1) จังหวัดเชียงใหม่ 1 Cost-Benefit Analysis of ... · 2012-10-25 · 71 วารสารวิทยาการจัดการและสารสนเทศศาสตร์

71

วารสารวทยาการจดการและสารสนเทศศาสตร ปท 6 ฉบบท 2 เดอนเมษายน – กนยายน 2554

การวเคราะหตนทนและผลประโยชนของโครงการสายเลยงเมอง สนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม1

Cost-Benefit Analysis of Sanpatong-Hangdong (Phase 1) Bypass Project, Chiangmai.

พรรณธดา เหลาพวงศกด2, นพพร จนทรน าช3, ณฐกฤตย ดฐวรฬห4 [email protected], [email protected], [email protected]

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหตนทน ผลประโยชน และวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม การรวบรวมขอมลปฐมภมใชขอมลจากการส ารวจปรมาณการจราจร และการส ารวจความเรวในการใชเสนทางโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม กบทางหลวงหมายเลข 108 ซงเปนเสนทางหลก และใชขอมลทตยภมจากเอกสารทเกยวของ วธการศกษาทใชคอการวเคราะหตนทน ผลประโยชน และวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการโดยใชมลคาปจจบนสทธ (NPV) อตราสวนผลประโยชนตอตนทน (B/C ratio) และอตราผลตอบแทนภายใน (IRR) ผลการศกษา พบวา โครงการมมลคาปจจบนของมลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถเทากบ 52.59 ลานบาท มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางเทากบ 234.0 ลานบาท มลคาของผลประโยชนเทากบ 286.59 ลานบาท และมลคาปจจบนของตนทนเทากบ 132.65 ลานบาท จะไดมลคาปจจบนสทธเทากบ 153.94 ลานบาท อตราสวนผลประโยชนตอตนทนเทากบ 2.16 และอตราผลตอบแทนภายในรอยละ 25.2 แสดงวาโครงการนมความคมคาในการลงทน ค าส าคญ: การวเคราะหตนทนและผลประโยชน, โครงการสายเลยงเมอง, จงหวดเชยงใหม Abstract The objective of this study were to analyze cost, benefit and economic value analysis of Sanpatong - Hangdong (phase 1) bypass project, Chiangmai. Primary data were collected through traffic and speed survey between Sanpatong - Hangdong (phase 1) bypass project and Highway No.108, Secondary data were collected from related documents. Net Present Value (NPV), Benefit-Cost Ratio (B/C ratio) and internal rate of Return (IRR) were used to analyze cost, benefit and economic value of project. From the analysis, the present value of vehicle operating cost saving was 52.59 million baht, the present value of time saving was 234.0 million baht, the present value of benefit was 286.59 million baht and the present value of cost was 132.65 million baht. The NPV was 153.94 million baht, B/C ratio was 2.16 and IRR was 25.2%. The conclusion is that this project was worthy and efficient for investment. Keywords: Cost-Benefit Analysis, Bypass Project, Chiangmai.

1งานวจยเปนสวนหนงของรายงานผลการประเมนผลลพธโครงการพฒนาระบบโลจสตกส ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากกรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม 2 ผชวยศาสตราจารย ประจ าคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย 3 ผชวยศาสตราจารย ดร. ประจ าคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 4 รองศาสตราจารย ดร. ประจ าวทยาลยนวตกรรมสอสารสงคม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

72


ความส าคญของปญหา การคมนาคมระหวางตวเมองจงหวดเชยงใหมกบอ าเภอทางตอนใตของจงหวด เชน อ าเภอหางดง อ าเภอสนปาตอง อ าเภอแมวาง อ าเภอฮอต อ าเภออมกอย อ าเภอแมสะเรยง และอ าเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน ตองอาศยทางหลวงหมายเลข 108 เปนเสนทางหลกเพยงสายเดยว และมบางสวนของทางหลวงดงกลาวมขนาดเพยง 2 ชองจราจร ดานขางของเสนทางมชมชนหนาแนนท าใหไมสามารถขยายผวจราจรได อกทง เสนทางดงกลาวเปนเสนทางไปสแหลงทองเทยวทส าคญของจงหวดเชยงใหมดวย จงท าใหปรมาณการจราจรบนทางหลวงหมายเลข 108 มความหนาแนนมากเกนขดความสามารถ โดยเฉพาะชวงตนของเสนทางทเขาสตวเมองเชยงใหมทอ าเภอหางดง และอ าเภอสนปาตอง กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคมจงจ าเปนตองกอสรางทางเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม เพอใหผใชเสนทางระหวางตวเมองจงหวดเชยงใหมมายงอ าเภอทางตอนใตของจงหวดเชยงใหม สามารถใชทางหลวงหมายเลข 108 ผานทางเลยงเมองสนปาตอง-หางดง แลวกลบเขาสเสนทางหลวงหมายเลข 108 ไปยงอ าเภอตาง ๆ ทางตอนใตของจงหวดเชยงใหมตอไป สงผลใหปญหาการจราจรตดขดบรรเทาลง และสามารถชวยลดระยะเวลาและคาใชจายในการเดนทางและขนสงสนคา อกทงยงเปนการพฒนาเสนทางทองเทยวใหมความสะดวกและปลอดภย ซงจะชวยเพมศกยภาพดานการทองเทยวของจงหวดเชยงใหม และจงหวดใกลเคยง แตอยางไรกตาม การลงทนในโครงการกอสรางขนาดใหญจ าเปนตองใชเงนลงทนจ านวนมาก ทงคากอสราง คาบ ารงรกษา และคาใชจายอน ๆ จงจ าเปนตองมการศกษาถงความคมคาทางเศรษฐศาสตรของการลงทนในโครงการหลงมโครงการ ดวยเหตผลขางตน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาตนทน ผลประโยชน และความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม เพอใหทราบถงประสทธภาพและความคมคาทางเศรษฐศาสตรจากการลงทนในโครงการดานระบบคมนาคมของรฐ วตถประสงคของการศกษา

1. เพอวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม

2. เพอวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม

ขอบเขตของการวจย

1. ขอบเขตดานพนท พนททศกษาคอโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม และทางหลวงหมายเลข 108

2 ขอบเขตดานเวลา อายของโครงการทใชในการศกษาเทากบ 20 ป ตามหลกการค านวณคาเสอมราคาทางบญชของสงปลกสราง

73


แนวคดและทฤษฎทใชในการวจย 1. แนวคดเกยวกบการประเมนผลประโยชนของโครงการดานการขนสง การประเมนผลประโยชนจะพจารณาเปรยบเทยบจากการวเคราะหโครงขายถนน กรณทม

โครงการ และกรณไมมโครงการ เพอใหทราบผลประโยชนเมอมโครงการเกดขน ซงประกอบดวย 1.1 มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ (vehicle operating cost: VOC)

ประกอบดวย คาน ามนเชอเพลง คาน ามนหลอลน คายางรถยนต คาด าเนนการ เปนตน และมความสมพนธกบจ านวนยานพาหนะ ประเภทของยานพาหนะ ระดบความเรวของยานพาหนะ ปรมาณการจราจร (วชรนทร วทยกล, 2537, 165) เมอมการปรบปรงโครงการจราจรจะชวยกระจายปรมาณการจราจรสวนหนงจากถนนสายอนมาใชเสนทางโครงการ ท าใหระบบการจราจรสามารถรองรบปรมาณจราจรไดมากขน มความคลองตวมากขน อกทงยงชวยใหเดนทางไดรวดเรวขน และเดนทางบนเสนทางทมมาตรฐานทดขน ซงมลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ หาไดจากผลตางระหวางมลคาของคาใชจายในการใชรถกรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ โดยคาใชจายในการใชรถไดจากการน าคาใชจายในการใชยานพาหนะตวแทน คณดวย ระยะทางรวมของระบบทผใชถนนเดนทาง (vehicle kilometers travelled: VKT) ดงสมการตอไปน (กรมทางหลวง, 2551, หนา 4-70) VOCทประหยดได = (VOCยานพาหนะตวแทน x VKTไมมโครงการ) - (VOCยานพาหนะตวแทน x VKTมโครงการ) โดย VOCทประหยดได = มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ (บาท) VOCยานพาหนะตวแทน = คาใชจายในการใชยานพาหนะตวแทน (บาท/PCU/กโลเมตร) VKTไมมโครงการ = ระยะทางรวมของระบบทผใชถนนกรณไมมโครงการ (PCU/กโลเมตร) VKTมโครงการ = ระยะทางรวมของระบบทผใชถนนกรณมโครงการ (PCU/กโลเมตร) PCU = หนวยเทยบเทารถยนตสวนบคคล (passenger car unit)

1.2 มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง (value of time: VOT) หมายถงมลคา (ทเทยบเทากบเงน) ทตองสญเสยไปในการเดนทาง แตเมอโครงขายการคมนาคมมประสทธภาพดขนจะชวยประหยดเวลาในการเดนทาง และผใชเสนทางสามารถใชเวลาในการเดนทางทประหยดไดไปท ากจกรรมอนทสรางมลคาทางเศรษฐกจใหเพมขนได โดยค านวณมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางในพนททศกษาจาก ผลตภณฑมวลรวมจงหวด (gross province product: GPP) จ านวนผมงานท า และจ านวนชวโมงเฉลยในการท างาน ซงมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง หาไดจากผลตางระหวางมลคาทเกดจากการประหยดเวลาในการเดนทางกรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ ดงสมการตอไปน (กรมทางหลวง, 2551, หนา 4-75) VOTทประหยดได = (VOT x VHTไมมโครงการ) - (VOT x VHTมโครงการ) โดย VOTทประหยดได = มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง (บาท) VOT = มลคาของเวลาของยานพาหนะตวแทน (บาท/PCU/กโลเมตร) VHTไมมโครงการ = ระยะเวลารวมของระบบทผใชถนนกรณไมมโครงการ (PCU/ชวโมง) VHTมโครงการ = ระยะเวลารวมของระบบทผใชถนนกรณมโครงการ (PCU/ชวโมง)

