การเรยนรในศตวรรษท ๒๑

วจารณ พานช

เสนอตอคณาจารย มหาวทยาลยกรงเทพ รงสต ๑๕ ก.พ. ๒๕๕๖

ศตวรรษท ๒๑ พเศษอยางไร

• การเปลยนแปลง

• ในอตราเรงทเรวขนๆ

• ไมแนนอน

• ซบซอนยงขนๆ

• ความรงอกเรว เกา (ผด) เรว

• เปนศตวรรษทผลตลน ตลาดรกคน กระตนการบรโภค

• มายา (และความรผดๆ) เตมแผนดน เตมโลก

ศตวรรษท ๒๑ พเศษอยางไร

• การเปลยนแปลง

• ในอตราเรงทเรวขนๆ

• ไมแนนอน

• ซบซอนยงขนๆ

• ความรงอกเรว เกา (ผด) เรว

• เปนศตวรรษทผลตลน ตลาดรกคน กระตนการบรโภค

• มายาเตมแผนดน เตมโลก

มนษยตองการทกษะชดหนง

เพอการอยรวมกน

ในสภาพ ความเปน

จรงน

นกเรยนยคปจจบน • อยทามกลางมลพษทางสงคม

• บานแตก สาแหรกขาด

• ถกทารายทบาน

• แตกตางกนมาก

• สมาธสน

• ขาดแรงบนดาลใจ

• มความรผดๆ

• เรยนมาแบบผวเผน ไมรจก mastery learning

ครตองเอาใจใสพฒนาศษยทง ๔ ดาน : intellectual, emotional, social, spiritual

นกเรยนยคปจจบน • อยทามกลางมลพษทางสงคม

• บานแตก สาแหรกขาด

• ถกทารายทบาน

• แตกตางกนมาก

• สมาธสน

• ขาดแรงบนดาลใจ

• มความรผดๆ

• เรยนมาแบบผวเผน ไมรจก mastery learning

ครตองเอาใจใสพฒนาศษยทง ๔ ดาน : intellectual, emotional, social, spiritual

นกเรยนยคปจจบน • อยทามกลางมลพษทางสงคม

• บานแตก สาแหรกขาด

• ถกทารายทบาน

• แตกตางกนมาก

• สมาธสน

• ขาดแรงบนดาลใจ

• มความรผดๆ

• เรยนมาแบบผวเผน ไมรจก mastery learning

ครตองเอาใจใสพฒนาศษยทกคน เปนรายคน

ศตวรรษท ๒๑ ตางจากศตวรรษท ๒๐

• เปลยนแปลงเรว ไมคาดฝน

• ความรงอกเรว เกาเรว

• ความซบซอน

• การแขงขน และรวมมอ

• โลกาภวตน

• ขาวสารทวมทน ปนมายา

• คนเปลยน

• ความสมพนธเปนแนวราบมากขน

ความจรงของศตวรรษท ๒๑

• สงคม/โลก เปลยน

• เดกเปลยน

• ทกษะทตองการในการดารงชวตเปลยน

• คณลกษณะของบณฑตเปลยน

• การเรยนรตองเปลยน

• สอนไมไดผล ตองเรยน

• คร/อาจารย ตองไมเนนสอน เนนออกแบบการเรยนร เนนสรางแรงบนดาลใจ เนนเปนโคช ไมใชผสอน

การเรยนรในยคปจจบน • ตองเปลยนไปโดยสนเชง

• จากเรยนวชา

• สฝกทกษะ

• จากรบถายทอด

• สพฒนา งอกงามจากภายในตน

• จงตอง สอนใหนอย สงเสรมใหเรยนมาก Teach less, Learn more

3Rs + 7Cs

• Reading, ‘Riting, ‘Rithmetics + 21st Century Themes

• Critical thinking & problem solving • Creativity & innovation • Collaboration, teamwork & leadership • Cross-cultural understanding • Communication, information & media literacy ( 2 – 3

ภาษา) • Computing & media literacy • Career & learning self-reliance • Change

+ 2L

Learning Leadership

21st Century Themes

• ภาษา & สนทรยะทางภาษา

• ภาษาโลก

• ศลปะ

• เศรษฐศาสตร

• วทยาศาสตร

• ภมศาสตร

• ประวตศาสตร

• ความเปนพลเมอง และรฐ การอยรวมกนผ อน

ทกษะทตองการไดแก

• Learning Skills • Critical Thinking, Leadership Skills • Complex Problem-Solving, Innovation • Collaboration & Competition, Sharing Skills • Personal Mastery • Empathy • Communication (รวม Listening) • Life Skills, Intercultural Skills • Etc.

