1

PPP-NIEUWSBRIEF

November 2010/11 Jaargang 4

Inleiding Was dit het laatste schizofreniecongres? Als er één gespreksonderwerp was in de wandelgangen, dan was deze vraag het wel. Vorig jaar nog stond in het MGv een verslag van het “laatste” congres, maar de fusie van de Kenniscentra Rehabilitatie en Schizofrenie in Kenniscentrum Phrenos heeft een “Schizofreniecongres 2010” niet in de weg gestaan. De Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle was wederom de sfeervolle entourage waar in de vele nissen, gangen, zalen en op smalle trappen druk genetwerkt werd. Verderop vindt u tussen het nieuws wat er zoal besproken werd in die gangen. We hebben ook de poster van Edith Liemberg, c.s., kunnen bemachtigen. Ze heeft er geen prijs mee gewonnen, maar de inhoud is interessant genoeg om te laten zien. Astrid Niersman en Ruud Delissen (ook van het UCP en gefeliciteerd) wonnen wel een prijs met hun poster “De CGT-CD als hulpmiddel”. Wij doen er alles aan om de poster te kunnen publiceren.

In gesprek met Peter Reuvekamp

(deel 1)

Peter Reuvekamp is al geruime tijd lid van de Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (PPP), namens Anoiksis. Op dit moment is hij werkzaam in de Centrale Medische Bibliotheek van het UMCG.

Hoe kwam je erachter dat je schizofrenie had, Peter? Het gebeurde nadat ik drie jaar werkzaam was als promovendus. Eerst dacht ik dat ik overspannen was, maar binnen twee weken werd ik psychotisch. Ik werd gedwongen opgenomen. Hield dit verband met je werk? Het was inderdaad een stressvolle baan. De professor bij wie ik werkte zei: ik neem je niet aan voor 40 uur maar voor voltijd. Je promoveert maar één keer. Hij was zelf ook een workaholic. Ik heb botkanker gehad. Ze zeggen wel schizofrenie is een combinatie van erfelijke aanleg en wat je meemaakt. Na één jaar chemotherapie raakte ik mijn been kwijt. Ik nam die baan aan omdat ik bang was met die amputatie zonder werk te komen zitten. Door die snelle nieuwe baan had ik geen tijd voor een normale rouwverwerking. Een snelle student was ik wel en achteraf denk ik wel eens had ik

U leest de maandelijkse nieuwsbrief van de Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (kortweg: PPP). De programmagroep is een samenwerkingsverband

tussen Lentis/Linis, UMCG/UCP en het RGOC.

Deze samenwerking heeft als doel een gezamenlijk zorgprogramma te

implementeren en te komen tot een cliëntvolgsysteem voor

mensen met een psychotische stoornis.

Programma Psychotische Stoornissen

Programmaleider:

Rob Versteden Voorzitter Provinciale Programmagroep:

Frank van Es Secretariaat: Ellen Klein Adres:

Laan Corpus den Hoorn 102-2 9728 JR Groningen tel. 050 –522 35 83

www.pppgroningen.nl

Leden van de Provinciale Programmagroep Psychotische

stoornissen:

Bertil Bakker Wim Bloemers Hein Bokern

Jacqueline Cambier Henny ten Hove Anita Jonkers

Rikus Knegtering Ineke Koopmans Astrid Kuster

Marga van Leersum Anne Miedema

Pieter Jan Mulder Harma Peetsma Hans Pompe

Peter Reuvekamp Harald Schneider Ellen Siegert Gert Wolters

E-mail:

Programma Psychose/GGZGRN ppp@lentis.nl Redactie:

