1 A4

UNIVERZITET U TZUZLI MAŠINSKI FAKULTET TUZLA Godina studija: I godina – II ciklus studija Odsjek: Industrijski inženjering Predmet: Montažni sistemi

MONTAŽNI SISTEMI PROJEKAT MONTAŽE POKRETNOG PODSKLOPA ROBOTA

Student: Jasmin Mrkaljević Predmetni profesor: dr. Džemo Tufekčić red.prof Predmetni asistent: Mr.Sc. Slađan Lovrić, viši asistent

Tuzla, 2013 god.

PROJEKTNI ZADATAK OCJENA POGODNOSTI PROIZVODA ZA AUTOMATSKU MONTAŽU

Jasmin Mrkaljević 2

SADRŽAJ POPIS SLIKA

POPIS TABELA

POPIS DIJAGRAMA

1. UVOD 7

2. PODJELA I KARAKTERISTIKE TIPOVA MONTAŽE 8

2.1. Montaža sa aspekta kretanja predmeta montaže 8 2.1.1. Stacionarna montaža 9 2.1.2. Protočna montaža 9 2.2. Montaža sa aspekta broja predmeta koji se montiraju 10 2.2.1. Jednopredmetne montažne linije 10 2.2.2. Višepredmetne montažne linije 11 2.3. Montaža sa aspekta stepena tačnosti izrade dijelova i zahtijeva u

tačnosti u postupku montaže 12

2.3.1. Montaža postupkom potpune zamjenjivosti 12 2.3.2. Montaža postupkom nepotpune zamjenjivosti dijelova 12 2.3.3. Montaža postupkom grupne zamjenjivosti dijelova 13 2.3.4. Montaža postupkom podešavanja dijelova 13 2.3.5. Montaža postupkom regulisanja dijelova 13 2.4. Montaža sa aspekta automatizovanosti procesa montaže 14

3. STRUKTURNA ANALIZA PREDMETA MONTAŽE PO OBLIKU, DIMENZIJAMA I MASI

17

4. OBLIKOVANJE PREDMETA MONTAŽE U CILJU OBEZBJEĐENJA POGODNOSTI ZA MONTAŽU

22

5. OCJENA STEPENA POGODNOSTI PREDMETA MONTAŽE ZA AUTOMATSKU MONTAŽU (OSNOVNA METODA)

27

5.1. Teoretska razmatranja 27 5.2. Primjena osnovne metode (kvantitativna metoda) za ocjenu

pogodnosti predmeta za automatsku montažu 30

6. PROVJERA TAČNOSTI POSTUPKA RADA U MONTAŽI 52

7. POSTUPAK RADA I TEHNOLOŠKI SISTEMI U MONTAŽI 54

8. TEHNOLOŠKA KARTA PROCESA MONTAŽE 58



POPIS SLIKA Slika 1 Strukturna shema procesa montaže 7 Slika 2 Proces montaže kao dio procesa proizvodnje 8 Slika 3 Organizacioni oblici montaže 9 Slika 4 Stacionarna montaža 9 Slika 5 Protočna montažna linija „Fiat – Punto“ Kragujevac 10 Slika 6 Protočna montažna linija „Ford – Fiesta“ 10 Slika 7 Linijski oblik razmještaja opreme – jednopredmetne montažne linije 11 Slika 8 Linijski oblik razmještaja opreme – višepredmetna montažna linija 12 Slika 9 Ručna montaža dijelova automobila 14 Slika 10 Mehanizovana montaža 15 Slika 11 Automatizovana montažna linija 16 Slika 12. Određivanje završnog člana 52 Slika 13. Graf predhodnosti 57



POPIS TABELA Tabela 1 Ukupan broj dijelova procesa montaže 17 Tabela 2 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po obliku 18 Tabela 3 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po dimenzijama – dužini 19 Tabela 4 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po dimenzijama - prečnik 20 Tabela 5 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po masi 20 Tabela 6 Oblikovanje predmeta montaže 22 Tabela 7 Stepen složenosti automatske montaže 28 Tabela 8 Specifikacija karakteristika pozicije 1 30 Tabela 9 Specifikacija karakteristika pozicije 2 30 Tabela 10 Specifikacija karakteristika pozicije 3 30 Tabela 11 Specifikacija karakteristika pozicije 4 31 Tabela 12 Specifikacija karakteristika pozicije 5 31 Tabela 13 Specifikacija karakteristika pozicije 6 31 Tabela 14 Specifikacija karakteristika pozicije 7 32 Tabela 15 Specifikacija karakteristika pozicije 8 32 Tabela 16 Specifikacija karakteristika pozicije 9 32 Tabela 17 Specifikacija karakteristika pozicije 10 33 Tabela 18 Specifikacija karakteristika pozicije 11 33 Tabela 19 Specifikacija karakteristika pozicije 12 33 Tabela 20 Specifikacija karakteristika pozicije 13 34 Tabela 21 Specifikacija karakteristika pozicije 14 34 Tabela 22 Specifikacija karakteristika pozicije 15 34 Tabela 23 Specifikacija karakteristika pozicije 16 35 Tabela 24 Specifikacija karakteristika pozicije 17 35 Tabela 25 Specifikacija karakteristika pozicije 18 35 Tabela 26 Specifikacija karakteristika pozicije 19 36 Tabela 27 Specifikacija karakteristika pozicije 20 36 Tabela 28 Specifikacija karakteristika pozicije 21 36 Tabela 29 Specifikacija karakteristika pozicije 22 37 Tabela 30 Specifikacija karakteristika pozicije 23 37 Tabela 31 Specifikacija karakteristika pozicije 24 37 Tabela 32 Specifikacija karakteristika pozicije 25 38 Tabela 33 Specifikacija karakteristika pozicije 26 38 Tabela 34 Specifikacija karakteristika pozicije 27 38 Tabela 35 Specifikacija karakteristika pozicije 28 39 Tabela 36 Specifikacija karakteristika pozicije 29 39 Tabela 37 Specifikacija karakteristika pozicije 30 39 Tabela 38 Specifikacija karakteristika pozicije 31 40 Tabela 39 Specifikacija karakteristika pozicije 32 40 Tabela 40 Specifikacija karakteristika pozicije 33 40 Tabela 41 Specifikacija karakteristika pozicije 34 41 Tabela 42 Specifikacija karakteristika pozicije 35 41 Tabela 43 Specifikacija karakteristika pozicije 36 41 Tabela 44 Specifikacija karakteristika pozicije 37 42 Tabela 45 Specifikacija karakteristika pozicije 38 42 Tabela 46 Specifikacija karakteristika pozicije 39 42



Tabela 47 Specifikacija karakteristika pozicije 40 43 Tabela 48 Specifikacija karakteristika pozicije 41 43 Tabela 49 Specifikacija karakteristika pozicije 42 43 Tabela 50 Specifikacija karakteristika pozicije 43 44 Tabela 51 Specifikacija karakteristika pozicije 44 44 Tabela 52 Specifikacija karakteristika pozicije 45 44 Tabela 53 Specifikacija karakteristika pozicije 46 45 Tabela 54 Specifikacija karakteristika pozicije 47 45 Tabela 55 Specifikacija karakteristika pozicije 48 45 Tabela 56 Specifikacija karakteristika pozicije 49 46 Tabela 57 Specifikacija karakteristika pozicije 50 46 Tabela 58 Specifikacija karakteristika pozicije 51 46 Tabela 59 Specifikacija karakteristika pozicije 52 47 Tabela 60 Specifikacija karakteristika pozicije 53 47 Tabela 61 Specifikacija karakteristika pozicije 54 47 Tabela 62 Specifikacija karakteristika pozicije 55 48 Tabela 63 Specifikacija karakteristika pozicije 56 48 Tabela 64 Sistematizacija rezultat dobijenih na osnovu karakteristika pojedinih pozicija 49 Tabela 65 Operacije i redoslijed operacija u procesu montaže 54



POPIS DIJAGRAMA Dijagram 1 Ukupni broj dijelova pocesa montaže 18 Dijagram 2 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po obliku 19 Dijagram 3 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po dimenzijama – dužini 19 Dijagram 4 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po dimenzijama – dužini 20 Dijagram 5 Strukturna analiza dijelova procesa montaže po masi 21



1. UVOD

Pod procesom montaže se podrazumjeva dobijanje proizvoda višeg stepena složenosti sastavljanjem proizvoda niže složenosti.Dakako, ovde se misli na složeni proizvod koji se sastoji od pojedinačnih elemenata (vijci, vratila, ležajevi, itd.), ili vrlo složeni proizvodi koji se sastoje od već montiranih sklopova (motor kao sastavni dio automobila). Zbog toga procesi montaže su često vrlo složeni tehnološki procesi, jer mogu biti procesi završne montaže kada se dobija finalni proizvod i procesi predmontaže kada se spajaju sklopovi različitih vrsta. Uticaj složenosti proizvoda na proces i slijed montaže prikazan je na slici 1.

a) b)

Slika 1. Strukturna shema procesa montaže a) – jednostepeni proizvod, b) – višestepeni proizvod

Proces montaže je dio procesa proizvodnje (slika 2), gdje se od pojedinačnih dijelova izrađuju složeni proizvodi.

Značaj procesa montaže u ukupnom procesu proizvodnje može se donekle sagledati iz učešća vremena montaže u ukupnom vremenu izrade proizvoda. Tako kod masovne proizvodnje vrijeme montaže u ukupnom vremenu izrade proizvoda iznosi 15 – 20%, kod serijske proizvodnje 20 – 25%, kod maloserijske i pojedinačne proizvodnje 25 – 35%, kod mašinogradnje 30 – 40%, itd.