“อานออกเขยนได” (Literacy) ตความใหม

• Media Literacy • Communication Literacy • Team Literacy, Social Literacy • Networking Literacy • Environment / Earth Literacy • STEM Literacy • Aesthetics Literacy • Civic Literacy • Etc.

ร ใชในชวตประจาวน รเทาทน

Maslow's hierarchy of needs

บนได ๖ ขนของการพฒนาคณธรรม

• ขนท ๑ ปฏบตเพราะความกลว ไมอยากเดอดรอน

• ขนท ๒ ปฏบตเพราะอยากไดรางวล

• ขนท ๓ ปฏบตเพราะอยากเอาใจคนบางคน

• ขนท ๔ ปฏบตเพราะตองปฏบตตามกฎ

• ขนท ๕ ปฏบตเพราะตองการใหตนดด ใหไดชอวาเปนคนด ใหไดชอวา

มนาใจ

• ขนท ๖ ปฏบตตามหลกการ หรออดมการณของตน ไมตองการใหมคน

ยกยองชมเชยหรอใหรางวล

Lawrence Kohlberg's stages of moral development

การเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑

• สอนนอย เรยนมาก

• กาวขามสาระวชา

• นกเรยนบอกวาอยากเรยนอะไร

• รวมมอ > แขงขน

• เรยนเปนทม > เฉพาะคน

• เรยนโดยลงมอทา : PBL (Project-Based Learning)

• ประเมนแนวใหม : ไมเนนถก-ผด, ประเมนทม, ขอสอบไมเปนความลบ

ตองการวถการเรยนรใหม

• เรยนโดยลงมอทา เพอใหเกดทกษะ (Learning by Doing)

• สดยอดทกษะ ๔ ประการ (๓ร ๑ว) : แรงบนดาลใจ/ไฟ (Inspiration Skills) เรยนร (Learning Skills) รวมมอ (Collaboration Skills) วนย (ในตน) (Self-Discipline Skills)

• เรยนโดยการลงมอทาเปนทม แลวรวมกนไตรตรองวาไดเรยนรอะไร ตองการเรยนอะไรตอ/เพม

21st Century Skills

http://learning.thaissf.org/document/media/media_396.pdf

http://learning.thaissf.org/index.php?option=com_content&view=article&id=14:-qq--qq&catid=4:interesting-articles&Itemid=4

Constructionism

เหตการณ ความจาใชงาน

ความจาระยะยาว

ตระหนกร และคด

รขอเทจจรงและกระบวนการ

เรยนร จา

สงเกต

ลม

Ref.: Daniel T. Willingham. Why Don’t Students Like School?, 2009

เกบขอมล

การเรยนร

• การเรยนรเปนผลของการกระทาและการคดของ

นกเรยน

• เกดจากการกระทาและการคดของนกเรยนเองเทานน

• ครชวยทาใหเกดการเรยนรไดโดยเขาไปจดการสงท

นกเรยนทา (ปฏบต และคด) เพอการเรยนร

Herbert A. Simon

ความร

• Knowledge is relational • ความรเปนสมมต (assumption)

ธรรมชาตของโลก/ชวต

• ไมสมบรณ ไมแนนอน มขอยกเวน

• นกเรยนตองเรยนรความเปนจรงนน

• เขาใจความถกตอง

• แตไมยดมน

• เขาใจความหลากหลายของมมมอง / สมมต

• ๑ คาถาม มไดหลายคาตอบ หรอหลายวธตอบ

เรยนใหได 21st Century Skills

• Beyond Teaching Learning • Beyond Content Application • Beyond Knowledge Skills • Beyond Textbooks Projects • Beyond Classroom Studio • Beyond Schools / Universities Real Life • Beyond Parts Whole • No more teacher / lecturer Facilitator

เรยนอยางไร

• โดยการลงมอปฏบต (Learning by Doing)

• ทาโครงงาน (project) PBL (Project-Based Learning)

• ทาเปนทม (Team Learning)

• ฝกคนหาความร วธการ เอามาทดลองใชงาน

• แลวเขยนรายงานเปนรายคน

• นาเสนอ (ตอชนเรยน, ตอ...) เปนทม

• ครชวน นร. ทา AAR (After Action Review) / Reflection วาไดเรยนรอะไร ค. ทไดมคณคาตอชวตอนาคตอยางไร อยากเรยนอะไรตอ

การเรยนการสอน

Civic Education และ Service Learning

ของมหาวทยาลยธรรมศาสตร “พลเมอง” กบความรบผดชอบตอสงคม

และ “การเรยนโดยบรการสงคม” นาเสนอตอคณะกรรมการการอดมศกษา (กกอ.)

