Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
1
Azərbaycan Respublikası
Səhiyyə Nazirliyinin Kollegiyasının
26.09.2011-ci il tarixli,
37 nömrəli qərarı ilə təsdiq
edilmişdir
ALİ TİBB TƏHSİL PİLLƏSİNİN DÖVLƏT STANDARTI
REZİDENTURA SƏVİYYƏSİ ÜZRƏ 060923- “YOLUXUCU XƏSTƏLİKLƏR” İXTİSASININ
TƏHSİL PROQRAMI
1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR
1.1. Rezidentura səviyyəsinin 060923 - «Yoluxucu xəstəliklər» ixtisası üzrə Təhsil Proqramı (bundan
sonra ixtisas üzrə Təhsil Proqramı) «Təhsil haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa,
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarları ilə təsdiq olunmuş «Ali təhsil
pilləsinin dövlət standartı və proqramı» tələblərinə, «Rezidentura təhsilinin məzmunu və təşkili
Qaydaları”na və “Rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığı aparılan ixtisasların Təsnifatı”na
uyğun hazırlanmışdır.
1.2. 060923 - «Yoluxucu xəstəliklər » ixtisası üzrə Təhsil Proqramı tabeliyindən və mülkiyyət
formasından asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən və həmin ixtisas
üzrə rezidentura proqramını həyata keçirən bütün təhsil, elm və tibb müəssisələri üçün
məcburidir.
1.3. İstifadə olunan işarələr:
İTP–ixtisas üzrə təhsil proqramı
ÜFR – ümumi fənnlər, rotasiyalar
PFR – peşə fənnlər, rotasiyalar
ÜHM – ümumi hazırlığı mövzuları
PHM – peşə hazırlığı mövzuları
MH – Mühazirə (auditoriya saatı)
SM – Seminar (auditoriya saatı)
TM – Təcrübə məşğələ(auditoriya saatı)
As - assistentlik (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
P - sərbəst yerinə yetirilməsi (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
İ - nəticələrin interpretasiyası (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
S - simulyasiya (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)
1.4. 060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisasının xarakteristikası
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
2
İTP-nin mənimsənilməsinin normativ müddəti və məzunlara verilən ixtisas dərəcəsi:
İxtisasın şifri və adı Verilən həkim- mütəxəssis ixtisası Təhsil müddəti Kreditlərin sayı
060923-Yoluxucu xəstəliklər Həkim-infeksionist 4 il 240
2. HƏKIM-İNFEKSİONİSTİN IXTISAS XARAKTERISTIKASI VƏ SƏRIŞTƏLILIYI
(KOMPETENSIYASI)
2.1. Həkim-infeksionistin ixtisas xarakteristikası
Yoluxucu xəstəliklər – insan yoluxucu xəstəliklərinin diaqnostikası, müalicə və profilaktikasına yönəlmiş
tibbi elm sahəsidir. Həkim-infeksionist dərin fundamental və kliniki peşə hazırlığı tələb edən fəaliyyətə, o
cümlədən, elmi-tədqiqat işi aparmağa və pedaqoji fəaliyyətə hazır olmalıdır.
2.2. Proqramın mənimsənilməsi nəticəsində rezidentin kompetensiyasına qoyulan tələblər
2. 2. 1 Həkim-infeksionist aşağıdakı ümummədəni kompetensiyalara yiyələnməlidir:
ÜFR-01. BAZA TƏHSİLİ
Ümumi bilik və bacarıqları:
ÜFR-01.1. Cəmiyyətdə qəbul edilmiş əxlaq və hüquq normaları çərçivəsində səlahiyyətlərini icra
etməyə hazır olmalı və praktiki tibbi fəaliyyət göstərməyi bacarmalı, həkimlik etikası
qaydalarına, məxfi informasiya ilə işləmək haqqında qanunlara və normativ hüquqi aktlara
riayət etməli, həkimlik sirrini qorumalıdır;
ÜFR-01.2. Sosial əhəmiyyət kəsb edən məsələləri və prosesləri təhlil etməyi bacarmalı, öz
professional iş fəaliyyətinə humanitar, tibbi-bioloji və digər klinik elmlərin müxtəlif
metodlarını tətbiq etməyi bacarmalıdır;
ÜFR-01.3. Səhiyyə haqqında qanunvericiliyin əsasları, tibbi yardım və yoluxucu xəstəliklər üzrə
xidmət göstərən müəssisələrin fəaliyyətini təyin edən əsas normativ sənədləri bilməlidir;
ÜFR-01.4. Səhiyyə qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş və müalicə müəssisəsi üzrə daxili əmrlərlə
təsdiq olunmuş tibbi sənədləşməni aparmalıdır;
ÜFR-01.5. Məntiqi və əsaslandırılmış təhlil etməyə hazır olmalı, müzakirələr və mübahisələr
aparmağı, professional məzmunlu mətnləri redaktə etməyi bacarmalı, əməkdaşlıq etməli,
mübahisələrin həllində tolerantlıq göstərərək tərbiyəvi və pedaqoji fəaliyyət göstərməlidir;
ÜFR-01.6. İdarəçilik üsullarını və metodlarını bilməli, müxtəlif tərəddüdlü vəziyyətlərdə öz
professional peşə səriştəliliyi çərçivəsində lazımi məsul idarəçilik qərarını verməyi
bacarmalıdır;
ÜFR-01.7. Tibbdə və infektologiyada etika və deontologiya əsasları;
ÜFR-02. FIZİOLOGİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-02.1. Orqanizmin normal fiziologiyasını bilməlidir;
ÜFR-02.2. Orqan sistemlərin fiziologiyası
ÜFR-02.2.(a) Qidalanma və metabolizm
ÜFR-02.2.(b) Hemostaz və koaqulyasiya
ÜFR-02.2.(c) Su-elektrolit mübadiləsi
ÜFR-02.2.(d) Hüceyrə bölünməsi, diferensasiyası və apoptoz
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
3
ÜFR-02.2.(e) İmmun sistem
ÜFR-02.2.(f) Hamiləlik
ÜFR-02.2.(g) Homeostaz
ÜFR-02.3. Yoluxucu xəstəlıklərin etiologiyanı, patogenezini və patofiziologiyasını bilməlidir.
ÜFR-02.4. Yoluxucu ümumi patoloji proseslərin mexanizmlərini bilməlidir;
ÜFR-02.4.(a) Yara sağalması və iltihab
ÜFR-02.4.(b) Ağrı
ÜFR-02.4.(c) Onkogenez
ÜFR-02.4.(d) Sepsis
ÜFR-02.4.(e) İmmün pozulmalar
ÜFR-02.4.(f) Şok
ÜFR-02.5. Yaşla əlaqədarı fizioloji dəyişiklikləri bilməlidir.
ÜFR-02.6. Çox istifadə olunan klinik testlərin normal dəyərlərini və yaşla əlaqədar dəyişiklikləri
bilməlidir.
ÜFR-02.7. Müalicə və monitorizasiya üçün vacib olan fizioloji bilikləri əldə etmək.
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-02.8. Fizioloji biliklər əsasında klinik və laborator sınaqları izah edə bilməlidir;
ÜFR-02.9. Hamilələrin və yaşlıların fizioloji xüsusiyyətlərini müalicə planlarında nəzərə almaq
ÜFR-03. KLİNİK BİOKİMYA
ÜFR-03.1. ÜMUMİ BİOKİMYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-03.1.1. Yoluxucu xəstəliklər zamanı qan, sidik, beyin-onurğa beyin mayesində aşkar olunan
biokimyəvi dəyişiylikləri bilməlidir;
ÜFR-03.1.2. Likvorun və boşluqlar mayelərin biokimiyəvi əlamətlərinini və onlarındəyişiylikləri
bilməlidir;
ÜFR-03.1.3. Ağciyərin və qaraciyərin biokimiyəvi əlamətlərinini və onlarındəyişiylikləri bilməlidir;
ÜFR-03.1.4. Mədə, bağırsaq, öd, mədəaltı vəzi ifrazatının və sekretinin əsas biokimyəvi
göstəricilərini, onların diaqnostik əhəmiyyətini bilməlidir;
ÜFR-03.1.5. Qanın əsas biokimyəvi və eləcə də qan, sidik və nəcis göstəricilərinin təyini üsullarını,
kriteriyalarını, qan, sidik və nəcis analizatorlrından istifadə qaydalarını mənimsəməlidir.
ÜFR-03.2. SU – ELEKTROLİT VƏ TURŞU – QƏLƏVİ HOMEOSTAZI
Ümumi bilikləri:
ÜFR-03.2.1. Normal su-elektrolit və turşu-qələvi tarazlığını bilməlidir.
ÜFR-03.2.1(a) Orqanizmin maye mühitlərini bilməlidir.
ÜFR-03.2.1(b) Maye mühitləri arasında su mübadiləsinin fiziologiyasını bilməlidir və bunun
əhəmiyyətini qavramaq.
ÜFR-03.2.2. Su-elektrolit homeostazında yaşla əlaqədar dəyişiklikləri bilməlidir.
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-03.2.3. Su və elektrolit pozulmalarının diaqnostikasını və korreksiyasını bacarmalıdır.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
4
ÜFR-03.2.4. Turşu-qələvi pozulmalarının diaqnostikasını və düzəldilməsini bacarmalıdır.
