Upload
jurgen-sasbrink
View
217
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
129 november 2007RBW
Verdronken Land van Saeftinghe
Cyclische verjonging natuur
m.b.v. ONDERZUIGEN
Verdronken Land van Saeftinghe2
Introductie
Toegankelijkheid, Veiligheid en Toegankelijkheid, Veiligheid en NatuurlijkheidNatuurlijkheid door innovatieve bodemverlaging van hoog aangeslibde schorren.
Onderzuiging maakt cyclische cyclische verjongingverjonging mogelijk, waarmee laagwaardige natuur getransformeerd kan worden naar hoogwaardige natuur.
Verdronken Land van Saeftinghe3
Westerschelde ~ Verdronken Land van Saeftinghe
Verdronken Land van Saeftinghe4
Morfologie
Verlaging leidt tot natuurlijke groei (nieuwe) schorren
Door verlaging zal sedimentatie-tempo weer toenemen
Geulverdieping is vanuit dynamisch evenwicht niet nodig
Afhankelijk van de lokaties van verlaging moet goed naar de hoogwaterkering gekeken worden
Getijberging neemt toe waterstand-verlagend effect voor Antwerpen
Verdronken Land van Saeftinghe5
Verdronken Land van Saeftinghe6
Natuur: Schorveroudering
Het Verdronken Land van Saeftinghe: schorgebied van bijna 4000 ha. Ruim 2500 ha is staatseigendom, het overige deel is in bezit van de Stichting Het Zeeuwse Landschap (HZL). HZL beheert het gehele gebied.
Het schorgebied is hoog aangeslibd, tot ruim 3 m boven NAP
De geulen verzanden eveneens door aanslibbing, daardoor:
vermindert de functie van het gebied als ‘slibvang’. is er nauwelijks meer sprake van komberging is de natuur laagwaardig door een sterke dominantie
van slechts enkele soorten: riet (in de verzoete en vernatte kommen); heen (=zeebies); Strandkweek.
Verdronken Land van Saeftinghe7
Natuur: Cyclische verjonging Natuurlijke schorontwikkeling is een cyclisch
zelforganiserend proces. Direct voor het landwaarts verplaatsende erosiefront
van een oud schor vindt dan weer nieuwe schorvorming plaats.
Voor deze natuurlijke schorverjonging is echter nauwelijks ruimte, door het starre keurslijf van de zeedijken langs de Westerschelde.
Voor de meeste eroderende schorren geldt daardoor: ‘weg is weg’.
Alleen in Saeftinghe is er voldoende ruimte voor het weer op gang krijgen van cyclische schorverjonging.
Verdronken Land van Saeftinghe8
Natuur: Kunstmatige schorverjonging
Remedie, en dus wenselijk, voor natuurherstel en –kwaliteitswinst; ook door terreinbeheerders als HZL.
Huidige methode van afplaggen oppervlaktekleilaag is slechts beperkt effectief (geringe maaivelddaling, geen herstel slibvang en geen komberging) en heeft nare bijeffecten (vervuilde grond, maaiveldverstoring).
Ondergrondse zandwinning kan het maaiveld tot enkele meters verlagen en daardoor het verouderde schor veel sterker ‘verjongen’.
Ook slibvang en komberging worden hersteld. Bovendien zijn er weinig bijeffecten: vervuilde grond
blijft gewoon liggen en wordt begraven door nieuwe opslibbing, en de maaiveldverstoring is gering.
Verdronken Land van Saeftinghe9
Innovatieve bodemverlaging Innovatieve bodemverlaging (bijv BeauDredge®)
is een nieuwe methode die bruikbaar materiaal (meestal zand) wegzuigt onder een laag onbruikbaar materiaal of materiaal waarvan het bijvoorbeeld vanwege flora en/of fauna en/of verontreiniging gewenst is, dat dit blijft liggen.
Flora en fauna wordt nauwelijks verstoord. Bodem blijft bodem. Vrijkomend zand kan vermarkt worden of binnen
het project worden ingezet voor bijv. de aanleg en het herstel van strandjes en oevers.
De methode kan zowel op het land als op het water worden toegepast
Verdronken Land van Saeftinghe10
Proefproject Herfterwetering (Zwolle)Proefproject Herfterwetering (Zwolle)
Verdronken Land van Saeftinghe11
Prototype-proef vaargeul Hanzerak-WestPrototype-proef vaargeul Hanzerak-West
Verdronken Land van Saeftinghe12
BeauDredge® voor VLvS Hoog maaiveldniveau landmethode het meest geschikt.
Berijdbaarheid van het gebied is voorwaarde, incidenteel hoog water is te voorzien.
Verdieping/verbreding van kreken watermethode het meest geschikt.Zowel productie als werkbaarheid neemt toe.
Aan- en afvoer van water en zand primair via pijpleidingen. Aangenomen bovenlaagdikte van 3 meter en bodemverlaging
van 3 meter lijken geen beperkingen op te leveren. Obstakels in het grondlichaam zoals puin, grote houtresten en
stoorlagen van klei en/of veen kunnen het proces verstoren, maar worden in dit gebied niet verwacht.
Mogelijkheid tot vooraf aanbrengen van zand (leef) laag, indien gewenst.
De kwaliteit van het vrijkomende zand is (sterk) bepalend voor de productie en opbrengsten/zandafzet.
De werkmethode moet passen in het kader van wet- en regelgeving.
Verdronken Land van Saeftinghe13
Kosten en baten
Kosten Stel 400ha verlagen 12 mln m3
Onderzuigen, eenmalige kosten, Uitvoering / AK / W&R
Totale kosten 74 mln euro excl BTW
Opbrengsten Marktwaarde voor vrijkomend zand
Planning 3 Sets zijn 133 wkn bezig
Verdronken Land van Saeftinghe14
Conclusie
ToegankelijkheidToegankelijkheid Gebied (geen probleem) en
vaarweg (aandacht voor ontwerp) NatuurlijkheidNatuurlijkheid
Enorme meerwaarde mogelijk door cyclische verjonging
VeiligheidVeiligheid In principe geen probleem, maar
wel aandacht schenken aan dijken