TÌM HIỂU NGUYÊN NHÂN LÀM TĂNG NGUY CƠ

LŨ LỤT TẠI PHƢỜNG NHƠN BÌNH, TP QUY NHƠN(thông tin từ kết quả điều tra thực địa khu vực Nhơn Bình và vùng lân cận)

Huỳnh Cao Vân

Michael DiGregorio

NHƠN BÌNH

Mở đầu

• Sáng ngày 02 tháng 11 bão số 11 Mirinae với tốc độ gió 109 km/h và gây

mưa lớn ở tỉnh Phú Yên.

• Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo cuộc họp ứng phó với lụt bão

vào ngày 30 tháng 10. Ở Bình Định, các trường cho học sinh nghĩ học

ngày 2 tháng 11 và người dân được thông báo chuẩn bị ứng phó với bão.

• Phú Yên là tỉnh chịu thiệt hại nặng nhất với 72 người chết. Ở Bình Định

báo cáo có 13 người chết và 3 người mất tích. Tỉnh Khánh Hòa ở phía

Nam cơn bão cũng báo cáo có 12 người chết.

• Trong hai ngày 02 và 03 tháng 11, ở huyện Vân Canh, thượng nguồn

sông Hà Thanh có lượng mưa lên đến 815 mm, là lượng mưa lịch sử trong

40, 50 năm gần đây. Các dự báo trực tuyến của NASA cũng dự báo khả

năng mưa này.

Đường đi của bão Mirinae (bão số 11), từ 30/10 đến 02/11 năm 2009.

Mỗi điểm trên đường đi được cập nhật theo dự báo của NASA.

1. Đợt lụt tháng 11/2009 và những thiệt hại

Huyện Vân Canh cách Quy

Nhơn 30 km dọc theo sông

Hà Thanh.

Diễn biến đợt lụt tháng 11/2009

QuyNhon VanCanh

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

time

mm

Từ 7 giờ sáng đến 5 giờ chiều ngày 2/11,

tổng lượng mưa ở Vân Canh lên đến

227 mm, tương đương với lượng mưa

trung bình của 1 trong 4 tháng mùa mưa

ở đây.

2. Lụt bắt đầu xảy ra ngày 2/11

4 giờ chiều: huyện Vân Canh

cách Diêu Trì 27 km ngƣợc

dòng Hà Thanh đã có lụt lớn

chƣa từng thấy.

VÂN CANH

6:30 chiều: con gái một gia

đình ở Phú Hòa điện thoại

báo có lụt lớn ở Phú Tài.

PHÚ TÀI6-7 giờ chiều: Ngƣời dân ở

Vân Hà, Nhơn Mỹ, Luật Lễ

và Phú Vinh nhận thấy có

nƣớc dâng lên trong vƣờn

hoặc vào trong nhà

VÂN HÀ

LUẬT LỄ

PHÚ VINH

NHƠN MỸ

Từ các báo cáo đầu tiên

có lụt ở Vân Canh thì 2

đến 3 giờ sau lụt xuất

hiện ở Nhơn Phú

DIEU TRI

Đợt khảo sát được triển khai tháng 5/2011 với 30 người được phỏng vấn ở

21 điểm thuộc Nhơn Phú, Nhơn Bình, Đống Đa (Quy Nhơn) và Diêu Trì

(Tuy Phước)

3. Ranh giới của lụt lớn và thảm họa

8 giờ chiều: nƣớc ở Vân Hà,

Nhơn Mỹ, Luật Lễ và Phú Vinh

đã lên đến hông và ở Phú Vinh có

ngƣời báo động là “lở bờ”

9 giờ đêm: Nƣớc vƣợt qua đê

Vân Hà có nơi đến 2.5 m

8 giờ đêm: ngƣời dân ở đập Cây Dừa, Tây

Định và Bình Thành thấy nƣớc vào trong

vƣờn nhƣng họ nghĩ là lụt bình thƣờng

VAN HA

LUAT LE

PHU VINH

NHON MY

CAY DUA

TAY DINH

BINH THANH

Khi nƣớc lụt chƣa tràn qua đê Vân

Hà thì có thể xem là lụt lớn. Sau khi

nƣớc tràn qua đê Vân Hà vào Nhơn

Phú, Nhơn Bình thì có thể xem là

thảm họa.