Rob Versteden Ellen Klein

2

er maar wat langer over gedaan. Ik was jong en te weinig assertief. Het promotievoorstel ging over botkanker en genetische oorzaken. Ik was gemotiveerd, maar het was geen goed onderzoeksvoorstel. Dat was frustrerend. Elders werd hetzelfde onderzoek gedaan maar dan sneller. Er is wel een artikel van mij gepubliceerd waar ik trots op ben. Zou je zonder die stressvolle gebeurtenissen ook schizofrenie hebben gekregen? Dat denk ik niet, misschien later in het leven. Er zit een erfelijke component in. Het is een combinatie van wat je van je vader en moeder meekrijgt aan erfelijke fouten en als je over een drempel heen komt ontwikkel je schizofrenie. Daarnaast is er nog die manische depressiviteit. Het schuift in elkaar over. Ik heb het gemerkt in de afgelopen vijf jaar. Ik ben nu tweemaal opgenomen geweest met een psychose. Maar mijn ontregelingen/ontsporingen zijn aan de manische kant. Ik ben nu ook te druk en gebruik medicijnen. Mijn psychiater zegt ook jij hebt schizofrenie met een manisch depressief tintje. Om het ingewikkelder te maken: ik heb ook geen last van stemmen. Iedereen is uniek en zeker met schizofrenie. Ik werd in een week of drie psychotisch en werd drie maanden opgenomen. Toen was het duidelijk. Een jaar daarna werd ik weer vijf maanden opgenomen omdat mijn behandelaar mij niet goed begeleidde. Je hebt ook mensen met schizofrenie waar het meer in de negatieve symptomen zit, zeker met adolescenten. Dan gaat het ziektebeeld eerst via de negatieve symptomen. Voor dat ik ziek werd wist ik niets over schizofrenie Omdat ik het later in mijn leven heb gekregen heb ik een iets mildere vorm: de ontwikkeling is minder heftig. Ik heb mijn studie afgemaakt en ook nog wat gewerkt. Daarom zit ik in een hogere WAO-uitkering. Ik heb een baantje van 10 uur bij de bibliotheek (dat heb ik helemaal uitgezocht) en dat mag ik gewoon houden. Hebben ze bij jouw eerste opname die diagnose gesteld? Tijdens de tweede opname. Ik was tweemaal psychotisch geweest in twee jaar en toen was de diagnose makkelijk te stellen. Als je spreekt met lotgenoten, wat wordt dan aangegeven als de oorzaak van schizofrenie? Ik heb in lotgenotengroepen gezeten. Er is, denk ik, een grote erfelijke component. Ik kom niet veel enge verhalen tegen over oorzaken in de jeugd. Dat is meer bij andere ziektebeelden. Ik moet zeggen ik kom vooral mensen met schizofrenie tegen waarmee het vrij goed gaat. Ik ga bijvoorbeeld naar lezingen van Anoiksis en dat doe je ook pas als het wel goed gaat. Ik zie een groep mensen met schizofrenie niet, ik zie geen mensen uit beschermde woonvormen of verblijfsafdelingen. Die komen niet naar Anoiksis. Die hebben meer te maken met Ypsilon. Familie gaat vooral naar Ypsilon als het slecht gaat met hun familielid. Mijn ouders zijn bijvoorbeeld geen lid van Ypsilon.

VERWIJZERTJES

SAMENWERKING

Lentis Linis UMCG

Universitair Centrum Psychiatrie Rob Giel Onderzoekcentrum

KENNISCENTRA

www.kenniscentrumphrenos.nl

CLIËNTEN, PATIËNTEN EN NAASTBETROKKENEN

Ypsilon Anoiksis

labyrint/in perspectief Tien sleutelfactoren voor herstel Stichting Recovery Nederland Meer weten over psychosen en

schizofrenie? Kinderen van ouders met psychiatrische problemen

Stichting Nieuw Nabuurschap Maatjesproject van Humanitas

ALGEMENE INFO

Netwerk Vroege Psychose Pandora

ONDERZOEK EN WETENSCHAP

medscape Richtlijn schizofrenie

Neuwste boek van Mike Slade, 100 ways to recovery.

