސ ޤއމސ މހދދފ ސވޑއވ ކމވ. އޔ ހޔ

ކޒވ ހޒހ އއޗހގކކދ ޔޒވމފ ހޒހ ބޔގކއ އޅކދ

އޔ މމދ އބއމހދދފ އދސމދ އބއމހދ ސވޑއވ ކމވ.

ބލޓޅސއވދ މޓޔއދދވ. ވޙ هللا ޖވބސއ ބދކމސއ

[78:العراف]

ގޔ އޅސދޏމދދފދބއޔ ޔގ ޔދދވއވ."އޤއމސ މހދ

އފ އޅކދ ކޒމފއކ هللاއދސވދ ހމއކދ މގ

ކބޓއދ އޅކދ ކޒމދ އއ ގކގ އޅސދޏމދސ

ދމ ވކމސއ ވޔޅވ ޓޒގއގޔއ ގޔ ޔކފޑމފގއވ.

ޢޛބ ވޔޅވ މއޗފ އދދދ ކމފ ގޔ އޅސދޏމދސ

ބއޑވފވ." އއއކ އ ޤއމސ މހދ އ ވޔއކ ސދދވ

ގއ ޔސ ކޒދ މގސއ ޔމ ގއބވ. އހދޔ ޓޅދބއޔސ ބލ

ސޔޓޔ ވސދވ ޢޤބގ އބއމހދސ މއޗފ ، تعالى هللا

ޓދއވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

59

އއމގގކފ ޓގގއ ބވއޑއވއކ ޒލޑދ ޓދއވމސ هللا

އފ އޅކދ ކޒމފ އމހދދފ هللاބދމކ ހމއކދ

ހޒހ މޚޑޤދ އ އޑހފ އޔ ކޒދ ޖހ ، އޔއވމފބޔދކފ

هللاއ އޑހސ އޅގކދދފ އޔ ޔއވމފވ. އވޙއޤގއ އދސ

އ ، ޔއވސ މގވޒވސދވ ދދޓޅގކއ ލޓޓޅގއ ބޔދކފ

މލގކދދފ ޒކދއޑހސ ޓޒހމވސދވ ޤޔޒގގ

އމފ ޚޑޤގކދ ޔ ޓޅޑމއޔ އ އޑހސ ޢޔއވ އދސއ

މ ހޒހ ފޔއވމފވ. ވފޑވޓއވކދ އ އޅގކދދފ ބޔދ ކ

ޙޔއޒބބއޔ އއ ގޥކދގއގކއ އކވލ ހމކފވޒދ

ވލ ބދވސދވކ އޔ އޅކދގއއއކއވދގ ކޒމސ އޞޑ

މ އގ އޞޑވ. އފ ޚޑޞކޒމފ هللاޙޔސ މއޗފ ގޥ އ

ޓގގއ هللاވލ އ ލބބ ގކސ މއޗފ ހޒހ ކދގއގކކ

ކމގވ. މ ޙކމގފޓހސއ ވ ޙބވއޑއވ އޔ ޒލޑދ ޓދއ

ޖދދދ އމހދ އއމގގކސ ދބއޔދގކފ އދލދދދއ

ސއ އޅކދ ކޒމވ. މ ބޔދ އފ އޚޑޞގޒކމއކ هللا، ގބވ

ކޒވދ ކދގއގކކ ޤޒއދސއ އކ ގދގދސއ އކ

ދ އހޒމދދފ ޛކޒ ކޒވސދވ ކދކމކވ. ޓހޒމގ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

60

ބޔދކފޔއވމދ ވޙ މޔވޒކޒއވ އގއ ޒލޑދ ގޢޑ هللا

ކޒއވޓއވއވ.

[18:يمإبراى] ޓދއވ ޒލޑދ އ هللا"އމހދސ ސގފ

އޏގކއ ވޔޅވއވ. އއމގގކސ އހޑވޒދދއ މޚޠބކފ

ބދކ އސ ކޒސއ އއވލ މލޑއ ދވޓޔއދ ހއޔވ އޑހ

هللاމޔސއ ޓހ ގޔބއމހދ ޝއކ ކޒދ ހއޔވ؟" އޔވލ

ކޒއވއވ. ވޙ

ސ ދބއޔކ ދޙކ އ هللاއވ! "މޙއމޔ [717:يونس]

ހދޔސއ ކދ ކޒއވ މޚޠބ މލގކދދފދބއޔސ ޤއމސ

ދޙ ކފޔއވފވ.ދބއޔ މލގކދދފ ބޔދ ޔހދސ ސގ ގ

އހޒދސ ވޔޅވއވ.ޤއމސ އހޑވޒދ ކއޒސއ އ"

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

61

ޤއމސ އހޑވޒދދވ! ގޔބއމހދސ ގޒސއ އހޒދ ހޒމއކ

ސ އޔގގއ ހދޔމކފ ޔދދ އއ ގޔބއމހދދފ هللا

ސ ކބޔފ ވކޑ هللاޒދ ބޏކމކފ އޔ ބޒ ކމކފ ވދމ އހ

ބއސދޏސ )ކޒމވ. ގޔބއމހދކ ގޔބއމހދސ ޝޒކދދ

އކވސދ އހދދމޔ ކދގއ ކޒދ ސގ (މހދދއ

ޓއ ކދޏއޅފވ. ޔދކ ގޔބއމހދ ކދޏއޅ ސގ ވދހދވ

ދދދ ސގފ ޓޅ ކޒފވ. އޔ އސގސއ ގޔބއމހދ ކޒއފ

ޒދ މބދ ޒދދފ އދގޒޒ ކޒމއ ދގވ. އހޔފވ. އޔ އހ

ބދދ ގކފ ގޔބއމހދ ޓޒސލ ޔދތ ޔފވ. އހޒދ

ހޒދދފ ޑބދވ ގޔބއމހދސ އގދ އޖޒއކފ ދޔމވ. އ

ސ ޙޟޒގސއވ. އޔ އހޒދދފ هللاހޒހ އޖޒއއ އގ

އމޒވވސދ ވދ މލޑމދސ ގޒއދ ވމފވ."

ސ ހޒހ މ އޔގސއ ބޔދ ވސދ ވދ އ ދބއޔ

ވކޑ އފ هللاއފ ޒއޔ ކޒ ކމވ. އޔ هللاކމއވލ

ޔކޅވޒ ވމކދ އޔ ކޒމއކސއކ އމހދ އ ދބއޔއ

ދސދދވ ވޏއކދބޏވ އއދ އއވލކމކބޒސދދވމކދ

ސ ޔދ މލގކދދފ هللاކމވ. އޔ ކދމހދވލ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

62

ހޒކ ކމވ. އސގސއ ޔމ ބޔދކފޔއވދ ޖހވޏއސދދވ

هللا ޢމޑސގދ އ ދބއޔ މޔދ ބޔދކފޔއވއވ. އއއކ

ދޙ ލޒގސއ އ ދބއޔ ޢމޑ ކޒއވ ސގ ބޔދ

ن م ح اهلل الر م س ب ކޒއވޓއވދ މޓޔއދދވ.ކފޔއވމދ ވޙ

مي ح الر

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

63

[114 :نوح] ހމކފވޒދ"

ޒލޑއސ ސގސއ އ ޤއމފ ޓދއވމވ. ދޙ هللاގމދ

އދޒޒ އއމސ ކޒދ ސ ބގދސ މއޗފ ސޔޓޔ ޢޤއއ އމހ

އ ދބއޔކ އދސވމފޓކއވ. ، އވއބއމހދދފ އދޒޒޔ

. އ ޤއމސ އވވޔޅވ ކޒއވދ މޚޠބޤއމސ މހދ

މލގކދދވ! ގމދ ދބއޔއކ ގޔބއމހދދފ އދޒޒޔކ

هللاޓދއވދ ދބއޔކމވ. ގޔބއމހދ ހމއކދ އދސވމފ

ވފވ. މސގފ އފ އޅކދކފ އޓޒގފ ބޒވގވކ ކޔމދ

ގޔބއމހދސ ދމ އ އޑހވޓ ކމސއ ފގޔބއމހދ ޢމޑކ

ދމ އ ވޓޓގއ ޓއލވދގވ. އޔ އމދ ދވއޖ ކމސއ

ޓޓއސ ޢޛބ ޓހދ ޔވލގކއސއ ގޔބއމހދދފ އސ ޒހ

ޑބދގވ. ހމކފވޒދ އމހއސ އޖޑ އގވއޖ ހދޔއސއ އ

ޑހއ ދކޒއވދގވ. ގޔބއމހދ هللاދ އޖޑ އދސ މގ

ހއޔވ ބޏކޒއވ ވޔޅވއވ. އކދ ޔދދ ދމއވ. ދޙ

މއޅސ އޑހވ. ޒސދޏއ ޔވޑސއ ގމދ ދބއޔ ޤއމފ

ވގ ޔދމވ. އހދލ ގމދ ދބއޔސ އދސއ ޔޢ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

64

ހދ އ އމދކމފ ޓޑދ ދދ ކމއ އގޒއ ސވޑއވމކފ އމ

ދވއވ. އޔ ހމ ކފވޒދ ގމދ ދބއޔ އބ އޑހސ

ޙޟޒގފ އބއމހދދފ ހޔޔގފ އޔ ޔދދވ ކދމ ޓހޒކ

އމހދ އމހދސ އދސޑގއ ކދޓގފ ކއޕ ބއޔޑއވ. އޔ

ސ ޓޒދ ގކދވލ ބއޔއ ކޓޒވޒކމސއ ޔމގބކ އމހދ

ކބޒވޒވސގމކދ ޔމ ގއބވ. އއފޓހ ގމދ ދބއޔ

އމޔ އޏ އޓޑއ ޔޢވގ ޔދމވ. އޔ އމހދދފ ވދ ސގ

މވ. ލއޒއ ޓޅސއ ޔޢވގ ޔދ، ވގ ޢއމކފއމހދދފ ޔޢ

އދސވއވ. ގޔބއމހދކ ޓހ ގޔބއމހދ ހއޔވ هللاޓހ

އޑހސ ޙޟޒގފ އލގޣޓޒ ކޒހފކމވ. ހމކފވޒދ އ

އ ސދސދއދ ޓޓ ޓއލވ ޓޒގވ. ގޔބއމހދދފޓކއ އޑހ

ގޔބއމހދދފ މޔޑއ އޏދ މޔޔ ޓދއވއވ. އޔ އ އޑހ

މގ ޔއވއވ. އޔ ގޔބއމހދދފޓކއ ބސޗގކއ ދސ ދޢޔޒ

ސ هللا ޓދއޒގއ އއޑހ ޑއވއވ. ވމދ ގޔ މލގކދ މގ

ޙޟޒގސ މގވޒކމއ ކޅޔދވދގ ކމމޔ ބޒވގ ދވދ

އކޑދސ އދލދކ އކ މޒޙޑގގއ ހއޔވ؟ އހދ

"ގކފކ ޔދޔއފ ޓޅވ އދލދއ ކމސއ ޑއވއވ.ކދޏ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

65

މގދކ އކޑދސއފ ޓޅސ ޔ ވދ ދޙ هللاމގދސއ

ގއ ބޔދ ކފޔއވޓއވ. ޓޅޑބވޏސދވ ބއއ ލޓ

ފ ޑބޔ ހޒހ މޔޔގކއއމހދދހމކފވޒދ އ އޑހ އއ

ކދގއ ޒޒޤ ޔއވ އޑހ ކމވ. އޔ ސދސދ ހޔ އޔ

މހދދފ ޔއވ އޑހވ. އއއކމކ ޙއޤ ސގސއ ބއއ

ކޔމދވކ އޅކދ ވވ އޑހކ ހމކފވޒދ އ އޑހވ.

އހޑވޒދދ ބހ ސގދ ޝޢޒ ޤއމސއ އއ އޔ ހޔ

ވޙ ކޒއވއވ. هللاލޒގސއ

[1:الشعراء9198] ޢޔ"

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

66

ޒލޑދ ޔސ ބސއސ މހދ އމހދސ މއޗފ ޓދއވދ

ހދޔވ. ޔއވކޅއވ. އމހދސ އޚކ ހޔ އމހދދފ ބޔދކފ

އފ ގޤވވޒ ދވދ ހއޔވ؟ ހމކފވޒދ هللاގޔބއމހދ

ޓދއވދ އމދގގޒ ކއޒއފއހޒދދ ގޔބއމހދސ

އފ ގޤވވޒ ވފވ. އޔ هللاޒލޑކމވ. ޓހ ގޔބއމހދ

އހޒދދފ ކޔމދގޒ ވފވ. އޔ އހޒދކ އ ޒލޑކދ

ގޔބއމހދދފ އއވމކފ އއވލ އޖޒއއ ގޔބއމހދސ

ޑމގކސ ވޒ އޑހސ ޓޒގދ މދވ ޢޓޒގދ ދޔމވ.

ވ. ގޔބއމހދ އއވލ އއވލ ޘވބއ ޑބމއ ދވއ

ޓއޔއއ ދވ ސގސއ ކދމ އލ ގދއސއ ބދއއ ހޔދ

ހއޔވ؟ އޔ ގޔބއމހދ ގއބޔ އ ގދގދސއ މޒ ދވ ޔމ

ގބޔދ ކމފ ސދޏވޒގއ ހޔދ ހއޔވ؟ އޔ ގޔބއމހދ

އބޒދސ ސގސއ ސޔޓޔކދ ސޔޓޔކދ ޔއކހދޔ ޖ

(ގޤވވޒވ)އފ ބޒވގވ هللاގޔބއމހދ ،ޔއކމއވ. ޓހ

އޔ އހޒދދފ ކޔމދގޒ ވފވ. އޔ ގޔބއމހދ ޔދދ އކ

ދޢމގގކދ މޔޔ ޔއވ އޑހފ ގޔބއމހދ ގޤވވޒ ވފވ.

ގޕއކ ޔޒދދއކ ބސޗގކއ ޓދ އޒ ގކދ ދޢމ ލ

އކޑދސ ގޔބއމހދދފ ދޢމގ ޔއވއވ. ހމކފވޒދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

67

މޔ ގމދ ޔބއމހދޔޓޔ ޢޛބފ ގބޏވސދވ ޔވހއސ ސ

ދބއޔ ބޒވގ ވމވ."

، ޕޅދގސ ޓޒ އބއމހދސ ދބއޔ ހޔ ، تعالى هللاމގދސއ

އއޑހކ އބއމހދދފ ޔއވޓއވ ސދސދ ދޢމގގއ

ހޒހއ ގކއޗއސ ވޒ ، ކވއވ. އ އޑހ ކފޔއވޓއބޔދ

އޑހ ކމއކ އޔ އހދޔސއ އބއމހދސ މއޗފ ވޖބ

އޑހސ ޙޟޒގފ ކއގދވކ އ ޓޒގފ ކޔމދވކ ވސދވދ އ

ގޔ ކޒމވ. އހދލ އބއމހދ އޒޔކ ކބޒވޒ ވއވ.

މއޗފ ސޔޓޔ ވއ ޓދއވއކ އބއމހދސ هللاއހދޔސއ

އމހދދފ ޢޛބ ޔއކވއވ.

ސ މގދ ވޙ ކޒއވއވ. އޔ ޞޑޙ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

68

[14115:الشعراء] ޘމޔ ބސއސ"

މހދ ޒލޑދ ޔސ ކޅއވ. އމހދސ މއޗފ ޓދއވ

އމހދސ އޚ ޞޑޙކ އބއމހދދފ ވޔޅވ ހދޔވ.

އފ ގޤވވޒ ދވދ ހއޔވ؟ ހމކފވޒދ هللاގޔބއމހދ

ދގގޒ އހޒދދ ގޔބއމހދސ މއޗފ ޓދއވދ އމ

އފ ގޤވވޒ ވފވ. އޔ هللاޒލޑކމވ. ގޔބއމހދ

ހދ ކޔމދ ވފވ. އޔ އހޒދ އހޒދދފ ގޔބއމ

ހދސ ޓޒގދ އއވލ އޖޒއކފ ދޔމއވ. ގޔބއމ

މދވ އއވލ ޘވބއ ޕޅދ ޑމގކސ ވޒ އޑހސ ޓޒގޢ

މގގކސއ އމދކދ ޔދޔމގސއވ ދޢ ދވއވ. މ ޑބމއ

ޑދ ވދހއޔވ؟ ބސޗގކއ ފޑބސދ ގޔބއމހދ އޅމފ ޔކ

ޓދއޒ ގކސ ގޒސއވ. އޔ ޔދޏގކއ އސ އގގއ ޓޅކ މވ

ޒއގކސ މޔސއވ. އޔ ގޔބއމހދ ބޏވކ ޓއކވސދވ ކޔޒ

ޓޒބޔ ޓޒބޔއސއ ސގއ ހޔއސދ އސއ އޅމއވ. ޓހ

އފ ބޒވގ ވފވ. އޔ އހޒދދފ هللاގޔބއމހދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

69

ޅއޔ މހދސ އގޔބއމހދ ކޔމދ ވފވ. އޔ ޙއޔ ޓހދ

ހދ ކޔމދ ދވފވ. އމހދދ ބމސއ ޓލޔ ޔބއމއމޒފ ގ

"އޞޑޙއ ދކޒ މހދދވ.، އޓއޔއ

ވޏސދވ ކދގއ ޑބ އފ هللاވދ މގދސއ ޞޑޙ

ކފޔއވޓއވ. އބއމހދދފ އބއމހދދފ ބޔދ

ވޖބވސދވދ އ އޑހފ ޒޖޢވކ އ އޑހސ ޒލޑކ ޞޑޙ

ޝޒޢގފ ބޑދބއކ ސދލޔއވގޔކފ އޔ އ ދބއޔ

ޅއޔއކޔމދގޒ ވމވ. އޔ އމހދދފ އގ ޙއޔ ޓހދ

ޓލޔ އޓއޔ މހދސ ގޒއދ ދވމވ. މހދދފ ކޔމދދވކ

އހދލކ އ މލގކދ މކދގކފ އއވލ އޅޑމއ ދބހއޓކ

އކ ހދސ ބޏކމއ ދޞޙގގކފ ޓޒސލ ޔދވ. އއއކ އމ

އ އދޔޒސދޏސ ގޒސއ ކޓޒ ކމސއ ޤއމވ ގބމސ ދގޖ

ޔޔއ އކޑދސ އމހދސ މއޗފ ވޒސޔ ވއއ ޓދއވއ ވސދ

.މއވދގ ކޒއވ ޑއވފއމހދ ހޑކ ކ

هللاއފ م ي اى ر ب إ އކޑދސ ޚޑޑކމސއވ هللاއޔ

ބޔދކފޔއވއވ. އއ ލޓޓޅގފބއއ ޑބވޏސދވއފ

هللاމފވ. އސގދ އމހދ އވޔ އޤއމސ މހދދފ ބޔދކފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

70

މގވޒކފ އކޑދސއފ އމހދ އޅކދ ކއގދކޒމފވ.