วนท ๓ มนาคม ๒๕๕๔

โดย ผศ. ดร. ปรญญา เทวานฤมตรกล

หมวดวชาการศกษาทวไป

• ม. ธรรมศาสตร ผศ. ดร. ปรญญา เทวานฤมตรกล

• วชาพลเมองกบความรบผดชอบตอสงคม (Civic Education) ๓ หนวยกต ๑๖ คาบ x ๓ ชม. กลมคละคณะ

• ครงท ๑ ปญหาของประเทศไทย

• ครงท ๒ เราทกคนเปนทงปญหาและสาเหต แกทตวเอง คดโครงการ

• ครงตอๆ ไปเปน “ปฏบตการพลเมอง” (Service Learning) ลงพนท ดาเนนการแกไข

• ประเมนผล

• นาเสนอตอเพอนในชน

วชาพลเมองกบความรบผดชอบตอสงคม

• ใชการเรยนรแบบ PBL • ได 21st Century Skills • ไดรจกบานเมอง สงคม ชมชน ดวยตนเอง

• เปนกจกรรมใน ๑ มหาฯ ๑ จงหวด ได (Service Learning)

• เปนรปธรรมของ ยทธศาสตรพฒนาการศกษาเพอสรางความเปนพลเมอง พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๖๑

นศ. เรยนดวย PBL ในภาคชวตจรง

• Team Learning • เปน COP เฉพาะกจ

• ทางาน/โครงการกบ real sector

• ตงเปาหมาย - BAR ลงมอดาเนนการรวมกน

• ลปรร. ระหวางดาเนนการ – AAR

• Reflection (AAR) ตความดวยแนวคดของความเปนพลเมอง

เขาไปเรยนรปญหาของสงคม ใหเหนวาทกคนเปนสาเหต และม

โอกาสแกไข

ความเปนพลเมอง

จตสาธารณะ

เรยนใหไดทกษะ : ปฏบตนา

• Learning by Doing : PBL – Project-Based Learning

• เรยนเปนทม • ครเปลยนจาก ครสอน เปน ครฝก (coach) หรอ

learning facilitator • นาเสนอเปน report และ presentation อาจเสนอเปน

ละคร • ครชวน นศ. ทา AAR/Reflection วาไดเรยนรอะไร

อยากเรยนอะไรตอ เพออะไร ชวนคดดานคณคา จรยธรรม

5 คาถามหลกในการออกแบบการเรยนร

• ตองการให นร. ไดทกษะ และ ค. ทจาเปนอะไรบาง (ตรวจสอบเอกสารหลกสตร หนงสอทกษะแหงอนาคตใหม ฯลฯ)

• จดการเรยนรอยางไรใหไดทกษะเหลานน • รไดอยางไรวาได • ทาอยางไร กบ นร. บางคนทไมได • ทาอยางไรกบ นร.บางคนทเรยนเกงกาวหนาไป

แลว

เรยนวชาทบาน

ทาการบานทโรงเรยน

www.classstart.org

http://learning.blogs.nytimes.com/2011/12/08/five-ways-to-flip-your-classroom-with-the-new-york-times/

ดร. จนทวรรณ ปยะวฒน

คณะวทยาการจดการ มอ. หาดใหญ

การเรยนรยค ICT : กลบทางการเรยน

• เรยนทฤษฎทบาน ทาการบานทโรงเรยน

• http://www.youtube.com/watch?v=gM95HHI4gLk

• http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=7401696n

• เพอเรยนการประยกตใชความร ใหเกดทกษะ ทโรงเรยน

มครเปนผจดประกาย ยยงสงเสรม และชวยเหลอเมอม

ปญหา

• เรยนรวมกบเพอน สอนเพอน

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/tag/Barkley

• ๕๐ เทคนค สาหรบคร

• ใชเปนสวนหนงของการจดการเรยนร

• Prior Knowledge • K Organization

• Motivation

• Develop Mastery • Practice & Feedback • Student Development &

Climate • Self-directed Learner http://www.gotoknow.org/blogs/posts/tag/Ambrose

จากหนงสอ How Learning Works : Seven Research-Based Principles for Smart Teaching เขยนโดย Susan A. Ambrose และคณะ