Gratis down te loaden op: www.rethink.org/100ways

ZORGPROGRAMMA

PSYCHOTISCHE STOORNISSEN Klik hier voor het rapport

www.phamous.nl

3

Het is een erfelijke component waar we nog niet voldoende van weten. Plus toch ook levensellende die mensen op hun weg tegen komen. Maar waarom ontwikkelt de één wel schizofrenie en de ander niet? Het is toch heel complex. Had je toen je werd opgenomen behoefte aan informatie? Dat is een van de redenen waarom ik lid ben geworden van Anoiksis. Ik ben vrij snel actief geworden. Ik wil niet arrogant overkomen maar ik weet nu soms meer over schizofrenie dan mijn psychiater en dat is wel eens frustrerend. Zij moeten bepalen hoe ik mijn medicijnen slik. Stel dat er, toen je werd opgenomen, een keuze geweest was: over behandeling, medicatie, reïntegratie etc. Dat was mooi geweest. Ik had misschien geen tweede psychose gehad als ik goed was voorgelicht. Dat was ook de reden dat ik info ben gaan zoeken. In de daaropvolgende vijftien jaar ben ik informatie blijven slurpen. De behandelaar moet je goede informatie geven of hij moet het minstens coördineren. Als ik door die eerste behandelaar goed geïnformeerd was en goed ingesteld was op medicijnen, had ik nooit die pillen laten staan. Ik heb die medicijnen nodig. Er zijn veel knelpunten bij het verkrijgen van informatie. De arbeidsbemiddelaar die ik had deed niet wat zij moest doen. Dat gaf veel gedoe bij het verkrijgen van mijn baan. Ik geef nu niets meer uit handen. Als ik informatie nodig heb zoek ik het zelf uit en besluit op basis daarvan. Mijn belasting en andere administratie doe ik ook zelf. Ik heb ook een PGB. Daarvoor heb ik twee studenten psychologie gevraagd: 1 á 1,5 uur. Die komen wekelijks met me praten. Ik geloof in de combinatie pillen en praten. Kun je twee dingen noemen van de hulpverlening: positieve en negatieve aspecten? Knelpunt vind ik respect. Ik wilde overleggen met de dienstdoende arts maar ik kwam er niet door bij de verpleegkundige. Wij moeten maar luisteren naar de hulpverlening, zij weten alles. Positief dat ik 15 jaar dezelfde psychiater had. In een academisch ziekenhuis. Positief is ook dat veel meer mogelijk is momenteel. Zowel financieel als in de werksfeer. Maak van je leven wat je kunt maken, gebruik alles wat er is. Er wordt de laatste tijd wel veel afgebroken: bv. reiskosten voor de ritjes naar de psychiater vergoeden ze niet meer. Een ander probleem is hoe de gemiddelde mens denkt over schizofrenie. Doe maar eens wat Postbus 51 spotjes om het uit te leggen.

4

Hoe zie jij de rol van familie en naastbetrokkenen? Ik ben regelmatig met Ypsilon in de discussie. Boven de 18 ben je autonoom. Bij Ypsilon zit familie van patiënten met veel meer last van hun ziekte. De hulpverlening moet het in zo’n situatie overnemen. De relatie met familie is dubbel. Toen ik psychotisch was moesten mijn ouders de touwtjes in handen nemen. Toen ik er weer uit was kon ik het zelf weer doen. Als de hulpverlening goed is, heb je minder jouw familie nodig. Dan hebben families minder stress en frustratie. Familie kan een patiënt te afhankelijk maken. Loslaten en vertrouwen dat de hulpverlening het over neemt zou moeten kunnen. “Expressed Emotions” is een probleem bij familie. Je moet patiënten met schizofrenie wat lucht geven en aanspreken op hun gezonde deel. Ik spreek over mezelf als “patiënt’: een patiënt heeft recht op een goede behandeling. Cliënt is me te wollig. Ik heb een bekende en bewezen ziekte, daarnaast heb ik een arbeidshandicap.

5

Lid van Kenniscentrum Phrenos�Harald Schneider, directeur behandelzaken Linis, heeft tijdens het schizofreniecongres in Zwolle een vruchtbaar gesprek gehad met Jaap van Weeghel (directeur Kenniscentrum Phrenos). Dit heeft geleid tot het besluit dat per 1 januari 2011 er sprake is van een (hernieuwd) lidmaatschap van Phrenos. Hiermee heeft ook het zorgprogramma weer aansluiting gekregen met het landelijk netwerk van praktijk en wetenschap rond mensen met psychotische stoornissen. Kenniscentrum Phrenos is ontstaan uit het Kenniscentrum Rehabilitatie en het Kenniscentrum Schizofrenie en is gehuisvest in het Trimbosinstituut. Het UCP was al lid van het Kenniscentrum Schizofrenie en is als zodanig overgestapt op Phrenos.

