YENİ TANI ALMIŞ ASTIM YENİ TANI ALMIŞ ASTIM HASTALARINDA İNHALE STEROİD HASTALARINDA İNHALE STEROİD

TEDAVİSİNİN PSİKOLOJİK BELİRTİLER TEDAVİSİNİN PSİKOLOJİK BELİRTİLER ÜZERİNE ETKİLERİÜZERİNE ETKİLERİ

Fatma Fidan1, Mehmet Ünlü1, Murat Sezer1, Ömer Geçici2, Murat Hemül2, Levent Tetik1, Ziya Kara1, Ebru Pala1

1Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD2Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD

GirişGiriş

Astım en sık rastlanan kronik akciğer Astım en sık rastlanan kronik akciğer hastalıklarından biridir.hastalıklarından biridir.

İnhale steroidler astım tedavisinin temelini İnhale steroidler astım tedavisinin temelini oluşturmaktadıroluşturmaktadır

Astım ile depresyon ve anksiyete arasında Astım ile depresyon ve anksiyete arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadırsıkı bir ilişki bulunmaktadır

Astım atakları hastada anksiyeteye neden Astım atakları hastada anksiyeteye neden olmaktadırolmaktadır

Anksiyete ve depresyon astım morbidite Anksiyete ve depresyon astım morbidite ve mortalitesini artırmaktadırve mortalitesini artırmaktadır

GirişGiriş

Symptom Check-List-90-Revised (SCL-90-Symptom Check-List-90-Revised (SCL-90-R) testi psikolojik belirtileri R) testi psikolojik belirtileri değerlendirmede sıklıkla kullanılan bir değerlendirmede sıklıkla kullanılan bir ölçektir.ölçektir.

Bilindiği kadarıyla literatürde SCL-90-R Bilindiği kadarıyla literatürde SCL-90-R testinin astımlı hastaların psikolojik testinin astımlı hastaların psikolojik durumlarını değerlendirmek için durumlarını değerlendirmek için kullanıldığı bir çalışma yoktur.kullanıldığı bir çalışma yoktur.

GirişGiriş

Çalışmamızda yeni tanı almış astım Çalışmamızda yeni tanı almış astım hastalarının psikolojik durumlarını, tanı hastalarının psikolojik durumlarını, tanı anında ve inhale steroid başlandıktan anında ve inhale steroid başlandıktan sonraki takiplerinde SCL-90-R testi sonraki takiplerinde SCL-90-R testi kullanarak değerlendirmeyi amaçladık.kullanarak değerlendirmeyi amaçladık.

Materyal ve MetodMateryal ve Metod

Yeni tanı almış hafif ve orta Yeni tanı almış hafif ve orta persistan astımlı hastalar çalışmaya persistan astımlı hastalar çalışmaya alındıalındı

Psikiatrik hastalık tanısı almış olanlar Psikiatrik hastalık tanısı almış olanlar ve akut astım atağı geçirmekte olan ve akut astım atağı geçirmekte olan hastalar çalışmaya alınmadıhastalar çalışmaya alınmadı

Materyal ve MetodMateryal ve Metod

Çalışmaya başlangıçta 42 hasta alındı.Çalışmaya başlangıçta 42 hasta alındı.Düzenli takiplere gelmeyen 12 hasta Düzenli takiplere gelmeyen 12 hasta

çalışmadan çıkarıldı.çalışmadan çıkarıldı.Düzenli takip olan 30 hasta çalışmayı Düzenli takip olan 30 hasta çalışmayı

tamamladı.tamamladı.Hastalık evresine uygun olarak inhale Hastalık evresine uygun olarak inhale

steroid steroid ±± uzun etkili beta- 2 agonist ile uzun etkili beta- 2 agonist ile tedaviye başlandı.tedaviye başlandı.