Slika 2. Proces montaže kao dio procesa proizvodnje

2. PODJELA I KARAKTERISTIKE TIPOVA MONTAŽE

Proces montaže se može gledati sa različitih aspekata i na osnovu njih izvršiti podjele procesa montaže.

2.1. Montaža sa aspekta kretanja predmeta montaže Organizacioni oblik montaže ovisi o količini, vrsti i složenosti proizvoda, te stepenu

razrađenosti konstrukcije i tehnologije izrade. Kao dva osnovna oblika montaže može se navesti:

� stacionarna montaža i � protočna montaža.



Slika 3. Organizacioni oblici montaže

2.1.1. Stacionarna montaža

Stacionarna montaža prisutna je kod pojedinačne i maloserijske proizvodnje. Kao što se

može vidjeti sa slike 3, stacionarna montaža, se odlikuje velikom fleksibilnošću. Iz ekonomskih razloga nije potrebno uvoditi velik stepen mehanizacije i diferencijacije operacija. Stacionarna montaža može biti oblikovana kao pojedinačna montaža ili kao grupna montaža. Kod pojedinačne montaže grupa radnika radi na sklapanju jednog proizvoda dok je kod grupne montaže pristuno više proizvoda montaže koji se istovremeno sklapaju..

Slika 4. Stacionarna montaža

2.1.2. Protočna montaža

Protočna montaža je prisutna kod velikoserijske i masovne proizvodnje. Odlikuje se velikim stepenom diferencijacije operacija i stepenom mehanizacije. Zbog velikog stepena diferencijacije operacija montažne stanice nisu fleksibilne već su specijalizirane za samo jednu



vrstu montažne operacije. Protočna montaža može biti nezavisna motaža, montaža sa slobodnim ritmom, montaža sa prinudnim ritmom.

Slika 5. Protočna montažna linija „Fiat – Punto“ Kragujevac

Slika 6. Protočna montažna linija „Ford – Fiesta“

Struktura programa i sredstava montaže određuje ekonomičnost procesa montaže, dok sredstva i organizacioni oblik određuju produktivnost i troškove montaže. Zbog toga, izbor organizacionog oblika procesa montaže direktno utiče na optimalnost projektiranog procesa.

2.2. Montaža sa aspekta broja predmeta koji se montiraju

Kada je riječ o montaži sa aspekta broja predmeta koji se montiraju, montažne linije

mogu biti:

� jednopredmetne montažne linije i � višepredmetne montažne linije.

2.2.1. Jednopredmetne montažne linije

Ako se na montažnoj liniji odvija proces montaže samo jednog proizvoda, uobičajen način za takvu montažnu liniju je jednopredmetna montažna linija.



Ukupna rad u operacijama montaže dijeli se na elemente rada koji se ravnomjerno raspoređuju po radnim mjestima montažne linije. Ukupno vrijeme (zbir) svih montažnih (elementarnih) radova na jednom mjestu je manje ili u krajnjem slučaju jednako taktu montaže. Takt montaže predstavlja vremenski interval između silaska dva proizvoda s montažne linije.

Osnovni cilj detaljne raspodjele rada po radnim mjestima montaže je minimiziranje

razlike (vremenski gubici) između zbirnog vremena montaže na radnom mjestu i takta linije.

Slika 7. Linijski oblik razmještaja opreme – jednopredmetne montažne linije

2.2.2. Višepredmetne montažne linije

Montažne linije na kojima se sastavlja više proizvoda iz familije (grupe) sličnih proizvoda nazivaju se višepredmetne montažne linije. U grupu „sličnih“ svrstavaju se proizvodi koji zahtijevaju slične ili identične montažne operacije tj., čiji su tehnološki postupci montaže slični.

Iz sličnosti tehnoloških procesa montaže proizilazi da je podjela (rasčlanjivanje) montažnih operacija po radnim mjestima slična (zbog vrste alata ili osposobljenosti radnika).

Mogu se navesti tri osnovne vrste višepredmetnih montažnih linija:

� posebna montažna linija za svaki proizvod iz grupe sličnih, što je specijalan slučaj jednopredmetne linije,

� redoslijed više različitih modela, koji se montiraju tako da je količina proizvoda (svakog modela) u vremenu konstantna,

� redoslijed više različitih proizvoda, tako da se montiraju svi proizvodi jednog tipa, a zatim prelazi na montažu drugog proizvoda.



Slika 8. Linijski oblik razmještaja opreme – višepredmetna montažna linija

2.3. Montaža sa aspekta stepena tačnosti izrade dijelova i zahtijeva u tačnosti u postupku montaže

U procesu montaže dijelovi koji se spajaju nalaze se u određenom međusobnom

položaju što se prikazuje na sklopnom crtežu. Ovisno od stepena tačnosti izrade dijelova i zahtijeva tačnosti u postupku montaže

postoji pet metoda montaže:

� montaža postupkom potpune zamjenjivosti dijelova, � montaža postupkom nepotpune zamjenjivosti dijelova, � montaža postupkom grupne zamjenjivosti dijelova, � motaža postupkom regulisanja dijelova i � montaža postupkom pojedinačnog podešavanja.

2.3.1. Montaža postupkom potpune zamjenjivosti dijelova

Montaža postupkom potpune zamjenjivosti dijelova omogućava potpunu zamjenjivost dijelova, bez dodatnih radova, jer su dijelovi izrađeni u području konstruktivnih tolerancija. Prednost ovakve montaže je u jednostavnosti i ekonomičnosti montaže, lakoj zamjeni oštećenih dijelova u eksploataciji, jednostavnoj tehnološkoj pripremi montaže i mogućnosti montaže na traci. Zbog navedenih pogodnosti, gdje god je to moguće, treba težiti primjeni ove metode u procesu montaže uz uslov da to dozvoljavaju ukupni troškovi.

Ekonomično područje primjene metode potpune zamjenjivosti dijelova je ograničeno unutar optimalnog područja.

2.3.2. Montaža postupkom nepotpune zamjenjivosti dijelova

Montaža postupkom nepotpune zamjenjivosti dijelova polazi od saznanja da se ekstremne – granične vrijednosti mjera rijetko postižu u praksi. Zbog toga i uz primjenu teorije vjerovatnoće tehnička tolerancija ΔTt se proširuje i prima vrijednost ekonomske tolerancije ΔTe, što stvara olakšice u procesu obrade dijelova. Jedan dovoljno mali broj dijelova bit će



neupotrbljiv pri montaži, jer je izrađen izvan polja tolerancije ΔTt. Međutim i ovi dijelovi koji su izrađeni u graničnom području tolerancije ΔTe mogu se uz doradu sklopiti u koristan proizvod.

Proširivanjem polja tolerancije ΔTt naΔTe ekonomičnost izrade dijelova raste, odnosno sužavanjem tolerancije ΔTt došlo bi do poskupljenja proizvodnje.

2.3.3. Montaža postupkom grupne zamjenjivosti dijelova

Montaža postupkom grupne zamjenjivosti dijelova uvode se tkz., ekonomske tolerancije koje su pogodne u procesu izrade. Da bi se postigla odgovarajuća tačnost elemenata u spoju nakon izrade izvodi se grupisanje dijelova u n polja tolerancije veličine Tt. Tada je ukupno polje tolerancije u procesu izrade:

�� = � ∙ ��

gdje je: n – broj grupa i Tt – pojedinačna tehnička tolerancija kod metode potpune zemjenjivosti. Ova metoda se primjenjuje kod ekstremno visokih zahtijeva, npr., klip bosch pumpe ili kada se sparuju dva člana.

Spregnuti rukavac i ovor imaju istu oznaku grupe tako da se tolerancija u procesu izrade Ti smanjuje na toleranciju Tt u procesu montaže.

2.3.4. Montaža postupkom podešavanja dijelova

Montaža postupkom podešavanja dijelova podrazumjeva da svi sastvani dijelovi mogu imati ekonomski prihvatljive tolerancije koje su korištene u fazi izrade dijelova, tako će sumarna tolerancija biti veća od propisane tehničke tolerancije završnog člana. Potrebno je pri procesu montaže izvršiti izmjenu određenih mjera u mjernome nizu kako bi se dobila funkcionalno – tehnički potrebna tolerancija. To se postiže doradom kompenzacijskog člana kako bi se izmjenila velika sumarna tolerancija.

Osnovni nedostaci ove metode su povećanje utroška rada pri montaži i troškova montaže zbog potrebe podešavanja. Primjena ove metode je kod pojedinačne i maloserijske proizvodnje.

2.3.5. Montaža postupkom regulisanja dijelova

Montaža postupkom regulisanja dijelova je slična metodi podešavanja s tim što se tolerancije završnog člana ne korigira doradom već kompenzacijom pomoću elemenata kao što su: čahure, distantni prstenovi, osigurači vijci za regulisanje, ekscentri, klinovi, itd. Kod ove metode nema obrade kompenzacionog elementa što je osnovna prednost u odnosu na metodu podešavanja.



2.4. Montaža sa aspekta automatizovanosti procesa montaže

Sa aspekta automatizovanosti montažnih linija, montaža se može klasificirati u tri osnovne grupe:

� ručna montaža, � mehanizovana montaža i � automatizovana montaža.

Ručne montažne linije pojavile su se prvi put u montaži automobila „Ford T“.

Slika 9. Ručna montaža dijelova automobila

Ovakva montažna linija odlikovala se velikom zastupljenošću radne snage, tj., sve procese montaže obavljala je radna snaga uz upotrebu alata koji su imali „pogon“isključivo koji je dolazio od reakcija covjeka.

Mehanizovana montažna linija podrazumjevala je zastupljenost radne snage, manju

nego kod ručne montaže, ali su sredstva za rad – montažu bili mehanizovani – pogon alata isključivo od sopstvenih izvora energije (baterije, motori, komprimirani zrak).