Van Familievereniging naar Familieraad

Door: Diny Eleveld Rob Versteden, adviseur van de Familievereniging, opent de vergadering en heet de aanwezigen welkom. In deze bijeenkomst zal de Familievereniging worden opgeheven en de Centrale Familieraad geïnstalleerd. Hij vergelijkt dit met de transformatie van een rups naar een vlinder. “Van buiten naar binnen” Hetty Ligtenberg, voorzitter Familievereniging, legt een relatie met het stormachtige weer buiten. De aanwezigen hebben de elementen letterlijk en figuurlijk getrotseerd. Haar inleiding gaat over de route die familieleden hebben afgelegd “van buiten naar binnen”. Zo’n 20 jaar geleden telde de rol van familieleden niet mee, zij stonden letterlijk buiten het paviljoen Groenehage om een familievereniging op te richten. Later werd de stichting GGz Groningen opgericht en ontstond er een samenwerkingsovereenkomst met de Raad van Bestuur. Men kon pas lid worden van de Familievereniging Dennenoord als een familielid langer dan 5 jaar in zorg was. Nog later ging GGz Groningen zich positioneren. Er werden twee conferenties georganiseerd waarin ook de cliëntenraad vertegenwoordigd was. Voor het eerst werd de Familievereniging betrokken bij de beleidsmatige ontwikkelingen. In 2007 werd GGz Groningen Lentis en werd de Familievereniging lid van de Stichting Landelijke Koepel Familieraden. Inmiddels heeft het bestuur van de Familievereniging 6 x per jaar een overleg met de Raad van Bestuur. De bijeenkomst van vandaag is een historisch moment, na 20 jaar wordt het doel bereikt, want door de oprichting van de Centrale Familieraad is de familie nu “binnen” en heeft een volwaardige rol binnen de organisatie. Vervolgens zullen per zorggroep Familieraden worden opgericht. Als eerste heeft de zorggroep Linis alle bij hen bekende contactpersonen uitgenodigd voor deze bijeenkomst. “Dat doe je toch wel even”

6

Rob Versteden (adviseur Familievereniging) werd zo’n 25 jaar geleden door de directie gevraagd om de nieuw opgerichte familievereniging te begeleiden met de woorden “Dat doe je toch wel even”. Niet iedereen was blij met dit initiatief. Men was bevreesd dat de familie zich zou willen bemoeien met de behandeling van patiënten. Omdat het niet lukte om een bestuur bij elkaar te krijgen, kwam er eerst een commissie Familievereniging in Oprichting. In het begin was er alleen een Familievereniging voor de afdeling wonen van Dennenoord. Er kwam een nieuwsbulletin en er werd een antwoordnummer ingesteld. Vanaf 1995 had de familievereniging het moeilijk maar in 2000 zette Hetty Ligtenberg een stevig bestuur op. Rob heeft de archieven geraadpleegd en door middel van een powerpointpresentatie, verluchtigd met tekeningen gemaakt door de heer Jan Folkerts, maakt Rob een reis door de geschiedenis. Hij besluit met de woorden: “Het wordt de hoogste tijd voor een Familieraad. Dat doe je toch wel even, Corstiaan Bruinsma? Hierna biedt Hetty Ligtenberg namens de Familievereniging Rob een spekstenen beeld van een familiegroep aan als dank voor alle jaren die hij de vereniging ondersteund heeft. “Lentis en Familieraden, partners in zorg” Corstiaan Bruinsma (lid Raad van Bestuur) schetst de ontwikkelingen in het beleid gedurende de laatste jaren. Vanaf 2007 werd de samenwerkingsovereenkomst vernieuwd en het familiebeleid geherformuleerd. Men wilde de naastbetrokkenen beter ondersteunen en informeren en hen beschouwen als partner in de zorg. Zes keer per jaar vergadert het bestuur van de Familievereniging met de Raad van Bestuur. In het EPD zijn de gegevens van de contactpersonen opgenomen en in de behandelteams zijn familieaandachtsfunctionarissen aangesteld. Familieavonden en cursusavonden worden georganiseerd en er zijn preventieprogramma’s. Lentis heeft een aantal beloftes opgeschreven daar waar het gaat om de relatie tussen Lentis en familie/naastbetrokkenen. Als Lentis zich daar niet aan houdt kan men terecht bij puntvanzorg@lentis.nl en eventueel gebruik maken van de klachtenregeling. Inmiddels is er een samenwerkingsovereenkomst opgesteld met de Centrale Familieraad en zijn er voor de familieraden van de zorggroepen reglementen geformuleerd, ontleend aan de cliëntmedezeggenschap.

Ondertekening samenwerkingsovereenkomst Corstiaan Bruinsma en Hetty Ligtenberg ondertekenen de samenwerkingsovereenkomst namens de Raad van Bestuur en de Centrale Familieraad. Hiermee is de Familievereniging opgeheven en worden Hetty Ligtenberg en Willy Walda officieel geïnstalleerd als bestuursleden van de Centrale Familieraad. Dit gebeurt door het overhandigen van visitekaartjes. De directies van de zorggroepen gaan dit beleid nu vertalen naar hun eigen zorggroep. Dat vraagt om een nieuwe structuur. Per zorggroep wordt een familieraad opgericht. Op 25 november vindt de eerste bijeenkomst plaats van de Familieraad van Linis. “Presentatie Linis” Harald Schneider (directeur behandelzaken Linis) vertelt iets over