Tanı anında ve tedavi başlandıktan 3 ve 6 Tanı anında ve tedavi başlandıktan 3 ve 6 ay sonra SCL-90-R testi uygulandıay sonra SCL-90-R testi uygulandı

SonuçlarSonuçlar

25 (%83.3) kadın ve 5 (%16.7) erkek 25 (%83.3) kadın ve 5 (%16.7) erkek Yaş ortalaması 41.2Yaş ortalaması 41.2±±15.1 yıl15.1 yıl9 hastaya inhale steroid (budesonid)9 hastaya inhale steroid (budesonid)21 hastaya kombine tedavi 21 hastaya kombine tedavi

(budesonid+formoterol ya da (budesonid+formoterol ya da flutikazon+salmeterol) başlandıflutikazon+salmeterol) başlandı

1 ayın sonunda hastaların semptomları 1 ayın sonunda hastaların semptomları kontrol altına alınmıştıkontrol altına alınmıştı

Bazal 3. ay 6. ay p* p**

Somatizasyon 1.57±0.75

1.46±0.91 1.11±0.76 0.247 0.012

Obsesif-kompulsif 1.41±0.91

1.22±0.91 1.05±0.96 0.279 0.037

Kişilerarası duyarlılık 1.09±0.82

0.93±0.87 0.65±0.58 0.199 0.001

Depresyon 1.28±0.81

1.02±0.87 0.75±0.73 0.046 0.001

Anksiyete 1.11±0.75

0.80±0.66 0.64±0.63 0.007 0.003

p* : bazal ve 3. ay skorlarının karşılaştırılması (Wilcoxon testi)

p** : bazal ve 6. ay skorlarının karşılaştırılması (Wilcoxon testi)

Bazal 3. ay 6. ay p* p**

Düşmanlık 0.95±0.76

0.93±0.97 0.62±0.67 0.118 0.021

Fobik anksiyete 0.71±0.69

0.52±0.55 0.46±0.59 0.166 0.053

Paranoid düşünceler 1.05±0.82

0.85±0.81 0.65±0.73 0.047 0.003

Psikotizm 0.66±0.52

0.55±0.68 0.48±0.59 0.205 0.061

Ek Skalalar 1.12±0.72

0.80±0.78 0.57±0.60 0.027 0.002

Global ciddiyet indeksi

1.05±0.65

0.93±0.73 0.74±0.58 0.101 0.003

p* : bazal ve 3. ay skorlarının karşılaştırılması (Wilcoxon testi)

p** : bazal ve 6. ay skorlarının karşılaştırılması (Wilcoxon testi)

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

Bazal 3.ay 6.ay

Global ciddiyet indeksi

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

Somatizasyon Obsesif-kompulsif

Kişilerarasıduyarlılık

Depresyon Anksiyete

Basal

3. ay

6. ay

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

Düşmanlık Fobikanksiyete

Paranoiddüşünce

Psikotizm Ek skalalar

Bazal

3. ay

6. ay

TartışmaTartışma

Astımın tüm ciddiyet düzeyleri için hem Astımın tüm ciddiyet düzeyleri için hem erişkinlerde hem de çocuklarda psikiyatrik erişkinlerde hem de çocuklarda psikiyatrik morbidite araştırılmış ve nonastmatik morbidite araştırılmış ve nonastmatik populasyona göre psikiyatrik bozukluk populasyona göre psikiyatrik bozukluk oranları daha yüksek bildirilmiştiroranları daha yüksek bildirilmiştir

Campbell DA, et al. Ppsychiatric and medical features of near fatal asthma. Campbell DA, et al. Ppsychiatric and medical features of near fatal asthma. Thorax 1995; 50: 254-259.Thorax 1995; 50: 254-259.

Nascimento I, et al. Psychiatric disorders in asthmatic outpatients. Nascimento I, et al. Psychiatric disorders in asthmatic outpatients. Psychiatry Research 2002;110:73–80 Psychiatry Research 2002;110:73–80

TartışmaTartışma

Psikolojik durumlarında bozukluk (anksiyete, Psikolojik durumlarında bozukluk (anksiyete, depresyon, öfke ya da kognitif bozukluk) olan depresyon, öfke ya da kognitif bozukluk) olan astımlı hastalar daha sıklıkla solunumsal astımlı hastalar daha sıklıkla solunumsal semptomlarından (öksürük, balgam, hırıltı ve semptomlarından (öksürük, balgam, hırıltı ve dispne) şikayetçi olmaktadırlar.dispne) şikayetçi olmaktadırlar.