Həkim-İnfeksionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-03.2.5. Su-elektrolit korreksiyasının hesablanması 15 (P) 10 (As)
ÜFR-03.2.6. Turşu-qələvi korreksiyasının planlaşdırması 15 (P) 10 (As)
ÜFR-03.3. METABOLİZM
Ümumi bilikləri:
ÜFR-03.3.1. Enerji metabolizmını bilməlidir;
ÜFR-03.3.2. Bədən temperaturunun tənzimini bilməlidir;
ÜFR-03.3.3. Metabolizmin hormonal tənzimini bilməlidir;
ÜFR-03.3.4. Aralıq metabolizmı bilməlidir;
ÜFR-03.3.5. Metabolizmdə yaşla əlaqədar ortaya çıxan dəyişiklikləri bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-03.3.6. Reanimasion xəstələrin gündəlik enerji ehtiyaclarını təyin etmək
ÜFR-03.3.7. Reanimasion xəstələrdə azot mübadiləsini hesablaya bilməlidir;
ÜFR-04. QİDALANMA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-04.1. Xəstələrin qidalanma vəziyyətlərini qiymətləndirmək üçün biliklərə sahib olmaq
ÜFR-04.2. Qidalandırma üsullarını bilməlidir;
ÜFR-04.3. Cərrahi xəstəliklərin qidalanmaya təsirini və qidalandırılması vacib olan xəstəlikləri
bilməlidir;
ÜFR-04.4. Yaşla əlaqədar qidalanmada ortaya çıxan dəyişiklikləri bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-04.5. Xəstələrin qidalanma vəziyətini qiymətləndirmyi bacarmalıdır;
ÜFR-04.6. Qidalandırma üsullarının seçimini bacarmalıdır;
ÜFR-04.7. Enteral və pareneral qidalandırma kateterlərini yerləşdirməyi bacarmalıdır;
ÜFR-04.8. Qidalandırmalı olan xəstələrdə qida ehtiyaclarını hesablamağı bacarmalıdır;
ÜFR-04.9. Parenteral qidalandırmada enerji və vitamin pozulmalarını təyin etməyi və aradan
qaldırmağı bacarmalıdır;
ÜFR-04.10. Enteral və parenteral qidalandırmada ağırlaşmaların təyinini və müalicəsini bacarmalıdır;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-04.11. Zondla qidalanması 10 (P) 20 (As)
ÜFR-04.12. Ümumi parenteral qidalanma gündəlik hesablanması 15 (P) 10 (As)
ÜFR-05. HEMATOLOGİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-05.1. Hematopoezin və qan komponentlərinin funksiyalarını bilməlidir;
ÜFR-05.2. Çox rast gələn hematoloji pozulmaların yoluxucu xəstələrə təsirini bilməlidir;
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
5
ÜFR-05.3. Sternal punksiyanı, əsas hematoloji göstəricilərin təyini və qiymətləndirilməsi
metodikasını, analizatorlardan istifadə qaydalarını mənimsəməlidir;
ÜFR-05.4. Hemostazın, koaqulyasiyanın və fibrinolizisin fiziologiyasını və patofiziologiyasını
bilməlidir;
ÜFR-05.5. Hiperkoaqulyasiya vəziyyətlərini və bunların yoluxucu xəstələrə təsirini bilməlidir;
ÜFR-05.6. Qanın, qan komponentlərinin və qan əvəzedici məhlulların transfuziyasını, göstərişləri və
ağırlaşmalarını bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-05.7. Çox rast gələn qan xəstəlikləri olan cərrahi xəstələrin aparılmasını bacarmalıdır;
ÜFR-05.8. Transfuziya reaksiyalarının təyinini və müalicəsini bacarmalıdır;
ÜFR-05.9. Antikoaqulyant müalicəsi alan planlı cərrahi xəstələri aparmağı bacarmalıdır;
ÜFR-05.10. Tromboz riski olan xəstələri aşakarlamağı və profilaktikasını bacarmalıdır;
ÜFR-05.11. Anemiyası, neytropeniyası və koaqulopatiyası olan xəstələrdə damar yolu açmağı
bacarmalıdır və risklərini bilməlidir;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-05.12. Qanın, qan komponentlərinin transfuziyasıyası 10 (P) 20 (As)
ÜFR-05.13. Sternal punksiyası və punktatın müayinaısi 10 (P) 20 (As)
ÜFR-06. ANESTEZİOLOGİYA VƏ REANIMATOLOGIYA
ÜFR-06.1. ANESTEZİOLOGİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-06.1.1. Ağrının patofiziologiyasını və müalicəsini bilməlidir;
ÜFR-06.1.2. Yerli, regional və ümumi anesteziyada istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını və
istifadə qaydalarını bilməlidir;
ÜFR-06.1.3. Yerli, regional və ümumi anesteziyanın prinsiplərini, metodlarını, göstəriş, əks-göstəriş
və ağırlaşmalarını bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-06.1.4. Anesteziya vaxtı xəstənin monitorizasyasınu bacarmalıdır;
ÜFR-06.1.5. Tənəffüs yolunu açıq tutma tədbirlərini bacarmalıdır;
ÜFR-06.1.6. İntubasiya və ekstubasiyanı bacarmalıdır;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-06.1.7. Ağciyərlərin süni ventilyasiyası 10 (P) 20 (As)
ÜFR-06.1.8. Endotraxeal intubasiyanın üsulları 15 (P) 20 (As)
ÜFR-06.1.9. Periferik damarların punksiyası 50 (P)
ÜFR-06.2. KRİTİK VƏZİYYƏTLƏRDƏ REANİMASİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-06.2.1. Kritik vəziyyətlərin mexanizmlərini, həyatqurtarma tədbirlərinin prinsiplərini,
ardıcıllığını və hədəf göstəricilərini bilməlidir;
ÜFR-06.2.2. Ürək dayanmasının səbələrini və mexanizmlərini bilməlidir;
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
6
ÜFR-06.2.3. Ürək dayanmasında istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;
ÜFR-06.2.4. Mexaniki ventilyasiyanın tənəffüs və ürək-damar sisteminə təsirini bilməlidir;
ÜFR-06.2.5. Ürək dayanmasının xəstələrin monitorizasiyasında istifadə edilən üsulları bilməlidir;
ÜFR-06.2.6. Beyin ölümünün kriteriyalarını bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-06.2.7. Kritik vəziyyətlərdəki xəstələrdə həyatqurtarma tədbirlərini ardıcıllıqla yernə yetirməyi
bacarmalıdır;
ÜFR-06.2.8. Tənəffüs yollarının keçiriliciyini bərpa etmək;
ÜFR-06.2.9. Oksigenasiya;
ÜFR-06.2.10. Periferik damarların punksiyası;
ÜFR-06.2.11. Mərkəzi Damar Təzyiqinin ölçülməsi;
ÜFR-06.2.12. Arteriyaseksiya və veneseksiya edilməsi.
ÜFR-06.2.13. Ürək dayanması və aritmiyaların diaqnostikasını bacarmalıdır;
ÜFR-06.2.14. Ürək masajı və defibrilyator istifadəsini bacarmalıdır;
ÜFR-06.2.15. Tənəffüs yollarının tıxanmasının diaqnostikasını və müalicəsini bacarmalıdır;
ÜFR-06.2.16. Endotraxeal və nazotraxeal intubasiyanı bacarmalıdır;
ÜFR-06.2.17. Mexaniki ventilyatorlardan istifadə etməyi bacarmalıdır;
ÜFR-06.2.18. Körpücükaltı, vidaci və bud venalarına kateter qoymağı bacarmalıdır;
ÜFR-06.2.19. Beyin ölümü diaqnozunu qoymağı bacarmalıdır;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-06.2.20. Tənəffüs yollarının keçiriliciyini bərpa etmək 15 (P) 20 (As)
ÜFR-06.2.21. Oksigenasiya üsulları aparmaq; 25 (P) 20 (As)
ÜFR-06.2.22. Elektrik Defibrillyasiya 10 (P) 20 (As)
ÜFR-06.2.23. Ürəyin qapalı masajı 10 (P) 20 (As)
ÜFR-06.2.24. Mərkəzi Damar Təzyiqinin ölçülməsi 10 (P) 10 (As)
ÜFR-07. DAXİLİ XƏSTƏLIKLƏR
Ümumi bilikləri:
ÜFR-07.1. Terapiya bölməsində rezident daxili xəstəliklərin propodevtikasını, EKQ-nın icrası və
qiymətləndirilməsini, mədə və 12 b. bağırsaq zondu, sidiklik və nazoqastral zondlardan istifadə
qaydalarını mənimsəməlidir.
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-07.2. Reaktiv hepatit diaqnostikası və müalicəsi
ÜFR-07.3. Autoimmun hepatitdiaqnostikası və müalicəsi
ÜFR-07.4. Toksiki hepatit diaqnostikası və müalicəsi
ÜFR-08. CƏRRAHİYYƏ
Ümumi bilikləri:
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
7
ÜFR-08.1. Cərrahiyyə bölməsində rezident traxeotomiya, traxeostomiya, arterial və venoz qanın
götürülməsi, mərkəzi venoz kateterin taxılması əməliyatlarının icra texnikasını və onların tətbiqinə
göstəriş və əks göstərişləri öyrənməlidir.
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-08.2. Kəskin qarındiaqnostikası və müalicəsi
ÜFR-08.3. Kəskin xolesistopankreatitdiaqnostikası və müalicəsi
Həkim-infeksionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-08.4. Krikotirotomiya və traxeostomiyanı bacarmalıdır; 20 (As), 20 (P)
ÜFR-08.5. Arteriyaseksiya və veneseksiya edilməsi 10 (P) 20 (As)
ÜFR-09. DERMATOLOGİYA
Peşə bilikləri:
ÜFR-09.1. Birincili və ikincili morfoloji elementlərin növləri;
ÜFR-09.2. Dermatoloji və CYKİ-lı xəstələrin obyektiv müayinə prinsipləri. Mono- və polimorfizm
haqqında anlayış;
ÜFR-09.3. İnfeksion və parazitar dermatozlar (epidemiologiya, etiopatogenez, klinika, diaqnostika,
differensial diaqnostika);
ÜFR-09.4. Sadə və allergik dermatitlər, toksidermiyalar, peşə dermatozları, neyrodermatozlar
(epidemiologiya, etiopatogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika);
ÜFR-09.5. Mantu, lepromin testləri interpretasiyası;
ÜFR-09.6. Nikolski, Asbo-Hansen, “qadın kabluku”, “alma jelesi”, “zond”, Benye-Meşerskiy,
“alovlanma” , “knopka”, psoriatik triada simptomlarının təyin edilməsi;
ÜFR-09.7. Vud lampası altında tüklərin və zədələnmiş dərinin müayinə edilməsi;
Peşə bacarıqları:
ÜFR-09.8. Dermatoloji xəstələrin xüsusi müayinə metodlara yiyələnmək (palpasiya, qrattaj,
diaskopiya);
ÜFR-09.9. Dermatoqrafizmin təyin edilməsi;
ÜFR-09.10. Dəri artımlarının xəstəlikləri və piqment əmələgəlməsi pozulmuş müayinəsi;
Həkim-infeksionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı
ÜFR-09.11. İnfeksion və parazitar dermatozlu xəstələrin müayinəsi 100 (P)
ÜFR-09.12. Sadə və allergik dermatit, toksidermiya xəstələrin müayinəsi 40 (P)
ÜFR-10. NEVROLOGİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-10.1. Nevrologiya və yoluxucu xüsusi tədqiqat üsulları (rentgenoloji, ultrasəs, biokimyəvi,
angioqrafik və s. );
ÜFR-10.2. Nevroloji xəstəliklərdə farmakoterapiyanın əsasları, o cümlədən, əsas dərman maddələri
qrupunun təsir mexanizmi, dərman tətbiqi zamanı baş vermiş fəsadlar;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-10.3. Beyində qabığında baş verən (meninqit) infeksion proseslərə profilaktik, diaqnostik və
müalicə taktikasını aparmaq;
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
8
ÜFR-10.4. Beyində baş verən diffuz və ocaqlı (ensefalit) infeksion proseslərə profilaktik, diaqnostik
və müalicə taktikasını aparmaq;
ÜFR-10.5. Reanimasiya tədbirlərinin həcmi və ardıcıllığını təyin etmək;
ÜFR-10.6. Zəruri təcili yardımın göstərilməsi;
ÜFR-10.7. Xəstəlik haqqında obyektiv informasiyanı almaq;
ÜFR-10.8. Aparıcı sindromu və xəstəliyin etiologiyasını aşkar etmək;
ÜFR-10.9. Lazım olan əsas və əlavə müayinə üsullarının həcmini təyin etmək;
ÜFR-10.10. Xəstə və onun ailəsi ilə düzgün münasibət qurmaq;
ÜFR-10.11. Xəstələrdən, ailəsindən, ətrafdan müvafiq məlumatları toplamaq və onlarla işləmək;
ÜFR-10.12. Müvafiq məlumatları xəstələrlə, onların ailə üzvləri və şöbənin işçiləri ilə müzakirə
etmək.