ވޙކޒއވއވ.ލޒގސއ اءر ع الش ، هللا އސގދ

[6979 :الشعراء] އބދބއޔ"

އދބއޔސ إبراىيمޔއވފވ! ވޔޅވ خبر ސ إبراىيمއބއމހދދފ

ބއޕއއ ޤއމސ މހދދފ ގޔބއމހދ ގޔއޅކދކޒދ

ޔދދވއވ.ވއވ. އމހދ ވޔޅކދޓޔ އއޗހގކކފގ

އހޒމދ އޅކދކޒދ ބޔގކފވ. އޔ އހޒމދ އގކއޗފ

އމހދދފ م ي اى ر ب إ އޅކދކޒދމގ ޔމގބދމވ.

ގޔބއމހދ އގކއޗފ ޔޢކފ ސވހދޔ ވޔޅވއވ.

އގކއޗފ ގޔބއމހދސ އޏ އވހއޔވ. ދދ އގކގ

ގޔބއމހދދފ މދޓއއކފޔ ހއޔވ. ދވގ ސއޑމއޔ

ހއޔވ."

ވލ މޓޔ ބލގކސ މއޗފ އޅގކދ ކދމހދ

މވދ މޓޔ ބޔގކކ هللا އވ. މގދސއބޑއޑދޖހ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

71

އޅކދގއ ކއގދކޒމފ ހޔވސދވވޒސ އއޗއދދކދ

އދސވ ބޔދކފޔއވޓއވ. ލބބކ އގކގސ ކއޒސއ

އޒ އޓޔ އއޗކފ އޏއ ދވއވ. އޔ ހޒސދ މޚގބކޒ

މހސ ބހފ އޖބއއވލ ދކޒވދއވ. އޔ އއ އޔ

ސއޑމއވލ ޔވދ އއޗއ ،މލގކދދފ ޓއޔއއ ހޔއޔ

ދދވ. އގކއޗކ އއވލ ޔޒމއދވ އއވލ

އހލލއކޒވ އއޗއ ދދވ. މޓޔ ލޓގކދ އއކބވޓއވ

ޔވއ މޓޔ ގކގސ ކއޒދ އޔދ ޓހ ޓ هللاހދޔ

ވޙކޒއވއވ. هللاކހދއހއޔވ. އހދވމދ

[7:الشعراء79]

އގކއޗފ "ގޔބއމހދ އގކއޗފ ޔޢކފ ސވހދޔ

ގޔބއމހދސ އޏ އވހއޔވ. ދވގ އގކގދ ގޔބއމހދދފ

މދޓއއ ކފޔހއޔވ. ދވގ ސއޑމއ ޔހއޔވ." މޓޔއދ

އމހދދ ލވޑ ޒއޔވމދ ޓހ އމހދސ ޖވބކ

ވބޔޒވމފ ހއޔވ؟ އމހދދފ މލވޑގކފ ޖއކބ

ކޅޔދއއ ދވއވ. އމހދދފ ޖވބދޔވ ހއޓދވ. އހދ

ވލ މބޔގކކ މދޓއއ ހޔއޔވދ ދދ އމހދދފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

72

ދދކދ އދސއވ. ޔޢކޒމހސ އއޗހގކއ ސއޑމއޔވދ

ކޅޔދގޒއވ. ވމދ ވލ ދ ޔޢއއ އޏދވ އޔ އޖބޔދމފ

ޔދދވއވ. ޖވބސއ އމހދ

[188:العراف] އހދ އހޒމދސ ކބޓއދ މސގފ"

ކދގއކޒގ އހޒމދ ޔކދމވ." އމހދދ ކޒވދ ލވޑ

ޔދދވއވ.ޓޔ ޖވބއ ވހމއ ހއޒދވ އޚޑޓފ ޝއކގކ

ވލ މޓޔ ބޔގކކ އޅކދކޒމފ ލބބކ އމހދދފ

އއޗއދދކދ އދސއވ. އހދވމދ ގމދދމދ ހޔވސދވ

އމހދ ބދތވ. ސގ ޔކދމ ކބޓއދ މސގސއގބ ޢމޑކޒ

"އހޒމދ ކބޓއދސ މސ ޚޔޒކފ އމސސއވމވ. އއ

އހޒމދދ މޚގބކޒވދ ވހކގކފ ބޑމއ ދގލއވ."

ވޙކޒއވއވ. هللاދ ޔހވސގފ އހދ އޔގއސއ މމ

އހޒމދސ ކބޓއދ ޔދއސ މގސއ ،"އހޒމދ [9 :الزخرف]

ވދކފ ޔފމވ. ހމކފވޒދ އހޒމދ އމހދ ޔއކއޔދ

،މއ އމލގކދ ހޔއސގ ދބއސގގކސ މގސއ ގބދމވ."

ސ ޑޢދގ އބއއސ މއޗފހޒ ދބއކދބޏ މސކވ. އޔ هللا

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

73

ދ ޔކޅވމސ ސގދ ބޔދކފޔދ ޔޑޑގކކ މއވ. އޔ އމހ

އމހދދފ م ي اى ر ب إ ސގގކސއ އމހދ ޤއމވމދ އޓޔ

ޒއވއވ.މޚގބކ

"ގޔބއމހދދއ ގޔބއމހދސ ކބޓއދ [7577 :الشعراء]

އޅކދކޒ ގކއޗމޔސއ ބޑމހއޔވ. އގކއޗކ އހޒދސ

ދކޒއވ އހދ އގކއޗކފ އޅކމއ )ޢޔއވދގކކވ.

އޔ އޅކދކޒދ އގ ޢޑމގއ ހއޔވ ސދސޅއވ (ހފމވ.

އޑހފވ." އހދ ހޒހއ ބޔގކއ ޔކފޑއވމފޓހސއ

އޅކދކޒދވދ ޢޑމގކސވޒ އޑހފވ. "ޢޑމގކސވޒ އޑހ

ޔއވދގކކވ." ޓޔވއ ޔދ ހޒހ އޑހދގކކ އހޒދސ ޢ

މއޔގސއވ [188 :العراف] ޢޑމގކސ"

هللاސ ޤއމސ މހދ م ي اى ر ب إ މއޔގދ އޑހ ޓޔވއވ."

ޓޒގގކފ އޅކދކޒކދ އދސއވ. ޓޔވއ އހދ هللا އއފ

އޑހ އޔގސއ ހމއކދ ޢޑމގކސ ވޒ އހދވމދ އ

ވޓއވއވ. އއ އހދ އޔގއސއ "އހޒދ ހއޔވ އލގލދ

ޓޒގ ޓޔވއވ."

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

74

އފ هللاމއޔގގކދ އދސދ މޝޒކދ

މދވ އހދ هللاއސގސއގބ އޅކދކޒކމވ. އޔ ހމ

ވލ އޅކދކޒކމވ. އހދލ އއމގގކފ ޓދއވ ޓޒގގކފ

މޔ ޔބލވދ އޓޔ ޔ ދމހދ ގކސ ޒލޑދދއ އއއމގ

هللاޔޔއ އހދ ހޒހއ އޑހދގކއ ޔކފ ހމއކދ

ސވޑއވމދދވ.އއކއވދގ ކޒމފ

ޑބވޏސދވ ލޓޓޅގފއފ هللاއސ ޓހސއ

ބޔދކޒވދވ.

[7881 :الشعراء] ދބއޔ ހއޔވ އޑހވ. "އއޑހއ ގމދ

އޔ ހމ އކޑދސ ގމދ ދބއޔއފ ގޔމސ ޔއކވއވ. އޔ

އކޑދސއ ގމދ ދބއޔއފ ކދޔއވ އޔ ބއދ ޔއވ

ޓޒގވ. އޔ ގމދ ދބއޔ ބޑވއޖދމ ބޑ ޓލހކޒއވ

އޑހވ. އޔ އކޑދސއ ގމދ ވލ އ އބއޔފ ޝޓ ޔއވދ

އޔ ޔޒދ ޔއވދ އޑހވ." ސދޔވއދބއޔސ މޒ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

75

ޑބވޏސދވ ކދގއގކވ. ބޑދ އފ هللاމކދގކކ

ޝޓ ޔއވ ޓޒގވ. މޒސދދވ އޔ ޔޒދޔއވ އޑހވ.

އކޑދސ އޒޔކޒއވ ކދޔއވ އޔ ބއދޔއވ އޑހވ.

ޓޒގކފ ހޔޔގސ އޑމސ ޔއކވ އޑހވ. އޓޒގކ ހއޔވ

އޔ ހމއކދ މލގކދސ ޓޓޓއލވމފ ކޅޔދވސދވ

ދ ޓޒގވ. އޔ މލގކދސ ކފޓޓގއ އހދ އޅގކދސ މގ

ކދ ކޅޔދވސދވ ޓޒގވ. އކމފ ހމއ ލއޒކޒއވ

މކދގކފ ކޅޔދވސދވ ހމއކދ ޓޒގކ އއޑހ

ވލ އޅކދ ހމއކދ ކއގދ ކޒވދ ޓޒގކ ،ކމސއވމދ

އ ،ދދ އޑހކފ އޅކދ ކއގދ ކޒމދ އއޑހވ. އޓޒގ

އއވލ ޓއޔއއ ދކޒދ ،ޑއޅކދގއ ވސދޔދ ބޠ

މދވ އއވލ އޑހކ ހއޔވމސ هللاއޅކމކފވ. އހދ

ޒޒޤޔއވމސ ކޅޔދކދކ މދޓއއ ކފޔވދ އޔ ، ކޅޔދކދ

ސއޑމއ ޔވދ އޑހއ ދދވ. އއދ އއވލ އޑހކ

ދމ އޔޢސއ އޔދ ވޔދދވއޖ ކމސއއއޑހކފ ޔޢއއ

هللاކމއ ޓއޔއ ޔދމސ އއވލ ބޒއޑބޓއވ ބއއދދވ.

ކޒއވޓއވ ޓޔއދދވ. ي ح و و ان ح ب س

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

76

[1914 :فاطر] ގޔބއމހދސ ވޒޓޒގކ"

ހޒހއ މއޗފއވ. އޓޒގކ ގޔބއމހދސ هللا ހމކފވޒދ

ހވ. އކޑދސ ޓޔވއ އޒކ ބޒއ ޑބވޏސދވ އޑ

ޒސ ގޔބއމހދ އޅކދ ކއގދކޒ އޑހކފ ޤގމ

މދވޒއވލ މޑކކޒވސދ ދވއވ. އއޑހދގކފ

ފ ކއގކއޗސވމއ ވޔލ އސވ ކމސއ އމހދ ސވއހޔބގޔ

އޏއ ދވދގވ. އޔ އސވދ ޓޒގފ އޏއވދ ކމސއވޔލ

އއޑހދގކފ ގޔބއމހދދފ އޖބއއ ދޔދއވ. އޔ

ޤޔމގޔވހސއ ގޔބއމހދ ގޔކޅ ޝޒކމޔ އޓޒގގއ

ޒދގވ."އދކޒ ކ

މގދސއ މވދ އހދހޒހއ އޑހދގކއސ

ދދ هللاދކޅޔދގޒކދ ބޔދކފޔއވޓއވ. އޔ މލގކދ

ޓޒގގކފ ސވހޔމކ ޝޒކއކމފ ބޔދކފޔއވޓއވ.

[:14فاطر] އޔ"

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

77

އޓޒގގއ އދކޒ ޔވހސއ ةام ي ق ގޔބއމހދ ޝޒކކޅކމމޔ

ހއ މވދ އހދ ހޒ هللا މގދސއ." ވމދ ކޒދގވ

އޑހދގކކ ދކޅޔ ބޑ އއޗހގކއކދ ބޔދކފޔއވޓއވ.

މދވ އހދ ޓޒގގކފ ޔދދވމދ އކދގއ هللاއޔ އމހދ

އފ ޝޒކކޒދކދ މވދ ބޔދކފޔއވޓއވ. هللاވސދޔޔއ

ކޒއވއވ. ي ح و އހދ އޔގއސއ

[8 :الشعراء] އޔ ޤޔމގޔވހދ"

މއޅސ ޓޓ ޓއލވމފ އޔދ އއޑހސ ހޟޒގދދވ." އހދ

އޔ ޑބޔއވވލ އޅއފ މދޓ އއޑހއ ޔދޔސއ

ޓޒގވ. އހދލ ޑބޔއވ ވލ އޅއފ ކމޔބ އޚޒގސއ

ވލ އޚޒގސއ ،ވލ ސއބޔގކއ އހދ އޑހދގކކ ޔދޔ

ދދވ. އއޗހގކއ އޅއފ ޓއޔއއ މދޓއއ ހޔއޔވދ

هللاއހދލ އއޑހދގކސ ޓޒގދ ޑބޔދ ސއޑމވ. އސގދ

م ي اى ر ب إ އއޑހސ ޚޑޑ ކމސއވ وحيސ މގދ

ކޒއވޓއވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

78

ޤޔމގޔވހދ މއޅސ ޓޓޓއލވމފ މއޅ "އޔ [885 :الشعراء]

ޒގދދވ. އޔ މއޅސ ވޒ އޑހވ! އޔދ އއޑހސ ހޟ

މއޅއފ ޢޑމއ ވލދދ ޔއވއ އޔ ޞޑޙ އޅގކދސ

ގޒއދވ މހކފ ހއޔވދޔވ. އޔ ޓހދ އދދދގބ

ވ. އޔ ޑއވދޔ ޘދއ މއޅއފ ގޢޒޓއ މލގކދސ ޔމގސ

މއޅއ ދޢމގސ ސވގސ ކމސއވ ލވޒސ އބޔކފ ވޒގވ

މލގކދސ ގޒއދވ އޅއކމސއ ޑއވދޔވ."

މހޒހއ ކދގކދ ހޔކމސއ ޤއމވ އޅއފ

އމދވމވ. އޔ އސގސއ ޔޢވގ ޔއކއޔދ އޚޒގޔވހފ

މލގކދދ ހލބފ ޓޒވމވ. އޔ އޅގކދދފ އދލދދ

އކދ ފޔ ދޖހ ޔވހއވކދ ބޔދކމޔދޔ ޔކފ ޔގޒކފ ޔ

މލގކދދފ އދސމވ. އޔ އޔވހސއ އދލދދސ ހލބ

އ އދލދދ ޔދޔސއ ކޅ ޢމޑސ މއޗފ ބޑވ އޔވހސ

ޖޒޔވދ ޔވހއކމސއ ޤބޑކޒމވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

79

ވޙކޒއވޓއވއވ. هللاއސގދ

[8586 :الشعراء]

"މއޅއ ދޢމގސ ސވގކމސއވ ލވޒސ އބޔކފ ވޒގވ

ޑއވދޔވ. އޔ މއޅސ ޓޒގއ ކމސއއޅދސ ގޒއދވ

ބއޕއފ ޓޓޓއލވދޔވ. ހމކފވޒދ އދވދ މސޓޒޔދ

ބއޕސ ދބއޔސއ م ي اى ر ب إ މހދސ ގޒއދދވ." މއޔގސއ

هللاހދޔސއ ޓޓޓއލވމފ އދސވޏއސދދވޙޑގ

ޓޔއދ އހދލ އދކބގ ލޒގސއވސއ ޔދދވއވ. ހޟޒގ

ބއޕސ ޓޒގދ އ އދސވޏއސގމދބއޕސ ޙޑގ އ

ވކވވޏއސދ ބޒއވވޏއސގވ.

[1617 :العنكبوت]

. އވއވޔއދބއޔސ ޤއމސ މހދދފ ހދޔމކފ إبراىيم"އޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

80

އފ އޅކދކޒފވ. އޔ ގޔބއމހދ هللاގޔބއމހދ

އކޑދސއފ ގޤވވޒވހފކމވ. ގޔބއމހދދފ އސގ އދސ

އސގ ގޔބއމހދދފ ހޔކދބޏވ. ހމކފވޒދ ޙޑސއ

ޓޔވއ އޅކދކޒ ގކއޗކ ގޔބއމހދސ هللاގޔބއމހދ

ކދ ހޔޓއވ ބޔގކވ. އޔ ގޔބއމހދ އސގސއ އގގ

ޓޔވއ هللاބހގދ ޔސގކވ. ގޔބއމހދ ބދމދޔދ

ގޔއޅކދކޒ ގކއޗފ ގޔބއމހދދފޓކއ ޒޒޤއ

،ވސދވލ ދވދއވ. ޓހ ދޔވދއވ. އޔ އކމފ ކޅޔދ

ސ ހޟޒގދ ޒޒޤފ އޔފވ. އޔ هللاއމހދ ގޔބ

އފ هللاގޔބއމހދ އއޑހފ އޅކދ ކއގދކޒހފކމވ. އޔ

ގޔބއމހދ ޝކޒކޒހއޓވ. ގޔބއމހދ ޒޖޢކޒއވހފ

ދސ ހޟޒގފވ."އކޑ ހމ

މވދ އޤއމސ މލގކދދފ م ي راى ب إ މއޔގގކސއ

އފ ހއޤވސދވ އޓޒގފ ހމއކދ هللاއޅކމކ ހމއކދ

ކއގދކޒވދ ހއޤއކދ ބޔދކފޔއވޓއވ. އޔ ހމއސގފ

ހމއކދ ގޤވވޒވމއ އޅކދވވހފ އއޑހފޓކއވ. އޔ

މހދ އސދލސގ އޅކދގކއ އޑހދގކކ އއވލ އޤއމސ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

81

އޞޑއދވ ބޏ ބހގދ ވހކގކކވ. އމހދދފ ޔވހކވލ

ކޅޔދވސދއ އޔ އއޑހދގކކފޒޒޤއ ހޔއޔދމކފ

މދޓއއޒޒޤއ މޑކވލ ދކޒވދއވ. އޔ އމހދދފ

ވލ އއޑހދގކކފ ދޔވދއވ. "ޓހ ވލ އޔ ސއޑމއ

ސ ހޟޒގދ ޒޒޤފ އޔފވ. އކޑދސއފ هللاގޔބއމހދ

އހދ އޅކދކޒދއގ ގޔބއމހދ އޅކދކޒފވ."

ޔދދވދ އގ އފވ. އޔ ޒޒޤ ހޔމފ އޔ هللاހމއކދ

ހދދވ. އހދ އއވލ ޓޒގއ އއއޑހސ އޒ

ބއވޒކޒމއދވ ޙޑސއވ.