2. แนวคดเกยวกบความคมคาทางเศรษฐศาสตร เปนการวเคราะหความเหมาะสมเพอใชเปนเกณฑการตดสนใจลงทนในโครงการ ซงจะใชหลกการวเคราะหตนทนผลประโยชน ( cost-benefit analysis) ประกอบดวย (เยาวเรศ ทบพนธ. 2551, หนา 82-90)

2.1 มลคาปจจบนสทธ (net present value: NPV) หมายถง ผลตางระหวางมลคาปจจบนของผลประโยชนและตนทนของโครงการในปตางๆ

จาก NPV =

n

tt

tt

r

CB

0 )1(

)(

โดย n = จ านวนปทใชประเมนโครงการ Bt = ผลประโยชนในปท t

74


Ct = ตนทนในปท t r = อตราสวนลด ถา NPV > 0 แสดงวาโครงการมความเหมาะสมในการลงทน

2.2 อตราสวนระหวางมลคาปจจบนของผลประโยชนตอตนทน (benefit cost ratio: B/C ratio) หมายถง อตราสวนของมลคาปจจบนของผลประโยชนตอมลคาปจจบนของตนทนของโครงการ

จาก B/C =

n

tt

t

n

tt

t

r

C

r

B

0

0

)1(

)1(

ถา B/C > 1 แสดงวาโครงการมความเหมาะสมในการลงทน 2.3 อตราผลตอบแทนภายใน (internal rate of return: IRR) หมายถง อตราคดลดทท าให

มลคาปจจบนของผลประโยชนเทากบมลคาปจจบนของตนทน ถา IRR มคามากกวาตนทนของเงนลงทน แสดงวาโครงการมความเหมาะสมในการลงทน

ระเบยบวธวจย

1. การส ารวจขอมลปรมาณการจราจรเฉลยตอวนตลอดท งป (annual average daily traffic: AADT) ซงมจดส ารวจดงภาพ 13

อางองภาพ 1 ทายบทความ รายละเอยดในการส ารวจขอมลการจราจร มดงน

1.1 การส ารวจปรมาณจราจรบนชวงถนน (mid-block count survey) จากการส ารวจปรมาณจราจรบนโครงขายถนนจ านวน 2 จด ดงแสดงในภาพ 1 ประกอบดวย จด MB1: เสนทางโครงการ (สายเลยงเมองสนปาตอง-หางดง) และจด MB2: ทางหลวงหมายเลข 108 เปนการส ารวจแบบสมตวอยางเชงระบบ (systematic random sampling) ตามหลกทางสถต โดยนบปรมาณจราจรทก ๆ 15 นาท ในชวงเวลา 07.00 - 19.00 น. รวม 12 ชวโมง ซงประกอบดวย ขอมลประเภทของรถยนต จ านวนรถยนต และความเรวของรถยนตแตละประเภท

1.2 การส ารวจความเรว (travel speed survey) โดยใชวธ floating car method บนเสนทางโครงการ และทางหลวงหมายเลข 108 โดยบนทกระยะทางและระยะเวลาทผานต าแหนงตาง ๆ และรวมความลาชาตลอดชวงการเดนทางดวย เชน การหยดรถตามสญญาณจราจร

2. การค านวณตนทน ตนทนของโครงการ ประกอบดวย คาออกแบบและควบคมงาน คาส ารวจ คากอสราง และคาบ ารงรกษา

3. การค านวณผลประโยชน ผลประโยชนของโครงการ ประกอบดวย 3.1 มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ (vehicle operating cost: VOC) โดย

เปรยบเทยบระหวางเสนทางโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง -หางดง กบทางหลวงหมายเลข 108 ซงประกอบดวยการประหยดคาใชจาย 2 ประเภท คอ

1) การประหยดคาใชจายในการใชรถในการเดนทาง โดยน าขอมลจากการส ารวจปรมาณการจราจรชวงถนน มาค านวณจากสดสวนการใชรถแตละประเภท แลวค านวณคาใชจายในการใชรถแตละประเภทโดยใชโปรแกรม The Highway Design and Maintenance Standard (HDM-4) ซงเปนโปรแกรมทธนาคารโลกสนบสนนการวจยและพฒนาวธการศกษาคาใชจายในการใชพาหนะ