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-10.13. Lumbal punksiyası eləmək 50 (P/İ)
ÜFR-11. KARDİOLOGİYA
Peşə bilikləri:
ÜFR-11.1. Ürək qan-damar sistemi xəstəliyi olan xəstələrə psixi amillərin təsirlərini, eləcə də bu
pasiyentlərdə profilaktika və reabilitasiya tədbirlərinin əhəmiyyətini;
ÜFR-11.2. Ürəyin anatomiyası, fiziologiyası, hemodinamikası, patologiyasını;
ÜFR-11.3. Ürək qan-damar sistemi xəstəliklərinin (aritmiyalar, infeksion miookardit, infeksion
endokardit, infeksion perikardit, ürək qüsurları, kardiomiopatiyalar, hemodinamik
ağciyərin ödemi, agciyər ürəyi, sistem xəstəliklərin ürək ağırlaşmaları daxil olmaqla)
epidemiologiyası, etiologiyası, patogenezi, diaqnostikasını;
ÜFR-11.4. Xəstəni intensiv terapiya şöbəsində klinik müşahidə etməyi və həyati funksiyaların
saxlanılma üsullarını
ÜFR-11.5. Elektrik keçiriciliyi sisteminin anatomiyası və fiziologiyasını başa düşməlidir;
ÜFR-11.6. Ürək qapaqları və damarları üzərində aparılmış əməliyyatlar və kardiostimulyatorların
implantasiyasından sonra xəstələrin müalicə və reabilitasiya həcmini təyin etmək;
Peşə bacarıqları:
ÜFR-11.7. İnfeksion miookardit, infeksion endokardit, infeksion perikardit, taxiaritmiyalar,
keçiriciliyin pozulması və bradiaritmiyalar kimi fəsadlarının diaqnostikası və müalicəsi;
ÜFR-11.8. Ürəyin funksiyasında baş verən keyfiyyət, kəmiyyət, regional və qlobal dəyişiklikləri
qiymətləndirməyi;
ÜFR-11.9. Əsas xəstəlik çərçivəsində ürək probleminin qiymətləndirilməsi;
ÜFR-11.10. Digər patologiyaları (ürək işemik xəstəliyi, kəskin koronar sindromu, stenokardiya,
miokardın infarktı, ürək-ağciyər çatışmazlığı, hipertonik kriz, ürək mənşəli bayılmalar,
aorta anevrizmasının cırılması) olan xəstələrin müalicəsi:
ÜFR-11.11. Sağlam şəxslər və xəstələr arasında keyfiyyətli tibbi maarifləndirmə işini aparmağı.
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-11.12. EKQ interpretasiyası 250 (P/İ)
ÜFR-11.13. Miokarditin, endokarditin, perikarditin tam müayinəsi və müalicəsi 20 (P/İ) 50 (As)
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
9
ÜFR-11.14. Kəskin koronar sindromu inkin ixtisasli yardımı göstərmək 15 (P) 25 (As)
ÜFR-12. GİNEKOLOGİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-12.1. Qadın cinsiyyət orqanlarının anatomiyası və fiziologiyası;
ÜFR-12.2. Hamiləlikdə, menapauzada orqanizmdəki dəyişikliklər;
ÜFR-12.3. Ginekologiyada müayinə üsulları;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-12.4. Genital orqanların klinik müayinəsi;
ÜFR-12.5. Uşaqlıq yolların qanaxmasının qabağını almaq;
ÜFR-12.6. Təcili ginekoloji əməliyyatları bacarmalıdır;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-12.7. Həmiləlik müddəti müəyyən etməyi 20 (P) 20 (As)
ÜFR-12.8. Cinsiyyət yolların iltihablı proseslərin müayinəsi və müalicəsi 20 (P) 50 (As)
ÜFR-13. UROLOGİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-13.1. Sidik-ifrazat və kişi cinsiyyət orqanlarının anatomiyası və fiziologiyası
ÜFR-13.2. Sidik-ifrazat və kişi cinsiyyət orqanlarının yoluxucu xəstəliklərinin etiologiya,
patogenezi, diaqnostika, diferensial diaqnostikası və müalicə prinsipləri
ÜFR-13.3. Urologiyada müayinə üsulları
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-13.4. Sidik-ifrazat və kişi cinsiyyət orqanlarının klinik müayinəsini bacarmalıdır;
ÜFR-13.5. Sidik kisəsi kateterizasiyasını və punksiyası bacarmalıdır.
ÜFR-13.6. Tomoqrafiya və uroqrafik müayinələrin nəticələrini izah etməyi bacarmalıdır;
ÜFR-13.7. Təcili uroloji əməliyyatları bacarmalıdır;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-13.8. Sidik kisəsi kateterizasiyası 25 (P)
ÜFR-13.9. Sidik kisəsi punksiyası 5 (P)
ÜFR-14. DIAQNOSTİK VƏ TERAPEVTIK RADİOLOGİYA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-14.1. Görüntüləmə üsullarının biofizikasını və zərərlərini bilməlidir;
ÜFR-14.2. Yoluxucu xəstəliklərdə diaqnostik və terapevtik radiologiyanın məntiqli, faydalı və
ekonomik istifadəsini bilməlidir;
ÜFR-14.3. Görüntüləmə üsullarının tətbiqinə göstərişləri, əks-göstərişləri və əlavə təsirlərini
bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-14.4. Yoluxucu xəstəlıklərin aparılmasında radiologiyanın düzgün istifadəsini bacarmalıdır;
ÜFR-14.5. Cətin klinik hallarda radioloqlarla koordinasiyanı bacarmalıdır;
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
10
ÜFR-14.6. Transkutan və əməliyyatdaxili ultrasəs müayinəsini bacarmalıdır;
ÜFR-14.7. USM və KT altında biopsiya, punksiya və drenajları bacarmalıdır;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
ÜFR-14.8. Həzm sistemin rentgeni (skopiya, grafiya, kontrast) 60 (As/I)
ÜFR-14.9. Bədənin tomoqrafiyası (KT, NMR ya PET) 100 (As/I)
ÜFR-14.10. Ultrasəs müəyinəsi, ExoKQ daxil olmaqla 100 (P/İ) 80 (İ)
ÜFR-15. PATOHİSTOLOJİ MÜAYİNƏLƏR
Ümumi bilikləri:
ÜFR-15.1. Youluxucu xəstəliklərin patogenezini bilməlidir;
ÜFR-15.2. Orqanların patologiyalarını bilməlidir;
ÜFR-15.3. Youluxucu patologiyaların prisiplərini bilməlidir;
ÜFR-15.4. Youluxucu xəstələrin preparatların işlənməsini bilməlidir;
ÜFR-15.5. Klinik və laborator məlumatların youluxucu xəstəliklərin diaqnostikasında istifadəsini
bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-15.6. İncə iynə aspirasion biopsiyasını, eksiziyonal və insizional biopsiyanı, kəsici iynə
biopsiyasını bacarmalıdır;
ÜFR-15.7. Klinik, laborator məlumatların youluxucu xəstələrin diaqnostikası, müalicəsi və sonrası
aparılmasında tətbiqini bacarmalıdır;
ÜFR-15.8. Youluxucu xəstələrin aparılmasında patolohistoloq ilə işbirliyini bacarmalıdır;
ÜFR-16. TİBBİ STATİSTİKA VƏ İNFORMATİKA
Ümumi bilikləri:
ÜFR-11.1. Ümumi epidemiyoloji prinsipləri bilməlidir;
ÜFR-11.2. Klinik və ekspeimental tədqiqatların planlaşdırılmasını və statistikasını bilməlidir;
ÜFR-11.3. İnsan üzərində tədqiqatların prinsiplərini bilməlidir;
ÜFR-11.4. Ən yaxşı klinik tətbiqləri bilməlidir;
ÜFR-11.5. BXK-10-nun strukturanı və hissələri bilməlidir;
ÜFR-11.6. Sübutlu təbabətin prinsiplərini bilməlidir;
Ümumi bacarıqları:
ÜFR-11.7. Dərman və cihaz firmalarının təqdim etdiyi məlumatlara tənqidi yanaşmağı bacrmaq;
ÜFR-11.8. Tibbi biliklərə yiyələnməyi, tənqidi yanaşmağı və tətbiqində sübutlu təbəbətin
prinsiplərinə əsaslanmağı bacarmalıdır;
ÜFR-11.9. Klinik və eksperimental tədqiqatları planlaşdırmağı, aparmağı, nəticələrini təqidim
etməyi və yazmağı bacarmalıdır;
ÜFR-11.10. Databaz proqramları və statistika proqramları ilə işləməyi bacarmalıdır;
2. 2. 2. Həkim-infeksionist aşağıdakı peşə kompetensiyalarına yiyələnməlidir:
PFR-01. MİKROBİOLOGİYA
Peşə bilikləri və bacarıqları:
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
11
PFR-01.1. Mikrobiologiya bölməsində rezident müxtəlif materialların (qan, sidik, nəcis, öd, irin,
yara möhtəviyyatları, əsnək yaxması və s. ) bakterioloji müayinəsi, PZR, seroloji
müayinə (QDHR, HATR, KBR, İFA və s. ) və həmçinin virusoloji müayinə
göstəricilərinin təyini metodikasını, nəticələrin qiymətləndirilməsini,
antibiotikoqrammanı və eyni zamanda immunologiyanın nəzəri əsaslarını
serodiaqnostikanın əsas prinsip və metodlarını mənimsəməlidir.
PFR-02. PARAZİTOLOGİYA
Peşə biliklərivə bacarıqları:
PFR-02.1. Parazitologiya bölməsində rezident daha çox təsadüf olunan tibbi parazitar xəstəliklərə
aid nəzəri kursu, bu xəstəliklərin stasionar müalicə üsullarını, parazitoloji laboratoriyanın
iş prinsipini, laborator göstəricilərin kriteriyalarını və parazitlərin aşkar olunması
qaydalarını öyrənməli və bacarmalıdır.
PFR-03. ZOONOZ LABORATORİYA
Peşə bilikləri və bacarıqları:
PFR-03.1. Zoonoz laboratoriya bölməsində rezident zoonoz infeksiyalara aid əsas laborator
göstəricilərin kriteriyalarını, nəticələri qiymətləndirməyi mənimsəməli və bu laborator
müayinələr aparmağı bacarmalıdır.
PFR-04. EPİDEMİOLOGİYA
Peşə bilikləri:
PFR-04.1. Epidemiologiya bölməsində rezident bu bölməyə aid nəzəri kursu, epidemik
göstəricilərin kriteriyalarını, epidemioloji təhlili, epidemik situasiyanı qiymətləndirməyi
mənimsəməlidir.
Peşə bacarıqları:
PFR-04.2. Əhali arasında sanitar-gigyenik, əks epidemik tədbirləri aparmağı,
PFR-04.3. Sağlam şəxslər və xəstələr arasında keyfiyyətli tibbi maarifləndirmə işini aparmağı.
PFR-05. FARMAKOLOGİYA, FARMAKOTERAPİYA
Peşə biliklərı və bacarıqları:
PFR-05.1. Farmakologiya, farmakoterapiya bölməsində rezident yoluxucu xəstəliklərin kimyəvi
dərman müalicəsinə dair ən müasir məlumatları (kimyəvi terapiyanın növləri, kimyəvi
preparatların xarakteristikası, antibiotikoterapiya, seroterapiya, vaksinoterapiya,
faqoterapiya, bazis terapiya, kompleks terapiya, yeli müalicə və müalicəvi imalə
preparatları, preparatların klinik-farmokoloji xüsusiyyətləri, təsir mexanizmi, işlədilmə
qaydası, dərmanların müalicəvi təsirinin qiymətləndirilməsi, göstəriş və əks-göstərişləri,
dərman müalicəsinin əlavə təsirləri, ağırlaşmaları, dərman xəstəliyi və onların müalicəsi
öyrənilməlidir.
PFR-06. YOLUXUCU XƏSTƏLİKLƏRİN QƏBULU
Peşə bilikləri:
PFR-06.1. Yoluxucu xəstəliklərin qəbulu bölməsində rezident yoluxucu xəstəliklərin qəbulu
qaydalarını, xəstə qəbulu ilə bağlı sənədləşdirmə məsələlərini, qəbul şöbəsində xəstələrin
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
12
saxlanılma şərtlərini, infeksion xəstəliyə şübhə zamanı vacib kriteriyaları və xəstələrin
şöbələrə göndərilmə qaydalarını mükəmməl öyrənməlidir.