10 giờ đêm: những ngƣời số gần cầu số 7

và số 8 nƣớc ngập đến 1.5 m và chảy mạnh

TAY

DINHNHON MY

8 giờ đêm: nƣớc lụt lên nhanh,

có ngƣời chỉ đủ thời gian để vớ

lấy bao gạo và chạy đến nhà

hàng xóm cao hơn

10 giờ đêm: ngƣời dân ở tràn số 1

thấy nƣớc lên nhanh

BARRAGE #1

4. Lụt đợt 1 xảy ra lúc 11 giờ đêm

11 giờ đên: Luật Lễ đã ngập

nƣớc 1.8 m

11 giờ đêm: nƣớc lụt ở Phú

Vinh lên đến 2 mét

11 giờ đêm: nƣớc ngập hơn 1 mét và bây giờ

nƣớc chảy mạnh

LUAT LE

PHU VINH

DUONG

TRAN

11 giờ đêm: cƣ dân sống

gần Đê Đông bắt đầu nhận

thấy sự nghiêm trọng của

lụt

BARRAGE # 1

.

QuyNhon VanCanh

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

time

mm

Đợt lụt này diễn ra do nƣớc ở Vân

Canh lúc 5 giờ đến 9 giờ

12 giờ đêm: nước tục tiếp tục dâng lên

12 giờ đên: nƣớc lụt ở Phú

Hòa ngập 1.4 m và tiếp tục

dâng

CHO DINH

BINH THANH

PHU HOA

12 giờ đêm: Ở Bình Thành

nƣớc ngập 1.6 m.

12 giờ đêm: Ở Chợ Dinh nƣớc

ngập 1.4 mét.

LAC TRUONG

12 giờ đêm: ở Lạc Trƣờng vƣợt qua khoảng 2,5 mét ở các

đoạn đê cũ thấp hơn. Một số điểm ở đê mới nƣớc vƣợt

trên 20 cm còn các điểm khác thấp hơn 20 cm. Đê cao nên

nƣớc chảy mạnh làm xói chân đê

5. Đợt lụt thứ hai lúc 1 giờ sáng

11 giờ đêm1 giờ sáng

5. Đợt lụt thứ 2 lúc 1 giờ sáng

Vân Hà

Đợt 1

Đợt 2

Cầu Sông Ngang

5. Đợt lụt thứ 2 lúc 1 giờ sáng

CAU S. NGANG

NHON MY

CAY DUA

1 giờ sáng: Nƣớc tràn qua đƣờng

sắt ở Nhơn Mỹ. Nƣớc mạnh đến

nởi cuốn trôi trọn vẹn một ngôi

nhà của ngƣời đƣợc phỏng vấn

1 giờ sáng: nƣớc tràn qua đê cầu

sông Ngang

1 giờ sáng: đập Cây Dừa lúc này

nƣớc ngập 1.7 m và tràn qua

quốc lộ 19 khu vực gần đó 1 m

Đây là đỉnh đợt lụt thứ 2. Ngƣời

dân cho rằng lụt mang yếu tố bất

ngờ một phần do không đủ không

gian cho nƣớc chảy.

BRIDGE #7 1-2 giờ sáng: Các gia đình phía Đông cầu số 2

bối rối khi thấy nƣớc dâng rất nhanh và chảy

mạnh. Nƣớc chảy mạnh qua các cầu thuộc

quốc lộ 19 xói cát lên tạo nên các vực

6. Nước lên cao nhất lúc 4 giờ sáng

2-4 giờ sáng: nƣớc

bắt đầu rút ra khỏi

khu vực. Ngƣời

dân cho biết nƣớc

vƣợt qua đê Đông

khoảng 20 cm đổ

vào đầm Thị Nại.

HUNG THANH

4 giờ sáng: ở Phú Hòa đỉnh lũ

ở mức 2,6 mét

4 giờ sáng: phần thấp của đƣờng

Tây Sơn ngập đến 1.6 m nƣớc.

PHU HOA

TAY SON RD

Mức nghiêm trọng của lụt khu

vực phía Nam của Nhơn Phú do

khẩu độ của cầu Đôi không đủ

rộng để nƣớc thoát nhanh ra khỏi

khu vực. Nhƣng đồng thời, nhờ

vậy dân cƣ khu vực thấp hơn

đƣợc giảm ảnh hƣởng của lụt.