75


2) การประหยดคาใชจายในการขนสงสนคา โดยน าขอมลจากการส ารวจปรมาณการจราจรชวงถนน มาค านวณสดสวนการใชรถบรรทกและปรมาณการบรรทกของรถบรรทกแตละประเภท แลวค านวณคาใชจายในการขนสงสนคาโดยใชโปรแกรม HDM-4

3.2 มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง (value of time: VOT) ซงหมายถง มลคาทเปนตวเงนของเวลาทประหยดไดจากการใชเสนทาง โดยใชขอมลมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางจากงานศกษาของกรมทางหลวง (2549)

4. วเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ โดยมเครองมอทใชในการวเคราะหโครงการ ประกอบดวย

4.1 มลคาปจจบนสทธ (NPV) 4.2 อตราสวนระหวางมลคาปจจบนของผลประโยชนตอตนทน (B/C ratio) 4.3 อตราผลตอบแทนภายใน (IRR) ในทนจะใชตนทนของเงนลงทนของธนาคารโลกและ

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเทากบรอยละ 12 ตอป และใชเวลาของโครงการเทากบ 20 ป ผลการศกษา

1. การวเคราะหสภาพการจราจรในปปจจบน 1.1 ปรมาณจราจรบนชวงถนน จากการส ารวจปรมาณจราจรในชวโมงเรงดวน และปรมาณ

จราจรตลอดทงวน ของปปจจบนคอป 2553 โดยแยกประเภทของรถเปน 10 ประเภท และแปลงปรมาณการจราจรของรถแตละประเภทใหมหนวยเดยวกน โดยใชตวปรบคาใหมหนวยเทยบเทารถยนตนง (PCU factor) ซงในทนจะใชคา PCU factor จากงานศกษาของกรมทางหลวง (2547) พบวาปรมาณจราจร 24 ชวโมงทจดส ารวจ MB1 (เสนทางโครงการ) เทากบ 6,662 คน/วน หรอ 4,983 PCU/วน สวนปรมาณจราจร 24 ชวโมงทจดส ารวจ MB2 (ทางหลวงหมายเลข 108) เทากบ 23,830 คน/วน หรอ 19,815 PCU/วน

1.2 สดสวนของรถแตละประเภท ผลการวเคราะหสดสวนของรถแตละประเภท พบวา บนจดส ารวจ MB 1 มสดสวนของรถจกรยานยนตและรถสามลอเครองมากทสด คดเปนรอยละ 40.29 รองลงมาไดแก รถบรรทกขนาดเลก 4 ลอ คดเปนรอยละ 28.03 และรถยนตนงสวนบคคลไมเกน 7 คน คดเปนรอยละ 23.65 ในขณะทบนจดส ารวจ MB 2 มสดสวนของรถบรรทกขนาดเลก 4 ลอมากทสด คดเปนรอยละ 34.58 รองลงมาไดแก รถจกรยานยนต/สามลอเครอง คดเปนรอยละ 28.63 และรถยนตนงสวนบคคลไมเกน 7 คน คดเปนรอยละ 25.36

1.3 ความเรวเฉลยในการเดนทาง พบวาความเรวเฉลยของเสนทางโครงการอยระหวาง 58.70 - 64.29 กโลเมตรตอชวโมง ขณะทความเรวเฉลยบนทางหลวงหมายเลข 108 อยระหวาง 46.00-49.29 กโลเมตรตอชวโมง

1.4 การคาดการณปรมาณการจราจรในอนาคต จากรปแบบสมการจากงานศกษาของกรมทางหลวง (2549) ซงมรปแบบของสมการดงน

T = 100100100

1100

1

x

GPe

เมอ T = อตราการเพมของปรมาณจราจรตอป P = อตราการเพมของจ านวนประชากรในพนท G = อตราการเพมของรายไดประชากรตอหวในพนท

e = คาความยดหยนของอตราการเพมปรมาณจราจรตอรายได ซงก าหนดใหคา e = 1.738

76


จากสมการขางตน สามารถคาดการณปรมาณการจราจรในอนาคตไดดงตาราง 1

อางองตาราง 1 ทายบทความ

2. การประเมนตนทนของโครงการดานเศรษฐศาสตร จากแผนงบประมาณโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง-หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม สามารถน ามาจ าแนกเปนตนทนประเภทตาง ๆ ทเปนตนทนทางการเงน แลวแปลงใหเปนมลคาทางเศรษฐศาสตรดวยการปรบคา (conversion factor) จากงานศกษาของ Ahmed (1983) ไดดงตาราง 2