Peşə bacarıqları:
PFR-06.2. PFR-10. 02. Yoluxucu xəstəliklərin nozoloji formaları ilə tələb olunan qaydalara müvafiq
qəbulunu
PFR-07. BAĞIRSAQ İNFEKSİYALARI
Peşə bilikləri:
PFR-07.1. Nozoloji formaların aid etiopatogenetik, epidemioloji, patomorfoloji, klinik formaların
təsnifatı və klinik gedişi xüsusiyyətlərini, ağırlaşmaları, diferensial-diaqnostikanı,
kompleks diaqnostik və müalicə üsullarını, həmçinin vacib profilaktik tədbirləri
mənimsəməlidir.
PFR-07.2. А, В, С, D, Е, G, TTV, SEN virus hepatitlərinin klinik –laboratorxüsusiyyətləri. Etioloji
strukturu. Onların yoluxma yolları vəprofilaktika üsulları.
PFR-07.2.1. B, С, D, Е, G, F, TTV, SEN (XVH ) xroniki virus hepatitləri. Xroniki virus hepatitlərin
müasir təsnifatı. XVH etiopatogenezi, klinik mənzərəsi və müalicə prinsipləri.
PFR-07.2.2. XVH müalicəsində istifadə olunan əsas dərman preparatları. Sanator –kurort müalicəsinə
ümumi göstəriş.
Peşə bacarıqları:
PFR-07.3. Kliniki, anamnestik, laborator və instrumental müainələrinnəticələri əsasında infeksion
VH qeyri infeksion hepatitlərdən diferensə etmək, mikstlərin xarakterinivə etiologiyasını
dəqiqləşdirmək. Stasionar, ambulator və profilaktik müalicənin aparılması.
PFR-07.4. Virus hepatitlərinin laborator diaqnostikası. Virus hepatiti markrlərinin əhəmiyyətinin
öyrənilməsi. Klinikada virusun kəmiyyət göstəricisinin təyin edilməsi (ZPR). Sağalmanın
kriteriyaları.
PFR-07.5. Xroniki virus hepatit diaqnozunu, xəstəliyin aktivliyini və prosesin mərhələsini təyin
etməyibacarmalıdır, xəstənin müalicə taktikasını müəyyənləşdirmək.
PFR-07.6. Dərman təyinində xəstəliyin etiologiyasını, aktivliyinivə mərhələsini nəzərə almaqla ,
Azərbaycan Respublikası SəhiyyəNazirliyinin tələblərinə müvafiq respetləri yazılmasını
bacarmalıdır.
PFR-07.7. Xroniki virus hepatitli xəstələrin dinamikimüşahidə proqramını tərtib etmək və xəstələrin
sanator –kurort müalicəsini bacarmalıdır.
PFR-07.8. Tibbi sənədlərlə :ambulator kartalar, statistik talon, hospitalizasiya üçün göndərişlər
(ambulator xəstənin xəstəlik tarixindən çıxarışlar), sanator –kurort kartaları ilə və s.
işləməyi bacarmalıdır.
PFR-07.9. QARIN YATALAĞI VƏ PARATIFLƏR.
Peşə bilikləri:
PFR-07.9.1. Qarin yatqlağı. Etiologiya- törədicinin formaları və onların xəstəliyin patogenezində
əhəmiyyəti. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Residivlərin patogenezi.
PFR-07.9.2. Klinika. Xəstəliyin erkən əlamətləri. Xəstəliyin qızğın dövrünün simptomları. Ürək-
damar, sinir, və mədə-bağırsaq sistemlərində olan dəyişikliklər. Səpginin xarakteri, onun
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
13
əmələ gəlmə müddəti. Qanda olan dəyişikliklər. Temperatur əyrilərinin növləri. Peyvənd
olunmuşlarda qarin yatalağının gedişxüsusiyyətləri.
PFR-07.9.3. Xəstəliyin ağırlaşmaları. Ağırlaşmaların erkən əlamətləri. Residivlər.
PFR-07.9.4. A və B Paratifləri. Etiologiya, epidemiologiya və klinikası. Diaqnoz və diferensial
diaqnoz. Müalicəsi. Profilaktikası.
Peşə bacarıqları:
PFR-07.9.5. Qarın yatalağı. Diaqnoz və onun laborator təsdiqinin üsulları. Diferensial diaqnoz.
Müalicəsi. Xəstəliyin nəticələrii. Xroniki bakteriya gəzdiricilik. Onun yaranma şərtləri.
PFR-07.9.6. Qarın yatalağını kliniki oxşar infeksion xəstəliklərdən (qrip, səpgili yatalaq, pnevmoniya,
vərəm və vərəm meningiti, sepsis, infeksion mononukleoz, meningit, bruselloz, angina)
fərqləndirənvacib diferensial –diaqnostik əlamətləri aşkar etməyi bacarmalıdır.
Hemokultura, urinokultura, koprokultura, miyelokultura və bilikultura analizləri üçün
materialıngötürülməsi.
PFR-07.9.7. Materialın toplanması. Sanitar-epidemioloji organların təcili xəbərdar edilməsi. Qarın
yatalağının diaqnozu vəmüalicəsi üçün qızdırmalı xəstələrin müayinə planını tərtib
etmək. Qarın yatalaqlı xəstələrin stasionardan yazılma qaydaları :normal temperaturun
21-23 gündən tez olmayaraq ,nəcisin 3 dəfə bakteriolojimənfi cavabını aldıqda, ödün 1
dəfə müayinəsi, Vİ hemaqlütinasiya reaksiyasının mənfi cavabı.
PFR-07.9.8. Digər sahənin mütəxəsissləri ilə (cərrahi)sıx əməkdaşlığı bacarmalıdır.
PFR-07.10. VƏBA VƏ AQLÜTINASİYA ETMƏYƏN VİBRİON İNFEKSİYASI
Peşə bilikləri:
PFR-07.10.1. Vəba. Etiologiyası. Törədicinin biotipləri. Törədicinin vacibbioloji xüsusiyyətləri.
PFR-07.10.2. Dünyada vəbanın endemik ocaqları. Epidemiologiyası.
PFR-07.10.3. Patogenez və patoloji anatomiyası. Su-elektrolit balansının pozulması.
PFR-07.10.4. Klinikası. Klinik təsnifati.
PFR-07.10.5. Patogenetik terapiyanın rolu. Etiotrop terapiya. Ağırlaşmalar.
PFR-07.10.6. Aqlütinasiya etməyən vibrion infeksiyası. Etilogiya. Klinika
Peşə bacarıqları:
PFR-07.10.7. Vəbanın diaqnozu. Diferensial diaqnozu. Xəstəliyin surətləndirilmiş (eksepress) laborator
diaqnoz üsulları. Müalicəsi.
PFR-07.10.8. Nəticələri. Vəba ilə xəstələnələrin evə yazılma qaydaları. Vibriongəzdiricilik.
PFR-07.10.9. Materialın toplanması. Sanitar-epidemioloji organların təcili xəbərdar edilməsi.
Epidemiya əleyhinə tədbirlər. Ocaqda tibbi yardımın təşkili. Vəba hospitalı.
PFR-07.10.10. Aqlütinasiya etməyən vibrion infeksiyası. Diaqnoz. Müalicə.
PFR-07.11. DIGƏR DİAREYALI XƏSTƏLİKLƏR VƏ TOKSİKOİNFEKSIYALAR.
Peşə bilikləri:
PFR-07.11.1. Qida toksikoinfeksiyaları. Qida toksikoinfeksiyalarınin tərifi. Etiologiya,
epidemiologiya, patogenez və patoloji anatomiyası. Şərti-patogen mikrobların
rolu,epidemik prosesin xüsusiyyətləri. Qida toksikoinfeksiyalarıvə botulizmin klinikası,
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
14
diaqnostikası və müalicəsi. Materialın toplanması. Sanitar-epidemioloji organların təcili
xəbərdar edilməsi.
PFR-07.11.2. Botulizm. Etiologiya. Epidemiologiyanın xüsusiyyətləri. Patogenez. Klinik gedişatın
variantları. Ağırlaşmalar. Bioloji, bakterioloji və seroloji müayinələrin müqaisəli
qiymətləndirilməsi.
PFR-07.11.3. Salmonelloz. Etioloji strukturu. Epidemiologiyası. Patogenezı. Kliniktəsnifatı. Klinikası.
Uşaqlarda. “hospital ”ştamla törədilmişsalmonellozungedişinin xüsusiyyətləri.
PFR-07.11.4. Şigelloz. Etiologiyası. Törədicilərinin təsnifatı. Epidemiologiyası. Patogenezi.
Bağırsaqda pataloji anatomik dəyişikliklər. Klinikası. Qızğın dövrünün simptomları.
Klinik təsnifatı. Xəstəliyin gedişi. Yaşlılarda və erkən yaşlı uşaqlarda törədicinin
növündən asılı olaraq klinik gedişin. Xroniki dizenteriya. Patogenezi. Klinik formaları.
PFR-07.11.5. Eşerixiozlar. Enteropatogen,enterotoksigen, enterinvaziv, enteroadgezivvə
enterohemorragik bağırsaq çöpləri. Mənbəyi və yoluxma yolları.
Peşə bacarıqları:
PFR-07.11.6. Qida toksikoinfeksiyaları. Diaqnostika. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-07.11.7. Botulizm. Sorğu aparmaq,epidemioloji anamnez toplamaq, xəstəni müayinə etmək. QTİ
diaqnozu qoymaq, müayinə və müalicə planını tərtib etmək. QTİ və botulizmdə ilk
yardım göstərmək və bağırsağın yuyulmasını trəşkil etmək. QTI ni və şərti patogen
mikroblarla törədilmiş zəhərlənmələrin bir biri ilə, qastroenterit sindromu ilə və ya
intoksikasiya əlamətləri ilə gedən digər bağırsaq infeksiyaları (salmonelyoz, kəskin
şigelloz, bağırsaq yersiniozu, vəba və s.),zəhərli göbələklərlə zəhərlənmələrlə diferensə
edilməsi. Antitoksik zərdabın yeridilməsi zamanı həssaslıq sınağınınqoyulmasını
bacarmalıdır. Spesifik və patogenetikmüalicə. Reanimasion terapiyanın prinsipləri.
Profilaktika.
PFR-07.11.8. Salmonelloz. Müayinə, sorğu aparmağı, salmonellozu n diaqnozunu qoymağı, müainə və
müalicə planını tərtib etməyi, mədənin yuyulması vətəmizləyici imalə
etməyibacarmalıdır. Vəba, şigelloz, bağırsaq yersiniozu, paratiflər, qida
toksikoinfeksiyalıarı, eşerixiozlar, kəskin xolesistit, kəskin apendisit, pankreatit,
mezenteral venaların trombozu, uşaqlıqdan kənar hamiləlik, adneksit , miokardın infarktı
və s. xəstəliklərlə diferensasiya etməyi bacarmalıdır. Bakterioloji müayinə üçün mədə və
bağırsaq yuyuntusu, qusuntukütləsi , nəcisin düzgün götürülməsi.
Diaqnozunlaboratortəsdiqüsulları. Generalizə olunan formaların müalicə xüsusiyyətləri.
Profilaktika.
PFR-07.11.9. Şigelloz. Diaqnoz. Laborator vəalətlə müayinə üsulların ilə diaqnozun təsdiqi. Şigelloz
zamanı endoskopiya. Diferensial diaqnoz. Şigellozun və qeyri spesifik xoralı kolitin
diferensial diaqnostikası. Şigelloluxəstələrin kurasiyası, müxtəlif ağırlıq dərəcəli
xəstələrin təhlili vərektoromonoskopiyaya göstərişlər. Müalicə. Etiotrop müalicənin
prinsipləri. Patogenetik və simptomatikpreparatlar. Xroniki dizenteriyanın
gedişininxüsusiyyətləri. Evə yazılma qaydaları. Profilaktika.