8. Lụt thường niên trước năm 2000

Lụt thƣờng niên trƣớc khi nâng cấp Quốc lộ 19

Cầu

sông sông đg sắt QL19 đập đầm

các làng nông nghiệp các làng nông nghiệp Các làng nuôi tôm cá

tràn tràn

đập

Hầu hết những

ngƣời dân sống lâu

năm ở đây đều cho

rằng lụt trƣớc đây ít

nghiêm trọng hơn vì

hiện nay các “đập

chắn” ít hơn hoặc

thấp hơn. Nhờ đó

cho phép nƣớc lụt

chảy tràn trên một

diện tích rộng lớn

nhanh hơn nhiều.

Thích ứng với lụt thường niên

DỰ ĐOÁN

•23-10 âm lịch.•Quan sát gió

•Phản ứng của vật nuôi•Nhìn cầu vồng

XÂY NHÀ

•Nhà khung gỗ•Thân cây chuối

•Xây nền cao hơn lụt

SẢN XUẤT

•Mùa vụ thích hợp•Làm muối

•Rau trồng theo vụ•Nuôi cá tôm

CHUẨN BỊ

•Giường, bàn, ghế, gác lở

•Đê bằng tre•“xỏng”

9. Lụt thường niên hiện nay

Các biến động hệ thống thủy văn

bridge

river river RR Hwy

19dike lagoon

agricultural villages agricultural villages fisheries

villages

bridge

dike

Hơn 10 năm gần

đây, hầu hết các

tuyến đƣờng ku vực

Nhơn Bình, Nhơn

Phú đã đƣợc nâng

cấp. Ảnh hƣởng lớn

nhất là Quốc lộ 19

và đƣờng Hùng

Vƣơng. Hệ thống đê

đƣợc nâng cấp làm

lụt thƣờng niên trở

thành lụt lớn, lụt lớn

thành thảm họa. Các

công trình mới xây

dựng trong vùng

thoát lũ làm giảm

diện tích dành cho

nƣớc chảy tràn và

thoát nhanh vào

đầm.

ĐH

QN

spillway

CCN KTDC KTDCXLNT

10. Lụt thường niên mới

Lụt thƣờng niên sau khi nâng cấp QL19 và các công trình ở Nhơn Bình

bridge

river river RR Hwy

19dike lagoon

agricultural villages agricultural villages fisheries

villages

bridge

dike

Các đề xuất giảm

cƣờng độ lụt ở hạ

lƣu sông Hà Thanh

là:

spillway

CC

N

KTDC KTDCXLNT

1. Cho phép lụt nhỏ

và thƣờng niên tràn

qua vùng đất nông

nghiệp

2. Dở bỏ các rào cản

để nƣớc thoát ra

đầm Thị nại càng

nhanh càng tốt

3. Chỉ dùng các đê

bảo vệ đối với các

trận lụt lớn.

QTU

và sau này

spillway

Mọi ngƣời trong vùng

hạ lƣu sông này đều

cho là lụt ít nhất 1

lần/năm

Hầu hết mọi ngƣời sống

trong vùng hạ lƣu sông

này nhận thấy số lƣợng

và cƣờng độ ngập

nghiêm trọng hơn, và

nhận thấy một số

nguyên nhân sau:

1. Các đập không đồng bộ

2. Đƣờng bộ nâng cao

3. Cầu mới không đủ

rộng

4. Các công trình mới

đƣợc xây dựng trong

vùng thoát lũ

Tổng số đợt lụt và độ

ngập sâu biến động

theo vùng. Các vùng

thuộc khu vực thoát lũ

lụt thƣờng xảy ra hơn

và độ ngập khá thƣờng

xuyên. Các vùng này

lụt 3-5 mỗi năm; độ

ngập sâu phổ biến 10-

30 cm. Các vùng khác,

đặc biệt vùng gần với

đầm Thị Nại thì lụt 1-3

lần mỗi năm, với độ

ngập ít thƣờng xuyên

hơn.

11. Nguyên nhân lụt (theo cách nhìn của người dân)

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!

Huỳnh Cao Vân

Michael DiGregorio

NHƠN BÌNH