3. การประเมนผลประโยชนของโครงการ การประเมนผลประโยชนของโครงการ พจารณาโดยเปรยบเทยบผลประโยชนกรณมโครงการ และกรณไมมโครงการ ซงประกอบดวยผลประโยชน 2 ประเภท ดงน

1) มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ แบงเปน 2 ประเภท คอ 1.1) การประหยดคาใชจายในการใชรถในการเดนทาง ซงมคาใชจายในการใชรถแตละ

ประเภท ดงตาราง 3

อางองตาราง 3 ทายบทความ จากการวเคราะหโดยใชโปรแกรม HDM-4 โดยน าคาใชจายในการใชรถแตละประเภทในตาราง 3 มาแปลงใหอยในหนวยรถยนตนงสวนบคคล โดยค านวณจากคาใชจายในการใชรถยนตส าหรบยานพาหนะตวแทน คาหนวยเทยบเทารถยนตนงสวนบคคล (PCU factor) และสดสวนยานพาหนะแตละประเภท จะไดคาใชจายในการใชรถหนวยเทยบเทารถยนตนงสวนบคคล ดงตาราง 4


1.2) การประหยดคาใชจายในการขนสงสนคา จากการวเคราะหโดยใชโปรแกรม HDM-4 โดยน าสดสวนรถบรรทกแตละประเภท และปรมาณการบรรทกทไดจากการส ารวจ มาแปลงใหมหนวยเปน บาท/ตน/กโลเมตร จะไดคาใชจายในการขนสงสนคา ดงตาราง 5


จากนนเปรยบเทยบคาใชจายในการใชรถ และคาใชจายในการขนสงสนคา กรณไมมโครงการ จะไดผลดงตาราง 6 และกรณมโครงการ ไดผลดงตาราง 7 และจะไดผลประโยชนจากการประหยดคาใชจายในการใชรถ ซงหาไดจากผลตางระหวางคาใชจายรวมในการใชรถ กรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ ดงตาราง 8

อางองตาราง 6 - 8 ทายบทความ

77


2) มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง จะใชมลคาเวลาในการเดนทาง (VOT) จากการศกษาของกรมทางหลวง (2549) ซงเทากบ 111.91 บาท/PCU/ชวโมง มาปรบดวยอตราเงนเฟอป 2552 ซงเทากบรอยละ 4.5 เทยบกบป 2549 (ธนาคารแหงประเทศไทย. 2554) โดยน า 111.91 คณกบ 104.5% จะไดมลคาเวลาเทากบ 117 บาท/PCU/ชวโมง แลวค านวณมลคาเวลาในการเดนทางกรณไมมโครงการ และกรณมโครงการ ดงตาราง 9

อางองตาราง 9 ทายบทความ จะไดผลประโยชนดานมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง จากผลตางระหวางมลคาของเวลาในการเดนทางรวม กรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ ดงตาราง 10

อางองตาราง 10 ทายบทความ จากนนค านวณผลรวมของมลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถรวม จากตาราง 8 และมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม จากตาราง 10 จะไดผลประโยชนของโครงการดงตาราง 11


4. การวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ จากตนทนของโครงการในตาราง 2 และผลประโยชนของโครงการในตาราง 11 มากระจายใหครบอายของโครงการ คอ 20 ป สามารถวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ โดยค านวณคา NPV B/C ratio และ IRR ดงตาราง 12

อางองตาราง 12 ทายบทความ จากตาราง 12 จะไดจากมลคารวมของตนทนเทากบ 278.03 ลานบาท มลคารวมของผลประโยชนเทากบ 1,496.48 ลานบาท และมลคาของผลประโยชนสทธเทากบ 1,218.45 ลานบาท เมอน ามาค านวณมลคาปจจบนโดยใชอตราคดลดรอยละ 12 ตอป จะไดมลคาปจจบนของตนทนเทากบ 132.65 ลานบาท มลคาปจจบนของผลประโยชนเทากบ 286.59 ลานบาท และเมอน ามาวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ จะได NPV เทากบ 153.94 ลานบาท B/C ratio เทากบ 2.16 IRR เทากบรอยละ 16.4 ซงจากผลการวเคราะหทไดพบวา NPV มคามากกวา 0 B/C ratio มากกวา 1 และ IRR มากกวารอยละ 25.2 แสดงวาโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหมมความคมคาทางเศรษฐศาสตรในการลงทน อภปรายผล จากการส ารวจปรมาณการจราจร พบวา แมวาโครงการสายเลยงเมอง (สวนท 1) จะสามารถใชเปนเสนทางสญจรได แตผใชเสนทางสวนใหญยงคงใชทางหลวงหมายเลข 108 ซงเปนเสนทางสายหลกในการสญจร ทงนเนองจากทางหลวงหมายเลข 108 มระยะทางทสนกวา สงผลใหการจราจรในทางหลวงหมายเลข 108 ยงคงหนาแนน และความเรวในการสญจรลดลง โดยเฉพาะอยางยงในชวโมงเรงดวน อยางไรกตาม ในอนาคตเมอโครงการสายเลยงเมองเสรจสมบรณทงระบบ จะชวยใหมการใชเสนทางสายเลยงเมองมากขนในการเดนทางไปยง