PFR-07.11.10. Eşerixiozlar. Diaqnoz. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-07.12. DİGƏR BAĞIRSAQ İNFEKSİYALARI.
Peşə bilikləri:
PFR-07.12.1. Kampilobakterioz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez.
PFR-07.12.2. Listerioz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
15
PFR-07.12.3. Yersinioz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinik təsnifat. Etiologiya və təbii
ocaqlıq məsələləri. Klinik sindromlar : enterokolit, dəri səpgilərinin və qızdırmalasrın
xarakteri. Törədici haqqında əsas məlumatlar. Yersiniozların təbii ocaqlığı. Xəstəliyin
mənbəyi, yalançı vərəmin və bağırsaq yersiniozunun klinikası. Xəstəliyin
qastrointestinal, abdominal, generalizəedən və ikincili ocaqlı formaların klinik mənzərəsi.
PFR-07.12.4. Yalançı vərəm. Etiologiya. Epidemiologiya. Yalançıvərəmin klinik təsnifatı. Müxtəlif
klinik formaların və variantların klinik mənzərəsi.
Peşə bacarıqları:
PFR-07.12.5. Kampilaobakterioz. Klinika. Müalicə. Profilaktika.
PFR-07.12.6. Listerioz. Klinika. Formalar. Hamilə qadınlarınvə yenidoğulmuşlarınlisteriozu. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-07.12.7. Yersinioz. Xəstəliyin qastrointestinal, abdominal, generalizəedən və ikincili ocaqlı
formalarınınklinik mənzərəsi. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Laborator diaqnoz
üsulları( bakterioloji, seroloji). Xəstəliyin müxtəlifklinik formalarınmüalicə
xüsusiyyətləri. Etiotrop və patogenetik müalicə. Profilaktika.
PFR-07.12.8. Qastrointestinal və generalizəedən formaların gedişı və simptomları. İkincili –ocaqlı
zədələnmələr. Residivlərin vəkəskinləşmələrinklinikası. Ağırlaşmalar. Proqnoz. Klinik
diaqnoz. Bakterioloji, seroloji və immunoloji müainələr. Müalicə və profilaktika.
PFR-07.12.9. Bağırsaq və bağırsaqdan kənarəlamətlərlə, allergik vəziyyətlə, sistem xəstəliklərlə, gedən
xəstəliklərlə diferensial diaqnoz.
PFR-07.12.10. Yalançı vərəm. Xəstəliyin müxtəlif klinik formalarının və variantlarının klinik
mənzərəsi. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müxtəlif formalarının müalicəsi. Etiotrop və
patogenetik terapiya. Profilaktika.
PFR-08. VİRUS HEPATITLƏRI.
Peşə bilikləri:
PFR-08.1. А, В, С, D, Е, G, TTV, SEN virus hepatitlərinin klinik –laboratorxüsusiyyətləri. Etioloji
strukturu. Onların yoluxma yolları vəprofilaktika üsulları.
PFR-08.1.1. B, С, D, Е, G, F, TTV, SEN (XVH ) xroniki virus hepatitləri. Xroniki virus hepatitlərin
müasir təsnifatı. XVH etiopatogenezi, klinik mənzərəsi və müalicə prinsipləri.
PFR-08.1.2. XVH müalicəsində istifadə olunan əsas dərman preparatları. Sanator –kurort müalicəsinə
ümumi göstəriş.
Peşə bacarıqları:
PFR-08.2. Kliniki , anamnestik, laborator və instrumental müainələrinnəticələri əsasında infeksion
VH qeyri infeksion hepatitlərdən diferensə etmək, mikstlərin xarakterinivə etiologiyasını
dəqiqləşdirmək. Stasionar, ambulator və profilaktik müalicənin aparılması.
PFR-08.3. Virus hepatitlərinin laborator diaqnostikası. Virus hepatiti markrlərinin əhəmiyyətinin
öyrənilməsi. Значение и интерпретация исследований маркеров вирусных
гепатитов. Klinikada virusun kəmiyyət göstəricisinin təyin edilməsi (ZPR). Sağalmanın
kriteriyaları.
PFR-08.4. Xroniki virus hepatit diaqnozunu, xəstəliyin aktivliyini və prosesin mərhələsini təyin
etməyibacarmalıdır, xəstənin müalicə taktikasını müəyyənləşdirmək.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
16
PFR-08.5. Dərman təyinində xəstəliyin etiologiyasını, aktivliyinivə mərhələsini nəzərə almaqla,
Azərbaycan Respublikası SəhiyyəNazirliyinin tələblərinə müvafiq respetləri yazılmasını
bacarmalıdır.
PFR-08.6. Xroniki virus hepatitli xəstələrin dinamikimüşahidə proqramını tərtib etmək və xəstələrin
sanator –kurort müalicəsini bacarmalıdır.
PFR-08.7. Tibbi sənədlərlə :ambulator kartalar, statistik talonhospitalizasiya üçün göndərişlər (
ambulator xəstənin xəstəlik tarixindən çıxarışlar), sanator –kurort kartaları ilə və s.
işləməyi bacarmalıdır.
PFR-08.8. A VƏ E VİRUS HEPATİTLƏRI.
Peşə bilikləri:
PFR-08.8.1. A virus hepatiti. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenezin xüsusiyyətləri. Klinika. A
virus hepatitinin diaqnozuvə təsnifatı.
PFR-08.8.2. E virus hepatiti. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Hamilələrdə gedişın
xüsusiyyətləri.
Peşə bacarıqları:
PFR-08.8.3. A virus hepatiti. Diferensial diaqnoz. Müalicə. A virus hepatitinın spesifik profilaktika
məsələləri.
PFR-08.8.4. Е virus hepatiti. Müalicə. Profilaktika.
PFR-08.9. В VİRUS HEPATİTİ
Peşə bilikləri:
PFR-08.9.1. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenezin xüsusiyyətləri. Klinika. B virus
hepatitininuzunsürən və xroniki formalarının xüsusiyyətləri. Ağırlaşmalar. Qaraciyərin
kəskin və yarımkəskin distrofiyası. Diaqnozu. Klinik –laborator müayinə metodlarının
əhəmiyyəti. B virus hepatitininmarkerlərinin təyini. Diferensial diaqnoz. Müalicə.
Xəstəliyin proqnozu. Nəticələri.
Peşə bacarıqları:
PFR-08.9.2. İlkin diaqnoz qoymaq,diferensasiya aparmaq klinik – biokimyəvi və
immunolojimetodlarına əsasən sondiaqnozu qoymağı bacarmalıdır və müalicə planını
tərtib etmək.
PFR-08.9.3. B virus hepatitinin müalicə üsullarının istifadə etməyi bacarmalıdır.
PFR-08.9.4. B virus hepatitininvəkəskin qaraciyər çatışmazlığının intensiv terapiyanın prinsip və
üsullarından istifadə etməyi bacarmalıdır.
PFR-08.9.5. B virus hepatitininxroniki formalarının interferon preparatları ilə müalicə üsullarını
seçməyi bacarmalıdır.
PFR-08.9.6. A virus hepatitinın spesifik profilaktika məsələləri.
PFR-08.10. C VƏ D VİRUS HEPATİTLƏRI.
Peşə bilikləri:
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
17
PFR-08.10.1. Viruis hepatiti C. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinik mənzərə. Nəticələr.
Hepatosellyular kartsinoma. Xəstəliyin proqress etməsinə səbəb olan faktorlar. Xroniki
virus hepatiti C ninİİV-infeksiyası ilə birgə gedişi.
PFR-08.10.2. Patogenez. Kəskin və xroniki virus hepatitləri zamanı C və D virusunu hepatositlərə
təsirinin xüsusiyyətləri.
PFR-08.10.3. Sarılıq önü dövrün xüsusiyyətləri. Sarılıq dövrünün klinik xüsusiyyətləri. Sarılıqsız və
silinmiş formalar. Xroniki C virus hepatitixüsusiyyətləri. Nəticələr. C virus hepatitinin
diaqnozu.
PFR-08.10.4. Delta virus hepatiti. Etiologiya. Patogenezin xüsusiyyətləri. Klinika. Nəticələr. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-08.10.5. Patogenez. Kəskin və xroniki virus hepatitləri zamanı D virusununhepatositlərə təsirinin
xüsusiyyətləri.
PFR-08.10.6. Sarılıq önü dövrün xüsusiyyətləri. Sarılıq dövrünün klinik xarakteristikası. Sarılıqsız və
silinmiş formalar. D virus hepatitininsuper və koinfeksiyaformalarınınklinikası.
Nəticələr. D virus hepatitinin diaqnostikası.
Peşə bacarıqları:
PFR-08.10.7. C, D Virus hepatiti viruslarının qurluşuhaggındamüasir təsəvvürlər.
PFR-08.10.8. C, D virus hepatitin yayılma xüsusiyyətləri. C virus hepatitininnarkomaniya ilə əlagəsi ,
C və D hepatitlərin qaraciyər sirrozu və xroniki hepatitin inkişafında rolu.
PFR-08.10.9. Xəstəliyin mənbəyi: sağlam və xəstə gəzdiricilər. Sarılıqsız formaların əhəmiyyəti.
Hemotransfuziyaın vəqan preparatlarının köçürülməsi,dəridən və cinsi yolla yoluxmanın
əhəmiyyəti. Risk qrupları.
PFR-08.10.10. Klinik-epidemioloji və laborator nəticələrin əsasında C,D virus hepatiti C, D diaqnozunu
müəyyən edilməsi, müayinəvə müalicə planını tərtibi.
PFR-08.11. DİGƏR VİRUS HEPATİTLƏRI VƏ MİKST HEPATITLƏR.
PFR-08.11.1. G virus hepatiti. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinikixüsusiyyətləri.
PFR-08.11.2. TTV-infeksiyası. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika.
PFR-08.11.3. SEN virus hepatiti. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinik mənzərə.
PFR-08.11.4. Mikst-hepatitlər. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinik mənzərəninxüsusiyyətləri.
Müalicə. Proqnoz. Nəticələr.
PFR-08.12. VIRUS ENTERİTLƏRİ
Peşə bilikləri və bacarıqları:
PFR-08.12.1. Rotavirus qastroenteriti. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Diaqnoz və
diferensial diaqnoz. Laborator diaqnostika. Müalicə.
PFR-08.12.2. Qarışıq yoluxma mexanizmi ilə olan virus enteriti (koronoviruslar, astroviruslar,
kaliseviruslar). Epidemiologiya. Klinika. Müalicə.
PFR-08.12.3. Enterovirusxəstəlikləri.
PFR-08.12.3.a. Poliomielit. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Gedişınklinik variantları.
Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Laborator diaqnoz. Terapiya. Ağ ciyərlərinsüni
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
18
ventilyasiyası. Fizioterapevtik müalicə metodlarının istifadəsi. Nəticələr. Profilaktika.
Spesifik profilaktikanın əhəmiyyəti.
PFR-08.12.3.b. Koksaki virus xəstəlikləri. Etiologiya. Epidemiologiya. Xəstəliyin formaları və
onlarınklinikn mənzərəsi. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Laborator diaqnostika.
Müalicə.
PFR-08.12.3.c. ECHO viruslarıtərəfindən törədilən xəstəliklər. Etiologiya. Epidemiologiya.
Xəstəliyin formaları vəklinik mənzərəsi. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Laborator
diaqnostika. Müalicə.
PFR-09. PARAZİTAR XƏSTƏLİKLƏR.
PFR-09.1. İBTİDAİLƏR.
Peşə bilikləri və bacarıqları:
PFR-09.1.1. Amebiaz. Etiologiya. Amebun inkişaf mərhələləri. Epidemiologiya. Patogenez. Patoloji
anatomiya. Klinika. Bağırsaq və bağırsaqdan kənar amebiaz. Bağırsaq amebiazının
ağırlaşmaları. Ağ ciyərlərinvə qaraciyərinameb absessləri. Diaqnoz və diferensial
diaqnoz. Müalicə. Sistgəzdiricilik. Profilaktika.