"ގޔބއމހދ އއޑހފ ޝކޒކޒފވ. ގޔބއމހދ [17:العنكبوت]

އއޑހސ ހޟޒގފވ." ޒޖޢވވހފ ޒޖޢކޒއވހފ ހމ

هللاހޒހއ އޒއ ބޒއސ ވޒޓޒގކ .އއޑހސ ހޟޒގފވ

ކޒދއވ. އއ ކދމ ކމކފ ކޅޔދވދގ އޑހވ. ޝކޒ

ހއޤވސދވދ އއޑހފވ. އއޑހއ އދލދދސ މއޗފ

އސއ އހދ އޔގ هللاއޙލދގޒވޏސދވ ޓޒގވ. މސގދ

ވޙކޒއވޓއވއވ.

އ ސދސދއދ ޒޒޤޔއވ هللا"ހމކފވޒދ [58 :الذاريات]

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

82

وحي هللا ބޒވޒވދގ ސޔޓޔވދގ ޓޒގވ." އޔވލ

ކޒއވއވ.

[6:ىود] ބމސއ"

މދވ އގކއޗފ ޒޒޤޔއވ ޓޒގއ هللاޔޒއޅ ލޓލޓގކފ

އޔ މޒވމފޓހ އއގކގ ޔޒއޅގދ هللاދވއވ. އޔ

ވލ މޅފ ޔދވޏސދދވއވ. މހޒހއ ވޅޑވދ އގގދ

ޑޔއވޓއވ."ކމއވދ ބޔދވސދވ ޓގއސއ

މޔވޒކޒއވ ޓދއވ ޒލޑދ هللاމސގފ

އފ ޒޖޢވ އޓޒގފ އދބޒ ގބމފ އގއ هللاމލގކދދފ

އޔގއސއވދ އމޒކޒއވޓއވ. އސގދ އމހދ ހއޔވ

އއލޓއވ އޑހ ޔދސގމފ ޒޒޤޔއވ އޔ އމހދސ އ

ސދއވ. ޤޒއދފ ޒދސޅފ ވލދޑއޓ ކދމ އޔގގއ އހމ

އއމގގކފ ޓދއވ هللاމހކފ މކދ އދސސދޔދއވ.

ސ ޢޑމ އދމ هللاވގ އދމ މޅފ ޔއވއ ޒލޑދދކ ޔޢ

. އސގފ އދލދދދވ ޑބވޏއސދވޓޒހމއފ

ބޔކ އސ ޓހސއ އޒލޑދދފވޒ ޔޢވގސއ ކގކޒ

ޒލޑދ އ މއއމގސއ ދވދއވ. އޔ ހމއސގފ އ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

83

ޑބކޒއވ މދވޒފ ވޏއސދއޔ އއމގގކފ ހޔޔގ ޑބމފ

ސއ އމއކއހދބޔކ އޓޔ ޙޑއސއ ދވދއވ. މހދވ

ޔއވއވ.ސއ ބޔދކފއކ ސ ޔދ އދމ ޓޒހމކމهللاޒލޑދ

ގއ ޓޅދދ އގކޓޅސދވ ލޓވޏއފ ޑބ هللا

ގއ އއމގގކފ ޓޅދދ އގކޓޅލޓ މ ޔއވއވ.ބޔދކފ

އމހދސ މލގކދއއމގގކސ ޔއވގޓޞޑއކސއ ބޔދކފ

ގކ ޓޅޒއބ ޓޒހމއފ އދސދސގމފޓކއވ. އޔ ދދ

ގއ މގވޒކފ ޓޅގކއ ލޓޓޅގއ އދސ އދދޓޅލޓ

އއޑހސ هللا ޓކއވ. މސގދކޒމފޓޒހމއފ ހއޤ އޔ

ވއ ވޙކޒއވއވ.ބޔދކފޔއ ޓޒގޕޅދސ ىس و م ދބއޔ

[1816 :الشعراء] އބދބއޔސ"

ހދޔމކޒއވފވ. ވޙކޒއވހދޔއފ ى س و م އޑހ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

84

މލ އސދ އދޔވޒ ޤއމސ މހދސ ސގފ ޒލޑކމ

ފވ. އއ ޓޒޢވދސ ޤއމސ މހދދވ. އމލގކދ ވދކދދ

މ އޅސ ވޔޅވއވ. ى س و م އފ ބޒވގ ދވދ ހއޔވ. هللا

ވހކގއ އމހދ މއޅސ ޒއބވ. އމލގކދސ ސގފ ޔއމދ

. އޔ ޔ އކމފ ޔގވއވ ހގ މއޅސހޔޓދކމފ ޔސކފ

ޖބޒޑ އޒއހފ ن و ار ى ދކޅޔދގޒއވ. ޓހ އބއޑހ

ވދ އމހދސ މއޗފ (ىس و م ) މއޅޓދއވފވ. އޔ

ޤގޑކޒމފ އމހދ (ىس و م ) މއޅކފއކފޓއވ. އހދވމދ

ކޒއވއވ. ހމހޑ وحيސދއވ. ބޒ އޅކމފ ދކމޔދ

ސ هللاދބއޔދ ގމދ އހދކދދވދއވ. ޓހ ގޔ ޔ

އމހދސ ކއޒއފ ވޏއސދދވފވ. އސދ އޔގގކ

هللا ސއ ގމދދބއޔދދއކ ޔޔ ހމކފވޒދ ގ

ދބއޔދ ޓޒޢވދ އއލވވޏސދވމވ. ޓހ ގޔ ޔ

ވފވ. ހމކފވޒދ ވމޚގބކފ އޏއއ ސގފވޏއސދ

ހސ ޓޒގދ ޓދއވދ ގމދމދދކ ޢޑމގކސ ވޒއޑ

ޒލޑދދވ."

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

85

މވދ އއޑހސ ޒލޑއފ އއ هللاމގދސއ

ޢޑމގކސ ވޒއޑހސ ޒލޑއކދ އދސއޔދމފ

އމޒކޒއވޓއވ. އއ ޓހޒއސއ ޙއޤސ ބލގކސ މއޗފ

އހދލ ކމފޓކއވ. ޙއޤމސސއ ޔމހޒޔދ ޒޖޢވ އ

މސދ ހޔސގސއ ޤއމއދވއވ. އސގސއ ޔމހޒ ޙއޤސ

އއކބވ އޔކޅ މހދސ ގޒއދ ވސދޔޔއވ. އޔ އސގސއ

ޔދދވއވ.ޔމހޒ

[18 :الشعراء8] އބހ ޓޒޢވދ"

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

86

އޓދވއލޒދ ޓފސދ ى س و م އފ ޔދދވއވ. ى س و م

ބޏކޒ އހޒދ ދދހއޔވ. އޔ ބޑ ى س و م އހޒމދސ ގޒސއ

ސ އމޒދ އގއ އހޒގކއ ވދޔދ އހޒމދސ ގޒސއ ى س و م

ސއ ހދދވއވ. އޔ އކފޔދ ކދގކފ ޔކޅވޒވ ޙޑ

ވޔޅވއވ. އހދވމދ موسىކމއ ކޒއވމއވ. ގޔކޒއވ

އހޒދދފ އކޒވދ ކމއ އކޒވދ އހޒދދފ ހޔމސ

ސއޑޓއވ ޙޑސއވ. އޔ އކދގއ ވސދޔޔމދ

ޔޔއމވ. އގދސއ (މޔޔދފ)ދ ބޒހވ ގޔމލގކދސ މގ

ވދކފ އޅސ ވޒއޑހ އހޒދދފ ޙކމގއ ވލދދޔއވއ

ކމސއ ޓދއވޓއވ ޒލޑއ ޓޒގޕޅދއޔ އހޒދ އއޑހސ

ދޢމގކ ބދ ޔދޑއވއވ. އޔ ގމދދއފ ގޔބއމހދ

(ބދ އލޒއޑ)ދ ލޒއޑސ ޔޒދޢމގކ ގޔބއމހދ އ

މދއ: ބދއލޒއޑސ މލގކދ )އޅވގކފޑކމވ.

ވޔލ ގޔ އދލދ އޅވގދކފ ގޔމލގކދ ޔކޒކމސއ

(ދޢމގއ ހއޔވ. އގ ކދ އކޅ އދޔގކ އޅބޑއޒ ޔވޓއ

ޢޑމގކސ ވޒއޑހކ ވޔޅވ ގޔ ދވއވ.ޔދއހދޔ ޓޒޢވދ

ބމއ އޔ އއއޑހއ އޏގކ ވޔޅވއވ. ى س و م ކބއހއޔވ.

އޑހވ. އއ ގޔބއމހދ ގކއޗއސ ވޒ އޔމޔސއ ވހ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

87

އކދ ޔޤދކޒކމސއ ވދދމއވ. ޓޒޢވދ އދސ ވފއސދވ

ކޔގކގ ގޔބއމހދދފ މ ى س و م އދސ އޙޑދދފ ބދތވ.

އޑހވ. އއ ގޔބއމހދސ ވޒ ވޔޅވއވ. ى س و م ދވހއޔވ.

އޑހވ. އހދޔ ވލ ވޒ ސއޔ ގޔބއމހދސ ކޒސ ކބޓއދ

ހމކފވޒދ ގޔބއމހދސ ސގފ ޔދދވއވ.ޓޒޢވދ

موسىޒލޑއކ މޔއކވ. ޓދއވޓއވ ގޔބއމހދސ

މޣޒބއ އޔ އޔމޔސއ ،އޑހއ މޝޒޤއ އވޔޅވއވ.

އޑހވ. އއ ގޔބއމހދ ވލދކމސއ ގކއޗއސ ވޒ ހވ

ވދދމއވ.

ގއ ޓޅސ ލޓ هللا ،ى س و م މގދސއ

ސގމޔ ވލދފވ. އއ ހމކފވޒދ ހޒހ ޓއވޔއވބޔދކފ

އޑހވ. އޏގކއ ބދގއ އޔ އޔމޔސއވހ ޢޑމގކސ ވޒ

އޑހވ. އޑހވ. އޔ ހޒހ ކއދގއސ ވޒ ގކއޗއސ ވޒ

ގކއޗއ މޑކވވޏސދވ ހއޔ މޝޒޤއ މޣޒބސއ ވ

ބޏ ޢޔއވ ކމސއވ އޔއވ އޑހވ. މޓޔއދ ބޔދކފ

މކދގކސ މއޗފ ބޑއ ޙއޤ މސފ ޒޖޢވމސ ،އދލދ

ވދ ސއޓޅސ އޒޑ ޢޑމ هللا ސއވ. އހދލ ޓޅއއމޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

88

އކސއ ޅއ ޔޔމއކ އޔ ދބއކމއއޅ ހއޔޓހދ އ

ކޓޒކމސއ އޔ އސގސއ ޔމހދދދކމވ. އޔ އދސ އ

ކމވ. ހޒ މޒވ ދމޔދ ޔކޅވޒކމސއ

ގ هللاއފ ގމދ ى س و م ވދ ހޒދ އޔ هللا އޔ

ދއކސއ ބއޑވވޏސދވކ އދބއޔދދ ޔ

ދބއޔދ ޔ ބޔދކފޔއވޓއވ. އޔ އއޑހއ އ

މސއވ އޔ ސޔކދޔއވ އޑހޔއވގޒކޒއވ ދޞޒއޒއކ

ދބއޔދ އދބއ ޔ ކމސއ އދސވޓއވ. އހދވމދ އ

އދލދއފ ޔޢވގ ޔމހޒއޔކޅވ ކބޒވޒކމސއ

ދބއޔދ ޔ އ هللاއސގދ ދކމވޏއސގވ.މފޓކއ ޔއވ

އދސ ދބއ މކޒވޒކމދ ލޑމގކޒއވއވ. ކޒއވހމޔގ

ކފޔދ ކމއ ޔޑޑ އއވލ ޝއކއ ދވސގސއ މހޒހ

އދބއޔދގއ ޔއވމފބޔދކފ ޔދ ޙއޤސ هللا

އޅ އދސ ލ އޔޢވގ ޔއވކމވ. އހދ ދކމވޏއސދ

ސގސގފއދދ ދ ސދލ ލހޒއލހޒވޒކއޒސއގބ

هللاއދބއޔދސ ޔޢވގ ޔކޅފ ދކގވ. އހދލ

އމހދސ ދކޅޔދގޒކދ ކޒއވޠޑއމހދސ އމކޒވޒކދ ބ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

89

ސ ދބއޔ މލ އޔ هللاއޔ ޔއވއވ.މލގކދދފ ޓޅކފ

ދޞޒ ޔއވއ އދމޓހދ އދބއ އއޑހ އފ ހޒދ

ސޔޓޔ ޢޤބގ هللا ޅއޔޔ އޅއފއދޑޓ ހއޔޓހދ

ޔއވއވ. އސގދ ޓޒޢވދ އޔ އދސ ޑޝކޒސއވ އދމދ

ކދޏފ ޣޒޤކފޑއވއވ. އޔ މލކ ހޒދ އޔ

އދބއޔދދފ ގބޢވ މލގކދ އމހދސ ޢޔއވދސ ޓޒގދ

ޅ ލޑމގކފޔއވއ ބދއލޒއޑސ ޔޒޓލކ

ހމޔގކޒއވއވ.

ޑދސ ކއއއޑހސ ޢޔއވދ ދގކޒއވއ هللاމއ

ބޔދވސދވ މގވޒ އޔގކވ. އޑބކމސ ދދފ ދޞޒވޑވޒ

ބދ އހދ އދބއޔދސ އޒހސއވދ މޔ މލކޅކވ.

ޅދގކއސ ސގސއ ސދސޅ ޓޒޢވދސ އ އލޒއޑސ ޔޒދދކ

އބއކވ. ޓޒޢވދ އމހދސ ޔޒދގއ ކގޑ

ޤގޑކޒމސއވއވ. އޔ އމހދސ ޢއޓގގޒ އދހދދސ

އމހދދފ އދޔސގސގދ ވދޔދވ ޢއޓގ ޓޒސދ އކ

މޖއބޒ އވދބއޔދ ކޒމގޑ ޔ ޓޒޢވދ ޔމދޔޔއވ. އ

މއކ އއޅއފ ޙއޤބލ އއވއ ޔއވދޑޓ ވޒޔއފ ޔޢވގ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

90

ދބއ ބޠޑ އދއފ ޤއމވ ހޒއޔ އއޅ ޔއވމފވ.

އދސ އދޔވޒކމދ هللاބޔދކފޔދމފވ. އއއކ

އޔ އދބއޔދ ބދމގސއ އވކޒއއޅގކދ ލޑމގ

ވއވ. هللا ވވޏސދވމސއގޒއމހދދފ އހ ކޒއވލބގ

هللاއޔ ޓޒޢވދސ މއޗފ ޙއޖގ ޤއމކފޔދމސއ

وحي هللا ކޒއވއދބއޔދ ޑއވއވ. މކދގއގއ ބޔދ

ކޒއވޓއވއވ.

[4955:طو] "( ޔދދވއވޓޒޢވދ.) !އމލއވ

ى س و م ކޑކ ޓހ ކކހއޔވ. މހދސ ވޒ ޔ ގޔ

އ ،އޑހކ ކދމ އއޗކފ . ގމދމދސ ވޒވޔޅވއވ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

91

އއއޗހގކފ ގޔމސ ޔއކވ އއފޓހއއޗއސ ލޓ ޔއވއ

އހސ ކޒސ ޖޑގކސ މލގކދސ ޔދދވއވ.ޓޒގވ. އދ

. އކމސ ޢޑމވދ ވޔޅވއވކދގއހޒ ކހދއހއޔވ. މލ

ގމދސ ވޒއޑހސ ހޟޒގސއ ޑޔއވޓއވ. ގމދސ

ޓއއ ދދދދއވ. އޔ އއޑހ ވޏއސދގކދ އޅވޒއޑހފ

ވލ ދވދއވ. އކޑދސއ ދގޓއއދޔމޓޅގކމދ ހ

ގދއ ކމސއ މބދ ޑއވ ގޔބއމހދދފ ޔޒއޅދ ޓލހ

ސއ ގޔބއމހދދފ މސގއ ޔއކވ އ ގދއޑހވ. އޔ

އލވ އޔ އޓދސ ލބބދ އޔ އއޑހއ އޏދ ޓދވ އޑހވ.

ވ. އގކގ އޑހ ޓގޕޑވޑސ ގޓގ ބވގގއ މބމދ ދޒއވ

ގޔބއމހދ ކއހޔފވ. އޔ އގކގ ގޔބއމހދސ ސޒބކޒ

ކކ އގގދޢމ ލޓގކފ ކދޔ ހޔފވ. ހމކފވޒދ މކދ

ދދފ ޑވސދވ ހކގކކވ. ގޔބއމހދ ބއޔސ އހޑވޒ

ހއޔވދ އބމދދވ. އޔ ގޔބއމހދ އދބޒ އޢޔ ވދވލ

ޓހޒފ ގޔބއމހދ ދޒއވހފވލ އބމފވ. އޔ ޔވދ

އބމދދވ."

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

92

މބމފ ޒލޑދ ޓދއވވ هللاމކދގކދ ހޔއސދވދ

މލގކދދފ ޙއޤ މޤލޔވ. އހދ އޒލޑދ

އފ هللاއޔ ޔއވއވ.އކދގއ ގޓޞޑކފ އވއބޔދކފޔ

އކމދ ޔއވމދގއ ބޔދކފޓޅލޓ އގކޓޅޑބވޏސދވ ދދ

އޔ އޅކދ އކޅޔދވދގވޒކމސ هللاޔޑޑކޒވދ

ކމވ. ކއގދކޒދ ހމއކދ ޙއޤވސދވ ޓޒގކ އއޑހ

ޑބވޏސދވކހމކފވޒދ އއޑހއ ހމއކދ ހއޔވކ ވޒކދ

ހމއކދ ޒޒޤ ޔއވމސ ކޅޔދކދ ޑބވޏސދވ އޔ ޔޒއވ

ޕވ އޔ ހޒހ ކމއ މޅފ ގޔބޒކޒއވ މގވޒ މޒހއ

މއކ އއޑހއ ޔއވއޑހވ. މހޒހއ ކދގއ ބޔދކފ

ވޏސދވ އޏގކސ މގސއ އޔ މޚޑޤދގކސ މގސއ

ޔއވއވ.ވލ އޒލޑދ އއމގގކފ ބޔދކފ އޑހއކމފ

އހދވމދ ޓޒޢވދ އދސ ވޒޒކމސއވ ހމދއފ

މޚގބކފ ބދތވ.