Slika 10. Mehanizovana montaža

Automatizovana montažna linija zastupljena je kod masovne i velikoserijske proizvodnje

i primjenjena je tamo radi ekonomskih razloga kao i zbog održanja kontinuiteta montaže i isporuke gotovih dijelova. Veliku primjenu je našla u montaži automobila. Mala je primjena radne snage, upravljanje montažom se izvodi posredstvom računara sa tačno određenim taktom montažne linije. Izvršena je i humanizacija rada.



Slika 11. Automatizovana montažna linija



3. STRUKTURNA ANALIZA PREDMETA MONTAŽE PO OBLIKU, DIMENZIJAMA I

MASI Radi lakšeg sagledavanja stepena složenosti samog proizvoda, te pojedinačnih dijelova

koji će se montirati da bi se dobio proizvod većeg stepena složenosti (gotov proizvod), izvršit će se strukturna analiza dijelova.

Strukturna analiza će se izvršiti na osnovu:

� oblika, � dimenzija, � vrsti spojeva (načinu izvođenja pojedinih operacija montaže).

Tabela 1. Ukupan broj dijelova procesa montaže

Naziv dijela Količina (kom) Učešće % L – profil 20x20 9 3,65

Kvadratni profil 15x15 11 4,47

Plosni komadi i ploče 6 2,43

Plastične maske 8 3,25

Ležajevi 4 1,62

Kućišta ležaja 2 0,81

Osovinice 2 0,81

Čahure 2 0,81

Remenice (velike i male) 4 1,62

Remen 2 0,81

Elektromotor 2 0,81

Nosač el.motora 4 1,62

Navojna vretena 1 0,40

Farovi 4 1,62

Točkovi (mali i veliki) 4 1,62

Vijak M8x20 12 4,87

Vijak M8x15 8 3,25

Vijak M6x15 4 1,62

Vijak M6x10 12 4,87

Vijak M4x15 16 6,50

Vijak za metalne ploče 57 23,17

Podloške (sve vrste) 36 14,63

Matica M8 20 8,13

Matica M4 10 4,06

Matica M14 6 2,43

UKUPNO: 246 ≈100

PROJEKTNI ZADATAK

Jasmin Mrkaljević

Struktura dijelova po obliku bit će prikazan u tabeli 2. Bitno je napomenuti da će se u

ovom dijelu strukturne analize (po pitanju oblika) govoriti o obrtnim dijelovima, kućišta, složeni oblici, sa narezanim navojem, ploče (metalne i nemetalne).

Tabela 2. Strukturna analiza dijelova procesa montaže

Oblik Obrtni dijelovi

Kućišta

Sa otvorom u centru

Sa narezanim navojem

Ploče (metalne i nemetalne)

Sa urezanim navojem

Ostali oblici

L – profil 20x20

Kvadratni profil 15x15

Plosni komadi i ploče

Plastične maske

Ležajevi

Kućišta ležaja

Osovinice

Čahure

Remenice (velike i male)

Remen

Elektromotor

Nosač el.motora

Navojna vretena

Farovi

Točkovi (mali i veliki)

Vijak M8x20

Vijak M8x15

Vijak M6x15

Vijak M6x10

Vijak M4x15

Vijak za metalne ploče

Podloške (sve vrste)

Matica M8

Matica M4

Matica M14

V R

S T

A

P R

O I

Z V

O D

A

OCJENA POGODNOSTI PROIZVODA ZA AUTOMATSKU MONTAŽU

Dijagram 1. Ukupni broj dijelova pocesa montaže

ova po obliku bit će prikazan u tabeli 2. Bitno je napomenuti da će se u ovom dijelu strukturne analize (po pitanju oblika) govoriti o obrtnim dijelovima, kućišta, složeni oblici, sa narezanim navojem, ploče (metalne i nemetalne).

dijelova procesa montaže po obliku

Količina (kom) 16

2

36

110

Ploče (metalne i nemetalne) 14

36

32

UKUPNO: 246

0 10 20 30 40

profil 20x20

Kvadratni profil 15x15

Plosni komadi i ploče

Plastične maske

Ležajevi

Kućišta ležaja

Osovinice

Čahure

Remenice (velike i male)

Remen

Elektromotor

Nosač el.motora

Navojna vretena

Farovi

Točkovi (mali i veliki)

Vijak M8x20

Vijak M8x15

Vijak M6x15

Vijak M6x10

Vijak M4x15

Vijak za metalne ploče

Podloške (sve vrste)

Matica M8

Matica M4

Matica M14

V E L I Č I N A U Č E Š Ć A (kom, %)


18

ova po obliku bit će prikazan u tabeli 2. Bitno je napomenuti da će se u ovom dijelu strukturne analize (po pitanju oblika) govoriti o obrtnim dijelovima, kućišta, složeni

Učešće % 6,50

0,81

14,63

44,7

5,69

14,63

13,008

≈100

50 60

V E L I Č I N A U Č E Š Ć A (kom, %)

Učešće %

Komada

PROJEKTNI ZADATAK

Jasmin Mrkaljević

Iz tabele 2 može se zaključiti da najzastupljeniji oblik u finalnom proizvodu jestu elementi veze odnosno elementi s narezanim navojem na svojim površinama (vici) sa ukupno 44,7 % učešća.

Dijagram 2.

Struktura dijelova po dimenzijama

dijelova po dimenzijama –

Tabela 3. Strukturna analiza dijelova

Dužina (mm) 0 – 50

50 – 150

150 – 250

250 – 350

350 – 450

450 – 550

550 – 650

Dijagram 3. Strukturna analiza

Obrtni dijelovi

Kućišta

Sa otvorom u centru



Sa urezanim navojem

Ostali oblici

VR

STA

OB

LIK

A

0 10

0 – 50

50 – 150

150 – 250

250 – 350

350 – 450

450 – 550

550 – 650

DU

ŽIN

A D

IJEL

OV

A (

mm

)


Iz tabele 2 može se zaključiti da najzastupljeniji oblik u finalnom proizvodu jestu elementi veze odnosno elementi s narezanim navojem na svojim površinama (vici) sa ukupno

gram 2. Strukturna analiza dijelova procesa montaže po obliku

Struktura dijelova po dimenzijama – dužini biti će prikazana u tabeli 3, dok struktura prečniku biti će prikazana u tabeli 4.

dijelova procesa montaže po dimenzijama – dužini

Količina (kom) 112

16

8

11

11

0

6

UKUPNO: 164

Strukturna analiza dijelova procesa montaže po dimenzijama

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Obrtni dijelovi

Kućišta

Sa otvorom u centru



Sa urezanim navojem

Ostali oblici

VELIČINA UČEŠĆA (kom, %)

20 30 40 50 60 70 80 90 100



19

Iz tabele 2 može se zaključiti da najzastupljeniji oblik u finalnom proizvodu jestu elementi veze odnosno elementi s narezanim navojem na svojim površinama (vici) sa ukupno

po obliku

dužini biti će prikazana u tabeli 3, dok struktura

Učešće(%) 68,292

9,756

4,878

6,707

6,707

0

3,653

≈100

po dimenzijama – dužini

100 110 120

Učešće %

Komada

100 110 120

Učešće %

Komada

PROJEKTNI ZADATAK

Jasmin Mrkaljević


Prečnik (mm) 0 – 20

20 – 50

50 – 100

150 – 200

200 – 250

Dijagram 4. Strukturna analiza

Struktura dijelova po


Masa (kg) 0 – 0,1

0,1 – 0,2

0,2 – 0,3

0,3 – 0,4

0,4 – 0,5

0,5 – 0,6

0,6 – 0,7

0,8 – 0,9

1,1 – 1,2

1,4 – 1,5

1,7 – 1,8

2,2 – 2,3

0 10 20

0 – 20

20 – 50

50 – 100

150 – 200

200 – 250

PR

EČN

IK D

IJEL

OV

A (

mm

)


dijelova procesa montaže po dimenzijama - prečnik

Količina (kom) 146

4

6

0

4

UKUPNO: 160

Strukturna analiza dijelova procesa montaže po dimenzijama

Struktura dijelova po masi biti će prikazana u tabeli 5.

dijelova procesa montaže po masi

Količina (kom) 198

9

13

15

1

2

4

2

4

1

1

2

UKUPNO: 252

30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130



20

Učešće(%) 91,25

2,5

3,75

0

2,5

≈100

po dimenzijama – dužini

Učešće (%) 78,571

3,571

5,158

5,952

0,396

0,793

1,587

0,793

1,587

0,396

0,396

0,793

≈ 100

130 140 150

Učešće %

Komada

PROJEKTNI ZADATAK

Jasmin Mrkaljević

Dijagram 5.

0 20

0 – 0,1

0,1 – 0,2

0,2 – 0,3

0,3 – 0,4

0,4 – 0,5

0,5 – 0,6

0,6 – 0,7

0,8 – 0,9

1,1 – 1,2

1,4 – 1,5

1,7 – 1,8

2,2 – 2,3M

ASA

DIJ

ELO

VA

(kg

)


Dijagram 5. Strukturna analiza dijelova procesa montaže po masi

40 60 80 100 120 140 160 180



21

po masi

180 200

Učešće (%)

Količina (kom)



4. OBLIKOVANJE PREDMETA MONTAŽE U CILJU OBEZBJEĐENJA POGODNOSTI ZA MONTAŽU

Tabela 6. Oblikovanje predmeta montaže

Pozicija Obrazloženje

Pozicija 1

L – profil prikazan na crtežu broj 4 je potrebno oblikovati na način da se krajevi već određene i osječene dužine ukroje, odnosno osjeku pod uglom od 45 0 da bi se moglo izvršiti pravilno montiranje u procesu montaže. Pored toga je potrebno izvšiti izradu otvora prikazanih na profilu da bi se mogla izvršiti montaža točkića, kućišta ležaja i ploča za zatvaranje tj. maski.

