1

Instrumentalne metode

Detekcija i merenje karakterističnog signala za kvalitativnu i kvantitativnu

analizu

Karakteristične osobineInterakcija sa elektromagnetnim zračenjem

refrakcija, rotacija, apsorpcija, emisija, difrakcija, rasipanje

Električne osobine – naelektrisanje, napon,

jačina struje, provodljivost

Fizičko-hemijske – adsorpcija, rastvorljivost,

jonska izmena

Odnos mase i naelektrisanja

Termičke karakteristike

Radioaktivnost

2

Interakcija sa elektromagnetnim zračenjem

Refrakcija → RefraktometrijaRotacija → PolarimetrijaApsorpcija → Spektrofotometrija

(UV, VIS, IR, NMR)Emisija → Emisiona spektroskopijaDifrakcija → Difrakcija X-zračenjaRasipanje → Turbidimetrija,

Nefelometrija, Raman spektroskopija

Elektromagnetno zračenje

Svetlost ima osobine transverzalnih talasa

(l) Refractis – prelomljen

s

vaps c

cn =

2

1

ccnrel =

Indeks prelamanja

Indeks refrakcije

12 ρρ >

REFRAKTOMETRIJAREFRAKTOMETRIJA

3

1,21

2

2

1

3211

sinsin

sinsin

nnn

ii

inin

==

⋅=⋅

Zavisi od:♦ Prirode obe sredine

♦ Talasne dužine svetlosti

♦ Temperature

20Dn 25

Dn

Lorenc-Lorencova jednačina

ρ1

21

2

2

⋅+−

=nnr Specifična refrakcija

r = f(λ)

ρM

nnMrRm ⋅+−

=⋅=21

2

2

Molarna refrakcija

Aditivna i konstitutivna veličina

4

Primer: Jedinjenje bruto formule C6H6

1. CH3-C≡C-C≡C-CH3

RM = 6 x RC + 6 x RH + 2 x -C ≡ C- = 25,902.

15,2621

2

2

=⋅+−

=ρM

nnRM

RM = 6 x RC + 6 x RH + 3 x -C=C- = 26,31

2,1

22112

2

2,1 21

ρMxMx

nnR +

⋅+−

=

22112,1 RxRxR +=

Određivanje sastava smeše

gr

gr

iNn

iNn

sin

sin90sin

⋅=

⋅=⋅ o

viNn 22 sin−=

5

♦ Identifikaciju supstanci u analitici lekova

♦ Određivanje koncentracije rastvora

♦ Određivanje sastava smeše dve tečnosti

Koristi se za

♦ Utvrđivanje čistoće supstanci (masti, uja, šećeri, alkohol, sokovi, mleko, ...

♦ Određivanje etarskih ulja

6

Danas

P O L A R I M E T R I J AP O L A R I M E T R I J A(l) Polaris – polarizacija(g) Metria – merenje

7

8

Optička rotacija – osobina molekula da okreće ravan oscilovanja linearno polarizovane svetlosti za određeni ugao

Levogira ili desnogira jedinjenja

Molekuli sa hiralnim centrom (C, N, P, S)

Optički aktivna jedinjenja

9

[ ] cl ⋅⋅= ααUgao rotacije

[ ]αα⋅⋅

=l

c 100%

[ ] [ ] MM ⋅= ααMolarna rotacija

10

[ ]αα⋅⋅

=l

c 100%

KVANTITATIVNA ANALIZA

DA LI MOŽE I KVALITATIVNA ?

DA

11

Analitika lekovaAnalgeticiAntibioticiKokainKodeinDekstrozaDiuretici

Ispitivanje ulja i zaIspitivanje ulja i začčinainaKamforLavandino uljeLimunovo uljePomorandžino uljePepermint ulje

U prehrambenoj industrijiU prehrambenoj industrijiFruktozaGlukozaLaktozaMaltozaSkrob

Hyde Park, London, 1890.

12

Zalazak sunca 1891.

Autoportret, 1873. Autoportret, 1903.

Camille Pissarro (1830 – 1903)