7

de organisatie van de zorggroep Linis, het familiebeleid, de triadekaart en de verdere stappen om tot een Familieraad Linis te komen. Linis is een zorggroep waar klinische en/of langdurige zorg wordt verleend. De hulpverlening is over de gehele provincie verdeeld. Er zijn activiteitencentra en dagbesteding. De kracht van Linis is dat er goede ketenzorg bestaat. In de jaren ‘50 was het vanzelfsprekend dat de familie betrokken werd bij de behandeling van een cliënt. In de loop van de tijd is de instelling het contact met de familie kwijt geraakt. Relaties maken het leven rijk, maar bij cliënten in de geestelijke gezondheidszorg blijft er vaak weinig over van hun sociale kaart. Vrienden van vroeger, buren, sportmaatjes,collega’s, etc. verdwijnen. Er is veel eenzaamheid. Medewerkers moeten leren hoe de mantelzorgers ondersteund kunnen worden. De Triadekaart (ontwikkeld door Ypsilon) is een praktisch hulpmiddel om met elkaar in gesprek te gaan en de lasten te verdelen. De naaste krijgt meer zicht op wat hij aan ondersteuning kan bieden en krijgen. De Triadekaart wordt als pilot ingevoerd op 3 afdelingen van Linis. Op 25 november is er een eerste bijeenkomst om te komen tot een Familieraad Linis. Harald hoopt dat er veel belangstellenden zijn die zich hiervoor aanmelden. Hierna sluit Rob Versteden de bijeenkomst en nodigt de aanwezigen uit om nog even met elkaar na te praten onder het genot van een hapje en drankje

Training psycho-educatie voor hulpverleners/verpleegkundigen� Op donderdag 20 januari 2011 is er een training voor hulpverleners/verpleegkundigen die psycho-educatie (gaan) geven aan groepen cliënten met een psychotische aandoening. Hiervoor zijn nog enkele plekken beschikbaar. De werkgroep Psycho-educatie heeft een nieuw werkboek samengesteld. Doel van de training is het leren hanteren en/of opfrissen van vaardigheden in het geven van psycho-educatie aan deze groep cliënten. De training wordt gegeven door Gien Nijburg (verpleegkundige Kliniek Groningen) en Ellen Siegert (preventiefunctionaris Welnis). Er kunnen maximaal 20 mensen aan de training deelnemen Tijd: 08.30 uur tot 17.00 uur Plaats: De Schakel Zuidlaren Basisopleiding Psychotische Stoornissen

Opgave bij: Ellen Klein, secretariaat zorgprogramma PPP E-mail: g.klein@lentis.nl Tel.: 050-5223583/06-10933796

8

Het Zorgprogramma Psychotische Stoornissen is een samenwerkingsverband tussen UMCG/UCP, Lentis en het Rob Giel Onderzoekcentrum. Uit de lezingen die in 2008 zijn gehouden over het

zorgprogramma en de wetenschappelijke ontwikkelingen rond psychotische stoornissen is een DVD basisopleiding ontwikkeld. De opleiding bestaat uit het gezamenlijk volgen van presentaties op DVD met de mogelijkheid van onderlinge discussie over de inhoud. Bij deelname ontvangt u een werkmap. De opleiding wordt beëindigd met een toets. De opleiding wordt begeleid door Rob Versteden, programmaleider Zorgprogramma Psychotische Stoornissen. Programma Dagdeel 1 Het Zorgprogramma (Dr. H. Knegtering) De Richtlijn (Dr. C. Slooff) Dagdeel 2 ROM/Phamous (Drs. I. Lako) De Praktijk (G. Lohuis) Dagdeel 3 De Ervaring (Cliënten) (P. Reuvekamp) De Ervaring (Naastbetrokkenen) (A. Berghuis) Dagdeel 4 De Wetenschap (Prognose) (Prof. dr. D. Wiersma) De Wetenschap (State of the Art 1) (Dr. R. Bruggeman) De Wetenschap (State of the Art 2) (Dr. H. Klein) Anoiksis

Ypsilon Brede coalitie wil psychosezorg sneller en beter maken De duur van de onbehandelde psychose moet omlaag en ook de behandeling zelf kan effectiever. De problematiek is dermate urgent dat alle partijen in de zorg vandaag besloten de krachten te gaan bundelen. Dat is het resultaat van een conferentie die de vereniging Ypsilon op 25 november jl. in Den Haag organiseerde voor beleidsmakers in zorg en politiek. De vereniging vertegenwoordigt 7.000 familieleden van mensen met