ฝกบรณาการ

ทกษะยอย

ฝกบรณาการ

ใหเขากบกาละเทศะ

รจรง

ขนตอนการพฒนาใหรจรง

1 2 3 4

ทาไมได ไมรตว

ทาไมได รตว

ทาได รตว

ทาได ไมรตว

mastery

ประเมน

ชนงาน ประเมน

ความ

สามารถ

วางแผน ลงมอทา

ประเมน

ตรวจสอบ

ปรบปรง ความเชอของ

นศ. เกยวกบ

ความฉลาดและ

การเรยนร

รเขา

รเรา

P DC

A

เรยนร “พลงสาม”

จตตปญญาศกษา

บทบาท/วถ ใหมของคร

• ครสอน (teacher) • สอนวชา

• เนนรวชา

• สอนตามหลกสตร ตารา ครเดยว

• สอบวชา

• เนน ได-ตก

• สอนตามทเรยนมา

• ครฝก (coach)

• ฝกทกษะ สอนคน

• เนนสรางแรงบนดาลใจ ทกษะการ

เรยนร

• ออกแบบการเรยนรรวมกน ครทม

• ประเมนทกษะ

• เนนพฒนาการเรยน

• เรยนรการทาหนาท

เปลยนปณธานความมงมน

• จากเนนการสอน

• จากเนนสงทสอน

• จากสอนครอบคลมเนอหา

• จากมอบภารกจแกครรายคน

• เปนเนนการเรยนร

• เปนสงท นร. เรยนร

• เปน นร. เรยน ค. ทจาเปน และฝก

ทกษะ

• เปนจดทม PLC ใหทางานรวมกน

ทกษะการเปนคร

• ทกษะการวนจฉยทาความรจก ทาความเขาใจศษย

• ทกษะสรางแรงบนดาลใจ จดไฟ

• ทกษะการออกแบบการเรยนร ออกแบบ PBL

• ทกษะการชวนศษยทา reflection / AAR

• ทกษะการประเมน เพอพฒนา/ชวยเหลอ นร. เปนรายคน

• ทกษะการเรยนร และสรางความรใหม จากการทาหนาทคร

• ทกษะการ ลปรร. ใน PLC (Lesson Study)

การเรยนรในศตวรรษท 20 & 21

• เปาหมายทเดก

• ลปรร.

• ทกษะ

• กระบวนการ

• ทกษะประยกต

• คาถาม ปญหา

• ปฏบต

• โครงการ

• ครเปนตวตง

• สอน

• ความร

• เนอหา

• ทกษะพนฐาน

• ความจรง หลกการ

• ทฤษฎ

• หลกสตร

การเรยนรในศตวรรษท 20 & 21 (2) • ตามความตองการ

• รายบคคล

• รวมมอ

• ชมชนทวโลก

• ใชเวบ

• ทดสอบการ รร.

• เรยนเพอชวต

• ชวงเวลา

• เหมอนกนทงหอง

• แขงขน

• หองเรยน

• ตามตารา

• ทดสอบ ค.

• เรยนเพอโรงเรยน

เปลยนแปลงการทางานของคร

• จากโดดเดยว

• ครคดคนเดยว • แยกกนกาหนดมาตรฐานการ

เรยนร

• แยกกนคนหาวธพฒนา

ผลสมฤทธ

• กจกรรมของครเปนเรองสวนตว

• เปนทม มเปารวม

• PLC รวมกนคดเปา

• ทม PLC รวมกนกาหนด

• ทม PLC ชวยเหลอกน และ ลปรร.

• ครเปดเผยกจกรรมของตนตอ PLC

เปลยนแปลงการทางานของคร (๒)

• รวมมอแบบเปะปะ ไมโฟกส

ผลสมฤทธ

• ศษยของฉน ศษยของคณ • เนนใหคณคาเวลาบรรยาย การ

เปนครสอน

• เนนรวมมอในประเดนยทธศาสตร

• ศษยของเรา • เนนใหคณคาเวลาการเตรยมตว

ทางานรวมกน เรยนรรวมกน ในการ

ทาหนาทครฝก

การศกษาในศตวรรษท ๒๑

• นกเรยนเรยนจากการลงมอปฏบต - PBL (Project-Based Learning) เรยนรทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

• คร/อาจารย เรยนจากการลงมอปฏบต - PLC (Professional Learning Community) เรยนรทกษะในการเปนครฝก