[9697 :غافر] "( ޓޒޢއދ ހމދ

އހޒދދފ އލސދޏވޒއ ބދކފޔފވ. (ކއޒސއ ބދތވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

93

އއ އހޒދދފ މސގކއ ޓދގއވ. އއ އޏގކސ މސގކދ

އހޒދދފ މލސ އޑހ ޓދގއވ."

ވދ އޏގކސ މގސއކމވ. هللاމއޔގދ ބޔދވސދމވދ

އއވލ މޏޔޒއދލދ މޓޔ ހޏއސގދ މދޑޓ ޖއބޒ

ބޒއދގ ބލގކކދ އކޑދސ ހޔމފ މލއކގކޒމފ

ޤއމސއވ ހވޒދދއ ސ ىس ي ع އޔދވ. އޔ މސގފ

ޓއވއވ. ކޒއވ وحي މއޔ ލޒގސއ هللا ބހސގދ

[11 :المائدة115]

"ޙވޒދ ޔދދވ ހދޔވ. އމޒޔމސ ޔޒކޑދ ޢލއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

94

އޏދ (ޔޑދސއ)ގމދދމދދފ ކގކގސ މއޔއއ

ވހއޔވ. ވޏސދބވއޑއވމފ އބދބއޔސ އޑހ ކޅޔދވދގ

ގޔބއމހދދކ އއޑހފ އމދވސދ ގބ ވޔޅވއވ.އދބއޔ

އފ ގޤވވޒވފވ. އމހދ هللا ދމ ގޔބއމހދވބއއކމސއ

ކއމފއ ގމދދމދސ އއދގމދދމދ އޔދ ޔދދވއވ.

ގޔއކދ ގޔވޔޅވދހގގކފ ހމޖހދ ޑއބއޔދމފވ. އޔ

ދސމފވ. އޔ އސޓހސއ އކމސ މއޗފ ގމދދމދދފ އ

ޒއދ ގމދދމދ ވމފވ. މޒޔމސ ޔޒކޑދ ހކވ މހދސ ގ

ހއޔވ ބޏކޒއވ އޅމދސ ވޒއޑހވ. ވއވ. އވޔޅޢލ

އޏދ ބވއޑއވދޔވ. އއ އޅމދދފކގކގސ ޔޑދސއ

އޅމދސ ކޒސ މލގކދދފ އޔ ޓހދ އދދ މލގކދދފވ

ޓޒގޕޅދޢޔއ ކމސއ ވމފވ. އޔ އއ އބއޑހސ

ސގސއވ. އބއޑހއ ސދސދއދ ޒޒޤ ސޓދއވދ ހއކއ

އމހދދފ هللاޔއވ އޑހވ. އޅމދދފ ޒޒޤ ޔއވއޓދޔވ.

ދދފ އދސވއވ. ހމކފވޒދ ގމދ އޑހ ގޔބއމހ

އކގކގސ ޔޑދސ ބވއޑއވ ހފމވ. އއފޓހސއ

ޔދދފވ. ހމކފވޒދ ގޔބއމހދސ ގޒއދ ކޓޒވސގ މހ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

95

ޢޑމގކސ ގޒއދ އކކފވލ ދޔއވޓޔ ސޔޓޔ ޢޒބއ

އމހކފ ޔއވހފމވ."

ސ ކޅޔދވދގކމސ ބއއ هللاގކސއ މއޔގ

ވލހކގއ ބޔދކޒއވ އޔ އކޑދސ އއ ކދމ ކމކފ

އޔ އކޑދސ ޔއކވއޔއވއވ. ޓޒގކދދވ ސކޅޔދވ

މގސއ ވޏސދވކދ ހމވސދޔއވ. އހދ ކގކގ އޏގކސ

އމހދ އޔމދ އކމދ ޔހވދ ޔޑދސއ ބވއޑއވމފ

އޤއމސ މލގކދ އއޑހއ މގސއ ވޏސދވ އޑހއކމފ

ޔދދކމވ. ލބބކ އއޗއ ބވއޑއވދ މގދ ގޒއފވ.

هللاޓޔ މސއޅޓއވކ ކޔދ އޔ ޖހމދ" ޖހމދ"އމހދދކ

تعالى هللاމގސއ ވޏސދވ ކމފ އދކޒކޒ މހދދފވޒ

ސ ޢޑމ ޑބޓއވ ބއކވ.

އމހދދފ އކދ ىس ي ع ޙވޒއޔދ އސގފ އޔމދ

އކދ އމހދދފ هللا. އއއކ އވއވޔބޔދކފ

ކޒއވއވ. ވޙއދސވޔއވ [115 :المائدة]

ޔޑދސ ގޔބއމހދދފ ސއކގކގ هللا "ހމކފވޒދ ގމދ

ބވއޑއވހފމވ." އހދ ބވއޑއވމސ މދއ އކޑދސ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

96

މގސއ ވޏސދވކމސ ޔޑޑކވ. އކޑދސ ވޏސދވދ ހޒހ

ދ އކޑދސ ވކ އމޚޑޤދގކސ މގސއ މޚޑޤދދ

ހއޔވޓއވ ޢޒޝސއވ. އއވލ މޚޑޤކ އކޑދސއފ

ގކސއ އއސގވމއދގވ. ޓޅޑބވޏސދވ ލޓ

މސގފ އގއ ޔޑޑގކކދ އކޑދސ މގސއ

އޔގއ ވ. ޤޒއދސއ މޝހޒ ހގވޏސދވކދ ޔޑޑކޒވއ

މމދއސއވއވ. އސގދ ޢއޒޓ ލޒގސއވ އޔގކވލ

މކމސ ހއކކވ.

[54 :العراف] ހމކފވޒދ"

ގޔބއމހދސ ވޒއޑހކ ހގޔވހސ މއޔގސ ގޒސއ އޏއ

ބދ ހއޔވ އޑހވ. އއފޓހ އއޑހ ޢޒޝސ މގސއ

އލގވވވޏސގވ. އޔ އކޑދސ ޒސދޏދ ޔވޑ ޓޒއވޑއވ.

އދކއޗއ ހޔއސދއވ. އއދ ކދމ އއޗއ އވލކމއކ

އޔ އޒއ ހދޔ އޔ ގޒގއ އކޑދސ އމޒފ ކޔމދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

97

ސގސއ ޑއވއވ. ޔދދފވ. ހއޔވމއ ވކޒއވޓއ

ސދވދ އއޑހފވ. ޢޑމގކސ ވޒވޏއމޒކޒއވމސ ބޒ ޑބ

ހކވ." މއޔގސއ އކޑދސ ވޏސދވ އޑވއޑހއ މގވޒ

ވއވ. އޔ އ ޚޑޤގކސ މގސއ ވޏސދވކދ ބޔދކޒއވޓއ

ކޅޔދވދގވޏސދވއޑހއ ހއޔވމއ ޒޒޤޔއވމސ

ޑބވޏސދވމއ ހމއހދމ އޑހކމއ އޔ އމޒކޒއވމސ ބޒ

ކޅޔދކދ ސ އދޔޒކމދ ޓޒއވމސ ޔވޑ ޒސދޏ

ކމވ. އޔ ހދޔކ އޒކ اهلل އޑހކވލ ޑބވޏސދވ

އޅގކދ އގކގ ޑއވސދވދގޒގއ ހއޔވވލ އއޑހކމއ

އއޑހސ މގވޒކދ ޔދސގމފޓކއވ. އޔ އއޑހސ

ޤޔޒގގޒކދ އޅގކދދފ ޓޒހމއފ ޔހވއވ. އޔ އއޑހސ

ޢޑމސ ޓޒހމކމއ އއޑހ މގސއ ވޏސދވކދ ޔހވއވ.

ޙއޤޑބވޏސދވ ޓޒގކ އޔ އޅކދ ކއގދކޒދ ހމއކދ

.އއޑހވ

ކޒއވޓއވއވ. وحي هللاއދ މޓޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

98

[116118 :المائدة] "اهلل وحي

މޒޔމސ ޔޒކޑދ ޢލއވ. ކޒއވ ހދޔ ހދޔމކޒފވ. އ

ޓޔވއ ގމދދއއ ގމދދސ މދމއ ޔއޑހދކމސއ هللا

މލގކދދފ ޔދދވދގއވ. ޢލ ޔކފގޔބއމހދ

ހލޠހޒވދގކމއވ. ބދމސ ޙއޤ ސ اهلل ވޔޅވއވ.

މއޅއފ ޑބސދދވ ބހއ ބދދ މއޅއކފ ދވއވ. މއޅ

ދމ ގޔއޑހ އޓޔ ބހއ މލގކދސ ކއޒސއ ބދކމސއވ

ކދގއވލ އކދ މޅފ ޔދވޏސދދވއވ. މއޅސ ހގސއވ

ހ މޅފ ޔދވޏސދދވއވ. އހދލ މއޅއކފ އޑ ގޔ

އޑހ ކޒއވދ ކދގކއ އދސސދއ ދވއވ. ހމކފވޒދ އބ

އޑހއ ޣއބސއވ ކދގއ މޅފ ޔދވޏސދވ އޑހވ. އބ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

99

އބ އޑހ މއޅސ މއޗފ އމޒކޒއވ ބހއދދ މއޅ

އމހދދކފ ދބދމވ. ގމދ އޅސ ވޒއޑހ އޔ

އފ ގޔބއމހދ اهلل تعالىވލ ވޒއޑހ ގޔބއމހދސ

ހދޔކ އޅކދކޒފވ. މއޅ އމހދސ ގޒސއ ވހ

އބއމހދސ މއޗފ ހކވޒޔކ ކމސއވމވ. އއފޓހ

މއޅ އމހދސ ގޒއދ ސދޔވމފޓހ އމހދސ އބއޑހ

މއޗފ ބއޑވވޏސދވ ކޑކ ކމސއ އބއޑހ ވޏސދވމއވ.

އޑހއ ކދމ ކމއސ މއޗފ ހކވވޏސދވ އޑހވ. އބ

ހ ދމވލ ޓ އބއޑހ އމލގކދދފ ޢޒބ ޔއވކމސއވ

ސ އޅގކދދވ. އޔ هللاހމކފވޒދ އމލގކދދ

އބއމހދދފ އބއޑހ ޓޓޓއލވދމ ހމކފވޒދ އބއޑހއ

ޢއޒގޑބވޏސދވ ޙކމގގޒ ޓޒގކވ."

ގކކވ. ޓޅއފ ޑބވޏސދވ މގވޒ ލޓ هللاމއ

ޅކދ ކއގދކޒވ ޓޒގކމއ އދދ އއވލ ހމއކދ އ

އއޑހއ ޣއބސ ޓޒގއ އޅކމސއ ބއވޒކޒމއ ދގވ.

ޢޑމ މޅފޔދވޏސދވ އޑހކމއ އޓޒގކ ޢއޒގޑބވޏސދވ

ސއ އޑވމއއޑހސ އޅގކދ ބ اهلل تعالىޙކމގވދގ އޑހކވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

100

ޔމހދދވއވ. އޔ އބއމހދސ މއޗފ އޔވހ

ހކވވޏސދދވދ ޓޒގއ ކމސއވއވ. އޔ ހމކފވޒދ އ

އޑހއ ޢލސ ދޓލގޒސއވ ކދގއވލ ޔދވޏސދވ

ޑބސދދވ ޓޒގކފ އއވލ އހދލ އއޑހސ ޢޑމ އހދ

އޑހވ.

ގކއ ޓޅއޑހފ ލޓ އކދގކދ މހޒހއ

ޓދއވދސ ދބއޔދގއ هللاޑބވޏސދވކދ އދސއވ.

ގކއ ޑބވޏސދވކމފ ޓޅލޓ އގކޓޅއކޑދސއފ ދދ

އ ބއއސ ސގސއވ. އއޑހފ ދޓލ އވބގކފޔޘ

ޑބވޏސދވކދ ކފވޒވ. އދޓލ އހދ އއވލ މޚޑޤއސ

ދޓލއ އއސގވމއދވއވ. އސގދ އއޑހފ މދޓޅއ އޔ

އއވލ ލޓޓޅއއގޕޅއ ޑބވޏސދވއވ. މއދ އއވލ

. ލދދގސއ މހޒހ މޚޑޤއސ ލޓގކއ އއސގވމއ ދވއވ

ގކކ ޓޅއހދމ މލޓ ގކއ ވޒޔވޓއވއވ. އޔ ހމޓޅލޓ

އބކމއ އޔ ބޑ ދވގ ޢޓޒހމކދޑބސދވ އއވލ

ގކއ ޑބސދވކދ ޓޅލޓ ގކކވ.ޓޅވ ލޓދއދކމއ ޑބސދ

މޚޑޤދސ ލޓގކ އއސގވދ އގޓޅބދމދ މލޓ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

101

ކޒއވޓއވއވ. وحي هللا ސގދއޑޒމވސދއދވއވ.

[11 :الشورى] އކޑދސއ"

އޑހއ މޅފ މލޑއޓޔ އއވލ އއޗއ ދވއވ. އޔ އ

ބއޑވވޏސދވ ޓޒގވ." ،އއލވވޏސދވ

އއވގޒވދ އމގދސއ މވދ އހދ މޚޑޤދގކ

ދޓކޒވޓއވ. އއފޓހ އއޑހސ ދޓލފ އއލވވޏސގމއ

ބޔދވސދޔދ އވ. ވމދ ޔއވޓ ބގކފޘބއޑވވޏސގދ

ގކސއ ޓޅލޓ އގކޓޅސދވ ދދވޏޑބ ފއކޑދސއ

އއވއގޒ އހދ އއވލ ޓޒގއ ދވކމވ. އހދލ

ގކސއ ޓޅގކއ ލޓޓޅއއޑހސ ޒގޓޅއ އޔ ދދ ،އއޑހއ

ޓޒހމކދ ޑބވޏސދވ އޑހވ. އޔ އޅކދ އއޑހކފ

ޑބވޏސދވ އޑހވ.ކދ ކއގދކޒދ ޙއޤ

އޔ ހއޔވޓއވ މޚޑޤގކދދފ ޑބސދވ ލޓގކކ ބޑ هللا

هللاލޓގކއ ދދވ. ކދ ޑބސދވއ ލޓގކފ އދމ ޓޒހމ

ވދ ޓޒހމ ވޓއވ. ހމ އސގފ އކޑދސ ޓޅޢޑމ ސ

ޒހމކދ ޑބސދވ ލޓޓޅގކވ. އއވލ ވލ ޓ ލޓޓޅގކކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

102

އކޑދސއފ ކ ދވ ސގސއ އއވލ މޚޑޤއސ ލޓއކ ކގއޝ

ކޏވލ އއސގކމއ ދވއވ. އސގދ ލޓޓޅކޑބވޏސދވ

ވއވ.ވޙ ކޒއވޓއ هللا

[74 :النخل] ހދ އއވލ "ޓހ ގޔބއމ

މޅފ هللاއއވއގޒ ދކޒފވ. ހމކފވޒދ އއޗއ އ އޑހ

ސއވ." ދގޔބއމހދދކފ އކމއ ދވއވ. އޔ ޔދވޏސދ

ވޓއވއވ.އޔވލ ވޙ ކޒއ

[14 :اإلخلص]

އކ هللاއ އއކއވދގ އޑހވ. هللا"ދބއޔ ވޔޅވފވ!

އދމހއ މޚޑޤގގއ އކޑދސއފ ބދދވސދވ އޔ އއވލ

އކޑދސއފ އޑހވ. ދވއއޗކފ އކޑދސ ބދދވވޏސދ

އއވލ އއޗއ އޓދވސދއ ދވއވ. އޔ އއވލ އއޗއ

މލޑއ އކޑދސއފ އޓދވސދއ ދވމއވ. އޔ އކޑދސއ

ކޒއވއވ.ވޙ هللاވލ ދވއވ." ވޓޔ އކއޗއ

[11 :الشورى] އކޑދސއ"

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

103

އޑހއ މޅފ މލޑއޓޔ އއވލ އއޗއ ދވއވ. އޔ އ

ބއޑވވޏސދވ ޓޒގވ." ،އއލވވޏސދވ

ބވއޑއވ ޓގސއވ هللاސ ޢޤޔ އކ ة اع م الج و ة ن الس ل ى أ ،ޓހ

ބގވ ޘސ ލދދގދ ބގކފކ އޔ ދބއޔ ޘކމއ އހޒހ

ކދމ ކމއ ޤބޑ ކޒމވ. އސގދ އ އޑހފ ޑބވޏސދވ

އދމހއ ދދޓޅގކއ ލޓޓޅގއ އ އޑހސ ޙޟޒގފ

އކ ޓޅބގ ކޒމވ. މއދ އއވލ ލޓޘސގސއ ސދވވޏޑބ

ލޓޓޅގއއކ އދކޒކޒމއ ދވ ސގސއ އޔ އ ދޓޅދދ ދ

ދގ ވޑ ޖމޢގސ ވދ ކހދއގ ހޔ ބޑމއ ދގކ އހޑއލދ

ގކފ އމދވއވ. މއދ ޓޅގކއ ދދޓޅދ އ ލޓއހޑވޒ

އ އ އއވލ މޚޑޤކއ އއވއގޒވމޓޅއއވލ ލޓ

ދވސގސއވ.

ޙޔސއ އދމ މހދމކދ ޔވސދވ އއގޥމ މއލޑއކ

މ އއމގފ ބވއޑއވ ޓގސއ تعالى هللاމއލޑއވ. އއ

ގއ ޓޅގކއ ލޓޓޅސދވ ދދވޏއކޑދސ ޒގޓޅފ ޑބ

ގކދ އޅއފ އ ޓޅގކއ ލޓޓޅވމދ އ ދދ ބޔދކޒއވޓއ

އޑހސ މގވޒކމއ މގކދ ހޔއސދވއވ. އ އޑހސ ހޒހއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

104

ޒވގކދ ޑބސދވ އދގހއފވލ ގކކޓޅދދ

މގވޒކދ އދގހއފ ގކކ ޓޅކވ. އޔ ލޓކގޓޅދދ

ގއ ޓޅގކއ ދދޓޅލޓ ވ. މކގކޓޅޑބސދވ ލޓ

ހޒ ޤއމވހޔއސގމދކ އ އޑހފ ޓޒހމ ޙއޤ ޔދމސއ

އޅކދ ކޒވއވ. އޔ ޢޑމސ މގސއ އޅކދ ޤއމ ކޒވއވ.