78


ทางใตของจงหวดเชยงใหมและจงหวดขางเคยง และสามารถบรรเทาความคบคงของทางหลวงหมายเลข 108 ไดอยางมาก จากผลประโยชนของโครงการ พบวา มลคาปจจบนของการประหยดคาใชจายในการใชรถตลอดอายโครงการเทากบ 52.59 ลานบาท แสดงใหเหนวาโครงการสายเลยงเมองชวยกระจายปรมาณการจราจรจากทางหลวงหมายเลข 108 สงผลใหการจราจรในระบบมความคลองตว และชวยลดคาใชจายในการใชรถ โดยเฉพาะอยางยงคาใชจายในการขนสงสนคาในพนทจงหวดเชยงใหมและจงหวดใกลเคยง มลคาปจจบนของมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางตลอดอายโครงการ เทากบ 234.0 ลานบาท และมลคาปจจบนของผลประโยชนของโครงการเทากบ 286.59 ลานบาท ซงแสดงใหเหนวา โครงการสายเลยงเมองชวยใหการจราจรมความคลองตว สามารถลดคาใชจายและเวลาทใชในการสญจรไดเปนอยางมาก นอกจากน ในอนาคตเมอโครงการทางสายเลยงเมองเสรจสมบรณทงระบบ จะสงผลใหโครงการสายเลยงเมองเปนเสนทางทใชในการทองเทยวและขนสงสนคาไปยงจงหวดเชยงใหมตอนใตและจงหวดขางเคยงและมการใชทางเลยงเมองในสญจรมากขน การวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ พบวา NPV เทากบ 153.94 ลานบาท B/C ratio เทากบ 2.16 และ IRR เทากบรอยละ 25.2 ซงจากผลการวเคราะหทไดพบวา NPV มคามากกวา 0 BC ratio มากกวา 1 และ IRR มากกวารอยละ 12 แสดงวาโครงการกอสรางทางสายเลยงเมองมความคมคาทางเศรษฐศาสตรในการลงทน ซงสอดคลองกบ ณชมน มสกลด (2549) ทพบวา การขยายเสนทางจราจรจาก 2 ชองทางเปน 4 ชองทางชวงจงหวดกระบและจงหวดพงงา ชวยรองรบปรมาณการจราจร สงเสรมการขยายตวทางเศรษฐกจ และเปนโครงการทมความคมคาในการลงทน เชนเดยวกบ รววรรณ ฉวราช (2551) พบวา การขยายทางหลวงสายเชยงใหม-เชยงราย ตอน อ.ดอยสะเกด-บานแมเจดย เปนโครงการทคมคาตอการลงทน เนองจากท าใหการจราจรเปนไปโดยสะดวกและมความปลอดภยมากขน

ขอเสนอแนะทไดจากการวจย จากผลการศกษาพบวาโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม เปนโครงการทมความคมคาทางเศรษฐศาสตรในการลงทน เนองจากเปนโครงการทท าใหการจราจรในจงหวดเชยงใหมมความสะดวก รวดเรว อกทงยงเปนโครงการทสงเสรมการขยายตวของภาคอตสาหกรรมและการทองเทยวในจงหวดเชยงใหมและจงหวดขางเคยง ภาครฐจงควรใหความส าคญกบพฒนาและยกระดบมาตรฐานทางหลวง โดยเฉพาะอยางยงทางหลวงชนบท เพอพฒนาโครงขายทางหลวงทสามารถตอบสนองตอการเตบโตทางเศรษฐกจและการกระจายรายได และสามารถเชอมโยงระบบการขนสงในระดบภมภาคและระบบการขนสงกบประเทศเพอนบาน

บรรณานกรม กรมทางหลวง. (2547). โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และ ผลกระทบ

สงแวดลอมทาง หลวงโครงขายเชอมโยงสะเมง-แมฮองสอน. กรงเทพฯ: กรมทางหลวง. กรมทางหลวง. (2549). โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบ

สงแวดลอมโครงการทางหลวงหมายเลข 118 สายเชยงใหม-เชยงราย ชวง อ.ดอยสะเกด-บานแมเจดย. กรงเทพฯ: กรมทางหลวง.

กรมทางหลวง. (2551). แผนแมบทการพฒนาโครงสรางพ นฐานเพอสนบสนนยทธศาสตรโลจสตกสของกรมทางหลวงชนบท. กรงเทพฯ: กรมทางหลวง.