Voor informatie en aanmelding kunt u terecht bij Ellen Klein, e-mail: g.klein@lentis.nl Telefoon: 050-5223583/06-10933796 Klik op deze link voor meer informatie over Anoiksis Klik op deze link voor meer

9

schizofrenie of een psychose. Ypsilondirecteur Bert Stavenuiter is verheugd over de getoonde bereidheid om samen verder op te trekken. “Al tijdens de conferentie zijn tal van concrete suggesties gedaan hoe we mensen eerder in goede zorg kunnen krijgen en welke bijdrage de organisaties daaraan kunnen leveren. We hoeven ook niet vanaf nul te starten: er zijn al goede voorbeelden waar anderen op kunnen voortbouwen. Maar tot nu toe ontbrak samenhang en een gecoördineerde aanpak.” De sleutel voor een betere aanpak ligt wat Ypsilon betreft in een dubbele vroegtijdigheid: vroeg ingrijpen bij een (naderende) psychose en vroege inzet en toerusting van familieleden als continue factor. Een constatering die op de conferentie breed werd gedragen. In een gezamenlijke slotverklaring spraken de partijen dan ook uit dat elke patiënt toegang moet hebben tot behandeling in een eerste psychoseteam in een zo vroeg mogelijke fase. Dit alles vanuit de basisgedachte dat cliënt en familie zelf moeten kunnen uitspreken wat voor hen kwalitatief goede zorg is. Daarmee zou in één klap een einde komen aan de ervaringen van veel patiënten en familieleden dat ze nog maar nauwelijks mogen meepraten over de behandeling, zoals onderzoek van Ypsilon recentelijk liet zien. De Britse arts David Shiers kon de aanwezigen laten zien welke spectaculaire resultaten een gecoördineerde aanpak kan hebben. Toen zijn eigen dochter een psychose kreeg, duurde het gemiddeld nog 12 tot 18 maanden voordat er een behandeling volgde. Onder zijn leiding startte het ministerie van Volksgezondheid een programma waarmee de onbehandelde duur werd teruggebracht tot 5 maanden. Het aantal heropnames daalde bovendien van 50 naar 17 procent , terwijl het percentage van ouders die bij de behandeling werden betrokken groeide van 49 naar 84. Als klap op de vuurpijl groeide het aantal patiënten met werk van 8 naar 56 procent. Congressen 10de Symposium Rob Giel Onderzoekscentrum Op 7 december 2010 wordt het tiende RGOc-symposium gehouden in theater De Kimme, Lentis, Zuidlaren. Centraal staan vaktherapie en ROM, twee belangwekkende thema's omdat ze betrekking hebben op de verdere onderbouwing van de effectiviteit en transparantie van de geestelijke gezondheidszorg in Nederland in een tijd die nadrukkelijk vraagt om toepassing van evidence based richtlijnen en om benchmarking teneinde de bekostiging van de zorg te onderbouwen. Het eerst komt de betekenis van de vaktherapieën aan de orde. Het is in dit verband opmerkelijk dat vaktherapieën weliswaar al jaar en dag op tamelijk grote schaal worden toegepast in ambulante en (dag)klinische settings, terwijl nog weinig onderzoek gedaan is waaruit duidelijk wordt wat hun specifieke werking is en wat het bijdraagt aan het herstel van patiënten. Toch is de opvatting tamelijk algemeen dat deze therapieën - psychomotorische therapie, beeldende therapie, muziektherapie,

informatie over Ypsilon

10

dramatherapie en danstherapie – nuttig en waardevol zijn en ook aan veel patiënten worden gegeven. Ons tweede onderwerp is de Routine Outcome Monitoring, kortweg ROM of ook wel routinematige uitkomst meting genoemd. Onder welke voorwaarden ROM kan haar beloften waarmaken? En welke relaties kunnen gelegd worden tussen evidence based behandelen, (gerandomiseerd) onderzoek en ROM? Eén van de meest ontwikkelde protocollen, het PHAMOUS protocol voor psychosen, wordt in detail onder de loep genomen door onderzoekers van GGZ Friesland, Drenthe, Lentis en het UCP. Dit symposium is geaccrediteerd door de Stichting Register Vaktherapeutische Beroepen (SRVB). Verder is accreditatie aangevraagd bij de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en bij de FGzP voor klinisch psychologen. Groepen Cursus Omgaan met schizofrenie' voor directbetrokkenen Schizofrenie ontwricht het leven van degene bij wie de diagnose is gesteld én van directbetrokkenen. Uit onderzoek naar de cursus blijkt dat deelnemers zowel op de korte als langere termijn minder belasting ervaren en beter in hun vel zitten Start : donderdagavond 13 januari 2011 Locatie : Kliniek Groningen Tijd : 17.30 uur tot 19.30 uur Duur : 10 bijeenkomsten De cursus De volgende onderwerpen komen in de cursus aan bod: Informatie over ziekte en behandelingsmogelijkheden, probleemoplossende vaardigheden, noodplan/crisiskaart, sociale steun, praten over de ziekte met ‘de buitenwereld’, zorg voor uzelf, omgaan met de hulpverlening. Groep voor kinderen… In oktober start in Veendam een groep voor kinderen die opgroeien in een gezin, waarin één of beide ouders gediagnosticeerd zijn met een psychiatrische stoornis. Te denken valt aan chronische depressie, borderline, manisch/depressief, psychosen etc, maar ook verslavingsproblematiek.