ކދ ޅބދ އލޒއޑސ އޅގކދކ އމހދ އ تعالى هللاމސގދކ

ކދ ޅ ސޒއއ ހޔމދ އސ ޓލޔމއޑއފ ކޒމފޓކއ އ

ވޙ ކޒއވއވ. هللاބޔދކޒއވއ

[148 :العراف]

ވމފ ޓހސއ ޅ ޤއމސ މހދ އ ދބއޔ ވކ عليو السلم "މލ

ސޒއއސ ލޓއސއވކ އޔ އސ އޏ ކހޑ އޏއ ވ ޅ ސޒއއ

އމހދސ އގސއވ ސހދގކދ ހޔއވ. އ ސޒ އއ އމހދދ

ވހކ ޔއކދ އއޗއ ދދކދކ އޔ އއވލ މސކފ މސ

ދޔއކދ އއޗއކދ އމހދދފ ދސދ ހއޔވ؟ އ ސޒ އއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

105

އމހދސ އޑހއ ކމސއ ހޔއވ. އއއކ އމހދދކ އދޔވޒ

ބއއ ކމސއ ވއވ."

މވދ އއޗކފ އޅކދ ކއގދ ކޒމފ މ އޔގސއ ބޔދވސދ

ވދމ އ އއޗކ ވހކ ޔއކކ އޏ އވކ އޔ ޓދދ ޙއޤވސދ

އއޗކފ ވދޖހދ ކމވ. އޔ ހޔމސފ ހޔޔގ ޔއކއޔ

ޓޒގކފ ވދ ޖހއވ. އޔ އޓޒގކ ކދމ ކމކފ

ޒގއ ކމސއ ވދޖހއވ. އޔ ކދމ ކމއސ ކޅޔދވދގ ޓ

ޙޒކގއ ، ލޓޒގކފ ވދޖހއވ. އހދ މއޗފ ޢޑމ ޑބޓއވ

ދސދކ އބއއސ ދކޒ ސޒއކފ އޅކދކޒމދ އއދ އ

ކ ހމދޖހ ކމވ. އ އއޗކފ އޏ ދވ އވލދމސ ބޑކފކމ

އޔ ، އއވލ މދޓއއ، ސވޑވ ސވޑވމކފ އޖބއއ ދޔވ

ސއޑމއ ދޔވ އއޗކފ އޅކދ ކޒދ ޓހ ކހދއ ހއޔވ؟

ވއވ. އޔވލ އހދ އޔގއސއ

[89 :طو] ޓހ އ ބޔ"

އމހދދފ ޖވބ ދޔ ކމއކ ސއޑމއ އޔ މދޓއއ

ޔދދވލ އއފ މޑކވސދ ދވކދ އބއމހދދފ ދސދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

106

ހއޔވ؟" އހދ އ ބޔކ އބއމހދސ ވހކގކފ ޒއޔއ ޔވދ

ކޒމދ އ އއޗއ ދދވ. އބޔއ ވހކ ޔއކކ އޔ މޚޠބ

ޒއޔއ ދޔވދއވ. އޔ އބޔކފ މދޓއއކ ދވގ ބޔކފ

ވމދކ އއ ވލ ޔދދ ކޅޔދ ވސދއ ދވއވ. ސއޑމއ

ދމ އޓޔ އއޗކފ ލކދޏސ އހޑވޒދ ކމސއވ، ހމޖހ

ޔވ؟ ހޒހއ ކމކފ ކޅޔދއޅކދކޒދ ޓހ ކހދކދ ހއ

ވސދވ ހޒހއ އއޗއސ މޑކވޒ ޓޒގ ދދ ޓޒގކފ

އޅކދ ކޒދ ޓހ ކހދކދ ހއޔވ؟

އޔ ހޒހ ޚޑޤއސ ހމކފވޒދ އހޒމދސ ދބއޔ

މއޗފ މގވސދވކ އދމހ ޚޑޤގކދދފވޒ މގވޒކ އޔ

ހޒހ ޒލޑދސ އމމއ ކމސއވ ދބއޔކ އހދ ޒލޑދ

ދ ކޒއފ އޔ هللاއސދ ޓދއވއވ. އއ ވލ ޓދއވދ ލބބ

ޒވމއކއޔ އޓޒގފ އޚޑޞގ، އވއފޔޙޔ ބޔދކގޥއގ

މފވ. ޓހ އ ޔޢވގސއ ޤއމވ އވއޔ އ ޔދފ ސވޑ

ވޙ ކޒއވދ هللاހދދވ ޔޢވގކ ޓޒހމ ޔޢވގކވ.

މޓޔއދދވ.

[158 :العراف] !އދމހ މލގކދދފ އދސވފވ"

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

107

ސ ސގފ ވޒދ ގމދ ދބއޔއ ހޒހއ މލގކދހމކފ

ޓދއވދ ޒލޑކވ." އ ދބއޔސ މއޗފ ބޏވސދވ މގ

އއ އދމ ޝޒޓ ޑބސދވކ ޓގއ ބވއޑއވދވ. އހދކ

ބޏ ޓގވ. އދމދސ މއޗފ ޢދމ ވސދވކ އދމ ޓއޔކދ

ޙޔ ބޔދ ވވދވ. އޔ އ ގޥއފ ޑބޔދޖހ هللاއ ޓގސއ

އޑހ އއ އދމ މގވޒ އޑހ ކމއކ ހޒހ ކމކފ

ވ. އޓގސ އގއ ކޒއވޓއ ވއބޔދއޑހކދ ކޅޔދވދގ

މ ކދގއގއ އޔގގކއސއ އ ދބއޔސ މއޗފ

އއލޓއ ވއވ. އ ޤޒއދފ ޓޅމފ އމޒޔއވބޔދކފ

هللاގޔއބޒކފ ބޑ ކދމ މހކފ މކދ ހމވސދ ޔދއވ.

އދދވ. ޓޔ ކޒއވޓއވވޙ

[لقمان: 5] ހމކފވޒދ އޏގކއ ބދ"

ހއޔވ ކދޓޒގއގ ދބއޔ އބއމހދދ ލވޑ ކޒއވއޓ

އވ." އޔވލ هللاކފވޒވ. އއ ކދޔދދވދދމ އމހދ

ވޙ ކޒއވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

108

[يونس:

"ދބއޔ ވޔޅވފވ. ގޔބއމހދދފ އޏދދއ ބމދ [91

ގކގދ ޒޒޤ ޔއވދ ކދ ޓޒގއ ހއޔވ؟ އޔ މޒވޓއވ

ޔޒގކގ ދޒއވއކ ޔޒގކގދ މޒވޓއވ ގކގ ދޒއވއ

ހޒހ ކދގއގކއ ގޔބޒ އ ޓޒގއ ހއޔވ؟ ހއޔވދ ކދ

. ޔދދވދގވއބއމހދ ،ކޒއވދ ކދ ޓޒގއ ހއޔވ؟ ޓހ

ފވ. ގޔބއމހދ އކޑދސއފ ވއވ. އމހދދފ އދސ هللاއއ

ގޤވވޒ ދވދ ހއޔވ؟"

ކޒއވދ އމހދ ޓޅ އފ އމޒ ދބއޔ ،تعالى هللاމގދސއ

އޤޒޒވ ކދގއގކދ އމހދސ މއޗފ ޙއޖގ ޤއމ

. އ އޑހއ ހއޔވއކ މޒހއޕވކ އޔ ހޒހ ކޒއވމފވ

ހދޔ އމހދ އ އޑހފ އޑހ ކމސއވ ކޒއވ ކމއ ގޔބޒ

ގކފ އދކޒ ގއޒމދ އއކބވކ އކދއޅކދ ކއގދކ

ވޒކދ މއސކޒއވ. މދއކ ގޔބއމހދ އ އޑހއ ހޒހ ކ

ޔޒއވކ މޒސދދވކ އޔ ، އވޔފމދޓކ ޑބވޏސދވކ

ހދޔ އޅގކދދފ ޒޒޤ ޔއވ އޑހ ކމސއ ޤބޑކޒ

ޒ ކޒދ ޓހ ކހދއ އޓޒގ އހދ ޓޒގގއ ބއވގޔބއމހދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

109

ކޒއވޓއވއވ.ވޙ هللاހއޔވ؟ މސގދ

[8485 :المؤمنون] ދބއޔ އމހދދފ"

ގކއޗއ ބޔކއ ވހ އގދސއވޔޅވފވ. ބމއކ

މޑކވސދވދ ކދޓޒގކފ ހއޔވ؟ ގޔބއމހދދފ އކދ

އ ހޒހއ ގކއޗއ އދސދ ދމއވ. އބއމހދ ބދދއވ.

ވ. ޓހ ގޔބއމހދ އކދ ފވއފވ. އމހދދފ އދސ هللا ވދ

ހދޔމ ދކޒދ ހއޔވ؟"

ޓޒގޕޅދއއޑހސ ދބއޔސ ، تعالى هللاކމކ މ ހޒހއ

މލގކދދފ އއޑހސ ކޅޔދވދގކމއކ މގވޒކމއކ

ކއގދ ގއކ އޔ ޙއޤ ސގސއ އޅކދ ޓޅގކއ ލޓޓޅދދ

ޔއވދއވ. ކޒވ އޑހކމފ އކ ސގސގދ ހދޔމކފ

ޙޔސ ގޥ ޔޢވގ ޓއޓވ ހދޔސއ އ ޔޢވގ ދބއޔ

އވ. އއ އސ ކޒސ ޒލޑދސ ޔޢވގއވވމގސއ ޤއމ ކޒ

ޤޒއޝދދއ މޚޠބ ވލ ޓއޓވ ސގވ. އސގދ ދބއޔ

"އ (قولوا ل إلو إل اللو ت فلحوا قوميا ) ކޒއވއވ. ޓޅކޒއވ ޙޔޘ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

110

މދވ ޙއޤސގސއ އޅކދކޒވ هللاޤއމސ އހޑވޒދދވ!

ދފދގޔބއ މހ އޑހކ ދވކމސއ ހކވފވ. ޓހ އހދޔސއ

ކމޔބ ޑބދއވ." އ ޔޢވގ ޓއޓވ ސގކ މއވ. އދމ

ޓޒގމ އމޒކޒވދ ދމޔ ޤއމ ކޒމކފ ދދވ. އޔ ޒކގ

ވލ ދދވ. ދވގ ޒބއދ ޔކފކ ޒދއދ އކހޒ ޔއކމކފ

ޙޔސ ގޥޔޔއ ވލ ދދވ. އހދލ ޔޢވގ ބދވސދ ވމކފ

މގސއވ. އޔ އ އޑހފ ޚޑޞކމއކސއ އޅކދ ކޒމފ

ދދފ އމދ ވމފވ. މސގދ ހޒހ ޑއ އޑހފއކ ޒލކ އސވ

ވ. ފޙޔގޥސ هللاޑއވ މ ޝޒޢގސ އލލކ އޒލޑދ ސވ

އފ އޚޑޞގޒ ވމކ އއ ހޒހއ هللا، ޑއއޙޔފ ސވގޥމ

މލޑމދ ދޞބގވ ޔދވ. މޔދފ ޔޢވގ ޔއވ ހޒހ

، އދމދސ ޔޢވގ ބދކޒ މސގސ މގސއވ. ދބއޔ

އޅކދ ކއގދ ކޒމފ އމލގކދދފ އފ هللاހމއކދ

މހދ ޔކޅވކ އޖއބވކ އދކޒ މސއކމ އޤއ ސވޑއވމދ

އމހދސ ، އކޒއވ. ލބބކ އމހދ އޅމދ އއ ސގ

މދދވ. އމހދދކ އވޚޑޓފ ސވޑ ކބޓއދ އޅމދ އއ ސގ

އގއ ޒމދއ ވދޔދ ޝޒކ ކޒމސ މގސއކ އޔ ބޔގކފ

މސ މގސއ ޔމގބ މހދދވ. އމހދ އސ ކޒސއ އޅކދ ކޒ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

111

ޑ މހކ އއޒ މއކސ ޒއލއ ފއޅކދ ކޒ ޔދ ބޔޑކ

ފ ކޒ އވ. މދ ޝމކޒއ ي اع ز الخ ي ح ل و بن ر م ع ކމސއ ހޒ

ޓދމދ ޔގޒއސއ އގދސ އހޑވޒދ ބޔފ އޅކދ ކޒގދ

އ ކޓޒދދ އއސގ ވމސ ސގދ މލގކދ ބޔފ އޅކދ

ބޔގކއ ސދލކ ކޒމފ ސވޑއވ. އސގދ ޖއޔއފ

ބޔފ އޅކދ ކޒ ބއއސ ސގސއ އކމލގކދދފ އޔދފ ސވ

ޘކ އޔ ވސދ ޔޔއވ. އ ބޔގކކ ވއޔކ ލވޢކ ޔޣ

ޤއމސ އޅގކދ އޑހދ ގކއ ކމސއ ދލޒވ. މއ ދޙ

އޅކދ ކޒ ބޔގކވ. އއފ ޓހސއ ޢޒބދސ ގޒސއ މ

ޓޔވއ އޅކދ هللاބޔގއ މޝހޒ ވސދ ޔޔއވ. އއފޓހ

ގއގކސ ކޒވ އޑހދގކއ ކމސއ އ ބޔގއ ވއވ. މ ކދ

ي ح ل و بن ر م ع ލބބއ ކމސއ ވސދ ޔޔއ ކޒސއ ބދވދ އވ. އއފޓހ އގޒ ދދގކއކ އހދ ބޔގކއ ي اع ز الخ

އ އޙޖގގސއ ޔކދވ. އމހދސ އމހދސ އޑހދގކއސ ސގ

އގޒފ އހދ ޓޔވއ هللاބޔގކސ ކބއދ އޔދވ.

އޑހދގކއސ ސގސއ މ ބޔގއ އޚގޔޒ ކޅއވ. އޔ މ

ބޔގކފ ކގޑކ ދޔޒ ބދކ ޔޢ ކފކ އޔ އ ބޔގކދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

112

ބޒކގ ހޔމފ ބހ ހޔކ އޔ އހދހދ އޅކދގއ ކއގދ

ކޒއވ.

އ ބޔގކސ ގޒސއ މއކސ އހޑވޒދ އޅކދ ކޒމދ ޔޔ

މޔދސ ކއޒސއ އޔ މޔދއއޑ ޢއޒ ކޔދ ބޔއ ވއވ. އ

މދގ ކއދ ބޔއ ވއވ. އޅމދޔޔ މހދސ އޑހއ ކމސއ

އޔ ޠއޓސ އހޑވޒދދއކ ޠއޓސ ކއޒސއވ އހދހދ

މހދސ އޑހއ ކމސއ އއޑގ ވއވ. އޔވލ އގއ ބއވޒ

ބޔގކއ އމހދ އޅކދ ކޒމފ ހޔއކ އ ޔދސއ ޤއމ

ޝޒކކޒމދމ ބޔގއ ޔކފކ ،ވއވ. އސގދ ދބއޔ

އމހދ ސވޑއވމދކޢ ވމފ އފ ޒޖ هللاއއކބވކ ހމއކދ

ކޒކފ ބދމދ ޔޔއވ. އކދ އދ

[5 :ص] ހޒހ އޑހދގކއ އއ"

އޑހކފ ހޔދ ހއޔވ؟ ހމކފވޒދ މއ ދހދ ޢޖއބ ވޓޔ

ވޙ ކޒއވއވ. هللاކމކވ." ޞއޓގ ލޒގސއ

[9596 :الصافات] މދވ އޅކދ هللا"ހމކފވޒދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

113

ބޔދކފޔވއޖކއގދ ކޒވ އޑހކ ދވކމފ އމހދދފ

ހދޔ އމހދ ބޏވސދއވ. އޔ އމހދ ބދއވ. ހމކފވޒދ

މޔ ޅދވޒއއސ ބހފ ގމދމދސ އޑހދގއ ގމދމދ

ހއޔވ؟" ޑދފޔކ

ގޒސއ އދޔޒކމއ ބޑފވ. އމހދސ ޓކޒކފ އވލދ

ޙޔސ މސފ ސވއޑވދ ގޥޖހޑކދ ޓގޒޓއވ މދވޒދ ސލ

ހދޔސއ އކދ އމހދދފ ވސދ ޔޔއ ޢޖއބ ވސދވ

ބޏކމއ އކސއ އ ޔޢވގ ،ކމކފވ. އމހދސ ކބޒވޒކމއ

ދބއޔ ޤގޑ ކޒމފ ދކގއވ. ޔކޅފ ދކމކ އއއކ އ

އދބއޔ ލޑމގ هللاއހދލ އ މކޒވޒ ޒވދގކދ

ކޒއވއވ. އއއކ ދބއޔ މޔދއފ ހޖޒއފ ވޏއސދކ

ޔމހދދވއވ. ވޏއސދ ޔޢވގ ޓގޒމސއ ޤއމވ އގދސއ

ހޑވޒދސ މކޒވޒ ޒވދގކފ ހއޓމއ އހދލ މއކސ އ

ދޔއވ. އއއކ ދބއޔ ޤގޑ ކޒމފ އ މލގކދ ދކމކ

ބޔޒ ހދސޒމ ކޒއވ. އހދލ ހދސޒމއދ އމހދދފ

އއވލ ކމޔބއއ ދޑބދވ. އޔ އއފޓހސއ އއފވޒ

ވލ ސއޙޑ ކފ ޢހޔ ހދސޒމ ކޒއވ. ޓހ އސޔޓޔ ސގ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

114

ލޑމގ ކޒއވއވ. އމހދސ މކޒއ ޙޑގދ ދބއޔ هللا

އއކ އއފޓހ އމހދ އޙޒބ ހދސޒމއފ ދކގވ. ޒލޑ

ވޏއސގވމދ ވސވޑއ ބއޔ ދސ ޞޙބދދއކ ޒލޑ

ހދސ އމ هللاޔޢވގ ދގކއޑމފޓކއ އމހދ ދކގވ. އއއކ

އވ. އވވލ މލގކދ ލޑމގ ކޒ އޓހޒ މކޒވޒކމދ

ޔކޅވ މލގކދދ ، ވޏއސގއޔ މ ޔޢވގފ ދޞޒ ޑބ

ބއޔކޒސއ ދޏއސގމސ ޔދޔޔކޒއވއ ވ، ކޒއވޖހޔ

ސ هللاސ ހގޕޅފ ހގހމޖހދ ޑބވޏއސގވ. އއ އޔވހސއ

ޓގޒ ޙޔ ގޥޔދ މލގކދސ ގޒއފ ޔދ މގވޒވކ ޙއޤ

ވ. މލގކދސ ގޒއފ ޓޅވކ ކޓޒދ އޅކދކޒ މޓޅވ އގ

އމހދސ އޑހދގއކ ދގކއޑވދވ. މ ހޒހއ ބޔގކއ

ވދ އހޒ މއކ 8ކމކފ މސޓހވސދ ޔޔއ ހޖޒއދ

ސއވ. އއފޓހ މލގކދ ބޏގ މއކޔއ ޓގޙވސދ

ބއސދޏގކފ އލޑމޔދފ ވދދމދ ޔޔއވ. އޔ ޤޒއޝދ

ޙޔސ ގޥސވޑއވ ދ ޤބޑ ކޒއވ. އޔ ދބއޔ އލޑމޔ

ސއ އޅކދކޒ އކ އފ އޚޑޞގޒކމ هللاޢޤޔސއ ޤއމވކ

تعالى هللاޔހވދ ބއއކމސއ ވސދ ޔޔއވ. މކދގކދ

ޓދއވކ އސ ކޒސ އހޒމދސ ދބއޔ މޙއމޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

115

ކފ އގގޒލޑދވލ ޓދއވކ އޔ ސވޑއވ ކދ

މ ދ އސ ޓހސއ ޓދއވ ކދއދ ޓފސ ދޙ ސވޑއވމފވ.