Dales RE, et al. The influence of psychological status on respiratory reporting. Dales RE, et al. The influence of psychological status on respiratory reporting. Am RevRespir Dis 1989;139:1459–8. Am RevRespir Dis 1989;139:1459–8.

TartışmaTartışma

Sık hastaneye başvurma, çalışamama ve Sık hastaneye başvurma, çalışamama ve diğer aktivitelerde kısıtlılık sıklıkla diğer aktivitelerde kısıtlılık sıklıkla davranışsal bozukluklara yol açmaktadır, davranışsal bozukluklara yol açmaktadır, bu da psikiyatrik morbidite göstergesidirbu da psikiyatrik morbidite göstergesidir

Pless IB, et al. Chronic illness and its consequences: observations based on three Pless IB, et al. Chronic illness and its consequences: observations based on three epidemiological surveys. Journal of Pediatrics 1971;79:351–9.epidemiological surveys. Journal of Pediatrics 1971;79:351–9.

TartışmaTartışma

Birçok otör anksiyete ve depresyon ile astım Birçok otör anksiyete ve depresyon ile astım arasındaki etkileşimin muhtemel mekanizmalarını arasındaki etkileşimin muhtemel mekanizmalarını araştırmışlardır araştırmışlardır

Astımda ve depresyonda otonomik sinir sistemi Astımda ve depresyonda otonomik sinir sistemi fonksiyonunda, fonksiyonunda, -adrenerjik ve kolinerjik aşırı -adrenerjik ve kolinerjik aşırı cevaplılık ve β-adrenerjik cevapsızlık gibi bozukluklar cevaplılık ve β-adrenerjik cevapsızlık gibi bozukluklar gösterilmiştir gösterilmiştir

Ayrıca hem astımda hem de depresyonda benzer Ayrıca hem astımda hem de depresyonda benzer transmitter dengesizlikleri olduğu ve bunun her iki transmitter dengesizlikleri olduğu ve bunun her iki hastalığı da kötüleştirdiği öne sürülmüştürhastalığı da kötüleştirdiği öne sürülmüştür

Wright RJ, et al. Review of psychosocial stress and asthma: an integrated Wright RJ, et al. Review of psychosocial stress and asthma: an integrated biopsychosocial approach. Thorax 1998; 53: 1066-74 biopsychosocial approach. Thorax 1998; 53: 1066-74

TartışmaTartışma

Cluley ve ark. astımlı hastalarda psikiyatrik bozuklukları Cluley ve ark. astımlı hastalarda psikiyatrik bozuklukları hastane anksiyete-depresyon skalası kullanarak hastane anksiyete-depresyon skalası kullanarak değerlendirmişler ve hastaların %46’sında psikiyatrik değerlendirmişler ve hastaların %46’sında psikiyatrik bozukluk tespit etmişlerdir bozukluk tespit etmişlerdir

Cluley S, Cluley S, et al. et al. Psychological disorder in asthma is associated with poor control Psychological disorder in asthma is associated with poor control and poor adherence to inhaled steroids. Respiratory Medicine 2001;95: 37–39and poor adherence to inhaled steroids. Respiratory Medicine 2001;95: 37–39

Bir başka çalışmada 26 (68.5%) astımlı hasta anksiyete Bir başka çalışmada 26 (68.5%) astımlı hasta anksiyete semptomları ve 25 (65.8%) hasta depresyon semptomları semptomları ve 25 (65.8%) hasta depresyon semptomları bildirmişbildirmiş

Krommydas GC, Krommydas GC, et al. et al. Depression and pulmonary function in outpatients Depression and pulmonary function in outpatients with asthma. Respiratory Medicine 2004;98, 220–224with asthma. Respiratory Medicine 2004;98, 220–224

TartışmaTartışma

Panik bozukluğun astımlı hastalarda Panik bozukluğun astımlı hastalarda total populasyona göre daha yaygın total populasyona göre daha yaygın olduğunu gösteren birçok çalışma vardır. olduğunu gösteren birçok çalışma vardır.

Shavitt RG,et al. General Hospital Psychiatry 1992; 14:420-423.Shavitt RG,et al. General Hospital Psychiatry 1992; 14:420-423. Carr RE. Panic disorder and asthma: causes, effects and research implications. Journal of Psychosomatic Carr RE. Panic disorder and asthma: causes, effects and research implications. Journal of Psychosomatic Research 1998;44:43–52.Research 1998;44:43–52.