PFR-09.1.2. Balantidiaz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Patoloji anatomiya. Klinika.
Diaqnstika. Müalicə. Profilaktika.
PFR-09.1.3. Lyamblioz. Etiologiya. Lyambliyaların morfoloji və bioloji xüsusiyyətləri. Patogenezin
müasir nəzəriyyəsi. Klinika. Lyambliozla xəstələnmə və gəzdiricilik tezliyi. Diaqnostika.
Müalicə. Profilaktika.
PFR-09.1.4. Toksoplazmoz. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Qazanılmış toksoplazmozun
klinikiformaları. Diaqnoz. Müalicə. Profilaktika. İİV-infeksiyalı xəstələrdə
toksoplazmozun xüsusiyyətləri.
PFR-09.2. BAĞIRSAQ HELMİNTOZLARI.
Peşə bilikləri və bacarıqları:
PFR-09.2.1. Helmintozlar. İnsan patologiyasında helmintlərin rolu. Helmintlərin sistemləşdirilməsi.
Helmintozların epidemioloji təsnifatı. Geohelmintlər, biohelmintlər.
Kontagiozhelmintlər. Mikrob florasının keçiricisi kimi helmitlərin rolu. Helmitozlarda
immunitet. Helmintozlarla mübarizə. İnsanorqanizminə helmitlərin təsir mexanizmi.
Helmintozların klinik təsnifatı.
PFR-09.2.2. Nematodlar sinifi (askaridoz, enterobioz, trixosefalyoz). Helmintlərin biologiyası.
Epidemiologiyası. Klinikası. Diaqnozu. Müalicəsi. Profilaktikası.
PFR-09.2.3. Sestod sinifi (difilobotrioz, tenioz, teniarixoz, himenolipidoz, exinokokkoz,
alveokokkoz). Bilojixüsusiyyətləri. Epidemiologiya. Klinika. Diaqnostika. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-09.2.4. Trematodlar sinifi (opistorxoz, klonorxoz, fassioloz). Törədicilər və onların
biologiyası- son ,aralıq və əlavəsahiblər. Yoluxmanınyolları və mexanizmi. Patogenez.
Klinika. Klinik formalar. Xəstəliyin kəskin və xroniki fazalarınınxüsusiyyətləri. Diaqnoz
və diferensial diaqnoz. Nəticələr. Profilaktika.
PFR-09.3. DIGƏR INVAZIYALAR.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
19
PFR-09.3.1. Şistosomozlar. Etiologiya. Yayılma arealı. Epidemiologiya. Xəstəliyin klinikasıformaları
və gedişi. Diaqnostika. Diferensial diaqnoz. Müalicə.
PFR-09.3.2. Filariatozlar. Etiologiya. Yayılma arealı. Epidemiologiya. Klinika. Diaqnostika.
Müalicə.
PFR-10. TƏNƏFFÜS İNFEKSIYALARI
Peşə biliklərı və bacarıqları:
PFR-10.1. Angina. Ümumi anlayış. Anginaların etiologiyası. Epidemiologiya. Angina aparıcı
sindrom və müxtəlif xəstəliklərin bir simptomu kimi. Etiologiyasına görə anginanın
kliniki mənzərəsi. Diaqnoz. Diferensial diaqnoz. Laborator müayinə üsulları və onların
təsdiqi. Ağırlaşmalar. Anginalı xəstələrin müalicə xüsusiyyətləri. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-10.2. Qrip. Epidemiyaların proqnozlaşdırılması və beynəlxalq nəzarəti. Etiologiya. Qrip
viruslarının quruluşunun dəyişkənliyi. Patoloji anatomiya. Ağırlaşmamış qripin klinik
xüsusiyyətləri. diferensial diaqnoz. ağırlaşmalar. laborator diaqnoz. ekspress diaqnostika
üsulları. Qrip və onun ağırlaşmalarınınmüalicəsi. Xəstələrin rejimi və onlara qulluq.
Qripin ağır formalarında intensiv terapiyanın prinsipləri. Zərdabların, interferon
preparatlarının vaksinlərin praktik əhəmiyyəti. Poliklinika vəsahələrdə
epidemiyaəleyhinətədbirlərin təşkili.
PFR-10.3. Paraqrip. Etiologiya. Patogenez. Xəstəliyin klinik gedişinin xüsusiyyətləri. Diaqnostika.
Diferensial diaqnoz. Müalicə.
PFR-10.4. RS-virusla törənən kəskin respirator xəstəliklər. Klinik xarakteristika. Diaqnostika.
Müalicə. Profilaktika.
PFR-10.5. Rinoviruslarla törənən kəskin respirator xəstəliklər. Klinik xarakteristika. Diaqnostika.
Müalicə. Profilaktika.
PFR-10.6. Adenovirus infeksiysı. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Xəstəliyin əsas klinik
formaları. Ağırlaşmalar. Diaqnoz. Lüminssent rinositoskopiya və immunflüoressent
üsülların tətbiqi. Müalicə. Profilaktika.
PFR-10.7. Qızılca. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya.
Xəstəliyinklinikası. Yaşlılarda onun xüsusiyyətləri. Virusun persistə olunması.
Ağırlaşmalar. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-10.8. Məxmərək. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Ağırlaşmalar. Hamilələrdə
məxmərək. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-10.9. Epidemik parotit. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. İmmunitet. Klinika.
Yaşlılarda onun xüsusiyyətləri. Ağırlaşmalar. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müalicə.
Proqnoz. Profilaktika.
PFR-10.10. Sulu çiçək. Etiologiya. Patogenez. İmmunitet. Klinika. Səpginin xarakteri və
onuninkişafının xüsusiyyətləri. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz.
Profilaktika.
PFR-10.11. Meymun çiçəyi. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Diaqnoz. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-10.12. Təbii çiçək. Etiologiya. Müasir epidemioloji vəziyyətvə bioloji silah kimi istifadə
olunma ehtimalı . Patogenez. Klinika. Diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-10.13. Xlamidiozlar. Ornitoz. Psittakoz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika.
Klinik gedişin variantları. Diaqnoz və laborator üsullarla onun təsdiq olunması. Müalicə.
Profilaktika.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
20
PFR-10.14. Xlamidiya infeksiyası. Etiologiya. Epidemiologiya. Xəstəliyin klinik formaları.
Diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-10.15. İnfeksion mononukleoz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Kliniki
formaları. Ağırlaşmalar. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müalicə. Antibiotikvə
kortikosteroidlərin istifadəsinə göstəriş. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-10.16. Legionelloz. Etiologiya. Törədicinin ekologiyası. Epidemiologiyası. Xəstəliyin əsas
klinikiformaları. Kəskin respirator xəstəliklərin klinikası. Pnevmoniyaların klinikası.
Xəstəxana daxili infeksiya kimilegionollozun əhəmiyyəti. Diaqnoz. Diferensial diaqnoz.
Laborator müayinə. Müalicə.
PFR-10.17. Mikoplazma infeksiyası. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diaqnostika. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-10.18. Menimqokokk infeksiyası. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji
anatomiya. Klinik təsnifat. Yeli və generalizəolunmuşformalar. B qrup
meninqokokklarıntörətdiyixəstəliyin xüsusiyyətləri. Diaqnoz və diferensial diaqnoz.
Müalicə. Nəticələr. Profilaktika.
PFR-10.19. Digər etiologiyalı meningitlər. Diferensial diaqnostik nəzərdən irinli və seroz
meningitlər. Göbələk etiologiyalı meninqoensefalitlərin xüsusiyyətləri. Qısa klinik
səciyyəsi. Müalicə.
PFR-10.20. Difteriya. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika.
Gedişin klinik variantları. Difteriyanın ağırlaşmaları. İnaq. Yaşlılardamüasir difteriyanın
xüsusiyyətləri. Diaqnoz və onun laborator təsdiqi. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz.
Profilaktika.
PFR-10.21. Skarlatina. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Patoloji anatomiya. Klinika.
Yaşlılardaxəstəliyin xüsusiyyətləri. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz.
Profilaktika.
PFR-10.22. Göy öskürək. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika.
Yaşlılardagöy öskürəyin xüsusiyyətləri. Diaqnozvə diferensial diaqnoz. Müalicə.
Proqnoz. Profilaktika.
PFR-10.23. Pnevmosistoz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Diaqnostika. İİV-
infeksiyalı şəxslərdə xəstəliyin xüsusiyyətləri.
PFR-11. TRANSMISSIV INFEKSION XƏSTƏLIKLƏR.
Peşə biliklərı və bacarıqları:
PFR-11.1. Epidemik səpgili yatalaq və Bril xəstəliyi. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və
patoloji anatomiya. Klinika. Bril xəstəliyinin gedişinin xüsusiyyətləri. Peyvənd olunmuş
şəxslərdə xəstəliyin xüsusiyyətləri. Erkən diaqnozvə onun epidemioloji əhəmiyyəti.
Diaqnozun laborator təsdiqi. Müalicə. Ağırlaşmalar. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-11.2. Qayalı dağların ləkəli qızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Yayılma arealı.
Patogenez. Klinik mənzərə. Ağırlaşmalar. Proqnoz. Diaqnozvə diferensial diaqnoz.
Müalicə. Profilaktika.
PFR-11.3. Marsel qızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Xəstələnmə arealı. Patogenez. Klinika.
Diaqnozvə diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-11.4. ŞimaliAsiyanın gənə ensefaliti. Etiologiya. Epidemiologiya. MDB ölkələrində təbii
ocaqların yayılması. Patogenez. Klinika. Diaqnostika. Müalicə. Profilaktika.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
21
PFR-11.5. Vezikulyoz və ya çiçəyəbənzər rikketsioz. Etiologiya. Epidemiologiya. Yayılma arealı.
Patogenez. Klinika. Diaqnostika. Müalicə.
PFR-11.6. Tsutsuqamuşi qızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Xəstələnmə arealı. Patogenez.
Klinika. Residivlər. Diaqnozun laborator təsdiqi. Müalicə. Profilaktika.
PFR-11.7. Volın və ya beşgünlük qızdırma. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika.
Diaqnostika. Müalicə. Profilaktika.
PFR-11.8. Taun. Etiologiya. Dünyada yayılması. Epidemiologiya. Patogenez. Patoloji anatomiya.
Klinika. Klinikiformalar və onların təsviri. Xəstəliyin gedişi. Proqnoz, nəticələr.
Diaqnozun laborator təsdiqi. İnfeksion materialın götürülmə və laboratoriyaya
göndərilmə qaydaları. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Evə yazılma qaydaları. Profilaktika.
Ocaqda epidemiyaəleyhinətədbirlər. Müalicəyardımın təşkili. Hospitalın təşkili. İş rejimi.
PFR-11.9. Leptospiroz. Etiologiya. Sarılıqlı və sarılıqsızleptospirozun epidemiologiyası.
Patogenezvə patoloji anatomiya. Klinika (klinik-patogenetik təsnifat), ağırlaşmaların
klinikası. Xəstəliyin nəticələri. İmmunitet. Klinik-epidemioloji və laborator diaqnostika.
Xəstəliyin erkən və qızğın dövrlərinin təzahürləri. Sarılıqlı və sarılıqsız formaların
gedişinin xüsusiyyətləri. Leptospiroz meningiti. Diaqnozun laborator təsdiqi. Virus
hepatiti, sepsis, sarı qızdırma ,qayıdan yatalaq, səpgili yatalaq, meningit, tulyaremiya,
hemorragik qızdırma ilə diferensial diaqnoz. Leptospiroz əleyhinə spesifik
qammaqlobulinlə müalicə. Müalicə. Profilaktika.