ދގ އއކއވ هللاމއޗފވ. އއ ޙޔސގޥޑއ ސވޑއވ ޒލ

އކ އހދ ހޒހ ޓޒގގކފ އޅކދ ކޒމދ ފކޒމ

މ ދޔޒވސގމފވ. މއ އދމ މހއމކ އދމ ބޏކ އޔ އ

އޔ އހދހދ ޢޑމވޒދ ، اس ب ع ابنޓޒގމ ވޖބވ.

ސ އދ ޓފސދ ސލ ދޙ ވޔޅވޓއވ ޓޔއދކ އޔމ

ޙޔސ ގޥދ ހޔކޒ މލގކ (ޤޒދ 01)ޒމދ ޖހދޔދ

ޤއމސ މހދ ޝޒކ ސ ىس ي ع މގސއވ. އހދލ ދޙ

ކޒދ ޓފމދ އ އއމގގކސ މޔސއ ޚޑޓ އޓޔސދސލކ

ىس ي ع ދޙ تعالى هللاއމހދ ބއބއވސދ ޔއމސ ލބބދ

ކޒއވޓއވއވ. ވޙ هللاއސދ އ ޤއމފ ޓދއވއވ. ޒލޑކމ

[البقرة: 19] .އދމހއ މލގކދ އއ އއމގއ ކމސއ ވއވ"

އސޓހސއކ އޓވޒކމސ ޚބޒ ޔއވ ބއއ ކމސއ އޔ

ދބއޔދ ޓދއވއވ." هللاއދޒޒ ކޒވދވ ބއއސ ސގސއ

ޙޔސ އޔ އމދކމސ އއ ގޥމލގކދ މދއ ހޒހ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

116

ދ ކމސއ ވއވ. އހދލ މލގކދސ އސ އހޑވޒޢޤޔއ

ގޒސއ ޚޑޓ އޓޔ ބއބއވސދ ޔޔއވ. ޔދލ ލޒގސއ

ވޓޔއދދވ. [19 :يونس]

އއމގއ ކމސއ މދވ "އޔ މލގކދކ އދމ ޓޒގމ އއ

ޓހސއ މލގކދ އޚގޑޓވއވ." މދއ ދވއވ. ޔދ އއފ

އފ هللا)ޙޔސ ގޥއހޒހއ މލގކދ އދމ ޓޒގމ

އއބއއ ކމސއ ވއވ. އސޓހސއ (އމދވސދވ ޙޑސއ

އމހދސ ގޒސއ ޚޑޓ އޓޔ ބއބއވސދ ޔޔއވ. ލބބކ

ޓޔވއ އހދ ޓޒގގކފ އޅކދ هللاޝއޠދ އމހދސ ގޒސއ

ކޒމފ ސވޑއކ އ ސވޑމފ ބޔކ އޖބ ޔދމދދވ.

ޔކ ލވޢކ ޔޣޘކ އޔ ދލޒކ މ މލގކދދފ ޝއޠދކ ވއ

ސ ޤއމސ މހދސ އޅކދ ކއގދ ކޒމފ ސވޑއވ. ދޙ

ދބކމއސދ ދޙ تعالى هللاގޒސއ ޝޒކ ޓގޒދ ޓފމދ

ޓދއވއވ. ޝޒކ ޓގޒސދ ޔއމސ ލބބކފވ އޤއމސ

ޔވސދ ދވދޓޔ ޤޔޒއ ޑބދކ ޞޑޙ އޅގކދދފ ވޒއހޑ

ވ. އޔ ޝއޠދކ އކދގއގއ އމހދދފ ޒދގގޒ މޔދ

ސ هللاސ ޓހސއ އމހދދފ އޔ ދޙ ކފޔދމދދވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

117

މދވ އޅކދ ކޒވ هللاއމދވމފ ސވޑއވ. އޔ ޙޔފގޥ

ކޒއވއވ.ހޒހ ޓޒގގކދ އއކބވކ ޔކޒމފ އމޒ

އދމ ޓޒގމ هللاމލގކދ ޔދޔސއ ޝޒކ ކޒދ ޓފމދކ

ޓހޒފ މ ޔދޔ މއޗފ ޒލޑކ ޓދއވއވ. އސގދކ މ

. އވ އވދ ޒލޑކ ދޙ ޔދޔ މއޗފ އދމ ޓޒގމ ޓދ

ވޙ ބވއޑއވ ދބއޔއކ އޔ ޒލޑއ ކމފ هللاއކ އޔމ

އ ، އޔޑޑ ގކކ ބޑކފޔޑޑގއ އއލޓއ ވއވ. އހދލކ

ވ. އއ އ ކކގކސ މއޗފ ބޒ ދވވޓޔ ޔޑޑ ގޑޑޔ

ހޒކ އ ޔޑޑގއ ޒވކޒއވޓއވ ޒވދސ ބޑކމޔޑޑގއ

އޔ އސ މއޗފ ބޒ ދވވ ޔޑޑ ގކވ. ދވގއވ.ބގ ޘ

هللاމއޗފ އހދލކ އއވލ ޝއކއ ދވ ސގސއކ އޔމ

ވޙ ޓދއވއކ އޔ ޝޒޢގއ ޔއވއވ. އޔ އޔމ އ

ޙޔސ މގސއ ގޥސ هللا ވޏއސދސއ ޤއމވޝޒޢގ

އސ ޓހސއކ ޔހ ޤޒދ ޔދޔމގސއ ވގވ ހދދވއވ.

ސ އއމގސ އހޑވޒދސ ގޒސއ ޝޒކ ޔއމފޓހ ދޙ

، ކޒވދ ޓފއވ. ކޒސއ ބޔދކޒވދ ޓޔއދ "ވއޔ"

އޔ "ދލޒ" ކއދ ބޔ ގކފވ. ، "ޔޢޤ"، "ޔޣޘ"، "ލވޢ"

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

118

ސ ކބއދ ޒވޔގއ އއލޓއވއވ. اس ب ابن ع މކމސއކ

އޔ "ދލޒ" އއ ، "ޔޢޤ"، "ޔޣޘ"، "ލވޢ"، އއ "ވއޔ"

ޔދޔމގސއ އޅދ ޞޑޙ އޅގކދ ކމސއވ. އމހދ މޒވ

ގޒއފ ޝއޠދ އއލ ބދމދ ޔޔއވ. މލގކދސ ޔއމދ

"ގޔބއމހދ އމހދ ހދޔމ ކޒމފކ އމހދސ ލޓގކސއ

ބޔގއ ހޔއކ އމހދސ ދދގއކ އ ބޔގކފ ޔފވ. އޔ

އސގފ އމހދ ޢމޑކފކ އމހދސ މޖޑލ ގކސއ އސގފ

ވމފޓހ މސގސއ ގބ އވ. އޔ ޔވލގކއ ވގޢމޑ ކޒ

މހދ ދގވކ ޔދޔއދ ޔއމފޓހކ އހދ ޖޑގކފ މޢޑމ

ދދ هللاދގސދ ޔޔއވ. އއފޓހ އ ބޔގއ ވސދ ޔޔއ

އޅކދ ކޒވ ޓޒގގކފވ. މދއ: ޔވލގކފޓހ ޢޑމ

ކ ޓޔ ޢޑމވޒއ ޔއމދކ އޔ ޙއޤ ޓޅކޒމސއ ޤއމވދދގ

ޝއޠދ މލގކދ ކއޒއފ އއލ ބދމދ ދގމސ ލބބދ

ޔޔއވ. ގހޒ ބޔގކކ ޞޑޙ މހދސ ޞޒ ގކވ. އ

މލގކދ ގ ޞޒގއ ހޔޓއ އވދ ގ އއޗހގކދ

ދދފ މދޓ ކފޔގއވ. އޔ މޔޔފ އޔ ޔދދވމދ އމހ

އކމއ ވޔއވ. މ ލބބ ގކފ ޓހސއ އދލދދ ޝޒކސ

ގޒއފ ވއޓދވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

119

އކ މލގކދ ޙޔޘގކސއ އއލޓއވ ސގފކ ދޙ

ޔދޔއފ ޓދއވ ޓޒގމ تعالى هللاޝޒކ ކޒދ ޓފމދކ

އޔ އހދހދ ޙޔޘޓގ ގކސއ މލޑމ، ޒލޑއވ. ބޚޒ

يا نوح ولون :..... من أن أىل الموقف يوم القيامة ي ق ) ވޒޔވސދވއވ."ހމކފވޒދކ (نا إلى رب ك اشفع ل إلى أىل الرض وإنك أنت أول الرسل

ޤޔމގ ޔވހކ މލގކދ މޙޝޒ ކޒވޓއވ ޔވހ ބދދއވ.

އދމ ޓޒގމ ބމސ އހޑވޒދސ ސގފ هللاއ ދޙ އވ! ގޔއ

ޓދއވކ އދމ ޓޒގމ ޒލޑއވ. އހޒމދސ ވޒ އޑހސ

"އޔ ވޔޅވފވ.ޒމދދފ ޝޓޢގފ ޙޟޒގދ އހ

ސ ކޒދ ޓދއވދ އޔމ އކ ދބއޔއކދ އހދ ދޙ

ސއ އޔ އހދ ޙޔޘ ان ب ح ن ب م ات ح ي ب أ ބގވއވ. ޙޔޘގކދ ޘ

ي ب أ ސ ޓޒގދ ޒވވސދވ ޙޔޘއސއވއވ. ر ذ ي ب أ ޓގގކސއ

ހސއކ ދބއޔދދއ ޒލޑދސ މގދ އސ އޒދބއޔ ر ذ

ކޒއވއވ. ޓޅޙޔޘ ލވޑ ޔދދވދ ހދޔސއ ޒލޑ

(ر ش ة ع ث ل ث و ة ائ م ث ل ث ل س الر و اف ل أ ن و ر ش ع ة و ع ب ر أ و ة ائ م اء ي ب ن )ال "ދބއޔދސ ޢޔޔކ ލގކ ލއވލ ހހވ. ޒލޑދސ ޢޔޔކ

ސ ކބއދ އއލޓއވ ةام م أ ي ب أ ގދލގކ ގޒއވ." އޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

120

"ޒލޑދސ (ر ش ع ة س م خ و ئة ا م ث ل ث )ވއވ. އހދ ޒވޔގއސއ

ޢޔޔކ ގދލގކ ޓދޒއވ." އހދލ ޢޑމވޒދ

ޔ ވލ ބޑކފކ ޘބގ ދވ ޙޔޘކ ސގސއ މޔވޏއސދދވޔކ

ވދ މވލ އޔ މ މދއސއވ އހދ ޒވޔގގއ އވ.ޙޔޘ

ޔޒޖއސއވ ޒވޔގގކވ. އޓޔ ބއއ . ޘބގދވޙކމސއވ

ي ب ن ف ل أ )ކޒއވއވ. ޓޅޙޔޘ ޒވޔގގކސއވއވ. ދބއޔ

"ދބއޔދސ ޢޔޔ އއހހފވޒ މއޗވ." އޔވލ އހދ (رث ك أ ف

"ހމކފވޒދ ދބއޔދސ (ف ة آل ث ل اء ث ي ب ن ال ن أ )ޒވޔގއސއވއވ.

ޢޔޔކ ގދހހވ." މ މޢޟސއ އއލޓއވ ހޒހ ޙޔޘގކކ

ވދ ر ي ر ن ج ب ا ވލ ބޑކފކ ޘބގދވ ޔޒޖއސއވ ޙޔޘގކވ.

ޓއވ. އވމޢޟ ޙޔޘއ ކމސއ ހމދ ޓޅކސ ޙޔޘ ر ذ ي ب أ

ޔޑޑގކދ ބދވދކ ދބއޔދ އޔ ޒލޑދސ ޢޔޔ މ

ވޒސކ އޔ އކމސ މއޗފ ބޒވކ ކދޏއޅސދ ބދވޔދ

ޓޔވއ هللاވޒސ ޔޑޑއ ދގކމވ. އ ޢޔޔ ބދޔވދ

އހދ އއވލ ޓޒގއ ޔދވޏސދ ދވއވ. އއ ބޏވސދވ

އބކޑދސކދމވލ ޙކމގއސ ލބބދކ هللاޢޔޔކވ.

ގޒއދ ބއއ ޒލޑދދއ ދބއޔދ އހޒމދދފ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

121

ދއ އޔ އގކއ ޒލޑދ އވބޔދކފޔއވއކ އޔ ބޔދކފދޔ

ދބއޔދދއވއވ.

ޒލޑދ ހއދމ ބޏ ޓއޔއކކ މ ހޒ މކދގކދ ޑބޔ

هللا. އޔ ޔފ ކމވޙގޥސ تعالى هللاއދމ ޓޒގމ ސވޑއވކ

އފ އޚޑޞގޒކދ އޔ ކޒމފވ. އ ޒލޑދކ އ

ހދޔ ބއއމހދ އ ޔޢވގ ޤބޑ އއމގގކފ މސގފ ސވޑއވ

ފޒއޔކފކ އ ޔޢވގ ކޒއވ. އދއބއމހދ އ ޔޢވގ

ވ. އޔ އސގޒއދ ބއއ ޒލޑދދފކ އ އއޖބއއ ދޔ

އއމގގކދ މޔ ބއއ މދވ ގބޢއއ ދވއވ. އޔ ބއއ

އއމގގކދ އއވލމހކ އޔޢވގފ އޖބއއ ދޔއވ.

ވދ އހޒމދދފ ޚބޒ ޔއވވޓއވ. މކދގއ ދބއޔ

ދއވދ ދބއޔއކ ދބކދ ޚގމ ކޒއވ މއޗފ ޓ އހޒމދސ

ދބއޔއވ. އޔ އއ އދމ މގވޒ ވސދވ ދބއޔއވ.

އ ޞޙބދދފ އކ ސގސގދ އ ޒލޑއފ، މއކސ އހޑވޒދ

ޤގޑ އދޔ ޔދމސއ ޤއމވކ އޔ އދމޓހކ ދބއޔ

އމހދސ ކބއދ އ ދބއޔ تعالى هللاމފ ދދމއވ. ޓހކ ކޒ

ޙމޔގ ކޒއވއކ އޔ އމހދދ ޔކޅފ މޔދސއ ކޒވދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

122

، ޖހޔ ހދސޒމގކދ އކޑދސކ އ ދބއޔ ޙމޔގ ކޒއވއ

އމހދސ މއޗފ ދޞޒ ހއޔވއޔއވއވ.

ހޒހ ކދގއގކދކ މލޑމދދފ އދސސދޔދކ ހޒހ މ

. ޔފ ކމވޙގޥގޢޑސ هللاވލ ޔޢވގ ޔއވކ ޒލޑދ

ގކއ ޓޅސ ދދ هللاއޓޒގފ އޚޑޞގޒ ވމފވ.

ކޒއވވ އއމހއ ޢމޑޓޅގކފ هللاލޓޓޅގކފކ އޔ

އ އ އޑހސ ޒބބއޔގސއ އއކއވދގ هللا އމދވމފވ.

ގކސއ އއކއވދގ ޓޅގކއ ލޓޓޅއޑހވ. އޔ ދދ

އޅކދ ކޒމއ ދވއވ. އ ފއޑހވ. އހދ އއވލ ޓޒގކ

ބއޔއ އޑހ ޓޔވއކ އހދ އއވލ މޚޑޤކފކ އއ ދ

ކމސއ ވޔލކ ދދ ޞޑޙ އޅއ ކމސއ ވޔލކ އޅކމއ

އފ ޑބވޏސދވ ޙއޤކވ. މ هللاކއގދ ދކޒވދއވ. އއކ

ހޒހއ ޚޑޤ ގކދ ހއޔވޓއ ވދ މސގސއވ.

[56 :الذاريات] " ހމކފވޒދ ގމދ

އޅކދ ކޒމފމދވ އފ هللاޖދދދދއ އދލދ ގމދ هللا

ވޙކޒއވއވ. هللاދހއޔވމވ." އޔވލ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

123

[النحل:

ކދމ އއމގކފ ޒލޑކ هللاހމކފވޒދ ގމދ " [96

މފ ޒއފ އޅކދކ هللاޓދއވމވ. އއ ގމދ

ޓހ ބޔދކފޔދމފއ އޔ ގޣގގކފ ކޓޒވމފވ."

ޙޔސ މއޗފ ޤއމވކ އ ގޥސ هللاއދލދދ ހއޔވދ

ކޒއވޓއވއވ.ވޙ هللاއޑހފ އޅކދ ކޒމފވ. އސގފ

[1 :ىود] އޅމއދގކ "އޓގސ އޔގގއ ވދ

ޓގސއވ ގކގ އޔ ބޔދކޒއވޓއވ.ދސ ސގސއ ލޓކފ އ

ވދ ގޓޞޑކފ ބޔދ ކޒއވޓއވ. އއކ މޅފ ޔދވޏސދވކ

އފ މދވ هللاޙކމވދގ އޑހސ ޙޟޒގދދވ. ގޔބއމހދ

ވޙ ކޒއވއވ. هللاއޅކދ ދކޒހފކމވ." އޔ

[5 :إبراىيم] އދކ މލގކދދފ އއދ އދޒޒ "މ ޤޒ

ކޒއވމފޓކއ އގ އދސވމކވ. އޔ ހމކފވޒދ އކޑދސއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

124

އއކއވދގ ކޑދސކދ އބއމހދ ޔދސގމފއކ އޔ ބއޔސ

އހޑވޒދދފ ދޞޙގއ ޑބސގމފވ."