กรมทางหลวงชนบท. (2552). โครงการกอสรางถนนสายเลยงเมองสนปาตอง-หางดง จงหวดเชยงใหม. กรงเทพฯ: กรมทางหลวงชนบท

79


ณชมน มสกลด. (2549). การศกษาความเหมาะสมดานเศรษฐศาสตรของโครงการกอสรางทางสายหลกใหเปน 4 ชองจราจร ทางหลวงหมายเลข 4 ตอน อ าเภอทบปด จงหวดพงงา-จงหวดกระบ. วทยานพนธ ศศ.ม., มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

ธนาคารแหงประเทศไทย. (2553). เครองช เศรษฐกจมหภาคของไทย. สบคนเมอ 4 มนาคม 2553, จาก http://www.bot.or.th/Thai/Statistics/EconomicAndFinancial/EconomicIndices/Pages/StatMacroEconomicIndicators.aspx#.

เยาวเรศ ทบพนธ. (2551). การประเมนโครงการตามแนวทางเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

รววรรณ ฉวราช. (2551). การวเคราะหความคมคาของโครงการกอสรางขยายทางหลวงสายเชยงใหม-เชยงราย ตอน อ.ดอยสะเกด-บานแมเจดย. วทยานพนธ ศศ.ม., มหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพฯ.

วชรนทร วทยกล. (2537). เศรษฐศาสตรวศวกรรมการทาง. กรงเทพฯ: ฟสกสเซนเตอร. Sadig, Ahmed. (1983). Shadow Prices for Economics Appraisal of Project: An Application to

Thailand. World Bank Staff Working Paper Number 609: Washington D.C. ภาพและตารางอางอง

ภาพ 1 ต าแหนงจดส ารวจขอมลจราจร ตาราง 1 ผลการคาดการณปรมาณจราจรบนเสนทางโครงการ

พ.ศ. ทางสายเลยงเมอง ทางหลวงหมายเลข 108 2553 4,983 19,815 2558 6,782 26,969 2563 9,617 38,244

80


2568 18,396 48,000 2573 29,508 59,016

ทมา: จากการค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4

81


ตาราง 2 มลคาทางการเงนและมลคาทางเศรษฐศาสตรของตนทนโครงการ

รายละเอยด มลคาทางการเงน (บาท) ตวปรบคา มลคาทางเศรษฐศาสตร (บาท) คาออกแบบและควบคมงาน 5,072,464 0.92 4,666,667

คากอสราง 144,927,536 0.88 127,536,232 คาบ ารงรกษา 158,502,400 0.92 145,822,208

รวมตนทนของโครงการ 308,502,400 278,025,107 ทมา: กรมทางหลวงชนบท. (2552) ตาราง 3 คาใชจายในการใชรถส าหรบยานพาหนะตวแทน

หนวย: บาท/กโลเมตร ประเภทยานพาหนะ ความเรว (กโลเมตร/ชวโมง)

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 รถจกรยานยนต (MC) 2.16 1.23 0.96 0.84 0.81 0.81 0.85 0.92 1.02 1.15 1.32 1.53 รถยนตนงสวนบคคล (PC-M) 14.63 9.25 7.54 6.73 6.27 6.01 5.87 5.82 5.84 5.91 6.03 6.22 รถบรรทกขนาดเลก (LT) 15.55 8.78 6.66 5.7 5.2 4.97 4.92 4.99 5.16 5.43 5.81 6.29 รถบรรทกขนาดกลาง (MT) 23.68 13.74 10.61 9.18 8.42 8.05 7.92 7.97 8.15 8.46 8.91 9.47 รถบรรทกขนาดใหญ (HT) 39.14 23.62 18.64 16.43 15.33 14.88 14.85 15.08 15.58 16.36 17.32 18.48 รถพวง (AT) 47.39 30.05 24.52 22.12 20.88 20.4 20.43 20.81 21.52 22.49 23.81 25.42 รถโดยสารขนาดเลก (LB) 18.53 10.21 7.56 6.32 5.36 5.31 5.16 5.14 5.23 5.41 5.7 6.07 รถโดยสารขนาดกลาง (MB) 24.85 13.8 10.29 8.66 7.77 7.31 7.1 7.08 7.19 7.44 7.81 8.3 รถโดยสารขนาดใหญ (HB) 45.34 26.62 20.52 17.64 16.04 15.15 14.72 14.56 14.64 15 15.55 16.29 ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 ตาราง 4 คาใชจายในการใชรถหนวยเทยบเทารถยนตนงสวนบคคล

ความเรว (กโลเมตร/ชวโมง) VOC

(บาท/PCU/กม.) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

10.23 6.15 4.91 4.34 4.09 3.99 4.01 4.13 4.35 4.64 5.04 5.54 ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 ตารางท 5 คาใชจายในการขนสงสนคา

หนวย: บาท/คน/กโลเมตร คาใชจาย ความเรว (กโลเมตร/ชวโมง)

คาขนสงสนคา (บาท/ตน/กม.)