PFR-11.10. Bruselloz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika. Klinik
təsnifat. Kəskin brusellozun klinikigedişi. Xroniki brusellozun klinikası və fəsadları.
Diaqnoz. Diferensial diaqnoz. Etiotrop, patogenetik və simptomatik terapiya.
İmmunterapiyaya göstəriş və onun üsulları. Dispanser müşahidə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-11.11. Tulyaremiya. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika.
Xəstəliyinklinik formaları,onların səciyyəsi. Diaqnoz və diferensial diaqnoz. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-11.12. Avropa (bit) qayıdan yatalağı. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez vəimmunitetin
xüsusiyyətləri. Klinika və xəstəliyin gedişi. Ağırlaşmalar. Diaqnozun laborator təsdiqi.
Diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-11.13. Gənə qayıdan yatalağı. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya.
Klinika. Avropa qayıdan yatalağıilə oxşar və fərqli cəhətlər. Laborator diaqnostika.
Müalicə və profilaktika.
PFR-11.14. Borrelozlar. Laym xəstəliyi. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diaqnostika.
PFR-11.15. Malariya. Etiologiya. Malyariya plazmodilərinin növü və ştamları, onların inkişaf sikli,
coğrafiyayılması. Epidemiologiya. Patogenez. Tropik malyariyanın patogenezinin
xüsusiyyətləri. İmmunitet. Etioloji amildən asılı olaraq malyariyanın klinik səciyyəsi.
Residivlər. Parazitgəzdiricilik. Xəstəliyin bədxassəli formaları. Uşaqlarda və hamilə
qadınlarda malyariya. Diaqnoz. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Malyariyanın
törədicilərinin kimyəvi preparatlara rezistentliyi və onun praktik əhəmiyyəti. Malyariya
komasının müalicəsi. Malariya əleyhinə preparatlarla müalicə zamanıdərman xəstəliyi.
Proqnoz. Malyariya ilə mübarizəninəsas prinsipləri. Profilaktika.
PFR-11.16. Afrika triponosamozu(yuxu xəstəliyi). Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez.
Triponosomaların insan orqanizmində lokalizasiyası. Klinika. Laboratordiaqnostikanın
xüsusiyyətləri. Parazitgəzdiricilik. Diferensial diaqnoz. Xəstəliyin müxtəlif fazalarının
müalicə. Profilaktika.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
22
PFR-11.17. Amerika triponosamozu(Şaqas xəstəliyi). Etiologiya. İnsan
orqanizmindəlokalizasiyasından asılı olaraq törədicinin morfoloji xüsusiyyətləri.
Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Kəskin stadiya. Xroniki stadiya. Diaqnozvə
diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-11.18. Visseral leyşmanioz. Etiologiya. Epidemiologiya. Yayılma arealı. Patogenez. Parazitin
inkişaf mərhələləri. Klinika. Epidemilogiya və klinik gedişin xüsusiyyətləri.
Ağırlaşmalar. Diaqnoz. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika. İİV-xəstəliyi zamanı
xəstəliyinklinik epidemiolojixüsusiyyətləri.
PFR-11.19. Sarı qızdırma. Etiologiya. Yayılma arealı. Yaşayış yerləri və cəngəlliklərdə sarı
qızdırma. Patogenez və patoloji anatomiya. İmmunitet. Klinika. Xəstəliyin faza və
formaları. Ağırlaşmalar. Diaqnoz. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-11.20. Moskit qızdırması (papataçi qızdırması). Etiologiya. Epidemiologiya. Yayılma arealı.
Patogenez. Klinika. Müalicə. Profilaktika.
PFR-12. HEMORRAGIK QIZDIRMALAR.
Peşə biliklərı və bacarıqları:
PFR-12.1. Hemorragik nefroznefrit(BSHQ). Etiologiya. Epidemiologiya. Yayılması. Patogenez
və patoloji anatomiya. Klinika. Ağırlaşmalar. Rekonvalessensiya dövrününxüsusiyyətləri.
Diaqnozvə diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-12.2. Omsk hemorragik qızdırması və Kiassanur meşə xəstəliyi. Etiologiya.
Epidemiologiya. Yayılması. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika. Hemorragik
sindromun təsviri. Diaqnoz. Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-12.3. Krım hemorragik qızdlırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Yayılması. Klinika.
Diaqnoz. Diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-12.4. Marburq qızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diferensial diaqnoz.
Müalicə. Epidemiya əleyhinətədbirlər.
PFR-12.5. Ebol qızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diferensial diaqnoz. Müalicə.
Epidemiya əleyhinətədbirlər.
PFR-12.6. Lassaqızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diferensial diaqnoz. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-12.7. Argentina hemorragik qızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diferensial
diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-12.8. Boliviya hemorragik qızdırması. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Müalicə.
Profilaktika.
PFR-12.9. Denge qızdırması. Epidemiologiya. Klinika. Diaqnostika. Müalicə. Proqnoz.
PFR-12.10. Limfositar xoriomeningit. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Xəstəliyin formaları.
Diaqnoz . Müalicə. Profilaktika.
PFR-12.11. Ensefalitlər. Ensefalitlərin ümumi kliniki səciyyəsi və əsas təzahürləri. Birincili və
ikincili ensefalitlər.
PFR-12.12. Yaz-yay gənə ensefaliti (tayqa). Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinik gedişin
xüsusiyyətləri. Diaqnostika. Spesifik və qeyri spesifik müalicə. Profilaktika.
PFR-12.13. Yay-payız ensefaliti (yapon). Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diaqnozvə müalicə.
Nəticələr. Profilaktika.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
23
PFR-13. DƏRİDƏN YOLUXAN INFEKSIYALAR
Peşə biliklərı və bacarıqları:
PFR-13.1. Qızıl yel (erizepiloid). Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Kliniki formaları.
Diferensial diaqnoz. Müalicə. Nərticələr. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-13.2. Xoşxassəli limforetikuloz. Etiologiya. Patogenez. Simptomları və gedişı. Diferensial
diaqnoz. Diaqnoz. Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-13.3. Tetanus. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Ağırlaşmalar. Diaqnozvə diferensial
diaqnoz. Xəstəyə qulluğun təşkili. Müalicə. İntensiv və reanimasion terapiyanın
prinsipləri. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-13.4. Qara yara. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. İmmunitet.
Klinika. Qara yaranın kliniki formaları. Diaqnozun laborator təsdiqi. Diferensial diaqnoz.
Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-13.5. Quduzluq. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika.
Diaqnozvə diferensial diaqnoz. Nəticələr. Profilaktika. Quduzluq əleyhinə peyvəndlər.
PFR-13.6. Manqo. Etiologiya. Epidemiologiya. İnsanın həssaslığı. Patogenez və patoloji anatomiya.
Klinika. Diaqnozun laborator və allerqoloji təsdiqi. Müalicə. Proqnoz. Xəstələrə qulluğun
xüsusiyyətləri. Profilaktika.
PFR-13.7. Melioidoz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika. Klinik
gedişin variantları. Nəticələr. Diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-13.8. Sodoku. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Diaqnozvə diferensial diaqnoz.
Müalicə. Profilaktika.
PFR-13.9. Cüzam. Etiologiya. Epidemiologiya. İnsanınhəssaslığı. Patogenez. Simptomlarıvə gedişi.
Ağırlaşmalar. Diaqnozvə diferensial diaqnoz. Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-13.10. Dabaq. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Klinika. Xəstəliyin erkən əlamətləri.
Səpgilərin xarakteri və lokalizasiyası. Nəticələr. Müalicə. Profilaktika.
PFR-14. DIGƏR INFEKSION XƏSTƏLIKLƏR.
Peşə biliklərı və bacarıqları:
PFR-14.1. İİV-infeksiya. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez. Xəstəliyin mərhələləri. İstifadə
olunan təsnifatlar. Klinika. Diaqnoz. Profilaktika. Müalicə prinsipləri. Virus əleyhinə
preparatlaragöstəriş. İkincilixəstəliklər, oportunisti infeksiyalar.
PFR-14.2. Sitomeqalovirus infeksiyası. Etiologiya. Epidemiologiya. Klinika. Diaqnoz. Müalicə.
İİV-infeksiyalı şəxslərdə xəstəliyin xüsusiyyətləri.
PFR-14.3. Kəskin infeksion eritemalar. Ümumi anlayış. Klinika. Diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-14.4. Kandidoz. Etiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika. Kliniki formaları. İİV-
infeksiyalı şəxslərdə xəstəliyin xüsusiyyətləri. Diaqnozun laborator təsdiqi. Müalicə.
Proqnoz. Profilaktika.
PFR-14.5. Aspergilloz. Etiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika. Kliniki formaları.
İİV-infeksiyalı şəxslərdə xəstəliyin xüsusiyyətləri. Diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
PFR-14.6. Mukormikoz. Etiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika. Kliniki formaları.
İİV-infeksiyalı şəxslərdə xəstəliyin xüsusiyyətləri. Diaqnoz. Müalicə. Profilaktika.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
24
PFR-14.7. Koksidiodomikoz. Etiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Klinika. Ağ ciyərlərin ,
dərinin zədələnməsi. İİV-infeksiyalı şəxslərdə xəstəliyin xüsusiyyətləri. Diaqnoz,
diferensial diaqnoz. Müalicə. Nəticələr. Profilaktika.
PFR-14.8. Histoplazmoz. Etiologiya. Epidemiologiya. Patogenez və patoloji anatomiya. Xəstəliyin
kliniki formaları. Diaqnoz vədiferensial diaqnoz Müalicə. Proqnoz. Profilaktika.
PFR-14.9. Kriptokokkoz. Etiologiya. Patogenez ,patoloji anatomiya. Klinika. Xəstəliyin əsas
formaları. Diaqnoz, diferensial diaqnoz. Müalicə. Profilaktika. İİV-infeksiyalı şəxslərdə
xəstəliyin xüsusiyyətləri.
PFR-14.10. Sepsis. Tərifi. Xəstəliyin polietioloji olması. Sepsisin patogenezi. Klinika. Diaqnoz,
diferensial diaqnoz. Müalicə. Sepsisin profilaktikası.
PFR-14.11. Kapoşi sarkoması. Etiologiya. Patogenez. Patoloji anatomiya. İİV-infeksiyası ilə
əlaqəsi. Klinika. Ağırlaşmalar. Müalicə.
PFR-14.12. Ləng virus infeksiyaları. Əsas anlayış. Xəstəliyin ləng infeksiyalara aid edilmə
kriteriyaları. Etioloji strukturu. Kliniki gedişin xüsusiyyətləri. Müalicə. Proqnoz.
PFR-14.13. Xəstəxanadaxili (nozokomial) infeksiyaları. Əsas anlayış. Əhəmiyyət kəsb edən
xəstəxanadaxiliinfeksiyalarının klinikası və diaqnostikası. Müalicə prinsipləri.
PFR-15. UŞAQ INFEKSİYALARI
Peşə bilikləri:
PFR-15.1. Uşaq infeksiyaları bölməsində rezident bu infeksiyaların (qızılca, epidemik parotit, su
çiçəyi, məxmərək və s. ) böyük yaşlarda klinik gedişinin özəlliklərini mənimsəməlidir.
Peşə bacarıqları:
PFR-15.2. İnfeksion patologiyalı uşaqlara tibbi yardımın təşkili.
PFR-15.3. Uşaqlara təxirəsalınmaztibbi yardımın təşkili.
PFR-15.4. Uşaq poliklinikasında peyvənd kabinetinin təşkili.