ވދކ އކޑދސ تعالى هللا އއވލ އޅމއ ދވ ސގސއ

އކ ގކއކދބވއޑއވ ޓގސއކ އ އޑހ ހއޔވ މޚޑޤ

ވލ ކފޔއވޓއވ. މ ހޒހ ކދގކދ ބޒހދގއ ބޔދ

ބޔދކފޔދ އ އޑހސ ކޅޔދވދގ ކމއކ އކޑދސ

އޑހވދގ ކމއކ އޔ އ އޑހސ ޒބބއޔގވ. ހމ އސގފ އ

ޑބވޏސދވއޑހއ އޅކދ ކއގދ ކޒމސއ ހމއކދ ޙއޤ

އޑހ ކމވ.

ޅފ ބޑއކ ވލދޑއޓ ކދމ ބވއޑއވ ޤޒއދފ ޒދސ هللا

މހކފކ އ އޑހ އދސވޓއވ މޚޑޤގކއކ އޔ އހދ

އއ އދލދދ ހމއކދ ޢޅކދގ هللاޔއކވއޔދ ބޒހދގއ

. އޔ ހމ ކފވޒދ ކފގދކޒމފ ޙއޤވސދވ ޓޒގކމވ

ދފ އ ޓޒހމއފ މލގކދހޒހ ޒލޑދކ މކދގ

. އޔ މ ޔޢވގ ޓޒހމއފ މލގކދދ ޔއވއވބޔދކފ

ސ ޤއމސ އޔ ހމއސގފކ ދޙ އވއވ.ޔހލބލ ސދލ

މހދ ސދލސގ ޝޒކ މއޔ ޖހދޔދވލ ޔދޔސއ ޔމ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

125

މލގކދސ ގޒސއ ބޔގކފ އޅކދ އބ އގވ. މއޔވލކ

ޔދ ، ދފދބއޔދ ،އފކޒމހދދއކ މޒވޔ ޞޑޙ އޅގކދދ

ފ އޓޑ މހދ ވއވ. ޔދޔސ އކ ހއޔ ދކޒޓޔ ސގސގ

ދގއގކފ ބޑއޑމދ އދސސދޔދ ދޙ ކ ގދސއވ މގދ

ޓހ މއޔ ހމއފ ކދގއގއ މޔވޒ މހދދފ ސ ޤއމސ

ވޓއވ ސގވ.

ބވއޑއވ ޓގގކފ ބޑއޑމދކ އޔ ދބއޔދސ ލދދގސ هللا

ޙޔ ބއގކފ ބހސދ ޔކދ ޔހވއވ. އސގދކ ގޥއޑސއ

އޔ އޤޒއދއދމ ކޒއލޒކ ޢޑމސ އހޑވޒދކ

ގކފ ބޑއޑމދ މކދގއ އދސސދ ލދދގސއ ވ ޔޑޑ

ޔއވ.

ބޔކފވ. 3ޙޔ ބހދ ގޥ

އކ هللاއއ : ޙޔ އއ ޒބބއޔގޥ (ت وحيد الرب وبية)ޓޒގމއ:

އކޑދސ ކޒއވ ކދގއގކސއ އޔ ޚޑޤ ކޒއވމސއ އޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

126

ކދގއގއ ގޔބޒ ކޒއވމސއ އއކއވދގ އޅގކދދފ

ޓޒގއކދ ޤބޑ ކޒމވ. އކޑދސ އޒޔކޒއވ ސގކފ

ފ އޔ ސއ ވ ސގޓޅދސ ގޒސއ އކޑދސ ޢޑމކއޅގ

އކޑދސ ޤޔޒގސއ ވސގފ ކދގއގއ ކޒއވއވ.

: ޙޔ އލމއ ވއ ޞޓގގޥ (السماء و الص فات ت وحيد )ޔވދއ:

އ އޑހސ ޒގޓޅފކ ، ހމކފވޒދ އ އޑހއ އއ

ޑބވޏސދވ އޑހ މގވޒވސދވ ޒވގ ޙލދސ ދދގއ

ގކއ ޓޅކމސއ ވމވ. އޔ އ އޑހއ ޒގޓޅސއކ އޔ ދދ

ލޓޓޅގކސއ ޓޒހމވސދވ އޑހ ކމސއ ޤބޑ ކޒމވ. އޔ

އއކޑދސއފ އއވލ ބއވޒއކ ދވއވ. އޔ އ އޑހ

ޒގއ ދވއވ. ޑއ ޓޔ އހދ އއވލ ޓޘމ

އއ ހމކފވޒދ : އޑހއޔ ޙޔޑގޥ (اللوىية ت وحيد )ގދވދއ:

ވވ އޑހ ކމސއ ވމވ. އޅކދ ކއގދއ ހމއކދ އޅކދ هللا

ކދ ކމސއ ޤބޑކފ ވވދ ހމއކދ އ އޑހސ ޙޟޒގފ އ

ދވމވ. ބއވޒ ކޒވދ އހދ އއވލ ޓޒގއ އ هللا އޔ

ޙޔކ މ ބޔދ ކޒވދ ކދކދ ކމސއ ބދވޔދއވ. ގޥސ هللا

މޚޑޤދގކފ ޗއ ހއޔވ ޓޒގވ. ހޒހއއ އ ހޒހ هللا

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

127

އފ ޑބވޏސދވ ކދކމސއ هللاޒޒޤ ޔއވ ޓޒގވ.

ބއވޒކޒވދ އހދ އއވލ ޓޒގއ ދވއވ. ހއޔވމސއކ

ބއވޒ ކޒވދ އހދ އއޔ ޒޒޤ ޔއވމސއ އ އޑހ

އއވލ ޓޒގއ ދވއވ. ޔދޔސ ކދގއ ގޔބޒ ކޒއވމސއ

ވޙ هللاވ. އދވ ވޏސދ އއވލ ބއވޒއކ އ އޑހ ބދދވ

އ ހޒހ ކދގއގކސ ވޒ ޓޒގވ. هللاކޒއވޓއވ ޓޔއދ

[1 :المائدة8] އއޗއސ "އޏގކއ ބމއ އޔ އ ގދގދސއ ވހ

އފވ. އޔ އކޑދސއ ކދމ ކމއސ هللاމޑކވޒކދ ވދ

ގކއޗއސ ހޒހ ހކމއޗފ ކޅޔދވދގ އޑހވ." އ އޑ

ދސ އޑހވ. އޔ ކދގއގއ އކޑ ޑބވޏސދވ ކދމޑކވޒ

ޒއކ އޔ އޒޔކޒއވ ސގކފ ސދޔވއވ. ހޒހ އމ

ސ ޙޟޒގފވ. ދހއޔވމއ ވދ އކޑ

[54 :العراف] ".ހއޔވމއ ޔދދފވ

هللا އއޑހފ ޚއލވސދދވ. ޢޑމގކސ ވޒއމޒކޒއވދ

އ އޑހކ އދމ ޓޒހމ ވސދވ މގވޒވ ވޏސދޓއވ."

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

128

ގކފކ އލމއޑ ޓޅގކދ ލޓ ކޒވ ޓޒގވ. އ ލޓޓޅލޓ

އކ އހދ އއވލ ޓޅޙލދ ކޔއވ. އ އޑހސ އއވލ ލޓ

އ هللاއއސގވމއ ދގވ. އހދލކ ކޤއސ ލޓއމޚޑ

ގކއ ލޓޓޅގކސއ ޓޒހމކދ ޓޅޒގޓޅސއ އ ދދ

ވދ އޔ ކޒވދ . އއއކ އޅކދއވ هللاމގ ޑބވޏސދވ

ދ ޔޢ ކޒމއކ އކދ ޚއޞވޓއ ވދ އ އޑހފވ. މސގ

، މއކގޑ، ހޓމއޔޒ، ކޒމއދމޔ މއވކޑކޒމއ ބޒވގވ

ވދ އ އޑހސ ކފގދ ކޒދދޔޒބދދޓޔ ހޒހ އޅކމއ

ޙޟޒގފވ.

هللا އޔ ޒސއވގޙޔސ ގޥކދގއގކކ ވލ މ ހޒހ

އއކއވދގ ކޒމސ ގޒސއވ ކދގއގކވ. މއ ހޒހ

ޙޔވ. އޔ އ ހޒހ ގޥޒލޑދ ސވޑއވ ދބއޔދދއ

އޔ އދމދސ އމމ ކމސއ ކޒއވދބއޔދސ ދބކދ ޚގމ

ޙޔވ. ހމ ގޥ ޔއވޓއވސދލ މޙއމޔ ވޏއސދދވ ވ

ޙޔ އހދ ގޥ އވއސގފ ދބއޔދދއ ޒލޑދ ސވޑ

އވޒލޑދ ޢޑއހއލޑމ ބޔދކޒ ،ދދދމޢބޒގކދ ބ

ބހސދޔއ ބދވޔދއވ.ބޔކފ 2ޙޔ ގޥ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

129

: ޙޔޑ މޢޒޓ ވޑ އޘބގގޥ (ت وحيد المعرفة و اإلث بات)ޓޒގމއ:

ގކފ ޓޅގކއ ލޓޓޅސ ޛގޓޅފ އޔ ދދ هللاމދއ: އއ

ޚޑޤގކދ ހއޔވއކ އ ހޒހ، ހކއމދ ވމވ. އ އޑ

ގކދސ އޑހވ. އޔ އ ޚޑޤ ވޚޑޤގކދދފ ޒޒޤ ޔއވ

ގޔބޒ ކޒއވ ޓޒގވ. އސގދ އ އޑހއ ކމއ ހޒހ

ބޑ ކޒމވ. ޒބބއޔގސއ އއކއވދގ އޑހ ކމފ ޤ

ލޓ ގކސއ އއ ހމއކދ އދމ ޓޒހމޓޅގކއ ލޓޓޅދދ

އޔ ގކސއ އއވލ ބޑކމއޓޅޑބސދވ އޑހވ. މ ލޓ

ގކ ޓޅއ ދވއވ. އޔ މ ލޓޓޅޢއބއ ވޓޔ އއވލ ލޓ

އވލ ވއގޒ އހދ އއވލ ޓޒގއ ދވ ކމފއކ އއ އ

ބއވޒއކ ޑބސދ ދވ އޑހ ކމފ އމދވމވ.

އއ : ޙޔޑ ޤޞޔ ވއ ގޑބގޥ (القصد و الطلب ت وحيد )ޔވދއ:

ޒޔ ، ކޒމއހދޔސއ އޔ ދމޔ އކޑދސ ޙޟޒގދ އޅ އޔ

ހޓމސއ އޔ އހދ ހޒހ އޅކދގކސއ އއކއވދގ ކޒމވ.

އފ هللاއ އޑހސ ވޖހޓޅފ މދވ އޅކމއ ދކޒމވ.

މސގފ ޢމޑވލ ކއގދވމސ ސގދ ކޒ ކދމ އޅކމއސއ

ޒމއ ދގވ. އއޑހފ ކޒމވ. އސގދ އ އޑހފ މދވ ޔޢކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

130

ބދމއ ދގވ. އއވލ ސގކފ ކއގދވމފ ދޔޒމދވ

ކޒވ ކމއސއ އ އޑހފ މދވ އކމއ ދކޒމވ. އސގދކ

ދޞޒ ހޔމފ އ މއޗފޢޔއވދސ ، އބޑދ ޝޓ ހޔމފ

އ ދވއވ. މ ހޒހ ކމއސއ އޑހސ ޙޟޒގފ މދވ އޔމ

އކޑދސ އއކއވދގ ކޒމވ.

ޙޔ މ ޔބއސ މއޗފ ގޥޙޔ ބހސދވ ބއގކވ. ގޥމއ

3ޙޔ ގޥކޒވޔދއވ. ހމ އސގފ ގޢބޒބހސދ ޔކމފ

ބއސ މއޗފ ބހސދ ޔކމފވލ ބދވޔދއވ. އޔ ހމ

ޙޔ އދމ ބއއސ މއޗފ އކޑވސދވ ކމފވލ ގޥއސގފ

ބދވޔދއވ. ކޒސއ ބޔދކޒވދޓޔއދދވ. ޔބލވދ

އހދލ މ ކފ ދދވ.ކގދވ މ ގޒގބ ކޒވދ މދއޓޔ

މ ޔދޔއފ ޓދއވ ޒލޑދ تعالى هللاކމއސ މޤޞޔކ ހޒހ

ޙޔ އދސސގމވ. ޤއމގކފ ޒލޑދ ޓދއވދ ގޥސވޑއވ

ހދޔސއ އ ޤއމގކސ އހޑވޒދ ޔކޅވޒވކ އޒޒދ

ޙޔވ.ގޥއޅކމސ ޙޔ އދސސގމވ. އއގޥއޓޔސދޔޔ

މ ޔދޔސ އކ އއމގގކފ ޒލޑދ ޓދއވ تعالى هللا

ދދއކ އއމގގކސ މހދދ މޔސއ ޑހދޔސއ އ ޒލ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

131

ޙޔޑ އލމއ ވއޞޓގސއ ގޥޙޔއ ޒބބއޔގސއ އޔ ގޥ

ގކގ މޅފ ހއޔވއކ އ ހޒހ تعالى هللاޑޓ ދއޓޔއވ. ޚ

މޔ އ ޤއމގކސ އހޑވޒދ އގކއޗފ ޒޒޤ ޔއވ އޑހ ކމ

ޒގޓޅސއ އދމ ޓޒހމކދ އ هللاޔކޅއ ދވއވ. އޔ

އވއގޒކ އޔ އޑބވޏސދވ އޑހ ކމއކ އޔ އ އޑހ

މޔ އ މލގކދސ މޔސއ މލޑއޓޔ އއވލ ޓޒގއ ދވކމ

މޝޒކދދއކ ގބ ޚޑޓ ދއޓޔއވ. ޤޒއޝދސ ގޒސއ

ޔކޅއ ގއގކއހދ ހޒހ އއމގގކއސ މޝޒކދ މކދ

ދ ވދ އޤޒޒ ވޓއވ. ދހޔއވ. އއއކ މކދގކފ އމހ

ވ އހދލ ޓޒޢއދ އދސ އމއޑ ދޓލފ ޒބބއޔގފ ޔޢ

އކމފ ސވމދ ޔޔއ އދސ ކބޒވޒކމދދވ. އދސ ، ކފ

ކދ އދސ އމއޑ ދޓލފވލކ އދވދ ބޠޑސއ

ވޔޅވޓއވ ބލޓޅ އދސ ކޒމގސއ ހޒސދދވ. މލ

ޓޔއދދވ.

[18 :اإلسراء]އވ "ހމކފވޒދ މ މޢޖޒގގއ ބވއޑ

އޏގކއ ބމސ ވޒ އޑހ ޓޔވއ އހދ ޓޒގއ ދދކދ ކޑ

އޓޔ މހދދއކ އމހދސ تعالى هللاޒދސޅފ ޔދއވ." އޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

132

ކޒއވޓއވއވ.މލޑޓޔ މހދދމޔ ވޙ

[14 :النمل] އޔ އ އޔގގކކ އއ"

ގޔކދ އމހދސ ދޓލގކފ ޔޤދވ ޙޑސއ ގބކ

އދޔވޒކމއކ ބޏވމސ ސގދ އ އޔގގކފ އމހދ އދކޒ

ކޒއވޓއވއވ. ވޙ هللاކޒއވ." އޔވލ

[99 :النعام] އބހ )"ހމކފވޒދ އމހދ

ބދ ބދދ ގކސ ލބބދ އބ ދބއޔއފ (ކޓޒވ މހދ

ޔދވޏސދދވމވ. هللاކމފ ގމދ ޔމޅވޒކދ ޑބމދ

ހމކފވޒދ އމހދދފ އ ޔސ ކޒވދ އބ ދބއޔއއ

ސ އޔގގކމޔ ޔކޅ هللا، ދދވ. އހދލ އދޔވޒދ

ހޔދއވ."

ކމސކމފއކ އދޔޒ ހމއސގފ ޔދޔސއ ދޒސ އޑހއ ވ

ސ އޑހވދގ هللاވލ އޑހއ ވކމފ ޤބޑކޒ މލގކދ

ކމފ އދކޒ ކޒދ އމހދސ ބޏކމދދވ. އސގފ އމހދ

ވލކ އ ޔ އޑހކ އއވޒސ ޔ އޑހދ ކމސއ ބދއޒސއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

133

އ ވކމފ ދބދއވ. އހދ މޅ ޢޑމސއ އއވޒސ ޔ އޑހ

ކދގއ ގޔއބޒ ހކއޑ ބދ އއވލ މޚޑޤކ ދވއވ. އ ޔ

އޑހދ ކޒމސއ އޔ ގޞއޒޓ ކޒމސއ ހމހމކ އއވޒސ ޔ

ވކމސއ އކކވލ ދބދއވ.

ހއޔވއ ޢޑމގއ )ޔދސ ޢޔއވދ ކމސއވ މޑޙޔ ސتعالى هللا

އޔ އކމފ ، ބދމހދ ސދސޅއވ އޑހކ ދވ ކމފ

އއވލ އޑހކ ދވކމފ ބދކ އޔ އޚޒގ (އދކޒކޒ މހދ

هللاމހދ އދކޒ ކޒއވ. އހދލ މކމކ ބއ ވލ މ ޔވހފ

ޖއބވވޒސ ކމއ ދ ޓދދ ޢސ ޢޔއވދޓޔ ބއއސ ކއޒ

ދދވ. އހދ އމހދސ މއޗފ ޝއޠދދ ސޔވސދކ އމހދސ

ދޓލސއވޒދ އމހދސ ޔވޓއވލލކދޏގއ ޓ

ވލ ބޔޑވއވ. އދލދދ ހއޔވއޒ ޑއވޓއވ ޓޠޒގ

ކޒ ކމސއ ވޔލކ މ މޑޙޔދގއ ޔޑދ މކދ އދކޒ

ގކއޗއ އމހދސ ހގގކދ މކދ އޤޒޒ ކޒއވ. އއ ހޒހ

هللاކމފ އދސވޓއ ވމދދވ. ވލ މކމފ އޤޒޒވ

ޓއވޓޔއދ އއ ވހކ ދޔއކ އއޗއ ކމސއ ވޙކޒއވ

ވއވ. ވޔލކ މކމފ އޤޒޒ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

134

[44 :اإلسراء] ހގ އޏއ ބދކ އޔ"

ބޔކ އކޑދސއފ ގލބޙ ކޔއވ. އޔ ސއ ވހއ ގދއގދ

ވލ އކޑދސއފ ޙމޔއކ ގލބޙ ދކޔ ހމ އކއޗއ

ދވއވ. އކމކ ގޔބއމހދދކފ އގކގސ ގލބޙއއ

ޙކމވދގކ ސދސދއދ ޓޓ އ هللاދވލދއވ. ހމކފވޒދ

." އޔވލ ވޙ ކޒއވއވ. ޓއލވ އޑހވ

[18 :الحج] ބޔކއކ އ"އޏގކއ ބމސއ ވހ

ބޔގކއކ ސލސހސއލއކ ގޒގކއކ ޓޒ ،އހދޔ ،އޒއ

އފ ލޖޔ ކޒކދ هللاޖދވޒގކއ މލގކދކޒ ސދބޔކ

ދޔދދމ ހއޔވ؟ އޔ ސދބއއސ މއޗފ ޢޛބ

"ޙއޤވސދވއވ.