Pozicija 2

L – profil prikazan na crtežu broj 5 je potrebno oblikovati na način da se krajevi već određene i osječene dužine ukroje, odnosno osjeku pod uglom od 45 0 da bi se moglo izvršiti pravilno montiranje u procesu montaže. Pored toga je potrebno izvšiti izradu otvora prikazanih na profilu da bi se mogla izvršiti montaža točkića, kućišta ležaja i ploča za zatvaranje tj. maski.

Pozicija 3

L – profil prikazan na crtežu broj 6 je potrebno oblikovati na način da se krajevi već određene i osječene dužine ukroje, odnosno osjeku pod uglom od 45 0 da bi se moglo izvršiti pravilno montiranje u procesu montaže. Pored toga je potrebno izvšiti izradu otvora prikazanih na profilu da bi se mogla izvršiti montaža ploča za zatvaranje tj. maski.

Pozicija 4 Na crtežu broj 7 je prikazan ploča koja se montira na L – profile procesom zavarivanje. Prije montaže je potrebno izvršiti izradu otvora na način prikazan na crtežu radi mogućnosti montaže točkića.

Pozicija 5 L – profil prikazan na crtežu broj 8 je potrebno oblikovati na način da se na već osječenoj dužini profila izvrši izrada otvora na način prikazan na crtežu radi mogućnosti montaže kućišta ležaja.

Pozicija 6 L – profil prikazan na crtežu broj 9 je potrebno oblikovati na način da se na već osječenoj dužini profila izvrši izrada otvora na način prikazan na crtežu radi mogućnosti montaže kućišta ležaja.

Pozicija 7 Na crtežu broj 10 je prikazan točkić koji je potrebno montirati na donji ram. Točkić se nabavlja kao gotov proizvod i nije potrebno njegovo oblikovanje jer je kao gotov modul uključen u proces montaže u određenom trnutku.

Pozicija 8 Pozicija 8 predstavlja vijak tkz. torban te se on kao gotov proizvod koristi kao mašinksi element veze u procesu montaže i nije potrebno njegovo oblikovanje.

Pozicija 9 Podloška kao gotov modul bez ikakve dorade se koristi u procesu montaže u određenom trenutku.

Pozicija 10 Matica kao gotov modul bez ikakve dorade se koristi u procesu montaže u određenom trenutku.

Pozicija 11

Kvadratni profil prikazan na crtežu broj 11 je potrebno doraditi na sledeći način. Potrebno je na određenoj dužini i na predhodno odsječenoj dužini profila, na jednom kraju profila izvršiti savijanje u obliku luka na način prikazan na crtežu te izvršiti izradu otvora potrebnih za postavljanje ploča za zatvaranje tj. maski.

Pozicija 12 Kvadratni profil prikazan na crtežu broj 12 je potrebno oblikovati na način prikazan na crtežu tj. izvršiti izradu otvora za postavljanje maski.



Pozicija 13 Kvadratni profil prikazan na crtežu broj 12 je potrebno oblikovati na način prikazan na crtežu tj. izvršiti izradu otvora za postavljanje maski.

Pozicija 14 Zadnju masku prikazanu na crtežu broj 14 potrbno je oblikovati na način da se izrade otvori za postavljanje zadnjih farova i otvori koji će omogućiti postavljanje maske na određeno mjesto na određenim profilima.

Pozicija 15

Kvadratni profil prikazan na crtežu broj 15 je potrebno oblikovat na način da se krajevi predhodno osječenog profila obore u dvije ravni tj. kada se profil osloni na njih bude nakošen u dvije ravni i izvšiti izradu otvora potrebnih za postavljanje maske na iste.

Pozicija 16

Kvadratni profil prikazan na crtežu broj 16 potrebno je oblikovati na način da se već ranije osječenog profila na određenu dužinu izvrši obaranje bočnih površina za određeni ugao tako da kada se osloni na njih bude naget u jednoj ravni.

Pozicija 17

Bočna maska prikazana na crtežu broj 17 oblikuje se na način da se na već isječenom komadu gabaritnih dimenzija prikazanih na crtežu, izrade otvori za postavljanje maske na određene profile i na određenom mjestu i otvor koji će omogućiti postavljanje kućišta ležaja.

Pozicija 18 Vijak koji se kao gotov podsklop odnosno mašinski element za ostvarivanje veze montira na određeno mjesto bez ikakve dorade.

Pozicija 19

Prednja maska zaobljena prikazan na crtežu broj 18 se oblikuje na način da se na već ranije odsječenoj plohi određenih gabaritnih dimenzija izvrši izrada otvora koji će omogućiti njeno postavljanje na odeređeno mjesto i na određene profile. Pored toga je potrebno na dužim ivicama odrediti određena ukrajanja koja će omogućiti pravilnu montažu a ista su prikazana na crtežu.

Pozicija 20

Prednja maska sa farovima prikazana na crtežu broj 19 oblikuje se na način da se na njoj izvrši izrada otvora koji će omogućiti njeno postavljanje na određene profile i određeno mjesto te izvršiti izradu otvora za postavljanje vanjskih farova. Prije svega je potreno iz table izvršiti njeno isjecanje na gabaritne dimenzije prikazane na crtežu.

Pozicija 21 Plosni nosač prikazan na crtežu 20 je potrebno na jednom kraju oboriti na određeni ugao kako bi se moglo izvršiti pravilno montiranje na određenom mjestu.



Pozicija 24

Plosni nosač prikazan na crtežu 21 je potrebno na jednom kraju oboriti na određeni ugao kako bi se moglo izvršiti pravilno montiranje na određenom mjestu.

Pozicija 25

Bočna maska prikazana na crtežu broj 22 se oblikuje na način da je potrebno na njoj izvršiti izradu otvora koji će omogućiti njeno postavljanje na određenom mjestu i određenim profilima. Predhodno je potrebno iz table isjeći masku na njene gabaritne dimenzije.



Pozicija 26

Bočna maska prikazana na crtežu broj 22 se oblikuje na način da je potrebno na njoj izvršiti izradu otvora koji će omogućiti njeno postavljanje na određenom mjestu i određenim profilima. Predhodno je potrebno iz table isjeći masku na njene gabaritne dimenzije.

Pozicija 27

Zadnja maska prikazana na crtežu broj 23 se oblikuje na način da se na određenim mjestima prikazanim na crtežima izrade otvori koji će omogućiti njeno postavljanje na određenim jestima i određenim profilima. Potrebno je predhodno izvršiti njeno isjecanje iz table na određene gabaritne dimenzije prikazane na crtežu.

Pozicija 28 Prednji farovi prikazani na crtežu broj 24 dolaze kao gotov modul te se kao takvi ugrađuju bez dorade.

Pozicija 29 Zadnji farovi prikazani na crtežu broj 25 dolaze kao gotov modul te se kao takvi ugrađuju bez dorade.

Pozicija 30

L – profil prikazan na crtežu broj 26 potrebno je oblikovati na način da se na predhodno osječenoj dužini izvrši ukrajanje krajeva pod uglom od 45 0 kako bi se moglo izvršiti pravilan proces montaže te je potrebno izvršiti izradu otvora sa montažu maski i ploče. Način i izgled oblikovane ploče je prikazan na crtežu.

Pozicija 31

L – profil prikazan na crtežu broj 27 potrebno je oblikovati na način da se na predhodno osječenoj dužini izvrši ukrajanje krajeva pod uglom od 45 0 kako bi se moglo izvršiti pravilan proces montaže te je potrebno izvršiti izradu otvora sa montažu maski i ploče. Način i izgled oblikovane ploče je prikazan na crtežu.

Pozicija 32

Ploča prikazana na crtežu broj 28, potrebno je oblikovati na način da se na predhodno odsječenoj ploči određenih gabaritnih dimenzija prikazanih na crtežu izvrši izrada otvora koji će omogućiti njeno postavljanje na profile i ostvarivanje vijčane veze te otvora koji će omogućiti postavljanje trupa robota na pokretna kolica.

Pozicija 33 Vijak koji se kao gotov modul ugrađuje bez dodatne dorade.

Pozicija 34 Matica koja se kao gotov modul ugrađuje bez dodatne dorade.

Pozicija 35 Podloška koja se kao gotov modulu ugrađuje bez dodatne dorade.


Pozicija 37 Kućište ležaja prikazan na crtežu broj 29 se kao gotov modul – odlivak ugrađuju bez dodatne dorade.

Pozicija 38 Ležaj kao gotov modul se ugrađuje bez dodatne dorade – standardni dijelovi.

Pozicija 39

Osovinica prikazana na crtežu broj 30 je oblikovana na način da se na bočnim površinama izvrši bušenje rupe i urezivanja navoja određene dužine i prečnika prikazanih na crtežu te je potrebno na jednom dijelu izvršiti usjecanje žlijeba koji će omogućiti njenu pravilnu montažu na nosač velike remenice i onemogućiti njeno okretanje u istoj.


Pozicija 41

Nosač velike remenice prikazan na crtežu 31 se oblikuje na način da se u centru diska izvrši izrada otvora kroz koji će proći osovinica. U samom centru se postavlja čahura koje će biti fiksno montirana na sam nosač velike remenice i u njoj će biti otvor kroz koji se postavlja vijak koji pravi vezu sa osovinicom. Pored ovoga potrebno je izvršiti izradu otvora kroz koje će se posredstvom vijčane veze ostvariti veza sa samim remenicama.