PFR-15.5. Uşaqlarınpeyvəndlənməsininmilli təqvimi. Vaksinasiyaya müvəqqəti və tam
əksgöstərişlər.
PFR-15.6. Uşaq infeksion şöbəsində qeydiyyat və hesbatlarınaparılması. Uşaq infeksion şöbəsinin
işinin statistik üsullarla qiymətləndirilməsi.
PFR-15.7. Uşaq infeksion şöbəsinin quruluşuvə avadanlıqla təchizatı. Infeksion xəstələr üçün
intensiv terapiya və reanimasiya blokunun avadanlıqla təmini.
PFR-15.8. Əsas nozoloji formalara əsasən şöbədəişin qiymətləndirilməsi. Ağırlaşmaların və onların
səbəblərinin təhlili. Alınan məlumatların statistik təhlili. Sanitariya – maarifişin təşkili,
formaları və üsulları.
PFR-15.9. Evdə müalicə alan infeksion xəstələrə sanitar-gigiyenik tövsiyələr.
PFR-16. POLIKLİNİKA, İNFEKSION KABİNET
Peşə biliklərı və bacarıqları:
PFR-16.1. Poliklinika, infeksion kabinet bölməsində rezident bu kabinetin rolu və fəaliyyəti ilə bağlı
müasir əsasnaməni, mövcud qaydaları,təlimatları, əmr və sərəncamları, provizor
yoxlamalar və xəstələrin qəbulu, təcili bildiriş vərəqələrinin göndərilməsi və
dispanserizasiya qaydalarını öyrənməlidir.
PFR-16.2. İnfeksion patologiyalı uşaqlarda tibbi yardımın təşkili.
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
25
PFR-17. İnfeksion xəstələnmə barəsində məlumatın yığılması və təhlili.
PFR-17.1. İnfeksion xəstələnmənin və ölümün strukturu, infeksion xəstələnmə və ölümə təsir
edənfaktorlar.
PFR-17.2. Uşaqlar arasında infeksion xəstəliyin və ölümün azalmasına səbəb olan sosialvə
epidemioloji amillər
PFR-17.3. Əksepidemik profilaktik tədbirlər sistemi
PFR-17.4. Yaşlılar üçün peyvənd otağında işin təşkili
PFR-17.5. İnfeksion kabinetin işinin sənədləşməsi. İnfeksion kabinetin işinin statistik
qiymətləndirilməsinin üsulları.
PFR-17.6. Tibbi və gigiyenik biliklərin təlimatlandırılmasının təşkili
PFR-17.7. Əsas nozoloji formalara əsasən şöbənin işinin qiymətləndirilməsi. Ağırlaşmaların və
onların səbəbinin analizi. Alınan məlumatların statistik təhlili. Sanitariya maarif işin
təşkili, formaları və üsulları.
PFR-17.8. İnfeksion xəstələrə ambulator -poliklinik yardımın təşkili, onların aşkarolunması,
qeydiyyatı və poliklinikada müalicəsi
PFR-17.9. Rekonvalessentlərindispanser müşahidəsi,poliklinikaların stasionarla vəsanepidxidmətlə
əlaqəli işi.
PFR-17.10. Evdə müalicə alan infeksion xəstələrə sanitar-gigiyenik tövsiyələr.
PFR-17.11. Əhalinin və infeksion xəstələrin dispanserizasiyasının təşkili
PFR-18. ENDOSKOPİYA
Peşə bilikləri:
PFR-18.1. Müasir endoskopiyanın əsaslarını, rektoromanoskopiya, kolonofibroskopiya, punksion
biopsiya, qastroskopiya, larinqoskopiya və s. icra texnikasını, onların tətbiqinə göstəriş
və əks-göstərişləri, xəstələrin müayinəyə hazırlanma qaydalarını bilməlidir;
PFR-18.2. Xəstələrin endoskopiyanın müayinəyə hazırlanma qaydalarını bilməlidir;
Peşə bacarıqları:
PFR-18.3. Otoskopiyanı bacarmalıdır;
PFR-18.4. Rinoskopiyanı bacarmalıdır;
PFR-18.5. Ezofaqoqastroskopiyanı bacarmalıdır;
PFR-18.6. Larinqoscopiyanı bacarmalıdır;
PFR-18.7. Riqid rektoromanoskopiyanı bacarmalıdır;
PFR-18.8. Sol kolonoskopiyanı bacarmalıdır;
PFR-18.9. Bronxoskopiyanı bacarmalıdır;
PFR-18.10. Endoskopik olaraq görünən patologiyaları ayrıd etməyi və biopsiya almağı bacarmalıdır;
Həkim-İnfersionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
PFR-18.11. Otoskopiyanı etməyi 50 (P/İ) 50 (As/İ)
PFR-18.12. Rinoskopiyanı etməyi 50 (P/İ) 50 (As/İ)
PFR-18.13. Larinqoskopiyanı etməyi 20 (P/İ) 20 (As/İ)
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
26
PFR-18.14. Riqid rektoromanoskopiyanı etməyi 50 (P/İ) 50 (As/İ)
PFR-18.15. Fibrosigmoskopiyanı etməyi 50 (P/İ) 50 (As/İ)
PFR-18.16. Ezofaqoqastroskopiyanı etməyi 10 (P/İ) 50 (As/İ)
PFR-18.17. Kolonoskopiyanı etməyi 20 (As/İ)
PFR-18.18. Bronxoskopiyanı etməyi 20 (As/İ)
PFR-18.19. Skopiya zamanı punksion biopsiyanı etməyi 10 (P/İ) 50 (As/İ)
PFR-19. İNTENSİV TERAPİYA VƏ TƏHLÜKƏLİ VƏZİYYƏTLƏR
PFR-19.1. İNTENSİV TERAPİYA
Peşə bilikləri:
PFR-19.1.1. Orqanizmin yoluxucu aqressiyaya verdiyi reaksiyaları bilməlidir;
PFR-19.1.2. İntensiv terapiya şöbəsindəki profilaktik tədbirləri bilməlidir;
PFR-19.1.3. İntensiv terapiyada çox istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;
PFR-19.1.4. İntensiv terapiya alan xəstələrdə qidalandırmaya göstərişləri və üsullarını bilməlidir;
PFR-19.1.5. Mexaniki ventilyasiyanın göstərişlərini və ağırlaşmalarını bilməlidir;
PFR-19.1.6. Mexaniki ventilyasiya vaxtı tənəffüsün fiziologiysını bilməlidir;
PFR-19.1.7. İntensiv terapiya bölümündə infeksiyaları və bunların aparılmasını bilməlidir;
PFR-19.1.8. İntensiv terapiyda monitorizasiyanı bilməlidir;
PFR-19.1.9. Yaşlı intensiv terapiya xəstələrində problemləri və bunların həllli yollarını bilməlidir;
PFR-19.1.10. İntensiv terapiya xəstələrində nevroloji problemləri və onların həlli yollarını bilməlidir;
PFR-19.1.11. Sepsis və onun rasional antibiotikoterapiyanı bilməlidir;
PFR-19.1.12. Antibiotik resistent və nosokomial infeksiya aşkara çıxartmağasını bilməlidir;
PFR-19.1.13. Xəstələrə qayğının təşkilini bilməlidir;
Peşə bacarıqları:
PFR-19.1.14. İntensiv terapiya şöbəsində daxili və xarici koordinasiyanı bacarmalıdır;
PFR-19.1.15. İntensiv terapiya şöbəsinə yatışa və çıxışa göstərişləri təyin etmək
PFR-19.1.16. Perikardiosentezi, plevral drenajı və təcili torakotomiyanı bacarmalıdır;
PFR-19.1.17. İntesiv terapiya xəstələrinin konservativ və cərrahi aparılmasını bacarmalıdır;
PFR-19.1.18. İntensiv terapiya xəstələri üçün tədbirlərin müasirliyini təmin etmək
PFR-19.1.19. İntensiv terapiya xəstələrində invaziv və qeyri-invaziv monitorizasiya üsullarını bacarma
PFR-19.1.20. İntensiv terapiya xəstələrinin yaxınları ilə etik ünsiyyətləri qurmağı bacarmalıdır;
PFR-19.1.21. Sepsisin intensiv terapiyanı və rasional antibiotikoterapiyanı aparmağa bacarmalıdır;
PFR-19.1.22. Antibiotik resistent və nosokomial infeksiyaların rasional
antibiotikoterapiyasınıbacarmalıdır;
Həkim-infeksionist üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:
PFR-19.1.23. Perikardiosentezi edilməsi 20 (P) 20 (As)
060923 – “Yoluxucu xəstəliklər” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri 060923
27
PFR-19.1.24. Torakosentezi edilməsi 20 (P) 20 (As)
PFR-19.1.25. Plevral drenajı edilməsi 20 (P) 20 (As)
PFR-19.1.26. Laporosentezi edilməsi 20 (P) 20 (As)
PFR-19.2. ŞOK VƏ REANİMASİYA
Peşə biliklər
PFR-19.2.1. Şokun patofizyologiyasını, etiyologiyasını və təsnifatını bilməlidir;
PFR-19.2.2. Kritik vəziyyətlərin mexanizmlərini, həyatqurtarma tədbirlərinin prinsiplərini,
ardıcıllığını və hədəf göstəricilərini bilməlidir;
PFR-19.2.3. Şokda istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;
PFR-19.2.4. Mexaniki ventilyasiyanın tənəffüs və ürək-damar sisteminə təsirini bilməlidir;
PFR-19.2.5. Şokdakı xəstələrin monitorizasiyasında istifadə edilən üsulları bilməlidir;
Peşə bacarıqlar
PFR-19.2.6. Şokda xəstələrdə həyatqurtarma tədbirlərini ardıcıllıqla yernə yetirməyi bacarmalıdır;
PFR-19.2.7. Pulmonar arteriyaya kateter qoymağı və nəticələri qiymətləndirməyi bacarmalıdır;
PFR-19.2.8. Şokda monitorizasiya etməyi bacarmalıdır;
PFR-19.3. EMBOLİYA VƏ KOAQULOPATİYALAR
Peşə biliklər
PFR-19.3.1. Koagulopatiyaları səbələrini və mexanizmlərini bilməlidir;
PFR-19.3.2. Disseminə intravaskulyar koagülasiyanin səbəblərini və mexanizmlərini bilməlidir;
PFR-19.3.3. Ağciyər arteriyanin emboliyanı klinik şəkili bilməlidir;
PFR-19.3.4. İri arteriyanin və venaların emboliyanı klinik şəkili bilməlidir;
Peşə bacarıqlar
PFR-19.3.5. Koagulopatiya baş verəndə yardım göstərməyə bacarmalıdır;
PFR-19.3.6. Dissemine intravaskulyar koagülasiya baş verəndə yardım göstərməyə bacarmalıdır
PFR-19.3.7. Ağciyər arteriyanin emboliya baş verəndə yardım göstərməyə bacarmalıdır;
PFR-19.3.8. İri arteriyanin və venaların dərin emboliya baş verəndə yardım göstərməyə bacarmalıdır;
PFR-19.3.9. Trombolitik terapiyanın aparılması bacarmalıdır;
PFR-19.4. KƏSKİN ORQAN ÇATMAMAZLIĞI
Peşə biliklər
PFR-19.4.1. Kəskin serebral çatmazlığın patofizyologiyasını və müxtəlif etiyolojı komaları bilməlidir;
PFR-19.4.2. Kəskin ürək çatmazlığın patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-19.4.3. Kəskin ağciyər çatmazlığın patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-19.4.4. Kəskin qaraciyər çatmazlığın patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-19.4.5. Kəskin böyrək çatmazlığın patofizyologiyasını bilməlidir;
PFR-19.4.6. Ağciyərin ödemi və kəskin kardial astma p