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

135

ޔދ ޢޑމގއ ހއޔވއ ސދސޅއވ މކދގކދ އދސސދ

އދކޒ ކޒ ކޓޒ މޖޒމދދކ ކމފ ވޏސދވ އޑހ

މއޗފ ގސޓޠޒ އޙޤޤގސއ އމހދސ ލކދޏއ

އ ޓޠޒގ ކބޒވޒވޓއވ ބއކވ. އއ ކދމ އދލދއސ

ލކދޏ ޤބޑކޒ ސގސއކ މކއދސއ ކދގއގއ ބޑހއޓވކ

އޅގކދސ ކދގއގއ ގޔބޒ ކޒއވކ އއވލ ބއވޒއކ

ޓޔ އޑހއވއވ. އހދވމދ ދވޑއ ޘއއވލ މ ދވކ އޓޒގ

ޙޔސ "ޒބބއޔގފ" އޔ ޥގއހޒމދ ބދމއވ. މޝޒކދކ

"އލމއ ވއޞޓގ" މކދކމފ އދކޒއ ދކޒއވ. އހދ

ހދ ދދ އހދ އއވލ އޑހއ އމ هللاއމހދ ޔދދ ސގސއ

ދހއޔވއވ. ޒޒޤއ ދޔއވއވ. އމހދސ ކދގއ ގޔބޒއ

ކދދފޓކއ ވޒވއލވކ ޔޒއވކ އޔ ދކޒއވއވ. މލގ

. ޚޑޤވދގ އޑހވ ވކ މ ހޒހ ކމއ ކޒއވދޔދމޒ ސ

ކޒސއ ބޔދކފޔޓއވ ޓޔއދދވ.

އޅސ މއޗފ ވޖބވސދވދ އހދވމދ ގޔސ އޅއވ. هللا

މ ޔދސއ އޞޑ (ކދގއ އދސމދކޒސއ މ ބޔދކފޔދ )

ޔއޒއއސއ މލއކގކފ ހޔއސގމވ. ބބސއ ޓޅ ކމސއވ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

136

އޔ މލގކދސ ގޒސއ މކދގއ ޓގޒކ ބޔދކފޔދމވ.

އފ هللاމހސ ޖހޑކދ ޓޑވއޔކ ޖހޑވޓއވ، އއކ މކމދ

ޚޑޓވ މހކ އ ޅގކސ އމޒޓމހކ ދވގ އކޑދ ޒޝޒކ ކ

އޑހ އއކއވދގކފކ އޔ މސގދކ އ އދލދ ޒލޑދދފ

ޒލޑދ ޔދފ ސވއޑއވ މދހޖސއ ކގބޢވކ އޔ މއއ

ގބޢ ވމވ.

އޅ ޤއމވކ އބ ވޙ ކޒއވޓއވ ޓޔއދ މސގސއ އބ هللا

ވމއޗފ އހދ އދލދކފ ހޔޔގ ޑބއޖ ކމސއ އޅސ އގ

ޒކ އބ އޅއފ ޤޔމގ ހމއފ ޖދމ އމހސ ޢމޑގކސ އ

ޑބހއޓވ.

[99 :فصلت] ޔދފ ސވޑއކ ޞޑޙ ޢމޑ"

ވކފކ އޔ ހމކފވޒދ ގމދދ ވދ މލޑމދސ ގޒސއ

ކޔމދވ މހދސ ގޒއދދ ބދ މހއފވޒ ޒދސޅބލ ބދދ

ކޒއވއވ. ޓހ ކކ ހއޔވ؟" އޔ ވޙ

[188 :يوسف] "ދބއޔ އބއމހދދފ އބ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

137

ދބއޔއއ އދސވފވ. މއ ގމދ ދބއޔސ މސވ. ގމދ

ސ ޔދފ هللاގބޢވ އއމހއ މލގކދ އފގމދ ދބއޔ

. އޔ އ އޑހސ ހލޠހޒވދގ ޢޑމސ މގސއވޔޢވގޔދ

ކމއވ. އޔ ޝޒކ ކޒ މލގކދސ ގޒއދ ގމދ ދބއޔ

ކޒއވއވ.ވޙ هللاދވމވ." އޔ

[النحل:

15] ވގ ވޢޟއކ އބ ދބއޔސ ވޒ އޑހސ ޒ"ޙކމގއ

ވސދވ ސގސއ މސފ އބ ދބއޔ ސވއޑއވފވ. އޔ ޒވގ

ޖޔޑ ކޒއވފވ. އބއމހދދ

ހދ ޒވވސދވ އއޒ ދބއޔ އމމ މލޑމ ޞޙޙސއ

(من دل على خير ف لو مثل أجر فاعلو )ވއވ. ޞއޙ ޙޔޘޓޅއސއ

"ހޔކމކފ މސޔއކއޔޓ މހއފކ އ ހޔމސސއ ޤއމވކ

ބޚޒ އޔ މލޑމސއ ޢމޑކޒމހސ އޖޒ ޑބސދވއވ."

އފ ޢޑ ދބއޔ ޒވވސދވ ޙޔޘޓޅއސއވއވ.

ر ف واللو لن ي هدي ال)އވ. ވޔޅވ ކޒއވމޚޠބ لو بك رجل واحدا خي

ސދޔ ބދމވ. އދމ هللا" (لك من أن يكون لك حمر الن عم

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

138

އކމސ ހޔޔގ ޑބއޖދމވލ ގބސ ޓޒގދ އދލދކފ

"ވއވ.ޒގ ޖމޑކފވޒ އޖޒ ބޏވސދ އޖޒ

ގއޓޤ މދފ ހޔދޒގދ އހޒމދ އޟސ ހ هللاއއފޓހސއ

މފ އޔ ޔޢ ޔދދވމވ. މފއ އކޑދސ ޔދސ ޓޤހ ޑބބޑ

އޔ އކޑދސ ޒހވޏސދދވ ސގސއ އހޒމދދފ ޔދސއ

މހއ ދއޔ އޓއގޑ ޘބގ ކފޔއވދ އޔ ޔދދވމވ.

އޅމދ ލޑމގކޒއވއކ އކޑދސ ކޓއދ އޅމދ ޓގދގކދ

އވ. އކޑދސ ޔދފ ދޞޒ ހމޔގ ކޒއވދޔ

ސ هللاވމފ އޔ ކޒއ ސ ކޑމ މގވޒ هللاމފއކ ޔއވޑބ

މހއ މލޑމދސ ޙޑގ ދޒގސއ ޔދދވމވ. އޔ އޟހ

ސ ބއމހދސ މއޗފ ހޔބޔކ އމޒވޒދއޞޑހކފޔއވއ އ

ޑއވމފ އޔ ޔދދވމވ. ޓހކ އކޑދސއ ސދސދއދ ސގސއ

ޔއވމސއ އޔ ކޒމވދގ އޑހވ.

ى ل ع و د م ح ا م ن ي ب ن و ل و س ر و ه د ب ى ع ل ع م ل س و ى اهلل ل ص ن و ي م ال الع ب ر هلل د م الح و ن .ي الد م و ى ي ل إ ان س ح إ ب م ه ل ن ي ع اب الت و و اب ح ص أ و و آل

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

139

އފ ޝޒކ ކޒމކ ކބއކދ ގޓޞޑކފ هللا

ބޔދކޒދ.

ލވޑ : ޝޒކ ކޒމކ ކބއގއވ؟ އޔ

[95 :المائدة] މއޔގސ

ގޓލޒކ ކބއގއވ؟

އފ އޅކދ ކއގދ هللاމދއކ ބހސޖވބ : "ޝޒކ" މ

އޔ އމޘޑކފކ ބޔގޓޒގއ ބއވޒ ކޒމވ. ކޒމސއ އހދ

. ދވގ އއޔމވ ކފޔޢ ކއޒދގކގސ އޓޔ އހދ

ގކއޗފ ޤޒބދ ކޒމސ ގކއޗފޓކއ ޒޔހޓދ ދވގ އ

ޝޒކ ކޒމސ ގޒސއ ހމދއވ. އޔވލ ،ސގދ ކގޑދ

ކޒމސ ގޒސއ އޑބޔވ ދވގ ޢއޔޒލސ ޤބޒފ ޝޒކ

ދ މހކފޓކއ ދމޔކޒދ ހމދއވ. އޔ ޒލޑ ކގޑމއކ އވ

ވލ ޝޒކ ކޒމސއ އޔ ޔދދވދ ހދ މޔޔފއއޒ

ސ ر اد الق د ب ع ހމދއވ. ޔމދސއވ ޢއޔޒލސ ޤބޒދ ދވގ

ގ އޔ ޣއބސއވ އއވލ ޓޒގކދ ދވ އޔދޤބޒދ މޔޔފ

އފ ޝޒކކޒމސ هللاހމދދ ވލމއޔގއސ ކއޒދ އޔދ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

140

ގކފ ގޒ ހދޔއވ. އޔ އސގދ އޏސއވ އކ ގޒސ

ޔމސއއޔދކ ކދކމސއ މޔފ ކއޒދޔޢކޒމއކ ޖދދދސ

އއވލ ކމއ ކޒމވ. އޅކމސ ގޒސއވ ވލ ޝޒކ ޙކމކ

ޔޒމއދވ އއޗކފކ މއޔގކފ ދވގ ޣއބސއވ ޓޒގކފ

ފވ. މކޒ އފ ޝޒކ هللا ވސދޔދ އއކދގދމ ކއގދކފޓ

ވޙކޒއވޓއވއވ. هللا

[88 :النعام] ކފޓއފ ޝޒކ هللا"އބއމހދ ގމދ

ޓއހޒ ހޒހ ޢމޑއ ބޠޑވސދ ފދމ އބއމހދ ކ ވކމސއ

ޓއވއވ. ވޙ ކޒއވ هللاޔޔއއވ." އޔވލ

[65 :الزمر] ދބއޔއފއކ ގޔ ޔ "ހމކފވޒދ ގ

ސއ ވދކ ބލޓޅދބއޔސ ކޒސ ދބއޔދދފ ބވއޑއވ ވޙ

ދމ ގޔ ދބއޔސ ވހމ ކފވޒދ ޝޒކ ކފޓކމސއ

. އސޓހދ ވހފ ކމފވ ސއޑ ހދސއޔދއވލ ގޑޢމ

ދދ هللا އމހއ އޅކދގދއ ސއޑސދވ މހދސ ގޒސއވ."

ފ ކފގދކޒދ އއ ޝޒކކޒދ ކމސއވއވ. އޔ އއ ކޓޒގ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

141

އފ هللا އކޓޒވދ ކމސއވލ ބދވއވ. އޅކދގ

ޓޔވއ ސލގކފއކ هللاއކއކފޗފ އކހޒވ ކފގދކޒމސއ

ވޑވޒދދ ބދވ ،އޖދދދދފ، އބޔގކފ، އޑގކފހ

މޒވޓއވ މއޔގދދފޓކއ ދމޔ ކއގދކޒމއ ޒޔހޓދޓޔ

މ ބޏވސދވ ކޓޒކމފ އޔ ދއ ކޒމހއކ އއޅކދގ

އޓޔއދ ހމ ة.ي اف اهلل الع ل أ س ن ޝޒކފ އޒއސދޓއވ މހކވ.

ކމޔދލޓދ ބދޓޔއދވޏސދވ ކމފ އދކޒކފ هللا

މ ޔޒއޅމކ މއޔ ކމއސ ސގސއބދ އޑހކދވކމފ ބދމކ

ބޏ މދކޓޒވޓއވކ އބޏ ކޓޒދ މދޔދޔސއ އ

މސޓޒޔމދ މސޓޒޔޓއވ މލގކދސ ސގސއވ މހދދވ.

ة.ي اف اهلل الع ل أ س ن

މހއ ކދގކދ އޅގކދދފ ޑބޔ ޓޑވޅކކ މޓޔ ދއ މ

މހއ ބޠޑ ޢޤޔގކސ އހޑވޒދދއ އއ އއޓޔ ދއ

އފ ޝޒކކޒކ އކޑދސއފ هللاމހއ ޓޒގގކކ ދއހދހދ އ

މލގކދސ ޖހޑކމހޒ ކޓޒވޓއވ ބއއކމވ. ބއއ

. އޔ ސވއވމޒވޓއވ މއޔޔދސ ކއޒދ އކކދގކފ އޔ

އޔ ވ.ކފގދވވ ވޞޑގއ ކމސއ ޔކއ އއކ هللاއއ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

142

ކމއސ ސގސއ ކޒމދޔދ އއ ހއޔ އބއއމހދ މކދގ

ވދ ޖހޑކމސއ ހއޔޓހދ ޔކސދގބއވ. އހދޔ އބއމހދ

އފ هللاއޅއޓއވ. ކގދމ ސދ ޖހޑ މލގކދ އއ

هللاޑކ ޢމ ވޔލ މ ކފގދވވ ވޞޑގކ ބދކމސއ

އބޔކފ هللاބޏ ޝޒކކޒމވ. މއ މދޒގސއވ އޟހ

ބޔބލ މޚޠބ ކޒއވޓއވ މޝޒކދސ ޔދސއވ

ކދގއގކވ. އކޑދސ ޒލޑދދއ ޓގގފ ބވއޑއވ

މކދގއގކދ މލގކދދފ އދޒޒޔއވމފއ އދކޒ

ކޒކޒއވޓއވ ޛމފވ. ޤޒއދސއ ވޞޑގ ކޒއވ

އޔގސއވދ

[95 :المائدة] އފ هللا"އ އމދވއޖ މލގކދދވ. ގޔބއމހދ

ޒގފ ކފގދވމސ މސ ޟއޔ އކޑދސ ހ ގޤވވޒވފވ.

ގޔބއމހދ އޔފވ."

ފކޒމސއ އކޑދސއ އއފ އޅކދގ هللاމއޔގސ މޒޔކކ

މއޔގސ މހއ ޢޑމސ އހޑވޒދސ މޔސއ ދކފގދވމވ. އ

ކފގދކފޔ އޅކމކވ. އފ هللاމދއކ މއވ. ޓހކ ދމޔކ

އހދވމދ ދމޔކ "ވޞޑ" އކވ. އޔ ޤޒބދ ކޒމއކ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

143

މހއ ދމއ މޒޔހޓ، ކގޑމއ ހޔޔއޟޙއޔ ކގޑމއކ

ވލ ކދގއގކކ "ވޞޑ" އކވ. އޔ ޞޔޤގ ޔދމކ

ވލ ކޒމއ ޤޒއދ ކޔވމކކޒ ޛއފ هللا"ވޞޑ" އކވ.

ن ب ا އމމދ "ވޞޑ" އކވ. މއޔގސ މދއކ މއވ. މޓޔއ

އޔ އހދހދ ގޓލޒ ޢޑމސ ي و غ الب ، ري ر ج ن ب ا ، ري ث ك

އހޑވޒދ ވޔޅވޓއވއވ. މދއކ : ގޔބއމހދވ ކދމ

ދވ ކފގދވމފ ޝޒޢގސއ އމޒވސ އފ هللاގދއސއ ގމދ

، އއގޔބއމހދ ހޔފވ. އއ ދމޔއކ ޒޔ އއޅކދގ

މޓޔ މދ އހދ އޓޔ އހދހދ ކދގއގކވ.ޞޔޤގޔދމއ

ވލ ވއވ. އޔގއސއ

ކމފ ސވއއޅ ޓޒގގކފ އޑހދއބއމހދ " [57 :اإلسراء]

ޒގފ ކފގދވމސ މސ އޔގވ. އޔ ޟއބއމހދ އ އޑހސ ހ

ބޏ ކކގބޑއ އކމފ އބއމހދސ ގޒއދ އދމ ސގކދ

އޔގވ."

އގބޢވ އދމހއ ޓޒގގ އބކޑދދފމއ ޒލޑދދއ

،. ޖހޔކޒމއކ ދމޔކޒމއކ ޒޔހޓމއގވޢމޑކޒއވ ސ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

144

އޒގފ ކފގދވވ މސގޟއޔ ޤޒއދކޔވއ އކޑދސ ހ

ކފގދވއވ. އފ هللاހޔއ އޓޔ ވޞޑގގކދ އބއ މހދ

މސގ ޚޑޓފ ބއއ މހދ ވޞޑގސ މދއކ މޒވޓއވ

މއޔގދސ ކއޒދ އހގޒކމފ އޔމއ ވޑވޒދސ ކއޒދ

ދވސގސއ ކދގކފ އޔދކމސއ ޔކމކ އއވލ ޝގކގ

. މ ޢޤޔއކ މޝޒކދ އބއމހދދފ ހކޒވޓއވ ބޠޑކވ

އބއމހދސ ޢމޑގކމޔ هللاޤބޑކފޓއވ ޢޤޔއކވ.

ވޙކޒއވއވ.

[18 :يونس]

ޓޔވއ އޅކދކޒދ އބއމހދދފ އއވލ هللاއބއމހދ "

ވލ ދޔވ ވލ ދޔވކ އޔ އބއމހދދފ މދޓއއ ސއޑމއ

ސ هللاގކއޗފވ. އޔ އބއމހދ ބދގވ. މ ގކއޗކކ

ޒގސއ ގމދމދދފ ޝޓޢގގޒވދ ގކއޗވ."ޟހ

ވޙ ކޒއވއވ. هللاމބލގކފ ޒއޔޔއވއ އބއމހދސ

[18 :يونس] " ދބއޔ

............. ޙޔއޥސ ޒލޑދ ބޔދކފޔއވ ގ هللا

145

هللاވލ ވލ އޔ ބމސއ ވޔޅވފވ. އޏގކސއ

ޔދވޏސދދވ ކމއސ ވހކއދ ގޔބއމހދ އކޑދސއފ

ޚބޒޔދ ހއޔވ. އބއމހދ އ ޝޒކ ކޒ ގކގދ އކޑދސ

ހލޠހޒވ މގވޒ ވޏސދވއވ."