การเรยนรทใชพลงสรางสรรคของนกเรยน

• พลงเกดจากการเหนคณคาตอตนเอง ตออนาคต

• ตงโจทย แลวลงมอทา ทา project ทาเปนทม

• เรยนรทงปฏบต และทฤษฎ

• ไดผลงาน ตอชมชน ทองถน

• เกดความภมใจ เปนแรงจงใจ แรงบนดาลใจ

• นกเรยนเปน producer of knowledge ไมใช consumer นกเรยนเปนผสราง ไมใชผ เสพ

ตองชวยคร/อาจารย

• ครยากลาบากกวาศษย เพราะครตอง unlearn/delearn & relearn

• ครตองเรยนรทกษะการเปนครยคใหม • ชวยดวย PLC (Professional

Learning Community) ไมใช Training

จดโครงสรางและระบบการทางาน

• เพอสงเสรมสนบสนนวฒนธรรมการทางานเปนทม

• การเรยนรเปนทม • การเรยนรในงาน • CQI ในงาน การพฒนางานตอเนอง • ใหรางวลทม • ไมสงเสรมการทางานเดยว • มงผลลพธทผลสมฤทธของการเรยนรายคน ชวย

เดกเปนทม ไมปลอยใหลาหลง

ทกษะการเปนคร

• ทกษะการวนจฉยทาความรจก ทาความเขาใจศษย

• ทกษะการออกแบบการเรยนร ออกแบบ PBL • ทกษะการชวนศษยทา reflection / AAR • ทกษะการเรยนร และสรางความรใหม จากการทา

หนาทคร • ทกษะการ ลปรร. ใน PLC

สงเสรมอาจารย

• ดวย PLC เสรมดวย Training

• การวจยการเรยนร

• วชาการสายการเรยนร เพอการเปนบณฑตเพอสงคม ตพมพใน PLOT Learning

• ICT System supporting PLC

• Annual Conference การจดการเรยนรบณฑตเพอสงคม ในศตวรรษท

๒๑

• รางวล อาจารยนกจดการเรยนร....

เปลยนแปลงการสอบ

• จากเพอผลได-ตก นานๆ ครง

• จากเพอตดสนได-ตก

• จากใหรางวล / ลงโทษ นร.

• จากสอบหลายอยาง นานๆ ครง

• เปนเพอ นร. & คร ปรบปรงตนเอง

• เปนหา นร. ทตองชวย

• เปนเพอสรางแรงจงใจตอการเรยน

• เปนสอบนอยอยาง บอยๆ ครง

21st Century Learning Assessment

• ๓ เปลยน

• จากขอสอบเปนความลบ เปนเปดเผย

• จากสอบเปนคนๆ เปนสอบเปนทม

• จากถก-ผด เปนสอบความคด

การวด

• วดการเรยนรอยางเปนธรรมชาต ทกวน รายคน เพอปองกนลาหลง

• เอาใจใสเดกเรยนออน

• พฒนาวธวดความกาวหนา วธวด Learning Outcome ของนกเรยน

• การวดเพอคร การเรยนรของคร

• สรางตวชวดความเคลอนไหวของ PLC สาหรบใชจดการการ

เปลยนแปลง

การศกษาทมคณภาพ

ศตวรรษท ๒๐, ๑๙ • Teaching • Teach content • Teacher • Content-Based • Classroom • Lecture • Teaching – personal • Sequential learning • Assessment : P - F

ศตวรรษท ๒๑ • Learning • Inspire • Coach, Facilitator • Skills – Based • Studio • PBL • PLC • Integrated learning • Assessment : Reform 3

คณภาพของระบบการเรยนร

• 21st Century Skills • Transformative Learning (จาก

informative & formative) • ม Change Agent Skills, Leadership • ความเปนพลเมอง

ตองไปใหถง

สรป อดมศกษาในศตวรรษท ๒๑

• ทงศษยและอาจารย เปน “นกเรยน”

• เรยนจาก ปฏบต ปฏเวธ ปรยต ๔๐:๓๐:๓๐

• เรยน Affective, Cognitive, Psychomotor Domains พรอมๆ

กน แบบบรณาการ เนนทกษะ

• ศษยใช PBL+

• อาจารยใช PLC+

• เรยนจากการฝกฝน (ไมใชทองบน)

• เกดวชาการสายการเปน Learning Facilitator / Coach

มการจดการการเปลยนแปลง

สรป การเรยนรในศตวรรษท ๒๑

• เรยน/ฝก ทกษะชดหนง

• เรยน/ฝก ประยกตใชความร เรยนเปนทม

• ครเนน ๓ร ๑ว : แรงบนดาลใจ ทกษะการเรยนร ทกษะความรวมมอ ทกษะวนยในตน

• ครเนนเปน โคช / ครฝก ไมใชครสอน

เปลยนวธคด workload ของคร ใหเนนเปนทมครฝก