Aanmelden kan via deze link of met de kaart in de uitnodigingsfolder.

Voor informatie en aanmeldingen kunt u terecht bij: Ursula Sennema E-mail: ue.sennema@lentis.nl Tel: 050-5223723. Verwijzing/informatie bij: Klaske Tichelaar (JONX) Laura Eitokpa (FACT, tel. (0598) 36 42 00

11

Het is een praat/doe groep voor kinderen van 8-12 jaar. De groep wordt gehouden op woensdagmiddag en zal 8 keer bij elkaar komen.Daarnaast zijn er twee ouderbijeenkomsten.

“Mannen onder elkaar�

De afdeling FACT-Veendam organiseert een lotgenotencontact voor mannen die begeleiding krijgen van een van de medewerkers van het team, maar mannen uit andere regio

�s zijn

ook welkom.De bijeenkomsten zijn voor mannen die ervaringen willen delen en met elkaar in contact willen komen.� In aanwezigheid van 2 teamleden kunnen jullie elkaar ontmoeten en in gesprek gaan over zaken die jullie bezig houden. Je kunt op deze manier dus sociale contacten opdoen, ervaringen, herkenning, steun en informatie delen met elkaar. Iedereen kan op zijn manier meedoen. Als je vooral wilt luisteren of je wilt iets vertellen, alles is mogelijk. Waar het in de bijeenkomsten over gaat word in gezamenlijk overleg bepaald. Onderwerpen die aan de orde kunnen komen zijn bijv: - Dag en nachtritme - Wie zijn belangrijk voor je en waarom - Ontspanning - Wat vind je leuk om te doen - Wel of geen medicatie - ………… Waar en wanneer: Iedere week op dinsdagmiddag van 14.30 tot 15.30 uur op de Locatie van Lentis aan de Nassaustraat 171 te Veendam. Als het een probleem is om te komen is er een mogelijkheid dat we je ophalen. Henk Tiegelaar en Conny Kochx. Lotgenotengroep De afdeling Psychosen van het UCP organiseert lotgenotencontact voor patiënten die een psychose hebben meegemaakt en die graag in contact willen komen met anderen. Lotgenotencontact is voor veel patiënten een bron van herkenning, erkenning, steun en informatie. Het kan ondersteuning bieden bij het verwerken van een psychotische stoornis en bij het leren leven met een deze stoornis.

Klik op deze link voor meer informatie over de lotgenotengroep

12

Bijeenkomsten In aanwezigheid van een hulpverlener wordt tijdens acht of meer bijeenkomsten in een ontspannen sfeer gesproken over onderwerpen die door de groep worden ingebracht. Iedereen kan op zijn eigen manier meedoen. Als u vooral veel wilt luisteren of juist vertellen, is dat mogelijk. Als u het moeilijk vindt om in een groep te praten, dan wordt daar rekening mee gehouden. Waar en wanneer Eens per twee weken is er op dinsdag van 17.00 tot 18.30 uur een bijeenkomst. De bijeenkomsten vinden plaats in het UCP Libermanmodules Er zijn 6 Libermanmodules namelijk: Module 1: Omgaan met antipsychotische medicatie. Module 2: Omgaan met psychotische symptomen. Module 3: Omgaan met vrije tijd. Module 4: Omgaan met verslaving. Module 5: Omgaan met werk. Module 6: Omgaan met sociale relaties en intimiteit: Deel 1: het aangaan en onderhouden van sociale relaties. Deel 2: het aangaan en onderhouden van een intieme relatie. Health 4U Start cursus Health 4U in Veendam Start : maandag 7 maart 2011 Tijd : 15.30 uur tot 16.30 uur Duur : 18 bijeenkomsten Health 4U: voor wie is het? Health 4U is speciaal ontwikkeld voor mensen die medicatie gebruiken omdat ze last hebben van psychische klachten. Vaak leiden deze klachten, in combinatie met medicatie, tot een ongezonde levensstijl waardoor mensen zwaarder worden en de lichamelijke conditie kan verslechteren. Deze training is ontwikkeld om hier wat aan te doen.