Pozicija 42

Nosač elektromotora za male remenice prikazan na crtežu broj 32 je oblikovana na način da se dvije ploče postavljaju u T komada i između njih se stvara nerastavljiva veza onosno zavaruju se jedna za drugu na način prikazan na crtežu. Pored toga predhodno je potrebno oizvršiti isjecanje istih iz većih ploča te izradu otvora kroz koje će se vezati elektromotor za nosač, otov kroz koji prolazi osovina elektromotora i otvori kroz koje će se posredstvom vijčane veze nosač vezat za navojno vreteno – noseće vreteno ovih nosača.

Pozicija 43 Elektromotor za male remenice prikazan na crtežu broj 33 se kao gotov podsklop onosno modul montira na određeno mjesto bez ikakve predhodne dorade.

Pozicija 44 Podloška se kao gotov modul montira na određeno mjesto bez predhnodne dorade i oblikovanja.

Pozicija 45

Mala remenica prikazana na crtežu broj 34 je oblikovana na način da se na disku gabaritnih dimenzija prikazanih na crtežu izvrši usjecanje žlijeba kroz koji će ići remen kajš. Pored ovoga je potrebno izvršiti izradu određenih žlijebova, u centralnom otvoru kroz koji prolazi osovina elektromotora, preko kojih će se izvršiti spajanje remenice sa osovinom elektromotora.

Pozicija 46 Veliki točak prikazan na crtežu 35 se kao gotov modul ugrađuje u određenom trenutku bez predhodne dorade i oblikovanja.

Pozicija 47

Mala remenica prikazana na crtežu broj 36 je oblikovana na način da se na disku gabaritnih dimenzija prikazanih na crtežu izvrši usjecanje žlijeba kroz koji će ići remen kajš. Pored ovoga je potrebno izvršiti izradu određenih otvora kroz koje će se preko vijčanih veza remenica vezati za nosač velike remenice a način izrade i mjesta su prikazana na crtežu.


Pozicija 49 Podloška se kao gotov modul montira na određeno mjesto bez predhnodne dorade i oblikovanja.

Pozicija 50 Čahura – odlivak od bronze prikazana na crtežu broj 37 dobija se kao gotov modul i kao takav ugrađuje bze dodatne dorade i oblikovanja.

Pozicija 51

Vođica za malu remenicu prikazana na crtežu broj 40 je oblikovana na način da se na čahuru određene dužine prikazane na crtežu postave procesom zavarivanja dva vijka koja će omogućiti njeno vezivanje za nosač male remenice a sama vođica je postavljena na navojnom vretenu.

Pozicija 52 Navojno vreteno dobijeno kao gotov modul i ugrađuje se bez naknadne dorade i oblikovanja.

Pozicija 53 Matica kao standardan modul se ugrađuje bez naknadnog oblikovanja i dorade

Pozicija 54 Remen kajš kao standardan modul se bez dodatne dorade i oblikovanja ugrađuje u određenom vremenskom trenutku samog procesa montaže.

Pozicija 55 Veliki graničnik baterije prikazan na crtežu broj 39 je oblikovan na način da se predhodno odsječena dužina zavari za ploču na donjoj platformi i onemogućio pomjeranje baterije.

Pozicija 56 Mali graničnik baterije prikazan na crtežu broj 40 je oblikovan na način da se predhodno odsječena dužina zavari za ploču na donjoj platformi i onemogućio pomjeranje baterije.



Svi nestandardni dijelovi koji su montirani, dobijeni su putem lične fabrikacije po nahođenju samog konstruktora, i njihove osnovne dimenzije, karakteristike i mjesta i način montaže su prikazani na sklopnim crtežima 1, 2, 3 i crtežima pojedinih elemenata.

Važno je napomenuti da će se u stavkama 7 i 8 detaljnije objasniti postupak montaže pojedinih segemenata i gdje se nalaze koje veze. Pored toga će biti prikazane eksplozivna shema i graf predhodnosti.



5. OCJENA STEPENA POGODNOSTI PREDMETA MONTAŽE ZA AUTOMATSKU MONTAŽU (OSNOVNA METODA)

5.1. Teoretska razmatranja Za ocjenu stepena pogodnosti proizvoda za automatsku montažu prikazana je primjena

kompleksne metode koja uzima u obzir konstruktivne i tehnološke karakteristike procesa montaže.

Osnovu ove metode čine principi poelementarne analize konstrukcije proizvoda i

njegovih elemenata, karakteristika procesa montaže i materijala sa stanovišta mogućnosti automatskog izvođenja operacija: orjentacije dijelova u prostoru, dovođenje u radnu poziciju, pozicioniranje i stezanje u radnoj poziciji, skidanje, međuoperacionog transporta, itd.

Poelementarna analiza se izvodi na osnovu objektivnih i kvantitativnih karakteristika

dijelova i proizvoda u cjelini i prikazani su u tabeli T.3.1. – MONTAŽNI SISTEMI PRIRUČNIK ZA VJEŽBE – Ilija Ć., Dragan M., Dragan Š.

Pri izvođenju ocjene pogodnosti dijelova za automatsku montažu uzimaju se u obzir:

oblik, mehanička svojstva, mogućnost spajanja, gabaritne dimenzije i druge karakteristike samog elementa.

Svojstva elemenata su podijeljen au sedam vrsta sa određenim brojm karakteristika, gdje svaka od tih karakteristika predstavlja određenu osobimu elemenata i izražava se kvantitativno (brojnom oznakom).

VRSTA I – razdvaja dijelove po načinu njihove orjentacije u prostoru. Rubrika „nije

potrebna orjentacija“, iako odražava svojstvo procesa (a ne dijela), uključena je u šemu, jer su rasprostranjene i takve operacije, kod kojih orjentacija dijelova nije potrebna.

VRSTA II – karakteriše svojstva spajanja dijelova pri automatskom orjentisanom

transportu itd. U zavisnosti od načina spajanja postoje razne metode razdvajanja dijelova. Najprostije se rastavljaju dijelovi koji su mehanički spojeni, a najteže dijelovi sastavljeni pod dejstvom međumolekularnih sila (adhezije).

VRSTA III i IV–karakteriše svojstva oblika dijela. U osnovi se ove podijele odnose na

dijelove čiji su odnosi mjera: za okrugle dijelove l0/d≥1, odnosno ako nisu okrugli: l0/b≥1; l0/h≥1. Jednako dimenzinoisani su oni dijelovi čiji je odnos dimenzija l0/d≈1; l0/b≈1 i l0/h≈1. Pod pločicama se podrazumjevaju dijelovi sa odnosom dimenzija l0/d≤1; l0/b≤1 i h/b≤1. Dimenzije tankih pločica stoje u međusobnom odnosu l0/d≤0,01; h/l0≤0,01. Dijelovi nepostojanog oblika su tanki gibki elementi koji pri transportu mogu biti deformisani ili oštećeni. U minijaturne i mikrominijaturne dijelove spadaju elementi mikroelektronike i integralnih šema.

VRSTA V – određuje svojstvo simetrije dijela. VRSTA VI –karakteriše spoljašnji oblik dijelova, pri čemu je za osnovu razdvajanja oznaka

uzeto postojanje i oblik centralnog otvora. Pod centralnim otvorom podrazumjeva se takav otvor čija je osa paralelna dužij strani, a ona je ujedno osa simetrije ili osa obrtanja dijela.



VRSTA VII – sadrži pomoćne površine elemenata konstrukcije dijelova koji utiču na složenost automatizacije tehnološkog procesa.

U ovako razrađenoj šemi dati su brojevi kao oznake, koji označavaju složenost automatizacije izvršavanja operacija i određuju stepen složenosti ugradnje elemenata. Što je proces automatizacije složeniji po datim parametrima sa većim brojem karakteriše oznaka tog parametra. Veća složenost znači nedovoljnu spremnost za automatizovanju montažu dijelova, i ako ocjena iznosi 6 i više, pri analizi dijelova treba biti oprezan. Postojanje jedne ili nekoliko oznaka sa velikim brojevima ne daju potpunu karakteristiku složenosti dijela, jer se složenost dijela karakteriše sumom složenosti pojedinih parametara procjene. Za dobijanje ukupne složenosti, istraživanim dijelovima se dodjeljuju brojčane oznake i sabiranjem tih brojčanih oznaka dobija se složenost b, i na osnovu toga se izvodi zaključak o stepenu spremnosti dijela za automatsku montažu. Tako su utvrđena četiri stepena složenosti automatizacije montaže, čije su karakteristike navedene u tabeli 6. Ako za neki dio dobijemo jednu od cifara 8 ili 9, to se stepen složenosti povećava za jednu kategoriju. Tabela 7. Stepen složenosti automatske montaže

Stepen složenosti Složenost bi Karakteristika

I do 10 Operacije: orjentacija, transportovanje, postavljanje u radne organe, baziranje itd., lako se automatizuju. Poznata su tehnička rješenja.

II 10 – 20 Automatizacija srednje težine. Potrebno je određivanje i eksperimentalna provjera: orjentacije, transportovanja i postavljanja u radne organe.

III 20 – 25

Visoka složenost automatizacije. Neophodna je brižljiva analiza dijelova po posebnim klasifikacionim oznakama, sa proračunom složenosti i razrada: orjentacionih, transportovanih, utovarnih i montažnih uređaja, pouzdanosti njihovog rada i ekonomičnosti.

IV ˃ 25 Zbog složenosti orjentacije, transportovanja, postavljanja u radne organe, baziranje i montaže, automatizacija proizvodnje je neekonomična.

Pogodnost proizvoda za automatsku montažu ocjenjuje se sa tri parametra:

a) Po ukupnom stepenu složenosti proizvoda, određenom sumom pojedinačne složenosti dijelova i drugih materijalnih elemenata koji ulaze u njegov sastav

� = �� ∙ �

�� (1)

b) Po srednjoj vrijednosti stepena složenosti, određenoj po formuli

� � =�� (2)



c) Po stepenu pogodnosti proizvoda za automatsku montažu, određenu formulom

��. =∑ �� ∙ ��

� (3)

U zavisnosti od uslova realizacije, količinski pokazatelji pojedinih elemenata i proizvoda

u cjelini mogu se mjenjati, tj. pri dodjeljivanju oznake po kolonama iz tabele T.3.1. – MONTAŽNI SISTEMI PRIRUČNIK ZA VJEŽBE – Ilija Ć., Dragan M., Dragan Š. Neophodno je uzimati u ibzir samo oznake dijelova koje će odrediti njegovu pogodnost za automatsku montažu u konkretnoj operaciji.

Složenost izvršavanja montažnih operacija zavisi kako od broja montažnih elemenata sa istovremenom ili redoslijednom fiksacijom, tako i od redoslijeda montaže. Zbog toga, pri analizi proizvoda neohodno je ispuniti dopunske kriterijume:

a) Pri montaži sa istovremenim fiksiranjem montažnih elemenata, složenost (bi) osnovnog

dijela uvećava se za 1,1 puta.

b) Pri redoslijednom sjedinjavanju istoimenih elemenata njihova složenost (bi) se uvećava za 1,4 puta.

c) Pri istovremenom spajanju različitih elemenata sa baznim elementom složenost (bi) se uvećava za 1,2 puta.

d) Pri istovremenom spajanju istoimenih dijelova, složenost (bi) ostaje neizmjenjena.

Kao mjerilo pogodnosti nekog proizvoda za automatsku montažu (a prema prihvaćenim ograničenjima), uzima se:

B = min

Bsr = min Kpog = min

Kada je Kpog≥ 3 automatizacija datog proizvoda je neekonomična. Upoređivanjem tih veličina moguće je vršiti upoređivanje raznih konstruktivnih varijanti proizvoda i odabiranje optimalne varijante. Za poređenje varijanti koriste se veličine Kpog i Bsr. Analiza proizvoda se sprovodi u dvije etape. U prvoj etapi određuje se stepen pogodnosti svakog materijalnog elementa za automatsku montažu. U drugoj etapi ocjenjuje se stepen pogodnosti proizvoda (po kriterijumu savršenstva) za automatsku montažu s razradom mogućnosti automatskog izvršavanja osnovnih i pomoćnih operacija, a takođe i dopunskih potreba u procesu montaže.



5.2. Primjena osnovne metode (kvantitativna metoda) za ocjenu pogodnosti predmeta za automatsku montažu

Tabela 8. Specifikacija karakteristika pozicije 1

L – Profil (Poz. 1)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27



I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27



I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27




Ploča(Poz. 4)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17


L - Profil(Poz. 5)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27


L - Profil(Poz. 6)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27




Mali točkić (Poz. 7)

I 6 0 0 0 0 0 0

II 6 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 9 0 0 0

V 6 0 0

VI 6 0

VII 0

Σ 6 6 0 9 6 6 0

� = ∑ �� = 6 + 5 + 0 + 9 + 6 + 6 + 0 = 32


Vijak - torban (Poz. 8)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 6 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 1 6 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 6 + 1 + 1 + 0 = 9


Podloška (Poz. 9)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10




Matica (Poz. 10)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Kvadratni profil (Poz. 11)

I 2 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 9 0 0 0

V 6 0 0

VI 2 0

VII 5

Σ 2 0 0 9 6 2 5

� = ∑ �� = 2 + 0 + 0 + 9 + 6 + 2 + 5 = 24



I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 1 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 5

Σ 0 0 0 1 4 2 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 1 + 4 + 2 + 5 = 12





I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 1 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 5

Σ 0 0 0 1 4 2 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 1 + 4 + 2 + 5 = 12


Zadnja maska sa farovima (Poz. 14)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17



I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 1 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 5

Σ 0 0 0 1 4 2 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 1 + 4 + 2 + 5 = 12





I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 1 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 5

Σ 0 0 0 1 4 2 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 1 + 4 + 2 + 5 = 12


Bočna maska (Poz. 17)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17


Vijak za limene ploče (Poz. 18)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 6 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 1 6 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 6 + 1 + 1 + 0 = 9




Prednja maska – zaobljena (Poz. 19)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 5 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 5 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 5 + 6 + 1 + 5 = 19


Prednja maska s farovima(Poz. 20)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17


Plosni nosač (Poz. 21)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 0 3 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 3 + 5 + 1 + 5 = 14





I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 0 3 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 3 + 5 + 1 + 5 = 14



I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 0 3 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 3 + 5 + 1 + 5 = 14



I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 0 3 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 3 + 5 + 1 + 5 = 14




Bočna desna maska (Poz. 25)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17


Bočna lijeva maska (Poz. 26)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17


Zadnja maska (Poz. 27)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17




Prednji farovi (Poz. 28)

I 8 0 0 0 0 0 0

II 6 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 9 0 0 0

V 5 0 0

VI 0 0

VII 0

Σ 8 6 0 9 5 0 0

� = ∑ �� = 8 + 6 + 0 + 9 + 5 + 0 + 0 = 28


Zadnji farovi (Poz. 29)

I 8 0 0 0 0 0 0

II 6 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 9 0 0 0

V 5 0 0

VI 0 0

VII 0

Σ 8 6 0 9 5 0 0

� = ∑ �� = 8 + 6 + 0 + 9 + 5 + 0 + 0 = 28



I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27





I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27


Ploča (Poz. 32)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 6 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 2 3 6 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 3 + 6 + 1 + 5 = 17


Vijak (Poz. 33)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 6 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 1 6 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 6 + 1 + 1 + 0 = 9




Matica (Poz. 34)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Podloška (Poz. 35)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Vijak (Poz. 36)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 6 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 1 6 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 6 + 1 + 1 + 0 = 9




Kućište ležaja (Poz. 37)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 5 0 0

VI 2 0

VII 5

Σ 0 0 0 3 5 2 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 3 + 5 + 2 + 5 = 15


Ležaj (Poz. 38)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Osovinica (Poz. 39)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 5 0 0

VI 5 0

VII 3

Σ 0 0 1 3 5 5 3

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 3 + 5 + 5 + 3 = 17




Vijak (Poz. 40)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 6 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 1 6 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 6 + 1 + 1 + 0 = 9


Nosač velike remenice (Poz. 41)

I 2 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 4 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 2 0 0

VI 5 0

VII 5

Σ 2 0 4 2 2 5 5

� = ∑ �� = 2 + 0 + 4 + 2 + 2 + 5 + 5 = 20


Nosač elektromotora male remenice (Poz. 42)

I 2 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 3 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 2 0 0 3 5 1 0

� = ∑ �� = 2 + 0 + 0 + 3 + 5 + 1 + 0 = 11




Elektromotor (Poz. 43)

I 2 0 0 0 0 0 0

II 6 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 2 0 0

VI 5 0

VII 5

Σ 2 6 0 2 2 5 5

� = ∑ �� = 2 + 6 + 0 + 2 + 2 + 5 + 5 = 22


Podloška (Poz. 44)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Mala remenica (Poz. 45)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 3 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 3 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 3 + 2 + 0 = 9




Veliki točak (Poz. 46)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 3 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 3 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 3 + 2 + 0 = 9


Velika remenica (Poz. 47)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 3 0 0

VI 2 0

VII 5

Σ 0 0 2 2 3 2 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 3 + 2 + 5 = 14


Vijak (Poz. 48)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 6 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 1 6 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 6 + 1 + 1 + 0 = 9




Podloška (Poz. 49)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Čahura (Poz. 50)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Vođica za malu remenicu(Poz. 51)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 7 0 0 0

V 1 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 0 7 1 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 7 + 1 + 2 + 0 = 10




Navojno vreteno (Poz. 52)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 1 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 1 2 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 1 + 2 + 1 + 1 + 0 = 5


Matica (Poz. 53)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 2 0 0 0 0

IV 2 0 0 0

V 4 0 0

VI 2 0

VII 0

Σ 0 0 2 2 4 2 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 2 + 2 + 4 + 2 + 0 = 10


Remen (Poz. 54)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 0 0 0 0 0

IV 4 0 0 0

V 1 0 0

VI 1 0

VII 0

Σ 0 0 0 4 1 1 0

� = ∑ �� = 0 + 0 + 0 + 4 + 1 + 1 + 0 = 6




Veliki graničnik baterije (Poz. 55)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27


Mali graničnik baterije (Poz. 56)

I 0 0 0 0 0 0 0

II 0 0 0 0 0 0

III 8 0 0 0 0

IV 8 0 0 0

V 5 0 0

VI 1 0

VII 5

Σ 0 0 8 8 5 1 5

� = ∑ �� = 0 + 0 + 8 + 8 + 5 + 1 + 5 = 27



Tabela 64. Sistematizacija rezultat dobijenih na osnovu karakteristika pojedinih pozicija

Poz. Naziv dijela Kom. Brojčana oznaka

Složenost (bi)

Stepen složenosti

(si)

1 L – Profil 1 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

2 L – Profil 1 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

3 L – Profil 1 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

4 Ploča 1 0 0 2 3 6 1 5 17 II

5 L – Profil 1 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

6 L – Profil 1 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

7 Mali točkić 2 6 6 0 9 6 6 0 32 IV

8 Vijak - torban 8 0 0 1 6 1 1 0 9 I

9 Podloška 20 0 0 2 2 4 2 0 10 I

10 Matica 20 0 0 2 2 4 2 0 10 I

11 Kvadratni profil 2 2 0 0 9 6 2 5 24 III

12 Kvadratni profil 2 0 0 0 1 4 2 5 12 II


14 Zadnja maska s farovima 1 0 0 2 3 6 1 5 17 II



17 Bočna maska 2 0 0 2 3 6 1 5 17 II

18 Vijak za limene ploče 57 0 0 1 6 1 1 0 9 I

19 Prednja maska – zaobljena 1 0 0 2 5 6 1 5 19 II

20 Prednja maska s farovima 1 0 0 2 3 6 1 5 17 II

21 Plosni nosač 1 0 0 0 3 5 1 5 14 II

22 Plosni nosač 1 0 0 0 3 5 1 5 14 II

23 Plosni nosač 1 0 0 0 3 5 1 5 14 II

24 Plosni nosač 1 0 0 0 3 5 1 5 14 II

25 Bočna desna maska 1 0 0 2 3 6 1 5 17 II

26 Bočna lijeva maska 1 0 0 2 3 6 1 5 17 II

27 Zadnja maska 1 0 0 2 3 6 1 5 17 II

28 Prednji farovi 2 8 6 0 9 5 0 0 28 IV

29 Zadnji farovi 2 8 6 0 9 5 0 0 28 IV

30 L – Profil 2 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

31 L – Profil 2 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

32 Ploča 1 0 0 2 3 6 1 5 17 II

33 Vijak 16 0 0 1 6 1 1 0 9 I

34 Matica 10 0 0 2 2 4 2 0 10 I

35 Podloška 10 0 0 2 2 4 2 0 10 I

36 Vijak 12 0 0 1 6 1 1 0 9 I

37 Kućište ležaja 2 0 0 0 3 5 2 5 15 II

38 Ležaj 4 0 0 2 2 4 2 0 10 I

39 Osovinica 2 0 0 1 3 5 5 3 17 II

40 Vijak 4 0 0 1 6 1 1 0 9 I

41 Nosač velike remenice 2 2 0 4 2 2 5 5 20 II

42 Nosač elektromotora za male remenice 2 2 0 0 3 5 1 0 11 II

43 Elektromotor za male remenice 2 2 6 0 2 2 5 5 22 III

44 Podloška 4 0 0 2 2 4 2 0 10 I

45 Mala remenica 2 0 0 2 2 3 2 0 9 I

46 Veliki točak 2 0 0 2 2 3 2 0 9 I



47 Velika remenica 2 0 0 2 2 3 2 5 14 II

48 Vijak 12 0 0 1 6 1 1 0 9 I

49 Podloška 2 0 0 2 2 4 2 0 10 I

50 Čahura 2 0 0 2 2 4 2 0 10 I

51 Vođica za malu remenicu 2 0 0 0 7 1 2 0 10 I

52 Navojno vreteno 1 0 0 1 2 1 1 0 5 I

53 Matica 6 0 0 2 2 4 2 0 10 I

54 Remen 2 0 0 0 4 1 1 0 6 I

55 Veliki graničnik baterije 1 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

56 Mali graničnik baterije 3 0 0 8 8 5 1 5 27 IV

Na osnovu tabele 62 određuje se:

a) ukupni stepen složenosti

� = � �� ∙ � = #1 ∙ 27$ + #1 ∙ 27$ +��%&

��#1 ∙ 27$ + #1 ∙ 17$ + #1 ∙ 27$ + #1 ∙ 27$ + #2 ∙ 32$

+ #8 ∙ 9$ + #20 ∙ 10$ + #20 ∙ 10$ + #2 ∙ 24$ + #2 ∙ 12$ + #3 ∙ 12$ + #1 ∙ 17$+ #2 ∙ 12$ + #2 ∙ 12$ + #2 ∙ 17$ + #57 ∙ 9$ + #1 ∙ 19$ + #1 ∙ 17$ + #1 ∙ 14$+ #1 ∙ 14$ + #1 ∙ 14$ + #1 ∙ 14$ + #1 ∙ 17$ + #1 ∙ 17$ + #1 ∙ 17$ + #2 ∙ 28$+ #2 ∙ 28$ + #2 ∙ 27$ + #2 ∙ 27$ + #1 ∙ 17$ + #16 ∙ 9$ + #10 ∙ 10$ + #10 ∙ 10$+ #12 ∙ 9$ + #2 ∙ 15$ + #4 ∙ 10$ + #2 ∙ 17$ + #4 ∙ 9$ + #2 ∙ 20$ + #2 ∙ 11$+ #2 ∙ 22$ + #4 ∙ 10$ + #2 ∙ 9$ + #2 ∙ 9$ + #2 ∙ 14$ + #12 ∙ 9$ + #2 ∙ 10$+ #2 ∙ 10$ + #2 ∙ 10$ + #1 ∙ 5$ + #6 ∙ 10$ + #2 ∙ 6$ + #1 ∙ 27$ + #3 ∙ 27$= 27 + 27 + 27 + 17 + 27 + 27 + 64 + 72 + 200 + 200 + 48 + 24 + 36+ 17 + 24 + 24 + 34 + 513 + 19 + 17 + 14 + 14 + 14 + 14 + 17 + 17 + 17+ 56 + 56 + 54 + 54 + 17 + 144 + 100 + 100 + 108 + 30 + 40 + 34 + 36+ 40 + 22 + 44 + 40 + 18 + 18 + 28 + 108 + 20 + 20 + 20 + 5 + 60 + 12+ 27 + 81 = '()*

b) srednji stepen složenosti

� � =�� = 2943

252 = ++, -./



c) stepen pogodnosti proizvoda za automatsku montažu

0�� = � �� ∙ �� =��%&

��#1 ∙ 4$ + #1 ∙ 4$ + #1 ∙ 4$ + #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 4$ + #1 ∙ 4$ + #2 ∙ 4$ + #8 ∙ 1$

+ #20 ∙ 1$ + #20 ∙ 1$ + #2 ∙ 3$ + #2 ∙ 2$ + #3 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$ + #2 ∙ 2$ + #2 ∙ 2$+ #2 ∙ 2$ + #57 ∙ 1$ + #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$+ #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$ + #1 ∙ 2$ + #2 ∙ 4$ + #2 ∙ 4$ + #2 ∙ 4$ + #2 ∙ 4$ + #1 ∙ 2$+ #16 ∙ 1$ + #10 ∙ 1$ + #10 ∙ 1$ + #12 ∙ 1$ + #2 ∙ 2$ + #4 ∙ 1$ + #2 ∙ 2$ + #4 ∙ 1$+ #2 ∙ 2$ + #2 ∙ 2$ + #2 ∙ 3$ + #4 ∙ 1$ + #2 ∙ 1$ + #2 ∙ 1$ + #2 ∙ 2$ + #12 ∙ 1$+ #2 ∙ 1$ + #2 ∙ 1$ + #2 ∙ 1$ + #1 ∙ 1$ + #6 ∙ 1$ + #2 ∙ 1$ + #1 ∙ 4$ + #3 ∙ 4$= 4 + 4 + 4 + 2 + 4 + 4 + 8 + 8 + 20 + 20 + 6 + 4 + 6 + 2 + 4 + 4 + 4 + 57+ 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 8 + 8 + 8 + 8 + 2 + 16 + 10 + 10+ 12 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 6 + 4 + 2 + 2 + 4 + 12 + 2 + 2 + 2 + 1 + 6+ 2 + 4 + 12 = *12

d) koeficijent pogodnosti dijela za montažu

0��3 = 0�� = 350

252 = 1,388

Može se dati zaključak da je koeficijent pogodnosti dijela jednak 1,388 a to je manje od 3 te se ovim potvrđuje činjenica da je proces montaže ekonomski opravdan i da su dijelovi odnosno proizvod pogodan za automatsku montažu.



6. PROVJERA TAČNOSTI POSTUPKA RADA U MONTAŽI

Budući da se provjera tačnosti postupka rada u montaži vrši na način rješavanja mjernih nizova, postupak provjere tačnosti postupka će biti pokazan na podsklopu za prenos kretanja: kućište ležaja, ležaj, čahura i osovinica.

Slika 12. Određivanje završnog člana

Pozicija Dužina Tolerancija

A 42 [mm] T1=0,016 TAg 0 TAd -0,016

B 70 [mm] T2=0,019 TBg 0 TBd -0,019

C 140 [mm] T3=0,025 TCg 0 TCd -0,025

A∆ 28 [mm] T4=0,06 TAg 0,035 TAd -0,025

Sa mjernog lanca se vidi da je:

45 = 6 − #4 + �$ (4)

4589 = 689 − #4�: + �;<=$ (5)

45�: = 6�: − #489 + �;?@$ (6)

�5 = �A − #�B + �C$ (7)



Dalje se može napisati:

�5� = �A� + #�BD + �CD$ (8)

�5D = �AD − #�B� + �C�$ (9)

45� = 6� − #4D + �D) (10)

45D = 6D − #4� + ��$ (11)

Kada se uvrste svi potrebni i poznati podaci može se napisati sledeće:

�5 = �A − �B + �C = 0,025 + #0,016 + 0,019$ = 0,06 (12) �5� = �A� − #�BD + �CD$ = 0 + 0,016 + 0,019 = 0,035 (13)

�5D = �AD − �B� + �C� = −0,025 − 0 − 0 = −0,025 (14)

45 = 6 − 4 + � =140 – (42 + 70) =28 (15)