TartışmaTartışma

Astım ile panik bozukluk arasındaki karşılıklı Astım ile panik bozukluk arasındaki karşılıklı etkileşim önemlidir. Panik ataklar çoğunlukla etkileşim önemlidir. Panik ataklar çoğunlukla hiperventilasyonla ilişkilidir, bu da soğuk havanın hiperventilasyonla ilişkilidir, bu da soğuk havanın inhalasyonunda artmaya, böylece ciddi inhalasyonunda artmaya, böylece ciddi bronkokonstriksiyona neden olurbronkokonstriksiyona neden olur

Carr RE. Panic disorder and asthma: causes, effects and research implications. Journal of Psychosomatic Carr RE. Panic disorder and asthma: causes, effects and research implications. Journal of Psychosomatic Research 1998;44:43–52. Research 1998;44:43–52.

Diğer taraftan panik bozukluğun en önemli özelliklerinden Diğer taraftan panik bozukluğun en önemli özelliklerinden biri vücutla ilgili duyuların hissedilmesindeki artıştır. Astım biri vücutla ilgili duyuların hissedilmesindeki artıştır. Astım semptomlarının tehdit edici olarak yorumlanmasıyla semptomlarının tehdit edici olarak yorumlanmasıyla birleştiğinde bu durum panik atağı tetikleyebilirbirleştiğinde bu durum panik atağı tetikleyebilir

• Thoren C, Petermann F. Reviewing asthma and anxiety. Respiratory Medicine 2000;94: 409-415Thoren C, Petermann F. Reviewing asthma and anxiety. Respiratory Medicine 2000;94: 409-415

TartışmaTartışma

Çalışmamızda yeni tanı almış astımlı Çalışmamızda yeni tanı almış astımlı hastaların psikiyatrik durumları tanı hastaların psikiyatrik durumları tanı anında, tedavi başladıktan 3 ve 6 ay anında, tedavi başladıktan 3 ve 6 ay sonra SCL-90-R testi kullanılarak sonra SCL-90-R testi kullanılarak değerlendirildi. değerlendirildi.

TartışmaTartışma

Bu teste göre global ciddiyet Bu teste göre global ciddiyet indeksinde bazal değerler ile 3. ay indeksinde bazal değerler ile 3. ay değerleri arasında anlamlı farklılık değerleri arasında anlamlı farklılık saptanmazken, bazal değerler ile 6. saptanmazken, bazal değerler ile 6. ay değerleri arasında anlamlı azalma ay değerleri arasında anlamlı azalma tespit edilditespit edildi

TartışmaTartışma

Bazal değerlerle karşılaştırıldığında Bazal değerlerle karşılaştırıldığında tedavinin 3. ayında depresyon, tedavinin 3. ayında depresyon, anksiyete ve paranoid düşünce anksiyete ve paranoid düşünce skorlarında, tedavinin 6. ayında ise skorlarında, tedavinin 6. ayında ise somatizasyon, obsesif-kompulsif somatizasyon, obsesif-kompulsif bulgular, depresyon, anksiyete, bulgular, depresyon, anksiyete, düşmanlık ve paranoid düşünce düşmanlık ve paranoid düşünce skorlarında anlamlı azalma saptandı.skorlarında anlamlı azalma saptandı.

SonuçSonuç

Yeni tanı almış astımlı hastalarda tedavi Yeni tanı almış astımlı hastalarda tedavi sonrası solunumsal semptomlarda ve sonrası solunumsal semptomlarda ve klinik durumda düzelme sağlandı. klinik durumda düzelme sağlandı.

Ayrıca psikiyatrik semptomlarda Ayrıca psikiyatrik semptomlarda anlamlı iyileşme sağlandı anlamlı iyileşme sağlandı

Hastaların psikiyatrik durumlarındaki Hastaların psikiyatrik durumlarındaki düzelmenin astım semptomlarının düzelmenin astım semptomlarının kontrol altına alınmasına bağlı olduğu kontrol altına alınmasına bağlı olduğu düşünüldüdüşünüldü