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 13.512 7.597 5.741 4.901 4.472 4.279 4.252 4.321 4.486 4.738 5.104 5.573

ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4

82


พ.ศ. ปรมาณการเดนทางของคน (PCU/กม./วน)

ปรมาณการขนสงสนคา

(ตน/กม./วน)

คาใชจายในการเดนทางของคน

(บาท/วน)

คาใชจายในการขนสงสนคา (บาท/วน)

คาใชจายรวม (บาท/วน)

2553 45,436 70,280 205,975 364,676 570,651 2558 61,840 95,653 280,336 496,333 776,670 2563 87,693 135,642 397,533 703,829 1,101,363 2568 167,734 259,448 760,381 1,346,248 2,106,629 2573 269,057 416,174 1,219,707 2,159,480 3,379,187

ทมา: จากการค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 และโดยผวจย ตาราง 7 ปรมาณการเดนทางและคาใชจายในการใชรถ กรณมโครงการ

พ.ศ. ปรมาณการเดนทางคน

(PCU/กม./วน)

ปรมาณการขนสงสนคา

(ตน/กม./วน)

คาใชจายในการเดนทางของคน

(บาท/วน)

คาใชจายในการขนสงสนคา (บาท/วน)

คาใชจายรวม (บาท/วน)

2553 51,876 80,241 206,974 343,018 549,992 2558 70,605 109,210 281,696 466,856 748,552 2563 100,121 154,866 399,461 662,029 1,061,490 2568 191,507 296,220 764,069 1,266,294 2,030,363 2573 307,191 475,159 1,225,622 2,031,229 3,256,851

ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 และโดยผวจย ตาราง 8 มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ

พ.ศ. มลคาของการประหยดคาใชจาย ในการใชรถ (บาท/วน)

มลคาของการประหยดคาใชจาย ในการใชรถ (บาท/ป)

2553 20,659 6,197,769 2558 28,118 8,435,308 2563 39,873 11,961,758 2568 76,266 22,879,831 2573 122,336 36,700,921

ทมา: ค านวณโดยผวจย ตาราง 9 ปรมาณการเดนทางและมลคาเวลาในการเดนทาง กรณไมมโครงการเปรยบเทยบกบกรณมโครงการ

พ.ศ. กรณไมมโครงการ กรณมโครงการ ปรมาณการเดนทางรวม

(PCU/ชวโมง/วน) มลคาเวลาในการเดนทาง

รวม (บาท/วน) ปรมาณการเดนทางรวม

(PCU/ชวโมง/วน) มลคาเวลาในการ

เดนทางรวม (บาท/วน) 2553 2,432 284,513 1,646 192,600 2558 3,310 387,228 2,240 262,133 2563 4,693 549,112 3,177 371,719 2568 8,977 1,050,313 6,077 711,006 2573 14,400 1,684,779 9,748 1,140,505

83


ทมา: จากการค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 ตาราง 10 มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง

พ.ศ. มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม (บาท/วน)

มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม (บาท/ป)

2553 91,913 27,573,831 2558 125,095 37,528,627 2563 177,393 53,217,776 2568 339,307 101,792,207 2573 544,274 163,282,140

ทมา: ค านวณโดยผวจย ตาราง 11 ผลประโยชนของโครงการ

พ.ศ.

มลคาของการประหยดคาใชจาย ในการใชรถ (บาท/ป)

มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม (บาท/ป)

ผลประโยชนรวม (บาท/ป)

2553 6,197,769 27,573,831 33,771,600 2558 8,435,308 37,528,627 45,963,935 2563 11,961,758 53,217,776 65,179,534 2568 22,879,831 101,792,207 124,672,038 2573 36,700,921 163,282,140 199,983,061

ทมา: จากการค านวณโดยผวจย ตาราง 12 การวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ

หนวย: ลานบาท ตนทนทาง

เศรษฐศาสตร ผลประโยชนทางเศรษฐศาสตร ผลประโยชน

สทธ มลคาของการประหยดในการใชรถ

มลคาของการประหยดเวลา

รวม

มลคารวม 278.03 274.63 1.221.85 1,496.48 1,218.45 มลคาปจจบน 132.65 52.59 234.0 286.59 153.94

ทมา: จากการค านวณโดยผวจย

Documents

1) จังหวัดเชียงใหม่ 1 Cost-Benefit Analysis of ... · 2012-10-25 · 71 วารสารวิทยาการจัดการและสารสนเทศศาสตร์