7. POSTUPAK RADA I TEHNOLOŠKI SISTEMI U MONTAŽI

Tabela 65. Operacije i redoslijed operacija u procesu montaže

Operacija Objašnjanje

O1 Postavljanje L – profila u odgovarajući položaj pogodan za formiranje veze sa ostalim pozicijama – pozicija 1




O5 Stvaranje nerastavljive veze (zavarivanje) između L – profila – pozicije 1 – 3 – 2 – 1

O6 Postavljanje ploče na donjoj platformi u odgovarajući položaj – pozicija 4

O7 Stvaranje nerastavljive veze (zavarivanje) između formirane donje platforme i ploče – pozicija 1 – 3 – 2 – 1 i pozicije 4

O8 Postavljanje dobijenog podsklopa 1 u odgovarajući položaj, pogodan za formiranje veze sa ostalim pozicijama i podsklopovima, kojeg čine pozicije 1 – 3 – 2 – 1 – 4

O9 Postavljanje kvadratnog profila – pozicije 12 u odgovarajući položaj pogodan za formiranje veze sa ostalim pozicijama



O12 Stvaranje nerastavljive veze (zavarivanje) između postvaljenih pozicija 12 – 11 – 12 -11 – 13 – 13 – 13

O13 Postavljanje kvadratnih profila – pozicija 15 u odgovarajući pogodan položaj za formiranje veze sa ostalim pozicijama

O14 Postavljanje kvadratnih profila – pozicija 16 u odgovarajući pogodan položaj za formiranje veza sa ostalim pozicijama

O15 Postavljanje plosnog komada pozicija – 21 u odgovarajući pogodan položaj za formiranje veza sa ostalim pozicijama




O19 Stvaranje nerastavljive veze (zavarivanje) između pozicija i to redoslijedom 12 – 13 – 12 – 11 – 11 – 13 – 13 – 13 – 15 – 15 – 16 – 16 – 21 – 22 – 23 – 24

O20 Postvaljanje dobijenog podsklopa 2 u odgovarajući položaj, pogodan za formiranje veze sa ostalim pozicijama i podsklopovima kojeg čine poziciji 12 – 13 – 12 – 11 – 11 – 13 – 13 – 13 – 15 – 15 – 16 – 16 – 21 – 22 – 23 – 24

O21 Postavljanje L – profila – pozicija 30 u odgovarajući položaj, pogodan za formiranje veza sa ostalim pozicijama






O25 Stvaranje nerastavljive veze (zavarivanje) između pozicija 30 – 31 – 30 – 31

O26 Postavljanje ploče – pozicija 32 u položaj pogodan za ostvarivanje rastavljive veze (vijčane veze) sa dobijenom platformom na osnovu profila 30 i 31

O27 Stvaranje rastavljive veze (vijčane veze) između pozivija 30 i 31 i ploče – pozicija 32

O28 Postavljanje podsklopa 3 u odgovarajući položaj pogodan za ostvarivanje nerastvaljive veze sa podsklopom 2

O29 Ostvarivanje nerastavljive veze (zavarivanje) između podsklopa 1, 2 i podsklopa 3

O30 Postavljanje malih točkića – pozicija 7 u odgovarajući položaj pogodan za ostvarivanje rastavljive veze sa podsklopom 1

O31 Ostvarivanje rastavljive veze (vijčane) između podsklopa 1 i malog točkića

O32 Postavljanje kućišta ležaja – pozicija 37, u odgovarajući položaj pogodan za montažu ostalih dijelova na njega

O33 Postavljanje prvog ležaja – pozicija 38, u otvor u kućištu ležaja koji je predviđen za njega

O34 Postavljanje drugog ležaja – pozicija 38, u otvor u kućištu ležaja koji je predviđen za njega

O35 Postavljanje čahure – pozicija 50, u otvor predviđen za nju u ležaju i kućištu ležaja

O36 Postavljanje osovinici – pozicija 39, u otvor predviđen za nju u čahuri

O37 Postavljanje nosača velike remenice – pozicija 41, na osovinicu na način da otvor kroz koji se vijčano veže sa osovinicom gleda u žlijeb koji je predviđen kao pomoćno mjesto na osovinici za ostvarivanje vijčane veze

O38 Stvaranje vijčane veze između osovinice – pozicija 39 i nosača velike remenice – pozicija 41

O39 Stvaranje vijčane veze između osovinice – pozicija 39 i nosača velike remenice – pozicija 41, ova veza se ostvaruje uvrtanjem vijka u otvor koji se nalazi na čelu osovinice na suprotnoj strani od postavljanja točka

O40 Postavljanje velike remenice – pozicija 47 u odgovarajući položaj, pogodan za ostvarivanje vijčane veze sa nosačem velike remenice – pozicija 41

O41 Ostvarivanje vijčane veze između velike remenice – pozicija 41 i nosača velike remenice – pozicija 47

O42 Postavljanje podsklopa 4 u pogodan položaj za ostvarivanje vijčane veze sa donjom platformom odnosno podsklopom 1

O43 Ostvarivanje vijčane veze između podsklopa 1 (misli se na podsklop dobijen sastavljanjem podsklopova 1, 2 i 3, a mjesta predviđena za vezu se nalaze na podsklopu 1) i podsklopa 4 na način pokazan na crtežu 1

O44 Postavljanje velikog točka – pozicija 46, u položaj pogodan za ostvarivanje vijčane veze sa podsklopom 4

O45 Postavljanje velikog točka – pozicija 46, u položaj pogodan za ostvarivanje vijčane veze sa podsklopom 4

O46 Ostvarivanje vijčane veze velikog točka – pozicija 46 i podsklopa 4 (misli se na podsklop dobijen sastavljanjem podsklopova 1, 2, 3 i 4, a mjesta predviđena za vezu se nalaze na podsklopu 4) na način prikazan na crtežima 1, 2 i 3



O47 Postavljanje navojnog vretena – pozicija 52 u položaj pogodan za montažu ostalih dijelova na njega

O48 Postavljanje matice – pozicija 53 na predviđeno mjesto na navojnom vretenu – pozicija 52


O50 Postavljanje vođice za malu remenicu – pozicija 51 na navojno vreteno – pozicija 52 prema crtežu 1

O51 Postavljanje vođice za malu remenicu – pozicija 51 na navojno vreteno – pozicija 52 prema crtežu 1

O52 Postavljanje nosača elektromotora za malu remenicu – pozicija 42 na mjesto predviđeno na vođici za malu remenicu – pozicija 51

O53 Postavljanje nosača elektromotora za malu remenicu – pozicija 42 na mjesto predviđeno na vođici za malu remenicu – pozicija 51



O56 Postavljanje elektromotora za malu remenicu – pozicija 43 na nosač elektromotora za malu remenicu – pozicija 42

O57 Postavljanje elektromotora za malu remenicu – pozicija 43 na nosač elektromotora za malu remenicu – pozicija 42

O58 Ostvarivanje vijčane veze između elektromotora za malu remenicu – pozicija 43 i nosača za elektromotor male remenice – pozicija 42

O59 Ostvarivanje vijčane veze između elektromotora za malu remenicu – pozicija 43 i nosača za elektromotor male remenice – pozicija 42

O60 Postavljanje male remenice – pozicija 45 na mjesto predviđeno za nju na elektromotoru za malu remenicu – pozicija 42

O61 Postavljanje male remenice – pozicija 45 na mjesto predviđeno za nju na elektromotoru za malu remenicu – pozicija 42

O62 Ostvarivanje vijčane veze između male remenice – pozicija 45 i elektromotora za malu remenicu – pozicija 42

O63 Ostvarivanje vijčane veze između male remenice – pozicija 45 i elektromotora za malu remenicu – pozicija 42

O64 Postavljanje matice – pozicija 53 na navojno vreteno – pozicija 52

O65 Postavljanje dobijenog podsklopa 5 u položaj pogodan za montažu na podsklop 2 (misli se na podsklop dobijen montažom podsklopova 1, 2, 3 i 4 a mjesta za postavljanje i ostvarivanje vijčane veze nalaze se na podsklopu 2)

O66 Postavljanje i ostvarivanje veze između matice – pozicija 53 i navojnog vretena – pozicija 52 na način da izvrše osiguranje od kretanja podkslopa 5 kao što je prikazano na crtežu 1

O67 Postavljanje i ostvarivanje veze između matice – pozicija 53 i navojnog vretena – pozicija 52 na način da izvrše osiguranje od kretanja podkslopa 5 kao što je prikazano na crtežu 1

O68 Postavljanje remen kajša – pozicija 54 u položaj pogodan za montažu

O69 Stvaranje veze – montaža remen kajša – pozicija 54 na malu remenicu – pozicija 45 i veliku remenicu – pozicija 47



O70 Pozicioniranje dobijene konstrukcije i sagledavanje daljih operacija

O71 Postavljanje maske – pozicija 14 u položaj pogodan za ostvarivanje vijčane veze sa dobijenom konstrukcijom




O75 Ostvarivanje vijčane veze između pozicije 14 i dobijene konstrukcije




O79 Proizvod sa postavljenim maskama odnosno pozicijama 14, 17 i 19




O83 Postavljanje farova – pozicija 29 u položaj pogodan za montažun masku – pozicija 14

O84 Postavljanje farova – pozicija 28 u položaj pogodan za montažu na masku – pozicija 20

O85 Postavljanje maske pozicija – 27 u položaj pogodan za ostvarivanje vijčane veze sa dobijenom konstrukcijom

O86 Ostvarivanje veze između farova – pozicija 29 i maske – pozicija 14

O87 Ostvarivanje veze između farova – pozicija 28 i maske – pozicija 20

O88 Ostvarivanje vijčane veze između maske – pozicija 25 i dobijene konstrukcije




O92 Gotova konstrukcija – proizvod – donji podsklop robota

Documents

1 A4