Informatie/aanmelden: Manuela Veenstra Linis FACT team 3 Telefoonnummer: 050-5223534 E-mail: mk.veenstra@lentis.nl Voor informatie/aanmeldingen kunt u terecht bij: AC Veendam, telefoon 0598-364231 Robert Frieso of Ben Vegter

13

Health 4U: wat is het? Health 4U is een unieke combinatie van verschillende trainingen die kunnen helpen om ongezonde gewoonten te veranderen, overgewicht te bestrijden en uw conditie te verbeteren. Het uitgangspunt is dat overgewicht en de kans op ziekte, ook als deze ontstaan door bijwerkingen van medicatie, vooral samenhangen met eenzaamheid, negatieve gevoelens en vervelende gedachten. Deze leiden vaak tot ongezonde gewoonten zoals veel roken, teveel eten en onvoldoende beweging. Familieavonden De afdeling Psychosen van het UCP organiseert regelmatig informatie-bijeenkomsten voor familieleden van patiënten die psychotisch zijn of zijn geweest. U vindt hier meer informatie over deze bijeenkomsten. Voor wie en waarom Psychotische klachten beïnvloeden niet alleen het leven van de patiënt, maar ook dat van de mensen uit zijn omgeving. De psychotische klachten kunnen bij de partner, kinderen, ouders, broers en zussen bijvoorbeeld leiden tot zorg, onzekerheid, spanning en angst. Voorlichting over psychosen en het uitwisselen van ervaringen met anderen, kunnen dan nuttig zijn en steun bieden. De familieavonden kunnen helpen beter met eventuele problemen om te gaan. Tijdens de familieavonden zijn er leden van Ypsilon aanwezig. Dit is de patiëntenvereniging voor familieleden van psychotische patiënten. De leden houden voordrachten en beantwoorden vragen vanuit hun eigen ervaringen. Ook vertellen zij welke activiteiten de vereniging organiseert. Psycho-educatie De afdeling Psychosen van het UCP organiseert wekelijks voorlichtings-bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt u informatie over de oorzaken, de behandeling en de preventie van psychosen. Voor wie De voorlichtingsbijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen die mogelijk psychotische verschijnselen hebben of hebben gehad. De gegeven informatie helpt bij het uitzoeken of er psychotische symptomen zijn of zijn geweest. Ook helpt de informatie beter met psychische klachten om te gaan en te weten wat er aan te doen is. De bijeenkomsten zijn vrij toegankelijk voor patiënten van het UCP en daarbuiten. Waar en wanneer De bijeenkomsten zijn elke vrijdagmiddag (m.u.v. van feestdagen) van 13.30 tot 14.30 in het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG.

Informatie bij: Secretariaat Linis FACT team 5 Marian Kanon Telefoon: 050-5223349 E.mail: m.kanon@lentis.nl Meer weten over Health 4U, klik op deze link Klik op deze link voor meer informatie over de familieavonden Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Klik op deze link voor meer informatie over de voorlichtingsbijeenkomsten Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl

14

Goldstein sociale vaardigheden Start goldsteintraining “opkomen voor jezelf” in Stadskanaal De intakegesprekken vinden plaats op donderdag 6 januari aanstaande. Cursus zal plaatsvinden vanaf donderdag 13 januari t/m. donderdag 3 februari. Er zijn 8 verschillende trainingen namelijk:

1. Een praatje maken; 2. Luisteren; 3. Iets bespreken; 4. Opkomen voor je mening; 5. Uiten van waardering en genegenheid; 6. Reageren op waardering en genegenheid; 7. Uiten van boosheid en irritatie; 8. Reageren op boosheid en irritatie.

Voor informatie en aanmeldingen kunt u terecht bij het secretariaat van de kliniek en FACT Stadskanaal telefoon: 0599-692112 Informatie/opgave bij: Secretariaat Linis FACT team 4 Alda Arts Telefoon: 050-5223213

E.mail��ad.arts@lentis.nl�

�

�

�

�

�

